Tài liệu Kc007 những vấn đề về kttt

Lêi më ®Çu Sau 1986 n-íc ta ®· chuyÓn m« h×nh kinh tÕ tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ mét qu¸ tr×nh thÓ hiÖn sù ®æi míi vÒ t- duy vµ ngµy cµng hoµn thiÖn c¶ vÒ lÝ luËn còng nhthùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta. §©y còng lµ mét qu¸ tr×nh vÒ sù nhËn thøc ®óng h¬n c¸c quy luËt kh¸ch quan, chuyÓn tõ mét nÒn kinh tÕ mang nÆng tÝnh chÊt hiÖn vËt sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ víi nhiÒu thµnh phÇn, kh«i phôc c¸c thÞ tr-êng ®Ó tõ ®ã c¸c quy luËt thÞ tr-êng ph¸t huy t¸c dông ®iÒu tiÕt hµnh vi c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ thay cho ph-¬ng ph¸p qu¶n lÝ b»ng c¸c c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸ trùc tiÕp mang tÝnh ph¸p lÖnh, xo¸ bá bao cÊp trµn lan cña nhµ n-íc ®Ó c¸c doanh nghiÖp tù chñ, tù chÞu trong s¶n xuÊt kinh doanh. Nhµ n-ícthùc hiÖn qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ th«ng qua ph¸p luËt vµ ®iÒu tiÕt th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kinh tÕ vØ m« 1 ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng, cã c¬ chÕ ®iÒu chØnh linh ho¹t h¬n, thóc ®Èy sù ph©n phèi, sö dông c¸c nguån lùc vµ c¸c t¸c nh©n cña nÒn kinh tÕ ho¹t ®émg hiÖu qu¶ MÆt kh¸c sù chuyÓn tõ m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa lµ vÊn ®Ò cßn míi trong lÞch sö kinh tÕ n-íc ta. Nªn viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thÞ tr-êng lµ sù cÇn thiÕt. 2 Néi dung 3 I > . Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ th-êng®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa 1 . Kh¸i niÖm Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cao cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong ®ã tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng ®Òu th«ng qua thÞ tr-êng. Nãi mét c¸ch kh¸c kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn trong ®ã mäi quan hÖ kinh tÕ ®Òu ®-îc tiÒn tÖ ho¸ . 2 . Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa 2.1 §iÒu kiÖn ra ®êi cña s¶n xuÊt hµng ho¸. Ph©n c«ng lao ®éng:Theo LªNin “ hÔ ë ®©u v¯ khi n¯o cã ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ë ®ã vµ khi Êy cã thÞ tr­êng “ –VI LªNin toµn tËp nhµ xuÊt b¶n tiÕn bé Matcova 1974 . Nh÷ng lao ®éng t- nh©n ®éc lËp vµ kh«ng phô thuéc vµo nhau. Mµ muèn cã ®-îc nh- vËy th× nh÷ng ng-êi, nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i ®éc lËp vµ kh«ng phô thuéc vµo nhau . 4 Tãm l¹i ph©n c«ng lao ®éng x· héi t¹o ra sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a nh÷ng ng-êi, nh÷ng doanh nghiÖp x¶n xuÊt hµng ho¸ ®éc lËp, hä lµm viÖc cho nhau th«ng qua nh÷ng trao ®æi hµng ho¸. Cßn víi t- c¸ch lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ ®éc lËp lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ cña hä l¹i mang tÝnh lao ®éng t- nh©n ( c¸ biÖt , ®éc lËp kh«ng phô thuéc ). M©u thuÉn nµy ®-îc gi¶i quyÕt b»ng trao ®æi . 