Ch¬ng I: Néi dung c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô b¶o
hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ xe c¬ giíi
®èi víi ngêi thø ba.
I. xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé vµ Sù cÇn thiÕt
kh¸ch quan, t¸c dông cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
1.§Æc ®iÓm xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng
bé.
Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña khoa häc kü
thuËt, c¸c ph¬ng tiÖn sö dông trong ngµnh giao th«ng vËn
t¶i còng ®îc c¶i tiÕn vµ ngµy mét hoµn thiÖn nh m¸y bay,
tµu ho¶, « t«. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh giao th«ng vËn t¶i
®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn chung cña x· héi
loµi ngêi, ®Æc biÖt xu híng ph¸t triÓn trªn thÕ giíi hiÖn nay
lµ "Toµn cÇu ho¸". Giao th«ng vËn t¶i còng chÝnh lµ bé
phËn chñ yÕu cña c¬ së h¹ t©Ìng, lµ thíc ®o cho sù ph¸t
triÓn cña mçi quèc gia, mçi x· héi.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, giao th«ng vËn
t¶i lµ sîi
d©y nèi liÒn c¸c vïng kinh tÕ, c¸c khu c«ng
nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc lu th«ng hµng ho¸ vµ nhu
cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. Ngoµi ra giao th«ng vËn t¶i cßn
thóc ®©öy t¹o ra mèi quan hÖ liªn kÕt trong vµ ngoµi níc,
më réng trao ®æi th«ng tin, giao lu v¨n ho¸, n©ng cao ®êi
sèng nh©n d©n. V× vËy cã thÓ nãi giao th«ng vËn t¶i lµ
huyÕt m¹ch cña nÒn kinh tÕ, ®ãng vai trß quan träng trong
chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ®Êt níc. V× thÕ ®ßi hái ngµnh giao
th«ng vËn t¶i ph¸t triÓn c¶ vÒ chÊt lîng vµ lîng ®Ó ®¸p øng
cho nÒn kinh tÕ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸.
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh giao
th«ng vËn t¶i, níc ta ®· h×nh thµnh m¹ng líi giao th«ng dµy
®Æc vµ ®a d¹ng nh giao th«ng ®êng bé, ®êng thuû, ®êng
s¾t.. Trong ®ã giao th«ng ®êng bé lµ phæ biÓn nhÊt.
Xe c¬ giíi lµ tÊt c¶ c¸c lo¹i xe tham gia giao th«ng ®êng bé b»ng chÝnh ®éng c¬ cña chÝnh chiÕc xe ®ã bao
gåm « t« xe m¸y, m« t«.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, xe c¬ giíi cã mét sè ®Æc
®iÓm sau liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¶o hiÓm.
Thø nhÊt: Sè lîng tµu xe tham gia giao th«ng ®êng bé
ngµy cµng t¨ng vµ cã nh÷ng thêi kú t¨ng lªn ®ét biÕn lµm
cho tai n¹n x¶y ra ngµy cµng nhiÒu vµ nghiªm träng. N¨m
1990 sè lîng « t« lµ 387000 chiÕc, xe m¸y 8700000 chiÕc.
N¨m 1990 x¶y ra 12000 vô tai n¹n lµm 15000 ngêi chÕt vµ
14000 ngêi bÞ th¬ng.
N¨m 2001 sè lîng « t« lµ 124700 chiÕc, xe m¸y lµ
16007813 chiÕc x¶y ra 29713 vô tai n¹n lµm 10477 ngêi bÞ
chÕt vµ 29188 ngêi bÞ th¬ng, thiÖt h¹i 685 tû ®ång trong
®ã 42% chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho tai n¹n giao th«ng. (t¹p
chÝ giao th«ng vËn t¶i T9/00).
Thø hai: Xe c¬ giíi cã tÝnh c¬ ®éng cao, tÝnh viÖt ®·
tèt vµ tham gia triÖt ®Ó vµo qu¸ tr×nh vËn chuyÓn v× vËy
x¸c suÊt rñi ro rÊt lín.
Thø ba: Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé phô
thuéc rÊt lín vµo c¬ së h¹ tÇng, thêi tiÕt khÝ hËu, ®Þa
h×nh. N¨m 1990 cã 112700km ®êng bé, nhng chØ cã
19.8% ®êng r¶i nhùa vµ bª t«ng. Cho ®Õn n¨m 2001 cã
127500km, trong ®ã 38% lµ ®êng r¶i nhùa vµ bª t«ng.
HiÖn nay níc ta cã 109 ®Ìo dèc nguy hiÓm c¸c lo¹i.
Thø t: Xe c¬ giíi tham gia giao th«ng ®êng bé chÞu sù
chi phèi cña mét sè bé luËt cña quèc gia nh luËt an toµn giao
th«ng, luËt ®êng bé, luËt d©n sù.
Do nh÷ng ®Æc ®iÓm cã tÝnh ®Æc thï nh trªn nªn ë
tÊt c¶ c¸c níc khi ®· cã b¶o hiÓm th× bao giê còng triÓn
khai nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi. Vµ ë ViÖt Nam th×
nghiÖp vô nµy còng ®îc triÓn khai phæ biÕn vµ réng r·i.
B¶ng 1:T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng ®êng bé ViÖt
Nam.
