Tài liệu Giáo trình Quản trị dự án đầu tư

GIÁO TRÌNH QUẢN TRỊ DỰ ÁN ĐẦU TƯ MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................................... 4 CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ 1 2 3 4 5 ĐẦU TƯ ............................................................................................................................. 5 1.1 Khái niệm đầu tư ......................................................................................................... 5 1.2 Vai trò của đầu tư ........................................................................................................ 6 1.3 Nguồn vốn cho đầu tư ................................................................................................. 9 1.4 c nh thu h t nguồn vốn ...................................................................................... 11 1.4.1 u đ ng vốn t n n n nh t uốc n ................................................... 11 1.4.2 u đ ng vốn ngo nư c .................................................................................. 14 1.5 c g a đoạn đầu tư: ................................................................................................. 16 DỰ ÁN ĐẦU TƯ .............................................................................................................. 17 2.1 Dự n v những uan niệm v ự n......................................................................... 17 2.1.1 Khái niệm ự án: ............................................................................................... 17 2.1.2 Dự n – m t phương thức hoạt đ ng có hiệu uả: ............................................. 17 2.1.3 Dự án là m t hệ thống:...................................................................................... 18 2.1.4 4. c phương diện chính của ự n .................................................................. 18 2.2 Dự n đầu tư .............................................................................................................. 22 2.2.1 Khái niệm: ......................................................................................................... 22 2.2.2 Yêu cầu của ự án đầu tư: Để đảm ảo tính hả thi, ự án đầu tư phả đ p ứng c c u cầu cơ bản sau: .............................................................................................. 22 2.2.3 Ph n loạ ự n đầu tư........................................................................................ 23 Quản trị ự n đầu tư ......................................................................................................... 23 3.1 Quản trị ự n ............................................................................................................ 23 3.2 c mục t u của QLDA ........................................................................................... 24 3.3 c chức năng của uản lý ự n .............................................................................. 24 Đố tượng v phương ph p ngh n cứu của môn học ....................................................... 25 4.1 Đố tượng ngh n cứu:............................................................................................... 25 4.2 Phương ph p ngh n cứu ........................................................................................... 25 CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP ................................................................................................... 25 CHƯƠNG 2 – MÔ HÌNH TỔ CHỨC VÀ CÁC NHÀ QUẢN TRỊ DỰ ÁN c mô hình tổ chức ự n ................................................................................................ 26 Mô hình chủ đầu tư trực t p uản trị ự n .............................................................. 26 Mô hình chủ nh ệm đ u h nh ự n ......................................................................... 27 Mô hình chìa khóa trao tay........................................................................................ 27 Tổ chức uản trị ự n theo chức năng ..................................................................... 27 Mô hình tổ chức chu n tr ch uản trị ự n............................................................ 28 Tổ chức uản trị ự n theo ma trận ......................................................................... 29 2 n uản trị ự n ........................................................................................................ 30 2.1 hức năng của c n uản trị ự n ........................................................................ 30 2.2 Tr ch nh ệm của hủ nh ệm (G m đốc) ự n ........................................................ 31 2.3 Kỹ năng cần có của chủ nh ệm ự n........................................................................ 32 3 u hỏ v tập: ............................................................................................................. 32 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 CHƯƠNG 3 - LẬP KẾ HOẠCH DỰ ÁN 1 Kh 1.1 1.2 1.3 1.4 n ệm, ý nghĩa v n ung của hoạch ự n ........................................................ 33 Kh n ệm, t c ụng của lập hoạch ự n ............................................................. 33 Ph n loạ hoạch ự n: ......................................................................................... 33 Y u cầu cơ ản đố v công t c lập hoạch ự n ................................................ 34 N ung cơ ản của hoạch ự n ........................................................................ 35 1 1.5 Qu trình lập hoạch ự n .................................................................................... 37 2 Ph n t ch công v ệc của ự n .......................................................................................... 38 2.1 Kh n ệm v t c ụng thực h ện ph n t ch công v ệc .............................................. 38 2.1.1 Kh n ệm: .......................................................................................................... 38 2.1.2 T c ụng thực h ện ph n t ch công v ệc: ........................................................... 38 2.2 Phương ph p thực h ện ph n t ch công v ệc ............................................................. 