Tài liệu Kc004 kt tư nhân

Ph©n II : Néi Dung I. Mét Sè VÊn §Ò LÝ LuËn VÒ Kinh TÕ T- Nh©n . 1.1. TÝnh tÊt yÕu tån t¹i Kinh TÕ T- Nh©n : Môc tiªu x©y dùng cnxh ë n-íc ta theo chñ nghÜa mac Lenin vµ tt-ëng hå chÝ minh . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô lµ x¸c l©p quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt , nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . trong ®ã néi dung cèt lâi lµ x¸c lËp c¬ cÊu vÒ së h÷u t- liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu cña quy luËt thùc tÕ kh¸ch qua ña nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cña n-íc ta . B-íc khëi ®Çu ®æi míi trong ®ã cã viÖc më ®-êng ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n ®· diÔn ra tõ n¨m 1979 , khi ®ã nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø IV , BCHT¦ §¶ng kho¸ IV . §ã lµ b-íc ®Çu chÊp nhËn kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ hµng ho¸ , dï cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ quy m« vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng , nh-ng ®· lËp tøc nÈy sinh vøng m¾c vÒ lý luËn × ®ông ®Õn nguyªn lý c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi chð nghÜa . C©u hái dÆt ra :” Chð nghÜa x± héi cã ®Æc ®iÓm ­u viÖt l¯ kinh tÕ c«ng h÷u vµ hÕ ho¹ch ho¸ tËp trung , nay l¹i më ®-êng cho kinh tÕ t- nh©n vµ thÞ tr-êng ? cã thÓ lîi tr-íc m¾t , nh-ng l©u dµi liÖu cßn chñ nghÜa x· héi ?” . HÇu nh­ mäi vÊn ®Ò lý luËn n°y sinh tõ b­íc më ®Çu ph²t triÓn kinh tÕ t­ nh©n cho ®Õn nay ®Òu xoay quanh c©u hái ®ã . DÉu cßn ý kiÕn b¨n kho¨n , cuéc më ®-êng vµ ph¸t triÓn vÉn diÔn ra tr-íc hÕt do ¸p lùc m¹nh mÏ tõ thùc tÕ , ®«ng ®¶o nh©n d©n vµ ®¶ng viªn , c¸n bé ®· rÊt n¨ng ®éng t×m tßi s¸ng t¹o nhiÒu nh©n tè míi , kh«ng thô ®éng chÊp h¯nh theo “ c¬ chÕ kh«ng phï hîp thùc tÕ ” , ®ßi hái “c¬Ø trãi ” , “th²o gì ” ®Ó s°n xuÊt bung ra , c­u v±n ®êi sèng nh©n d©n ®ang qu² khã kh¨n thiÕu thèn . Khã kh¨n ®ã cã nguyªn nh©n kh¸ch quan , nh-ng nguyªn nh©n chñ quan , nh-ng nguyªn nh©n chñ yÕu vµ trùc tiÕp lµ do mét sè sai lÇm trong c¶i t¹o, t©p thÓ hãa vµ si-k duy tr× c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, ng¨n cÊm kinh tÕ t- nh©n vµ quan hÖ thÞ tr-¬ng. Vµ thêi gian ®ã, nguån vËt t- hµng ho¸ vµ tµi chÝnh trong tay Nhµ n-íc ®· c¹n iÖt, rong khi nguån kh¶ n¨ng trong d©n cßn nhiÒu . Th­c tÕ ®o ®­a tíi ®ßi hái ph°I “th²o gì” t­ng b-íc cho kinh tÕ t- nh©n vµ t- do trao ®æi hµng ho¸ .Sù th¸o g¬ nhanh chãng ®-a l¹i hiÖu qu¶ næi bËt ,cµng giup kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m th¸o gì. Cïng víi ¸p lùc ®æi m¬Ý tõ thùc tÕ cuéc sèng, vÒ mÆt t- t-¬ng lý luËn, ngay tõ buæi ®Çu ®· gÆp nhiÒu thuËn lîi do nh÷ng n-íc x· héi chñ nghÜa lóc ®ang cã trµo l-u trë l¹i nh÷ng t- t-ëng cña Lªnin trong chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ,næi bËt nhÊt lµ sù tÊt yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn . ViÖt Nam lµ n-íc võa míi ph¸t triÓn kinh tÕ sau chiÕn tranh ,tù biÕt m×nh cßn thiÕu vèn lý luËn vµ kinh nghiÖm, nªn ®· rÊt coi träng tæ chøc nghiªn cøu häc tËp vµ khai th¸c kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ.Tuy nhiªn , ®Æc ®iÓm næi bËt cña b-íc më ®-êng ®æi míi trªn thùc tÕ cña nh©n d©n. Trªn ®Êt n-íc ta , c¸c n¨m tõ 1979 ®Õn ®¹i héi VI (1986 )§¶ng vµ nhµ n-íc ®· liªn tôc cæ vò vµ t¹o phong trµo t×m tßi s¸ng t¹o vµ ph¸t huy nh©n tè míi trªn thùc tÕ . Qua ®ã , tong b-íc tæng kÕt , ban hµnh chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ míi . B-íc ®æi míi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ®¹i héi VI ( 1986 ) kÕ ®ã lµ héi nghÞ lÇn thø 6 (1989 ) BCHT¦ §¶ng kho¸ VI , chÝnh lµ kÕt qu¶ tæng kÕt thùc tÕ , tù chñ vËn dông s¸ng t¹o t- t-ëng Lªnin vÒ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ quan hÖ thÞ tr-êng ®Ó xóc tiÕn c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi phï hîp víi ViÖt Nam . ChÝnh s¸ch míi cña ®¹i héi VI , do phï hîp víi thùc tÕ vµ ý nguyÖn cña nh©n d©n , ®· ®I vµo cuéc sèng rÊt nhanh , t¹o c¬ së lý luËn vµ niÒm tin m¹nh mÏ trong toµn ®¶ng , toµn d©n trong sù nghiÖp ®ái míi , trong ®ã p¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr-êng ®· trë thµnh xu h-íng kh«ng thÓ ®¶o ng-îc dï gÆp khã kh¨n v-íng m¾c th¨ng trÇm . KÕ tôc chÝnh s¸ch cñ §¹i héi VI vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr-êng. 1.2 Vai trß vµ vÞ trÝ cña thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n . 