2.2 §Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta lµ mét sù lùa chän ®óng ®¾n Tr-íc ®©y trong qu¸ tr×nh x©y dùng x· héi chñ nghÜa Liªn X« , §«ng ¢u hay ë ViÖt Nam còng cã quan ®iÓm kinh tÕ cho r»ng: Kinh tÕ hµng ho¸ lµ s¶n phÈm riªng cña chñ nghÜa t- b¶n. Tõ ®ã nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®-îc vËn hµnh theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp . §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khñng ho¶ngcña x· héi chñ nghÜa. Theo quan ®iÓm cña ®°ng ta hiÖn nay x©y dùng “s°n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi chñ nghÜa x· héi , mµ cßn lµ thµnh tùu ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, tån t¹i 5 kh¸ch quan, cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng x· héi chñ nghÜa vµ c¶ khi chñ nghÜa x· héi ®· ®-îc x©y dùng. –V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII Ngoµi ra còng cã quan ®iÓm cho r»ng kinh tÕ thÞ tr-êng kh«ng thÓ dung hîp víi chñ nghÜa x· héi. Cßn theo CacMac kinh tÕ hµng ho¸ tån t¹i trong nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau cã thÓ kh¸c nhau vÒ quy m« vµ h×nh thøc ph¸t triÓn . 2.3 Kinh tÕ thÞ tr-êng kh«ng nh÷ng tån t¹i kh¸ch quan mµ cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghi· x· héi . Nã tån t¹i kh¸ch quan v× vÉn cßn c¬ së cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §ã lµ sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi kh«ng mÊt ®i mµ cßn chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ngµy cµng s©u. Nã diÔn ra kh«ng nh÷ng trong tõng ®Þa ph-¬ng, mét n-íc mµ cßn trong sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ . Trong thêi kú qu¸ ®é vµ ngay c¶ d-íi chñ nghÜa x· héi vÉn tån t¹i nh÷ng h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ së h÷u tliÖu s¶n xuÊt tøc lµ vÉn cßn sù t¸ch biÖt nhÊt ®Þnh vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ. Ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp cïng dùa 6 trªn mét quan hÖ së h÷u nh- doanh nghiÖp nhµ n-íc, nh-ng còng ch-a thÓ ph©n phèi s¶n phÈm cho nhau mµ kh«ng tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ vÉn ph¶i sö dông quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ ®Ó tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ bëi v× : Kinh tÕ ph¸t triÓn t¹o sù t¸ch biÖt quyÒn sö dông vµ quyÒn së h÷u t- liÖu s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp nhµ n-íccã cïng së h÷u nh-ng quyÒn sö dông l¹i kh¸c nhau. V× vËy c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc cã sù t¸ch biÖt t-¬ng ®èi vÒ kinh tÕ, cã quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh Do nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ( tr×nh ®é , c¬ së vËt chÊt – kü thuËt , tr×nh ®é tay nghÒ cña ng-êi lao ®éng ) mµ gi÷a c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc cã sù kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy gi÷a doanh nghiÑp nhµ n-íc cã sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ. V× vËy sö dông quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ lµ cÇn thiÕt . Nã còng cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng x· héi chñ nghÜa v× chñ nghÜa t- b¶n ®· biÕt sö dông vai trß to lín cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Ó t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. 