Tài liệu Một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện thiệu hóa tỉnh thanh hóa luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH NGUYỄN THỊ XUÂN SƠN MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HOÁ TỈNH THANH HOÁ Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. MAI CÔNG KHANH Vinh, 2011 LỜI CẢM ƠN! Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các Thầy giáo trong Ban giám hiệu trường Đại học Vinh, các Thầy giáo, Cô giáo Khoa sau Đại học, các Thầy giáo, Cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và viết luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo TS. Mai Công Khanh người đã hết sức tận tình, động viên khích lệ và trực tiếp hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa, Huyện uỷ, UBND huyện Thiệu Hóa, lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Thiệu Hóa, các đồng chí Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, giáo viên các trường Mầm non huyện Thiệu Hóa, gia đình và các bạn đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, động viên tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng, nhưng luận văn không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Tôi kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý và giúp đỡ của các Thầy giáo, Cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Vinh, tháng 12 năm 2011 Tác giả NguyễnThịXuânSơn 1 MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU............................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1 2. Mục đích nghiêncứu....................................................................................4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................4 4. Giả thuyết khoa học......................................................................................4 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu.................................................................4 6. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................5 7. Những đóng góp của đề tài...........................................................................5 8. Cấu trúc luận văn.........................................................................................6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP.................7 1.1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...............................................7 1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI....................................11 1.2.1. Tổ chức thực hiện...................................................................................11 1.2.2. Quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp...........12 1.3. NHỮNG ĐỔI MỚI CỦA GDMN HIỆN NAY............................................25 1.4. Ý NGHĨA CỦA VIỆC ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP.................................................................................27 Kết luận chương 1...........................................................................................28 Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HOÁ TỈNH THANH HOÁ..............................................30 2.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI, GIÁO DỤC VÀ GIÁO DỤC MẦM NON Ở HUYỆN THIỆU HOÁ TỈNH THANH HOÁ. .........................................................................................................................30 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá. .........................................................................................................................30 2 2.1.2. Giáo dục và giáo dục mầm non ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá.. ..33 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HÓA TỈNH THANH HÓA.....................................................41 2.2.1. Thực trạng chất lượng chăm sóc giáo dục mầm non ở huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa................................................................................................41 2.2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên mầm non ở huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa..................................................................................................................42 2.2.3. Nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của công tác đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.................45 2.2.4. Thực trạng tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa.........................48 2.