Tài liệu [123doc.vn] - khoa-luan-tot-nghiep-nang-cao-hieu-qua-quan-ly-dong-tien-ngan-han-tai-cong-ty-trach-nhiem-huu-han-mot-thanh-vien-dau-tu-va-xay-dung-van-tuong

B GIÁO D C VÀ ÀO T O TR NGă IăH CăTH NGăLONG ---o0o--- KHịAăLU NăT TăNGHI P TÀI: NỂNGăCAOăHI UăQU ăQU NăLụă DọNGăTI NăNG NăH NăT IăCỌNGăTYă TRÁCHăNHI MăH UăH NăM TăTHÀNHăVIểNă UăT ăVÀăXỂYăD NGăV NăT NG SINHăVIểNăTH CăHI N MÃ SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH : PH MăTH ăHU : A14882 : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG HÀăN Iă- 2012 B GIÁO D C VÀ ÀO T O TR NGă IăH CăTH NGăLONG ---o0o--- KHịAăLU NăT TăNGHI P TÀI: NỂNGăCAOăHI UăQU ăQU NăLụă DọNGăTI NăNG NăH NăT IăCỌNGăTYă TRÁCHăNHI MăH UăH NăM TăTHÀNHăVIểN UăT ăVÀăXỂYăD NGăV NăT NG Giáoăviênăh ngăd n Sinhăviênăth căhi n Mã sinh viên Chuyên ngành : Th.s NgôăTh ăQuyên :ăPh măTh ăHu : A14882 : Tài chính ậ Ngân hàng HÀăN Iă- 2012 Thang Long University Library L I C Mă N giáo tr hoàn thành khóa lu n này, em xin trân tr ng cám n t i các th y giáo, cô ng i h c Th ng Long, đ c bi t là cô giáo Th c s Ngô Th Quyên đư nhi t tình h ng d n em trong quá trình th c hi n. Em c ng xin cám n các th y cô giáo trong nhà tr ng đư truy n đ t cho em r t nhi u ki n th c b ích đ th c hi n khoá lu n và c ng nh có đ c hành trang v ng ch c cho s nghi p trong t ng lai. Do th i gian nghiên c u và trình đ b n thân còn nhi u h n ch nên đ tài không tránh kh i nhi u sai sót. Vì v y em mong nh n đ c s góp ý t các th y cô giáo và b n bè đ khóa lu n đ c hoàn ch nh h n. Hà N i, ngày 15 tháng 10 n m 2012 Sinh viên Ph m Th Hu M CL C L IM U CH NGă1.ăC ăS LÝ LU N CHUNG V DÒNG TI N VÀ QU N TR DÒNG TI N TRONG DOANH NGHI P ..................................................................1 1.1. Khái ni m và phân lo i dòng ti n ......................................................................1 1.1.1. Khái ni m dòng ti n ...................................................................................... 1 1.1.2. Phân lo i dòng ti n........................................................................................ 2 1.2. Qu n tr dòng ti n ............................................................................................... 3 1.2.1. Khái ni m qu n tr dòng ti n .......................................................................3 1.2.2. Nguyên t c qu n tr dòng ti n .....................................................................3 1.2.3. M căđíchăvƠăvaiătròăqu n tr dòng ti n ....................................................... 4 1.2.3.1. M c đích qu n tr dòng ti n .....................................................................4 1.2.3.2. Vai trò qu n tr dòng ti n .........................................................................5 1.3. N i dung qu n tr dòng ti n ng n h n trong doanh nghi p............................ 6 1.3.1. T o ngu n ti n và s d ng dòng ti n trong doanh nghi p ....................... 6 1.3.2. Qu n tr dòng ti n ho tăđ ng s n xu t kinh doanh ...................................7 1.3.2.1. Qu n lý doanh thu ....................................................................................7 1.3.2.2. Qu n lý chi phí .......................................................................................... 9 1.3.2.3. Qu n lý ti n và các kho n t ng đ ng ti n ........................................11 1.3.2.3.1. Qu n lý thu, chi ti n m t ....................................................................11 1.3.2.3.2. Quy t đ nh m c d tr ti n t i u ...................................................... 13 1.3.2.4. Qu n lý hàng t n kho .............................................................................20 1.3.2.5. Qu n lý ph i thu khách hàng.................................................................16 1.3.2.6. Qu n lý ph i tr ng i bán ....................................................................24 1.3.2.7. M i quan h ph i thu, ph i tr .............................................................. 25 1.3.3. Qu n tr dòng ti n ho tăđ ng tài chính ..................................................... 27 1.3.3.1. N ng n h n ........................................................................................... 27 1.3.3.2. Tr lãi ......................................................................................................28 1.4.ăTiêuăchíăđánhăgiáăhi u qu qu n tr dòng ti n ...............................................29 1.4.1. Các ch tiêu chung ....................................................................................... 29 1.4.1.1. Nhóm ch s kh n ng thanh toán ......................................................... 29 1.4.1.2. Ch tiêu v kh n ng sinh l i .................................................................29 1.4.2. Ch tiêu ho tăđ ng s n xu t kinh doanh .................................................30 Thang Long University Library 1.4.3. Ch tiêu ho tăđ ng tài chính .....................................................................31 1.5. Các nhân t tácăđ ngăđ n qu n tr dòng ti n .................................................32 1.5.1.ă căđi m kinh t k thu t c a ngành ....................................................... 32 1.5.2.ăMôiătr ng kinh doanh ..............................................................................32 CH NGă2.ăTH C TR NG QU N TR DÒNG TI N NG N H N T I CÔNG TY V NăT NG ........................................................................................... 34 2.1.