1.2.1VÒ c¬ cÊu nghµnh nghÒ kinh doanh. §Æc tr-ng bao qu¸t lµ ®Çu t- tËp trung vµo c¸c nghµnh th-¬ng nghiÖp , dÞch vô , c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n ,x©y dùng ,vËn t¶I kho b·I vµ th«ng tin liªn l¹c ,kh¸ch s¹n nhµ hµng ,kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ dÞch vô t- vÊn ,tµi chÝnh tÝn dông… N¨m 1994, trong tæng sè 7619 doanh nghiÖp ( gåm c¸c lo¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ,c«ng ty cæ phÇn , doanh nghiÖp t- nh©n vµ hîp t¸c x·) cã ®Õn 3582 doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng nghiÖp ( chiÕm tû träng 40,01%) 2466 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ).Thø ®Õn lµ c¸c nghµnh kinh doanh kh¸c . T×nh h×nh trªn lµ ®iÒu b×nh th-êng trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp tËp trung cao ®é ( víi nÒn kinh tÕ thiÕu hôt triÒn miªn – lµm kh«ng ®ñ ¨n…) ,sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ,vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc . Bëi lÏ , c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸c nhµ kinh doanh chØ ®Çu t- khi kh¶ n¨ng sinh lîi hÊp dÉn. Sè l-îng c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõng b-íc ®· ®-îc thèng kª cËp nhËt nh»m phôc vô c«ng t¾c qu¶n lý nhµ n-íc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ nµy . Qua c¸c sè liÖu thèng kª tæng qu¸t cho thÊy ,Ngoµi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kinh tÕ c¸ thÕ ( víi 1879402 c¬ së kinh tÕ ,thu hót 3241129 lao ®éng ) th× doanh nghiÖp t- nh©n gÊp 2,57 lÇn sè l-îng c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ gÊp 2,95 lÇn sè l-îng c«ng ty cæ phÇn .Tuy nhiªn ,sè lao ®éng thu hót cña c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n l¹i nhiÒu h¬n doanh nghiÖp tnh©n 1,15 lÇn. Nh- vËy lo¹i h×nh doanh nghiÖp t- nh©n vÉn lµ h×nh thøc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t- t- nh©n trong n-íc .§iÒu nµy cã thÓ c¾t nghÜa bëi c¸c nguyªn nh©n vª quyÒn lîi,uy tÝn, tr¸ch nhiÖm,c¸cyÕu tè t©m lý,tËp qu¸n kinh doanh ,nh÷ng giíi h¹n bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ m«I tr-êng kinh doanh chi phèi. 1.2.2§ãng gãp vµo GDP. Sù ho¹t ®éng víi qui m« ngµy cµng réng cña doanh nghiÖp t- nh©n ®· cã nhiÒu dãng gãp cho nÒn kinh tÕ x· héi cña nhµ n-íc ta. ThÓ hiÖn chÝng trong sù ®ãng gãp GDP:1996:tû träng doanh nghiÖp t- nh©n chiÕm 42,7%GDP cña c¶ n-íc ;khu vùc t- nh©n chiÕm 3,23%GDPcña c¶ n-íc trong tæng s¶n phÈm quèc néi 213,833 tû ®ång.Thªm vµo ®ã tèc ®ét¨ng tr-ëng GDP cña khu vùc t- nh©n chiÕm 10,60% (C¸c sè liÖu 1997 , 1998 , 1999 ®-îc thèng kª qua b¶ng sè liÖu sau . Cho thÊy khu vùc t- nh©n cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng tæng s¶n phÈm quèc néi vµ tèc ®é t¨ng tr-ëng chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. B¶ng 1: T¨ng tr-ëng (theo -íc tÝnh) vµ tû träng trong GDP cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ TT Thµnh phÇn kinh tÕ 1 N«ng - l©m ng- 1997 1998 1999 T¨ng tr-ëng Tû träng T¨ng tr-ëng Tû träng T¨ng tr-ëng Tû träng 7,5% 24% 15% 24% 9% 24% 25% 33% 16,5% 34% 12,5% 34% 15% 43% 20% 43% 2,5% 42% nghiÖp 2 C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 3 DÞch vô 1.2.3 . Gi¶i quyÕt viÖc lµm . Thùc tÕ cho thÊy khu vùc kinh tÕ t- nh©n thùc sù næi lªn ë ViÖt Nam lµ tõ mÊy n¨m trë l¹i ®©y . Song víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ kÕt qu¶ ®¹t ®-îc , khu vùc lµy ®· thu hót lùc l-îng lao ®éng ®«ng ®¶o trong nh©n d©n . Cô thÓ qua b¶ng sè liÖu sau , ta thÊy so víi tæng lùc l-îng lao ®éng cña c¶ n-íc th× khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng nhÊt ®ång t hêi kh¶ n¨ng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho quÇn chóng lµ nhÊt . Bëi v× thùc chÊt ®¹i bé phËn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n lµ c¸c n«ng trang gia ®×nh , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ doanh nghiÒp mét së h÷u . theo sè liÖu thèng kª n¨m 1998 : Riªng c¸c hé knh doanh t- nh©n trong c«n nghiÖp vµ th-¬ng m¹i ®· thu hót ®-îc trªn 4,5 triÖu ng-êi , chiÕm kho¶ng 13% tæng sè lao ®éng cña khu vùc nµy . ë khu vùc n«ng th«n , c¸c hé tiÓu thñ cong nghiÖp vµ c¸c hé s¶n xuÊt nghÒ phô ®· t¹o ra kho¶ng 4,3 – 4,5 triÖu viÖc lµm cho lao ®éng . Riªng vÒ kinh tÕ hîp t¸c h×nh thøc nµy ®· t¹o ra gÇn 7 triÖu lao ®éng . Nh- vËy m« h×nh doanh nghiÖp t- nh©n , ®Æc biÖt tnh©n võa vµ nhá cã ý nghÜa trong nh÷ng nghµnh nghÒ truyÒn thèng , tiÓu thñ c«ng , ®ång thêi ®©y còng lµ m« h×nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhê vµo chi phÝ thÊp , ®Çu t- ban ®Çu nhá . Trong 125 doanh nghiÖp trong nghµnh c«ng nghiÖp ®iÖn - ®iÖn tö , doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 75% ch-a kÓ ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp thuéc mét sè ngµnh bæ trî . Sè l-îng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· gi¶m xuèng cßn 17 doanh nghiÖp , doanh nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n ( vèn trong n-íc ) cã kho¶ng 45 doanh nghiÖp tham gia vµo l¨p r¸p vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn , c¸c ®å dïng ®iÖn sinh ho¹t ( qu¹t ®iÖn , nåi c¬m ®iÖn …. ) TÝnh ®Õn nay c¶ n-íc cã kho¶ng 200 doanh nghiÖp may t- nh©n . KÓ c¶ tnh©n võa vµ nhá th× sè l-îng c¸c doanh nghiÖp t- nh©n trong ngµnh may chiÕm kho¶ng 5% , tøc lµ gÇn 300 doanh nghiÖp . ChÝnh c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh may ®· kh«ng bá trèng thÞ tr-êng