39 3 u hỏ v tập thực h nh ............................................................................................. 40 CHƯƠNG 4 – QUẢN LÝ THỜI GIAN VÀ TIẾN ĐỘ DỰ ÁN Mạng công v ệc ................................................................................................................. 41 1.1 Kh n ệm v t c ụng của mạng công v ệc .............................................................. 41 1.2 Phương ph p ểu ễn mạng công v ệc ................................................................... 42 1.2.1 Phương ph p AOA: ........................................................................................... 42 1.2.2 Phương ph p AON: ........................................................................................... 43 2 Kỹ thuật tổng uan v đ nh g ự n (PERT) v phương ph p đường găng .................. 44 2.1 X ựng sơ đồ PERT/ PM ..................................................................................... 45 2.2 Dự tính thờ g an thực h ện t ng công v ệc ............................................................... 46 2.3 Thờ g an ự trữ của c c sự ện (đ ểm n t) ............................................................. 49 2.4 Thờ g an ự trữ của c c công v ệc ........................................................................... 52 3 Phương ph p ểu đồ Gantt v ểu đồ đường chéo ......................................................... 53 3.1 Kh n ệm v cấu tr c của Gantt ............................................................................... 53 3.2 T c ụng v hạn ch của Gantt ................................................................................. 54 3.2.1 T c ụng : .......................................................................................................... 54 3.2.2 ạn ch : ............................................................................................................ 54 3.3 Quan hệ g ữa Pert v Gantt ....................................................................................... 54 3.4 B ểu đồ đường chéo .................................................................................................. 55 4 Câu hỏ v tập: ............................................................................................................. 56 1 CHƯƠNG 5 – PHÂN PHỐI NGUỒN LỰC CHO DỰ ÁN B ểu đồ phụ tả nguồn lực v đ u chỉnh đ u nguồn lực ................................................... 58 1.1 B ểu đồ phụ tả nguồn lực ......................................................................................... 58 1.2 Đ u chỉnh đ u nguồn lực ......................................................................................... 60 1.3 Đ u phố nguồn lực tr n cơ sở thờ g an ự trữ tố th ểu ......................................... 62 1.4 Phương hư ng g ả u t tình trạng th u hụt nguồn lực.......................................... 63 2 Ph n phố nguồn lực cho ự n ằng phương ph p ưu t n .............................................. 64 2.1 Ưu t n ph n phố m t nguồn lực hạn ch ................................................................ 65 2.2 Ph n phố ha nguồn lực cho ự n ........................................................................... 65 2.2.1 Phương ph p ảng ểu: .................................................................................... 65 2.2.2 Phương ph p ph n phố đồng thờ cả lao đ ng v m móc cho ự n: ........... 65 3 u hỏ v tập .............................................................................................................. 66 1 CHƯƠNG 6 – DỰ TOÁN NGÂN SÁCH VÀ QUẢN LÝ CHI PHÍ DỰ ÁN Kh n ệm, t c ụng v đặc đ ểm của ự to n ng n s ch .................................................. 67 1.1 Kh n ệm, ph n loạ ................................................................................................. 67 1.2 T c ụng của ự toán ngân sách ............................................................................... 68 1.3 Đặc đ ểm của ự to n ng n s ch ............................................................................... 68 2 Phương ph p ự to n ng n s ch ........................................................................................ 68 2.1 Phương ph p ự to n ng n s ch t cao xuống thấp .................................................. 68 2.2 Phương ph p ự to n ng n s ch t thấp đ n cao ...................................................... 69 2.3 Phương ph p t hợp................................................................................................. 69 3 K hoạch ch phí cực t ểu .................................................................................................. 70 3.1 h phí của ự n ...................................................................................................... 70 3.2 Phương ph p thực h ện hoạch ch phí cực t ểu ..................................................... 71 1 2 K hoạch g ảm tổng ch phí của phương n đẩ nhanh .................................................... 74 Quản lý ch phí ự n ........................................................................................................ 75 5.1 Ph n tích òng ch phí ự n ..................................................................................... 75 5.2 K ểm so t ch phí ự n............................................................................................. 75 6 u hỏ v tập: ............................................................................................................. 76 4 5 CHƯƠNG 7 – QUẢN LÝ RỦI RO ĐẦU TƯ Kh n ệm v ph n loạ rủ ro ............................................................................................ 77 1.1 Kh n ệm rủ ro ........................................................................................................ 77 1.2 Ph n loạ rủ ro .......................................................................................................... 77 2 hương trình uản lý rủ ro ............................................................................................... 79 2.1 X c định rủ ro........................................................................................................... 79 2.2 Đ nh g v đo lường hả năng th ệt hạ ................................................................... 