Sè vô x¶y ra
Sè ngêi chÕt
Sè ngêi bÞ th-
T¨ng so
Sè
T¨ng so
¬ng
Sè ngêi
x¶y
víi n¨m
Ngêi
víi n¨m
bÞ th-
víi n¨m
tríc (%)
chÕt
tríc (%)
¬ng
tríc (%)
199
ra
19.07
6
199
5
19.15
24
5.581
2,8
21.556
27,4
7
9
0,4
5.680
1,8
21.905
1,6
N¨m Sè vô
T¨ng so
199
19.97
8
199
5
20.73
9
200
3
23.58
0
200
7
25.04
1
200
0
28.92
2
7
200 20.73
3
8
4,3
6.067
6,8
22.723
3,7
3,8
6.670
9,9
23.911
5,2
3,8
7.061
5,9
24.171
1,1
6,2
10.477
48,4
29.188
20,8
8,4
12.781
26.4
30.591
16.05
-28,3
11.820
-7,5
19.159
-37,3
Nguån:
T¹p chÝ GTVT
Tèc ®é gia t¨ng ph¬ng tiÖn vËn t¶i lµ rÊt lín, mäi
thµnh phÇn kinh tÕ vµ tõng ngêi d©n ®Òu cã thÓ bá vèn
®Çu t vµ mua s¾m ph¬ng tiÖn vËn t¶i. Víi sù t¨ng lªn vÒ
ph¬ng tiÖn vËn t¶i th× tû lÖ thuËn víi nã tai n¹n sÏ t¨ng lªn
vµ nã ®ang lµ mét th¸ch thøc cña c¸c quèc gia trªn thÕ
giíi vµ cña ViÖt Nam.
Trong b¸o c¸o cña Ng©n hµng thÕ giíi (WB) "tõ n¨m
1988 ®Õn n¨m 1997" tai n¹n giao th«ng t¨ng gÊp 4 lÇn vµ
cã tíi 15159 vô tai n¹n. Cßn theo thèng kª cña c¶nh s¸t, tai
n¹n chÕt ngêi t¨ng 235% bÞ th¬ng t¨ng 400%.
Trong ®ã ViÖt Nam lµ níc cã t×nh h×nh tai n¹n giao
th«ng cao nhÊt thÕ giíi h¬n nöa sè liÖu nµy cßn thÊp h¬n
nhiÒu so víi thùc tÕ, do chØ cã mét sè liÖu nµy cßn thÊp
h¬n nhiÒu so víi thùc tÕ, do chØ cã mét sè vô tai n¹n ®îc
ghi chÐp l¹i, nh÷ng chªnh lÖch ®ã lµ do c¶nh s¸t giao
th«ng kh«ng b¾t buéc ph¶i b¸o c¸o tÊt c¶ c¸c tai n¹n ®êng
bé dÉn ®Õn tö vong, bªn c¹nh ®ã do chØ mét sè Ýt xe
tham gia b¶o hiÓm vµ hÇu hÕt c¸c vô tai n¹n thêng gi¶i
quyÕt víi nhau. T×nh h×nh tai n¹n giao th«ng n¨m sau cao
h¬n n¨m ngo¸i c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi, c¶ vÒ sè
ngêi chÕt vµ bÞ th¬ng. Theo tæng hîp cña UB ATQG trong 7
th¸ng ®Çu n¨m 2004 c¶ níc xÈy ra 13521 vô tai n¹n lµm
4540 ngêi bÞ chÕt, 14872 ngêi bÞ th¬ng t¨ng 4.6% sè vô,
9.03% sè ngêi chÕt vµ t¨ng 2.02% sè ngêi bÞ th¬ng so víi
cïng kú n¨m tríc. Trong ®ã sè ngêi bÞ tai n¹n giao th«ng ®êng bé x¶y ra lín nhÊt chiÕm kho¶ng 96% sè vô, 95% sè
ngêi chÕt, 98% sè ngêi bÞ th¬ng. ChÝnh v× vËy ph¶i tËp
trung mäi nç lùc, t×m c¸c gi¶i ph¸p ng¨n chÆn vµ kiÒm
chÕ tai n¹n giao th«ng nãi chung vµ tai n¹n giao th«ng ®êng bé nãi riªng.
Nãi riªng vÒ tai n¹n giao th«ng ®êng bé theo b¸o c¸o
cña côc CS giao th«ng ®êng bé vµ ®êng s¾t 6 th¸ng ®Çu
n¨m 2004 toµn quèc x¶y ra 11560 vô tai n¹n giao th«ng ®êng bé lµm chÕt 3685 ngêi, bÞ th¬ng 12999 ngêi, so víi 6
th¸ng ®Çu n¨m 2003 t¨ng 7.5% vÒ sè vô, 7.2% vÒ sè ngêi
chÕt, 5.8% sè ngêi bÞ th¬ng. §Æc biÖt ®· x¶y ra 77 vô tai
n¹n rÊt nghiªm träng (t¨ng 545 so víi cïng kú n¨m 2003)
lµm chÕt 179 ngêi (t¨ng 21.7%) bÞ th¬ng 395 ngêi (t¨ng
11%). Tuy nhiªn so s¸nh tû lÖ tai n¹n giao th«ng ®êng bé
vÉn thÊp h¬n tû lÖ gia t¨ng cña ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬
giíi « t«, xe m¸y…
Tai n¹n giao th«ng x¶y ra trÇm träng nh vËy lµ do c¸c
nguyªn nh©n sau:
* Nguyªn nh©n kh¸ch quan:
C¬ së h¹ tÇng níc ta cßn thÊp, sè ®êng r¶i bª t«ng cßn
Ýt, sè ®Ìo dèc nguy hiÓm nhiÒu.
