Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp phân tích tình hình tài chính tại công ty cổ phần đầu tư phát triển và xây dựng thành đô

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN VÀ XÂY DỰNG THÀNH ĐÔ SINH VIÊN THỰC HIỆN : NGUYỄN LAN ANH MÃ SINH VIÊN : A17015 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH HÀ NỘI – 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN VÀ XÂY DỰNG THÀNH ĐÔ Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Chuyên ngành : Th.s Nguyễn Thị Thu Hƣơng : Nguyễn Lan Anh : A17015 : Tài chính HÀ NỘI – 2014 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Trước tiên, em muốn gửi lời cảm ơn chân thành thành nhất đến giáo viên hướng dẫn - cô giáo Nguyễn Thị Thu Hương, người đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn cho em trong suốt thời gian thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp. Bên cạnh đó, thông qua khóa luận này, em cũng cảm ơn các thầy cô đang giảng dạy ở trường Đại học Thăng Long, những người đã mang lại cho em một nền kiến thức căn bản nhất để có thể nhận thức và phân tích được những vấn đề, số liệu liên quan đến kinh tế, tạo nền tảng về chuyên ngành học để em có thể hoàn thành đề tài này. Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới đơn vị thực tập, đặc biệt là các anh chị trong phòng Tài chính - kế toán đã nhiệt tình giúp đỡ em trong việc cung cấp và cập nhật số liệu, thông tin của đơn vị trong suốt thời gian thực hiện khóa luận. Cuối cùng, em chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã động viên, tạo điều kiện để em có thể hoàn thành khóa luận một cách tốt nhất. Em xin chân thành cảm ơn! LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Nguyễn Lan Anh Thang Long University Library MỤC LỤC CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ......................................................................................................... 1 1.1. Hoạt động tài chính doanh nghiệp ...................................................................... 1 1.2. Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiêp ...................................................... 1 1.2.1. Khái niệm phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp ................................... 1 1.2.2. Mục đích của phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................... 1 1.2.3. Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp ................................................... 1 1.2.4. Nhiệm vụ của phân tích tài chính doanh nghiệp ............................................... 2 1.3. Tài liệu dùng làm căn cứ để phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp ....... 2 1.3.1. Thông tin từ hệ thống kế toán ............................................................................. 2 1.3.1.1. Bảng cân đối kế toán .......................................................................................... 2 1.3.1.2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................. 3 1.3.1.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ ................................................................................. 3 1.3.1.4. Thuyết minh báo cáo tài chính ........................................................................... 4 1.3.2. Thông tin từ bên ngoài hệ thống kế toán ........................................................... 4 1.3.2.1. Thông tin chung .................................................................................................. 4 1.3.2.2. Thông tin theo ngành kinh tế .............................................................................. 4 1.3.2.3. Thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp.......................................... 4 1.4. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp và các phƣơng pháp phân tích ......................................................................................................................... 4 1.4.1. Các bước tiến hành phân tích tài chính ............................................................. 4 1.4.2. Các phương pháp phân tích tài chính ................................................................ 5 1.5. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ....................................................... 7 1.5.1. Phân tích bảng cân đối kế toán ........................................................................... 