Lêi nãi ®Çu
TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
ThÕ giíi ®ang bíc vµo thÕ kû 21, mét thÕ kû ®Çy høa hÑn nh÷ng ®æi thay kú
diÖu cña sù chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ vËt chÊt sang nÒn kinh tÕ tri thøc. Mét sè
doanh nghiÖp níc ta tõng cã u thÕ v÷ng m¹nh trªn thÞ trêng song hiÖn ®ang gi¶m sót
vÒ chÊt lîng hµng hãa, kh¶ n¨ng c¹nh tranh... Bªn c¹nh ®ã, mét sè doanh nghiÖp l¹i
cã nh÷ng sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn v¬t bËc do biÕt dùa trªn c¸c chÝnh s¸ch ph¸t
triÓn kinh tÕ cña nhµ níc, n¾m b¾t c¬ héi thÞ trêng, biÕt ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh
cña riªng m×nh, vît qua ®iÓm yÕu, biÕt tËn dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng
nghÖ thÕ giíi hiÖn ®¹i... ®Ó ho¹ch ®Þnh vµ triÓn khai c«ng cô kÕ ho¹ch ho¸ linh ho¹t
®èi phã víi nh÷ng thay ®æi cña m«i trêng kinh doanh, ®ã lµ chiÕn lîc kinh doanh.
C«ng ty GiÇy Yªn Viªn thµnh lËp n¨m 1988 vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng
01/1989 víi c¬ së vËt chÊt thiÕu thèn , vèn kinh doanh cßn Ýt, quy m« s¶n xuÊt vµ
lîi nhuËn thu ®îc hµng n¨m cßn khiªm tèn. Trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· vµ
®ang nç lùc ph¸t huy hiÖu qu¶ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõng b¬cs c¶i
thiÖn ®êi sèng CBCNV thùc hiÖn tèt nghÜa vô víi nhµ níc. Tuy nhiªn hiÖn c«ng ty
®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu ¸p lùc thÞ trêng, sù ph¸t triÓn hµng lo¹t c¸c doanh
nghiÖp tham gia ngµnh s¶n xuÊt giÇy dÐp,tÝnh chÊt c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t,
t×nh h×nh ho¹t ®éng ngµy cµng trë nªn khã kh¨n. Døng tríc t×nh h×nh ®ã C«ng ty
GiÇy Yªn Viªn ph¶i lµm g× ®Ó vît qua nh÷ng h¹n chÕ vµ khã kh¨n tríc m¾t vµ ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy sÏ ®îc gi¶i quyÕt nÕu biÕt ph©n tÝch ®¸nh gi¸
t×nh h×nh c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ph©n tÝch ®îc m«i trêng kinh doanh vµ ®¸nh gi¸
thùc tr¹ng néi bé doanh nghiÖp nh»m ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh, kh¨c phôc ®iÓm yÕu,
x¸c ®Þnh c¬ héi ®Ó ®Ò ra c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc. §iÒu ®ã cã nghÜa ph¶i x©y dùng
mét chiÕn lîc ph¸t triÓn toµn diÖn, h÷u hiÖu cho c«ng ty GiÇy Yªn Viªn ®Ó v¬n lªn
®øng v÷ng trong c¹nh tranh hiÖn nay vµ ®Ó ph¸t triÓn lµ mét doanh nghiÖp cã thÕ
m¹nh trong c«ng t¸c xuÊt khÈu giÇy da.
Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, th«ng qua nghiªn cøu t×m hiÓu, kÕt hîp
víi kiÕn thøc tÝch luü trong qu¸ tr×nh häc tËp cïng víi sù híng dÉn tËn t×nh cña c«
gi¸o, TiÕn sÜ Phan ThÞ Ngäc ThuËn, em ®· lùa chän ®Ò tµi "X©y dùng chiÕn l îc kinh
doanh t¹i C«ng ty GiÇy Yªn Viªn ”.
Môc ®Ých nghiªn cøu:
- Xem xÐt vµ t×m hiÓu thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh t¹i
C«ng ty GiÇy Yªn Viªn ;
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng, vËn dông lý thuyÕt vµo viÖc x©y dùng chiÕn l îc kinh
doanh t¹i C«ng ty GiÇy Yªn Viªn.
§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
LuËn v¨n nµy tËp trung nghiªn cøu m«i trêng kinh doanh thùc tr¹ng cña c«ng
ty GiÇy Yªn Viªn trªn c¬ së ®ã x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh c«ng ty. ChiÕn lîc
kinh doanh mang tÝnh ®Þnh híng vµ v¹ch ra nh÷ng ph¬ng ¸n gióp cho viÖc x©y dùng
kÕ ho¹ch cô thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ mang muèn.
1
Dùa trªn ph¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch vµ ph¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tÕ doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu t¸c gi¶ rót ra
c¸c yÕu tè m«i trêng vµ x¸c ®Þnh c¬ héi môc tiªu chiÕn lîc trªn c¬ së vËn dông lý
thuyÕt vµ c¬ së lý luËn ®Ó ®Ò ra chiÕn lîc kinh doanh phï hîp.
KÕt cÊu ®Ò tµi:
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n gåm 3
phÇn chÝnh:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh c¸c
doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh t¹i C«ng ty GiÇy
Yªn Viªn
PhÇn III: X©y dùng chiÕn lîc kinh doanh t¹i C«ng ty GiÇy Yªn Viªn
Em xin bµy tá lßng biÕt ¬n ®Õn c« gi¸o Phan ThÞ Ngäc ThuËn ®· tËn t×nh chØ
d¹y gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n chó D¬ng ViÕt
Thèng, gi¸m ®èc C«ng ty GiÇy Yªn Viªn, cïng tËp thÓ c¸n bé nh©n viªn trong c«ng
ty ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi, gãp kiÕn bæ Ých ®Ó em hoµn thµnh luËn v¨n nµy víi
chÊt lîng h¬n.
PhÇn I
C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi
2
I. Kh¸i niÖm vÒ chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp
I.1. Kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña chiÕn lîc kinh doanh
ChiÕn lîc lµ mét thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ c¸c kÕ ho¹ch lín dµi h¹n ®îc ®a ra
trªn c¬ së tin ch¾c ®îc r»ng nh÷ng c¸i g× ®èi ph¬ng cã thÓ lµm, nh÷ng c¸i g× ®èi ph¬ng cã thÓ kh«ng lµm. ChiÕn lîc ®îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt lµ nh÷ng kÕ
ho¹ch ®îc thiÕt lËp hoÆc nh÷ng hµnh ®éng ®îc thùc hiÖn trong nç lùc nh»m ®¹t tíi
c¸c môc ®Ých cña doanh nghiÖp .
Theo James B.Quinn, thuéc §¹i häc Dartmouth: "ChiÕn lîc lµ mét d¹ng thøc
hoÆc mét kÕ ho¹ch phèi hîp c¸c môc tiªu chÝnh, c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c tr×nh tù hµnh
®éng mét tæng thÓ kÕt dÝnh l¹i víi nhau".
Kh¸i niÖm chiÕn lîc kinh doanh ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn trong c¸c doanh
nghiÖp ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ ngµy cµng tá ra cã vai trß hÕt søc quan
träng trong sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng biÕn
®éng phøc t¹p nh hiÖn nay. Khoa häc qu¶n trÞ kinh doanh ®· tån t¹i rÊt nhiÒu kh¸i
niÖm vÒ chiÕn lîc kinh doanh trong sè ®ã cã mét sè kh¸i niÖm ®îc chÊp nhËn t¬ng
®èi réng r·i lµ:
ChiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ mét ch¬ng tr×nh hµnh ®éng tæng
qu¸t híng tíi viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp. ChiÕn lîc kh«ng
v¹ch ra mét c¸ch cô thÓ ®Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu v× ®ã lµ nhiÖm vô cña v« sè ch¬ng tr×nh hç trî c¸c chiÕn lîc chøc n¨ng kh¸c mµ chiÕn lîc chØ t¹o ra c¸i khung ®Ó
híng dÉn t duy hµnh ®éng.
Theo Alfred Chandler: ChiÕn lîc kinh doanh bao hµm viÖc Ên ®Þnh c¸c môc
tiªu c¬ b¶n dµi h¹n cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lùa chän c¸c c¸ch thøc hoÆc tiÕn
tr×nh hµnh ®éng vµ ph©n bæ c¸c tµi nguyªn thiÕt yÕu ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã.
Theo ®Þnh nghÜa trong gi¸o tr×nh “ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh
nghiÖp”: ChiÕn lîc kinh doanh cña mét c«ng ty lµ tæng hîp c¸c môc tiªu dµi h¹n,
c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p lín vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ tµi chÝnh vµ vÒ gi¶i
3
quyÕt nh©n tè con ngêi nh»m ®a ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp lªn mét
tr¹ng th¸i míi cao h¬n vÒ chÊt.
Tuy nhiªn hiÖn nay, cha cã kh¸i niÖm nµo ®iÔn t¶ ®îc ®Çy ®ñ b¶n chÊt cña
chiÕn lîc kinh doanh. Tïy theo c¸ch ph©n tÝch kh¸ch nhau, sÏ cã nh÷ng lý gi¶i kh¸c
nhau vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña chiÕn lîc, dï vÉn lµ viÖc t×m hiÓu ph©n tÝch c¸c
®iÒu kiÖn bªn ngoµi còng nh c¸c nguån lùc bªn trong cña doanh nghiÖp nhê viÖc
ph©n tÝch nµy mµ c¸c mÆt m¹nh mÆt yÕu cña c«ng ty sÏ ®îc gi¶i quyÕt ®Ó tranh thñ
c¸c c¬ héi bªn ngoµi, doanh nghiÖp sÏ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh, híng ®i chÝnh x¸c vµ
®óng ®¾n h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã t¨ng cêng vµ cñng cè vµ ph¸t
triÓn doanh nghiÖp .