* Nguyªn nh©n chñ quan:
XuÊt ph¸t tõ ngêi tham gia giao th«ng ®êng cã 4596
vô chiÕm 76.7% trong ®ã do ch¹y qu¸ tèc ®é quy ®Þnh lµ
2039 vô chiÕm 34.2%, do vît sai quy ®Þnh lµ 1600 vô
chiÕm 26.8%, do ngêi ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn say rîu bia lµ
337 vô chiÕm 5.6%, do thiÕu quan s¸t lµ 425 vô chiÕm
7.1%, do ngêi ®i bé 168 vô chiÕm 2.8%, do thiÕt bÞ kh«ng
an toµn 112 vô chiÕm 1.9%, do cÇu ®êng 12 chiÕm 0.2%…
vµ do c¸c nguyªn nh©n kh¸c lµ 1263 vô chiÕm 21.2%.
- Sè lîng ®Çu xe t¨ng nhanh, do nhu cÇu vËn chuyÓn
®i l¹i vµ do gi¸ thµnh ph¬ng tiÖn h¹, lµm cho sè lîng ®Çu
xe t¨ng lªn mét c¸ch ®ét biÕn.
- Tuæi cña ph¬ng tiÖn tham gia giao th«ng qu¸ cao.
- HÖ thèng b¶o dìng, söa ch÷a thay thÕ phô tïng cña
níc ta cha ®îc quy ho¹ch, tæ chøc vµ qu¶n lý mét c¸ch chÆt
chÏ.
- NhËn thøc vµ tr¸ch nhiÖm cu¶ chñ ph¬ng tiÖn trong
viÖc duy tr× t×nh tr¹ng an toµn kû thuËt cña ph¬ng tiÖn
theo tiªu chuÈn quy ®Þnh khi tham gia giao th«ng cßn rÊt Ýt
nh thay ®æi tæng thµnh, linh kiÖn, phô kiÖn xe c¬ giíi, coi
thêng c¸c quy ®Þnh cña nhµ chÕ t¹o do thiÕu hiÓu biÕt.
2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i b¶o hiÓm xe c¬
giíi.
Do t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng x¶y ra ngµy cµng
nhiÒu vµ møc ®é nghiªm träng nh ®· ph©n tÝch ë trªn nn
ta ®· ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó lµm gi¶m bít tai n¹n giao
th«ng vµ møc ®é nghiªm träng cña nã, nh xö lý vi ph¹m
luËt lÖ giao th«ng, híng dÉn häc luËt lÖ ATGT, b¾t ®éi mò
b¶o hiÓm… Tuy nhiªn víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n con ngêi
còng nh sù trî gióp cña khoa häc c«ng nghÖ chóng ta vÉn
cha thÓ lo¹i bá ®îc tai n¹n giao th«ng x¶y ra víi møc ®é
ngµy cµng lín vµ ®«i khi mang tÝnh th¶m ho¹. Khi tai n¹n
x¶y ra kh«ng chØ cã b¶n th©n nh©n vµ gia ®×nh cña hä
bÞ thiÖt h¹i vÒ tÝnh m¹ng thu nhËp vµ søc khoÎ mµ c¶ x·
héi còng bÞ ¶nh hëng, bëi lÏ nh÷ng ngêi tham gia giao th«ng
lµ nh÷ng ngêi trô cét, ngêi lao ®éng chÝnh trong gia ®×nh,
trong doanh nghiÖp…LuËt ph¸p ®· quy ®Þnh khi x¶y ra tai
n¹n chñ ph¬ng tiÖn ph¶i båi thêng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n
phøc t¹p, v× vËy nhiÒu khi chñ ph¬ng tiÖn g©y tai n¹n råi
bá trèn, g©y ra øc chÕ cho gia ®×nh phÝa n¹n nh©n. H¬n
n÷a nhiÒu khi l¸i xe còng bÞ chÕt nªn viÖc båi thêng khã
gi¶i quyÕt, ngoµi ra cã nh÷ng vô chñ ph¬ng tiÖn kh«ng ®ñ
®iÒu kiÖn tµi chÝnh ®Ó båi thêng cho n¹n nh©n.
§Ó bï ®¾p nh÷ng tæn thÊt vÒ ngêi vµ cña do nh÷ng
rñi ro bÊt ngê g©y ra cho chñ ph¬ng tiÖn vËn t¶i. B¶o hiÓm
ph¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i nãi chung vµ b¶o hiÓm xe
c¬ giíi nãi riªng lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt hiÖn nay.
Do ®ã nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi lµ cÇn
thiÕt vµ kh¸ch quan.
3. T¸c dông cña b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
B¶o hiÓm xe c¬ giíi ra ®êi cã t¸c dông to lín ®èi víi
nÒn kinh tÕ x· héi:
Gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh, æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh
doanh cho c¸c chñ xe. V× xe c¬ giíi lµ mét lo¹i tµi s¶n cã
gÝa trÞ lín ®èi víi mçi c¸ nh©n vµ x· héi do ®ã khi tæn thÊt
x¶y ra, nÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm th× sÏ ®îc c«ng ty
b¶o hiÓm båi thêng gãp phÇn lµm cho viÖc s¶n xuÊt kinh
doanh bÞ gi¸n ®o¹n, h¹n chÕ tèi ®a gi¶m thu nhËp do rñi
ro x¶y ra.