7 1.5.1.1. Phân tích cơ cấu và sự biến động của tài sản .................................................... 8 1.5.1.2. Phân tích cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn .............................................. 8 1.5.1.3. Phân tích tình hình công nợ ............................................................................... 9 1.5.1.4. Phân tích VLĐ ròng ........................................................................................... 9 1.5.2. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ............................................. 9 1.5.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ ............................................................... 10 1.5.4. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn ............................................... 10 1.5.5. Phân tích các chỉ tiêu tài chính ........................................................................ 11 1.5.5.1. Phân tích khả năng thanh toán......................................................................... 11 1.5.5.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu suất hoạt động – Activity Ratios ....................... 14 1.5.5.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ....................................................... 15 1.5.5.4. Chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản ..................................................... 16 1.5.6. Phân tích chỉ tiêu tài chính thông qua phân tích Dupont ............................... 16 1.5.7. Phân tích tình hình sử dụng đòn bẩy tài chính tại doanh nghiệp .................. 17 1.5.7.1. Độ bẩy tài chính ............................................................................................... 17 1.5.7.2. Độ bẩy và rủi ro tài chính ................................................................................ 18 1.6. Các nhân tố ảnh hƣởng đến phân tích tình hình tài chính ............................. 18 1.6.1. Chất lượng thông tin ......................................................................................... 18 1.6.2. Trình độ cán bộ phân tích ................................................................................. 18 1.6.3. Hệ thống các chỉ tiêu trung bình ngành .......................................................... 19 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN VÀ XÂY DỰNG THÀNH ĐÔ .. 20 2.1. Tổng quan về Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô . 20 2.1.1. Khái quát chung về công ty ............................................................................... 20 2.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty .................................................. 21 2.1.3. Cơ cấu tổ chức Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô 21 2.1.4. Chức năng và nhiệm vụ của từng bộ phận ...................................................... 21 2.1.5. Tầm nhìn và thế mạnh ...................................................................................... 23 2.2. Thực trạng tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô. ................................................................................................... 23 2.2.1. Phân tích bảng cân đối kế toán ......................................................................... 23 2.2.1.1. Phân tích cơ cấu và sự biến động của tài sản .................................................. 23 2.2.1.2. Phân tích cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn ............................................ 30 2.2.1.3. Phân tích tình hình công nợ phải thu, phải trả ................................................ 33 2.2.1.4. Phân tích vốn lưu động ròng ............................................................................ 34 2.2.2. Phân tích Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô giai đoạn 2010 – 2012..................................... 35 2.2.3. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT) ............................................ 39 2.2.4. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn ............................................... 42 2.2.5. Phân tích các chỉ tiêu tài chính ........................................................................ 44 2.2.5.1. Phân tích khả năng thanh toán......................................................................... 44 2.2.5.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu suất hoạt động ................................................... 