Tài liệu Thử nghiệm gieo ươm và đánh giá ảnh hưởng của thành phần ruột bầu đến sinh trưởng của cây lát hoa (chukrasia tabularis a.juss) giai đoạn vườn ươm

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM VŨ THỊ MINH THỬ NGHIỆM GIEO ƯƠM VÀ ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA THÀNH PHẦN RUỘT BẦU ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA CÂY LÁT HOA (CHUKARASIA TABULARIS A.JUSS) GIAI ĐOẠN VƯỜN ƯƠM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành : Lâm nghiệp Khoa Khóa học : Lâm nghiệp : 2011 - 2015 Thái Nguyên, năm 2015 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM VŨ THỊ MINH THỬ NGHIỆM GIEO ƯƠM VÀ ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA THÀNH PHẦN RUỘT BẦU ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA CÂY LÁT HOA (CHUKARASIA TABULARIS A.JUSS) GIAI ĐOẠN VƯỜN ƯƠM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Hệ đào tạo : Chính quy Chuyên ngành Lớp : Lâm nghiệp : Lâm nghiệp k43 N02 Khoa : Lâm nghiệp Khóa học : 2011 - 2015 Giảng viên hướng dẫn : GS.TS Đặng Kim Vui Thái Nguyên, năm 2015 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu được thu thập trong quá trình thực hiện đề tài, không sao chép của ai. Nội dung khóa luận có tham khảo một số tài liệu được liệt kê trong danh mục tài liệu của khóa luận. Nếu có gì sai sót tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Thái Nguyên, ngày…….. tháng……… năm Xác nhận của GVHD Người viết cam đoan Đồng ý cho bảo vệ kết quả trước hội đồng khoa học GS.TS Đặng Kim Vui Vũ thị Minh Xác nhận của giáo viên chấm phản biện (Kí và ghi rõ họ tên) ii LỜI CẢM ƠN Thực tập tốt nghiệp có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với mỗi sinh viên, đó là dịp để giúp mỗi sinh viên củng cố lại những kiến thức đã học và bước đầu áp dụng vào thực tiễn sản xuất. Nhằm hoàn thành mục tiêu đào tạo kĩ sư lâm nghiệp có đầy đủ kiến thức, kĩ năng. Được sự đồng ý của Ban giám hiệu nhà tường, Ban chủ nhiệm khoa Lâm nghiệp, tôi tiến hành thực tập với đề tài: “Thử nghiệm gieo ươm và đánh giá ảnh hưởng của thành phần ruột bầu đến sinh trưởng của cây Lát hoa (chukrasia tabularis A.Juss) giai đoạn vườn ươm”. Để hoàn thành được đề tài một cách thuận lợi bằng niềm say mê, nhiệt tình và sự cố gắng của bản thân với sự giúp đỡ của thầy giáo GS.TS Đặng Kim Vui, các thầy cô trong khoa. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa Lâm nghiệp đã quan tâm tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình thực hiện chuyên đề. Do thời gian và vốn kiến thức có hạn, nên chắc chắn đề tài không tránh khỏi những sai sót. Tôi rất mong nhận được những nhận xét, sự góp ý của thầy cô và các bạn để bản đề tài của tôi được hoàn hiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Vũ Thị Minh iii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả phân tích mẫu đất .............................................................. 9 Bảng 3.1. Theo dõi số hạt nảy mầm.............................................................. 13 Bảng 3.2: Theo dõi sinh trưởng của cây Lát hoa........................................... 14 Bảng 3.3: Sơ đồ bố trí thí nghiệm ................................................................. 15 Bảng 3.4: Sắp xếp các trị số quan sát phân tích phương sai một nhân tố....... 16 Bảng 3.5: Phân tích phương sai một nhân tố................................................. 19 Bảng 4.1: Kết quả nghiên cứu về quá trình nảy mầm của hạt cây Lát hoa ở các công thức thí nghiệm ..................................................................... 