Tõ c¸c kh¸i niÖm trªn, ta cho chóng ta thÊy mét sè ®Æc trng c¬ b¶n cña chiÕn
lîc kinh doanh nh sau:
- ChiÕn lîc kinh doanh lu«n mang tÝnh ®Þnh híng
Bëi v× chiÕn lîc kinh doanh bao gåm c¸c môc tiªu dµi h¹n mµ m«i trêng kinh
doanh hiÖn ®¹i lu«n biÕn ®æi kh«ng thÓ lêng tríc ®îc nªn chiÕn lîc kinh doanh chØ
cã tÝnh ®Þnh híng chø kh«ng thÓ cøng nh¾c. V× vËy, bªn c¹nh c¸c chØ tiªu ®Þnh lîng,
chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp cßn chó träng nhiÒu h¬n ®Õn c¸c chØ tiªu
®Þnh tÝnh. §iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i lu«n theo dâi, dù b¸o nh÷ng thay ®æi cña m«i trêng
kinh doanh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng thùc hiÖn chiÕn lîc thËm chÝ ®iÒu
chØnh c¸c môc tiªu chiÕn lîc cho phï hîp.
- ChiÕn lîc kinh doanh lu«n tËp trung vÒ ban l·nh ®¹o c«ng ty hoÆc ngêi ®øng ®Çu
c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò lín quan träng nhÊt ®èi víi c«ng ty.
ChiÕn lîc kinh doanh cña c«ng ty ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò bao trïm, tæng
qu¸t nhÊt tíi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nh: c¸c môc tiªu c¬
b¶n cña c«ng ty lµ g× ?. C«ng ty ®ang tham gia lÜnh vùc kinh doanh nµo?... vµ chiÕn
lîc kinh doanh ph¶i ®îc ban l·nh ®¹o cao nhÊt cña c«ng ty th«ng qua.
- ChiÕn lîc kinh doanh lu«n ®îc x©y dùng trªn c¬ së lîi thÕ so s¸nh víi c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh trªn thÞ trêng
V× kÕ ho¹ch ho¸ chiÕn lîc mang b¶n chÊt ®éng vµ tÊn c«ng, chñ ®éng tËn
dông thêi c¬, ®iÓmm¹nh cña m×nh ®Ó h¹n chÕ c¸c rñi ro vµ ®iÓmyÕu cho nªn tÊt
yÕu ph¶i x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh cña ta so víi ®èi thñ c¹nh tranh vµ tËn dông triÖt ®Ó
®iÓmm¹nh ®ã, ph¶i “biÕt m×nh biÕt ngêi” vµ lu«n ®Ó sù ®¸nh gi¸ vÒ c«ng ty m×nh
trong mèi liªn hÖ víi ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng. NghÜa lµ gi¶i ®¸p c©u hái
“Chóng ta ®ang ë ®©u?”.
- ChiÕn lîc kinh doanh lu«n x©y dùng cho nh÷ng ngµnh nghÒ kinh doanh trong
nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh chuyªn m«n ho¸ truyÒn thèng vµ thÕ m¹nh cña c«ng ty.
Ph¬ng ¸n kinh doanh cña c«ng ty ®îc kÕt hîp thùc hiÖn trªn c¬ së kÕt hîp chuyªn
m«n ho¸ víi ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt vµ kinh doanh tæng hîp.
4
I. 2. X¸c ®Þnh nhiÖm vô cña chiÕn lîc kinh doanh
X¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn lîc chÝnh lµ ®Ó tr¶ lêi cho c©u hái c«ng viÖc kinh
doanh cña doanh nghiÖp chóng ta lµ g×? §«i khi ngêi ta gäi nhiÖm vô kinh doanh lµ
nguyªn t¾c kinh doanh, nôc ®Ých kinh doanh triÕt lý kinh doanh, tõ ®ã x¸c ®Þnh lÜnh
vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng thêng ®ã lµ lo¹i s¶n phÈm c¬ b¶n hoÆc
dÞch vô chÝnh, c¸c nhãm ®èi tîng kh¸ch hµng hµng ®Çu, nhu cÇu thÞ trêng t×nh h×nh
c«ng nghÖ vµ mét lo¹t c¸c yÕu tè kh¸c
Chøc n¨ng nhiÖm vô thêng nãi vÒ nh÷ng môc ®Ých dµi h¹n cña doanh nghiÖp,
nã ph©n biÖt doanh nghiÖp víi c¸c c«ng ty kh¸c trong ngµnh, nã nãi lªn c¸c nguyªn
t¾c kinh doanh c¸c quan ®iÓm cña doanh nghiÖp, tõ ®ã x¸c ®Þnh lÜnh vùc kinh
doanh, lo¹i s¶n phÈm, kh¸ch hµng vµ c«ng nghÖ sö dông còng nh khu«n khæ ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp. Chøc n¨ng nhiÖm vô ph¶i cã giíi h¹n võa ®ñ ®Ó lo¹i trõ
c¸c rñi ro nhng nã ph¶i ®ñ réng ®Ó ®¶m b¶o t¨ng trëng. Khi x©y dùng chøc n¨ng
nhiÖm vô ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ ý trÝ vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn trong néi
bé doanh nghiÖp, t¹o c¬ së ®Ó huy ®éng vµ ph©n bæ hîp lý nguån lùc cña c«ng ty
®ång thêi nã cã vai trß lµm ®iÓm tô cho mäi ngêi ®ång t×nh víi ph¬ng híng vµ môc
®Ých cña c«ng ty.
I. 3. X¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn lîc
ThuËt ng÷ " môc tiªu" ®îc dïng ®Ó chØ c¸c ®Ých hoÆc c¸c kÕt qu¶ cô thÓ mµ
doanh nghiÖp muèn phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®îc. Tuy nã ®îc suy ra tõ chøc n¨ng nhiÖm vô
nhng chóng cÇn ph¶i cô thÓ, râ rµng h¬n vµ lîng ho¸ ®îc.
Môc tiªu dµi h¹n lµ kÕt qu¶ mong muèn ®îc ®Ò ra trong mét kho¶ng thêi gian t¬ng ®èi dµi. Sè n¨m cô thÓ kh¸c nhau nhng nh×n chung thêng dµi h¬n mét chu kú
quyÕt ®Þnh kinh doanh(Chu kú quyÕt ®Þnh kinh doanh lµ kho¶ng thêi gian cÇn thiÕt
®Ó thùc hiÖn trän vÑn mét quyÕt ®Þnh).
C¸c môc tiªu dµi h¹n thêng ®Ò cËp ®Õn 7 lÜnh vùc chñ yÕu:
-
Møc lîi nhuËn
-
N¨ng suÊt;
-
VÞ thÕ c¹nh tranh;
-
Ph¸t triÓn viÖc lµm;
-
Quan hÖ gi÷a c«ng nh©n viªn;
-
VÞ trÝ dÉn ®Çu vÒ c«ng nghÖ;
-
Tr¸ch nhiÖn x· héi
Môc tiªu ng¾n h¹n: lµ môc ®Ých cÇn ®¹t ®îc trong mét kú kinh doanh, môc
®Ých ph¶i hÕt søc cô thÓ vµ ph¶i nªu ra ®îc c¸c kÕt qu¶ tiªu ®Ých chi tiÕt g¾n liÒn víi
5
kÕ ho¹ch thùc hiÖn.Nh×n chung c¸c môc tiªu cô thÓ khi ®a ra cÇn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh
®óng ®¾n tøc lµ phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ n¨ng lùc cña doanh nghiÖp trªn
c¬ së ®¸p øng ®ñ 6 tiªu thøc:
-TÝnh cô thÓ, tÝnh linh ho¹t,
- TÝnh ®o ®îc (®Þnh lîng),
- TÝnh kh¶ thi, tÝnh nhÊt qu¸n
- TÝnh hîp lý (kh¶ n¨ng chÊp nhËn ®îc).
C¸c môc tiªu cÇn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ c¸c vÊn ®Ò liªn quan, giíi h¹n thùc
hiÖn còng nh hÖ thèng c¸c chØ tiªu con sè ®Þnh lîng cô thÓ. Trong ®iÒu kiÖn biÕn
®éng cña m«i trêng kinh doanh môc tiªu cµng quan träng th× møc ®é linh ho¹t cµng
cao, do vËy khi môc tiªu thay ®æi th× c¸c kÕ hoach, c¸c chiÕn lîc liªn quan còng thay
®æi theo t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh viªn cã liªn quan trong vµ ngoµi doanh nghiÖp
®Òu cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi víi nh÷ng th¸ch thøc ®Ó hoµn thµnh môc tiªu.
Mäi tæ chøc ®Óu ph¶i ho¹ch ®Þnh môc tiªu, bao gåm chøc n¨ng, nhiÖm vô,
chØ tiªu dµi h¹n vµ ng¾n h¹n. Chøc n¨ng nhiÖm vô lµ néi bao qu¸t, x¸c ®Þnh lý do
tån t¹i cña tæ chøc vµ lu«n ®îc ®Ò ra tríc nhÊt. Sau khi ®· ®Ò ra chøc n¨ng nhiÖm vô
lµm ®Þnh híng ph¶i tiÕn hµnh x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu dµi h¹n vµ ng¾n h¹n.
I.4. Vai trß vµ sù cÇn thiÕt ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc trong kinh doanh.
NÒn kinh tÕ thÞ trêng tù do kinh doanh t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn c¸c
lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Ph¹m vi phÇn thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp lu«n cã nguy
c¬ bÞ thu hÑp, trong hoµn c¶nh khã kh¨n nh vËy, viÖc ®Þnh híng chiÕn lîc kinh
doanh cã vai trß rÊt quan träng, nã quyÕt ®Þnh sù tån vong cña c¶ mét doanh nghiÖp.