47 2.2.5.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ....................................................... 49 2.2.5.4. Chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản ..................................................... 51 2.2.6. Phân tích chỉ tiêu tài chính thông qua phân tích Dupont ............................... 52 2.2.7. Phân tích tình hình sử dụng đòn bẩy tài chính tại doanh nghiệp .................. 53 2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến phân tích tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô ............................................................................. 54 2.3.1. Chất lượng thông tin ......................................................................................... 54 Thang Long University Library 2.3.2. Trình độ cán bộ phân tích ................................................................................. 54 2.3.3. Hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành ................................................................. 55 2.4. Đánh giá chung về tình hình tài chính giai đoạn 2010 – 2012 tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô ...................................................... 55 2.4.1. Ưu điểm .............................................................................................................. 55 2.4.2. Hạn chế .............................................................................................................. 55 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN VÀ XÂY DỰNG THÀNH ĐÔ ............................................................................................................. 57 3.1. Những tác động của môi trƣờng kinh tế trong việc phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô ................. 57 3.1.1. Tích cực .............................................................................................................. 57 3.1.2. Tiêu cực .............................................................................................................. 57 3.2. Định hƣớng phát triển của Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô ...................................................................................................................... 59 3.3. Đề xuất một số giải pháp cải thiện những hạn chế tại Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô. ....................................................................... 60 3.3.1. Quản lý hàng tồn kho ........................................................................................ 60 3.3.2. Quản lý các khoản phải thu .............................................................................. 61 3.3.3. Quản trị tiền mặt ................................................................................................ 62 3.3.4. Một số giải pháp khác........................................................................................ 63 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Bảng tài trợ tổng quát ................................................................................ 11 Bảng 2.1. Biến động khoản phải thu, phải trả giai đoạn 2010 - 2012 ..................... 33 Bảng 2.2. VLĐ ròng của Công ty giai đoạn 2010 – 2012.......................................... 34 Bảng 2.3. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2010 – 2012 ............... 35 Bảng 2.4. Chỉ tiêu đánh giá lƣu chuyển tiền thuần từ HĐKD ................................ 40 Bảng 2.5. Chỉ tiêu đánh giá khả năng thanh toán .................................................... 44 Bảng 2.6. Chỉ tiêu phản ánh hiệu suất hoạt động ..................................................... 47 Bảng 2.7. Chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ......................................................... 49 Bảng 2.8. Chỉ tiêu đánh giá hiệu suất sử dụng tài sản ............................................. 51 Bảng 2.9. Phân tích ROA và ROE theo phƣơng pháp Dupont ............................... 52 Bảng 2.10. Mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính và DFL ............................................ 