ă căđi m kinh doanh c a công ty ....................................................................34 2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ........................................................... 34 2.1.2.ăC ăc u b máy t ch c và nhi m v t ng phòng ban ............................. 35 2.1.3.ă căđi m ho tăđ ng s n xu t kinh doanh ................................................36 2.2. Tình hình k t qu ho tăđ ng s n xu t kinh doanh công ty trong nh ngăn mă g năđơyă(t n mă2009ăđ năn mă2011) ....................................................................38 2.2.1. Tình hình tài s n - ngu n v năcôngătyăn mă2009ăậ 2011 ......................... 38 2.2.2. K t qu đ ng s n xu t kinh doanh t n mă2009ăđ năn mă2011 ............46 2.2.3. Các ch tiêu tài chính t ng h p ..................................................................50 2.3. Phân tích th c tr ng qu n tr dòng ti n ng n h n t i công ty V năT ng .53 2.3.1. Phân tích tình hình t o v n và s d ng v n trong công ty ..................... 53 2.3.2. Phân tích chung v l uăchuy n thu n trong công ty ............................... 55 2.3.3. Qu n lý ti n và các kho năt ngăđ ngăti n ...........................................63 2.3.3.1. Phân tích chung ...................................................................................... 63 2.3.3.2. Hi u qu k luân chuy n ti n m t t ho t đ ng SXKD ....................... 65 2.3.4. Qu n tr dòng ti n trong ho tăđ ng s n xu t kinh doanh....................... 67 2.3.4.1. Qu n lý doanh thu ..................................................................................67 2.3.4.2. Qu n lý chi phí ........................................................................................ 68 2.3.4.3. Qu n lý ph i thu khách hàng.................................................................70 2.3.4.4. Qu n lý hàng t n kho .............................................................................72 2.3.4.5. Phân tích tình hình ph i tr ng i bán.................................................74 2.3.4.6. M i quan h gi a các kho n ph i thu, ph i tr ....................................76 2.3.4.7. Các ch tiêu đánh giá hi u qu qu n tr dòng ti n ................................ 77 2.3.5. Qu n tr dòng ti n ng n h n ho tăđ ng tài chính ....................................79 2.4.ă ánhăgiáăv qu n tr dòng ti n t i Công ty ..................................................... 82 2.4.1.ă uăđi m ...........................................................................................................82 2.4.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân....................................................................83 2.4.2.1. H n ch ...................................................................................................83 2.4.2.2. Nguyên nhân ........................................................................................... 85 CH NGă3. GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU QU N TR DÒNG TI N NG N H N CHO CÔNG TY V NăT NG .......................................................... 87 3.1.ăPh ngăh ng phát tri n c a công ty trong nh ngăn măt i ........................ 87 3.1.1. Vai trò c a vi căxácăđ nhăph 3.1.2.ă nhăh ngăánăphátătri n.......................................87 ng phát tri n ................................................................................88 3.1.3. M c tiêu chi năl c c th .........................................................................90 3.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu qu n tr dòng ti n công ty ........................... 91 3.2.1. D báo ti n m t ........................................................................................... 91 3.2.2. M t s gi iăphápăđ i v i tài s n ng n h n ................................................96 3.3. Gi i pháp nh măđ m b o kh n ngăthanhătoánăc a công ty ........................ 99 3.4. M t s gi iăphápăkhácăđ i v i công ty. ..........................................................100 Thang Long University Library DANH M C B NG BI U B ng 1.1. M i quan h gi a ti n m t v i các tài s n khác, n ph i tr và v n CSH ......7 B ng 1.2. Phân nhóm khách hàng r i ro .......................................................................18 B ng 2.1. B ng cân đ i k toán – Tài s n c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................... 39 B ng 2.2.B ng t tr ng c c u tài s n công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011......40 B ng 2.3. B ng t tr ng c c u tài s n ng n h n công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................... 41 B ng 2.4. B ng cân đ i k toán – Ngu n v n c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................... 43 B ng 2.5. B ng t tr ng c c u ngu n v n công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .......................................................................................................................................44 B ng 2.6. B ng t tr ng c c u n ng n h n công ty V n T ng trong giai đo n 2009 - 2011 ............................................................................................................................. 45 B ng 2.7. Báo cáo k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ..........................................................................................................47 B ng 2.8. B ng t tr ng chi phí c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .........48 B ng 2.9. Các ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán c a công ty V n T ng t n m 2009 – 2011 ................................................................................................................... 