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HÓA TỈNH THANH HÓA..................................................................................................50 2.3.1. Thực trạng việc xác định nguồn minh chứng đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp............................................................................50 2.3.2.Thực trạng việc sử dụng các phương pháp thu thập minh chứng để xây dựng căn cứ đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa..............................................................................53 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HÓA TỈNH THANH HÓA.................................................55 2.4.1. Những mặt mạnh...................................................................................55 2.4.2. Những mặt hạn chế................................................................................56 2.4.3. Nguyên nhân thành công và hạn chế:.....................................................57 Kết luận chương 2...........................................................................................59 Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HÓA TỈNH THANH HÓA................................................................60 3.1. CĂN CỨ VÀ NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP..................................................................................60 3.1.1. Căn cứ để đề xuất các biện pháp...........................................................60 3.1.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp..........................................................61 3 3.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP Ở HUYỆN THIỆU HÓA TỈNH THANH HÓA................................................................................63 3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ giáo viên mầm non..........................................................63 3.2.2. Nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên đối với quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.....................................................66 3.2.3. Xác định minh chứng khi đánh giá các tiêu chí Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non...................................................................................................70 3.2.4. Xây dựng bảng phương pháp thu thập minh chứng đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp...................................................................78 3.2.5. Xây dựng quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp..............................................................................................................81 3.2.6. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, tự bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp...................................................................................94 3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP..................................................99 3.4. KHẢO NGHIỆM MỨC ĐỘ CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP......................................................................................................99 Kết luận chương 3.........................................................................................103 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................104 1. Kết luận.......................................................................................................104 2. Một số kiến nghị........................................................................................105 2.1. Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh Thanh Hóa............................................105 2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa..........................................106 2.3. Đối với Huyện Ủy - Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân huyện........106 2.4. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thiệu Hóa...........................107 2.5. Đối với Hiệu trưởng và cán bộ quản lý, giáo viên các trường mầm non................................................................................................................107 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................109 PHỤ LỤC 4 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CBQL GD & ĐT UBND HĐND NXBGD GD GDMN MN TH THCS THPT TTGDTX GS.TS BCH TW CBGV GV GVMN XHCN ĐH CĐ TC QLGD CSVC KT-XH ĐMHTTCHĐGD CSGD CBCC CNH,HĐH SL Cán bộ quản lý Giáo dục và Đào tạo Ủy ban nhân dân Hội đồng nhân dân Nhà xuất bản giáo dục Giáo dục Giáo dục mầm non Mầm non Tiểu học Trung học cơ sở Trung học phổ thông Trung tâm giáo dục thường xuyên Giáo sư.Tiến sĩ Ban chấp hành Trung Ương Cán bộ giáo viên Giáo viên Giáo viên mầm non Xã hội chủ nghĩa Đại học Cao đẳng Trung cấp Quản lý giáo dục Cơ sở vật chất Kinh tế - xã hội Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục Chăm sóc giáo dục Cán bộ công chức Công nghiệp hóa, hiện đại hóa Số lượng DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ Bảng 01: Quy mô trường, lớp, trẻ mầm non...................................................36 Bảng 02: Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non.............................37 Bảng 03: Chất lượng giáo dục trẻ mầm non..................................................38 Bảng 04: Số lượng cán bộ quản lý giáo dục mầm non, giáo viên mầm non...................................................................................................................39 5 Bảng 05: Trình độ đào tạo của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên mầm non.................................................................................................................. 40 Bảng 06: Thống kê số lượng, cơ cấu độ tuổi, số năm giảng dạy của giáo viên mầm non ở huyện Thiệu Hóa năm học 2010 – 2011......................................42 Bảng 07: Thực trạng trình độ chuyên môn, chính