- Gãp phÇn ng¨n ngõa vµ ®Ò phßng tai n¹n giao
th«ng. Th«ng qua c¸c t¸c båi thêng qua c¸c n¨m, nhµ b¶o
hiÓm sÏ thèng kª ®îc rñi ro, nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n
®Ó tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu phßng vµ chèng
tai n¹n x¶y ra nh÷ng lÇn sau: C¸c nhµ B¶o hiÓm sÏ trÝch
phÝ b¶o hiÓm thu ®îc ®Ó x©y dùng, mua s¾m trang bÞ
c¸c thiÕt bÞ an toµn nh r¶i nhùa, x©y cét chèng ®ì hai bªn
dêng h¹n chÕ xe l¨n xuèng vùc.. víi biÖn ph¸p nµy c¶ chñ
xe vµ nhµ b¶o hiÓm ®Òu cã lîi.
- Gãp phÇn xoa dÞu bít sù c¨ng th¼ng gi÷a chñ xe víi
phÝa gia ®×nh n¹n nh©n. Khi x¶y ra tai n¹n chñ xe nhiÒu
khi chñ xe kh«ng cã lçi vµ nhÊt ®Þnh kh«ng båi thêng g©y
ra m©u thuÉn gay g¾t gi÷a chñ xe vµ phÝa gia ®Þnh n¹n
nh©n, khi ®ã c¸c c«ng ty B¶o hiÓm sÏ ®øng ra ®iÒu hoµ
m©u thuÉn b»ng c¸ch chi tr¶ cho phÝa gia ®×nh n¹n nh©n
mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh, ®ã chÝnh lµ viÖc båi thêng
nh©n ®¹o cña c¸c c«ng ty B¶o hiÓm.
- Gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch
cho Nhµ níc, th«ng
qua viÖc nép thuÕ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®· gãp vµo ng©n
s¸ch Nhµ níc mét sè lîng kh¸ lín. Tõ ®ã Nhµ níc cã ®iÒu
kiÖn ®Ó n©ng cÊp c¶i t¹o x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng, t¹o
thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
II. Néi dung c¬ b¶n mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬
giíi.
C¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi ®îc triÓn khai díi
hai h×nh thøc lµ b¾t buéc vµ tù nguyÖn.
C¸c lo¹i h×nh b¾t buéc bao gåm
- B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe c¬ giíi ®èi víi ngêi thø ba
- B¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch
C¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm tù nguyÖn bao gåm
+ B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe
+ B¶o hiÓm TNDS cña chñ xe ®èi víi hµng ho¸ chë trªn
xe
+ B¶o hiÓm tai n¹n l¸i phô xe
1. B¶o hiÓm vËt chÊt th©n xe
a. §èi tîng b¶o hiÓm
Xe c¬ giíi lµ xe ho¹t ®éng b»ng chÝnh ®éng c¬ cña
m×nh vµ ®îc ho¹t ®éng trªn l·nh thæ quèc gia, bao gåm: ¤
t«, xe m¸y, m« t«.
- §èi tîng b¶o hiÓm: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chiÕc xe
cßn gi¸ trÞ vµ ®îc phÐp lu hµnh trªn l·nh thæ cña quèc gia.
Chñ xe tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe lµ ®Ó ®îc båi
thêng nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt x¶y ra víi xe cña m×nh do
nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra.
§èi víi xe « t« c¸c lo¹i cã thÓ b¶o hiÓm toµn bé vËt
chÊt xe vµ còng cã thÓ b¶o hiÓm tõng bé phËn cña chiÕc
xe. Tuy nhiªn nÕu theo tõng bé phËn th× ph¶i theo 7 tæng
thµnh sau:
- Trong mäi trêng hîp kh«ng bao giê b¶o hiÓm båi thêng vît qu¸ sè tiÒn ghi trong ®¬n b¶o hiÓm, hay nãi c¸ch
kh¸c lµ giíi h¹n tèi ®a ®Ó båi thêng.
- NÕu chñ xe cò ®· mua b¶o hiÓm, sau ®ã chuyÓn
quyÒn së h÷u cho ngêi kh¸c th× chñ xe míi vÉn ®îc hëng
b¶o hiÓm ®Õn hÕt h¹n hîp ®ång, nhng chñ xe ph¶i b¸o c¸o
cho c«ng ty b¶o hiÓm.
- B¶o hiÓm kh«ng chÞu phÇn hao mßn tù nhiªn cña
chiÕc xe. Chñ xe ph¶i chÞu c¸c kho¶n miÔn thêng, hao
mßn, trôc trÆc m¸y mãc, háng lèp xe do sö dông thanh bÞ
c¾t hay næ.
b. Ph¹m vi b¶o hiÓm
Trong hîp ®ång b¶o hiÓm c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm bao
gåm:
- Tai n¹n do ®©m vµ lËt ®æ
- Ch¸y næ b·o, lò lôt, sÐt ®¸nh ®éng ®Êt ma ®¸.
- MÊy c¾p toµn bé xe
- Tai n¹n do rñi ro bÊt ngê kh¸c g©y nªn.
Ngoµi nh÷ng kho¶n båi thêng trªn do chiÕc xe ®îc b¶o
hiÓm, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho chñ xe
nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý nh»m:
- Ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t sinh thªm khi xe
bÞ thiÖt h¹i do c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm.
- Chi phÝ b¶o vÖ xe vµ kÐo xe bÞ thiÖt h¹i ®Õn n¬i
gÇn nhÊt söa ch÷a.