21 Bảng 4.2. Tổng hợp kết quả số hạt nảy mầm của các công thức thí nghiệm . 22 Bảng 4.3: Tổng hợp kết quả số hạt nảy mầm của các công thức thí nghiệm ....... 24 Bảng 4.4: Phân tích phương sai một nhân tố đối với số hạt nảy mầm của hạt Lát hoa .......................................................................................... 25 Bảng 4.5: Bảng sai dị từng cặp xi − xj đối với hạt nảy mầm ở các công thức..... 26 Bảng 4.6: Kết quả theo dõi quá trình sinh trưởng chiều cao của cây Lát hoa ở các công thức thí nghiệm............................................................... 27 Bảng 4.7: Tổng hợp kết quả sinh trưởng chiều cao của các công thức cuối đợt thí nghiệm ..................................................................................... 29 Bảng 4.8. Phân tích phương sai một nhân tố đối hỗn hợp ruột bầu tác động đến sinh trưởng chiều cao của cây Lát hoa .................................... 30 Bảng 4.9: Bảng sai dị từng cặp xi − xj cho sinh trưởng về chiều cao vút ngọn của cây Lát hoa ............................................................................. 31 Bảng 4.10. Động thái ra lá của cây Lát hoa ở các công thức thí nghiệm ....... 32 Bảng 4.11: Tổng hợp kết quả động thái ra lá của cây Lát hoa ở lần đo cuối ....... 34 Bảng 4.12. Phân tích phương sai 1 nhân tố ảnh hưởng của hỗn hợp ruột bầu tới động thái ra lá của cây Lát hoa. ................................................ 35 Bảng 4.13: Bảng sai dị từng cặp xi − xj động thái ra lá của cây Lát hoa ....... 36 Bảng 4.14: Kết quả đánh giá chất lượng cây con ở lần đo cuối .................. 37 iv DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 4.1. Đồ thị biểu diễn tỷ lệ nảy mầm của hạt Lát hoa ở các công thức thí nghiệm ........................................................................................ 22 Hình 4.2. Biểu đồ biểu diễn sinh trưởng về chiều cao của cây Lát hoa (cm) ....... 28 Hình 4.3. Biểu đồ biểu diễn động thái ra lá của cây Lát hoa ......................... 33 Hình 4.4: Biểu đồ tỉ lệ % cây con xuất vườn của cây Lát hoa ở các CTTN... 38 v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ĐHNL : Đại học nông lâm CTNN : Công thức thí nghiệm LSD : Chỉ tiêu sai dị đảm bảo nhỏ nhất CT : Công thức H : Chiều cao TB : Trung bình vi MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ iii DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................. iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ v MỤC LỤC .................................................................................................... vi Phần 1: MỞ ĐẦU ......................................................................................... 1 1.1 Đặt vấn đề ................................................................................................ 1 1.2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 2 1.3. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................ 2 1.4. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................... 2 Phần 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ....................................... 4 2.1. Cơ sở khoa học ........................................................................................ 4 2.2. Những nghiên cứu trên Thế giới .............................................................. 6 2.3. Những nghiên cứu trong nước ................................................................. 7 2.4. Tổng quan khu vực nghiên cứu................................................................ 9 2.4.1. Vị trí địa lý, địa hình............................................................................. 9 2.4.2. Đặc điểm đất đai ................................................................................... 9 2.4.3. Đặc điểm khí hậu, thời tiết.................................................................... 9 Phần 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 11 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 11 3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu .......................................................... 11 3.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 11 3.4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 11 3.4.1. Phương pháp ngoại nghiệp ................................................................. 12 vii 3.4.1.1. Vật tư............................................................................................... 12 3.4.1.2. Bố trí thí nghiệm.............................................................................. 12 3.4.2. Phương pháp nội nghiệp ..................................................................... 15 Phần 4: KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ..................................... 21 4.1. Xử lý kích thích hạt giống cây Lát hoa .................................................. 21 4.2. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của hỗn hợp ruột bầu đến chiều cao và số lá của cây Lát hoa......................................................................................... 26 4.2.1. Thành phần ruột bầu ảnh hưởng đến sự sinh trưởng chiều cao của cây Lát hoa ......................................................................................................... 26 4.2.2. Thành phần ruột bầu ảnh hưởng đến động thái ra lá của cây Lát hoa .. 31 4.3. Đánh giá chất lượng cây con, dự tính tỷ lệ xuất vườn của cây Lát hoa... 36 Phần 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 39 5.1. Kết luận ................................................................................................. 39 5.1.1. Kết quả xử lý kích thích hạt Lát hoa ................................................... 39 5.1.2. Kết quả về sinh trưởng chiều cao, số lá của cây Lát hoa ..................... 39 5.1.3. Dự tính tỉ lệ cây con đạt tiêu chuẩn xuất vườn ở các công thức .......... 39 5.2. Những tồn tại trong quá trình nghiên cứu .............................................. 40 5.3. Kiến nghị ............................................................................................... 40 TÀI LIỆU THAM KHẢO I. Tài liệu tiếng Việt II. Tài liệu tiếng Anh PHỤ LỤC 1 Phần 1 MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề Trong giai đoạn hiện nay, người ta quan tâm nhiều hơn tới vấn đề kinh tế, ít quan tâm tới các chức năng khác của rừng. Diện tích rừng được trồng hiện nay chủ yếu là rừng sản xuất với mục đích kinh tế, những cây trồng chính có thời gian sinh trưởng ngắn như: keo, mỡ, quế... Trong khi cấu trúc rừng chưa kịp ổn định, chưa phát huy được hết chức năng rừng.Những cây có thời gian sinh trưởng dài như: Đinh, Lim, Nghiến, Lát… chưa được chú trọng trong khi những loài cây này có khả năng phòng hộ cao, tạo cấu trúc rừng bền vững. Với những hậu quả xấu do suy giảm tài nguyên rừng gây ra và đáp ứng nhu cầu của con người chúng ta nên chú trọng trồng những cây lâm nghiệp có kích thước lớn, đời sống dài đảm bảo các chức năng của rừng tốt. Lát hoa thuộc họXoan (Sầu đông) - Meliaceae, với tên khoa học là Chukrasia tabularis. Lát