trị của giáo viên mầm non ở huyện Thiệu Hóa năm học 2010 – 2011..........................................................43 Bảng 08: Thống kê xếp loại giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hóa năm học 2010 - 2011..........................................................43 Bảng 09: Đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của công tác đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp......................46 Bảng 10: Mức độ quan tâm đến các bước tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp............................................48 Bảng 11: Mức độ sử dụng các nguồn cung cấp minh chứng .........................50 Bảng 12: Mức độ sử dụng các phương pháp thu thập minh chứng ...............53 Bảng 13: Ý kiến của cán bộ quản lý và giáo viên về mức độ cần thiết của các biện pháp.......................................................................................................100 Bảng 14: Ý kiến của cán bộ quản lý và giáo viên về tính khả thi của các biện pháp...............................................................................................................101 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 01: Đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp..................18 Sơ đồ 02: Sơ đồ về mối quan hệ giữa các giai đoạn của quy trình đánh giá giáo viên mầm non .........................................................................................84 Sơ đồ 03: Sơ đồ về quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp..............................................................................................................85 6 7 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Sự phát triển của lịch sử xã hội ngày càng khẳng định vai trò, tác dụng to lớn của giáo dục đối với kinh tế - xã hội, giáo dục là chìa khoá mở cửa tiến vào tương lai, là động lực quan trọng nhất thúc đẩy sản xuất và sự phát triển của kinh tế - xã hội. Sự nghiệp GD - ĐT đã được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm và coi trọng. Trong Điều 35 - Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam ghi rõ: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Nhà nước và xã hội phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, mục tiêu chiến lược phát triển GDMN từ nay đến năm 2020 đã đưa ra quan điểm xác định vị trí "Giáo dục MN đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách thông qua hệ thống GD quốc dân, tạo tiền đề phổ cập tiểu học” [7, 24]. Thế kỷ XXI - thế kỷ của khoa học công nghệ, của nền văn minh tri thức. Thế kỷ mới đang đặt nước ta trước những thời cơ và thách thức mới. Báo cáo chính trị của Đại hội Đảng lần thứ IX, tháng 4 năm 2001, đã xác định mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm tới là: "Đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp hóa theo hướng hiện đại" [14]. Trên cơ sở đánh giá thực trạng giáo dục nước nhà, Đại hội IX đã khẳng định: "Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu" với mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài; giáo dục phải gắn chặt với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Báo cáo nêu rõ: "Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững". 8 Chỉ thị 40 của Ban Bí thư cũng đã nêu rõ "Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hóa đảm bảo chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước". [1] Giáo dục là một lĩnh vực hoạt động đặc thù của con người. Do vậy, việc đánh giá chất lượng giáo dục cũng phải dựa vào cách đánh giá rất đặc biệt. Đánh giá là bộ phận hợp thành rất quan trọng, một khâu không thể tách rời của quá trình giáo dục - đào tạo. Nếu coi quá trình Giáo dục - Đào tạo là một hệ thống thì đánh giá đóng vai trò phản hồi của hệ thống, có vai trò tích cực trong việc điều chỉnh hệ thống, là cơ cở cho việc đổi mới giáo dục - đào tạo. Chính vì vậy, đánh giá là một trong những vấn đề luôn được quan tâm. Đánh giá trong giáo dục nói chung và đánh giá hoạt động nghề nghiệp của giáo viên nói riêng là một hoạt động mang tính xã hội, có tầm quan trọng hàng đầu đối với vấn đề chất lượng. Giáo viên là tâm điểm của qúa trình giáo dục, là chiếc máy cải tạo ra nguồn nhân lực cho xã hội. Chất lượng của đội ngũ giáo viên quyết định chất lượng giáo dục. Để góp phần đảm bảo chất lượng cho giáo dục, việc đánh giá hoạt động nghề nghiệp của giáo viên phải được quan tâm hàng đầu. Người giáo viên mầm non có vai trò, vị trí quan trọng trong sự nghiệp trồng người. Lứa tuổi mầm non là giai đoạn đặt nền móng ban đầu của việc hình thành nhân cách. Do đó, lao động sư phạm của giáo viên mầm non có một sắc thái rất riêng, khác hẳn so với giáo viên của các bậc học khác là tạo bước khởi đầu quan trọng trong việc hình thành phát triển nhân cách lâu dài sau này của con người mới. Căn cứ vào chức trách, nhiệm vụ của người giáo viên, sứ mạng của ngành cũng như của nhà trường, mà xây dựng chuẩn nghề nghiệp giáo viên. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non là cơ sở để xây 9 dựng, đổi mới mục tiêu, nội dung đào tạo, bồi dưỡng giáo viên mầm non ở các cơ sở đào tạo giáo viên mầm non; giúp giáo viên mầm non tự đánh giá năng lực nghề nghiệp, trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện phấn đấu nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non là cơ sở để đánh giá giáo viên mầm non hằng năm theo Quy chế đánh giá xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập ban hành kèm theo Quyết định số 06/2006/QĐBNV ngày 21 tháng 3 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ, phục vụ công tác quản lý, bồi dưỡng và quy hoạch đội ngũ giáo viên mầm non; làm cơ sở để đề xuất chế độ, chính sách đối với giáo viên mầm non được đánh giá tốt về năng lực nghề nghiệp. Vì thế, việc tổ chức thực hiện quy trình đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng. Huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa được tái lập trở lại vào tháng 01 năm 1997, là một huyện đồng bằng của tỉnh Thanh Hoá, có 31 xã, thị trấn. Trong những năm qua giáo dục và đào tạo tỉnh Thanh Hóa nói chung và giáo dục của huyện Thiệu Hóa nói riêng đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà. Tuy nhiên, theo yêu cầu phát triển của công cuộc đổi mới kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay, thì giáo dục và đào tạo của huyện Thiệu Hóa còn nhiều bất cập, đặc biệt là công tác đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường mầm non trên địa bàn huyện. Thiệu Hóa là một huyện thuần nông gặp nhiều khó khăn về các điều kiện kinh tế, xã hội; vì vậy phát triển giáo dục và đào tạo cũng gặp không ít những khó khăn. Việc nghiên cứu tổ chức thực hiện quy trình đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp ở huyệnThiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá chưa có tác giả nào nghiên cứu đề tài này. Trong những năm qua, việc đánh giá giáo viên mầm non tỉnh Thanh Hoá nói chung và huyện Thiệu Hoá nói riêng bên cạnh những hiệu quả nhất định còn có những hạn chế cần phải giải quyết. Tuy việc đánh giá giáo viên mầm non đã được triển khai đồng bộ trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá nói chung và huyện Thiệu Hoá nói riêng nhưng việc 10 tổ chức thực hiện quy trình đánh giá còn chung chung, hiệu quả đánh giá còn hạn chế. Những phân tích trên là lý do để chúng tôi lựa chọn đề tài luận văn: "Một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá". 2. Mục đích nghiên cứu 2.1. Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn về việc tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. 2.2. Đề xuất một số biện pháp cải tiến công tác tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể: Vấn đề đánh giá đội ngũ giáo viên mầm non trong giai đoạn hiện nay. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Những biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá theo chuẩn nghề nghiệp. 4. Giả thuyết khoa học Nếu hoàn thiện các giải pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá với các bước tiến hành logic, chặt chẽ, dựa trên cơ sở chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non và tình hình thực tế của địa phương thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non ở huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa. 5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu 5.1.Nhiệm vụ. Đề tài nhằm giải quyết các nhiệm vụ cơ bản sau đây: - Xác lập được những cơ sở lý luận làm luận chứng cho việc tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. - Phân tích thực trạng tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá. 11 - Đề xuất một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp đảm bảo tính khoa học, hợp lý, hiệu quả, khả thi trong điều kiện nhà trường mầm non hiện nay. 5.2. Phạm vi nghiên cứu Đề tài khảo sát và lấy số liệu tại Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Thiệu Hoá, từ các cán bộ quản lý trường mầm non (bao gồm Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng) và các giáo viên mầm non trên địa bàn huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận. - Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu. - Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp quan sát - Phương pháp nghiên cứu các hoạt động sư phạm. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm trong việc triển khai đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp. - Phương pháp điều tra: Sử dụng các bảng hỏi, thu thập thông tin những vấn đề liên quan đến đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. -Phương pháp chuyên gia: Trưng cầu ý kiến chuyên gia về GDMN - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm 6.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu nghiên cứu. 7. Những đóng góp của đề tài 7.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về vấn đề đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. 7.2. Phân tích thực trạng việc tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá. 7.3. Đề xuất một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá. 12 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung luận văn chia thành 3 chương. Chương I: Cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. Chương II: Thực trạng công tác tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá. Chương III: Một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá. 13 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP 1.1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. 