51 B ng 2.10. Các ch tiêu ph n ánh kh n ng sinh l i c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ................................................................................................................... 52 B ng 2.11. B ng tài tr c a công ty V n T ng qua 2 n m 2010 – 2011 .................... 53 B ng 2.12. B ng tóm t t báo cáo l u chuy n ti n t c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011. ..................................................................................................................56 B ng 2.13. C c u l u chuy n ti n thu n t các ho t đ ng c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011. ..................................................................................................56 B ng 2.14. Dòng ti n ra và dòng ti n vào công ty t ho t đ ng SXKD giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................ 57 B ng 2.15. C c u ngu n ngân qu c a công ty V n T B ng 2.16. C c u ti n m t c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ...63 ng giai đo n 2009 – 2011 ...............63 B ng 2.17. C c u ti n g i ngân hàng c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .......................................................................................................................................64 B ng 2.18. Ch tiêu ngân l u ròng c a công ty V n T B ng 2.19. C c u doanh thu c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .....65 ng giai đo n 2009 – 2011 .............67 B ng 2.20. Tình hình th c hi n chi phí s n xu t kinh doanh c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ...................................................................................................68 B ng 2.21. B ng ch tiêu phân tích m t s chi phí c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ................................................................................................................... 70 B ng 2.22. B ng ch tiêu ph i thu khách hàng c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................ 71 B ng 2.23. B ng tài kho n ph i thu khách hàng c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ................................................................................................................... 71 B ng 2.24. C c u hàng t n kho c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011........72 B ng 2.25. Ch tiêu hàng t n kho c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ......73 B ng 2.26. B ng tài kho n ph i tr ng i bán c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................ 74 B ng 2.27. B ng ch tiêu ph i tr ng i bán c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................................................................................... 75 B ng 2.28. B ng ch tiêu th hi n gi a các kho n ph i thu khách hàng, ph i tr ng i bán c a công ty V n T ng tr ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................76 B ng 2.29. K luân chuy n ti n m t c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .77 B ng 2.30. T su t sinh l i c a doanh nghi p trên dòng ti n thu n t ho t đ ng SXKD c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ............................................................ 78 B ng 2.31. B ng so sánh t su t sinh l i tính trên l i nhu n ròng và tính trên l u chuy n thu n t ho t đ ng SXKD c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .....78 B ng 2.32. L u chuy n thu n t ho t đ ng tài chính c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ................................................................................................................... 79 B ng 2.33. B ng tài kho n phát sinh vay n ng n h n và tr lãi vay c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011........................................................................................ 81 B ng 2.34. B ng hi u qu s d ng v n vay ng n h n c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ..........................................................................................................81 B ng 3.1. B ng cân đ i k toán d trù c a công ty V n T ng 6 tháng cu i n m 2012 .......................................................................................................................................94 B ng 3.2. B ng chi ti t doanh thu và ngân l u ròng hàng tháng c a công ty V n T ng trong n m 2011 ..................................................................................................95 B ng 3.3. Xác xu t th i gian thanh toán c a công ty V n T ng trong n m 2011 ......97 B ng 3.4. B ng tham s .................................................................................................98 B ng 3.5. B ng c tính giá tr hi n t i ròng c a công ty V n T ng 6 tháng cu i n m 2012 ............................................................................................................................... 