- Chi phÝ gi¸m ®Þnh tæn thÊt nÕu thuéc tr¸ch nhiÖm
cña nhµ b¶o hiÓm.
§Ó tr¸nh nh÷ng nguy c¬ ®¹o ®øc, lîi dông b¶o hiÓm,
nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt, luËt lÖ giao th«ng, hay
mét sè rñi ro ®Æc biÖt kh¸c, nh÷ng thiÖt h¹i tæn thÊt x¶y
ra nh÷ng nguyªn nh©n sau ®©y kh«ng ®îc båi thêng. Hay
®©y chÝnh lµ nh÷ng rñi ro bÞ lo¹i trõ:
- Hµnh ®éng cè ý cña chñ xe, l¸i xe
- Chñ xe vi ph¹m luËt lÖ an toµn giao th«ng nh ®i vµo
®êng cÊm, ®i ngîc chiÒu quy ®Þnh, ®i ®ªm kh«ng ®Ìn.
- L¸i xe kh«ng ®ñ tuæi, kh«ng cã b»ng hoÆc cã nhng
kh«ng hîp lÖ.
- L¸i xe bÞ ¶nh hëng cña rîu bia, ma tuý hoÆc chÊt
kÝch thÝch kh¸c khi ®iÒu khiÓn xe.
- Xe chë chÊt næ, chÊt ch¸y tr¸i phÐp.
- Xe chë qu¸ träng t¶i hoÆc qu¸ sè kh¸ch quy ®Þnh.
- Xe sö dông ®Ó tËp l¸i, ®ua thÓ thao, ch¹y thö sau
khi söa ch÷a.
Trong qu¸ tr×nh triÓn khai nghiÖp vô, c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm ph¶i lu ý. NÕu mét ngêi nµo ®ã l¸i xe mµ ngêi nµy
kh«ng cã tªn trong danh môc "nh÷ng ngêi hay nh÷ng lo¹i
ngêi ®îc quyÒn l¸i xe" th× c«ng ty b¶o hiÓm vÉn ph¶i gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i nÕu xe bÞ mÊt trém vµ tªn trém xe g©y ra
tai n¹n dÉn ®Õn tö vong, th¬ng tÝch, thiÖt h¹i cho bªn thø
ba.
c. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm, sè tiÒn b¶o hiÓm vµ phi b¶o
hiÓm.
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm lµ gi¸ trÞ thùc tÕ trªn thÞ trêng cña
chiÕc xe t¹i thêi ®iÓm ngêi tham gia b¶o hiÓm mua b¶o
hiÓm.
ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña xe lµ rÊt
quan träng, v× ®©y lµ c¬ së ®Ó båi dìng thêng chÝnh x¸c
thiÖt h¹i thùc tÕ cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Tuy nhiªn
gi¸ xe trªn thÞ trêng lu«n lu«n biÕn ®éng vµ cã thªm nhiÒu
chñng lo¹i xe míi g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
xe.
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh vµ chªnh lÖch gi÷a gi¸
trÞ ban ®Çu víi khÊu hao cña xe.
Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ sè tiÒn ghi trong ®¬n b¶o hiÓm.
ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña xe lµ rÊt
quan träng, v× ®©y lµ c¬ së ®Ó båi thêng chÝnh x¸c thiÖt
h¹i thùc tÕ cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Tuy nhiªn gi¸ xe
trªn thÞ trêng lu«n lu«n biÕn ®éng vµ cã thªm nhiÒu chñng
lo¹i xe m íi g©y khã kh¨n cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ xe.
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh dùa vµ chªnh lÖch
gi÷a gi¸ trÞ ban ®Çu víi khÊu hao cña xe.
Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ sè tiÒn ghi trong ®¬n b¶o hiÓm.
PhÝ b¶o hiÓm
Khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm cho tõng ®èi tîng tham gia
b¶o hiÓm cô thÓ c¸c c«ng ty B¶o hiÓm thêng c¨n cø vµo
nh÷ng nh©n tè sau:
Lo¹i xe: Do mçi lo¹i xe cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kü thuËt
kh¸c nhau, cã møc ®é rñi ro kh¸c nhau nªn phÝ b¶o hiÓm
®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i xe. Th«ng thêng c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm ®a ra nh÷ng biÓu x¸c ®Þnh phÝ phï hîp cho hÇu
hÕt c¸c xe th«ng dông, th«ng qua viÖc ph©n lo¹i xe thµnh
c¸c nhãm. ViÖc ph©n lo¹i nµy ®îc dùa trªn c¬ së tèc ®é tèi
®a cña xe, tû lÖ gia tèc, møc ®é khã kh¨n khi söa ch÷a vµ
sù khan hiÕm cña phô tïng. §èi víi c¸c lo¹i xe ho¹t ®éng
kh«ng th«ng dông nh xe kÐo ro mooc, xe chë hµng nÆng…
Do cã møc ®é rñi ro cao nªn phÝ b¶o hiÓm thêng ®îc céng
thªm mét tû lÖ nhÊt ®Þnh dùa trªn møc phÝ c¬ b¶n.
PhÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
P=f+d
Trong ®ã: P lµ phÝ thua mçi ®Çu xe
d: lµ phÇn phô phÝ
f lµ phÝ thuÇn (phÝ båi thêng).
Theo c«ng thøc trªn th× phÝ b¶o hhiÓm phô thuéc vµo
c¸c yÕu tè sau:
* T×nh h×nh båi thêng cña nh÷ng n¨m tríc ®ã. PhÝ
båi thêng ®îc x¸c ®Þnh nh sau dùa trªn sè liÖu thèng kª.
