Tài liệu Giáo trình mô đun nuôi tôm cá nước lợ (nghề nuôi trồng thủy sản trình độ trung cấp)

G ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BẠC LIÊU TRƯỜNG CĐ KINH TẾ – KỸ THUẬT GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN: NUÔI TÔM NƯỚC LỢ MẶN NGHỀ: NUÔI TRỒNG THỦY SẢN TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP Ban hành kèm theo Quyết định Số:…/QĐ….ngày…tháng…năm……của………………. NĂM 2020 1 TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách bài giảng nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm 2 LỜI GIỚI THIỆU Trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản ở Bạc Liêu và các tỉnh lân cận thì nghề nuôi tôm chiếm đa số cả qui mô và diện tích; do đó khi các em ra trường lập nghiệp trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản thì chủ yếu các em đều tham gia vào sản xuất giống tôm, nuôi tôm thương phẩm và các dịch vụ về sản xuất giống và nuôi tôm. Vì những lý do đó môn học này có vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình đào tạo nuôi trồng thủy sản. Bài giảng này cung cấp cho các em một số lý luận về đặc điểm sinh học, kỹ thuật sản xuất giống, vận chuyển giống và nuôi tôm thương phẩm để từ đó các em phát triển tư duy trong nghiên cứu các tài liệu và thực tế sản xuất về nuôi tôm cũng như trong lĩnh vực nuôi trồng thủy sản khác. Bài giảng này được viết thông qua quá trình tham khảo một số tài liệu của đại học Nha Trang, đại học Cần Thơ cũng như các đồng nghiệp đang trực tiếp tham gia sản xuất trong và ngoài tỉnh Bạc Liêu và thực tế sản xuất của bản thân. Lần đầu tiên tôi viết tài liệu nên cũng không tránh được những sai sót, mong nhận được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp và các em học sinh để tài liệu này được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Ngày ….. tháng …… năm 20… Chủ biên: Bùi Thị Thanh Hà 3 MỤC LỤC Bài 1: Xây dựng ao nuôi 1. Lựa chọn địa điểm 2. Thiết kế ao 3. Quy trình xây dựng ao nuôi Bài 2: Cải tạo ao nuôi 1. Làm cạn ao 2. Tu sửa bờ ao và san phẳng đáy ao 3. Rào lưới chắn 4. Bón vôi đáy ao nuôi 5. Cấp nước 6. Xử lý nước 7. Kiểm tra và điều chỉnh môi trường 8. Quy trình cải tạo ao Bài 3: Chọn và thả giống 1. Chọn giống 2. Thả giống 3. Quy trình thực hiện Bài 4. Chăm sóc và quản lý môi trường ao nuôi 1. Chuẩn bị thức ăn và cho ăn 2. Quản lý môi trường nuôi 3. Phòng và trị bệnh 4. Quy trình thực hiện Bài 5. Thu hoạch cua 1. Thời điểm thu hoạch 2. Phương pháp thu hoạch 3. Quy trình thực hiện Tài liệu tham khảo 4 trang 6 6 7 11 12 12 12 12 12 13 14 14 14 17 17 17 19 21 21 25 29 29 32 32 32 33 36 CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN Tên mô đun: Nuôi tôm nước lợ, mặn Mã số mô đun: 04 Thời gian mô đun: 75 giờ (Lý thuyết: 15 giờ; Thực hành: 57 giờ, Kiểm tra: 03 