98 Thang Long University Library DANH M C VI T T T Ký hi u vi t t t DN Tênăđ yăđ Doanh nghi p SXKD TS S n xu t kinh doanh Tài s n TSC TSL TSNH TNHH MTV Tài s n c đ nh Tài s n l u đ ng Tài s n ng n h n Trách nhi m h u h n m t thành viên DANH M C BI U Bi u đ 2.1. Bi u đ t tr ng c c u tài s n công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .......................................................................................................................................40 Bi u đ 2.2. C c u tài s n ng n h n bình quân trong ba n m 2009 – 2011 c a công ty V n T ng ..................................................................................................................... 41 Bi u đ 2.3. Bi u đ c c u ngu n v n công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ...44 Bi u đ 2.4. Bi u đ t tr ng n ng n h n ....................................................................46 Bi u đ 2.5. Bi u đ doanh thu trong giai đo n 2009 – 2011 .......................................48 Bi u đ 2.6. Bi u đ t tr ng chi phí ............................................................................49 Bi u đ 2.7. L i nhu n c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ...................... 50 Bi u đ 2.8. Bi u đ dòng ti n ra và dòng ti n vào c a công ty V n T ng t ho t đ ng SXKD giai đo n 2009 - 2011 ...............................................................................58 Bi u đ 2.9. Bi u đ m i quan h gi a doanh thu và dòng ti n vào trong ho t đ ng SXKD c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 ................................................59 Bi u đ 2.10. Bi u đ m i quan h gi a chi phí doanh nghi p và dòng ti n ra trong ho t đ ng SXKD c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011................................ 61 Bi u đ 2.11. Xu h ng t l c a 2 ch tiêu t su t l i nhu n và hi u qu k luân chuy n ti n c a công ty V n T ng giai đo n 2009 – 2011 .........................................66 Bi u đ 2.12. Bi u đ dòng ti n ra và dòng ti n vào ng n h n c a công ty V n T ng t ho t đ ng tài chính giai đo n 2009 – 2011 ............................................................... 80 Bi u đ 3.1. th xu h ng c a t l ngân l u ròng so v i doanh thu ...................... 96 DANH M C S S đ 1.1. Mô hình Baumol .......................................................................................... 13 S đ 1.2. Mô hình Miller-Orr ...................................................................................... 15 S đ 1.3. Mô hình ABC ............................................................................................... 21 S đ 1.4. Mô hình EOQ ............................................................................................... 23 S đ 2.1. Mô hình t ch c c a công tyV n T ng ..................................................... 35 S đ 2.2. Quy trình s n xu t kinh doanh chung .......................................................... 37 Thang Long University Library L IM U 1. Lý do nghiên c uăđ tài Trong n n kinh t th tr ng hi n nay thì doanh nghi p nào c ng c n có v n (dòng ti n) đ ti n hành ho t đ ng kinh doanh, đ c bi t là dòng ti n trong ng n h n. Cùng v i quá trình h i nh p và phát tri n cùng n n kinh t trên th gi i vi c qu n lý dòng ti n ng n h n đòi h i m i doanh nghi p ph i chú tr ng trong vi c huy đ ng và s d ng chúng m t cách linh ho t. Doanh nghi p s d ng ngu n ti n đó đ mua s m tài s n cho doanh nghi p, do v y qu n lý dòng ti n ng n h n h p lý s t o đi u ki n cho doanh nghi p khai thác và s d ng tài s n m t cách hi u qu . Qua cu c kh ng ho ng kinh t n m 2008, nh n th c đ c nh ng khó kh n mà mình đư g p ph i, các doanh nghi p luôn tìm cho riêng mình m t h ng đi thích h p v i chính sách tài chính linh ho t và hi u qu đ ph c h i l i và theo k p s phát tri n c a n n kinh t th gi i. Do đó ngoài vi c làm th nào đ có th huy đ ng đ c nh ng ngu n ngân qu , ngu n v n có chi phí th p nh t cùng v i đi u ki n thanh toán thu n l i nh t đ nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh, nâng cao tính c nh tranh c a doanh nghi p, thì v n đ làm th nào đ có th nâng cao hi u qu s d ng dòng ti n ng n h n c a doanh nghi p là v n đ có ý ngh a khoa h c, có t m quan tr ng trong s c nh tranh trên th tr ng c a các doanh nghi p và luôn nh n đ c s quan tâm c a r t nhi u đ i t ng bên ngoài doanh nghi p. H n th n a hi n nay trong b t k ho t đ ng kinh doanh nào thì dòng ti n c a doanh nghi p luôn đ c đ t lên v trí quan tr ng hàng đ u. Chính vì v y tìm hi u v hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n t i các doanh nghi p đang là v n đ c p thi t đ c đ t ra trong n n kinh t hi n nay. T Trong su t quá trình th c t p t i công ty TNHH MTV u t và Xây d ng V n ng, em đư nh n th y đ c s y u kém trong vi c qu n lý dòng ti n ng n h n c a công ty, th c tr ng công ty đang g p khó kh n trong vi c nâng cao qu n lý dòng ti n ng n h n. Em th y r ng công ty đang g p m t s h n ch trong quá trình qu n lý và s d ng dòng ti n ng n h n nh : hàng t n kho còn nhi u, tài s n ng n h n b ng ti n trong công ty còn chi m t tr ng th p, các kho n ph i thu c a khách hàng c ng còn t ng đ i nhi u… đi u này đư làm gi m đáng k doanh thu bán hàng và hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n c a công ty. 2. M c tiêu nghiên c u T nh ng lý lu n và th c ti n tìm hi u t i công ty TNHH MTV u t và Xây d ng V n T ng đ c nêu trên em đư ch n đ tài: “Nâng cao hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n t i công ty TNHH MTV u t và Xây d ng V n T ng” làm đ tài cho khóa lu n t t nghi p c a mình. it ng nghiên c u: dòng ti n ng n h n và hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n c a công ty TNHH MTV u t và Xây d ng V n T ng. M c tiêu nghiên c u: Khóa lu n đi sâu vào nghiên c u th c tr ng, phân tích hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n c a công ty V n T ng trong giai đo n 2009 – 2011. T đó ch ra nh ng u nh c đi m và đ ra các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu qu n lý dòng ti n ng n h n cho công ty. 3. K t c u lu năv n Ngoài ph n m đ u và k t lu n, danh m c tham kh o, khóa lu n đ c chia làm 3 ph n: - Ch ng 1: C s lý lu n chung v dòng ti n và qu n tr dòng ti n trong doanh nghi p. - Ch ng 2: Th c tr ng qu n tr dòng ti n ng n h n t i công ty V n T đo n 2009 – 2011. - Ch ng 3: G i pháp nâng cao hi u qu qu n tr dòng ti n ng n h n cho công ty V n T ng. ng giai Hà N i, ngày 15 tháng 10 n m 2012 Sinh viên Ph m Th Hu Thang Long University Library CH NGă1.