79 2.3 Ph n tích v đ nh g mức đ rủ ro.......................................................................... 80 2.4 c phương ph p uản lý rủ ro ................................................................................ 80 2.4.1 Né tr nh rủ ro. ................................................................................................... 80 2.4.2 hấp nhận rủ ro................................................................................................. 80 2.4.3 Tự ảo h ểm ....................................................................................................... 80 2.4.4 Ngăn ng a th ệt hạ ............................................................................................ 81 2.4.5 G ảm t th ệt hạ . ............................................................................................. 81 2.4.6 hu ển ịch rủ ro. ............................................................................................ 81 2.4.7 Bảo h ểm ............................................................................................................ 81 3 Phương ph p đo lường rủ ro ............................................................................................ 82 3.1 Ph n tích x c suất ...................................................................................................... 82 3.2 Phương sa v hệ số n th n .................................................................................. 83 3.3 Ph n tích đ nhạ ...................................................................................................... 84 3.4 Ph n tích c u t định ........................................................................................... 84 4 u hỏ v tập: ............................................................................................................. 85 1 CHƯƠNG 8 – GIÁM SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ DỰ ÁN G m s t ự n................................................................................................................... 86 1.1 Kh n ệm, t c ụng của g m s t ự n ................................................................... 86 1.1.1 Kh n ệm: .......................................................................................................... 86 1.1.2 T c ụng: ........................................................................................................... 86 1.2 Phương ph p g m s t ự n ..................................................................................... 87 1.2.1 Phương ph p sử ụng c c mốc g hạn: ........................................................... 87 1.2.2 Phương ph p ểm tra g hạn: ......................................................................... 87 1.2.3 c đường cong chữ S: ...................................................................................... 87 1.2.4 K ểm so t thực h ện v sơ đồ g trị thu được ................................................... 88 1.2.5 B o c o t n đ : ................................................................................................. 89 1.2.6 c cu c họp n v ự n: ............................................................................... 89 1.2.7 Tham quan thực t : ............................................................................................ 89 1.3 c hệ thống g m s t: .............................................................................................. 89 1.4 B o c o g m s t ự n ............................................................................................. 90 2 Đ nh g ự n .................................................................................................................. 91 2.1 Kh n ệm, mục t u v ph n loạ .............................................................................. 91 2.2 c ư c t n h nh đ nh g ự n ........................................................................... 93 2.2.1 Phương ph p định tính: ...................................................................................... 95 2.2.2 Phương ph p định lượng: gồm: ......................................................................... 95 3 u hỏ v tập: ............................................................................................................. 95 TÀI LIỆU T AM K ẢO ....................................................................................................... 96 1 3 LỜI NÓI ĐẦU Đầu tư l m t hoạt đ ng nh t và là m t phận hoạt đ ng sản xuất nh oanh của c c đơn vị, doanh nghiệp. Nó có ảnh hưởng trực t p đ n việc tăng ti m lực của n n kinh t nó chung, t m lực sản xuất nh oanh của c c đơn vị nó r ng. Mỗ hoạt đ ng đầu tư được t n h nh v rất nhi u công việc có những đặc điểm kinh t - ỹ thuật đa ạng. Nguồn lực cần huy đ ng cho hoạt đ ng đó thường rất l n. Thờ gian thực hiện và t th c đầu tư , nhất là v ệc thu hồ đầu tư vốn đã bỏ ra, hoặc đem lạ những lợ ích cho xã h i, là m t quá trình có thờ gian dài. Do đó, để sử dụng có hiệu uả các nguồn lực đã ch cho công cu c đầu tư, đem lạ lợ ích kinh t xã h i l n nhất cho đất nư c, ngành và c c đơn vị, m t trong những vấn đ quan trọng có tính chất u t định của mọ công cu c đầu tư là những người trực ti p uản lý đi u hành quá trình đầu tư và thực h ện đầu tư phả được trang ị đầ đủ c c n thức v hoạt đ ng đầu tư và dự n đầu tư. Để đ p ứng u cầu uản lý đầu tư trong n n nh t , môn học “Quản trị dự án đầu tư” đã ra đờ v được g ảng ạ cho hệ cao đẳng Ngh Quản trị oanh ngh ệp. Cùng v quá trình g ảng dạy, môn học ngày càng được hoàn thiện và được đ nh giá là rất cần thi t v ổ ích phục vụ việc uản lý hiệu uả đầu tư. N dung cuốn sách gồm 8 chương đ cập những ki n thức thi t thực v uản trị ự n đầu tư. Mặc dù đã có nh u cố gắng trong v ệc v t và biên tập, nhưng chắc chắn cuốn sách không tránh khỏ những thi u sót. Tác giả mong nhận được sự góp ý của tất cả c c ạn đồng nghiệp, của các anh chị em sinh viên và tất cả các ạn đọc để ti p tục hoàn th ện nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng cuốn sách. Tác giả xin chân thành c m ơn tất cả các đồng ngh ệp, c c nh hoa học, đã giúp đỡ trong u trình n soạn