giờ) Vị trí, tính chất của mô đun: - Vị trí: Nuôi tôm nước lợ, mặn thương phẩm là mô đun chuyên môn nghề, là mô đun bắt buộc của chương trình khung trình độ nghề nuôi trồng thủy sản được dạy sau các môn học/mô đun kỹ thuật cơ sở. - Tính chất: Mô đun chuyên nghiên cứu về đặc điểm sinh học và kỹ thuật nuôi tôm nước lợ, mặn. Mục tiêu mô đun: - Kiến thức: Trình bày được một số đặc điểm sinh học về tôm nước lợ, mặn. Nêu được các bước kỹ thuật về quy trình kỹ thuật nuôi tôm lợ mặn đạt năng suất và bền vững. - Kỹ năng: Thực hiện được các thao kỹ thuật trong quy trình nuôi tôm thương phẩm. - Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Ý thức được tầm quan trọng của mô đun trong nghề nuôi tôm lợ mặn. Tự chủ và kết hợp nhóm về kỹ thuật nuôi sau khi hoàn thành mô đun. Tuân thủ các khâu kỹ thuật trong quy trình nuôi tôm lợ mặn và luật trong nuôi trồng thuỷ sản, rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc. Nội dung mô đun: 5 Bài 1. XÂY DỰNG AO NUÔI Mục tiêu của bài: - Mô tả những kiến thức về lựa chọn và thiết kế ao nuôi - Thực hiện được các bước thiết kế ao nuôi Nội dung bài giảng: 1. Lựa chọn địa điểm - Địa điểm đáp ứng được các yêu cầu sau : Địa điểm là nơi dễ thực hiện được mô hình mà mình lựa chọn, dễ thực hiện các thao tác kỹ thuật, giảm chi phí xây dựng, giảm giá thánh sản xuất và giảm giá thành sản phẩm. 1.1. Về nguồn nước : Đảm bảo các yếu tố thủy lý, thủy hóa, độ mặn ổn định từ 5 – 30 ‰, không bị nhiễm phèn nặng, pH>7. Nguồn nước dễ bơm, dễ lấy trong quá trình sản xuất, biên độ của thủy triều từ 1 – 3 m là rất phù hợp. Xa vùng nước thải khu dân cư và nhà máy, không bị nhiễm bẩn, nhiễm độc. Thức ăn tự nhiên phong phú. Ngoài nguồn nước mặn và nước lợ, trại nuôi cũng cần có nguồn nước ngọt để điều chỉnh độ mặn của ao và dùng trong sinh hoạt ngày. 1.2. Đất : Dễ thi công công trình, không bị nhiễm phèn nặng, pH>5, không có các chất độc hại (không quá nhiều kim loại nặng), không quá nhiều chất hữu cơ và giữ nước tốt. 1.3. Khí hậu : Tránh vùng có bão lũ, mưa quá nhiều, nhiệt độ ổn định từ 26 – 300C. 1.4. Một số điều kiện khác : Nguồn tôm giống đáp ứng được yêu cầu sản xuất, giao thông thuận tiện, an ninh tốt, có nguồn nhân lực dồi dào, có nơi tiêu thụ tôm thương phẩm. 6 2. Thiết kế ao 2.1. Ao nuôi : - Hình dáng và diện tích ao : Hình dạng ao có thể hình chữ nhật hay hình vuông, Với ao công nghiệp thì nên có diện tích khoảng 1 ha. - Bờ ao : Cao hơn mực nước lấy vào 20-30 cm . Nếu có bờ bao che vững chắc, thì mặt bờ lớn nhỏ phụ thuộc vào chất đất, độ sâu của ao và có sử dụng làm giao thông hay không. Thông thường với ao công nghiệp có bờ bao che vững chắc thì mặt bờ 2 – 6 m. Mái bờ phụ thuộc vào chất đất, mô hình và phương thức nuôi. Nếu là đất thịt và đất sét thì mái bờ có thể là 0,5 : 1 đến 1 : 1. Độ sâu của bờ là độ sâu của ao, tùy theo mô hình nuôi mà có độ sâu khác nhau. Trước đây thường 1,2 – 1,5 m, hiện nay có thể 2,5 – 3,0 m. - Đáy ao : Bằng phẳng, hơi dốc về cống thoát, dễ tháo khô nước để thu hoạch và cải tạo ao. - Cống : Hình 3. 