ăC ăS LÝ LU N CHUNG V DÒNG TI N VÀ QU N TR DÒNG TI N TRONG DOANH NGHI P 1.1. Khái ni m và phân lo i dòng ti n 1.1.1. Khái ni m dòng ti n Trong th c t , m t công ty liên t c làm n thua l s d n đ n phá s n, nh ng không có gì đ m b o r ng m t doanh nghi p đang ho t đ ng có lãi, th m chí liên t c lãi trong nhi u n m không cùng chung s ph n, b i có l i nhu n nh ng không có ti n đ thanh toán các kho n n đ n h n và tái s n xu t công ty v n có th ph i phá s n.Có th ví dòng ti n nh h m ch máu trong c th doanh nghi p, doanh nghi p có th ch u làm n thua l trong m t th i gian nh t đ nh (có th là vài tháng th m chí vài n m) nh ng n u thi u ti n trong vòng vài ngày doanh nghi p khó có kh n ng ch ng đ và ph c h i.Nh v y, rõ ràng n u doanh nghi p không có ph ng cách thích h p đ qu n lý hi u qu dòng ti n t ho t đ ng kinh doanh, ví d nh v n b đ ng quá nhi u vào hàng t n kho và các kho n ph i thu thì dù doanh nghi p làm n có lưi thì nguy c m t kh n ng thanh toán c ng s r t cao. M t sai l m th ng th y các doanh nghi p là ng nh n gi a l i nhu n và thanh kho n. Minh ch ng đi n hình là các doanh nghi p th ng cho r ng n u làm n có lãi thì m i nhu c u v ti n nong s đ c gi i quy t nhanh chóng, trên th c t không ph i nh v y. Th c t thì l i nhu n (Income) và l u chuy n ti n (Cash flow) là hai v n đ t ng đ i đ c l p. Khác v i dòng l i nhu n, các dòng ti n đóng vai trò h tr tr c ti p t i ho t đ ng kinh doanh trong ng n h n, giúp cho doanh nghi p gi i quy t các v n đ v đ u t hay ho t đ ng tài chính hi u qu . Nh v y, dòng ti n là m t thu t ng dùng đ ch s ti n mà m t công ty nh n đ c ho c ph i chi ra trong m t kho ng th i gian xác đ nh, ho c trong m t d án nh t đ nh. Dòng ti n có th đ c mô t nh m t chu k , doanh nghi p s d ng ti n đ mua các ngu n l c, nh ng ngu n l c qua quá trình s n xu t và chuy n hóa đ t o thành s n ph m d ch v . Nh ng s n ph m và d ch v l i đ c bán cho khách hàng, doanh nghi p thu đ c ti n và ti p t c tái đ u t ngu n l c m i và nh v y chu k m i c a dòng ti n l i ti p t c. Có th th y r ng trong chu k c a dòng ti n xu t hi n dòng ti n vào và dòng ti n ra trong doanh nghi p. Dòng ti n vào trong doanh nghi p g m: dòng ti n nh n đ c t bán hàng hóa và d ch v , dòng ti n vào t các kho n vay, l i t c nh n đ c t các kho n đ u t , dòng ti n nh n đ c t vi c đ u t c a ch s h u vào doanh nghi p… Dòng ti n ra trong doanh nghi p g m: Mua hàng hóa đ bán l i (doanh nghi p th ng m i), mua nguyên v t li u đ s n xu t hàng hóa, tr l ng, tr các kho n chi phí ho t đ ng, mua tài s n c đ nh, tr g c và lãi vay, tr thu … 1 1.1.2. Phân lo i dòng ti n Trong th c t ho t đ ng tài chính, có r t nhi u tiêu th c phân lo i dòng ti n tùy vào m c đích qu n lý c a doanh nghi p, c th : Th nh t, d a vào m i quan h gi a dòng ti n và dòng v t ch t v năđ ng trong doanh nghi p, dòng ti n có th chia thành hai lo i là dòng ti năđ i tr ng và dòng ti năđ i l p: Dòng ti n đ i tr ng: là dòng ti n t ng ng v i dòng v t ch t v n đ ng ra vào trong doanh nghi p. Tùy vào th i đi m mà dòng ti n đ i tr ng đ c chia thành: Dòng ti n đ i tr ng tr c ti p: dòng ti n ra ho c vào s t ng ng v i dòng v t ch t vào ho c ra t i cùng th i đi m. Dòng ti n này ch phát sinh trong tr ng h p doanh nghi p mua bán tr ngay. Dòng ti n đ i tr ng có k h n: dòng ti n ra ho c vào doanh nghi p t ng ng v i dòng v t ch t vào ho c ra t i m t th i đi m nào đó trong t ng lai. Dòng ti n này ch phát sinh trong tr ng h p mua bán ch u (đây là tr ng h p ph bi n nh t trong ho t đ ng c a doanh nghi p). Dòng ti n đ i tr ng đa d ng: là dòng ti n ra ho c vào doanh nghi p phát sinh liên quan đ n nhi u ch th , ít nh t là t ba ch th tr lên. Dòng ti n này ch phát sinh trong tr ng h p doanh nghi p mua bán n . Dòng ti n đ i l p: là dòng ti n ra ho c vào phát sinh trong tr ng h p doanh nghi p kinh doanh ngo i t ho c mua bán ch ng khoán (dòng ti n và dòng v t ch t không liên quan đ n nhau). Th hai, phân lo i dòng ti n theo th i gian c a ti n: dòng ti n đ thànhdòng ti n ng n h n và dòng ti n dài h n. th c chia Dòng ti n ng n h n: là dòng ti n vào ho c ra doanh nghi p mang tính ch t ng xuyên ho c trong m t chu k (nh h n m t n m). Ví d mua nguyên v t li u s n xu t kinh doanh, các kho n ti n đi vay… Dòng ti n dài h n: là dòng ti n vào ho c ra trong doanh nghi p có chu l l n h n m t n m nh các kho n đ u t TSC , đ u t trái phi u dài h n… Th ba, phân lo i theo tính ch t t ng ho tăđ ng trong doanh nghi p dòng ti năđ c chia thành ba lo i là dòng ti n t ho tăđ ng s n xu t kinh doanh, dòng ti n t ho tăđ ngăđ uăt ăvƠădòngăti n t ho tăđ ng tài chính: Dòng ti n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh: i v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh, dòng ti n phát sinh ch y u liên quan đ n ho t đ ng bán hàng, cung c