53 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Cơ cấu tài sản ngắn hạn qua giai đoạn 2010 – 2012............................24 Biểu đồ 2.2. Cơ cấu tài sản dài hạn qua giai đoạn 2010 – 2012 ...............................28 Biểu đồ 2.3. Cơ cấu nợ phải trả giai đoạn 2010 - 2012 .............................................30 Biểu đồ 2.4. Phân tích VLĐ ròng qua nguồn vốn dài hạn và tài sản dài hạn giai đoạn 2010 - 2012 ..........................................................................................................34 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Tổ chức Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô .21 Thang Long University Library DANH MỤC VIẾT TẮT Kí hiệu viết tắt BCLCTT BCTC CĐKT Tên đầy đủ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo tài chính Cân đối kế toán DN Doanh nghiệp DTT Doanh thu thuần GVHB HTK LNST Giá vốn hàng bán Hàng tồn kho Lợi nhuận sau thuế SXKD Sản xuất kinh doanh TNDN Thuế TNDN TSCĐ Tài sản cố định TSDH TSNH Tài sản dài hạn Tài sản ngắn hạn VCSH VLĐ Vốn chủ sở hữu Vốn lưu động LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do nghiên cứu Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường đang phát triển mạnh mẽ, vũ bão như hiện nay sự gia tăng không ngừng của năng lực sản xuất và quá trình hội nhập kinh tế mang tính toàn cầu hóa đã tạo cơ hội nhưng cũng không ít thách thức cho những DN tham gia trên thị trường. Để tồn tại và phát triển trong nền kinh tế đó, các DN phải nỗ lực không ngừng, phát huy điểm mạnh đồng thời cần có những bước đi đúng đắn. Trong hoạt động kinh doanh, mỗi DN cần phải xử lý hàng loạt các vấn đề về tài chính, do đó việc định kì phân tích, đánh giá tình hình tài chính thông qua các báo cáo tài chính là hết sức cần thiết để có thể đánh giá được các tiềm lực vốn có của DN, xem xét khả năng vị thế của DN trong hoạt động SXKD, xác định được xu hướng phát triển cho DN, tìm được kế hoạch phát triển cho DN trong tương lai gần. Phân tích tài chính DN là một bộ phận quan trọng của quản trị DN. Tất cả các hoạt động kinh doanh đều ảnh hưởng đến tình hình tài chính của DN, ngược lại tình hình tài chính tốt hay xấu lại tác động thúc đẩy sự phát triển hoặc kìm hãm quá trình kinh doanh. Thông qua phân tích tình hình tài chính, DN xác định được điểm mạnh cũng như điểm yếu trong nội tại DN mình để từ đó có những quyết định sáng suốt trong việc phát huy thế mạnh, đồng thời đưa ra những giải pháp đúng đắn, kịp thời cải thiện tình hình tài chính cho DN mình. Bất kì một DN nào khi hoạt động đều muốn tạo hiệu quả và thu về lợi nhuận nhiều nhất, để làm được điều đó đòi hỏi cần có nhiều yếu tố cấu thành như: vốn, nhân lực, công nghệ… Một trong những việc cần làm là phân tích báo cáo tài chính của DN. Nhận thấy được tầm quan trọng của vấn đề nên em quyết định chọn đề tài “ Phân tích tình hình tài chính Công ty Cổ phần Đầu tƣ Phát triển và Xây dựng Thành Đô” nhằm làm rõ thêm bài toán kinh tế của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô nói riêng và các DN thuộc ngành đầu tư bất động sản Việt Nam nói chung. 2. Mục đích nghiên cứu Khóa luận tập trung nghiên cứu tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô. Từ đó tìm ra nguyên nhân, nhân tố ảnh hưởng tới tình hình tài chính của DN nhằm đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của công ty trong tương lai. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô giai đoạn 2010 – 2012. Thang Long University Library 3.2. Phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là Báo cáo tài chính và các tài liệu có liên quan đến quản trị tài chính tại Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô giai đoạn 2010 – 2012. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong khóa luận là phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa dựa trên cơ sở các số liệu, thông tin được cung cấp và tình hình thực tế của ngành bất động sản Việt Nam. 5. Kết cấu khóa luận Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tham khảo, khóa luận được chia thành ba phần chính: Chƣơng I Chƣơng II : Tổng quan về phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp : Thực trạng phân tích tình hình tài chính tại Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô Chƣơng III : Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện phân tích tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển và Xây dựng Thành Đô. CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Hoạt động tài chính doanh nghiệp Tài chính doanh nghiệp là khâu cơ sở của hệ thống tài chính bởi lẽ nó trực tiếp gắn liền và phục vụ quá trình SXKD ở các đơn vị cơ sở, nơi trực tiếp sáng tạo ra sản phẩm quốc dân, mặt khác còn có tác động quyết định đến thu nhập của các khâu tài chính khác trong hệ thống tài chính. Hoạt động tài chính là một trong những nội dung cơ bản của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giải quyết mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ để thực hiện các mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá VCSH. Nói cách khác hoạt động tài chính là những quan hệ tiền tệ gắn trực tiếp với việc tổ chức huy động phân phối, sử dụng quản lý vốn trong quá trình kinh doanh. 