ĐẶT VẤN ĐỀ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP
KHOA LÂM HỌC
ĐỀ CƯƠNG CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP
BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN RỪNG TẠI XÃ QUẢNG NGUYÊN
HUYỆN XÍN MẦN TỈNH HÀ GIANG
Giáo viên hướng dẫn: Th.S Lê Tuấn Anh
Sinh viên thực hiện: Dương Đức Lợi
Lớp: Lâm Sinh K4 – Hà Giang
Khóa học: 2015 - 2017
Hà Nội, năm 2017
Rừng là tài nguyên thiên nhiên quý giá của quốc gia, không chỉ thúc đẩy
phát triển kinh tế - xã hội mà còn giữ vai trò cực kỳ quan trọng trọng tham gia
vào quá trình phòng hộ bảo vệ nguồn nước, điều hòa khí hậu, hạn chế lũ lụt, hạn
hán, ngăn chặn xói mòn rửa trôi đất, làm giảm sức tàn phá của thiên tai, làm giảm
mức ô nhiễm của không khí, cải tạo đất làm tăng độ phì nhiêu của đất.
Vấn đề quản lý bảo vệ và phát triển rừng, tài nguyên rừng hiện nay được coi
là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của
đất nước. Để thực hiện được nhiệm vụ này đồi hỏi phải có những cơ chế thích hợp
thu hút sự tham gia tích cực của toàn bộ hệ thống chính trị của toàn dân. Trong
những năm gần đây, nhà nước đã áp dụng nhiều chính sách có tác động mạnh đến
đời sống của nhân dân như giao đất, giao rừng, khoán quản lý bảo vệ rừng, có
những quy định, quy chế bảo vệ rừng, quy chế hưởng lợi từ rừng…..Tuy nhiên
trong những năm gần đây tài nguyên rừng dần bị thu hẹp diện tích do áp lực về gia
tăng dân số, ngèo đói, xây dựng các khu công nghiệp, thủy điện, khai khoáng…
Trình độ nhận thức của một số người dân vùng sâu, vùng xa còn hạn chế do đó
công tác quản lý bảo vệ tài nguyên rừng là việc làm rất cần thiết trong thời gian tới.
Với các vấn đề trên cần có biện pháp tính toán, nghiên cứu thực tế để đưa ra các
biện pháp, nhằm thay đổi cơ chế, quy chế, chính sách trong công tác quản lý bảo
vệ và phát triển rừng.
Xã Quảng Nguyên là một xã đặc biệt khó khăn nằm ở khu vực phía nam của
huyện Xín Mần thuộc huyện ngèo theo Nghị Quyết 30a của Chính Phủ và vùng
135. Trong những năm gần đây các hoạt động quản lý bảo vệ rừng đã được quan
tâm chú trọng đầu tư của nhà nước và được nhân dân đồng tình tham gia. Tuy
nhiên bên cạnh đó vẫn tồn tại nhiều hạn chế như tình trạng xâm lấn đất rừng, khai
thác rừng trái phép vẫn diễn ra. Xuất phát từ thực tiễn trên để trả lời vấn đề này tôi
tiến hành thực hiện chuyên đề “Đánh giá hiện trạng tài nguyên rừng và đề xuất
giải pháp bảo vệ và phát triển rừng tại xã Quảng Nguyên huyện Xín Mần tỉnh
Hà Giang”.
Phần 1
MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Mục tiêu nghiên cứu:
- Đánh giá một số kết quả đạt được của công tác quản lý bảo vệ rừng tại xã
Quảng Nguyên.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý bảo vệ rừng .
2. Nội dung nghiên cứu:
2.1. Phân tích đánh giá điều kiện cơ bản của xã Quảng Nguyên
2.2. Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng.
2.3 Tác động của các chính sách liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ và phát
triển rừng.
2.4. Đề xuất các giải pháp định hướng bảo vệ và phát triển rừng tại xã Quảng
Nguyên.
3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Phương pháp thu thập số liệu
3.1.1. Phương pháp kế thừa số liệu.
- Thu thập thông tin về điều kiện cơ bản của xã qua các tài liệu của xã và các
ban ngành liên quan tại địa phương.
- Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội khu vực nghiên cứu, trong đó chú trọng
đến số liệu về kinh tế - xã hội như dân số, dân tộc, lao động, thu nhập bình quâ,
tình hình sản xuất NLN, cơ sở hạ tầng…
- Thu thập các số liệu tổng quan từ các chương trình, dự án hội thảo và các
văn bản pháp luật liên quan.