F = s1* t1/c1 + s2*t2/c2+..sn*tn/cn
Trong ®ã: Si lµ sè vô tai n¹n x¶y ra trong n¨m thø i
Ti lµ thiÖt h¹i b×nh qu©n mét vô trong n¾m thø i
ci sè xe ho¹t ®éng trong n¨m thø i
PhÇn phô phÝ bao gåm c¸c chi phÝ nh chi phÝ ®Ò
phßng h¹n chÕ tæn thÊt, chi phÝ qu¶n lý.
C«ng thøc x¸c ®Þnh mét c¸ch tæng qu¸t: P = sb*r
Chñ xe cã thÓ tham gia b¶o hiÓm toµn bé hoÆc tõng
tæng thµnh. V× vËy khi tÝnh sè tiÒn b¶o hiÓm ph¶i dùa vµo
gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ khÊu hao, møc khÊu hao vµ STBH ph¶i
cña tõng tæng thµnh l¹i ph¶i c¨n cø vµo c¬ cÊu gi¸ trÞ cña
tæng thµnh ®ã trong tæng gi¸ trÞ cña chiÕc xe, th«ng thêng c¸c c«ng ty b¶o hiÓm quy ®Þnh tæng thµnh th©n vá
chiÕm 53.5% GTBH. NÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm mét
hoÆc sè tæng thµnh th× tû lÖ phÝ bao giê còng cao h¬n
theo mét hÖ sè nhÊt ®Þnh.
- Khu vùc ®Ó xe: Trong thùc tÕ kh«ng ph¶i c«ng ty
b¶o hiÓm nµo còng quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy, tuy nhiªn
mét sè c«ng ty vÉn quan t©m rÊt chÆt chÏ, khu vùc ®Ó xe
cµng an toµn th× phÝ thÊp h¬n.
- Môc ®Ých sö dông xe: §©y lµ nh©n tè rÊt quan träng
khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm, nã gióp c«ng ty b¶o hiÓm biÕt
®îc møc ®é rñi ro cã thÓ x¶y ra ®Ó x¸c ®Þnh phÝ cho hîp
lý.
Ngoµi ra ®é tuæi khiÓn xe còng rÊt quan träng, th«ng
thêng nh÷ng l¸i xe tõ 50 - 55 tuæi thêng Ýt gÆp rñi ro h¬n
nh÷ng ngêi trÎ tuæi. Tuy nhiªn víi nh÷ng ngêi trªn 60 tuæi
c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ kh«ng nhËn b¶o hiÓm trõ khi cã
giÊy chøng nhËn søc khoÎ phï hîp. Ngoµi ra ®Ó nªu cao tinh
thÇn tr¸ch nhiÖm, tr¸nh hiÖn tîng trôc lîi b¶o hiÓm th× c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm vÉn thêng quy ®Þnh mét møc miÔn thêng. Tæn thÊt x¶y ra díi møc nµy th× c¸c chñ xe ph¶i chÞu
tr¸ch nhiÖm.
Trong thùc tÕ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cßn ph¶i x¸c ®Þnh
phÝ b¶o hiÓm ng¾n h¹n, lo¹i phÝ nµy liªn quan ®Õn tû lÖ
phÝ ng¾n h¹n. Tû lÖ phÝ ng¾n h¹n ®îc ¸p dông khi ngêi
®îc b¶o hiÓm yªu cÇu ®îc b¶o hiÓm trong mét giai ®o¹n
ng¾n h¬n mét n¨m, tû lÖ phÝ b¶o hiÓm nµy cao h¬n phÝ
b¶o hiÓm t¬ng øng cho c¶ n¨m do c¸c c«ng ty ph¶i cïng c¸c
chi phÝ hµnh chÝnh bÊt chÊp thêi h¹n cña hîp ®ång, ë ®©y
khång cã sù t¸i tôc hîp ®ång nªn kh«ng thÓ bï l¹i c¸c chi
phÝ ban ®Çu. C¸c lo¹i b¶o hiÓm ng¾n h¹n thêng liªn quan
tíi nh÷ng l¸i xe Ýt quen thuéc víi víi chiÕc xe nh nh÷ng l¸i
xe thêng xuyªn, ®iÒu nµy ®Æc biÖt thêng x¶y ra víi nh÷ng
chiÕc xe ®i thuª. Tuy cã mét Ýt dao ®éng nhng tû lÖ phÝ
®îc c¸c ®Þnh nh sau:
Thêi h¹n b¶o hiÓm
Tû lÖ phÝ x¸c ®inh
1 ngµy
8 ngµy
15
1 th¸ng (30 ngµy)
2 th¸ng (60 ngµy)
3 th¸ng (90 ngµy)
4 th¸ng (120 ngµy)
5 th¸ng
6 th¸ng
7 th¸ng
8 th¸ng
9 th¸ng
H¬n 9 th¸ng
(%)
5
10
12.5
20
25
30
40
50
60
65
75
85
Toµn bé phÝ
- Gi¸m phÝ b¶o hiÓm: §Ó khuyÕn khÝch c¸c chñ xe cã
sè lîng lín tham gia b¶o hiÓm t¹i c«ng ty m×nh, c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm thêng ¸p dông møc gi¶m phÝ so víi møc phÝ
chung theo sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra hÇu hÕt
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông c¬ chÕ gi¶m gi¸ cho
nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm kh«ng cã khiÕu n¹i vµ gia
t¨ng tû lÖ gi¶m phÝ nµy cho mét sè n¨m kh«ng cã khiÕu n¹i
gia t¨ng. Cã thÓ nãi ®©y lµ biÖn ph¸p phæ biÕn trong b¶o
hiÓm xe c¬ giíi.