néi ®Þa . Hä lÊy thÞ tr-êng trong n-íc lµm chiÕn l-îc ph¸t triÓn doanh nghiÖp cña hä . Kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp t- nh©n võa vµ nhá ph¸t triÓn trªn nhiÒu lÜnh vùc mµ thùc tÕ mÊy n¨m võa qua ®· chøng minh khu vùc t- nh©n ®· cã b-íc ®Çu trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ mÆc dï ch-a ®¹t ®-îc b-íc tiÕn v-ît bËc nh-ng khu vùc t- nh©n còng ®· tr¶ lêi cho chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña n-íc nhµ .TÇm quan träng cña c¸c doanh nghiÖp t- nh©n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Þnh h-íng xuÊt khÈu cã c¬ së kh«ng ph¶I trªn lý thuyÕt hay do hÖ t- t-ëng mµ c¾n vµo trong mét nÒn kinh tÕ më , nh©n lùc dåi dµo vµ tiÒn c«ng thÊp .Nãi thµnh c«ng nhÊt theo ®óng nghÜa ®en cña nã tøc lµ nÕu ®-îc ®èi xö hîp lý , c«ng b»ng . C¸c doanh nghiÖp t- nh©n sÏ ®¹t tû lÖ thu håi vèn cao h¬n c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lín hoÆc c¸c doanh nghiÖp gia ®×nh . V× thÕ c¸c doanh nghiÑp t- nh©n cã thÓ xö dông tèt h¬n c¸c nguån ®Çu t- hiÖn ®ang han hiÕm vµ næi lªn nhmét h×nh thøc doanh nghiÖp chñ yÕu trong c¸c nghµnh s¶n xuÊt ®Þnh h-íng xuÊt khÊu , sö dông nhiÒu lao ®éng . Trong mét nÒn kinh tÕ më , dåi dµo lao ®éng vµ nh©n c«ng rÎ th× c¸c doanh nghiÖp t- nh©n chiÕm -u thÕ v× chóng võa ®ñ nhá ®Ó ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t ®ång thêi võa ®ñ lín ®Ó d¹t hiÖu qu¶ cao . VÎ ®Ñp c¶u chóng kh«ng ph¶i ë quy m« mµ ë kh¶ n¨ng sinh lêi . V× cã kh¶ n¨ng sinh lêi cho nªn c¸c doanh nghiÖp ®ã kh«ng cÇn chÝnh phñ hç trî , hä chØ cÇn cã ®iÒu kiÖn c«ng b»ng ®Ó thµnh c«ng. Trong mÊy n¨m qua , khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®· kh¼ng ®Þnh m×nh , lµ mét trong n¨m thµnh phÇn kinh tÕ ®Êt n-íc , hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng cao vµ hÇu hÕt ph¸t triÓn ®ång §Òu trªn mäi lÜnh vùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ.Vµ khu vùc nµy còng ®· cã sù tù kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ tr-êng trong n-íc mÆc dï ch-a cã sù ®ång ®Òu trªn mäi miÒn ,thµnh phè-®Þa ph-¬ng song s¶n phÈm ®a d¹ng mÉu m· phong phó . Nh-ng c¸c doanh nghiÖp t- nh©n th-êng m¾c ph¶I bÖnh thiÕu vèn ,mµ ®Ó vay vèn cho ®µu t- ph¸t triÓn kinh doanh l¹i rÊt khã kh¨n.Theo thèng kª cña côc thèng kª cho thÊy hiÖn cã 75% sè doanh nghiÖp cã vèn d-íi 50 triÖu ®ßng,vµ thùc tÕ chØ cã 1/3 sè doanh nghiÖp nµy ®-îc vay vèn ®Ó bæ sung vµo sè vèn Ýt ái cña m×nh.Nh-ng vèn vay tõ ng©n hµng tÝn dông còng chØ ®-îc d-íi 20%,cßn l¹i trªn 80% ®· huy ®éng vèn tõ b¹n bÌ ,hä hµng trong qu¸ tr×nh kinh doanh hä ®· tËn dông h×nh thøc tÝn dông th-¬ng m¹i cña c¸c ®èi t¸c kinh doanh-h×nh thøc mua tr¶ chËm T¹i c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ,c¸c c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Òu tr-ëng thµnh tõ thùc tÕ vµ häc hái kinh nghiÖm tõ b¹n hµng chØ mét l-îng nhá ®-îc ®µo t¹o qua c¸c tr-êng líp chÝnh quy vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp hoÆc qu¶n lý kinh tÕ.§øng tr-íc t×nh h×nh thùc tiÔn nh- vËy ,lùc l-îng c¸n bé qu¶n l ý taÞ c¸c doanh nghiÖp nµy cã nhu cÇu ín vÒ ®µo t¹o.Ch-a kÓ lùc l-îng lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh- kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî.T×nh tr¹ng nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho doanh nghiÖp tnh©n hiÖn nay Tr×nh ®é c«ng nghÖ ,chÊt l-îng s¶n phÈm vµ thÞ tr-êng lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp,nh÷ng doanh nghiÖp t- nh©n rÊt khã cã kh¶ n¨ng ®Çu t- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸I ®Çu t- vµo c«ng nghÖ l¹i cµng khã kh¨n.Do vËy mµ chÊt l-îng s¶n phÈm thÊp ,tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm kh«ng cao dÉn ®Õn thÞ tr-êng tiªu thô chØ bã hÑp trong ®Þa bµn chËt hÑp vµ søc mua thÊp.ChÝnh v× vËy mµ doanh nghiÖp t- nh©n ®· kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh- : c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ nhµ n-íc… MÆc dï vËy trong thêi gian qua,mét sè doanh nghiÖp t- nh©n vÉn v-¬n lªn vµ cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu ,nh-ng trong thùc tÕ hä ®· kh«ng thÓ tù m×nh t×m ®-îc kh¸ch hµng .KÕt qu¶ lµ s¶n phÈm cña hä ®-îc xuÊt khÈu sang nhiÒu n-íc song ®Òu ph¶I qua c¸c c«ng ty th-¬ng m¹i n-íc Ngoµi .Do vËy t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái ,®iÒu nµy g©y thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy.thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy víi matt sè s¶n phÈm xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch c¸c c«ng ty t- nh©n ®· ®-îc tham gia ®Êu thÇu h¹n ng¹ch song c¸c doanh nghiÖp t- nh©n víi sè vèn Ýt ái vµ ch-a nhiÒu kinh nghiÖm nªn khã cã thÓ th¾ng thÇu,mµ ngay c¶ khi cã kh¸ch hµng nhËp khÈu c¸c doanh nghiÖp t- nh©n vÉn khã kh¨n trong viÖc t×m nguån hç trî cho xuÊt khÈu.