1.2. Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiêp 1.2.1. Khái niệm phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp hay cụ thể hoá là quá trình phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, là quá trình kiểm tra đối chiếu, so sánh các số liệu, tài liệu và tình hình tài chính hiện hành và trong quá khứ nhằm mục đích đánh giá tiềm năng, hiệu quả kinh doanh cũng như rủi ro trong tương lai của doanh nghiệp. 1.2.2. Mục đích của phân tích tài chính doanh nghiệp Một DN tồn tại và phát triển theo nhiều mục tiêu khác nhau: tối đa hóa lợi nhuận, tối đa hóa doanh thu trong ràng buộc tối đa hóa lợi nhuận…, song tất cả các mục tiêu cụ thể đó đều nhằm mục tiêu bao trùm nhất là tối đa hóa giá trị tài sản cho các chủ sở hữu. Bởi lẽ, một DN phải thuộc về các chủ sở hữu nhất định; chính họ phải nhận thấy giá trị đầu tư của họ tăng lên; khi DN đặt ra mục tiêu là tăng giá trị tài sản cho chủ sở hữu, DN đã tính tới sự biến động của thị trường, các rủi ro trong hoạt động kinh doanh. Quản lý hay phân tích tài chính doanh nghiệp là nhằm thực hiện mục tiêu đó. Các quyết định tài chính trong DN như: Quyết định đầu tư, quyết định huy động vốn, quyết định về phân phối, ngân quỹ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Do đó mục tiêu của phân tích tài chính nhằm giúp cho chủ doanh nghiệp phát hiện ra điểm mạnh, điểm yếu của nội bộ doanh nghiệp, đồng thời nó cũng giúp cho các nhà đầu tư dễ dàng đưa ra các quyết định tài chính. 1.2.3. Vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp. Trong hoạt động kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, các doanh nghiệp thuộc các loại hình sở hữu khác nhau đều bình đẳng trước pháp luật trong việc lựa chọn ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh. Do vậy sẽ có nhiều đối 1 Thang Long University Library tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp như: chủ doanh nghiệp, nhà tài trợ, nhà cung cấp, khách hàng... kể cả các cơ quan Nhà nước và người làm công, mỗi đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các góc độ khác nhau. Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các BCTC và các chỉ tiêu tài chính đặc trưng thông qua một hệ thống các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau, vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp khái quát, lại vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu về hoạt động SXKD của doanh nghiệp, để nhận biết, phán đoán, dự báo và đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp. 1.2.4. Nhiệm vụ của phân tích tài chính doanh nghiệp Với ý nghĩa quan trọng như vậy, nhiệm vụ của việc phân tích tình hình tài chính là việc cung cấp những thông tin chính xác về mọi mặt tài chính của doanh nghiệp, bao gồm: - Đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các mặt đảm bảo vốn cho SXKD, quản lý và phân phối vốn, tình hình nguồn vốn. - Đánh giá hiệu quả sử dụng từng loại vốn trong quá trình kinh doanh và kết quả tài chính của hoạt động kinh doanh, tình hình thanh toán. - Tính toán và xác định mức độ có thể lượng hoá của các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra những biện pháp có hiệu quả để khắc phục những yếu kém và khai thác triệt để những năng lực tiềm tàng của doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả hoạt động SXKD. 1.3. Tài liệu dùng làm căn cứ để phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp 1.3.1. Thông tin từ hệ thống kế toán 1.3.1.1. Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là BCTC tổng hợp phản ánh tổng quát toàn bộ giá trị tài sản hiện có nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định theo 2 cách phân loại là kết cấu vốn kinh doanh và nguồn hình thành vốn kinh doanh. Số liệu bảng cân đối kế toán cho biết toàn bộ giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo theo cơ cấu tài sản và nguồn hình thành tài sản tài sản. Căn cứ vào bảng cân đối kế toán có thể nhận xét đánh giá khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán thường có kết cấu 2 phần là phần Tài sản và phần Nguồn vốn. Mỗi phần của bảng cân đối kế toán đều được phản ánh theo ba cột: Mã số, số đầu năm, số cuối kỳ (quý, năm). Nội dung trong bảng cân đối kế toán thoả mãn phương trình cơ bản: 2 Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn Ngoài hai phần tài sản và nguồn vốn, cấu tạo bảng cân đối kế toán còn có phần tài sản ngoài bảng. 1.3.1.2. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Là BCTC tổng hợp phản ánh tổng quát tình hình và hiệu quả hoạt động kinh doanh chính và hoạt động khác, tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nước về thuế và các khoản nộp cho Nhà nước. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh gồm 3 phần: Phần 1: Lãi - Lỗ: phản ánh tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm hoạt động kinh doanh và các hoạt động khác, tất cả các chỉ tiêu trong phần này đều trình bày số liệu của kỳ trước tổng số phát sinh trong kỳ báo cáo. Phần 2: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. Phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ với nhà nước về thuế và các khoản phải nộp khác, tất cả các chỉ tiêu trong phần này đều được trình bày: số còn phải nộp kỳ trước chuyển sang, số còn phải nộp phát sinh trong kỳ báo cáo, số đã nộp trong kỳ báo cáo, số còn phải nộp đến cuối kỳ báo cáo. Phần 3: Thuế giá trị gia tăng (GTGT) được khấu trừ, được miễn giảm, được hoàn lại: phản ánh số thuế giá trị gia tăng được khấu trừ, đã khấu trừ, và còn được khấu trừ ở cuối kỳ số thuế giá trị gia tăng được hoàn lại, đã hoàn lại và còn được hoàn lại cuối kỳ. Số thuế giá trị gia tăng được miễn giảm, đã miễn giảm và còn được miễn giảm. Cơ sở số liệu để lập báo cáo kết quả kinh doanh là sổ kế toán trong kỳ các tài khoản từ loại 5 đến loại 9, tài khoản 333 và báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh kỳ trước. 1.3.1.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là BCTC phản ánh các khoản thu và chi tiền trong kỳ của doanh nghiệp theo các hoạt động kinh doanh, hoạt động đầu tư và hoạt động tài chính. Dựa vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ thanh toán có thể đánh giá khả năng tạo ra tiền, sự biến động tài sản thuần, khả năng thanh toán và dự đoán được bằng tiền trong kỳ tiếp theo của doanh nghiệp. + Lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động kinh doanh: Phản ánh toàn bộ đồng tiền thu vào và chi ra liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. + Lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động đầu tư phản ánh toàn bộ đồng tiền thu vào và chi ra liên quan trực tiếp đến hoạt động đầu tư mà doanh nghiệp đã nộp. + Lưu chuyển tiền tệ từ hoạt động tài chính: Phản ánh toàn bộ đồng tiền thu chi liên quan trực tiếp đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp bao gồm các nghiệp vụ làm tăng giảm vốn kinh doanh của doanh nghiệp. 3 Thang Long University Library + Có 2 phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ là phương pháp trực tiếp và phương pháp gián tiếp. Mỗi báo cáo lập theo phương pháp khác nhau thì tuân theo nguyên tắc cơ sở số liệu và cách lập các chỉ tiêu khác nhau. 1.3.1.4. Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh BCTC là một bộ phận lập thành hệ thống BCTC của DN được lập để giải thích bổ sung thông tin về tình hình hoạt động của DN trong kỳ báo cáo mà BCTC không thể trình bày rõ ràng và chi tiết được. Thuyết minh BCTC trình bày khái quát hoạt động SXKD của DN, nội dung một số chế độ kế toán được doanh nghiệp lựa chọn để áp dụng, tình hình và lý do biến động của một số đối tượng sản xuất và nguồn vốn quan trọng, phân tích một số chỉ tiêu tài sản chủ yếu và các kiến nghị của DN. Cơ sở số liệu lập thuyết minh BCTC là các sổ kế toán kỳ trước báo cáo, bảng cân đối kế toán kỳ trước, thuyết minh BCTC kỳ trước, năm trước. 1.3.2. Thông tin từ bên ngoài hệ thống kế toán 1.3.2.1. Thông tin chung Thông tin chung là những thông tin về tình hình kinh tế chính trị, môi trường pháp lý, kinh tế có liên quan đến cơ hội kinh tế, cơ hội đầu tư, cơ hội về kỹ thuật công nghệ... Sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến kết quả kinh doanh của DN. Những thông tin về các cuộc thăm dò thị trường, triển vọng phát triển trong sản xuất, kinh doanh và dịch vụ thương mại... ảnh hưởng lớn đến chiến lược và sách lược kinh doanh trong từng thời kỳ. 1.3.2.2. Thông tin theo ngành kinh tế Thông tin theo ngành kinh tế là những thông tin mà kết quả hoạt động của DN mang tính chất của ngành kinh tế như đặc điểm của ngành kinh tế liên quan đến thực thể của sản phẩm, tiến trình kỹ thuật cần tiến hành, cơ cấu sản xuất có tác động đến khả năng sinh lời, vòng quay vốn, nhịp độ phát triển của các chu kỳ kinh tế, độ lớn của thị trường và triển vọng phát triển... 