7 Chóng ta còng ph¶i biÕt khai th¸c, sö dông vai trß to lín cña kinh tÕ thÞ tr-êng hay nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nã nh- thóc ®Èy c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®énh x· héi vµ h¹n chÕ c¸c mÆt tr¸i, khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ tr-êng ®Ó t¨ng tr-ëng ph¸t triÓn kinh tÕ. sù h×nh thµnh nµy cßn phï hîp víi thêi kú qu¸ ®é víi nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ mang tÝnh chÊt qu¸ ®é . II > . Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta . 1 . Kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa lµ m« h×nh tæng qu¸t cña thêi kú qu¸ ®é. XÐt vÒ thùc chÊt lµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ vÜ m« cña nhµ n-íc. Nã võa mang nh÷ng ®Æc tÝnh chung cña kinh tÕ thÞ tr-êng võa mang nh÷ng ®Æc thï riªng cña chñ nghÜa x· héi . Nh÷ng ®Æc tÝnh chung thÓ hiÖn ë chç: Kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta vÉn chÞu sù chi phèi cña nh÷ng quy luËt kinh tÕ 8 vèn cã cña kinh tÕ hµng ho¸ nh- quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu, quy luËt l-u th«ng tiÒn tÖ . . .C¸c ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸ - kinh tÕ thÞ tr-êng vèn cã cña nã vÉn cßn ph¸t huy t¸c dông nh- gi¸ trÞ, gi¸ c¶, lîi nhuËn . C¸c ®Æc thï riªng cña kinh tÕ thÞ tr-êng ViÖt Nam . §ã lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa thÓ hiÖn ë chç . Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi sù ®a d¹ng ho¸ cña c¸c h×nh thøc së h÷u c¸c h×nh thøc s¶n xuÊt kinh doanh trong ®ã kinh tÕ nhµ n-íc cã vai trß chñ ®¹o. Kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n-íc ®¶m b¶o thèng nhÊt gi÷a sù ph¸t triÓn, t¨ng tr-ëngkinh tÕ víi c«ng b»ng x· héi . X©y dùng kinh tÕ thÞ tr-êng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi víi nhiÒu h×nh thøc quan hÖ vµ liªn kÕt phong phó. 9 2 . Môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam . §ã lµ sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi vµ thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi trªn c¶ ba mÆt : Quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lÝ, quan hÖ ph©n phèi. Nãi mét c¸ch kh¸c lµ x©y dùng n-íc ta thµnh x· héi : d©n giÇu n-íc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ , v¨n minh . 3 .ThÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam . 3.1 NÕu nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng t- b¶n chñ nghÜa còng dùa trªn nhiÒu sù së h-ò kh¸c vÒ t- liÖu s¶n xuÊt trong ®ã së h÷u t- nh©n lµ nÒn t¶ng th× tr¸i l¹i kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam còng dùa trªn nhiÒu quan hÖ së h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt nh-ng së h÷u cña nhµ n-íc – së h÷u c«ng céng lµm nÒn t¶ng. Bëi v× së h÷u nhµ n-íc lµ ®¹i diÖn cho nh©n d©n së h÷u nh÷ng tµi nguyªn , tµi s¶n , nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu vµ nh÷ng cña c¶i cña ®Êt n-íc. 3.2 NhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng nhau ph¸t triÓn . 10 Trªn c¬ së nhiÒu quan hÖ së h÷u cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng tøc lµ cã nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ víi nhiÒu nguån lùc nh- søc lao ®éng, vèn, kü thuËt, kinh nghiÖm qu¶n lÝ tham gia vµo s¶n xuÊt hµng ho¸ l-u th«ng trªn thÞ tr-êng. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ chØ lµ mét bé phËn cÊu thµnh kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa mµ trong ®ã kinh tÕ nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Bëi v× . Mçi chÕ ®é x· héi ®Òu ph¶i dùa trªn mét c¬ së kinh tÕ nhÊt ®Þnh , nÒn kinh tÕ n-íc ta ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa nh- vËy kinh tÕ nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o nh»m t¹o nÒn t¶ng Kinh tÕ nhµ n-íc n¾m gi÷ nh÷ng ngµnh , nh÷ng vÞ trÝ träng yªó trong nÒn kinh tÕ nªn viÖc x¸c lËp vai trß cña kinh tÕ nhµ n-íc lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®Ó ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þng h-íng x· héi chñ nghÜa . Kinh tÕ nhµ n-íc ®¹i diÖn ch mét ph-¬ng thøc s¶n xuÊt tiÕn tiÕn cho nÒn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u . 11 Tãm l¹i:Trong thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã kinh tÕ nhµ n-íc ®ãng vai trß chñ ®¹o vµ cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn . 3.3 NhiÒu h×nh thøc ph©n phèi . NÕu kinh tÕ thÞ tr-êng trong chñ nghÜa t- b¶n cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi trong ®ã ph©n phèi cho t- b¶n lµ chñ yÕu th× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam do cã nhiªï quan hÖ së h÷u kh¸c nhau nªn còng cã nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi nh- ph©n phèi theo lao ®éng, ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi vµ tËp thÓ vµ ph©n phèi theo nguån lùc ®ãng gãp. Trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu bëi v× . Ph©n phèi theo lao ®éng lµ viÖc tr¶ c«ng cho ng-êi lao ®éng c¨n cø vµo sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng v× sè l-îng nã biÓu hiÖn ë thêi gian lao ®éng vµ sè l-îng s¶n phÈm. ChÊt l-îng lao ®éng thÓ hiÖn ë tr×nh ®é thµnh th¹o cña ng-êi lao ®éng vµ tÝnh chÊt phøc t¹p cu¶ c«ng viÖc . 12 Còng cã thÓ nãi ph©n phèi theo lao ®énglµ ai lµm nhiÒu h-ëng nhiÒu, ai lµm Ýt h-ëng Ýt. Cã søc lao ®éng kh«ng lµm kh«ng h-ëng . Ph©n phèi theo lao ®éng lµ cÇn thiÕt . Khi ng-êi lao ®éng ®-îc gi¶i phãng khái ¸p bøc bãc lét trë thµnh ng-êi lµm chñ vÒ kinh tÕ th× viÖc ph©n phèi ph¶i v× quyÒn lîi ng-êi lao ®éng Ngay c¶ d-íi chñ nghÜa x· héi lao déng võa lµ nghÜa vô võa lµ quyÒn lîi. §Þa vÞ vµ quyÒn lîi cña mçi ng-êi lµ do kÕt qu¶ lao ®éng gi¶i quýªt. Do ®ã ph¶i ph©n phèi theo lao ®éng . Trong thêi kú qu¸ ®é vµ ngay c¶ chñ nghÜa x· héi vÉn cßn cã sù kh¸c nhau gi÷a lao ®éng gi¶m ®¬n vµ lao ®éng phøc t¹p, gi÷a lao ®éng trÝ tuÖ vµ lao ®éng c¬ b¾p. Vµ cßn kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é quan ®iÓm lao ®éng. Do ®ã x· héi ph¶i kiÓm tra, kiÓm so¸t møc ®é lao ®éng vµ h-ëng thô lao ®éng cña mçi ng-êi. Theo LªNin ph¶i thùc hiÖn mét ch©n lÝ gi¶m 13 ®¬n nh-ng l¹i ®¶m b¶o cho trËt tù x· héi míi (x· héi chñ nghÜa ) ch©n lÝ dã l¯ “kÎ l¯o kh«ng l¯m th× kh«ng ¨n “ . Tãm l¹i ph©n phèi theo lao ®éng lµ phï hîp víi quan hÖ x· héi chñ nghÜa vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Nã trë thµnh mét tÊt yÕu phæ biÕn -do ®ã lµ mét ®Æc thï cña x· héi chñ nghÜa . Ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét néi dung cña c«ng b»ng x· héi . Ngoµi ph©n phèi theo lao ®éng cßn c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nh- ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng nh»m söa ch÷a nh÷ng khuyÕt tËt cña ph©n phèi theo lao ®éng. Vµ ph©n phèi theo nguån lùc ®ãng gãp nh»m thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông ph¸t triÓn . 