Nªn viÖc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ sù phï hîp cña chiÕn lîc kinh doanh lµ rÊt
cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã nhµ l·nh ®¹o cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh theo nh÷ng biÕn ®éng cña
m«i trêng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. §iÒu minh chøng cho thÊy lîi Ých vµ vai trß to
lín cña viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ®em l¹i cho doanh nghiÖp lµ:
- Gióp cho nhµ qu¶n trÞ thÊy râ môc ®Ých vµ híng ®i cña m×nh, biÕt ®îc
nh÷ng kÕt qu¶ mong muèn vµ viÖc sö dông tµi nguyªn hîp lý, tèi u, khuyÕn khÝch
tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña mçi thµnh viªn.
- Gióp l·nh ®¹o c«ng ty cã ®iÒu kiÖn ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh thèng nhÊt phï
hîp víi c¸c ho¹t ®éng nhÞp nhµng, uyÓn chuyÓn, t¹o ra sù ®ång t©m nhÊt trÝ cña toµn
bé lùc lîng ho¹t ®éng trong c«ng ty.
- Gióp l·nh ®¹o chñ ®éng thÝch øng tríc nh÷ng sù thay ®æi cña m«i trêng
kinh doanh khai th¸c c¸c c¬ héi cña m«i trêng vµ ph¸t huy søc m¹nh néi t¹i cña
doanh nghiÖp kh¾c phôc nhîc ®iÓm trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Bªn c¹nh ®ã ,c¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo thÞ trêng th× cã nghÜa lµ ph¶i
chÊp nhËn nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc cña m«i trêng, nh÷ng biÕn ®éng bÊt kú cña
nÒn kinh tÕ vµ sù c¹nh tranh khèc liÖt cña quy luËt kinh tÕ thÞ tr êng. Mçi doanh
6
nghiÖp ®Ó b¾t ®Çu viÖc khëi sù kinh doanh cña m×nh th× ph¶i cã nh÷ng nguån lùc
nhÊt ®Þnh, vµ ®Ó tån t¹i doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã chiÕn lîc kinh doanh phï hîp víi
nh÷ng nguån lùc cña m×nh nh»m ph¸t huy c¸c tiÒm lùc: nh tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, vÒ
vèn, vÒ c«ng nghÖ lao ®éng vv… §Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy triÖt ®Ó mäi tiÒm lùc nµy, mäi thÕ m¹nh
mµ doanh nghiÖp m×nh cã. Tøc lµ víi nguån lùc ®ã lµm sao doanh nghiÖp t¹o ®îc
lîi thÕ h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong viÖc tho¶ m·n ®Õn møc cao nhÊt c¸c
®ßi hái cña thÞ trêng. VËy trong doanh nghiÖp th× c«ng t¸c nµo gióp cho doanh
nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trªn ? §ã chÝnh lµ c«ng t¸c qu¶n trÞ chiÕn l îc hay
chÝnh lµ sù cÇn thiÕt ph¶i so¹n th¶o nh÷ng chiÕn lîc kinh doanh vµ triÓn khai chiÕn
lîc kinh doanh tèi u ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp. Tõ ®ã cho thÊy
viÖc x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh tèt lµ c¬ së quan träng nh»m thùc hiÖn cã hiÖu
qu¶ c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh.
H¬n n÷a, c¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo thÞ trêng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn
ph¶i thùc hiÖn x©y dùng vµ ¸p dông c¸c chiÕn lîc kinh doanh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh, song còng ph¶i tu©n theo quy luËt c¹nh tranh. Víi c¸c doanh nghiÖp
c¹nh tranh lu«n lµ con dao hai lìi, mét mÆt nã ®µo th¶i c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®ñ
kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng. MÆt kh¸c nã lµm cho ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña
c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng khã kh¨n vµ khèc liÖt h¬n buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i
kh«ng ngõng cè g¾ng nghiªn cøu thÞ trêng x©y dùng nh÷ng chiÕn lîc kinh doanh
®¸p øng víi sù biÕn ®éng cña m«i trêng kinh doanh nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng tæ
chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §©y lµ môc ®Ých tù th©n
cña doanh nghiÖp.
Mét lý do kh¸c c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i so¹n th¶o chiÕn lîc kinh doanh
trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ã lµ nhu cÇu tiªu dïng hµng ho¸ cña con ng êi ngµy cµng
cao, lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Song cã xu thÕ lµ thÝch tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm
hµng ho¸ dÞch vô cã chÊt lîng tèt mµ gi¸ thµnh l¹i hîp lý. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña
kh¸c hµng ®ßi hái doanh nghiÖp kh«ng ®îc tù b»ng lßng víi chÊt lîng s¶n phÈm
dÞch vô cña m×nh, mµ ®ßi hái doanh nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng cêng ho¹t ®éng
nghiªn cøu thÞ trêng, ®¸nh gi¸ ®óng m×nh ®óng ngêi, x©y dùng nh÷ng chiÕn lîc ®Çy
tham väng bëi v× s¶n phÈm ngµy h«m nay ®îc u dïng nhng ngµy mai cã thÓ lçi thêi.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay th× cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ®ang
ph¸t triÓn rÊt m¹nh víi tèc ®é chãng mÆt. NhiÒu c«ng tr×nh khoa häc tiªn tiÕn ra ®êi
t¹o ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt mµ gi¸ c¶ hîp lý, ®¸p øng mäi mÆt nhu cÇu cña
con ngêi. Nhng nhu cÇu cña con ngêi th× v« tËn vµ sÏ t¹o ra “khe hë thÞ trêng“ nã
®ang chê c¸c doanh nghiÖp t×m ra vµ tho¶ m·n. Do vËy doanh nghiÖp ph¶i ®i s©u
vµo nghiªn cøu thÞ trêng vµ ph¸t hiÖn nhu cÇu míi cña kh¸ch hµng, qua ®ã lùa chän
ph¬ng ¸n phï hîp víi n¨ng lùc cña m×nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Vµ
trong cuéc ch¹y ®ua doanh nghiÖp n¨ng ®éng, nh¹y bÐn h¬n th× doanh nghiÖp ®ã sÏ
thµnh c«ng, chÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh
7
thÝch hîp trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m«i trêng nh»m ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu
kh¸ch hµng vµ chiÕn th¾ng c¸c ®èi thñ kh¸c.
Tãm l¹i: ViÖc x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ
thÞ trêng lµ cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, nã lµm kim chØ
nam cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong trong thÞ trêng cã sù c¹nh
tranh gay g¾t nh hiÖn nay.
I.5. C¸c lo¹i h×nh chiÕn lîc kinh doanh.
* C¨n cø vµo ph¹m vi chiÕn lîc ngêi ta chia chiÕn lîc kinh doanh thµnh :
- ChiÕn lîc chung : thêng ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò quan träng l©u dµi quyÕt
®Þnh sù sèng cßn cña doanh nghiÖp
- ChiÕn lîc bé phËn : víi doanh nghiÖp thêng lµ chiÕn lîc ph©n phèi, chiÕn lîc
s¶n phÈm, chiÕn lîc gi¸ chiÕn lîc yÓm trî b¸n hµng...
* C¨n cø vµ híng tiÕp cËn chiÕn lîc kinh doanh chia thµnh 4 lo¹i
- ChiÕn lîc tËp trung vµ c¸c yÕu tè then chèt: T tëng chØ ®¹o cña chiÕn lîc
nµy kh«ng dµn tr¶i c¸c nguån lùc mµ tËp trung cho nh÷ng ho¹t ®éng cã ý nghÜa
quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp
- ChiÕn lîc dùa trªn c¸c u thÕ t¬ng ®èi: VÊn ®Ò c¬ b¶n cña ho¹ch ®Þnh chiÕn
lîc ë ®©y lµ b¾t ®Çu tõ viÖc ph©n tÝch so s¸nh s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp
m×nh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh t×m ra c¸c ®iÓm m¹nh ®iÓm yÕu cña m×nh ®Ó tõ ®ã
cã c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt cô thÓ trong chiÕn lîc kinh doanh
- ChiÕn lîc s¸ng t¹o tÊn c«ng: ViÖc x©y dùng chiÕn lîc lµ tiÕp cËn theo c¸ch
c¬ b¶n lµ lu«n lu«n ®Æt c©u hái lµ "t¹i sao" nh»m xem xÐt l¹i nh÷ng ®iÒu kiÖn s¶y
ra tõ ®ã tr¶ lêi cho nh÷ng c©u hái nµy. Tæng hîp l¹i tõ ®ã cã nh÷ng kh¸m ph¸ s¸ng
t¹o míi dµnh u thÕ cho doanh nghiÖp m×nh
- ChiÕn lîc khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng: Dùa trªn c¸c sù ph©n tÝch cã hÖ
thèng th«ng tin nh»m khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng cã thÓ cña tÊt c¶ c¸c yÕu tè ngoµi yÕu
tè then chèt ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc tËn dông c¬ héi kinh doanh.
* C¨n cø vµo cÊp qu¶n lý chiÕn lîc :
- ChiÕn lîc cÊp c«ng ty (corporate – level strategy): cßn gäi lµ chiÕn lîc
tæng thÓ bao trïm mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty. Nã x¸c ®Þnh vµ v¹ch râ môc tiªu, nôc
®Ých, c¸c tiªu ®Ých cña c«ng ty, x¸c ®Þnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh mµ c«ng ty theo
®uæi, X¸c ®Þnh ngµnh kinh doanh mµ c«ng ty ®ang hoÆc sÏ tiÕn hµnh, mçi ngµnh
kinh doanh ®Òu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ lµ kinh doanh nh thÕ nµo lÜnh vùc ho¹t ®éng
- ChiÕn lîc cÊp ®¬n vÞ kinh doanh (business – level strategy): dµnh cho tõng
lÜnh vùc ho¹t ®éng riªng biÖt cña doanh nghiÖp. Mçi lÜnh vùc nh thÕ ®îc gäi lµ SBU
hoÆc ®¬n vÞ kinh doanh chiÕn lîc. ChiÕn lîc cÊp ®¬n vÞ kinh doanh lµ mét bé phËn
cña chiÕn lîc cÊp c«ng ty x¸c ®Þnh râ viÖc lùa chän s¶n phÈm hoÆc ®Þnh d¹ng cô thÓ
thÞ trêng cho ho¹t ®éng kinh doanh riªng trong néi bé c«ng ty nã x¸c ®Þnh xem mét
8
c«ng ty sÏ c¹nh tranh nh thÕ nµo víi ho¹t ®éng kinh doanh cïng víi vÞ trÝ ®· biÕt
cña b¶n th©n c«ng ty gi÷a nh÷ng ngêi c¹nh tranh.