§èi víi nh÷ng xe ho¹t ®éng theo muµe vô, th× xe ph¶i
®ãng phÝ trong nh÷ng ngµy ho¹t ®éng ®ã. PhÝ b¶o hiÓm
®îc x¸c ®Þnh.
PhÝ ®ãng = Møc phÝ c¶ n¨m x sè th¸ng xe ho¹t ®éng
trong n¨m
C¸c ®¬n b¶o hiÓm ng¾n h¹n kh«ng ¸p dông h×nh
thøc gi¶m phÝ do kh«ng khiÕu n¹i, chóng kh«ng thÓ ®îc t¸i
tôc vµ th«ng thêng kh«ng ®îc gia h¹n.
NÕu ngêi b¶o hiÓm yªu cÇu huû bá ®¬n b¶o hiÓm
trong n¨m b¶o hiÓm ®Çu tiªn c¸c c«ng ty B¶o hiÓm dùa
trªn tû lÖ phÝ ng¾n h¹n.
d. Gi¸m ®Þnh vµ båi thêng tæn thÊt.
Gi¸m ®Þnh vµ båi thêng lµ c«ng viÖc cuèi cïng hoµn
thiÖn s¶n phÈm b¶o hiÓm.
Lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ lµm
gi¶m ®îc nh÷ng chi phÝ trong qu¸ tr×nh kinh doanh b¶o
hiÓm, thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh trong qu¸ tr×nh
c¹nh tranh gay g¾t. V× vËy c«ng t¸c gi¸m ®Þnh båi thêng
phÝa theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh.
* Gi¸m ®Þnh:
Còng nh c¸c lo¹i ®¬n b¶o hiÓm kh¸c, c«ng ty b¶o
hiÓm yªu cÇu chñ xe hoÆc l¸i xe khi xe bÞ tai n¹n ph¶i t×m
mäi c¸ch ®Ó cøu ch÷a, h¹n chÕ tæn thÊt mÆt kh¸c nhanh
chãng b¶o cho c«ng ty b¶o hiÓm biÕt ®Ó gi¸m ®Þnh. C¸c
chñ xe kh«ng ®îc tù ý di chuyÓn, th¸o dì hoÆc söa ch÷a xe
khi cha cã ý kiÕn cña c«ng ty b¶o hiÓm, trõ trêng hîp ph¶i
thi hµnh chØ thÞ cña c¬ quan cã thÈm quyÒn.
Gi¸m ®Þnh viªn cã thÓ lµ ngêi cña c«ng ty b¶o hiÓm,
lµ ngêi ®¹i diÖn cña c«ng ty hoÆc còng cã thÓ lµ gi¸m
®Þnh viªn ®éc lËp.
Trong qu¸ tr×nh gi¸m ®Þnh ph¶i lµm râ c¸c vÊn ®Ò
sau:
Nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n cho thuéc ph¹m vi b¶o
hiÓm kh«ng
Møc ®é thiÖt h¹i vËt chÊt liªn quan ®Õn sè tiÒn b¶o
hiÓm
Lèi còng nh møc ®é thiÖt h¹i cña ngêi thø ba.
X¸c ®Þnh møc khÊu hao cho phï hîp, nÕu xe tham gia
b¶o hiÓm tõ ®Çu th¸ng mµ khi bÞ tai n¹n tõ ngµy 15 trë vÒ
tríc khi th× kh«ng tÝnh khÊu hao th¸ng ®ã, cßn nÕu xe bÞ
tai n¹n sau ngµy 15 th× th¸ng ®ã ®îc tÝnh khÊu hao.
Mäi tæn thÊt ®îc kh¸ch hµng th«ng b¸o ®Òu ph¶i ®îc
gi¸m ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng ®Ó c¸c tang vËt vµ
nh©n chøng kh«ng bÞ ph©n t¸n. Trong trêng hîp gi¸m
®Þnh kh«ng thùc hiÖn ®îc do hiÖn trêng bÞ x¸o trén, ho¸
®¬n chøng tõ bÞ tiªu huû th× cã thÓ c¨n cø vµo biªn b¶n
cña c¬ quan chøc n¨ng, dùa vµo khai b¸o cña ngêi ®îc b¶o
hiÓm, b»ng chøng, ¶nh chôp, hiÖn vËt thu ®îc vµ kÕt qu¶
®iÒu tra cña gi¸m ®Þnh viªn
NÕu tai n¹n x¶y ra cã liªn quan ®Õn ngêi thø ba th×
gi¸m ®Þnh viªn ph¶i híng dÉn bªn thø ba tiÕn hµnh c¸c thñ
tôc vµ cïng ®øng ra gi¸m ®Þnh ®Ó gi¶i quyÕt tr¸ch nhiÖm
cña c¸c bªn. Sau khi gi¸m ®Þnh cã ®ñ mÆt c¸c bªn liªn
quan cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp biªn b¶n gi¸m ®Þnh, c¨n
cø vµo biªn b¶n gi¸m ®Þnh nhµ B¶o hiÓm sÏ tiÕn hµnh gi¶i
quyÕt båi thêng cho chñ xe.