1. Sơ đồ cống lộ thiên và cống ngầm 7 Phải vững chắc, không bị rò rỉ dưới đáy và hai bên mang cống, khẩu độ đủ rộng để có thể tháo cạn nước và lấy nước trong ao khoảng thời gian nhất định. Cống cấp nước : Khẩu độ đủ rộng để có thể lấy nước trong ao khoảng thời gian 1- 2 ngày. Thường cao hơn đáy ao. Cống phải dễ chắn lưới để ngăn địch hại. Nếu sử dụng máy bơm để lấy nước thì máy bơm phải có công suất 500 m3 trong một giờ trở lên hoặc có công suất bơm được lượng nước 50% diện tích ao trong một lần nước lớn. Cống thoát nước : Thấp hơn hay bằng chỗ thấp nhất trong đáy ao để tháo khô nước trong ao. Bửng cống chắc và có khả năng tháo mọi tầng nước trong ao bất cứ lúc nào. Hình 3. 2. Sơ đồ ao lắng và ao nuôi 2.2. Ao lắng Ở hệ thống nuôi có thay nước, ao lắng phải lớn để có thể thay nước cho nhiều ao nuôi, thông thường có thể tích 30% - 40% hệ thống ao nuôi mà nó cung cấp. Ở hệ thống nuôi không thay nước, ao lắng sử dụng để lắng nước ban đầu. Ao lắng cần cung cấp nước cho một số ao nuôi khoảng 20%. 2.3. Kênh cấp và thoát nước : - Kênh cấp nước : Ở hệ thống nuôi có thay nước, kênh cấp nước cần có diện tích lớn. Có khi người ta dùng ao lắng để thay cho kênh cấp nước. 8 - Kênh thoát nước : Đáy kênh phải thấp hơn đáy ao, có khả năng tháo khô nước một số ao trong thời gian ngắn. 2.4. Bờ bao che : Bao che toàn bộ hệ thống công trình. Bờ bao che phải vững chắc, không rò rỉ sụp lở. Cao hơn mực nước lớn nhất trong năm 30 – 50 cm. Mặt bờ lớn, nơi có sự chênh lệch mực nước lớn, mặt bờ phải rộng 8 – 15 m. Ở nơi có sự chênh lệch mực nước thấp, mặt bờ rộng từ 4 - 8 m. Mái bờ cũng phụ thuộc vào chất đất, mô hình và phương thức nuôi. Nếu là đất thịt và đất sét thì mái bờ có thể là 1 : 1 đến 2 : 1. 3. Quy trình xây dựng ao nuôi: Bước 1: Chuẩn bị - Trang thiết bị: Máy bơm, các loại máy khảo sát thực địa tính chất thổ nhưỡng, nước, thước đo đạc - Dụng cụ: Các loại thùng, thau, ca, xô, cân, bộ test môi trường nước, đất, cuốc, vá, đầm nén. - Vật liệu: in ấn phiếu khảo sát, thiết kế mặt bằng ao nuôi Bước 2: Lựa chọn địa điểm - Khảo sát khu vực cần xây dựng ao đạt về tính chất đất - Kiểm tra các yếu tố môi trường đất - Ghi nhận kết quả - Phân tích tính chất đất và so sánh với yêu cầu đất phù hợp cho nuôi tôm. - Khảo sát nguồn nước không ô nhiễm, giao thông, điện đường thuận tiện. - Kiểm tra các yếu tố môi trường nước, pH, NO2, NH3/NH4, O2, Fe, AL... - Ghi nhận kết quả - Phân tích tính chất nước và so sánh với yêu cầu khi lựa chọn nguồn nước Bước 3: Thiết kế ao - Phối hợp nhóm