p d ch v và thanh toán các kho n n liên quan đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Vì v y dòng ti n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh g m: ti n thu t bán hàng hóa, d ch v , ti n đư tr n cho ng i cung c p d ch v hàng hóa, ti n tr l ng cho công nhân viên, thanh toán thu , phí l phí… 2 Thang Long University Library Dòng ti n t ho t đ ng đ u t : i v i ho t đ ng đ u t thì dòng ti n phát sinh ch y u liên quan đ n vi c mua s m, thanh lý, nh ng bán tài s n c đ nh, xây d ng c b n, ho t đ ng cho vay, mua bán các công c n c a đ n v khác. Do v y dòng ti n t ho t đ ng đ u t bao g m: ti n thu t thanh lý nh ng bán TSC , thu n cho vay, thu h i các kho n v n đ u t vào đ n v khác, chi mua s m TSC , xây d ng c b n, chi cho vay, chi đ u t vào các đ n v khác. Dòng ti n t ho t đ ng tài chính: i v i ho t đ ng tài chính thì dòng ti n phát sinh ch y u liên quan đ n các nghi p v nh n v n, rút v n t các ch s h u và các nghi p v đi vay, tr n vay. Do v y các ch tiêu thu c l u chuy n ti n t ho t đ ng tài chính th ng bao g m: ti n thu do ch s h u góp v n, ti n chi tr v n góp cho ch s h u, ti n vay nh n đ c, ti n tr n vay… 1.2. Qu n tr dòng ti n 1.2.1. Khái ni m qu n tr dòng ti n Cu c kh ng ho ng kinh t càng kh ng đ nh t m quan tr ng c a dòng ti n. T ch quan tâm đ n doanh thu và l i nhu n, gi đây các doanh nghi p b t đ u ý th c v tình tr ng khá ph bi n là “kinh doanh có l i nh ng l i m t kh n ng thanh toán”, th c t thì vi c qu n lý dòng ti n không ph i là chuy n đ n gi n. Nhi u công ty c g ng li t kê t t c kho n thu chi và tìm bi n pháp d báo, t ng thu, gi m chi đ i v i t ng kho n m c, đi u này t n nhi u ngu n l c, c v con ng i l n th i gian, trong khi k t qu ch a ch c đư th t t t. Nguyên nhân là ng i th c hi n luôn chìm ng p trong hàng núi chi ti t nh và t n nhi u th i gian cho nh ng vi c không m y quan tr ng. N u qu n tr dòng ti n t t, doanh nghi p s đ m b o đ c kh n ng thanh toán cho các ho t đ ng hàng ngày c a doanh nghi p. Nh v y, qu n tr dòng ti n là quá trình theo dõi, phân tích và đi u ch nh dòng ti n trong doanh nghi p hay qu n tr dòng ti n là vi c cân đ i gi a dòng ti n vào và dòng ti n ra trong doanh nghi p. Qu n tr dòng ti n ng n h n là vi c đi phân tích và theo dõi, đi u ch nh dòng ti n ra vào trong doanh nghi p có th i gian d i 1 n m. Qu n tr dòng ti n dài h n là vi c cân đ i dòng ti n ra và dòng ti n vào trong doanh nghi p v i th i h n trên 1 n m. 1.2.2. Nguyên t c qu n tr dòng ti n Nguyên t c 80/20 80% dòng ti n đ c t o ra t 20% kho n m c, ch c n t p trung vào 20% kho n m c này, doanh nghi p s có th ki m soát đ c 80% dòng ti n. ây là cách làm đ m b o hi u qu trong khi l i không c n ph i huy đ ng nhi u ngu n l c cho vi c l p k ho ch và theo dõi. Thông th ng, dòng ti n thu - chi đ n t 3 kho n m c l n: t n kho, kho n ph i tr và kho n ph i thu. Kho n ph i tr liên quan tr c ti p đ n trách nhi m c a b ph n cung ng - mua hàng, kho n ph i thu là trách nhi m c a b ph n kinh doanh, còn t n 3 kho là s ph i h p gi a b ph n s n xu t và kinh doanh. Ph i tr là các kho n thanh toán cho nhà cung c p đ u vào c a công ty. Th i gian ph i tr , t c th i gian n nhà cung c p, càng dài thì càng có l i cho dòng ti n. Ng c l i v i kho n ph i tr , kho n ph i thu là ph n doanh thu khách hàng mua ch u c a công ty. B ph n kinh doanh th ng có xu h ng l i l ng đ i v i các kho n bán hàng tr ch m đ đ t m c tiêu doanh s , đi u này d n đ n doanh thu cao, nh ng kh n ng ti n m t kém do th i h n tr ch m b kéo dài. Vi c áp d ng quy t c 80/20 đ i v i kho n ph i thu c ng t ng t nh kho n ph i tr , n u b ph n kinh doanh đi u ch nh chính sách bán hàng tr ch m đ i v i 20% s l ng khách hàng nh ng chi m đ n 80% doanh s thì dòng ti n s b nh h ng r t m nh. Vi c có thông tin k p th i t b ph n kinh doanh s giúp b ph n tài chính có s ng phó phù h p. L ng hàng t n kho liên quan đ n trách nhi m c a b ph n s n xu t và kinh doanh. B ph n s n xu t s c n c vào k ho ch s n xu t đ tính toán tích tr nguyên v t li u và bán thành ph m c n thi t cho quy trình s n xu t, trong khi b ph n kinh doanh thì ph i đ m b o l ng thành ph m trong kho đ đáp ng nhu c u c a khách hàng. Công ty nào c ng mu n duy trì đ c l ng t n kho v a đ , nh ng rà soát theo nguyên t c 80/20 có th th y m t th c t trái ng c, đó là s có nh ng m t hàng đem l i doanh thu ít nh ng t n kho nhi u, hay có m t vài khâu s n xu t nào đó đang duy trì l ng bán thành ph m, nguyên li u quá cao so v i các khâu còn l i. Vì th , vi c xác đ nh g n l i nh ng h ng m c chi m t n kho l n s đem l i m t dòng ti n đáng k . Nguyên lý 80/20 luôn ph i đ c xem xét m t cách linh ho t. M t kho n m c trong quá kh chi m giá tr nh , nh ng n m sau có th t ng v t đ t bi n và làm phá s n k ho ch dòng ti n n u không đ c l ng tr c. T ch n m trong 20% ít quan tr ng, kho n m c đó có th thay đ i v trí đ tr thành 80% chính y u, th ng g p nh t là tr ng h p công ty quy t đ nh đ u t tài s n, bao g m c tài s n c đ nh và tài s n tài chính. 