Hå s¬ båi thêng bao gåm c¸c giÊy tê sau ®©y:
1. GiÊy phÐp lu hµnh vµ b»ng l¸i
2. GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm
3. Tê khai t×nh tr¹ng tai n¹n cña chñ xe
4. Biªn b¶n gi¸m ®Þnh
5. B¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n trong mét sè
trêng hîp cã tranh chÊp
6. C¸c tµi liÖu x¸c ®Þnh cña bªn thø ba nÕu cã
7. C¸c chøng tõ hãa ®¬n cÇn thiÕt: Hãa ®¬n thanh
to¸n tiÒn söa ch÷a xe, kÐo xe
* Båi thêng
VÒ nguyªn t¾c viÖc x¸c ®Þnh sè tiÒn båi thêng ph¶i
®¶m b¶o ®iÒu kiÖn: sè tiÒn b¶o hiÓm lµ giíi h¹n tèi ®a
cña møc båi thêng.
Tuy nhiªn trong b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi cã ¸p
dông khÊu hao v× vËy ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè tiÒn båi
thêng ph¶i chia theo hai trêng hîp sau:
Trêng hîp 1: Båi thêng tæn thÊt toµn bé ( cã 3 trêng
hîp )
- NÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm
nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ b¶o hiÓm: Th× khi tæn thÊt
toµn bé x¶y ra chñ xe båi thêng ®óng b»ng sè tiÒn ghi
trong ®¬n b¶o hiÓm trõ ®i tËn thu vµ khÊu hao ph©n bæ
cho nã ( nÕu cã )
STBT = STBH - KH(%) - TT(%)
- NÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm víi sè tiÒn b¶o hiÓm
lín h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm: Th× theo nguyªn t¾c ho¹t ®éng
cña b¶o hiÓm, ®Ó tr¸nh viÖc lîi dông b¶o hiÓm, c«ng ty
b¶o hiÓm chØ chÊp nhËn STBH <= GTBH, tuy nhiªn nÕu
chñ xe v« t×nh hay cè ý tham gia víi STBH > GTBH th× nhµ
B¶o hiÓm còng chØ båi thêng b»ng thiÖt h¹i thùc tÕ vµ lu«n
lu«n nhá h¬n hoÆc b»ng GTBH.
STBH =
gtbh - kh - tt
- NÕu xe bÞ mÊt c¾p chñ xe ph¶i kÞp thêi th«ng b¸o
cho nhµ
B¶o hiÓm biÕt ®Ó tæ chøc t×m kiÕm, sau mét
thêi gian nhÊt ®Þnh kh«ng t×m thÊy nhµ B¶o hiÓm tiÕn
hµnh båi thêng nh sau:
+ Båi thêng ®óng b»ng sè tiÒn ghi trong ®¬n b¶o
hiÓm trõ ®i khÊu hao ph©n bæ cho nã nÕu cã ( nh trêng
hîp 1)
+ Båi thêng ®óng b»ng gi¸ trÞ cña chiÕc xe khi tham
gia b¶o hiÓm trõ ®i khÊu hao nÕu cã.
NÕu sau mét thêi gian sau khi ®· ®îc båi thêng l¹i t×m
thÊy xe, chñ xe muèn chuéc l¹i ph¶i cã sù tháa thuËn cña
c¸c bªn.
Trêng hîp 2: Båi thêng tæn thÊt bé phËn( 3 trêng hîp)
- NÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm víi STHB <= GTBH khi
tæn thÊt bé phËn x¶y ra, møc båi thêng tèi ®a cña b¶o
hiÓm còng chØ b»ng c¬ cÊu gi¸ trÞ cña bé phËn ®ã trong
tæng gi¸ trÞ cña chiÕc xe khi tham gia b¶o hiÓm. Th«ng thêng c¬ cÊu ®ã ®îc quy ®Þnh nh sau: th©n vá chiÕm
53.5% ®éng c¬ 15.5% trong tæng gi¸ trÞ chiÕc xe.
- NÕu xe bÞ tai n¹n, mét bé phËn nµo ®ã bÞ h háng
ph¶i thay thÕ míi th× STBH cña nhµ B¶o hiÓm còng chØ
b»ng gi¸ trÞ cña bé phËn ®ã tríc khi x¶y ra tai n¹n.
- NÕu chñ xe tham gia b¶o hiÓm víi STBH > GTBH khi
tæn thÊt bé phËn x¶y ra, møc båi thêng tèi ®a cña b¶o
hiÓm còng chØ b»ng c¬ cÊu gi¸ trÞ cña bé phËn ®ã trong
tæng gi¸ trÞ cña chiÕc xe tham gia b¶o hiÓm trong nghiÖp
vô b¶o hiÓm xe c¬ giíi, chñ xe cã thÓ tham gia nhiÒu ®¬n
b¶o hiÓm, nhng sè tiÒn båi thêng tèi ®a còng chØ b»ng gi¸
trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ cña chiÕc xe. V× b¶o hiÓm xe c¬ giíi lµ
b¶o hiÓm tµi s¶n nªn kh«ng cã b¶o hiÓm trïng,
Khi tham gia b¶o hiÓm chñ xe cÇn ph¶i lu ý mét sè vÊn
®Ò sau:
- Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm nµy c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
thêng quy ®Þnh chØ tÝnh khÊu hao trong nh÷ng trêng hîp
tæn thÊt trong nh÷ng trêng hîp tæn thÊt toµn bé hoÆc toµn
- Xem thêm -
.DOC 
78 
106 
87 