trong thiết kế ao 9 - Thực hiện bản vẽ hoàn chỉnh về ao nuôi hình chữ nhật hoặc hình vuông, có đầy đủ thông số kỹ thuật đạt yêu cầu - Phân tích kết quả theo yêu cầu trong thiết kế ao nuôi Bước 4. Thiết kế bờ - Đo đạc - Ghi lại số liệu - Đánh dấu mốc - Giăng dây Bước 5. Thiết kế cống - Đo đạc - Ghi lại số liệu - Đánh dấu mốc - Giăng dây Bước 4. Phân tích - Từ số liệu đã cập nhật và kết quả phân tích Bài tập thực hành của học sinh/sinh viên: Câu hỏi: Câu 1: Mô tả các bước khảo sát một số vị trí tại địa phương có thể ứng dụng mô hình nuôi tôm Câu 2: Mô tả phương pháp kiểm tra các tính chất đất, môi trường lựa chọn nuôi tôm. Câu 3: Mô tả thiết kế ao nuôi tôm hình chữ nhật Câu 4: Mô tả thiết kế ao nuôi tôm biển hình vuông Bài tập thực hành: Bài tập 1: Thực hiện khảo sát vị trí lựa chọn và xây dựng ao nuôi tôm - Lập phiếu khảo sát, nội dung khảo sát Bài tập 2: Thực hiện kiểm tra chất đất và môi trường. - Chuẩn bị đầy đủ thiết bị kiểm tra, phiếu kiểm tra, kết quả ghi nhận. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: Đánh giá kiến thức liên quan và thực hành Ghi nhớ: - Lựa chọn vị trí phù hợp nuôi tôm mang lại hiệu quả kinh tế 10 - Thiết kế phù hợp nuôi tôm theo vị trí chọn lựa - Thiết kế kênh trong ao nuôi phù hợp nuôi tôm theo thiết kế ao, chủ yếu kênh gần sát bờ ao 11 Bài 2. CẢI TẠO AO Mục tiêu của bài: - Mô tả những kiến thức cơ bản về cải tạo ao tạo môi trường tốt nhất trước khi thả tôm. - Thực hiện các bước trong kỹ thuật cải tạo ao. - Tuân thủ các khâu kỹ thuật cải tạo ao. Nội dung bài giảng: 1. Làm cạn ao Ao nuôi sau khi đào xong phải rửa phèn, bằng cách lấy nước vô ao giữ 2- 3 ngày sau đó xả nước ra, làm như vậy trong khoảng nửa tháng. Tuy nhiên nếu ao có đáy cứng, ít phèn thì có thể rửa ao ít hơn. 2. Tu sửa bờ và san phẳng 2.1. Tu sửa bờ Bờ ao được đắp chắc chắn, lấp lỗ mọi, đầm nén kỹ Sau mỗi vụ nuôi xả khô nước phơi ao cho khô rồi đưa máy ủi vào ủi lớp mùn bã hữu cơ, độ sâu lớp đất ủi phụ thuộc vào lớp mùn bã hữu cơ, thông thường lớp đất này khoảng 10 – 20 cm. Tu sửa lại bờ ao, cống kiểm tra những nơi dễ xảy ra rò rỉ. Sau khi cải tạo xong cả ao mới và ao cũ đều phải phơi nắng 5-10 ngày để tiêu diệt mầm bệnh có trong ao và làm cho lớp mùn bã hữu cơ phân hủy nhanh. 2.2. San phẳng đáy Đáy ao nuôi được san lấp bằng phẳng, tránh lồi lõm Đầm nén kỹ đáy ao tránh xì phèn trong khi nuôi 3. Rào lưới chắn Xung quanh bờ được rào lưới chắn cua còng, chim và các sinh vật khác vào ao mang theo mầm bệnh Lưới rào cao từ 1m trở lên Đào rảnh sâu khoảng 30-40em Cho lưới vào đầm nén, cặm cột để lưới chắc chắn Cắm thẳng và vuông góc với bờ ao 4. Bón vôi xuống đáy ao nuôi 12 4.1. Xác định lượng vôi cần bón Rải vôi xuống đáy và trong bờ, nhằm tăng pH và diệt trùng. Lượng vôi rải phụ thuộc vào chất đất, với