hoa là cây có khả năng thích nghi cao và sinh trưởng tốt với điều kiện khí hậu của nước ta, và có giá trị kinh tế khá cao. Lát hoa cho gỗ đẹp, từ màu sắc đến thớ và vân gỗ nên rất được ưa chuộng. Gỗ Lát hoa được dùng đóng đồ trang trí nội thất, đồ gia dụng và đồ mộc mĩ nghệ. Nhựa cây màu vàng trong suốt có thể dùng pha trộn với nhiều loại cây khác để sử dụng. Hoa chứa chất nhuộm màu vàng và màu đỏ có thể nghiên cứu làm chất nhuộm màu thực phẩm. Lá non chứa khoảng 15-22% ta-nanh có thể tận dụng cho y học hoặc nhuộm sợi vải. Trong y học người ta dùng vỏ cây như một chất gây se mạnh và thường dùng để hạ sốt. Lát hoa lớn nhanh, thân thẳng, gỗ tốt, tỷ trọng 0,6, thớ mịn màu hồng nhạt, vân mịn, ít bị nứt, cong vênh, mối mọt.Cây 7-8 tuổi có thể xẻ ván làm ván ghép thanh, bóc làm gỗ dán. Cây 15 tuổi có đường kính khoảng 70-80 cm, chiều dài hữu ích tới 11-12 m, cây gỗ lớn có thể dùng trong trang trí nội 2 thất, làm đồ gia dụng cao cấp… Năng suất trung bình đạt 10-15 m3/ha/năm, thể tích hữu ích 1,8 -2,5 m3. Cây thích hợp với đất ẩm, thoát nước, tầng đất dày trên 50 cm, độ phì khá, từ ít chua đến trung tính hoặc hơi kiềm. Vấn đề phục vụ công tác trồng rừng hiệu quả ngoài những vấn đề thời gian, nhân lực, vật lực, vốn… công tác sản xuất giống cũng là một việc quan trọng. Chất lượng cây giống có vai trò quyết định tới hiệu quả của công tác trồng rừng. Có nhiều phương pháp nhân tạo giống cung cấp cho rừng trồng, phương pháp nhân giống bằng hạt đã được áp dụng rộng rãi và lâu đời ở Việt Nam và có hiệu quả khá cao. Thái Nguyên là một tỉnh thuộc khu vực Đông bắc bộ với địa hình nhiều đồi núi khá thích hợp cho việc trồng cây Lát hoa. Xuất phát từ những vấn đề nói trên tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Thử nghiệm gieo ươm và đánh giá ảnh hưởng của thành phần ruột bầu đến sinh trưởng của cây Lát hoa (chukrasia tabularis A.Juss) giai đoạn vườn ươm”. 1.2. Mục đích nghiên cứu - Làm quen với công tác nghiên cứu khoa học. - Góp phần tạo giống cây Lát hoa đạt chất lượng phục vụ trồng rừng. 1.3. Mục tiêu nghiên cứu - Thử nghiệm kĩ thuật sản xuất giống cây Lát hoa. - Củng cố kiến thức lý thuyết, nâng cao khả năng thực hành. 1.4. Ý nghĩa của đề tài + Ý nghĩa trong học tập, nghiên cứu khoa học - Củng cố lại kiến thức lý thuyết đã học. - Trong quá trình thực hiện đề tài, việc thu thập số liệu giúp tôi học hỏi thực tế và làm quen với thực tiễn sản xuất, thực hiện được kỹ thuật gieo ươm cây con từ hạt cho loài cây Lát hoa. 3 - Việc tìm hiểu đề tài là cơ sở cho việc đề xuất phương pháp xử lý hạt, phương pháp tạo bầu, theo dõi tỉ lệ nảy mầm, phương pháp điều tra theo dõi tình hình sinh trưởng của cây và chăm sóc cây Lát hoa giai đoạn vườn ươm. + Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất - Đề tài thực hiện giúp chúng ta đi sâu vào tìm hiểu công tác sản xuất giống cây Lát hoa nhằm cung cấp giống cho việc trồng rừng hiện nay một cách nhanh và hiệu quả hơn. Rút ngắn thời gian sản xuất và hạ giá thành. 4 Phần 2 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 2.1. Cơ sở khoa học Thời gian trước chúng ta chưa đánh giá được tầm quan trọng và ảnh hưởng to lớn của công tác giống trong lâm nghiệp. Sự quan tâm lúc đó chủ yếu là về mặt số lượng sao cho đủ lượng cây giống để trồng rừng mà chưa quan tâm nhiều về mặt chất lượng của cây giống. Tuy nhiên cũng đã có những hướng cơ bản trong sản xuất kinh doanh, sử dụng giống tốt. Cần nhấn mạnh rằng hạt giống tốt bao gồm cả sạch bệnh, khỏe mạnh, sức sống cao, có chất lượng di truyền. Chất lượng hạt giống bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như điều kiện thời tiết, khí hậu, loài cây, tuổi cây mẹ, phụ thuộc vào quy tình thu hái và bảo quản, xử lí hạt giống… Xứ lý hạt giống là một khâu quan trọng trong công tác gieo ươm, tùy thuộc cấu tạo vỏ hạt, đặc điểm sinh lý khác nhau của mỗi loài nên có những phương pháp xử lý hạt khác nhau. Quá trình xử lý hạt giống cần điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm, không khí…cho phù hợp và tác động một cách đồng loạt lên hạt giống nhằm kích thích hạt nảy mầm nhanh, đều. Và cần kết hợp phòng trừ, tiêu diệt bệnh hại, nấm trong lô hạt, giảm thiệt hại trong quá trình gieo ươm về sau. Ngày nay có khá nhiều phương pháp xử lý hạt giống như xử lý bằng nhiệt độ, thuốc hóa học, tia phóng xạ, cơ giới… Hạt Lát hoa có cánh dài 1 - 1.5cm, rộng 5mm, xử lý bằng cách ngâm với nước ấm. Theo bộ Lâm nghiệp, (1994), cây con sản xuất trong vườn ươm phải đảm bảo phẩm chất tốt, phù hợp với điều kiện tự nhiên, khí hậu, đất đai để 5 giảm bớt sự cạnh tranh của loài với cây khác. Việc chăm sóc cây con trong vườn ươm sẽ đảm bảo cho sự sinh trưởng và phát triển của cây sau khi trồng ngoài vườn. Các loại phân hóa học được sử dụng trong thời gian ngắn, kết hợp với các biện pháp lâm sinh như nhổ cỏ, tưới nước, phá váng, phòng trừ sâu bệnh… Theo Nguyễn Văn Sở(2003)[4], thành phần hỗn hợp ruột bầu là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến sinh trưởng của cây con giai đoạn đầu vườn ươm. Hỗn hợp ruột bầu tốt phải đảm bảo những điều kiện lý tính và hóa tính giúp cây sinh trưởng nhanh và khỏe mạnh. Một hỗn hợp ruột bầu nhẹ, thoáng khí, khả năng giữ nước cao nhưng nghèo chất khoáng cũng không giúp cây phát triển tốt. Ngược lại một hỗn hợp ruột bầu chứa nhiều chất khoáng nhưng cấu trúc đất nặng, khó thấm nước và thoát nước cũng làm ảnh hưởng tới cây con. Thành phần hỗn hợp ruột bầu bao gồm đất, phân bón (hữu cơ và vô cơ) và chất phụ gia để đảm bảo điều kiện lý hóa tính của ruột bầu. Đất làm ruột bầu là loại đất tầng A, khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, thành phần cơ giới từ cát pha đến thịt nhẹ, pH trung tính, không mang mầm mống sâu bệnh hại. Theo Nguyễn Xuân Quát (1985)[3], để giúp cây con sinh trưởng phát triển tốt việc bổ sung chất khoáng bằng cách bón phân là rất cần thiết. Trong giai đoạn vườn ươm các yếu tố cần được quan tâm là đạm, lân, kali. Đạm (N) mặc dù có hàm lượng không cao nhưng lại có vai trò quan trọng bậc nhất. Thiếu Nito cây không thể tồn tại. Nito là thành phần chính cấu tạo nên các axit amin từ đó tổng hợp nên các protein trong cơ thể thực vật. Vai trò của protein đối với sự sống của cơ thể thực vật là không thể thay thế được. Nito thúc đẩy cây tăng trưởng chiều cao, đâm chồi nhiều, lá to và xanh, quang hợp mạnh. Nếu thiếu đạm cây sinh trưởng chậm, còi cọc, lá ít, vàng lá. 6 Nhưng nếu bón quá nhiều đạm cũng sẽ gây hại, cây sinh trưởng quá mức, dễ đổ gãy, sâu bệnh nhiều. Lân (P) là yếu tố quan trọng trong quá trình trao đổi năng lượng. Lân làm tăng khả năng chịu lạnh cho cây trồng, thúc đẩy hệ rễ phát triển. Lân cần thiết cho sự phân chia tế bào, mô phân sinh, kích thích sự ra rễ, ra hoa, sự phát triển của quả và hạt. Nếu thiếu Lân cây nhỏ, lá phồng cứng có màu xanh đậm sau chuyển dần sang thân cây mềm, thấp, năng suất chất khô giảm. Thiếu lân cũng hạn chế hiệu quả hấp thu đạm của cây. Khi thừa lân thì tác hại cũng không nghiêm trọng như thừa đạm. Kali (K) có vai trò trong việc chuyển hóa năng lượng và quá trình đồng hóa của cây, điều khiển quá trình sử