ChiÕn lîc cÊp kinh doanh cßn ph¶i x¸c ®Þnh c¸ch thøc mçi ®¬n vÞ kinh doanh
sÏ cè g¾ng hoµn thµnh môc tiªu cña nã ®Ó gãp phÇn vµo viÖc hoµn thµnh môc tiªu
cÊp c«ng ty. NÕu c«ng ty lµ ®¬n vÞ ngµnh th× chiÕn lîc cÊp ®¬n vÞ kinh doanh ®îc
coi lµ chiÕn lîc cÊp c«ng ty.
- ChiÕn lîc cÊp chøc n¨ng (function – level strategy): ¸p dông cho tõng bé
phËn chøc n¨ng, ®ã lµ c¸c phßng ban khèi hoÆc khu vùc s¶n phÈm trªn thÞ trêng
riªng biÖt. ChiÕn lîc cÊp bé phËn chøc n¨ng tËp trung hç trî vµo viÖc bè trÝ cña chiÕn
lîc kinh doanh, tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc t¸c nghiÖp, nh÷ng c«ng viÖc kinh doanh.
Dï ë møc ®é nµo c¸c chiÕn lîc còng tu©n theo quy tr×nh c¬ b¶n (s¬ ®å I.2)
CÊp c«ng ty
Ph©n tÝch m«i trêng
X¸c ®Þnh chøc n¨ng,
nhiÖm vô môc tiªu
Ph©n tÝch vµ lùa chän
chiÕn lîc
Thùc hiÖn
KiÓm tra
CÊp kinh doanh c¬ së
CÊp bé phËn chøc n¨ng
Ph©n tÝch m«i trêng
X¸c ®Þnh chøc n¨ng,
nhiÖm vô môc tiªu
Ph©n tÝch vµ lùa chän
chiÕn lîc
Thùc hiÖn
KiÓm tra
S¬ ®å I-1. C¸c cÊp qu¶n lý chiÕn lîc
9
Ph©n tÝch m«i trêng
X¸c ®Þnh chøc n¨ng,
nhiÖm vô môc tiªu
Ph©n tÝch vµ lùa chän
chiÕn lîc
Thùc hiÖn
KiÓm tra
II. nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña qu¶n trÞ chiÕn lîc
Qu¶n trÞ chiÕn lîc lµ tæng thÓ c¸c hµnh ®éng vµ c¸c quyÕt ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh
viÖc ho¹ch ®Þnh, thùc hiÖn vµ kiÓm tra c¸c chiÕn lîc nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña tæ
chøc; ®Ò ra, thùc hiÖn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh nh»m ®¹t ®îc c¸c
môc tiªu ®ã trong m«i trêng hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai. Qu¶n trÞ chiÕn lîc kinh doanh
vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp lµ mét néi dung c¬ b¶n cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
II.1. H×nh thµnh chiÕn lîc :
H×nh thµnh chiÕn lîc lµ ph¸c th¶o khung khæ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh dµi
h¹n cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai, ®îc dùa trªn c¬ së x¸c ®Þnh môc tiªu, th«ng tin
thu thËp ®îc qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch m«i trêng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ ph©n
tÝch c¸c yÕu tè néi t¹i trong doanh nghiÖp. Trong khi x©y dùng chiÕn lîc kinh
doanh, th«ng qua ph©n tÝch t×nh h×nh nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i dù
b¸o ®îc c¸c t×nh h×nh biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra cña c¸c nh©n tè liªn quan nh»m x©y
dùng chiÕn lîc kinh doanh phï hîp vµ cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng nhÊt. Nh÷ng yªu cÇu
khi thiÕt lËp chiÕn lîc kinh doanh:
ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i ®¹t ®îc môc ®Ých t¨ng thÕ lùc cña doanh nghiÖp vµ
giµnh lîi thÕ c¹nh tranh v× chiÕn lîc kinh doanh chØ thùc sù cÇn thiÕt khi thÞ trêng
cã sù c¹nh tranh
a)
ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o cho sù an toµn kinh doanh cho doanh
nghiÖp. Kinh tÕ thÞ trêng lu«n chøa ®ùng trong ®ã nh÷ng nguy c¬ hiÓm ho¹ cho
ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp "th¬ng trêng nh chiÕn trêng"; do vËy yÕu tè an
toµn trong kinh doanh lµ tiÒn ®Ò quan träng hµng ®Çu cho sù tån tai vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp.
b)
ChiÕn lîc kinh doanh ph¶i ®îc x©y dùng trªn c¬ së x¸c ®Þnh ph¹m vi kinh
doanh, môc tiªu vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn môc tiªu. ViÖc x¸c ®Þnh
môc tiªu vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ph¶i ®¶m b¶o kh¾c phôc ®îc sù dµn tr¶i nguån
lùc vµ tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng sö dông hÕt nguån lùc.
c)
Khi thiÕt lËp chiÕn lîc kinh doanh viÖc ph©n tÝch vµ dù b¸o biÕn ®éng cña m«i
trêng kinh doanh lµ hÕt søc quan träng, viÖc ph©n tÝch dù b¸o cµng chÝnh x¸c th× kh¶
n¨ng thµnh c«ng khi triÓn khai chiÕn lîc kinh doanh cµng cao.
d)
ViÖc x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cÇn thiÕt ph¶i n¾m ®îc thêi c¬ thùc hiÖn
vµ cã tÝnh linh ®éng; tøc lµ ph¶i x©y dùng chiÕn lîc dù phßng, bëi lÏ nh÷ng ®iÒu
kiÖn trong t¬ng lai lu«n lµ nh÷ng dù tÝnh vµ kh«ng hoµn toµn ch¾c ch¾n
e)
II.2. Thùc hiÖn chiÕn lîc
ViÖc x©y dùng chiÕn lîc tèt cha ®ñ ®¶m b¶o cho thùc hiÖn chiÕn lîc thµnh
c«ng. Thùc hiÖn chiÕn lîc lu«n khã vµ phøc t¹p v× viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc ®ßi hái
sù phèi hîp toµn diÖn cña tÊt c¶ c¸c bé phËn trong c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty, nã t¸c
®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh doanh cña c«ng ty.
Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c«ng t¸c chñ yÕu sau:
10
- KÕ ho¹ch ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp.
- Ph©n phèi c¸c nguån lùc phôc vô kinh doanh.
- Thay ®æi, ®iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc hiÖn t¹i.
- Lµm thÝch nghi víi qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp khi thùc hiÖn chiÕn lîc.
- ThiÕt lËp hÖ thèng th«ng tin, ...
Thùc hiÖn chiÕn lîc lµ giai ®o¹n gåm nhiÒu néi dung phøc t¹p. V× vËy, viÖc
®iÒu chØnh tæ chøc, x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tõng bé phËn ph¶i ®îc thiÕt
lËp râ rµng vµ ph¶i rµ so¸t l¹i thêng xuyªn trong qu¸ tr×nh thùc thi chiÕn lîc.
II.3. KiÓm tra, ®¸nh gi¸ chiÕn lîc kinh doanh
Ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ kh«ng nh mong muèn nÕu
thiÕu ho¹t ®éng kiÓm tra. Thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm tra, qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i
lu«n so s¸nh gi÷a môc tiªu ®Æt ra víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc ë tõng kho¶ng thêi gian, ®¸nh
gi¸ xem t¹i sao vµ b»ng c¸ch nµo cã thÓ thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu ®· ®Ò ra. Tuú
theo quy m« còng nh lÜnh vùc ho¹t ®éng qu¶n trÞ cô thÓ mµ ho¹t ®éng kiÓm tra cã
néi dung còng nh ®ßi hái ph¶i sö dông c¸c tiªu chuÈn, ph¬ng ph¸p vµ c«ng cô thÝch
hîp. V× chiÕn lîc kinh doanh lu«n ph¶i ®èi ®Çu víi m«i trêng rÊt n¨ng ®éng, thay
®æi nhanh chãng vµ kh¾c nghiÖt nªn kiÓm tra ®¸nh gi¸ chiÕn lîc lu«n ®îc coi lµ cã
tÇm quan träng lín.
* C¸c yªu cÇu ®èi víi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong qu¶n trÞ chiÕn lîc.
- Ho¹t ®éng kiÓm tra ph¶i phï hîp víi ®èi tîng kiÓm tra vµ ph¶i phï hîp víi
mäi giai ®o¹n qu¶n trÞ chiÕn lîc.
Sù phï hîp víi ®èi tîng kiÓm tra thÓ hiÖn ë viÖc x¸c ®Þnh néi dung, tiªu chuÈn
vµ ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ trªn c¬ së ®ßi hái cña ®èi tîng ®¸nh gi¸. Ho¹t ®éng kiÓm
tra ®¸nh gi¸ ë c¸c doanh nghiÖp cã quy m« kh¸c nhau, lÜnh vùc kinh doanh kh¸c
nhau lµ kh«ng gièng nhau. Ho¹t ®éng kiÓm tra ®èi víi tõng giai ®o¹n qu¶n trÞ chiÕn
lîc cô thÓ:
Trong giai ®o¹n h×nh thµnh chiÕn lîc, ®èi tîng kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ lµ m«i trêng kinh doanh víi c¸c nh©n tè cã gi¸ trÞ ®Þnh híng vËn ®éng trong kho¶ng thêi
gian dµi, c¸c môc tiªu dµi h¹n.
Trong giai ®o¹n thùc thi chiÕn lîc, ho¹t ®éng kiÓm tra nh»m ®¸nh gi¸ doanh
nghiÖp ®ang ë ®©u? §ang híng tíi ®©u? C¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp nh thÕ nµo?
§Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®ã doanh nghiÖp cã cÇn ®iÒu chØnh c¸c gi¶i ph¸p hay
kh«ng vµ nÕu cÇn th× ®iÒu chØnh nh thÕ nµo? H×nh thøc kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ c¸c ch¬ng tr×nh s¶n xuÊt, c¸c kÕ ho¹ch trung h¹n vµ ng¾n h¹n ®îc ®Æt ra.
C«ng t¸c kiÓm tra ®¸nh gi¸ còng ph¶i phï hîp víi viÖc kiÓm tra c¸c ho¹t
®éng t¸c nghiÖp. §Ó chÝnh x¸c ph¶i dùa trªn quan ®iÓm ®¸nh gi¸ ®èi tîng ë tr¹ng
11
th¸i ®éng, x¸c ®Þnh xu thÕ ph¸t triÓn cña ®èi tîng ®¸nh gi¸ cã tÝnh ®Õn nh÷ng biÕn
®éng cã thÓ cã cña m«i trêng.
- Ho¹t ®éng kiÓm tra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t: doanh nghiÖp cÇn biÕt kÕt
hîp trong kÕ ho¹ch kiÓm tra cña m×nh c¶ hai h×nh thøc kiÓm tra ®Þnh kú vµ kiÓm tra
bÊt thêng. NÕu m«i trêng kinh doanh thay ®æi th× kiÓm tra bÊt thêng lµ rÊt cÇn thiÕt
®Ó doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi kÞp thêi c¸c môc tiªu hoÆc gi¶i ph¸p ®Ó ®Ó c¸c môc
tiªu ®Æt ra cã tÝnh kh¶ thi h¬n vµ cã thÓ ®¹t ®îc.
- KiÓm tra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh lêng tríc. §Ó ®¶m b¶o hÖ thèng kiÓm tra lêng tríc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu sau:
+ Thùc hiÖn ph¸t triÓn toµn bé vµ kü cµng vÒ hÖ thèng h×nh thµnh chiÕn lîc, hÖ thèng x©y dùng chiÕn lîc còng nh hÖ thèng kiÓm tra.
+ §a ra mét m« h×nh cña hÖ thèng
+ Quan s¸t ®Òu ®Æn m« h×nh hÖ thèng
+ Thêng xuyªn thu thËp d÷ liÖu liªn quan ®Õn m« h×nh
+ §¸nh gi¸ sù kh¸c biÖt g÷a c¸c sè liÖu míi thu thËp vµ c¸c d÷ liÖu kÕ
ho¹ch ®¸nh gi¸ sù ¶nh hëng cña c¸c thay ®æi ®ã tíi môc tiªu
+ Gi¶i ph¸p t¸c ®éng ®Õn c¸c biÖn ph¸p cã liªn quan
- KiÓm tra ph¶i tËp trung vµo c¸c ®iÓm thiÕt yÕu: Khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®¸nh
gi¸ chiÕn lîc hoÆc c¸c kÕ ho¹ch triÓn khai chiÕn lîc, ngêi lµm c«ng t¸c nµy cÇn ph¶i
híng sù tËp trung vµo c¸c nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn chiÕn lîc ( hoÆc kÕ ho¹ch
triÓn khai chiÕn lîc ) còng nh nh÷ng nh©n tè cã sù biÕn ®éng chÖch khái xu thÕ ®·
dù ®o¸n ®¸ng kÓ ®Ó chØ cÇn tËp trung vµo nh÷ng nh©n tè, nh÷ng môc tiªu hoÆc chØ
tiªu nµo cã kh¸c biÖt lín. Tuy nhiªn, cã nh÷ng nh©n tè tuy sù biÕn ®æi kh«ng nhiÒu
so víi ph¸n ®o¸n chiÕn lîc nhng v× nh÷ng nh©n tè nµy cã t¸c ®éng lín ®Õn c¸c môc
tiªu chiÕn lîc hoÆc chiÕn thuËt nªn kh«ng ®îc phÐp bá qua khi tiÕn hµnh kiÓm tra,
®¸nh gi¸ chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp.
* Néi dung chñ yÕu cña kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn lîc kinh doanh:
- X¸c ®Þnh néi dung kiÓm tra, ®¸nh gi¸ chiÕn lîc: Néi dung kiÓm tra ®¸nh gi¸ ph¶i
xuÊt ph¸t tõ sù phï hîp víi néi dung cña chiÕn lîc còng nh c¸c kÕ ho¹ch triÓn khai
chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp.
- X©y dùng c¸c tiªu chuÈn kiÓm tra bao gåm c¸c tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng:
Trong thùc tÕ, tuú tõng ®èi tîng vµ néi dung kiÓm tra cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c tiªu chuÈn
®Þnh tÝnh hay ®Þnh lîng. ViÖc x©y dùng c¸c tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh cã thÓ vµ ph¶i ®¶m
b¶o tÝnh nhÊt qu¸n, tÝnh phï hîp vµ tÝnh kh¶ thi. Tiªu chuÈn ®Þnh lîng cã thÓ lµ c¸c
ph¹m trï ph¶n ¸nh sè lîng vµ còng cã thÓ lµ tiªu chuÈn chÊt lîng.
- Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ thùc hiÖn chiÕn lîc theo tiªu chuÈn ®· x©y dùng: Qu¸ tr×nh
kiÓm tra ®¸nh gi¸ chiÕn lîc rÊt cÇn thiÕt cho toµn bé qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh vµ triÓn
khai thùc hiÖn chiÕn lîc. Nã ph¶i tu©n thñ theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o
12
tÝnh khoa häc bao gåm nh÷ng néi dung chÝnh nh: ®¸nh gi¸ chiÕn lîc; ®¸nh gi¸ c¸c
kÕ ho¹ch triÓn khai chiÕn lîc vµ ®iÒu chØnh chiÕn lîc.
- §¶m b¶o c¬ së th«ng tin ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ chiÕn lîc: Qu¸ tr×nh qu¶n trÞ chiÕn
lîc sÏ ®îc t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n nhiÒu khi doanh nghiÖp thiÕt lËp ®îc hÖ thèng
th«ng tin chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶. §Ó cã ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, doanh nghiÖp
ph¶i biÕt sö dông nh÷ng th«ng tin s½n cã nh sè liÖu thèng kª hµng n¨m, sè liÖu c«ng
bè ë c¸c c¬ quan nghiªn cøu, khai th¸c nguån tin ngoµi níc vµ tæ chøc nghiªn cøu,
thu lîm nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c. Bªn trong doanh nghiÖp ph¶i thiÕt kÕ hÖ
thèng thu thËp vµ xö lý, b¶o qu¶n th«ng tin khoa häc, hiÖn ®¹i.
III. quy tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh trong c«ng ty
Ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc lµ ph¸c th¶o khung khæ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh
dµi h¹n cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai dùa trªn c¬ së c¸c th«ng tin thu thËp ®îc
qua c¸c qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ dù b¸o. HiÖn nay, cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm vµ c¸ch
thøc kh¸c nhau vÒ c¸c bíc ho¹ch ®Þnh mét chiÕn lîc kinh doanh trong mét doanh
nghiÖp. Mçi quy tr×nh cã c¸ch thøc tiÕn hµnh tiÕn hµnh kh¸c nhau nhng néi dung vÒ
c¬ b¶n lµ ®ång nhÊt nhau.
Tuy nhiªn nh÷ng quy tr×nh nµy kh«ng ph¶i lµ ®· thùc sù hoµn h¶o mµ ta cÇn
ph¶i nghiªn cøu hoµn thiÖn h¬n. Quy tr×nh t¸m bíc ®· ®îc tæng kÕt tõ kinh nghiÖm
cña c¸c c«ng ty kinh doanh NhËt B¶n vµ ®îc kh¸i qu¸t theo 8 bíc sau:
1: X¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn lîc vµ hÖ thèng môc tiªu cña doanh nghiÖp
2. Ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ m«i trêng kinh doanh
3. Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ vµ dù b¸o nh÷ng thay ®æi cña m«i trêng
4. Ph©n tÝch nguån lùc trong doanh nghiÖp
5. Tæng hîp vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ph©n tÝch
6. Nghiªn cøu c¸c quan ®iÓm kinh doanh
7. X©y dùng vµ chän lùa c¸c ph¬ng ¸n chiÕn lîc thÝch nghi
8. §¸nh gi¸ vµ thùc hiÖn ph¬ng ¸n chiÕn lîc kinh doanh
III.1: X¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn lîc vµ môc tiªu cña doanh nghiÖp
X¸c ®Þnh nhiÖm vô chiÕn lîc vµ hÖ thèng môc tiªu lµ bíc ®Çu tiªn cña tiÕn
tr×nh qu¶n trÞ chiÕn lîc lµm nÒn t¶ng cho viÖc so¹n th¶o x©y dùng chiÕn lîc kinh
doanh. §Ó cã thÓ x¸c lËp ®îc nhiÖm vô chiÕn lîc vµ c¸c môc tiªu cô thÓ cÇn theo
®uæi, doanh nghiÖp cã thÓ vËn dông nghiªn cøu theo nguyªn t¾c 3C ( cô thÓ lµ
Ph©n tÝch doanh nghiÖp; Nghiªn cøu kh¸ch hµng vµ T×m hiÓu ®èi thñ c¹nh tranh )
nh»m thiÕt lËp c¸c ph¸t biÓu chøc n¨ng nhiÖm vô, tuyªn bè c¸c chÝnh s¸ch vµ
chiÕn lîc kinh doanh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ giao dÞch cña c«ng ty. NhiÖm vô
chiÕn lîc cña c«ng ty cÇn ph¶i ®îc triÓn khai vµ ph¸c ho¹ thµnh mét lo¹t nh÷ng
môc tiªu cô thÓ. Môc tiªu lµ nh÷ng thµnh qu¶ hoÆc kÕt qu¶ mµ chñ doanh nghiÖp
13
muèn ®¹t ®îc trong t¬ng lai cho doanh nghiÖp m×nh, hay môc tiªu tøc lµ nh÷ng kÕt
qu¶ kú väng cña doanh nghiÖp.