1.2.3. M căđíchăvƠăvaiătròăqu n tr dòng ti n 1.2.3.1. M c đích qu n tr dòng ti n M t doanh nghi p t n t i và phát tri n vì nhi u m c tiêu khác nhau nh : t i đa hóa l i nhu n, t i đa hóa doanh thu trong ràng bu c t i đa hóa l i nhu n,… tuy nhiên, l i nhu n trong s sách k toán cao mà th c t trong két s t c a doanh nghi p l i không có đ ng ti n nào thì đó là v n đ đáng báo đ ng. M c đích c a qu n tr dòng ti n là d đoán tình tr ng thâm h t hay d th a ti n đ t đó có nh ng ph ng án gi i quy t thông qua vi c đ i chi u s li u th c t v i s li u k ho ch. Ngoài ra, qu n tr dòng ti n còn xác l p các h n m c vay v n và t i u hoá chi phí v n. Nhà qu n tr có th d dàng ki m soát đ c tình hình tài chính, tình hình t giá thông qua vi c phân tích dòng ti n, bên c nh đó qu n tr dòng ti n còn có 4 Thang Long University Library tác d ng giúp ki m soát và thi t l p các m c tiêu chi n l c, l p k ho ch đ u t th m đ nh d án và qu n lý v n l u đ ng. đ t đ c nh ng m c tiêu trên, các nhà qu n lý c n d báo s l ng ti n thu, chi trên c s các gi đ nh và tin c y v doanh thu và chi phí, đ ng th i còn ph i d báo th i gian thu, chi trên c s phân tích đ tr và th i gian n i c a ti n. Yêu c u đ c đ t ra là k ho ch đi u ch nh đ nh kì ph i đ c đi u ch nh và c p nh t liên t c, qu n tr dòng ti n ph i đ c ti n hành theo tu n, tháng ho c quý b ng cách so sánh s li u th c t v i s li u trên k ho ch đ t đó có nh ng đi u chính và c p nh t phù h p. 1.2.3.2. Vai trò qu n tr dòng ti n Do không có công c qu n tr dòng ti n hi u qu ho c ch a chú tâm đ n vi c qu n tr dòng ti n nên m t s doanh nghi p th ng m c ph i v n đ thanh kho n, ph i đi vay nóng, đ o n … đi u này làm cho doanh nghi p ngày càng đi vào dòng xoáy khó kh n, n n n ch ng ch t, d n m t kh n ng thanh toán. Tình hình đó l i càng t h n khi n n kinh t đi vào kh ng ho ng, lưi vay t ng cao, khó kh n tìm ki m ngu n v n l i càng khó kh n h n.Qu n tr t t dòng ti n không nh ng tránh b m t kh n ng thanh toán, r i ro t giá, r i ro lưi vay mà còn có r t nhi u l i ích khác nh : B o đ m uy tín v i nhà cung c p, nhà th u: N u doanh nghi p luôn thanh toán cho nhà cung c p đ , đúng h n thì nhà cung c p r t yên tâm cung c p hàng hóa, d ch v cho doanh nghi p. R t nhi u l i ích mà doanh nghi p nh n đ c t vi c này nh : đ c u tiên cung c p hàng, u đưi v giá, u đưi v b o hành, đ c n i r ng đi u kho n thanh toán, hay vi c nhà cung c p s l u tâm đ n v n đ giao hàng, d ch v sau bán hàng h n… T t c nh ng l i ích đó s giúp cho doanh nghi p luôn có ngu n nguyên li u đ u vào đ c n đ nh, không m t chi phí đi tìm ngu n cung m i; t ng kh n ng c nh tranh, t ng l i nhu n t đó t ng dòng ti n. Khi nhà cung c p hoàn toàn tín nhi m và công ty luôn hoàn thành các ngh a v thanh toán thì h s n sàng n i l ng đi u ki n thanh toán. i u này th t t t vì đây là m t ngu n tín d ng h u nh mi n phí n u không nói là quá r , h n n a đi u này làm gi m nhu c u v n l u đ ng, v y s làm t ng dòng ti n cho doanh nghi p. B o đ m uy tín v i bên cho vay: C c u s d ng v n r t quan tr ng. M t công ty qu n lý t t là công ty đó s d ng chi phí v n bình quân th p nh t và m c đ an toàn tài chính cao nh t. có đ c đi u ki n vay t t thì tr c h t doanh nghi p ph i ch ng t đ c kh n ng tr n g c và lưi vay b ng cách qu n tr dòng ti n hi u qu . T vi c ph i qu n tr dòng ti n t t doanh nghi p s chú ý đ n tòa b các m t ho t đ ng khác: h ng vào th tr ng t t, thu ti n t t, qu n tr chi phí t t, d án đ u t kh thi, tính thanh kho n cao các tài s n th ch p… Công ty có n nhi u c ng không quá lo so v i vi c bên cho vay không ti p t c h tr , do v y vi c qu n tr dòng ti n là m u ch t c a v nđ . 5 B o đ m cho cán b công nhân an tâm làm vi c: Nhân l c là ngu n v n r t quý đ i v i công ty, h là nh ng ng i tr c ti p t o ra giá tr cho doanh nghi p, doanh nghi p có đ i ng t t s t ng n ng l c c nh tranh trên th tr ng. S n ph m làm ra ch t l ng t t h n, n ng su t cao h n, giá thành h h n, phù h p th hi u h n, khách hàng hài lòng h n, hàng bán ch y h n… Nh v y dòng ti n s t t h n. N u công ty có đ c đ i ng t t thì ph i gi và phát tri n h n b ng vi c tr thù lao x ng đáng, b o đ m đ i s ng v t ch t cho h , đ i x t t v i h . làm đ c đi u đó thì ph i qu n tr t t dòng ti n, tr đ và k p th i l ng và các ngh a v xư h i khác. i u đó không nh ng t t cho h mà còn t t cho công ty c v n ng l c c nh tranh và hình nh công ty trên th tr ng lao đ ng. S d ng t i u, hi u qu ngu n v n: Ki m tra s h p lý trong vi c huy đ ng và s d ng: ti n có b nhàn r i quá nhi u không, ti n có đ m b o s thanh kho n không, ti n ng n h n và dài h n có đ c s d ng cân đ i không, c c u chi phí v n bình quân (gi a v n t có và v n vay) đư t i u ch a, các r i ro nào công ty ph i ho c s ph i gánh ch u… tr l i đ c các câu h i trên thì ph i xem xét vi c qu n tr dòng ti n. Ải v ng s tín nhi m c a các c đông: Các c đông là các nhà đ u t , m c đích chính là l i nhu n và giá tr gia t ng trên ph n đ u t . s ti n h đ u t ra không b r i ro, có th trình bày cho h ph ng pháp qu n tr dòng ti n mà doanh nghi p đang ti n hành đ h yên tâm. Ti t ki m chi phí (ti n m t có giá): Vì ti n luôn có giá tr theo th i gian nên doanh nghi p luôn ph i l u tâm đ n v n đ này đ đ m b o sao cho chi phí c a vi c c t gi ti n là nh nh t. 1.3. N i dung qu n tr dòng ti n ng n h n trong doanh nghi p 1.3.1. T o ngu n ti n và s d ng dòng ti n trong doanh nghi p Kh n ng t o ti n, s d ng ti n là c s đ đánh giá kh n ng thanh toán c a doanh nghi p, kh n ng t o ti n c a doanh nghi p bao g m ti n thu t ho t đ ng bán hàng, ti n thu t ho t đ ng đ u t , ti n thu t ho t đ ng tài chính. Tình hình s d ng ti n cho các m c đích: s n xu t kinh doanh, đ u t , tài chính. Ta có đ ng th c c n b n c a k toán nh sau: T ng tài s n = N ph i tr + V n ch s h u Tri n khai đ ng th c trên ta có: Ti n m t + Tài s n khác = N ph i tr + V n ch s h u  Ti n m t = N ph i tr + V n ch s h u - Tài s n khác B n ch t m i quan h t đ ng th c trên cho ta th y khi phân tích báo cáo l u chuy n ti n t t ho t đ ng kinh doanh giúp ta nh