dụng nước, thúc đẩy quá trình sử dụng đạm ở dạng NH4+, giúp cây tăng khả năng chống đổ, chống sâu bệnh, chịu hạn và rét. Do vậy nếu thiếu kali cây có các biểu hiện về hình thái như lá hơi ngắn, phiến lá hẹp, màu lục tối sau chuyển sang màu vàng, xuất hiện những chấm đỏ, lá bị khô cháy rồi rủ xuống. Các chất phụ gia thường được sử dụng là tro trấu, tro rơm rạ… chúng có tác dụng làm cho đất tơi xốp, giữ ẩm và thoáng khí. 2.2. Những nghiên cứu trên Thế giới Theo Thomas (1985)[10], chất lượng cây con có mối quan hệ logic với tình trạng chất khoáng. Nito và Photpho cung cấp nguyên liệu cho sự sinh trưởng và phát triển của cây con. Phẩm chất của cây con biểu hiện rõ ràng qua hình thái lá, nên phân tích thành phần hóa học của mô là cách duy nhất đo lường mức độ thiếu hụt chất dinh dưỡng của cây con. Ekata khurana and J.Singh (2000) [11], phân tích proteomic của quá trình nảy mầm của hạt giống cây Arbidopsis bằng cách sử dụng ecotype Landberg erecta. 7 Nghiên cứu về số lượng và kích thước hạt cây gỗ Tếch nảy mầm (Tectona grandis L.) được tổ chức tại tỉnh Lampang và phòng thí nghiệm hạt giống, Cục lâm Nghiệp Hoàng Gia, Bangkok. Nghiên cứu về ảnh hưởng của presowing, phương pháp điều tra hạt giống nảy mầm của 10 loại cây lâm nghiệp, sau khi lưu trữ một năm, được thực hiện nhằm tăng tỉ lệ nảy mầm của những hạt giống bằng cách xem xét giá trị nảy mầm. Nhiều phương pháp điều tra khác nhau được sử dụng,bao gồm cả cắt hạt giống, ngâm hạt giống trong cồn, axit sunfuric trong 15 phút, ngâm hạt trong nước sôi 98oC và để cho hạt trong nhiệt độ mát trong 24 giờ và kiểm soát. Bên cạnh đó trên thế giới nhiều nhà khoa học cũng công nhận phân bón giúp cây sinh trưởng và phát triển nhanh hơn, giúp cây chống chịu hạn, chịu sâu bệnh tốt hơn. Phân bón sinh học trở thành phân bón phổ biến và quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Ở các nước phương Tây như Mỹ, Canada, Braxin... họ đã sử dụng rộng rãi các chế phẩm sinh học để tăng năng suất cho cây trồng nhờ vào khả năng cung cấp nhanh chóng dưỡng chất cho cây, bên cạnh đó còn thân thiện với môi trường. 2.3. Những nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam cũng đã có nhiều những công trình nghiên cứu về gieo ươm. Nhìn chung, khi nghiên cứu gieo ươm cây gỗ các nhà nghiên cứu thường hướng vào xác định các nhân tố sinh thái có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng của cây con. Những nhân tố được quan tâm nhiều là ánh sáng, nước, đất, hỗn hợp ruột bầu… Bên cạnh đó cũng có những nghiên cứu về làm rõ tiêu chuẩn cây con xuất vườn. Khi nghiên cứu gieo ươm cây Thông nhựa (pinus merkusii), Nguyễn Xuân Quát (1985) [3], đã tập trung nghiên cứu ảnh hưởng của hỗn hợp ruột 8 bầu tới sinh trưởng của cây con. Ông đã bón super lân, kaliclorua tỷ lệ 0 - 6% so với trọng lượng ruột bầu. Đối với phân hữu cơ, ông thường sử dụng phân chuồng hoai với liều lượng 0 -25% so với bầu. Một số nghiên cứu cũng hướng vào xem xét phản ứng của cây gỗ non với nước, tuy vậy đây là một vấn đề khá khó khăn do còn thiếu những điều kiện nghiên cứu cần thiết. Những nghiên cứu ảnh hưởng của kích thước bầu đến sinh trưởng của cây con cũng được nhiều tác giả quan tâm. Theo Nguyễn Tuấn Bình (2000)[6], kích thước bầu thích hợp cho gieo ươm Dầu song nàng là 20 30cm, đục 8 lỗ. Theo Nguyễn Văn Sở (2004)[4], sự phát triển của cây con không những phụ thuộc vào tính chất di truyền của cây mà còn vào môi trường quanh nó (tính chất lý hóa của ruột bầu). Tuy nhiên không phải tất cả các loài cây đều cần một hỗn hợp ruột bầu giống