cuốn s ch n . TPHCM tháng 01 năm 2014 Tác giả 4 CHƯƠNG 1 – TỔNG QUAN VỀ DỰ ÁN ĐẦU TƯ Môc tiªu: - Nªu ®-îc kh¸i niÖm vÒ ®Çu t-, dù ¸n ®Çu t- vµ qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t-. - §¸nh gi¸ ®-îc t¸c dông cña qu¶n trÞ dù ¸n ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t- Ph©n biÖt ®-îc c¸c lÜnh vùc qu¶n trÞ dù ¸n. NỘI DUNG 1 ĐẦU TƯ 1.1 Khái niệm đầu tư oạt đ ng đầu tư (gọ tắt l đầu tư) là quá trình sử ụng các nguồn lực v t chính, lao đ ng, tài nguyên thiên nhiên và các tài sản vật chất khác nhằm trực t p hoặc gián t p tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở r ng các cơ sở vật chất ỹ thuật của n n kinh t . Xuất ph t t phạm v ph t hu t c ụng của c c t uả đầu tư, có thể có những c ch hiểu h c nhau v đầu tư. Đầu tư theo nghĩa rộng là sự hy sinh các nguồn lực ở hiện tại để ti n hành các hoạt đ ng nào đó nhằm thu v cho người đầu tư các t uả nhất định trong tương lai l n hơn c c nguồn lực đã ỏ ra để đạt được các k t uả đó. Nguồn lực có thể là ti n, là tài nguyên thiên nhiên, là sức lao đ ng và trí tuệ. Các t uả đạt được có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính, tài sản vật chất, tà sản trí tuệ v nguồn lực. Đầu tư theo nghĩa hẹp chỉ bao gồm những hoạt đ ng sử ụng các nguồn lực ở hiện tạ nhằm đêm lạ cho n n kinh t - xã h những t uả trong tương lai l n hơn các nguồn lực đã sử ụng để đạt được c c t uả đó. T đ có khái n ệm v đầu tư như sau: Đầu tư là hoạt động sử dụng các nguồn lực tài chính, nguồn lực vật chất, nguồn lực lao động và trí tuệ để sản xuất kinh doanh trong một thời gian tương đối dài nhằm thu về lợi nhuận và lợi ích kinh tế xã hội. Hoạt đ ng đầu tư có những đặc điểm chính sau đây: - Trước hết phải có vốn. Vốn có thể ằng t n, bằng các loạ tài sản h c như máy móc thi t bị, nh xưởng, công trình x ựng h c, g trị u n sở hữu công nghiệp, í u t kỹ thuật, quy trình công nghệ, dịch vụ ỹ thuật, giá trị quy n sử ụng đất, mặt nư c, mặt ển, các nguồn tài nguyên khác. Vốn có thể là nguồn vốn Nhà nư c, vốn tư nhân, vốn góp, vốn cổ phần, vốn va hạn, trung hạn, ngắn hạn. 5 - M t đặc điểm h c của đầu tư là thời gian tương đối dài, thường t 2 năm trở lên, có thể đ n 50 năm, nhưng tố đa cũng hông u 70 năm. Những hoạt đ ng ngắn hạn trong vòng m t năm tài chính không được gọi là đầu tư. Thờ hạn đầu tư được ghi rõ trong u t định đầu tư hoặc G ấ phép đầu tư v còn được coi là đờ sống của ự n. - Lợi ích do đầu tư mang lại được biểu hiện trên hai mặt: lợ ích tài chính (biểu hiện ua lợi nhuận) và lợ ích kinh t xã h (biểu hiện qua chỉ tiêu kinh t xã h ). Lợi ích kinh t xã h thường được gọ tắt là lợi ích kinh t . Lợ ích tài chính ảnh hưởng trực t p đ n quy n lợ của chủ đầu tư, còn gọ lợ ích nh t ảnh hưởng đ n uy n lợ của xã h , của c ng đồng. 1.2 Vai trò của đầu tư Vai trò của đầu tư đối với sự hình thành và phát triển doanh nghiệp Đầu tư l hoạt đ ng chủ năng tăng trưởng của oanh ngh ệp. u, u t định sự ph t tr ển v hả Trong hoạt đ ng đầu tư, oanh ngh ệp ỏ vốn hạn nhằm hình th nh v ổ sung những t sản cần th t để thực h ện những mục t u nh oanh. oạt đ ng n được thực h ện tập trung thông ua v ệc thực h ện c c ự n đầu tư. Dự n đầu tư l m t tập hợp c c hoạt đ ng nh t đặc thù v c c mục t u, phương ph p v phương t ện cụ thể để đạt t m t trạng th mong muốn. N ung của ự n đầu tư được thể h ện trong luận chứng nh t - ỹ thuật, l văn ản phản nh trung thực, chính x c v t uả ngh n cứu thị trường, mô trường nh t – ỹ thuật v mô trường ph p lý, v tình hình t chính… Để đ p ứng mục t u tố đa ho g trị t sản của chủ sở hữu, oanh ngh ệp cần có ch n lược trong v ệc tìm m v lùa chọn c c ự n đầu tư. N u hông có những ý tưởng m v ự n đầu tư m , oanh ngh ệp sẽ hông thể tồn tạ v ph t tr ển được, đặc ệt l trong mô trường cạnh tranh hốc l ệt h ện na . c oanh ngh ệp muốn đứng vững tr n thị trường đò hỏ phả ngh n cứu ỹ thị trường v có những hoạt đ ng đầu tư thích hợp nhằm g a tăng hả năng cạnh tranh cho sản phẩm của oanh ngh ệp. Tuỳ theo mục đích của mỗ oanh ngh ệp nhằm ph t tr ển sản phẩm m , éo tuổ thọ sản phẩm ha l m tăng hả năng thu lợ cho sản phẩm h ện có m có thể ph n loạ đầu tư oanh ngh ệp theo những t u thức h c nhau. Theo cơ cấu t sản đầu tư có thể ph n loạ đầu tư của oanh ngh ệp th nh: 6 - Đầu tư tài sản cố định, đ l c c hoạt đ ng đầu tư nhằm mua sắm, cả tạo, mở r ng t sản cố định của oanh ngh ệp. Đầu tư t sản cố định thường ch m tỷ trọng l n trong tổng đầu tư của oanh ngh ệp, đặc ệt l oanh ngh ệp sản xuất. Loạ đầu tư n ao gồm: đầu tư x lắp; đầu tư mua sắm m móc th t ị, đầu tư t sản cố định h c. - Đầu tư tài sản lưu động, đ l hoản đầu tư nhằm hình th nh c c t sản lưu đ ng cần th t để đảm ảo cho c c hoạt đ ng sản xuất nh oanh của oanh ngh ệp được t n h nh ình thường. Nhu cầu đầu tư v o t sản lưu đ ng phụ thu c v o đặc đ ểm của hoạt đ ng sản xuất nh oanh; v o nhu cầu tăng trưởng của oanh ngh ệp. - Đầu tư tài sản tài chính, c c oanh ngh ệp có thể mua cổ ph u, tr ph u, hoặc tham g a góp vốn l n oanh v c c oanh ngh ệp h c. oạt đ ng t chính ng c ng có tỷ trọng cao v mang lạ nh u lợ ích cho c c oanh ngh ệp. - Đầu tư theo cơ cấu tài sản đầu tư g p cho c c oanh ngh ệp x ựng được m t t cấu t sản thích hợp nhằm đa ạng ho đầu tư, tận ụng được năng lực sản xuất v năng lực hoạt đ ng, đồng thờ n ng cao h ệu uả hoạt đ ng đầu tư. ó thể căn cứ v o mục đích đầu tư có thể ph n loạ đầu tư ra th nh: Đầu tư tăng năng lực sản xuất, đầu tư đổ m sản phẩm, đầu tư n ng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư mở r ng thị trường t u thụ sản phẩm… oạt đ ng đầu tư ph n theo mục đích đầu tư có va trò định hư ng cho c c nh uản trị oanh ngh ệp x c định hư ng đầu tư v ểm so t được tình hình đầu tư theo những mục t u đã chọn. Như vậ , có thể nó hoạt đ ng đầu tư l m t trong những u t định có ý nghĩa ch n lược đố v oanh ngh ệp. Đ l u t định t trợ hạn, có t c đ ng l n t h ệu uả sản xuất nh oanh của oanh ngh ệp. Những sa lầm trong v ệc lãng phí vốn l n, thậm chí g oạt đ ng đầu tư có va trò rất tr ển của oanh ngh ệp đò hỏ c nhắc ỹ lưỡng. ự to n vốn đầu tư có thể ẫn đ n tình trạng hậu uả ngh m trọng đố v oanh ngh ệp. uan trọng trong u trình hình th nh v ph t c u t định đầu tư phả được tính toán và cân Vai trò của đầu tư đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế oạt đ ng đầu tư tr n phương ện vĩ mô m t n n nh t ao gồm hoạt đ ng đầu tư trong nư c v hoạt đ ng đầu tư nư c ngo . Trong đó, hoạt đ ng 7 đầu tư trong nư c v đầu tư nư c ngo có mố uan hệ hữu cơ v nhau, ch ng có t c đ ng lẫn nhau v th c đẩ u trình tăng trưởng của n n nh t . Đầu tư trong nư c có h ệu uả sẽ x ựng được m t n n nh t ổn định có tốc đ tăng trưởng nhanh, có cơ sở hạ tầng h ện đạ v cơ sở ph p lý l nh mạnh, tạo ra t n đ để t p nhận v sử ụng có h ệu uả đầu tư nư c ngo . Nguồn vốn đầu tư trong nư c của c c oanh ngh ệp tự đầu tư để mở r ng sản xuất nh oanh có ý nghĩa to l n trong v ệc tạo ra hả năng tốt cho đầu tư nư c ngoài. Vì hoạt đ ng đầu tư nư c ngo hoạt đ ng chủ u thông ua c c công t xu n uốc g a, m c c công t n rất cần tìm chọn đố t c đầu tư l c c công t tương xứng ở c c nư c nhận đầu tư. hính vì vậ m trong những năm v a ua chóng ta đã có nh u ện ph p hu n hích c c oanh ngh ệp tự đầu tư ph t tr ển sản xuất, gần đ chính phủ đã thực h ện v ệc xắp x p c c oanh ngh ệp nh nư c, m t mặt cũng l để c c oanh ngh ệp n có hả năng n ng cao h ệu uả nh oanh v nư c ngo . Nhờ có đầu tư trong nư c để tạo ra m t hệ thống công ng ệp phụ trợ thì hoạt đ ng đầu tư nư c ngo m được thực h ện v h ệu uả cao. Thông thường h có m t đồng vốn đầu tư nư c ngo thì cũng cần phả có ha a đồng vốn “ n ngo h ng r o”. Ảnh hưởng của đầu tư nước ngoài với tăng trưởng kinh tế: Xét v h ệu uả t chính thì vốn đầu tư nư c ngo đã đóng góp đ ng ể v o ng n s ch nh nư c, ua v ệc nhận v ện trợ, va tín ụng v ua thu thu đố v đầu tư trực t p nư c ngo (FDI). Qua đó bổ sung nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển, mặc ù vốn FDI thường ch m tỷ trọng hông l n trong tổng mức đầu tư của c c nư c chủ nh nhưng đ ng lưu ý l vốn FDI cho phép tạo ra c c ng nh m ho n to n hoặc th c đẩ sự ph ttr ển của m t số ng nh uan trọng trong u trình công ngh ệp ho đất nư c. Sự ph t tr ển của c c ng nh n tạo đ u ện để ph t tr ển cơ sở hạ tầng, g ảm nhu cầu ngoạ tệ để nhập hẩu, tăng thu cho ng n s ch nh nư c v góp phần cả th ện c n c n thanh to n của đất nư c, nhờ đó đảm ảo tăng trưởng nh t . oạt đ ng đầu tư nư c ngo gắn l n v v ệc chu ển g ao công nghệ ỹ thuật, ỹ xảo chu n môn, í u t v trình đ uản lý t n t n. c l n oanh của V ệt Nam v nư c ngo đã l m tăng tính cạnh tranh của thị trường V ệt Nam, g p cho c c oanh ngh ệp trong nư c nỗ lực đổ m công nghệ, n ng cao chất lượng sản phẩm. Thông ua hoạt đ ng đầu tư nư c ngo , c c nguồn lực trong nư c như lao đ ng, đất đa v t ngu n th n nh n được hu đ ng ở mức cao 8 v sử ụng có h ệu uả, cung cấp cho thị trường trong nư c nh u sản phẩm, mặt h ng v ịch vụ có chất lượng cao, góp phần g ảm p lực t u ùng, ổn định g cả. Đầu tư nư c ngo tạo th m v ệc l m v góp phần n ng cao trình đ chu n môn v uản ý cho ngườ lao đ ng. FDI tạo th m v ệc l m hông chỉ cho c c oanh ngh ệp có vốn đầu tư nư c ngo m còn g n t p tạo v ệc l m cho c c oanh ngh ệp l n uan đ n hoạt đ ng FDI như c c oanh ngh ệp cung cấp c c u tố đầu v o; oanh ngh ệp ph n phố , t u thụ sản phẩm. FDI góp phần t cấu tr c n n nh t theo hư ng phù hợp v ch n lược công ngh ệp ho của nư c chủ nh . Ngo ra, hoạt đ ng FDI còn tạo ra m t mô trường nh oanh ng c ng hốc l ệt, góp phần hình th nh v hẳng định ản lĩnh nh oanh cho c c oanh nh n V ệt Nam. Đầu tư trong nư c v đầu tư nư c ngo có vị trí h c nhau nhưng l ha phận của cùng m t u trình đầu tư, nó gắn ó đan t v nhau, hỗ trợ ổ sung cho nhau cùng th c đẩ tăng trưởng nh t 1.3 Nguồn vốn cho đầu tư Hu đ ng ốn trong nư c Trong những năm t , cần tăng nhanh tỉ lệ t t ệm nh cho đầu tư, co t t ệm l uốc s ch, có những ện ph p t t ệm trong sản xuất v t u ùng ở tất cả c c hu vực Nh nư c, oanh ngh ệp, h g a đình để ồn vốn cho ph t tr ển sản xuất. Đa ạng ho c c hình thức hu đ ng vốn, nhất l hình thức ph t h nh tr ph u hính phủ, mở r ng v ph t tr ển c c tổ chức t chính trung g an như: ệ thống c c công t t chính , c c oanh ngh ệp ảo h ểm. Song song v v ệc hu đ ng vốn ngắn hạn, cần tăng tỉ trọng hu đ ng vốn trunghạn. Mục t u phấn đấu l phả hu đ ng được tr n 0 tổng nhu cầu vốn đầu tư t c c nguồn trong nư c. ụ thể l : - guồn vốn đầu tư hính phủ: ng năm ng n s ch Nh nư c nh ra hoảng 0- 5 vốn cho đầu tư ph t tr ển. Dự n tổng thu NSNN g a đoạn 00 - 00 l 0GDP, trong đó thu thu , phí hoảng 7GDP. Tổng ch NSNN hoảng GDP trong đó ch cho đầu tư ph t tr ển l 0 GDP v ằng tổng ch NSNN. B ch NSNN hông vượt u 5 GDP g ả u t ằng c ch ha th c tr ệt để c c nguồn thu v đẩ mạnh chính s ch va nợ của hính phủ thông ua ph t h nh tr ph u hính phủ. - guồn vốn đầu tư t nguồn khấu hao cơ bản và lợi nhuận để lại t các doanh nghiệp: Khoảng 5- tỉ trong những năm ua ình u n c c 9 oanh ngh ệp đã đầu tư ổ xung t 00- 50 tr ệu , ự n vốn oanh ngh ệp ch m trong cơ cấu vốn đầu tư trong nư c, đ l nguồn vốn đầu tư uan trọng trong tương la . - guồn vốn đầu tư t các tổ ch c tài chính: Đ l nguồn vốn t c c tổ chức tín ụng, công t t chính, ng n h ng v ph ng n h ng, nguồn n được tính hoảng -4 tỉ . - guồn vốn đầu tư các hộ gia đ nh: ả nư c có tr n 0 tr ệu h g a đình, trong đó có hoảng tr ệu h đủ vốn nh oanh v tích luỹ h ng năm để ph t tr ển nh t g a đình. Dự n mỗ h tích ệm cho đầu tư ph t tr ển trung ình t .000 đ n .500 /năm, tổng số tích luỹ hoảng - tỉ ch m cơ cấu vốn đầu tư trong nư c. Hu đ ng ốn nư c ngo i: Trong c c nguốn vốn đầu tư nư c ngo , tập trung thu h t vốn đầu tư trực t p (FDI) vì nó hông chỉ tạo vốn ph t tr ển nh t m còn tạo cơ h để trực t p đưa ỹ thuật, công nghệ t n ngo v o, g ả u t công ăn v ệc l m cho cho lao đ ng trong nư c, tạo ra sản phẩm cho t u ùng v cho xuất hẩu. ần tập trung v o ha th c c c hoản v ện trợ ph t tr ển chính thức (ODA), nhưng cần ho n tất s m c c công v ệc chuẩn ị để t p nhận nhanh nguồn vốn n . V ệc ph t h nh tr ph u uốc t cần c n nhắc ỹ c c đ u ện va v hả năng trả nợ. Không va thương mạ để đầu tư cho cơ sở hạ tầng v những công trình hông mang lạ lợ nhuận. Nguồn ốn đầu tư trực ti t nư c ngo i: T h Quốc h an h nh luật đầu tư nư c ngo tạ V ệt Nam ng / / 7 đ n h t ng / / ,tr n địa n cả nư c đã có . ự n đầu tư được cấp g ấ phép v tổng số đăng ý đạt 4 . 4 tr ệu ( ể cả vốn x n tăng th m của ự n). Trong đó số ự n còn đang hoạt đ ng l . 