3.4 Sù t¨ng tr-ëng, ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n liÒn víi c«ng b»ng x· héi, víi viÖc ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc ®Ó n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nguån lùc x©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. 14 3.5 Kinh tÕ thÞ tr-êng ëViÖt Nam ph¸t triÓn theo h-íng më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ víi n-íc.ngoµi. §ã lµ lµ tÊt yÕu v× s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ trao ®æi hµng ho¸ tÊt yÕu v-ît khái ph¹m vi quèc gia mang tÝnh chÊt quèc tÕ, ®ång thêi ®ã còng lµ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn nhu cÇu . Th«ng qua më réng quan hÖ kinh tÕ víi n-íc ngoµi ®Ó biÕn nguån lùc bªn ngoµi thµnh nguån lùc bªn trong t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn ph¸t triÓn rót ng¾n . Mëi réng quan hÖ d-íi nhiÒu h×nh thøc nh- hîp t¸c, liªn doanh, liªn kÕt nh-ng ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp vµ tù chñ hai bªn cïng cã lîi . 3.6 NÒn kinh tÕ hµng ho¸ n-íc ta vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n-íc .§ã lµ sù kÕt hîp c¶ sù ®iÒu tiÕt cña c¶ bµn tay v« h×nh lÉn bµn tay h÷u h×nh nh»m tËn dông ®-îc -u ®iÓm cña c¶ hai sù ®iÒu tiÕt . §ång thêi kh¾c phôc ®-îc h¹n chÕ cña c¶ hai m« h×nh ®iÒu tiÕt . * NÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng . 15 Tr-íc ®©y chóng ta vËn ®éng theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. §Æc tr-ng cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp lµ: nhµ n-íc giao kÕ ho¹ch cho c¸c doanh nghiÖp víi mét hÖ thèng chØ tiªu mang tÝnh ph¸p lÖnh, nhµ n-íc cÊp ph¸t vËt t-, tiÒn vèn theo chØ tiªu. Nh- vËy, nhµ n-íc cho phÐp ph©n bæ nguån lao ®éng theo kÕ ho¹ch. C¸c c¬ quan cÊp trªn qu¶nlý chØ ®¹o kinh doanh nh-ng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c khuyÕt ®iÓm cña m×nh. CÊp ph¸t giao nép theo qu¶n lý, l·i nhµ n-íc thu, lç nhµ n-íc bï. Nhµ n-íc thùc hiÖn bao cÊp qua gi¸ vµ ph©n phèi nÒn kinh tÕ b»ng hiÖn vËt ho¸, tøc lµ quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ bÞ xem th-êng, bé m¸yqu¶n lý cång kÒnh kÐm hiÖu qu¶. Tãm l¹i, nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ nµy lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tr× trÖ, lµ nguyªn nh©n cho chñ nghÜa x· héi l©m vµo khñng ho¶ng. V× thÕ ph¶i xo¸ bá c¬ chÕ quan liªu bao cÊp, sö dông c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ vÜ m« cña nhµ n-íc . 16 C¬ chÕ thÞ tr-êng lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè c¸c mèi quan hÖ , c¸c quy luËt kinh tÕ, m«i tr-êng vµ ®éng lùc nã chi phèi sù vËn ®éng cña kinh tÕ hµng ho¸ . C¸c nh©n tè hµng ho¸ vµ dÞch vô,®»ng sau lµ ng-êi lao ®éng, ng-êi s¶n xuÊt, ng-êi tiªu dïng tõ ®ã h×nh thµnh c¸c mèi quan hÖ C¸c mèi quan hÖ: quan hÖ hµng ho¸- tiÒn tÖ ,quan hÖ mua b¸n biÓu hiÖn trªn thÞ tr-êng lµ quan hÖ cung- cÇu liªn quan ®Õn gi¸ c¶ C¸c quy luËt vèn cã cña kinh tÕ hµng ho¸ mµ chóng ta ®· nghiªn cøu ®ã lµ quy luËt c¹nh tranh, quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ ,quy luËt l-u th«ng tiÒn tÖ. Nã t¸c ®éng vµ chi ph«i sù vËn ®éng cña kÝnh tÕ hµng ho¸ M«i tr-êng c¹nh tranh: ë ViÖt Nam chóng ta chñ tr-¬ng c¹nh tranh lµnh m¹nh , kh«ng sö dông nh÷ng biÖn ph¸p c¹nh tranh dÉn ®Õn sù ph¸ s¶n §éng lùc ph¸t triÓn ®ã lµ lµ lîi nhuËn. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng nã cuèn hót c¸c doanh nghiÖp vµo nh÷ng ngµnh , 17 nh÷ng lÜnh vùc cã l·i cao , thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp c¶i tiÕn kü thuËt ,n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, lîi Ých ng-êi tiªu dïng ®-îc ®Ò cao . C¬ chÕ thÞ tr-êng cã vai trß to lín . Lµ mét c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, th«ng qua biÕn ®éng cña cung – cÇu – gi¸ c¶ thÞ tr-êng, mét c¬ chÕ tinh vi ph©n phèi kh«ng tù gi¸c gi÷a ng-êi s¶n xuÊt vµ ng-êi tiªu dïng nã cã vai trß to lín trùc tiÕp dÉn d¾t c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chän lÜnh vùc vµ h×nh thøc kinh doanh . C¬ chÕ thÞ tr-êng thóc ®Èy, t¨ng tr-ëng kinh tÕ sù gia t¨ng thu nhËp quèc d©n, quèc néi thêi kú sau, n¨m sau so víi thêi kú tr-íc n¨m tr-íc ph¸t triÓn kinh tÕ chÝnh lµ t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ thay ®«Ø c¬ cÊu kinh tÕ vµ møc sèng t¨ng lªn. * Sù qu¶n lý cña nhµ n-íc. Nhµ n-íc ®iÒu tiÕt thÞ tr-êng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ vÜ m« niÒn kinh tÕ cÇn ph¶i: T«n träng tÝnh kh¸ch quan cña 18 c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ coi träng tÝnh tù chñ vÒ kinh tÕ cua c¸c chñ thÓ kinh tÕ ,sù h×nh thµnh cña gi¸ c¶ thÞ tr-êng . Nhµ n-íc qu¶n lý vÜ m« ®ã lµ mét sù cÇn thiÕt v× c¬ chÕ thÞ tr-êng ngoµi nh÷ng -u ®iÓm cßn cã nh÷ng khuyÕt ®iÓm sù qu¶n lý cña nhµ n-íc nh»m ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc cña kinh tÕ thÞ tr-êng vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt tr¸i cña nã. §©y lµ môc tiªu cña nhµ n-íc. Vai trß qu¶n lý cña nhµ n-íc rÊt quan träng ®-îc thÓ hiÖn ë c¸c chøc n¨ng. Chøc n¨ng ®Þnh h-íng cho kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc ®Þnh h-íng nµy th«ng qua c¸c chiÕn l-îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. §©ï t- c¸c dù ¸n ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng ®Þnh h-íng. æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« v× thÞ tr-êng hay bÞ khñng ho¶ng g©y thÊt nghiÖp vµ l¹m ph¸t. Nhµ n-íc ph¶i söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña kinh tÕ thÞ tr-êng vµ kh¾c phôc nã . 19 Nhµ n-íc ph¶i ®øng ra ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n. Qu¶n lÝ tµi s¶n quèc gia nh- ®Êt ®ai, rõng, biÓn …nh»m khai th¸c nã hîp lÝ . Nhµ n-íc ph¶i thùc hiÖn chøc n¨ng x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó t¹o ra m«i tr-êng ph¸p lý cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng . §Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn th× nhµ n-íc ph¶i sö dông mét hÖ thèng c¸c c«ng cô nh- : Sö dômg ph¸p luËt ®Ó qu¶n lÝ kinh tÕ- x· héi ,kiÓm tra viÖc thi hµnh luËt Sö dông hÕ ho¹ch ho¸ nÒn kinh tÕ Sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Coi ®ã lµ hai c«ng cô qu¶n lý vÜ m« m¹nh mÏ . 3.6 Kinh tÕ thÞ tr-êng n-íc ta tõ mét tr×nh ®é kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn . N-íc ta ®i nªn chñ nghÜa bá qua sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n , cã nghÜa lµ bá qua mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt 20