nhau, mà tùy thuộc vào đặc tính sinh học của mỗi loài khác nhau chúng cần những hỗn hợp ruột bầu khác nhau để phát triển tốt nhất. Theo Nguyễn Thị Mừng (1997)[8], thành phần ruột bầu được cấu tạo từ 79% đất + 18% phân chuồng + 0,5% N + 2%P + 0,5%K hoặc 80% đất + 15% phân chuồng + 1%N + 3%P + 1%K đảm bảo cho cây Cẩm lai (Dalbergia bariaensis Pierre) sinh trưởng tốt nhất trong giai đoạn vườn ươm. Khi nghiên cứu gieo ươm Dầu song nàng (Dipterrocarpur dyerii), Nguyễn Tuấn Bình (2002) cũng nhận định hỗn hợp ruột bầu có ảnh hưởng lớn tới sinh trưởng của cây con. Theo tác giả, đất feralit đỏ vàng trên phiến thạch sét trên granit có tác dụng nâng cao sức sinh trưởng cho cây con. Hàm lượng lân supe photphat thích hợp cho sinh trưởng của cây con là2 -3%, phân NPK là 3% so với trọng lượng bầu. Theo Hoàng Công Đăng (2000)[7], bón lót cho cây trong giai đoạn 6 tháng tuổi vườn ươm là rất cần thiết. Nếu bón phân tổng hợp NPK (16:16:8) 9 thì hàm lượng thích hợp là 1% so với trọng lượng bầu. Tương tự, phân supe photphat là 1%, phân hữu cơ hoai là 15- 20%. 2.4. Tổng quan khu vực nghiên cứu 2.4.1. Vị trí địa lý, địa hình - Phía Bắc giáp phường Quán triều - Phía Nam giáp phường Thịnh đán - Phía Tây giáp xã Phúc hà - Phía Đông giáp khu dân cư trường DHNL Thái nguyên. - Địa hình chủ yếu là đồi bát úp không có núi cao. Độ dốc trung bình 10 15o, độ cao trung bình 50 - 70m, địa hình thấp dần hướng Tây bắc-Đông nam. 2.4.2. Đặc điểm đất đai - Vườn ươm nằm ở khu chân đồi, hầu hết là đất feralit phát triển trên đá sa thạch. Bảng 2.1: Kết quả phân tích mẫu đất Độ sâu tầng đất Chỉ tiêu trên 100g đất Chỉ tiêu theo dõi Mùn N P2O5 K2O N P2O5 K2O pH 1-10 1,776 0,024 0,241 0,035 3,64 456 0,90 3,5 10-30 0,670 0,058 0,211 0,060 3,06 12 0,44 3,9 30-60 0,711 0,034 0,131 0,107 0,107 3,04 3,05 3,7 (Nguồn: Theo số liệu phân tích đât đai của trường ĐHNL Thái Nguyên năm 2013) 2.4.3. Đặc điểm khí hậu, thời tiết Vườn ươm của trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên nằm trong khu vực xã Quyết Thắng thành phố Thái Nguyên nên có đầy đủ các đặc điểm khí hậu của thành phố Thái Nguyên. Khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt là nóng ẩm và khô lạnh. Lượng mưa trung bình năm: 1500-2000mm 10 Nhiệt độ trung bình năm: 24-25oC Nhiệt độ trung bình tháng cao nhất: 29oC Nhiệt độ trung bình tháng thấp nhất: 16oC Độ ẩm trung bình: 80-85% (Nguồn: theo trung tâm khí tượng thủy văn Gia Bảy thành phố Thái Nguyên năm 2013) 11 Phần 3 ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Cây Lát hoa giai đoạn vườn ươm * Phạm vi nghiên cứu Phương pháp kích thích hạt giống nảy mầm và ảnh hưởng của hỗn hợp ruột bầu đến sinh trưởng chiều cao, số lá của cây trong giai đoạn vườn ươm. 3.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu * Địa điểm nghiên cứu Đề tài thực hiện tại vườn ươm trường ĐHNL Thái Nguyên *Thời gian tiến hành đề tài Thời gian bắt đầu thực hiện: 1/1/2015 Thời gian kết thúc theo dõi: 15/5/2015 3.3. Nội dung nghiên cứu - Đánh giá tỉ lệ nảy mầm của cây sau khi xử lý, kích thích hạt Lát hoa nảy mầm - Đánh giá ảnh hưởng của hỗn hợp ruột bầu đến sinh trưởng của cây Lát hoa - Đánh giá chất lượng cây con và dự tính tỉ lệ xuất vườn 3.4. Phương pháp nghiên cứu - Kế thừa chọn lọc những kết quả, tài liệu tham khảo - Thực hiện kĩ thuật: xử lý kích thích hạt giống nảy mầm, tạo bầu, gieo hạt, chăm sóc cây con (làm cỏ, bón phân, tưới nước…) - Phương pháp bố trí thí nghiệm, thu thập số liệu - Phương pháp tổng hợp và bố trí thí nghiệm điều tra - Sử dụng phương pháp nghiên cứu thực