5 ự n v số vốn l .5 tr ệu v có 50 ự n đã chấm ứt thờ ỳ hoạt đ ng hoặc ị r t g ấ phép v tổng số vốn l 5.775 tr ệu . V v ệc t p tục chính s ch nh t mở cửa, hu n hích, hấp ẫn, tạo cơ sở ph p lý để hư ng ẫn c c nh đầu tư Quốc t có hả năng hu đ ng vốn đầu tư trực t p t nư c ngo v o V ệt Nam, ư c tính năm 00 vốn thực h ện hoảng - tỉ , tăng ,5 so v năm 00 . Trong đó vốn nư c ngo 5- tỉ trong tổng số vốn thực h ện. Nguồn vốn FDI ư c th ng đầu năm 004 theo số đăng ý đạt 4 tr ệu , g ảm 4 so v cùng ỳ, số thực h ện đạt hoảng 00 tr ệu , g ảm 7 so v cùng ỳ. Nguồn ốn ODA, t trợ đa phương của c c tổ chức t trợ Quốc t (IMF, ADB, B ) cũng có va trò rất uan trọng. Vốn ODA trong thờ ỳ - 5 có thể đạt - ,5 tỷ . Trong năm 4 h nghị t trợ ph t tr ển cho V ệt 10 Nam tạ PARI, c ng đồng t chính Quốc T đã cam t nh cho V ệt Nam nguồn t trợ chính thức t . tỷ . Ta đã va t IMF hoảng 0 tr ệu , v B v ADB số t n 740 tr ệu , ý h ệp định va ODA song phương v Nhật trị g 5 . tỷ n (th ng / 4), v Ph p trị g 4 0 tr ệu Fr (7/ / 4). Mục t u đặt ra: Trong vòng 0 năm ch ng ta phả đẩ mạnh hu đ ng vốn t - tỷ t nguồn ODA v nguồn t trợ đa phương của c c tổ chức Quốc t . Nguồn vốn ODA th ng đầu năm 000 được chính thức ho ằng c c h ệp định ý t v c c nh t trợ đạt .0 , tr ệu (gồm 0 tr ệu vốn va v 04, tr ệu vốn v ện trợ hông ho n lạ ). Số vốn g ả ng n ư c đạt 7 5 tr ệu , đạt 4 , hoạch năm (trong đó vốn va 55 tr ệu , vốn v ện trợ hông ho n lạ 1 0 tr ệu ). Nguồn iện tr nư c ngo i: T năm 0 v ện trợ của c c tổ chức L n h ệp uốc cho V ệt Nam hoảng 50- 0 tr ệu /năm. Các nguồn ốn hác: Ph t h nh tr ph u hính phủ ra thị trường nh t để hu đ ng vốn đầu tư của c c nh đầu tư nư c ngo l m t g ả ph p cần th t th c đẩ ph t tr ển nh t . Dự n trong 5 năm - 00 ình u n mỗ năm hu đ ng 00-500 tr ệu thì tổng số hu đ ng vốn có thể đạt - ,5 tỷ . Trong thờ g an ua ch ng ta đã có chính s ch, cơ ch hu đ ng vốn thích hợp, góp phần tạo đ u ện ha th c những nguồn vốn trong nư c v nư c ngo m t c ch có h ệu uả. Nhờ đó ch ng ta đã hu đ ng được m t lượng vốn l n để ù đắp th u hụt NSNN v để đầu tư ph t tr ển nh t , góp phần ổn định lưu thông t n tệ, m ch lạm ph t. Tu nh n, n cạnh những th nh uả đạt được thì trong thờ g an ua công t c hu đ ng vốn của ta còn nh u hạn ch . Để hắc phục những tồn tạ v n ng cao h ệu uả hu đ ng vốn, cần có những chính s ch, g ả ph p hữu h ệu hợp lý hơn. 1.4 Các nh thu h t nguồn ốn Để tăng cường công t c hu đ ng vốn cho đầu tư ph t tr ển, phục vụ sự công ngh ệp ho , h ện đạ ho n n nh t cần ch trọng m t số g ả ph p sau: 1.4.1 u động vốn t nội bộ nền kinh tế quốc d n ện na , t m năng vốn trong nư c của ta còn rất l n. Vấn đ đặt ra l cần tìm g ả ph p để n t m năng th nh h ện thực, hu đ ng tr ệt để vốn trong nư c phục vụ sự ngh ệp công ngh ệp ho , h ện đạ ho đất nư c. Hu đ ng ua nh NSNN Sẽ l đ u ện uan trọng để g ả u t nhu cầu thu ch của Nh nư c v t u ùng thường xu n, ch đầu tư ph t tr ển nh t theo hư ng công ngh ệp 11 ho , h ện đạ ho . V ệc hu đ ng ua nh NSNN phả ựa v o thu , phí, lệ phí, ph t hu t m năng vốn t c c nguồn t ngu n uốc g a, t va nợ .trong đó thu thu v phí vẫn l nguồn thu uan trọng nhất. - u đ ng vốn ua thu , phí , lệ phí: Để tăng cường hơn nữa h ệu uả hu đ ng vốn ua thu , phí, lệ phí cần phả mở r ng ện thu thu , u định mức thu suất ở mức v a phả , hợp lý nhằm th c đẩ c c oanh ngh ệp, n cư mở r ng đầu tư, mở r ng ện thu thu thu nhập c nh n đ nh thu thu nhập v hoản lợ tức thu t vốn, chu ển hẳn sang cơ ch đố tượng n p thu tự ha v n p trực t p v o KBNN. - Mở r ng ph t h nh tr ph u hính phủ để tạo nguồn vốn cho sự ngh ệp công ngh ệp ho , h ện đạ ho n n nh t . Va nợ n tạo nguồn vốn cho đầu tư l h ện tượng ình thường của mọ nh nư c. Va nợ n tạo nguồn vốn cho đầu tư ph t tr ển có ha đ ểm lợ :  Tăng t t ệm xã h , tạo thó ngườ n. uen t t ệm, t u ùng hợp lý cho  Nh nư c có nguồn vốn để đầu tư ph t tr ển ph t h nh t n, tr nh được lạm ph t. - Muốn tăng h ệu uả va nợ nh t m hông phả n, cần ch trọng v o những vấn đ sau:  Đa ạng ho c c hình thức hu đ ng vốn như: Tín ph u, tr ph u, ph t h nh c c loạ tr ph u vô anh có thể chu ển đổ tự o, tr ph u công trình có thể chu ển đổ th nh cổ ph u, đảm ảo v ệc lấ lã ễ ng, nhanh gọn.  Đa ạng ho c c thờ hạn va vốn ua tr ph u, chủ u tập trung hu đ ng vốn ằng c c loạ tr ph u trung v hạn, hạn ch v đ t chấm ứt va ngắn hạn v lã suất cao để ù đắp ch Ng n s ch. - B t chính ph t h nh tr ph u, Ng n h ng nh nư c đứng ra tổ chức đấu thầu mua tr ph u (đấu thầu cả v lã suất, hố lượng mua v thờ hạn), x c định mức lã suất va hợp lý, đảm ảo có lợ cho cả chủ sở hữu lẫn ngườ va vốn. c ti n nhanh iệc hát tri n thị trư ng ch ng hoán Ph t tr ển thị trường vốn, thị trường chứng ho n l m t trong nghững u tố u t định ph t tr ển nh t của m t uốc g a trong đI u ện n n nh t hoạt đ ng theo cơ ch thị trường. V ệc ho n th ện thị trường vốn, thị trường chứng ho n sẽ tạo ra cơ ch thông tho ng g ữa ngườ có nhu cầu vốn đầu tư 12 v h c c nh đầu tư, góp phần hu đ ng tố đa c c nguồn vốn nh n rỗ trong xã cho đầu tư ph t tr ển nh t . Đặc ệt v ệc ph t tr ển thị trường chứng ho n sẽ tạo đ u ện cho c c g ao ịch v chứng ho n v chu ển đổ t chứng ho n sang t n mặt được nhanh gọn v thuận t ện. Hu đ ng ốn ua các t ch c T i ch nh-T n d ng Trong những năm trư c mắt v cả v l u , c c tổ chức T chính-Tín ụng vẫn l trung g an vốn l n nhất trong n n nh t , ở vậ phả co trọng v tăng cường h ệu uả hu đ ng vốn ua c c tổ chức n . G ả ph p đó l : - Mở r ng hình thức t t ệm ua ưu đ ện, tạo đ u ện thuận lợ cho ngườ n có thể gử t n t t ệm ất ỳ l c n o, ở đ u v số t n nh u ha ít. - Mở r ng c c hình thức hu đ ng vốn t t ệm như: T t nh ở, t t ệm tuổ g , tín ụng t u ùng. ệm x ựng - Khu n hích v tạo đ u ện thuận lợ cho v ệc th t lập c c uỹ đầu tư, c c công t ảo h ểm, công t t chính để thu h t có h ệu uả c c nguồn vốn, ph t tr ển mạnh mẽ hơn nữa hệ thống c c Ng n h ng, c c tổ chức t chính, c c uỹ tín ụng nh n n. - ho phép ph t h nh ỳ ph u thu ngoạ tệ, ph t h nh ỳ ph u, tr ph u để hu đ ng vốn ngắn hạn v trung hạn. - ó chính s ch lã suất hợp lý, hu n hích v có ện ph p c c tổ chức tín ụng phả có cơ cấu ư nợ hợp lý g ữa ư nợ ngắn hạn v ư nợ cho va hạn, trung hạn, nhằm tạo đ u c c oanh ngh ệp hu đ ng vốn cho đầu tư ch u s u, mở r ng kinh doanh. Th