n ra dòng ti n vào, dòng ti n ra c a t ng đ i t ng m t cách rõ ràng. 6 Thang Long University Library Nh v y t đ ng th c trên, đ t ng l ng ti n m t l u thông trong doanh nghi p, ta t ng kho n m c n ph i tr b ng cách đi vay thêm ti n ho c t ng v n ch s h u b ng cách phát hành các lo i ch ng khoán hay t ng v n góp c a các c đông. ng th i, n u gi m đi m t kho n m c tài s n s n nào đó trong b ng cân đ i, ví d nh kho n ph i thu hay hàng t n kho thì l ng ti n m t s t ng lên m t giá tr t ng ng. Nh v y, l u l ng ti n m t s thu n chi u v i các kho n m c ngu n v n và trái chi u v i các kho n m c tài s n. Ta có b ng sau: B ng 1.1. M i quan h gi a ti n m t v i các tài s n khác, n ph i tr và v n CSH Tài s n khác N ph i tr V n ch s h u Thay đ i T ng T ng T ng Trong đó: D u “-” th hi n dòng ti n gi m đi m t l Dòng ti n + + ng t D u “+” th hi n dòng ti n t ng thêm m t l ng ng. ng t ng ng. 1.3.2. Qu n tr dòng ti n ho tăđ ng s n xu t kinh doanh Quy trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh bao g m t vi c mua s m hàng hóa, nguyên v t li u đ s n xu t, sau đó bán cho các cá nhân, t ch c c n s d ng. Do v y, dòng ti n vào ch y u c a ho t đ ng này chính là doanh thu t bán hàng hóa và cung c p d ch v c a doanh nghi p, bên c nh đó còn có lưi t các kho n cho vay hay c t c nh n đ c t vi c đ u t các ch ng khoán v n. Trong khi đó, kho n ti n ph i tr cho ho t đ ng kinh doanh l i t ng đ i nhi u nh vi c thanh toán ti n hàng t n kho và các chi phí khác cho bên cung c p, thanh toán ti n l ng cho nhân viên, n p th cho Nhà n c hay lãi vay cho các t ch c tín d ng. Nh v y qu n lý dòng ti n t ho t đ ng s n xu t kinh doanh s liên quan tr c ti p đ n qu n lý doanh thu, chi phí, hàng t n kho, kho n ph i thu, ph i tr trong doanh nghi p. 1.3.2.1. Qu n lý doanh thu Doanh thu là toàn b ti n bán s n ph m, hàng hoá, cung ng, d ch v sau khi tr đi các kho n gi m giá hàng bán, hàng bán b tr l i (n ucó ch ng t h p l ) đ c khách hàng ch p nh n thanh toán (không phân bi t đã thu hay ch a thu đ c ti n). Doanh thu là m t ch tiêu kinh t r t quan tr ng đ i v i các doanh nghi p, đó là y u t xác đ nh nên th ph n c a doanh nghi p trên th tr ng, do đó các doanh nghi p cùng kinh doanh m t m t hàng nh nhau s c nh tranh v i nhau r t m nh t vi c có đ c doanh thu l n. Các doanh nghi p luôn đ t ra cho mình m c tiêu t i đa hóa doanh thu, và th c hi n nhi u chính sách đ có th t ng doanh thu trong m t th i gian nh t đ nh.Bên c nh đó, doanh thu còn là m c tiêu thúc đ y s n xu t kinh doanh c a công ty, t ng l ng ti n thu v cho doanh nghi p. T ng doanh thu là đi u ki n tiên quy t 7 giúp doanh nghi p th c hi n t t các ch c n ng kinh doanh, các m c tiêu kinh doanh đ đ nh, thu h i v n nhanh, bù đ p chi phí và t o nên l i nhu n cho công ty. Khi doanh thu m c cao và t ng lên là d u hi u r t t t cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p, nó làm cho doanh nghi p t ch v v n kinh doanh, gi m b t s ph thu c v i bên ngoài, đ ng th i doanh thu t ng lên là đi u ki n đ công ty có th đ u t c v chi u r ng và chi u sâu cho ho t đ ng kinh doanh c a mình. Vì v y, qu n lý doanh thu là công vi c h t s c c n thi t đ doanh nghi p có th ti p t c t n t i và phát tri n trên th tr ng. Trong th c t , doanh thu c a doanh nghi p cao hay th p ph thu c vào r t nhi u nhân t , khi đ a ra ph ng h ng t ng doanh thu các nhà qu n tr tài chính c n cân nh c các nhân t nh h ng này, c th : Th nh t là k t c u m u mã hàng hóa: M i doanh nghi p có th s n xu t nhi u lo i s n ph m khác nhau, giá c c a chúng c ng khác nhau. Nh ng s n ph m có vai trò quan tr ng, có tính ch t chi n l c đ i v i n n kinh t qu c dân, nhà n c s đ nh giá, còn l i c n c vào nh ng ch tr ng có tính ch t h ng d n c a nhà n c thì doanh nghi p s c n c vào tình hình cung c u trên th tr ng mà xây d ng giá bán s n ph m. Vi c thay đ i k t c u m t hàng s n xu t và tiêu th c ng có nh h ng đ n doanh thu, tuy nhiên c ng c n th y r ng m i lo i s n ph m đ u có tác d ng nh t đ nh trong vi c tho mưn nhu c u c a ng i tiêu dùng, cho nên ph n đ u t ng doanh thu các doanh nghi p cùng ph i chú ý đ n vi c th c hi n đ m b o k ho ch s n xu t nh ng m t hàng mà doanh nghi p đó đư ký h p đ ng. Th hai là ch t l ng hàng hóa: Vi c s n xu t kinh doanh g n li n v i vi c đ m b o và nâng cao ch t l ng s n ph m hàng hoá và d ch v . Ch t l ng s n ph m hàng hoá d ch v có nh h h ng l n t i giá c s n ph m và d ch v , do đó có nh ng tr c ti p t i doanh thu. các doanh nghi p s n xu t, s s n ph m đ cs n xu t ra có th phân lo i thành nh ng ph m c p khác nhau và giá bán c a m i lo i c ng khác nhau. S n ph m có ph m c p cao giá bán s cao h n, vì v y ch t l ng chính là giá tr đ c t o thêm. Nâng cao ch t l ng s n ph m còn t o đi u ki n tiêu th s n ph m d dàng, nhanh chóng thu đ c ti n bán hàng. Ng c l i, nh ng s n ph m ch t l ng kém không đúng v i yêu c u trong h p đ ng thì đ n v mua hàng có th t ch i thanh toán và s d n đ n s n ph m ph i bán v i giá th p, làm gi m b t m c doanh thu. Th ba là giá c hàng hóa: Trong tr ng h p các nhân t khác không thay đ i, thì vi c thay đ i giá bán có nh h ng tr c ti p đ n doanh thu. Vi c thay đ i giá bán (giá bán cao hay th p) m t ph n quan tr ng do quan h cung c u trên th tr ng quy t đ nh. đ m b o đ c doanh thu, doanh nghi p ph i có nh ng quy t đ nh v giá c , giá c ph i bù đ p chi phí đư tiêu hao và t o nên l i nhu n tho đáng đ th c hi n tái s n xu t m r ng. Trong tr ng h p cá bi t, m t s s n ph m nh ng doanh nghi p 8 Thang Long University Library