1.1.1. Đánh giá Giáo dục - Giáo dục mầm non. Từ khi nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra đời, Đảng và Nhà nước ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi trọng vai trò, vị trí của giáo dục; giáo dục được coi là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng giữ nước và xây dựng đất nước. Đặc biệt trong những năm gần đây khi đất nước chuyển mình đổi mới, phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hơn lúc nào hết giáo dục - đào tạo có vai trò, vị trí xứng đáng . Giáo dục đã được Đảng và Nhà nước đề cập quan tâm đến trong các văn kiện quan trọng: Hiến pháp nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992, Hội nghị lần thứ tư BCH TW Đảng khoá VII, Hội nghị lần thứ hai BCH TW Đảng khoá VIII, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng (4 - 2001). Văn kiện Đại Hội Đảng lần thứ IX đã chỉ rõ nhiệm vụ của ngành Giáo dục và Đào tạo bước vào thế kỷ XXI là: "Phải tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện trong phát triển giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, tiếp tục nâng chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy học". Trong báo cáo của Ban chấp hành Trung Ương Đảng khóa X về các văn kiện Đại Hội XI của Đảng có nêu: “Phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững đất nước. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo 14 đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành. Đẩy mạnh đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu phát triển của Đất nước. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội; xây dựng xã hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời” [8,3]. Có nhiều cách đánh giá chất lượng giáo dục như: Tự đánh giá, dựa trên nguồn thông tin để đánh giá, tiến hành thanh tra, kiểm tra để đánh giá. Để sự nghiệp giáo dục đạt chất lượng và hiệu quả cao đòi hỏi mọi ngành, mọi cấp, toàn thể xã hội tham gia dưới sự quản lý của nhà nước, trong đó công tác thanh tra, kiểm tra giáo dục là một trong những nội dung của quản lý nhà nước về giáo dục. Trong thực tế cuộc sống, đánh giá là một hoạt động tự nhiên của con người. Trước bất kỳ một sự vật hay hiện tượng tự nhiên hoặc xã hội trong thế giới xung quanh, con người đều có thể đưa ra những đánh giá, nhận xét về chúng. Bất kỳ hoạt động quản lý ở cấp nào, để đảm bảo đạt hiệu quả cao những mục tiêu đã đề ra, đòi hỏi phải tiến hành công tác thanh tra, kiểm tra. Song đánh giá giáo dục là một lĩnh vực hoạt động đặc thù của con người, bởi lẽ giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, có vai trò cực kỳ quan trọng trong tiến trình phát triển cá nhân cũng như cộng đồng. Đánh giá ngày càng được nhìn nhận như là nhân tố có ý nghĩa động lực trong quá trình giáo dục. Đã có các công trình nghiên cứu về đánh giá trong giáo dục như: - "Trắc nghiệm và đo lường cơ bản trong giáo dục", Vụ Đại học - Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 1995. - Nguyễn Phụng Hoàng về: "Kiểm tra và đánh giá thành quả học tập", NXB Giáo dục, năm 1996. - Trần Bá Hoành về: "Đánh giá trong Giáo dục", NXBGD, năm 1998. - Nguyễn Đức Chính về: "Kiểm định Chất lượng Giáo dục Đại học", NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội, năm 2002. - Lâm Quang Thiệp về: "Đo lường và đánh giá trong GD", năm 2003. 15 - Viện Chiến lược và Chương trình GD, Hội thảo "Chuẩn và chuẩn hóa trong giáo dục - Những vấn đề lí luận và thực tiễn", Hà Nội, năm 2005. Chúng ta coi GDMN là bậc học cần thiết và bắt buộc phải nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân. Từ chỉ thị 53/CP của Hội Đồng Bộ Trưởng ngày 12 tháng 8 năm 1966 đã xác định mục tiêu của GDMN “Giáo dục mầm non tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt". Như vậy, đánh giá trong giáo dục mầm non càng có ý nghĩa quan trọng hơn. Đã có các công trình nghiên cứu về đánh giá trong GD mầm non như: - Hồ Lam Hồng về: "Chất lượng đào tạo giáo viên mầm non dựa vào chuẩn", Kỉ yếu hội thảo khoa học về nâng cao chất lượng đào tạo đại học và sau đại học chuyên ngành Giáo viên mầm non, tạp chí Khoa học Đại học Sư phạm Hà Nội, năm 2005. Công trình đã được Tác giả nghiên cứu về chất lượng đào tạo giáo viên mầm non phải dựa vào chuẩn, từ đó giúp cho việc đào tạo giáo viên phải có trình độ và năng lực tốt. - Trần Lan Hương về: "Các giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng Giáo dục Mầm non", Cao đẳng Sư phạm Trung ương, năm 2006. Đề tài đã được Tác giả nêu lên các giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non đáp ứng với yêu cầu đặt ra. Các giải pháp rất cụ thể và có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. - Lê Thu Hương về: "Một số vấn đề lí luận về chất lượng Giáo dục mầm non", Trung tâm nghiên cứu chất lượng & phát triển chương trình Giáo dục mầm non. Đề tài đã nêu được một số vấn đề lý luận về chất lượng giáo dục mầm non cần phải thực hiện tốt để đạt hiệu quả cao trong việc CSGD trẻ. Nhìn chung các công trình nghiên cứu trên đã đưa ra được các giải pháp để đào tạo giáo viên dựa vào chuần và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. 