liều lượng như sau : Vôi nông nghiệp : + Đất bình thường (pH: 6 - 7) dùng 500 – 1000 kg/ha. + Đất ít chua ( pH : 5 - 6 ) dùng 1000-1500 kg/ha. Sau đó lấy nước vô. + Đất chua ( pH : < 5 ) dùng 1500 – 2000 kg/ha. Vôi nung (vôi đá): dùng lượng gấp rưỡi. 4.2 Thực hiện bón vôi Vôi được rải đều khắp ao, rải xuôi theo chiều gió Trang bị bảo hộ an toàn 5. Cấp nước, xử lý 5.1. Cấp nước Trước khi lấy nước nên kiểm tra kỹ các yếu tố môi trường nước và các chất độc hại với tôm để quyết định nên lấy nước hay không. Nước nên lấy vào lúc triều cường, dùng lưới để ngăn chặn địch hại theo nước vào. 5.2. Xử lý nước Khử các chất độc hại và làm cho nước trong sạch hơn. -Xử lý cơ học Nước được lấy vào ao lắng để lắng trong, rồi cho vào ao nuôi. -Xử lý hóa học : - Diệt trùng : Hóa chất : Chlorin Ca(ClO)2. Thuốc tím, malachit green, teflan, thuốc sâu… Ngày nay ở Việt Nam nhiều nhà nuôi tôm thường dùng thuốc sâu, với liều lượng 100 cc/ ha. Hóa chất được hòa vào nước rồi rải đều xuống ao để diệt trùng. Sau khi sử dụng hóa chất xong phải khử bỏ hoá chất mới gây màu nước. 13 5. Gây màu nước Thúc đẩy phiêu sinh phát triển. Các loại phân sử dụng có thể là phân vô cơ hoặc phân hữu cơ. Phân vô cơ là urea, NPK 20:20:0, hoặc các loại phân khác. Lượng được sử dụng phụ thuộc vào chất nước, thường sử dụng 10 – 30 kg/ha. Phân chuồng phải khử trùng rồi rải xuống đáy hoặc bỏ vào túi treo trước máy sục khí. Lượng phân thường 100 – 300 kg/ ha. Ngoài ra người ta có thể sử dụng một số chất hữu cơ khác để gây màu. Sau khi bón phân xong, tăng cường sục khí 3 – 5 ngày. 7. Kiểm tra môi trường 7.1. Kiểm tra chất lượng nước Kiểm tra các yếu tố môi trường, nếu các yếu tố môi trường nằm trong khoảng phù hợp là được, nếu các yếu tố môi trường không phù hợp phải điều chỉnh. 7.2. Điều chỉnh chất lượng nước Điều chỉnh chất lượng nước cho phù hợp trước khi thả tôm mà chủ yếu là điều chỉnh pH và độ trong. Thông thường phải rải vôi vào nước để tăng và ổn định pH : Vôi được rải vào nước là vôi nông nghiệp hoặc vôi nung (vôi đá). Lượng vôi phụ thuộc vào pH nước, vừa rải vừa đo pH nếu pH đạt đến 7,5 – 8,5 thì ngừng lại. Điều chỉnh độ trong đạt 30 – 45 cm là được. 8. Quy trình cải tạo ao: Bước 1: Chuẩn bị - Máy móc, thiết bị: Máy bơm, ống dẫn nước, điện - Dụng cụ: Dụng cụ test môi trường nước, cân, xô, thau, thùng, cuốc, đầm, vá, bao tay, khẩu trang - Vật liệu: Hóa chất xử lý, vôi, phân, dinh dưỡng Bước 2. Làm cạn ao - Xả cống cho cạn bớt nước trong ao 14 - Dùng máy bơm cạn nước có trong ao - Đảm bảo an toàn điện. Bước 3. Tu sửa bờ ao và san phẳng đáy ao - Chuẩn bị dụng cụ - Đào đắp đầm nén bờ kỹ sao cho cua không đào hang thoát ra ngoài. - Chỉnh sửa lỗ mọi, lấp hang - Làm bằng đáy ao - Hút bớt bùn ô nhiễm Bước 4. Rào lưới chắn - Chuẩn bị lưới chắn - Đào rãnh