- Các số liệu cần chính thống, cập nhật đầy đủ, chính xác theo yêu cầu của
chủ đề nghiên cứu.
3.1.2. Phương pháp phỏng vấn PRA
- Khảo sát thôn, bản điều tra thực địa với sự tham gia của trưởng thôn, hộ
gia đình, các thành viên tổ quản lý bảo vệ rừng về tình hình thực hiện công tác
quản lý bảo vệ rừng theo mẫu biểu phỏng vấn kèm theo.
Phiếu điều tra phỏng vấn
Thôn……………..
Huyện……………….
Xã………………..
Tỉnh…………………
I. Thông tin chung:
1. Họ tên chủ hộ:………………………………
2. Tuổi:…………………………………………
3. Dân tộc:……………………………………..
4. Số khẩu:………..., số lao động trong hộ gia đình………………………..
II. Chi phí sản xuất HGĐ trong năm 2017
STT
Chỉ tiêu
Đơn vị
tính
1
Sản xuất nông nghiệp
ha
2
Chăn nuôi
con
3
SX lâm nghiệp
ha
4
Cây ăn quả
ha
5
Cây công nghiệp
ha
6
năm 2017
Chỉ tiêu khác...
Số lượng
Đơn giá
Thành tiền
Tổng cộng
III. Thu thập số liệu trong 1 năm của hộ gia đình
STT
Chỉ tiêu
1
2
3
4
5
6
Sản xuất nông nghiệp
Chăn nuôi
SX lâm nghiệp
Cây ăn quả
Cây công nghiệp
chỉ tiêu khác...
Tổng cộng
Đơn vị
tính
ha
con
ha
ha
ha
Số lượng
năm 2017
Đơn giá
Thành tiền
IV. Tình hình đất đai của hộ gia đình:
STT
Loại đất
Đơn vị
tính
1
Đất nông nghiệp
Đất lâm nghiệp
Đất trồng cây công nghiệp
Đất ao
Đất thổ cư
Đất khác...
Nhận
khoán
ha
ha
ha
6
Nhận giao
ha
3
4
5
Tổng
ha
2
Diện tích
ha
Tổng cộng
V. Các thông tin liên quan đến quản lý bảo vệ rừng:
1. Ông (bà) cho bết gia đình mình có tham gia vào hoạt động quản lý bảo vệ rừng
không?………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………2.
Theo ông (bà) sau khi tham gia hoạt động quản lý bảo vệ rừng quyền lợi và lợi ích
của gia đình từ rừng đem lại thế nào? Có được tăng cường hơn trước khi tham gia
không?......................................................................................................
.....................................................................................................................................
.............................................................................................................................
3. Rừng cung cấp được gì cho hộ gia đình ông/bà?:
a. Gỗ làm nhà ở, củi đun, đồ dung…..
b. Động vật hoang dã
c. Lương thực, thực phẩm, cây thuốc
d. Nguồn nước cho sinh hoạt và tưới tiêu
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
4. Theo ông/bà chất lượng rừng hiện nay như thế nào?
a. Giàu
b.Trung bình
c. Ngèo
5. Gia đình ông/bà tham gia bảo vệ rừng như thế nào?
a. Ủng hộ kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng trong các cuộc họp của thôn.
b. Cử người tham gia bảo vệ rừng
c. Tố giác người vi phạm
d. Xây dựng và thực hiện quy ước
6. Theo ông/bà càn làm gì để bảo vệ và phát triển rừng trong thời gian tới?
a. Tăng cường các hoạt động bảo vệ rừng
b. Thành lập quỹ để chi trả cho hoạt động bảo vệ rừng
c. Tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động bảo vệ rừng
d. Hoàn thiện quy ước, hương ước phù hợp với từng loại rừng
7. Việc giao đất lâm nghiệp và khoán khoanh nuôi, bảo vệ rừng có ảnh hưởng thế
nào đến đời sống của gia đình ông/bà?
+ Tiêu cực:
a. Giảm diện tích sản xuất
b. Giảm số lượng các sản phẩm khai thác từ rừng
c. Giảm diện tích chăn thả gia súc
d. Giảm thu nhập
+ Tích cực:
a. Nguồn nước ổn định cho sản xuất và sinh hoạt
b. Giảm lũ và sạt lở đất vào mùa mưa
c. Thu nhập them từ công nhận khoán bảo vệ rừng
d. Được hỗ trợ kỹ thuật, vốn và phương tiện sản xuất.
e. Cải thiện cơ sở hạ tầng
8. Theo ông/bà làm thế nào để vừ có thu nhập nhưng vẫn bảo vệ và sử dụng rừng
bền vững?
a. Tăng tiền công bảo vệ
b. Cho phép khai thác tận thu, tận dụng gỗ và lâm sản ngoài gỗ
c. Hỗ trợ kỹ thuật, vốn, để phát triển rừng.
d. Quy hoạc bãi chăn thả
e. Hỗ trợ phát triển ngành, nghề.