§¸ng chó ý h¬n lµ c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ch-a ®ñ nh÷ng kiÕn thøc vµ th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång theo th«ng tin quèc tÕ.ViÖt Nam còng ch-a cã nhiÒu chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy ,®iÒu nµy dÉn ®Õn c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ph¶I mÊt chi phÝ cao cho c¸c chuyªn gia hoÆc cho c¸c nhµ t- vÊn n-íc Ngoµi vµ nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ch¾c ch¾n l¹i céng vµo chi phÝ xuÊt khÈu.§Êt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp t- nh©n cãn thiÕu .Hä gÆp khã kh¨n c¶ trong viÖc tiÕp cËn ®-îc dÊt cho thuª theo khung gi¸ nhµ n-íc ,lÉn kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thuª ®Êt Ngoµi khu vùc t- nh©n .Tuy nhiªn khu vùc t- nh©n ®· ®ãng gãp mét tØ träng ®¸ng kÓ trong xuÊt khÈu .Sù ph¸t triÎn cña c¸c doanh nghiªp tnh©n ë ViÖt Nam ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng giµu tiÒm n¨ng ë c¸c ®Þa ph-¬ng nh- nghÒ thñ c«ng vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,tØ träng ®ãng gãp trong t«ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n-¬c t¨ng ®ang kÓ .Bªn c¹nh ®ã,víi kh¶ n¨ng linh ho¹t trong kinh doanh mét sè doanh nghiÖp t- nh©n d· ®Çu t- mua c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i dÓ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nhê ®ã mµ tØ träng xuÊt khÈu t¨ng lªn d¸ng kÓ . C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc t- nh©n cßn ®ãng gãp lín vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ .Gièng nh- c¸c quèc gia kh¸c ,c¸c doanh nghiÖp lín ë ViÖt Nam tËp trung ë c¸c thµnh phè lín .Xu h-íng nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi vÒ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – v¨n hãa – x· héi gi÷a khu vùc thnhf thÞ vµ n«ng th«n ,còng nh- gi÷a c¸c vïng .Do vËy cã thÓ coi viÖc ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t- nh©n nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá noi chung nh- mét c«ng cô quan träng dÓ t¹o ra sù c©n b»ng gi÷a c¸c vïng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhaugi÷a c¸c chi nh¸nh còng nh- c¸c khu vùc l·nh thæ . Trë l¹i víi mét thùc tr¹ng næi bËt cña khu v-c t- nh©n trong nghµnh c«ng nhiÖp ®Æc biÖt lµ næi lªn tõ qu¸ tr×nh CNH- H§H. HiÖn nay khu vùc nh©n sö dông kho¶ng 12% sè lao ®«ng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp .Doanh nghiÖp mét së h÷u lµ hinh thøc phæ biÕn nhÊt trong s¶n xu©t c«ng nghiÖp nh-ng do quy m« nhá nªn chØ chiÕm 3% tæng sè vèn d¨ng ký vµ sã lao ®éng .Sè doanh nghiÖp gia ®×nh vµ h¬p t¸c x· nhiÒu h¬n so víi doanh nghiÖp mét së h÷u ,vµo kho¶ng 800 000 doanh nghiÖp thuª kho¶ng 2,5 triÖu lao ®éng gãp tíi 20% s¶n l-îng c«ng nghiÖp . Theo b¶ng 2 cho thÊy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty t- nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam . ®I lªn tõ mét tû träng rÊt nhá gÇn nh- b»ng kh«ng n¨m 1991 , c¸c c«ng ty t- nh©n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng . Lý do lµ ë chç chØ ®Õn n¨m 1992 c¬ së ph¸p lý cho c¸c c«ng ty t- nh©n míi ®-îc h×nh thµnh cïng víi viÖc th«ng qua hiÕn ph¸p míi. B¶ng 2: TT Ch©u lôc 1994( %) 1995 (%) 1996(%) 1997 (%) 1998(%) 1 ¸ 14 11 11 11 15 2 ¢U 14 16 16 24 28 3 C¸c n-íc kh¸c 72 72 72 66 57 Theo b¶ng sè liÖu 3 biÓu thÞ c¬ cÊu s¶n l-îng theo ngµnh cña c¸c c«ng ty t- nh©n , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ cµc doanh nghiÖp nhµ n-íc . ChÕ biÕn l-¬ng thùc thùc phÈm lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¶ ba h×nh thøc doanh nghiÖp nµy chiÕm kho¶ng 44% tæng s¶n l-îng c«ng nghiÖp . Tû träng lín cña ngµnh chÕ biÕn l-¬ng thùc , thùc phÈm ph¶n ¸nh møc ®é thÊp kÐm cña c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam . b¶ng 4 cßn chØ ra r»ng c¶ doanh nghiÖp gia ®×nh l·n c¸c c«ng ty t- nh©n ®Òu tËp chung chñ yÕu trong mét sè ×t ngµnh Ngoµi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ngµnh vËt liÖu x©y dùng còng ®ãng vai trß qua träng ®èi víi c¸c hé gia ®×nh trong khi dÖt may lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chinh cña c¸c c«ng ty t- nh©n ë viÖt nam . B¶ng 3: TT Khu 1992(%) 1993(%) 1994(%) 1995(%) 1996(%) 1997(%) 1998(%) 1999(%) vùc 1 Thµnh 8,3 7,3 6,1 6,4 5,9 6,0 6,9 7,4 - - - - 26,62 25,5 28,2 - thÞ 2 N«ng th«n C¸c sè liÖu thèng kª trªn cho dï cã phÇn l¹c hËu vµ kh«ng chÝnh x¸c ®-îc vai trß cña khu vùc t- nh©n trong t-¬ng lai , con sè th-êng ®-îc ®-a ra ®Ó chøng minh cho tÇm quan träng cña c¸c c«ng ty t- nh©n lµ tû träng 60% trong tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña khu vùc nµy .Thùc tÕ ,®¹i héi §¶ng lÇn VIII ®· xem xÐt vÊn ®Ò Nhµ n-íc cÇn lµm g× ®Ó gi¶m bít ®I 20% tû träng cña chÝnh c¸c c«ng ty t- nh©n trong GDP .C¸c c«ng ty tư nh©n ,bao gåm c«ng ty TNHH va c«ng ty cæ phÇn chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ trong nÒn kinh tÕ víi tû träng kh«ng qu¸ 1%GDP vµ v× vËy hä kh«ng ph¶I lµ mèi ®e doa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc hay c¸c