c đ ắt u c cho va ện cho u trình các doanh nghiệ đầu tư Kha th c tr ệt để c c nguồn vốn trong c c oanh ngh ệp, c c tổ chức t - chính trị-xã h tự ỏ vốn đầu tư ph t tr ển sản xuất. - Kích thích, hu n hích c c oanh ngh ệp, c c tổ chức trị - xã h tự ỏ vốn đầu tư ph t tr ển sản xuất: nh nh t -chính  Khu n hích c c oanh ngh ệp n ng cao hả năng tích tụ v tập trung vốn, mở r ng vốn t t uả sản xuất nh oanh của mình  Kha th c v sử ụng có h ệu uả mọ t m năng vốn h ện có trong oanh ngh ệp, cho phép c c oanh ngh ệp sử ụng l nh hoạt c c nguồn vốn, c c loạ uỹ, phục vụ ịp thờ u cầu sản xuất nh oanh. Nh nư c cần x ựng cơ ch ảo to n vốn. 13 - Khuy n hích, tạo đ u ện cho c c oanh ngh ệp tự hu đ ng vốn t n cư, c c tổ chức tín ụng, c c tổ chức c nh n trong v ngo nư c để đ p ứng nhu cầu sản xuất nh oanh:  Mở c c hình thức l n oanh, l n t, hợp đồng, hợp t c v c c đố t c trong nư c v nư c ngo . nh oanh  T ng ư c mở r ng cổ phần ho , đa ạng ho c c hình thức sở hữu đố v oanh ngh ệp Nh nư c. ho phép c c oanh ngh ệp được ph t h nh cổ ph u, tr ph u theo u định của hính phủ để tìm m v hu đ ng vốn của c nh n nh đầu tư trong v nư c ngo . Khai thác triệt đ ti m n ng ốn trong d n cư Khích thích ngườ n tự ỏ vốn đầu tư cho Nh nư c, c c tổ chức nh t va để tạo nguồn vốn đầu tư. Thực h nh t t ệm trong to n xã h , hu n hích v có chính s ch hư ng ẫn t u ùng hợp lý, tạo mô trường nh oanh thuận lợ cho ngườ n ỏ vốn đầu tư. 1.4.2 u động vốn ngoài nước V ệc hu đ ng vốn nư l ện ph p uan trọng v l chính trị g ữa V ệt Nam v hoảng 0- 5 tỷ t nư c ngo hình thức sau: Thu h t ng nước ng i c ngo trong những năm trư c mắt vẫn được co n uan đ n chính s ch đố ngoạ , uan hệ nh t , c c nư c, c c tổ chức uốc t để thu h t được cho đ n năm 004. h ng ta có thể p ụng c c c ng nhiều ngu n vốn đầu tư trực tiếp của c c nh đầu tư V ngu n tắc để thu h t được nguồn vốn đầu tư n , trư c h t phả chứng m nh được n n nh t n địa l nơ an to n cho sự vận đ ng của đồng vốn v sau nữa l nơ có năng lực s nh lợ cao hơn những nơ h c, có đ u ện cần v đủ để thu h t vốn đầu tư nư c ngo . Do vậ cần phả thực h ện c c g ả ph p sau: - Tạo lập mô trường nh t - xã h ổn định v thuận lợ cho sự x m nhập v vận đ ng của òng vốn đầu tư nư c ngo . Để đảm ảo tạo lập v u trì mô trường nh t ổn định, đò hỏ phả g ả u t nh u vấn đ cả v thể ch chính trị, mô trường ph p luật cũng như c ch vận h nh uản lý n n nh t , v a th c đẩ tăng trưởng nh t , cần phả :  K m ch có h ệu uả nạn lạm ph t, g ữ tỉ lệ lạm ph t ở mức hợp lý, v a đảm ảo sự ổn định nh t v a th c đẩ tăng trưởng nh t . 14  Nh nư c đảm ảo tạo lập m t mô trường ình đẳng cho mọ th nh phần nh t . nh oanh thuận lợ ,  Đẩ mạnh hơn nữa v thực h ện tr ệt để công cu c cả c ch v thủ tục h nh chính, cả th ện mô trường ph p lý cho sự vận đ ng của c c òng vốn nư c ngo . - Du trì v tăng cường hả năng s nh lợ l u n của n n nh t . - Xem xét c c hình thức ưu đã đầu tư, có u hoạch cụ thể, ch t t c c ng nh, c c lĩnh vực, c c ự n ưu t n đầu tư. ti Khai th ng m r ng t nư c ngo i h thu triệt đ các nguồn ốn đầu tư gián - Tìm m ha th c tr ệt để c c nguồn v ện trợ hông ho n lạ , v ện trợ nh n đạo, v ện trợ ph t tr ển chính thức v va nợ.  Tranh thủ vốn va ưu đã theo thể thức ODA vì thờ hạn va tương đố , lã suất thấp, chủ đ ng lập thẩm định chặt chẽ c c ự n cần gọ vốn ODA, g ả u t tốt công t c g ả ng n nguồn vốn va đã ý.  Kha th c nguồn vốn va , t trợ đa phương t c c tổ chức Quốc t (IMF, B, ADB), cố gắng thống nhất v c c nư c, tổ chức Quốc t trong thờ g an s m nhất c c văn ản hung v va vốn trong g a đoạn 00 - 0 0 để có ự n ố trí sử ụng vốn v r t vốn.  B n cạnh v ệc x c t n sử ụng va nợ, cần đẩ mạnh v ệc uản lý nợ u hạn ua đ m ph n g ãn nợ, thí đ ểm v mở r ng ện chu ển đổ , mua n nợ. - Ph t h nh tr ph u uốc t ra nư c ngo để thu h t vốn, phả được tính to n ỹ lưỡng, vì lã suất cao v vì những hoản n đò hỏ đầu tư phả thu lợ nhuận nga , hoặc thu lã cao m có hả năng trả được nợ. Trong đ u ện nư c ta h ện na , cần phả co trọng cả ha nguồn vốn trong nư c v nư c ngo . Trong đó nguồn vốn trong nư c g ữ va tro uan trọng. V ệc hu đ ng vốn trong v ngo nư c phả được nhìn nhận theo m t u trình hép ín tr n cả a phương ện: hu đ ng, sử ụng v uản lý. Đồng thờ đảm ảo thông suốt tr n cả a g a đoạn: Tích luỹ, hu đ ng, đầu tư nhằm đạt tốc đ lu n chu ển v h ệu uả cao nhất. ó như vậ nư c ta m tr nh được tình trạng hủng hoảng nợ v đảm ảo cho n n nh t –xã h ph t tr ển l nh mạnh v n vững. 15 1.5 Các giai đoạn đầu tư Qu trình đầu tư được phân thành 3 gia đoạn l n như sau: 1. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư: Giai đoạn này cần giả qu t các công việc như ngh n cứu sự cần th t phả đầu tư và quy mô đầu tư. Ti n hành ti p xúc, thăm dò thị trường trong nư c, ngoài nư c để xác định nguồn tiêu thụ, hả năng cạnh tranh của sản phẩm, tìm nguồn cung ứng vật tư, thi t bị, vật tư cho sản xuất; xem xét hả năng v nguồn vốn đầu tư và lựa chọn hình thức đầu tư. Ti n hành đi u tra, hảo sát và lựa chọn địa điểm xây dựng ; Lập ự n đầu tư. Gử hồ sơ ự án và văn ản trình đ n người có thẩm u n u t định đầu tư, tổ chức cho vay vốn đầu tư và cơ quan thẩm định dự án đầu tư. Giai đoạn này t thúc khi nhận được văn bản Qu t định đầu tư n u đ là đầu tư của Nhà nư c hoặc văn ản Giấ phép đầu tư n u đ l của c c th nh phần nh t h c. 2. Giai đoạn thực hiện đầu tư: G a đoạn này gồm các công v ệc như xin giao đất hoặc thu đất (đối v ự án có sử ụng đất); Xin g ấ phép xây ựng n u yêu cầu phả có g ấ phép x ựng v giấ phép ha th c t ngu n (n u có ha th c t ngu n); Thực h ện đ n ù giả phóng mặt ằng , thực hiện k hoạch t định cư và phục hồ (đố v ự án có yêu cầu t định cư và phục hồ ), chuẩn ị mặt ằng xây ựng. Mua sắm thi t bị, công nghệ; Thực hiện việc khảo sát, th t xây ựng; Thẩm định, phê duyệt th t và tổng ự to n, ự toán công trình; T n hành thi công xây lắp ; Kiểm tra và thực h ện các hợp đồng; Quản lý ỹ thuật, chất lượng thi t bị và chất lượng xây ựng; Vận hành thử, nghiệm thu u t toán vốn đầu tư, n g ao v thực h ện ảo h nh sản phẩm. 3. Giai đoạn kết thúc xây dựng đưa dự án vào khai thác sử dụng: Giai đoạn này gồm các công việc như nghiệm thu, bàn giao công trình; Thực h ện việc t thúc xây dựng công trình; Vận h nh công trình v hư ng ẫn sử ụng công