chôn lưới - Lưới rào chắc chắn, chôn sâu 30cm - Đắp đất kỹ lưỡng sao cho lưới rào chắc chắn. Bước 5. Bón vôi đáy ao nuôi - Trang bị bảo hộ - Cân lượng vôi cần bón - Vôi bón căn cứ theo độ pH của ao - Bón sao cho đều khắp đáy ao - Bón xuôi theo chiều gió Bước 6. Cấp nước - Đặt máy bơm, ống dẫn nước - Dùng máy bơm nước đủ 1,5m - Bơm vào lúc nước lớn. - Đảm bảo an toaàn điện Bước 7. Xử lý nước - Cân hóa chất - Pha và tạt đều xuống ao - Dùng quạt nước chạy cho hóa chất phát tán đều khắp ao. 15 Bước 8. Điều chỉnh môi trường - Kiểm tra lượng hóa chất dư và trung hòa. - Dùng test môi trường kiểm tra các yếu tố, ghi nhớ. - Điều chỉnh phù hợp. Bài tập thực hành của học sinh/sinh viên: Câu hỏi: Câu 1: Mô tả các công việc cải tạo ao nuôi, kiểm tra môi trường nước Câu 2: Mô tả công việc bơm nước rửa ao. Câu 3: Mô tả công việc nạo vét, đầm nén ao nuôi Câu 4: Mô tả công việc bổ sung cát vào đáy ao nuôi. Bài thực hành: Bài 1: Thực hiện công việc bơm nước vào ao nuôi - Bơm nước đủ, chú ý an toàn điện Bài 2: Thực hiện công việc bón vôi đáy ao nuôi - Vôi bón đều, chuẩn bị lượng vôi cần dùng Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: Đánh giá kiến thức lý thuyết và thực hành Ghi nhớ: - Cải tạo, sên vét, đầm nén kỹ - Ao nuôi cần cải tạo nền đáy 16 Bài 3. CHỌN VÀ THẢ GIỐNG Mục tiêu của bài: - Mô tả thao tác chọn và thả giống vào ao nuôi - Thực hiện chọn và thả giống vào ao nuôi Nội dung bài giảng: 1. Chọn giống 1.1. Xác định khí hậu thời tiết Khí hậu mát mẻ, không mưa hoặc quá nắng 1.2. Xác định mùa vụ có tôm giống Tôm giống hiện nay có quanh năm 1.3. Xác định thời vụ nuôi Có thể nuôi quanh năm nhưng vụ chính là từ tháng 1-4, 8-11 trong năm 1.4. Xác định mật độ nuôi Nuôi nông nghiệp: 1-4 con/m2. Nuôi nông nghiệp cải tiến: 5 - 10 con/m2. Nuôi bán công nghiệp: 11 - 20 con/m2. Nuôi công nghiệp: > 20 con/m2. Nuôi công nghiệp mật độ từ 30 con/m2 trở lên 2. Thả giống 2.1. Xác định thời gian thả Sáng sớm hoặc chiều mát 2.2. Xác định địa điểm thả Thả trên đầu gió, không thả cuối gió 2.3. Thực hiện thả tôm Thao tác nhẹ nhàng tránh sốc tôm Nên thả vào lúc thời tiết mát mẻ, không thả vào lúc trời sắp mưa hoặc đang mưa to. - Phương pháp thả 17 Chuẩn bị sẵn thau. Đưa tôm vào thau để kiểm tra xem tôm có khỏe không và xác định tỷ lệ hao hụt khi vận chuyển. Múc nước trong ao pha vào thau mỗi lần một ít. Vừa pha vừa quan sát thấy tôm đã thích nghi được rồi thì dùng vợt vớt tôm thả vào ao nuôi. Tôm giống đã thích nghi, khi thả xuống ao sẽ bơi mình chìm xuống, lấy tay đập nhẹ xuống nước sẽ bơi trốn ngay là tôm khỏe mạnh. Còn tôm không thích nghi được thì khi thả xuống ao sẽ bơi nổi trên mặt nước tức là tôm không khỏe mạnh. Cần xác định lượng tôm có trong ao để điều chỉnh thức ăn khi nuôi. 2.4. Đánh giá chất lượng tôm giống Chọn