1.1.2. Đánh giá giáo viên trường Mầm non. 16 Đánh giá trong giáo dục nói chung và đánh giá hoạt động nghề nghiệp của giáo viên nói riêng là một hoạt động có tầm quan trọng hàng đầu đối với vấn đề chất lượng. Giáo viên là tâm điểm của quá trình giáo dục, là chiếc máy cải tạo ra nguồn nhân lực cho xã hội. Chất lượng của đội ngũ giáo viên tốt ắt sẽ mang lại chất lượng cho giáo dục. Đánh giá hoạt động nghề nghiệp của giáo viên sẽ góp phần đảm bảo chất lượng giáo dục nói chung. Giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc đào tạo nhân cách con người mới cho xã hội tương lai. Trong trường mầm non, giáo viên mầm non giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức các hoạt động chăm sóc - nuôi dưỡng - giáo dục trẻ em. Đánh giá giáo viên trường mầm non có các công trình nghiên cứu như: - Nguyễn Thị Loan về: "Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm tăng cường công tác chuyên môn cho đội ngũ GVMN" (Luận văn Thạc sĩ - chuyên ngành QLGD, Hà Nội năm 2002). - Trần Thị Kim Dung về: "Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ của hiệu trưởng trường mầm non trọng điểm trên địa bàn tỉnh Nghệ an" ( Luận văn Thạc sĩ - Chuyên ngành QLGD, Vinh năm 2005) - Ngô Kim Yến về: "Biện pháp kiểm tra đánh giá của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học của giáo viên mầm non" (Luận văn Thạc sĩ - chuyên ngành Quản lí giáo dục, Hà Nội năm 2006). 1.1.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên chính là thước đo nhằm xác định mức độ đạt được về phẩm chất và năng lực của người giáo viên. Chuẩn được sử dụng như một công cụ cho các nhà quản lý để giám sát và đánh giá đội ngũ giáo viên, để xây dựng chiến lược đào tạo và phát triển đội ngũ; chuẩn cũng được sử dụng như một công cụ cho chính các giáo viên để tự đánh giá kết quả công việc của họ. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non có các công trình nghiên cứu như: 17 - Hồ Lam Hồng về: "Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc xây dựng chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non", Đề tài cấp Bộ, mã số: B200575-129, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. - "Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non và quy trình xây dựng chuẩn nghề nghiệp", tạp chí Giáo dục, 183/kì 1- 2/2008. - "Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non" của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2008. Trên đây là những công trình nghiên cứu khoa học có tầm lí luận và giá trị thực tiễn cao đã góp phần tích cực trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu giáo dục của nước nhà. Ngày nay, trước nhiệm vụ, yêu cầu và sự phát triển của đất nước, vấn đề đánh giá giáo dục nói chung và vấn đề đánh giá theo chuẩn nghề nghiệp đã được sự quan tâm, chú ý, thu hút các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu giáo dục nhiều hơn trong thực tiễn của nền giáo dục Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, chưa có một công trình khoa học nào đi sâu nghiên cứu về các biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp các trường mầm non ở các huyện đồng bằng tỉnh Thanh Hoá, trong đó có huyện Thiệu Hoá. Để đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình GDMN và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non phù hợp với thực tiễn của huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá, chúng ta cần phải tiến hành nghiên cứu quy trình đánh giá GVMN theo chuẩn nghề nghiệp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non. Đây là vấn đề hết sức quan trọng đầy thiết thực và mới mẻ mà chúng tôi nghiên cứu ở đề tài này, đó là: Một số biện pháp tổ chức thực hiện quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở huyện Thiệu Hoá tỉnh Thanh Hoá. 1.2. NHỮNG KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI. 1.2.1. Tổ chức thực hiện.  Khái niệm về tổ chức 18 Theo từ điển Anh - Việt của Tác giả Đặng Ngọc Viễn (1999) thì Tổ chức, tiếng Anh là "organize" được hiểu là “sắp xếp, chuẩn bị” [33]. Theo Từ điển Tiếng Việt của Nguyễn Văn Đạm thì "tổ chức" có những nghĩa sau [17,833]: - Sắp xếp các bộ phận cho ăn khớp với nhau để toàn bộ là một cơ cấu thống nhất. - Đưa vào nền nếp tốt. - Chuẩn bị một việc để tiến hành mong mang lại kết quả tốt.  Khái niệm về thực hiện Trong cuốn Từ điển Tiếng Việt của tác giả Nguyễn Văn Đạm (1993) có nêu: "Thực hiện là thực hành, chuyển (cái chỉ mới có trong trí, lời nói, giấy tờ...) thành đối tượng hay mục đích của hành động” [17,807]. 1.2.2. Quy trình đánh giá giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp. 1.2.2.1 . Người giáo viên mầm non. * Vai trò của người giáo viên mầm non. Có thể nói: Giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách của trẻ. Nhân cách con người trong xã hội tương lai như thế nào phụ thuộc rất lớn vào nền móng giáo dục mầm non ban đầu này. Nghiên cứu về bậc học mầm non, các nhà khoa học giáo dục ở Việt Nam và Thế giới đã chỉ rõ: "So với cả cuộc đời thì ở lứa tuổi mầm non, con người có tốc độ phát triển cực nhanh. Nếu coi toàn bộ trí lực của con người ở độ tuổi 17 là 100% thì có đến 50% được hình thành từ trước 4 tuổi. Nói cách khác 4 năm phát triển trí lực của lúc đầu bằng 13 năm phát triển sau đó". Ngay từ xa xưa, ông cha ta đã nhắc nhở: "Dạy con từ thuở còn thơ" Chính vì vậy xã hội và gia đình cần nhận thức: Giáo dục mầm non là nền tảng ban đầu của hệ thống giáo dục quốc dân, từ đó có những chủ trương, biện pháp thích hợp để xây dựng ngành GDMN ngày càng vững mạnh, phấn đấu thu hút toàn bộ số trẻ trong độ tuổi đến trường mầm non.