trình; Bảo h nh công trình; Qu t to n vốn đầu tư; Ph u ệt qu t to n. 16 2 DỰ ÁN ĐẦU TƯ 2.1 Dự án và những quan niệm v dự án 2.1.1 Khái niệm dự án: Dự án là m t tổng thể các hoạt đ ng phụ thu c lẫn nhau nhằm tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ duy nhất trong hoản thờ gian xác định v sự r ng u c v nguồn lực trong ố cảnh hông chắc chắn. - Tổng thể các hoạt đ ng: Dự án bao gồm nhi u công việc mà tất cả đ u phả k t th c ằng m t sản phẩm giao n p - sản phẩm, hoạch, báo cáo, hồ sơ tài liệu mà muốn có đ u đò hỏ những u t định, đi u ho các mặt u cầu, c c ch phí v sự chấp nhận rủ ro. - Các công v ệc lệ thu c vào nhau: Vì tất cả đ u đ p ứng m t mố quan tâm sự thành công của ự án và do đó tất cả chỉ còn là những đóng góp cho m t hệ thống r ng l n, hư ng đích hơn. Sự sắp x p công v ệc trong ự n phả tôn trọng m t lô gíc v thờ g an - Các công v ệc và tổng thể các công v ệc cần được thực hiện trong m t thờ hạn xác định. Dự n có điểm ắt đầu v điểm t th c. - Các nguồn lực để thực h ện các công việc và tổng thể công việc là gi hạn. Mỗ ự án thường tiêu phí nguồn lực. c nguồn lực này càng ị r ng u c chặt chẽ h ch phí cho ự n l m t số th nh công then chốt. - Các hoạt đ ng của ự án diễn ra trong môi trường không chắc chắn. Môi trường của ự n hông phả l môi trường hiện tạ mà là môi trường tương lai. Như vậ , ự án và các hoạt đ ng đang t n hành có điểm chung: cả hai đ u o con ngườ thực h ện v ị gi hạn v nguồn lực, cả ha đ u được lên hoạch, thực h ện v iểm tra. Sự khác biệt ở chỗ các hoạt đ ng đang được ti n hành có tính chất lặp lạ , còn ự n thì có thờ hạn v l u nhất. 2.1.2 Dự án – một phương th c hoạt động có hiệu quả: Hoạt đ ng theo ự án là m t hoạt đ ng có hoạch, được ểm tra để đảm ảo cho m t t n trình chung v các nguồn lực và môi trường đã được tính toán nhằm thực h ện những mục tiêu nhất định. Dự án là đi u kiện, ti n đ của sự đổ m và phát triển. Những năm gần đ , số lượng các dự án tăng lên. Dự án sinh ra nhằm g ả u t những “vấn đ ” trên con đường phát tr ển của m t doanh ngh ệp, m t uốc gia, m t khu vực thậm chí trên phạm vi toàn cầu. Dự án cho phép hư ng mọ sự nỗ lực có thời hạn để tạo ra sản phẩm dịch vụ mong muốn. Nhu cầu muốn trở thành hiện thực phả thông ua hoạt 17 đ ng của con người. oạt đ ng hôn ngoan l hoạt đ ng theo ự n, những hoạt đ ng đã được lên k hoạch v đủ nguồn lực để đảm ảo sự th nh công. 2.1.3 Dự án là một hệ thống: Tính hệ thống của m t ự án xuất phát t những căn cứ sau đ : - Những hoạt đ ng trong m t ự án quan hệ và chi phố lẫn nhau theo những lôgíc nhất định. M t công v ệc không được thực h ện hoặc không thực h ện đ ng t n đ và chất lượng sẽ ảnh hưởng không tốt đ n c c công việc h c v to n c c công v ệc của ự n. - Mỗ ự án tồn tạ m t mục tiêu quy định hoạt đ ng của toàn ự án, tạo ra sự hạn định v c c phương diện của ự n. - Mỗ ự án đ u có mố quan hệ qua lạ chặt chẽ v môi trường. Như vậ ự án hông chỉ là m t hệ thống ỹ thuật, mà nó là m t hệ thống xã h . M t hệ thống được đặc trưng ở c c hoạt đ ng của con người. Dự án là m t hệ thống mở, có sự trao đổ qua lạ v môi trường. Quan niệm ự án như m t hệ thống có ý nghĩa quan trọng đố v các nhà uản lý ự n. M t hệ thống muốn tồn tạ và phát tr ển cần phả phù hợp v môi trường, phả có m t cơ cấu hợp lý v những chức năng nhất định, phải đảm ảo đủ đầu vào để có được những đầu ra mong muốn, trên h t phả có m t cơ ch đ u khiển thích ứng cho hệ thống. Phương pháp phân tích hệ thống trở th nh phương ph p ngh n cứu đặc thù trong uản lý c c ự n. Đặc trưng của c c phương ph p n trong uản lý ự n l : - Quan niệm dự án như là m t hệ thống các hoạt đ ng có mục đích và mục tiêu ở mọ g a đoạn h c nhau của ự n. - Các hoạt đ ng trong m t ự án cần được thực h ện theo những lôgíc chặt chẽ v thờ g an, hông g an v vật chất. - Tính toán đầ đủ đ n các yêu tố đảm ảo hiệu uả hoạt đ ng của ự án trong th vận đ ng v i n đổ . 2.1.4 4. ác phương diện chính của dự án * Phương diện th i gian: Chu trình của m t ự án bao gồm nhi u giai đoạn khác nhau, thường bao gồm ba giai đoạn chính: - Giai đoạn xác định, nghiên c u và lập dự án. Đ là giai đoạn u t định hành đ ng hay không hành đ ng , tr ển khai hay không triển khai ự án. Giai đoạn này mang tính chất nghiên cứu. T ý tưởng xuất h ện do m t nhu cầu nào đó đ n việc luận chứng v mọ hía cạnh để bi n ý tưởng thành thực t l cả m t công v ệc khó hăn phức tạp. Đố v 18 những ự n đầu tư l n, giai đoạn này giữ vị trí then chốt, đò hỏ m t đ ngũ chuyên gia giỏ , l m việc có trách nhiệm. Trong giai đoạn xác định, nghiên cứu và lập ự án, các công việc cần được ti n h nh m t cách thận trọng, hông v vã v c c lý o  Ảnh hưởng u t định đ n sự th nh ạ của ự án.  Tính chất phức tạp của công việc  Kinh phí cho giai đoạn này cha nh u. Gia tăng thờ gian và kinh phí cho giai đoạn n l cần th t, góp phần uan trọng l m giảm rủ ro cho ự n.  Khả năng tác đ ng của các chủ thể uản lý t các đặc tính cuố cùng sản phẩm ự án là cao nhất. Đố v các ự án đầu tư, giai đoạn m t là g a đoạn chuẩn ị đầu tư gồm ngh n cứu đ nh giá cơ h đầu tư; Nghiên cứu và lập ự án ti n hả thi và hả thi và thẩm định và ph u ệt ự án ở các cấp quản lý. Sản phẩm của giai đoạn này là m t ản ự án đã được cấp có thẩm u n phê u ệt. Trong đầu tư, đó l luận chứng nh t – ỹ thuật ha dự n hả th . - Giai đoạn triển khai thực hiện dự án. Trong giai đoạn n c c nguồn lực được sử ụng, các chi phí phát sinh, đố tượng ự án được t ng ư c hình thành. Yêu cầu đặt ra trong g a đoạn này là ti n hành công v ệc nhanh, đảm ảo chất lượng công việc và chi phí trong huôn hổ đã được xác định bởi vì các chi phí chủ u iễn ra ở giai đoạn này, chất lượng ự án phụ thu c vào k t uả hoạt đ ng trong g a đoạn n và đ là gia đoạn u t định việc đưa ự án vào khai thác sử ụng để thực h ện mục t u ự n. Đố v các ự án đầu tư, giai đoạn này được gọ là giai đoạn thực hiện đầu tư. N ung g a đoạn n ao gồm:  X n g ao hoặc thu đất theo u định của Nh nư c (n u có x dựng)  huẩn ị mặt ằng x ưng (n u có x ựng)  Tổ chức tu ển chọn tư vấn, hảo sát, thi t , g m định ỹ thuật và chất lượng công trình (đấu thầu tu ển chọn tư vấn).  Thẩm định thi t công trình  Tổ chức đấu thầu, mua sắm th t ị, thi công xây lắp  X n g ấ phép x ựng v giấ phép ha th c t ngu n (n u có x dựng) 19