môc tiªu x· héi cña chÝnh phñ .Ng-îc l¹i, c¸c môc tiªu t¨ng tr-ëng , viÖc lµm vµ c«ng b»ng , thËm chÝ c¶ môc tiªu duy tr× c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc phô thuéc vµo thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ sù v÷ng m¹nh cña c¸c c«ng ty t- nh©n. B¶ng 4 :C¬ cÊu s¶n l-îng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo h×nh thøc së h÷u. Sè l-îng c«ng ty C«ng ty mét chñ së h÷u C«ng ty TNHH C«ng ty cæ phÇn Vèn ( tû ®ång VN ) C«ng ty mét së h÷u C«ng ty TNHH C«ng ty cæ phÇn 1991 1992 1993 1994 1995 1996 76 43 3 3126 1170 65 8690 3389 106 14165 5310 134 18243 7346 165 21000 8900 1900 na na na 930 1490 310 1351 2723 850 2090 3882 1071 2500 4237 1244 3000 7300 2500 B¶ng 5 :Thèng kª sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh C«ng ty t- Doanh Doanh TØ träng cña nh©n% nghiÖp gia nghiÖp nhµ c¸c c«ng ty ®×nh % n-íc % trong tæng SI% L-¬ng thùc ,thùc 31,0 44,5 29,9 3,7 DÖt may 27,0 7,9 8,1 12,4 Gç\s¶n phÈm gç 11,4 7,8 0,9 15,5 VËt liÖu XD 4,7 18,3 7,4 2,4 C¸c nghµnh kh¸c 25,3 21,5 53,7 2,2 Tæng sè 100,0 100,0 100,0 4,0 phÈm Cuèi cïng th× thùc tÕ cho thÊy thèng kª s¸u th¸ng ®Çu n¨m2000 sè c«ng ty t- nh©n cã t- c¸ch ph¸p nh©n lµ chiÕm ®a phÇn vµ nhiÒu h¬n sè c«ng ty DNNN víi s- t¨ng tr-ëng hµng n¨m ngµy cµng lín. B¶ng 6 :Thèng kª sè c«ng ty t- nh©n vµ t¨ng tr-ëng hµng n¨m ( 1996-2000 ) C«ng ty Ngoµi quèc 1996 1997 1998 1999 2000 31.143 33.713 36.753 39.915 46.523 8,3% 8,6% 8,6% 16,6% 23.009 24.998 26.989 30.077 5% 8,6 7,9% 11,5% 10.420 11.834 12.473 15.701 doanh T¨ng tr-ëng hµng n¨m C«ng ty t- nh©n T¨ng tr-ëng 21.905 hµng n¨m C«ng ty TNHH 9.316 T¨ng tr-ëng hang 11% 9,2 9,5% 25,9% 302 372 453 745 9,42% 22,8% 21,1% 64,5% n¨m C«ng ty cæ phÇn T¨ng tr-ëng 216 hµng n¨m Nh- vËy khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®· ®-îc t¹o lËp vµ sù ph¸t triÓn cña khu vùc nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n va chøng tá khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®· ®ang vµ sÏ trë thµnh khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 1.3 C¸c bé phËn cña kinh tÕ t- nh©n . * Bé phËn kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ : Lµ nh÷ng ng-êi trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kkinh doanh cña doanh nghiÖp .®Ó lµm c«ng iÖc ®ã , hä g¾n vøi thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp ë hai d¹ng kh¸c nhau. + Lµ chñ së h÷u hoÆc ®ång së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp kiªm lu«n viÖc trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . + Kh«ng ph¶I lµ chñ së h÷u , nh-ng ®-îc chñ së h÷u gia cho quyÒn sö dông tµi s¶n vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . + trong kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng X· Héi CHñ NghÜa , mÆc dï ho¹t ®éng trong hai bèi c¶nh cßn cã khÝa c¹nh kh¸c nhau ®ã , nh-ng c¸I chung nhÊt , b¶n chÊt nhÊt cua kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ vÉn kh«ng kh¸c , ®ã lµ g¾n víi thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh , c¸c c¸ thÓ lµ ng-êi ®¹i diÖn vµ gi÷ vai trß lín nhÊt , toµn diÖn nhÊt , trong viÖc thùc , thùc quyÒn ®ã cña doanh nghiÖp b¨ng chÝnh tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ cña m×nh . Mét khÝa c¹nh lý thuyÕt cã thÓ cho chóng ta v÷ng tin vµ kÕt luËn ®ã lµ : a; Sù tho¶ hiÖp ®ång thuËn x· héi ngµy cang ®-îc më réng vµ n©ng cao trong m«I tr-êng chÝnh trÞ – x· héi c¨n b¶n ®Æt trªn nÒn t¶ng §¶ng l·nh ®¹o . Nhµ n-íc qua lý nh©n d©n lµm chñ , ®-îc thÎ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt , ®· to¹ nªn nh÷ng nÐt t-¬ng ®ång , mang tinh x· héi h¸o cao trong thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh vµ t¹o nh÷ng nÐt míi trong b¶n chÊt cña c¸ thÓ vµ tiªñ chñ . Thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶I ®-îc h×nh thµnh chñ yÕu bëi sù chi phèi cña quyÒn së h÷u , tµi s¶n mµ chñ yÕu b»ng sù t¸c ®éng cña m«I tr-êng chÝnh trÞ , x· héi , b»ng quyÒn cña con ng-êi , trong sù tho¶ hiªp vµ ®ång thuËn x· héi cao. Víi su thÕ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh , nhÊt lµ sù më réng khu vùc kinh tÕ hçn hîp , trong ®ã cã sù ®an xen , pha lo·ng quyÒn lùc cña ®ång chu së h÷u . VÞ trÝ vµ mèi qua hÖ gi÷ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· cã sù thay ®æi , ho¸n vÞ theo h-íng n©ng quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp . V¨n ho¸ víi t- c¸ch lµ môc ®Ých , nguån ®éng lùc vµ lµ hÖ ®iÒu tiÕt cña kinh doanh ®-îc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn lµm cho c¸c c¸ thÓ , c¸c tiÓu chñ cã v¨n ho¸ h¬n trong kinh doanh. b; Kh«ng ph¶I lµ ®Êt ®ai , tiÒn vèn mµ lµ tri thøc míi lµ yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh tÕ nãi chung vµ s¶n suÊt kinh doanh nãi riªng. Theo ®ã con ®-êng ph¸t triÓn cña tÇng líp tiÓu chñ , c¸ thÓ míi lµ con ®-êng chiÕm lÜnh tri thøc , chø kh«ng ph¶I lµ n¾m lÊy ®Æc quyÒn tõ sù ban cho cña së h÷u ®Êt ®ai vµ tiÒn vèn. Trong nÒn kinh tÕ cña x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng , ®Êt dai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn . §Êt qua träng nh- vËy , nh-ng cã h¹n , nªn ai chiÕm lÜnh ®-îc ®Êt th× chi phèi ®-îc s¶n xuÊt vµ chi phèi ®-îc ng-êi kh¸c kh«ng cã ®Êt . Do ®ã , quyÒn së h÷u ®Êt còng chi phèi gÇn nh- tuyÖt ®èi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngay nay trong xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ , nhanh chãng cña tri thøc vµ chuyÓn giao chi thøc nªn yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh doanh lµ tri thøc míi chø kh«ng ph¶I vèn ®Êt vèn tiÒn . Tri thøc míi víi nh÷ng s¸ng kiÕn , ph¸t minh ngµy cµng nhiÒu vµ ®-îc nhanh chãng øng dông vµo ®æi míi c«ng nghÖ kü thuËt vµ qu¶ lý s¶n xuÊt kinh doanh . Quü ®Êt vµ quü tiÒn vèn Ýt cã kh¶ n¨ng chia sÎ , nªn míi cã sù ®éc quyÒn vµ léng quyÒn cña nh÷ng ai chiÕm h÷u ®-¬c ®Êt ®ai, tiÒn vèn. Cßn tri thøc cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn v« h¹n , cã thÓ chia sÎ cho nhau ®Ó cã nhiÒu ng-êi cã tri thøc mµ kh«ng lµm mÊt tri thøc cña ai hÕt. Sù ph¸t triÓn vµ lan to¶ , më réng ph¹m vi ¶nh h-ëng cña tri thøc nh- vËy nã sÏ tong buíc to¹ kh¶ n¨ng lo¹i bá sù chØ·e vµ ®èi kh¸ng trong céng ®oßng ng-êi, theo ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng thay ®æi vÒ chÊt . Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c cho tÇng líp doanh nh©n míi lµ ph¶I n¾m lÊy tri thøc , cã tri thøc míi quy tô vµ ph¸t triÓn ®-îc nguån lùc céng ®ång, míi thµnh ®¹t trong kinh doanh . c; Ngµy nay víi nh-ng th¸nh tùu khoa khäc vµ c«ng nghÖ ®· ®-a lùc l-îng ¶n xuÊt lªn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cïng víi tr×nh x· héi h¸o s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, ®· lµm thay ®æi sù cÊu thµnh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ ph©n phèi so víi tr-íc. Sù cÊu thµnh míi cho thÊy qua hÖ gi÷ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi vÌ lý thuyÕt cã thÓ diÔn t¶ trong sù t-¬ng ®ång gi÷ sù ®ãng gãp vµ h-ëng thô. QuyÒn t- h÷u tµi s¶n , kh«ng ph¶I lóc nµo còng lung ®o¹n ®-îc ph©n phèi vµ ®-a ph©n phèi vµo quan hÑ bãc lét. C¸c c¸ thÓ , tiÓu chñ trong kinh tÕ t- nh©n víi tr-êng hîp võa lµ chñ së h÷u võa lµ ng-êi trùc tiÒp ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¶I lóc còng lµ ng-êi bãc lét . Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cho chóng ta ®I ®Õn kÕt luËn lµ, c¸c thÓ , tiÓu chñ trong khu vùc kinh tÕ t- nh©n hoÆc cã yÕu tè së h÷u t- , còng nh- c¸ thÓ trong khu vùc kinh tÕ kh¸c ®Òu lµ nh÷ng nhµ qu¶n trÞ kinh doanh b»ng chÝnh lao ®éng , nhÊt lµ lao ®éng trÝ tuÖ cña hä . C¸ thÓ lµ ng-êi ®¹i diÖn thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh vµ trùc tiÕp thùc thi , thùc quyÒn ®ã trong khu«n khæ ph¸p luËt . C¸ thÓ xøng ®¸ng vµ cÇn thiÕt ®-îc ®øng trong hµng ngò c¸c bé phËn v-ît tréi trong céng ®ång d©n téc , lµ tÇng líp tri thøc vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý ®Êt n-íc . b; Bé phËn kinh tÕ t- b¶n : Lµ nh÷ng nhµ t- b¶n n-íc Ngoµi cã vèn lín , hä ®Çu t- dùa trªn c¬ së së h÷u t- nh©n hoÆc së h÷u hçn hîp . Bé ph©n nµy ®ãng vai trß kh¸ quan träng trong nÒn kinh tÕ cña n-íc ta hiÖn nay , vµ chóng cã khuynh h-íng t¨ng lªn hµng n¨m . Víi ®iÒu kiÖn nh- n-íc ta hiÖn nay th× bé phËn kinh tÕ t- b¶n ®· gãp phÇn hç trî lín vÒ vèn , hç trî vÒ c«ng nghÖ gióp cho nÒn kinh tÕ n-íc ta b¾t kÞp vµ cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu , mÆt kh¸c nã cßn gi¶I quyÕt viÖc lµm cho hµng ngh×n lao ®éng d- thõa ë n-íc ta. ChÝnh v× nã cã vai trß quan träng nh- vËy lªn nhµ n-íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ m«I tr-êng kinh doanh , cÇn söa ®æi c¸c luËt vÒ ®Çu t- cho thÝch hîp lµm sao cho ViÖt Nam lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c nhµ ®Çu t- . 1.4 NH÷NG H¹N CHÕ CñA THµNH PHÇN KINH TÕ T¦ NH¢N . 1.4.1 Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n . ChÝnh lµ do nÒn t¶ng ph¸p lý vµ c¬ së ph¸p luËt cña nhµ n-íc ®Æt ra cho khu vùc kinh tÕ t- nh©n mµ t¹o ra cho khu vùc nµy kh¸ nhiÒu khã kh¨n trong sù ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, do ®ã khu vùc nµy ®· g©y lªn mét sè h¹n chÕ sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc nÕu kh«ng nãi qu¸ ®Õn sù ph¸t triÓn ®Êt n-íc vÒ mäi ph-¬ng diÖn. + C¬ së ph¸p lý qu¸ chÆt chÏ trong viÖc c«ng nhËn t- c¸ch ph¸p nh©n , l¹i thªm vµo ®ã lµ møc thuÕ ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp lµ cßn cao , cßn nghiªm ngÆt. Cho lªn hiÖn nay mÆc dï nhiÒu doanh nghiÖp t- nh©n víi nguån vèn tù ph¸t vµ ®· cã hiÖu qña trong ho¹t ®éng kinh doanh nh-ng vÉn kh«ng ®¨ng ký vµ còng kh«ng ®ãng thuÕ cho nhµ n-íc , dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ ng©n s¸ch nhµ n-íc còng kh«ng thu ®-îc g× trong hiÖu qu¶ ®¹t ®-îc cña c¸c doanh nghiÖp nµy . §Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t- nh©n võa vµ nhá phµt