III.2: Ph©n tÝch vµ dù b¸o vÒ m«i trêng kinh doanh
C¸c t¸c ®éng cña m«i trêng ¶nh hëng ®Õn rÊt lín tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn toµn bé c¸c bíc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý, triÓn khai
chiÕn lîc kinh doanh, ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ nh©n tè
quan träng t¸c ®éng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C«ng t¸c ho¹ch ®Þnh vµ x©y dùng chiÕn lîc cµng ®ßi hái tÝnh hiÖu qu¶ vµ ch©n
thùc th× am hiÓu têng tËn c¸c ®iÒu kiÖm m«i trêng mµ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng
cµng yªu cÇu chÝnh x¸c. Do vËy viÖc lùa chän chiÕn lîc kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o ®îc ho¹ch ®Þnh trªn c¬ së dù kiÕn nh÷ng biÕn ®æi trong m«i trêng kinh doanh.
Nh vËy, qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ph©n tÝch vµ dù b¸o m«i trêng kinh
doanh lµ mét c«ng t¸c quan träng nh»m thu thËp th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó
n¾m ®îc cô thÓ : HiÖn nay doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng trong m«i trêng kinh
doanh nh thÕ nµo? TriÓn väng hay xu thÕ ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp trong t¬ng lai? Nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n vµ th¸ch thøc cña m«i trêng
®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ g×? Doanh nghiÖp cÇn
nhËn thøc râ c¸c yÕu tè m«i trêng cã ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh
vµ ®o lêng chiÒu híng, møc ®é ¶nh hëng cña chóng.
NÕu ph©n chia theo cÊp ®é m«i trêng th× ta cã thÓ nghiªn cøu m«i trêng kinh
doanh theo h×nh thøc sau:
M«i trêng kinh doanh quèc tÕ
M«i trêng kinh tÕ quèc d©n trong níc
M«i trêng c¹nh tranh néi bé ngµnh
Doanh
nghiÖp
S¬ ®å I.3 M«i trêng kinh doanh
Th«ng thêng c¸c yÕu tè m«i trêng ph©n thµnh 3 nhãm chñ yÕu:
C¸c yÕu tè m«i trêng bªn ngoµi cßn gäi lµ m«i trêng vÜ m«
C¸c yÕu tè nguån lùc bªn trong doanh nghiÖp (m«i trêng vi m«)
C¸c yÕu tè m«i trêng t¸c nghiÖp cßn gäi lµ m«i trêng trong ngµnh.
Ngêi qu¶n trÞ ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c yÕu tè m«i trêng ®Ó so¹n
th¶o chiÕn lîc kinh doanh. C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn viÖc x©y dùng chiÕn lîc kinh
14
doanh cña doanh nghiÖp cßn bao gåm c¸c yÕu tè t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi hoÆc g©y
khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng vµ sù c¹nh tranh
®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
III.2.1. C¸c yÕu tè m«i trêng vÜ m«:
M«i trêng kinh doanh vÜ m« bao hµm c¸c yÕu tè n»m bªn ngoµi doanh nghiÖp
®Þnh hêng vµ cã ¶nh hëng ®Õn c¸c m«i trêng t¸c nghiÖp vµ m«i trêng néi bé vµ t¹o
ra c¬ héi vµ nguy c¬ cña doanh nghiÖp.
a. YÕu tè kinh tÕ :
Trong m«i trêng kinh doanh c¸c yÕu tè vÒ mÆt kinh tÕ dï ë bÊt kú mét cÊp ®é
nµo còng cã vai trß quan träng vµ quyÕt ®Þnh hµng ®Çu. Nã lµ mét yÕu tè v« cïng
quan träng bëi nã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ n¨ng ®éng h¬n so víi mét sè yÕu tè kh¸c. Sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ c¸c quèc gia nãi riªng cã khuynh híng lµm dÞu bít c¸c t¸c ®éng chÝnh trÞ trong lÜnh vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp
v× nã lµm t¨ng nhu cÇu tiªu dïng cña d©n chóng. Ngîc l¹i, sù khñng ho¶ng kinh tÕ
lµm gi¶m nhu cÇu tiªu dïng, t¹o ra sù c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ trong c¸c ngµnh kinh
doanh. C¸c yÕu tè ph¶n ¸nh nh: Møc ph¸t triÓn kinh tÕ; D©n sè ; Tæng s¶n phÈm
quèc d©n; B×nh qu©n thu nhËp tÝnh theo ®Çu ngêi; H¹ tÇng c¬ së x· héi; Nguån tµi
nguyªn thiªn nhiªn; KhÝ hËu; Sù gia t¨ng khèi kinh tÕ trong vïng ; ChÝnh s¸ch tµi
chÝnh tiÒn tÖ; TÝnh chÊt c¹nh tranh; Tû gi¸ hèi ®o¸i; HÖ thèng thuÕ; L·i xuÊt ng©n
hµng; Møc l¬ng tiÒn c«ng;
HÖ thèng kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay ®ang vËn ®éng theo nh÷ng xu híng chÝnh:
- Khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn mang tÝnh
bïng næ cña khoa häc c«ng nghÖ trªn toµn cÇu. NÒn kinh tÕ thÕ giíi chuyÓn tõ tr¹ng
th¸i lìng cùc sang tr¹ng th¸i ®a cùc víi sù h×nh thµnh nhiÒu trung t©m kinh tÕ vµ c¸c
mèi liªn kÕt kinh tÕ míi. Xu híng ®èi tho¹i, hîp t¸c, thay thÕ cho xu híng ®èi ®Çu,
biÖt lËp. C¹nh tranh kinh tÕ ngµy cµng gay g¾t h¬n.
- Xu híng vÒ sù ph¸t triÓn cña vßng cung Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng. C¸c xu híng nµy t¹o nhiÒu thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù kh¼ng ®Þnh m×nh kh«ng
chØ trong níc mµ cßn ë tÇm cì quèc tÕ. §©y lµ th¸ch thøc lín ®èi víi mäi doanh
nghiÖp. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ kh¸c nhau vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn ë c¸c níc kh¸c nhau
sÏ ¶nh hëng ®Õn tû gi¸ c©n b»ng t¬ng ®¬ng cña ®ång tiÒn níc ®ã. §iÒu ®ã cã thÓ t¹o
khã kh¨n hoÆc thuËn lîi cho c¸c nhãm doanh nghiÖp kh¸c nhau.
Doanh nghiÖp cã thÓ nhËn thøc râ nh÷ng c¬ héi vµ ®e do¹ cña m«i trêng kinh
tÕ b»ng c¸c ph¬ng ph¸p dù b¸o thÝch hîp nh m« h×nh Wharton, ph¬ng ph¸p to¸n
kinh tÕ, ph¬ng ph¸p Delphi...C¸c nh©n tè thuéc m«i trêng nµy t¸c ®éng ®Õn doanh
nghiÖp theo c¸c híng sau:
- Tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n cao sÏ lµm cho thu nhËp vµ kh¶
n¨ng thanh to¸n cña d©n c t¨ng lªn, nhu cÇu vÒ sè lîng s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch
vô t¨ng lªn vÒ chñng lo¹i chÊt lîng, thÞ hiÕu... dÉn ®Õn t¨ng quy m« thÞ trêng t¹o ra
15
c¬ héi tèt cho c¸c doanh nghiÖp bëi søc mua hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng sÏ t¸c ®éng
®Õn chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp. §ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t vµ
®¸p øng l¹i nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Lóc nµy kinh tÕ t¨ng trëng víi tèc ®é cao tøc
lµ hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp cao, kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung t
b¶n lín, viÖc x¸c ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cho doanh nghiÖp lµ hÕt søc
quan träng, doanh nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hay h¹n chÕ s¶n phÈm hµng ho¸
dÞch vô g×, cã thÓ ®Çu t ph¸t triÓn s¶n phÈm, cã c¬ héi kinh doanh vµ t¨ng cêng
hiÖu qu¶ vµ ph¸t huy tèi ®a nguån lùc doanh nghiÖp.
- L·i suÊt cho vay cña ng©n hµng còng lµ mét yÕu tè ¶nh hëng ®Õn chÝnh s¸ch
ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp
thiÕu vèn ph¶i vay ng©n hµng. NÕu tû lÖ l·i suÊt cao th× chi phÝ cña c¸c doanh
nghiÖp t¨ng lªn do tr¶ l·i tiÒn vay lín lµm cho møc lêi cña doanh nghiÖp sÏ gi¶m
®i tõ ®ã lµm ¶nh hëng tíi viÖc so¹n th¶o c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña doanh
nghiÖp cã nhu cÇu huy ®éng vèn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thay ®æi cña m«i trêng vµ
lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ trong trêng hîp c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh cã tiÒm lùc vÒ vèn. §ång thêi khi l·i suÊt cao sÏ khuyÕn khÝch ngêi d©n
sÏ göi tiÕt kiÖm nhiÒu vµ h¹n chÕ tiªu dïng, dÉn ®Õn lµm gi¶m kh¶ n¨ng tiªu thô
hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung.
- Xu híng cña tû gi¸ hèi ®o¸i vµ gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn quèc gia nãi chung vµ
tõng doanh nghiÖp nãi riªng nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ më nh hiÖn nay cã t¸c
®éng trùc tiÕp tíi viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh nhÊt lµ trong kh©u tiªu thô
s¶n phÈm vµ thu mua nguyªn vËt liÖu. NÕu ®ång néi tÖ lªn gi¸ th× c¸c doanh
nghiÖp sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i khi thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kinh doanh ë thÞ
trêng níc ngoµi v× khi ®ã gi¸ b¸n cña s¶n phÈm hµng ho¸ tÝnh b»ng ngo¹i tÖ sÏ cao
h¬n ®èi thñ níc ngoµi. §ång thêi trong níc lóc nµy l¹i khuyÕn khÝch nhËp khÈu v×
gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu gi¶m vµ nh v©þ c¸c s¶n phÈm trong níc so víi hµng nhËp
khÈu sÏ gÆp bÊt lîi ngay ë thÞ trêng trong níc. Ngîc l¹i khi ®ång néi tÖ gi¶m kh¶
n¨ng thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ gÆp nhiÒu thuËn lîi
trong c¶ thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc.