VI. Phương pháp sử lý số liệu:
- Phân tích số liệu, tổng hợp thống kê và so sánh
- Sử lý số liệu sử dụng phần mềm Ecxel
- Các phương pháp này được sử dụng một cách linh hoạt kết hợp hoặc riêng
lẻ để giải quyết vấn đề một cách tốt nhất
Số liệu được tổng hợp, phân tích và sử dụng phương pháp thống kê mô tả
nhằm phục vụ cho việc đánh giá thực trạng quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn.
- Phương pháp so sánh: Đề tài sử dụng phương pháp so sánh các thông tin
thu thập được từ điều tra các đối tượng được giao rừng và các cơ quan tổ chức
khác nhau sẽ được phân tổ và so sánh với nhau để đưa ra được các nhận xét về
thực trạng quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn.
- Sử dụng phương pháp cho điểm đẻ đánh giá mức độ tham gia vào việc bảo
vệ và phát triển rừng của người dân.
- Toàn bộ số liệu thu thập, tổng hợp, phân tích, sư dụng để xây dựng cơ sở lý
luận sự tham gia của người dân trong lĩnh vực bảo vệ rừng, xem mối quan hệ giữa
các nhân tố ảnh hưởng đến sự tham gia của người dân trong lĩnh vực bảo vệ rừng.
Thông tin dữ liệu thu thập được từ đó có những bình luận đánh giá về các nội dung
nghiên cứu hoạt động của người dân trong lĩnh vực bảo vệ rừng trên địa bàn xã
Quảng Nguyên.
Biểu hiện trạng sử dụng đất và điều kiện canh tác hiện nay
STT
Hạng mục
I
Tổng diện tích tự nhiên
2
Đất nông nghiệp
3
Đất sản xuất nông nghiệp
4
Đất trồng cây hàng năm
5
Đất trồng lúa
6
Đất trồng cây lâu năm
7
Đất lâm nghiệp
8
Đất rừng sản xuất
9
Đất rừng phòng hộ
Đơn vị tính (ha)
Cơ cấu %
10
Đất rừng đặc dụng
11
Đất nuôi trồng thủy sản
12
Đất phi nông nghiệp
13
Đất thổ cư
14
Đất đô thị
15
Đất chuyên dùng
16
Đất xây dựng
17
Đất quốc phòng
18
Đất khác......
Biểu tổng hợp kết quả bảo vệ và phát triển rừng
Diện tích (ha)
STT
Hoạt động
Kế hoạch
I
Bảo vệ rừng
1
Bảo vệ rừng tự nhiên
2
Bảo vệ rừng trồng
II
Phát triển rừng
5
Chặt nuôi dưỡng
6
Tu bổ cải tạo rừng
7
Làm giàu rừng
8
Trồng rừng
9
Khoanh nuôi xúc tiến tái sinh rừng
............................
Phần 2
Kết quả
DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1 Khái quát được điều kiện cơ bản của xã Quảng Nguyên
- Điều kiện tự nhiên
- Điều kiện về kinh tế - xã hội
2. Đánh giá được công tác quản lý, bảo vệ rừng của xã Quảng Nguyên
- Hệ thống, các chính sách liên quan đến quản lý bảo vệ rừng
- Công tác tổ chức quản lý, bảo vệ rừng của địa phương
3. Đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả quản lý bảo vệ rừng
trên địa bản xã Quảng Nguyên.
Phần 3
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
STT
Nội dung
Thời gian
địa điểm
14/8- 25/8/2017
Trường ĐHLN
1
Xây dựng đề cương
2
Thu thập số liệu nghiên cứu
26/8-7/9/2017
Xã Quảng Nguyên
3
Xử lý số liệu, viết báo cáo chuyên đề
8/9-28/9/2017
Xã Quảng Nguyên
4
Tham khảo ý kiến giáo viên và chỉnh sửa
chuyên đề
29/9- 3/10/2017
Trường ĐHLN
5
Hoàn thiện báo cáo in ấn và nộp
3/10-6/10/2017
Trường ĐHLN
Hà Nội, ngày….. tháng 8 năm 2017
CHỦ NHIỆM KHOA
CN. BỘ MÔN
GV. HƯỚNG DẪN
SINH VIÊN
- Xem thêm -