triÓn ë vïng n«ng th«n hay c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh th× phÇn lín hä còng muèn tù do kinh doanh mµ kh«ng chÞu sù r»ng buéc cña ph¸p luËt nhµ n-íc . ChÝnh v× vËy sè l-îng thèng kª sù ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n vµo tû träng GDP cña nhµ n-íc ®«i khi ch-a ®¸nh gi¸ ®-îc hÕt tiÒm n¨ng vµ hiÖu qu¶ do s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc nµy mang l¹i . + Møc thuÕ thu cho s¶n xuÊt kinh doanh ch-a ph¶I lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm xuÊt hiÖn nh÷ng h¹n chÕ do khu vùc t- nh©n t¹o ra . Mµ ngay c¶ møc thuÕ dµnh cho xuÊt – nhËp khÈu còng kÐm phÇn -u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp tnh©n … ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖo t- nh©n ë ViÖt Nam mÆc dï vèn cña hä ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sang thÞ tr-êng n-íc Ngoµi hay s¶n phÈm cña hä ®ñ kh¶ n¨ng®Ó ®¸p øn nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr-êng n-íc Ngoµi , nh-ng hä kh«ng muèn xuÊt khÈu v× thñ tôc kh¸ r-êm , rÝch r¾c – khã kh¨n vµ møc thuÕ xuÊt khÈu qu¸ cao. Còng v× thÕ mµ hä kh«ng muãn nhËp khÈu c¸c lo¹i phô ting , c¸c linh kiÖn m¸y mãc hiÖn ®¹i cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt v× møc thuÕ nhËp khÈu vÉn cßn rÊt cao, h¶I quan khã kh¨n vµ ph¶I qua nhiÒu cöa, nhiÒu ng¹ch..Mµ nÕu chØ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong n-íc th«I th× khã cã thÓ n©ng cao møc lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, tõ ®ã møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n-íc còng thÊp. 2. H¹n chÕ vÒ mÆt x· héi C¸c doanh nghiÖp t- nh©n víi nguån vèn trong d©n, vèn tù cã, vèn gãp tõ b¹n kinh doanh lµ chÝnh cho nªn s¶n ph¶m t¹o ra yªu cÇu ph¶I ®¹t chÊt lung cao mÉu m· phong phó ®Ó thu ®-îc lîi nhuËn lµ nhiÒu nhÊt. Hä t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó thu lîi nhuËn vÒ cho m×nh nh-: C¹nh tranh b»ng mäi gi¸ trªn c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt mÉu hµng ho¸ ,thÞ tr-êng ,kh¸ch hµng vµ thu hót nguån vèn . ChÝnh v× môc ®Ých nh- vËy mµ c¸c doanh nghiÖp khi biÕt c¸ch qu¶n lÝ biÕt c¸ch ®iÒu hµnh th× sÏ thu ®-îc nhiÒu kÕt qu¶ tÝch cùc nh-ng cßn mét sè kh¸c sÏ lµ tiªu c-c v× hä hong ®u khÐo lÐo ®Ó canh tranh ma ding mäi thñ ®o¹n ,biÖn ph¸p kÓ c¶ c¨ng th¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp miÔn lµ sao thu ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt s¶n phÈm tiªu thô ®-îc nhiÒu nhÊt . Nªn ®«I khi chÝnh sù c¹nh tranh tiªu cùc ®ã ®· lµm gi¶m tÝnh ®¹o ®øc , v¨n ho¸ trong kinh doanh. Trong s¶n xuÊ, sö dông nh©n c«ng mét c¸ch tèi ®a;lùc l-îng nh©n c«ng nh-ng vÉn ph¶I lµm víi l-îng c«ng viÖc nhiÒu vµ thêi gian dµI trong mét ngµy ,cho nªn ®«I khi thiÕu sù giao l-u gi÷a chñ –thî ;thiÕu t×nh c¶m gi÷a chñ víi c«ng…T¹o nªn bÇu kh«ng khÝ kh«ng tèt cho s¶n xuÊt vµ lùc l-îng lao ®éng bÞ øc chÕ vµ c¨ng th¼ng trong c«ng viÖc , Trong mét sè t×nh huèng , hä thËm chÝ c¶m thÊy bÞ bãc lét søc lao ®éng . Bëi thùc chÊt c¸c doanh nghiÖp t- nh©n dÆc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ch-a ®¨ng ký hîp ph¸p th× Ýt cã chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch cho c«ng nh©n nh- :B¶o hiÓm ,th-ëng c«ng th¨m hái ®éng viªn khi ®au èm…Mét sè nhµ doanh nghiÖp cßn qu¸ cøng nh¾c trong qu¶n lý ®iÒu hµnh, nÕu t×nh tr¹ng nµy lµ phæ biÕn vµ quy m« ¸p dông réng r·I th× sÏ g©y nªn sù m©u thu©n trong c«ng nh©n ,nguån vèn trong d©n gi¶m ma con t¹o ®éng c¬ ®Êu tranh trong c«ng nh©n ,quÇn chóng nh©n d©n .V× vËy ,trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶I cã sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a nguyªn t¾c trong s¶n xuÊt ,mÒn dÎo trong vËn ®éng trong sö dông c«ng nh©n: nh- t¨ng c-êng c¸c chÝnh s¸ch vËn ®éng hç trî lao ®éng cho c«ng nh©n sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ trong qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng . §©y lµ vÊn ®Ò vïa cã ý nghÜa kinh tÕ nh-ng ®ång thêi còng lµ tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi céng ®ång. HiÖn nay,mÆc dï khu kinh tÕ t- nh©n ®¨ ph¸t triÓn réng kh¾p vµ cã h-íng ph¸t triÓn víi qu m« lín trªn c¸c vïng l·nh thæ kh¸c nhau, nh-ng sù ph¸t triÓn ®ã vÉn kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c vïng ®Æc biÖt lµ c¸c ®Þa ph-¬ng ,n«ng th«n ,lµng x· …dÉn ®Õn møc ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ –n«ng th«n vÉn cßn tån t¹i ,mÆc dï chóng ta kh«ngthÓ phñ nhËn r»ng tõ khi kinh tÕ tnh©n ra ®êi ®· gãp phÇn rÊt nhiÒu trong viÖc ®iÒu tiÕt lao ®éng,t¨ng thu nhËp cña ng-êi d©n ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n .Song thùc tÕ ,th× c¸c doanh nghiÖp tnh©n lín ®a sè vÉn tËp trung ë ®« thÞ thµnh phè lín®Ó tiÖn lîi cho s¶n xuÊt ,cho tiªu thô s¶n phÈm…Trong khi ®ã ,xÐt vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng ,c¸c doanh nghiÖp ngµy nµy cÇn lùc l-îng lao déng kh¸ ®«ng ®á.