- Xu híng t¨ng gi¶m cña thu nhËp thùc tÕ b×nh qu©n ®Çu ngêi lµ yÕu tè t¸c
®éng trùc tiÕp ®Õn quy m« vµ tÝnh chÊt cña thÞ trêng trong t¬ng l¹i. Ph¶n øng cña
kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ nhu cÇu tiªu thô cña
mçi c¸ nh©n cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc chon lùa c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn hay thu
hÑp kh¶ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp.
- Møc ®é l¹m ph¸t cña nÒn kinh tÕ quèc d©n: L¹m ph¸t cao hay thÊp ®Òu cã
¶nh hëng ®Õn t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. NÕu l¹m ph¸t gia t¨ng
nhanh h¬n dù ®o¸n trong chiÕn lîc kinh doanh sÏ lµm t¨ng gi¸ c¶ yÕu tè ®Çu vµo
vµ t¨ng gi¸ thµnh vît møc dù b¸o dÉn ®Õn gi¸ b¸n t¨ng s¶n phÈm khã c¹nh tranh
trªn thÞ trêng, xuÊt hiÖn thiÕu hôt tµi chÝnh cho s¶n xuÊt kinh doanh dÉn ®Õn chiÕn
lîc kinh doanh kh«ng ®îc thùc thi. VËy nªn kh¶ n¨ng dù b¸o chÝnh x¸c mùc ®ä vµ
t×nh tr¹ng l¹m ph¸t sÏ lµ rÊt quan trong ®Ó chiÕn lîc kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ tèt.
16
b. C¸c yÕu tè thuéc vÒ chÝnh trÞ - luËt ph¸p:
C¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ vµ ngo¹i giao ¶nh hëng ®Õn quan hÖ ngo¹i th¬ng, chÝnh
s¸ch më cöa, hµnh vi kinh doanh cña mét sè ngµnh, doanh nghiÖp. C¸c vÊn ®Ò vÒ
xung ®ét, chiÕn tranh, sù sôp ®æ thÓ chÕ chÝnh trÞ; h×nh thøc chÝnh phñ; hÖ t tëng;
søc m¹nh cña §¶ng cÇm quyÒn; t×nh tr¹ng æn ®Þnh cña chÝnh phñ vµ x· héi; th¸i ®é
cña chÝnh phñ ®èi víi c¸c h·ng níc ngoµi, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i... cña mét quèc gia
hay mét khu vùc còng ¶nh hëng xÊu ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia cã liªn quan,
do ®ã ¶nh hëng ®Õn c¸c doanh nghiÖp trong quèc gia ®ã vµ c¸c doanh nghiÖp cã
tham gia kinh doanh t¹i c¸c quèc gia ®ã. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ luËt ph¸p cña quèc gia
lµ nÒn t¶ng quy ®Þnh c¸c yÕu tè kh¸c cña m«i trêng kinh doanh. Quan ®iÓm, ®êng
lèi chÝnh trÞ, ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÓ t¹o ra thêi c¬ hoÆc c¶n trë
®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mçi quèc gia cã chñ quyÒn ®Òu cã
luËt lÖ kinh doanh vµ cã lËp trêng kinh tÕ cña riªng m×nh. Do ®ã, ho¹t ®éng cña c¸c
c«ng ty níc ngoµi cã thÓ bÞ rµng buéc vµ ngay c¶ quan hÖ kinh doanh cña doanh
nghiÖp trong níc ®èi víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi còng bÞ ¶nh hëng bëi c¸c mÆt:
TruyÒn thèng, ph¸p luËt; hiÖu lùc cña ph¸p luËt, c¸c hiÖp íc ký víi níc ngoµi... MÆt
kh¸c, víi xu híng héi nhËp vµ liªn kÕt quèc tÕ, sù ra ®êi cña c¸c hiÖp ®Þnh, cam kÕt,
c¸c khèi kinh tÕ... lµm kh«ng gian kinh tÕ thÕ giíi bÞ chia sÎ theo quèc gia, theo khu
vùc. C¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nh÷ng khu
vùc mµ quèc gia m×nh cã c¸c hiÖp ®Þnh th«ng th¬ng.
- Hoµn c¶nh chÝnh trÞ, sù æn ®Þnh cña chÝnh phñ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi
víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. ThÓ chÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh, mét hÖ thèng
ph¸p luËt râ rµng, nghiªm minh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp yªn t©m tiÕn
hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Nã cßn lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t,
ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh lµnh m¹nh
gi÷a c¸c doanh nghiÖp. Trong mét m«i trêng cµng æn ®Þnh bao nhiªu th× kh¶ n¨ng
x©y dùng vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng
gÆp nhiÒu thuËn lîi bÊy nhiªu, m«i trêng kinh tÕ æn ®Þnh lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn
cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ réng h¬n lµ sù ph¸t triÓn cña quèc gia ®ã. Hoµn
thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®ång bé sÏ ®¶m b¶o quyÒn tù chñ
cho c¸c doanh nghiÖp vµ ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi
xu híng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
- HÖ thèng thuÕ vµ møc thuÕ: C¸c u tiªn hay h¹n chÕ cña chÝnh phñ víi c¸c
ngµnh ®îc cô thÓ ho¸ th«ng qua luËt thuÕ. Sù thay ®æi cña hÖ thèng thuÕ hoÆc møc
thuÕ cã thÓ t¹o ra nh÷ng nguy c¬ hoÆc c¬ héi ®èi víi doanh nghiÖp v× nã lµm cho
møc ®é chi phÝ, giµ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm vµ lîi nhuËn cuèi cïng cña doanh
nghiÖp thay ®æi. Th«ng qua hÖ thèng thuÕ quan cña chÝnh phñ c¸c doanh nghiÖp sÏ
nhËn thÊy ®îc th¸i ®é cña nhµ níc ®èi víi lÜnh vùc ngµnh kinh doanh cña m×nh, x¸c
®Þnh ®îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai ®Ó tõ ®ã cã chÝnh s¸ch
chän lùa mÆt hµng kinh doanh c¸c ph¬ng híng gi¶i quyÕt trong chiÕn lîc kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
17
- C¸c chÝnh s¸ch vÒ xuÊt nhËp khÈu nh mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu, thuÕ suÊt, thñ
tôc xuÊt nhËp khÈu... nh÷ng quy ®Þnh vÒ xuÊt nhËp khÈu cña Nhµ níc mµ ®¶m b¶o
sù c«ng b»ng cho c¸c doanh nghiÖp hay ng¨n chÆn ®îc sù gian lËn g©y mÊt sæn ®Þnh
th× sÏ lµm cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn h¬n n÷a vµ yªn t©m trong viÖc ho¹ch
®Þnh triÓn khai thùc hiÖn nh÷ng chiÕn lîc kinh doanh.
- C¸c chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i trêng còng cã t¸c ®éng tíi viÖc x©y dùng chiÕn
lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi kÕ ho¹ch thiÕt kÕ t¹o lËp
®Þa ®iÓm doanh nghiÖp, c¸c hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt, c«ng nghÖ thiÕt bÞ ®îc sö dông,
nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt cho b¶o vÖ m«i trêng.
c. C¸c yÕu tè v¨n ho¸ - x· héi :
V¨n ho¸ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp theo hai híng:
¶nh hëng ®Õn hµnh vi cña ngêi tiªu dïng buéc c¸c c«ng ty ph¶i thÝch nghi; ¶nh hëng ®Õn hµnh vi cña c¸c nhµ kinh doanh, c¸c nhµ chÝnh trÞ, nhµ chuyªn m«n...
Nh÷ng yÕu tè x· héi nh d©n sè, quan ®iÓm tiªu dïng, c¸ch sèng, v¨n ho¸ ¶nh hëng
tíi viÖc so¹n th¶o vµ thùc thi c¸c chiÕn lîc kinh doanh:
- Quan ®iÓm tiªu dïng hµng ho¸ dÞch vô cña d©n c c¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng,
c¸c d©n téc, vµ quan ®iÓm tiªu dïng cña giíi tÝnh, ®iÒu kiÖn x· héi, tr×nh ®é v¨n
ho¸, gi¸o dôc, phong tôc tËp qu¸n, lèi sèng, thÞ hiÕu, thãi quen tiªu dïng, tÝn ngìng,
t«n gi¸o… ®Òu t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn viÖc h×nh thµnh thÞ trêng, quy
m« thÞ trêng do ®ã t¸c ®éng tíi néi dung chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp
theo c¶ 2 híng tÝch cùc vµ tiªu cùc. Doanh nghiÖp kinh doanh ë mét thÞ trêng cã
quan ®iÓm tiªu dïng æn ®Þnh, tr©n träng hµng ho¸ dÞch vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt
sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp so¹n th¶o vµ thùc hiÖn chiÕn lîc kinh doanh.
- Phong c¸ch sèng t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu hµng ho¸ dÞch vô gåm chñng lo¹i chÊt
lîng sè lîng h×nh d¸ng mÉu m· tõ ®ã yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i ®Ò ra c¸c chiÕn lîc
kinh doanh phï hîp ®Ó ®¸p øng.
- Tèc ®é t¨ng d©n sè, sù chuyÓn dÞch d©n sè tõ vïng nµy sang vïng kh¸c; tõ
®Þa ph¬ng; nµy sang ®Þa phêng kh¸c còng lµ yÕu tè t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn néi dung
so¹n th¶o chiÕn lîc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi v× ®iÒu ®ã lµm t¨ng
khóc thÞ trêng, t¨ng quy m« thÞ trêng, t¨ng sè lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸ dÞch
vô...vµ ¶nh hëng tíi t×nh h×nh vÒ nh©n lùc, lùc lîng lao ®éng dù tr÷...