tôm giống có màu sắc trong sáng, không chọn tôm giống đục, vì tôm giống đục dễ bị bệnh. Tôm giống khỏe mạnh là khi bơi sẽ xòe đuôi ra. Tôm giống có cùng lứa tuổi có kích cỡ tương đối đồng đều nhau. ` Đốt bụng dài, có thịt đầy vỏ chứng tỏ tôm giống phát triển tốt. Tôm giống khỏe mạnh sẽ có thức ăn đầy đường ruột, thành một đường màu nâu dọc theo chiều dài cơ thể. Tôm giống khỏe mạnh thì cặp gốc râu của tôm lúc nào cũng khép kín cả khi bơi và khi bám tại chỗ. Còn tôm giống yếu lúc nào cặp gốc râu cũng mở ra hình chữ V. Râu và chân của tôm giống không có vật lạ bám. Vì đó có thể là vi trùng gây bệnh. Tôm giống khỏe mạnh sẽ bám vào thành bể nhiều. Khi tắt hệ thống sục khí trong bể ương, tôm giống sẽ búng mạnh mình lên mặt nước là tôm giống khỏe mạnh. - Thử phản ứng : Tránh chướng ngại vật nhanh khi bơi. Múc tôm giống thả vào thau, lấy tay quậy nước quay chầm chậm, tôm giống khỏe mạnh sẽ bơi ngược dòng nước, nhanh chóng bám vào thành thau. Tôm giống yếu sẽ bơi theo dòng nước hoặc tụ vào giữa thau khi nước ngừng quay. - Kiểm tra sức chịu đựng căng thẳng của tôm giống Giảm 50% nồng độ muối : 18 Bằng cách múc một ly tôm và nước đổ ra thau sau đó thêm một ly nước không phần ngàn. Ngâm tôm giống hai giờ, nếu tôm giống không chết hoặc chết không đáng kể thì tôm giống khỏe mạnh. Thử bằng formalin : Bằng cách dùng Formalin (formol) 100 ppm ( 100 mg/lit ) ngâm tôm giống hai giờ, nếu tôm giống không chết hoặc chết không đáng kể thì tôm giống khỏe mạnh. - Xét nghiệm là khâu không thể thiếu trong chọn giống, có thể xét nghiệm còi (MBV), đốm trắng, đầu vàng,… 3. Quy trình kỹ thuật chọn và thả giống. Bước 1: Chuẩn bị - Tìm hiều cơ sở giống uy tín chất lượng - Dụng cụ: Thùng, xô, bọc, khay, lưới - Vật liệu: Giống tôm, hóa chất formol Bước 2: Chọn giống - Xét nghiệm giống trước khi thả - Chọn cua phải đều cỡ, khỏe mạnh, hoạt động linh hoạt, không dị hình, không thương tích, không bệnh tật. - Thử giống cảm quan để chọn tôm tốt. - Sốc formol Bước 3: Thả giống - Thử giống trước khi thả. - Kiểm tra các yếu tố môi trường. - Thuần nhiệt độ, độ mặn, cân bằng các tiêu chuẩn môi trường. - Thả phân bố đều trong ao. - Theo dõi hoạt động của cua sau khi thả - Theo dõi tôm bơi đều trong ao không nổi và không chết là đạt. Bài tập thực hành của học sinh/sinh viên: Câu hỏi: Câu 1: Mô tả công việc chọn và kiểm tra chất lượng giống tôm tốt Câu 2: Mô tả công việc thả giống. 19 Bài thực hành: Bài 1: Mô tả các thao tác chọn giống tôm tốt - Thao tác thử, cảm quan, sốc hóa chất Bài 2: Mô tả thao tác thả giống đúng kỹ thuật - Chuẩn bị dụng cụ thiết bị đủ, thả cua đạt yêu cầu Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập: Đánh giá kiến thức liên quan và thực hành Ghi nhớ: - Giống nuôi sạch bệnh, đều, khỏe. - Thả giống lúc trời mát 20