§©y còng cã thÓ ®-îc coi lµ mét nh©n tè thóc ®Èy xu h-íng di d©n tõ n«ng th«n ®æ dån vÒ thµnh thÞ ngµy cµng phæ biÕn .Xu h-íng di d©n nµy ®· b-íc ®Çu t¹o ra mét sè thÞ tr-êng lao ®éng kh«ng chinh thøc á c¸c thµnh phè lín ,g©y ra c¸c khã kh¨n ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lÝ Nhµ n-íc vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm . Nh- vËy th× sù ph¸t triÓn ,®ãng gãp to lín ®Õn GDP cho ®Êt n-íc, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ chøng tá khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao h¬n so víi c¸c khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc kh¸c vµ còng lµ khu vùc thu hót lùc l-îng lao ®éng nhiÒu nhÊt mÆc dï thùc tÕ phÇn lín lao ®éng hiÖn nay tËp trung vµo khu vùc kinh tÕ t- nh©n .Song khu vùc nµy còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ nÕu kh«ng muèn nãi ®ã lµ ¶nh h-ëng cña nã ®Õn kinh tÕ ®Êt n-íc ,®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi ; nh-ng còng ph¶I thõa nhËn lµ nh÷ng h¹n chÕ vµ ¶nh h-ëng ®ã lµ nhá,them chÝ rÊt nhá chóng ta hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®-îc.Dï sao th× nh÷ng h¹n chÕ ®ã kh«ng thÓ lµm lu mê d-îc vai trß vµ vÞ trÝ cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®èi víi ®Êt n-íc ta hiÖn nay. II . THù TR¹NG CñA KINH TÕ T¦ NH¢N . 1.1 . Thùc tr¹ng . 1.2 Thùc hiÖn ®-êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ n-íc , h¬n 10 n¨m qua , kinh tÕ t- nh©n ®-îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn . Kinh tÕ t- nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l-îng ®¬n vÞ , vèn kinh doanh vµ lao ®éng , ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ n-íc ë c¸c nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . §Æc biÖt , sè l-îng doanh nghiÖp t- nh©n t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp . Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c , sù ph¸t riÓn cña kinh tÕ t- nh©n ®· gãp phÇn gi¶i phãng l-îc l-îng s¶n xuÊt , thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi , chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng CNH – H§H , thóc ®Èy c¹nh tranh , ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa . Khu vùc nµy ®· ®ãng gãp qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong n-íc : Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi , sè doanh nghiÖp t- nh©n ra ®êi 35440 víi sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 40455 tû ®ång , nhiÒu h¬n sè doanh nghiÖp ®-îc thµnh lËp trong 5 n¨m tr-íc ®ã céng l¹i ®-a sè doanh nghiÖp ®¨ng hÝ hinh doanh ®Ðn cuèi n¨m 2001 lµ 74393 doanh nghiÖp vµ chiÕm tû träng 24,3% tæng sè vèn ®Çu t- x© héi .N¨m 2001 khu vùc doanh nghiÖp t- nh©n nép ng©n s¸ch trªn 11075 tû ®ång ,chiÕm 14,8%tæng thu ng©n s¸ch Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm cña KTTN chiÕm 42,3%GDP toµn quèc trong ®ã ,hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN chiÕm 7,46% . KTTN ®· huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong x· héi ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 1999 khu vùc nµy chiÕm 24,05%,n¨m 2000 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t- x· héi .Theo sè liÖu cña tæng côc thuÕ ,n¨m 2000 KTTN®ãng gãp 16,1%tæng thu ng©n s¸ch .NÐt næi bËt cña KTTN thêi gian qua lµ t¹o ®-îc nhiÒu chçlµm viÖc míi ,thu hót nhiÒu lao ®éng trong x· héi , nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng ch-a cã viÖc lµm ,gi¶I quyÕt sè lao ®éng d«I d- t- c¸c c¬ quan ,DN nhµ n-íc do tinh gi¶n biªn chÕ ,gi¶I thÓ .Khu vùc nµy gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr-¬ng x· héi ho¸ y tÕ , v¨n ho¸ gi¸o dôc cña nhµ n-íc §¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ nh- trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ n-íc ®· cã nh÷ng chñ tr-¬ng chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß quan träng cña KTTN trong nªn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN 1.3 Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu Kh¬I dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c- tham gia vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n-íc ,thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý theo h-íng thÞ tr-êng ,thóc ®Èy c¹nh tran trong nÒn kinh tÕ H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t- nh©n gãp phÇn x©y dùng ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn . 1.4 Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc Nh- ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùckinh tÕ ngoai quèc doanh nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ t- nh©n nãi riªng ®· cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc .Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ,kinh tÕ t- nh©n còng ®·vÊp ph¶I nhiÒu khã kh¨n v-íng m¾c. 1.4.1 ThÞ tr-êngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ tr-êng n-íc Ngoµi cßn h¹n chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t- nh©n.