ThÞ trêng = søc mua + d©n sè + ®éng c¬ mua
- C¸c nh©n tè vÒ v¨n ho¸ cã ¶nh hëng rÊt chËm ch¹p, tuy nhiªn nã còng rÊt s©u
s¾c ®Õn m«i trêng kinh doanh, sù xung ®ét vÒ v¨n ho¸ x· héi, lîi Ých trong qu¸ tr×nh
më cöa vµ héi nhËp ®· ®Æt c¸c yÕu tè nµy ë vÞ trÝ quan träng trong c¸c yÕu tè chung
cña m«i trêng kinh doanh hiÖn nay. Sù kh¸c nhau vÒ phong tôc tËp qu¸n, thãi quen
tiªu dïng cña mçi níc còng ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch, ký kÕt
18
hîp ®ång kinh doanh, vµ x©y dùng chiÕn lîc s¶n phÈm sang c¸c thÞ trêng kh¸c nhau
cña mçi doanh nghiÖp. §iÒu nµy sÏ thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn
n¾m b¾t ®îc thÞ hiÕu, phong tôc, tËp qu¸n vµ c¸c quan ®iÓm tiªu dïng... cña thÞ trêng mµ doanh nghiÖp ®ang x©y dùng vµ triÓn khai chiÕn lîc kinh doanh nhng sÏ lµ
khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp khi muèn th©m nhËp vµ më réng thÞ trêng tiªu thô
s¶n phÈm .
d. C¸c yÕu tè tù nhiªn:
Bao gåm tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt níc, kho¸ng s¶n, vÞ trÝ ®Þa lý vµ viÖc
ph©n bè ®Þa lý d©n c¸c vïng... C¸c nh©n tè nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi hay khã kh¨n
ban ®Çu cho c¸c doanh nghiÖp khi bíc vµo qu¸ tr×nh kinh doanh. T¸c ®éng cña yÕu
tè tù nhiªn còng m¹nh mÏ ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn lîc.
NÕu tµi nguyªn thiÖn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi còng t¹o ®iÒu kiÖn
cho doanh nghiÖp khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm, më réng thÞ trêng, t¨ng cêng tiªu thô
s¶n phÈm... sÏ t¹o ®µ cho doanh nghiÖp vµ gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc ho¹ch ®Þnh
chiÕn lîc kinh doanh cho doanh nghiÖp xuyªn suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Ngîc l¹i
nh÷ng nh©n tè tù nhiªn kh«ng thuËn lîi sÏ t¹o khã kh¨n, th¸ch thøc cho viÖc ho¹ch
®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp, yÕu tè tù nhiªn cµng kh«ng thuËn lîi
th× c«ng t¸c x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n, do ®ã kh¶
n¨ng thµnh c«ng khi triÓn khai c¸c chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp cµng gÆp
nhiÒu trë ng¹i. H¬n n÷a, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña con ngêi lµm thay ®æi
rÊt nhiÒu hoµn c¶nh tù nhiªn, mÆt tÝch cùc ho¹t ®éng cña con ngêi t¹o nªn c¸c c¬ së
h¹ tÇng, dÞch vô c«ng céng, hÖ thèng giao th«ng liªn l¹c... nhng mÆt kh¸c l¹i lµm
thay ®æi m«i trêng sinh th¸i tù nhiªn, mÊt c©n b»ng sinh th¸i, « nhiÔm kh«ng khÝ...
tõ ®ã n¶y sinh c¸c ph¶n øng tõ phÝa c«ng chóng vµ chÝnh phñ. ViÖc ph©n tÝch m«i trêng tù nhiªn chñ yÕu vµo c¸c yÕu tè:
- §iÒn kiÖn ®Þa lý thuËn lîi vµ khã kh¨n.
- KÕ ho¹ch dù tr÷ tµi nguyªn dïng lµm nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt kinh doanh.
- Nguån cung cÊp n¨ng lîng vµ níc
- C¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ vÒ b¶o vÖ m«i trêng vµ tµi nguyªn.
e. C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ:
Trong m«i trêng kinh doanh c¸c nh©n tè c«ng nghÖ ngµy cµng ®ãng vai trß
quan träng trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ chän lùa chiÕn lîc kinh doanh. NhÊt lµ trong
thêi ®¹i ngµy nay khi mµ khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn thÕ giíi cã sù ph¸t triÓn m¹nh
mÏ. TiÕn bé kü thuËt c«ng nghÖ ¶nh hëng mét c¸ch trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn hai
yÕu tè cÊu thµnh cña c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô trªn thÞ trêng ®ã lµ chÊt lîng vµ gi¸
b¸n s¶n phÈm. C¸c yÕu tè c«ng nghÖ hoÆc liªn quan ®Õn c«ng nghÖ trªn thÕ giíi nh
R&D, b¶n quyÒn c«ng nghÖ, khuynh híng tù ®éng ho¸, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, chuyÓn
giao c«ng nghÖ... ®Òu cã thÓ võa lµ c¬ héi, võa lµ nguy c¬ ®èi víi mét doanh nghiÖp.
19
Tù th©n c«ng nghÖ míi kh«ng dÉn chóng ta ®Õn thµnh c«ng. Hîp t¸c c«ng nghÖ
kh«ng ph¶i chØ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ cµng hiÖn ®¹i cµng tèt mµ chÝnh sù tiÕp thu
kiÕn thøc c«ng nghÖ phÇn mÒm, qu¶n lý hiÖu qu¶ kÕt hîp víi viÖc vËn dông tiÒm
n¨ng chÊt x¸m míi cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¹i c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn nh ViÖt nam triÓn khai h÷u hiÖu c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña m×nh
trong t¬ng lai. Ngoµi ra c«ng nghÖ cßn hiÖn diÖn kh¸ râ trong lÜnh vùc thu thËp
th«ng tin, xö lý, lu tr÷ vµ truyÒn ®¹t th«ng tin kinh tÕ - x· héi, c¶i tiÕn c«ng nghÖ
s¶n xuÊt... phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ viÖc t¹o ra ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh
doanh víi tèc ®é bÒn v÷ng, bÒn v÷ng vµ b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. ChiÕn lîc kinh
doanh lµ t×m c¸ch tho¶ m·n thÞ trêng ®Ó doanh nghiÖp t¨ng vÞ thÕ c¹nh tranh, t¨ng
trëng vµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ doanh nghiÖp so¹n th¶o chiÕn lîc s¶n xuÊt
kinh doanh ph¶i phô thuéc vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch
vô t¬ng øng. NÕu nh trong chiÕn lîc kinh doanh kh«ng thÓ hiÖn ®îc chiÕn lîc c«ng
nghÖ trong tõng thêi kú ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i s¶n phÈm t¬ng øng víi thÞ trêng lµ
mét sai lÇm cña ngêi qu¶n trÞ chiÕn lîc. Cô thÓ h¬n khoa häc c«ng nghÖ t¸c ®éng
®Õn chi phÝ c¸ biÖt cña mçi doanh nghiÖp, qua ®ã t¹o nªn u thÕ cña mçi lo¹i s¶n
phÈm nãi riªng vµ doanh nghiÖp nãi chung.
Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ gióp c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi cã ®îc
c¸c thÕ hÖ c«ng nghÖ míi… qua ®ã cã thÓ trang bÞ l¹i c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña
m×nh ®¸p øng sù ph¸t triÓn trong chiÕn lîc kinh doanh. C«ng nghÖ ph¸t triÓn m¹nh
lµm cho chu kú sèng cña s¶n phÈm bÞ rót ng¾n l¹i, bëi vËy trong chiÕn lîc kinh
doanh Doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i thÓ hiÖn ®îc chiÕn lîc c«ng nghÖ tõng thêi kú,
Møc ®é ph¸t triÓn vµ nhÞp ®é ®æi míi c«ng nghÖ, tèc ®é ph¸t triÓn s¶n phÈm míi,
chuyÓn giao kü thuËt míi trong ngµnh mµ Doanh nghiÖp ho¹t ®éng.
Nh×n chung, nh©n tè khoa häc c«ng nghÖ ngµy nay cã nhiÒu u ®iÓm song nã
còng chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè ®e däa víi c¸c doanh nghiÖp nh sù ra ®êi cña c¸c c«ng
nghÖ míi lµm xuÊt hiÖn vµ t¨ng cêng u thÕ c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thay thÕ, ®e
do¹ c¸c s¶n phÈm cæ truyÒn. Sù bïng næ cña c«ng nghÖ míi lµm lçi thêi c«ng nghÖ
cò, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n phÈm
tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc chän lùa c¸c chiÕn lîc kinh doanh tèi u h¬n trªn nÒn
t¶ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®¸p th¶o m·n tèi ®a nhu cÇu kh¸ch hµng, vµ ®em
l¹i nh÷ng c¬ héi víi c¸c doanh nghiÖp nh t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ra s¶n phÈm rÎ h¬n,
chÊt lîng h¬n, lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
VËy nªn, mçi doanh nghiÖp khi chän lùa vµ ¸p dông bÊt kú mét chiÕn lîc kinh
doanh ®Ò ph¶i c¨n cø vµ t×nh h×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®ang
¸p dông, kh¶ n¨ng ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ nh»m môc ®Ých t¨ng kh¶ n¨ng thµnh
c«ng khi theo ®uæi chiÕn lîc kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®Ò ra.
f. C¸c yÕu tè vÒ d©n sè:
D©n sè lµ yÕu tè ¶nh hëng ®Õn c¸c yÕu tè kh¸c trong m«i trêng kinh tÕ. Nh÷ng
thay ®æi cña d©n sè sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sù thay ®æi cña m«i trêng kinh tÕ - x·
20
- Xem thêm -
.DOC 
86 
319 
79 