1.3.2.3. Thông tin về đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp Thông tin về bản thân DN là những thông tin về chiến lược, sách lược kinh doanh của DN trong từng thời kỳ, thông tin về tình hình và kết quả kinh doanh của DN, tình hình tạo lập, phân phối và sử dụng vốn, tình hình và khả năng thanh toán... Những thông tin này được thể hiện qua những giải trình của các nhà quản lý, qua Báo cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị, báo cáo thống kê, hạch toán nghiệp vụ... 1.4. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp và các phƣơng pháp phân tích 1.4.1. Các bước tiến hành phân tích tài chính - Thu thập thông tin 4 Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh thực trạng hoạt động tài chính DN, phục vụ cho quá trình dự đoán tài chính. Nó bao gồm cả những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài, những thông tin kế toán và những thông tin quản lý khác, những thông tin về số lượng và giá trị... trong đó các thông tin kế toán phản ánh tập trung trong các BCTC doanh nghiệp, là những nguồn thông tin đặc biệt quan trọng. Do vậy, phân tích tài chính trên thực tế là phân tích các BCTC doanh nghiệp. - Xử lý thông tin Giai đoạn tiếp theo của phân tích tài chính là quá trình xử lý thông tin đã thu thập được. Trong giai đoạn này, người sử dụng thông tin ở các góc độ nghiên cứu, ứng dụng khác nhau, có phương pháp xử lý thông tin khác nhau phục vụ mục tiêu phân tích đã đặt ra: Xử lý thông tin là quá trình sắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất định nhằm tính toán, so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết quả đã đạt được phục vụ cho quá trình dự đoán và quyết định. - Dự đoán và quyết định Thu thập và xử lý thông tin nhằm chuẩn bị những tiền đề và điều kiện cần thiết để người sử dụng thông tin dự đoán nhu cầu và đưa ra những quyết định tài chính. Có thể nói mục tiêu của phân tích tài chính là đưa ra các quyết định tài chính. Đối với chủ DN, phân tích tài chính nhằm đưa ra những quyết định liên quan đến mục tiêu hoạt động của DN là tăng trưởng, phát triển, tối đa hoá lợi nhuận hay tối đa hoá giá trị DN. 1.4.2. Các phương pháp phân tích tài chính Phƣơng pháp so sánh được sử dụng phổ biến nhất và là phương pháp chủ yếu trong phân tích tài chính để đánh giá kết quả, xác định vị trí và xu hướng biến đổi của chỉ tiêu phân tích. Có nhiều phương thức so sánh và sử dụng phương thức nào là tuỳ thuộc vào mục đích và yêu cầu của việc phân tích. + So sánh chỉ tiêu thực tế với các chỉ tiêu kế hoạch, dự kiến hoặc định mức. Đây là phương thức quan trọng nhất để đánh giá mức độ thực hiện chỉ tiêu kế hoạch, định mức và kiểm tra tính có căn cứ của nhiệm vụ kế hoạch được đề ra. + So sánh chỉ tiêu thực hiện giữa các kỳ trong năm và giữa các năm cho thấy sự biến đổi trong hoạt động SXKD của DN. + So sánh các chỉ tiêu của DN với các chỉ tiêu tương ứng của DN cùng loại hoặc của DN cạnh tranh. + So sánh các thông số kinh tế - kỹ thuật của các phương án SXKD khác nhau của DN. + Trong phân tích so sánh có thể sử dụng số bình quân, số tuyệt đối và số tương đối 5 Thang Long University Library Số bình quân phản ánh mặt chung nhất của hiện tượng, bỏ qua sự phát triển không đồng đều của các bộ phận cấu thành hiện tượng đó, hay nói cách khác, số bình quân đã san bằng mọi chênh lệch về trị số của các chỉ tiêu... Số bình quân có thể biểu thị dưới dạng số tuyệt đối hoặc dưới dạng số tương đối (tỷ suất). Khi so sánh bằng số bình quân sẽ thấy mức độ đạt được so với bình quân chung của tổng thể, của ngành, xây dựng các định mức kinh tế kỹ thuật. Phân tích bằng số tuyệt đối cho thấy rõ khối lượng, quy mô của hiện tượng kinh tế. Các số tuyệt đối được so sánh phải có cùng một nội dung phản ánh, cách tính toán xác định, phạm vi, kết cấu và đơn vị đo lường. Sử dụng số tương đối để so sánh có thể đánh giá được sự thay đổi kết cấu của hiện tượng kinh tế, đặc biệt có thể liên kết các chỉ tiêu không giống nhau để phân tích so sánh. Tuy nhiên số tương đối không phản ánh được thực chất bên trong cũng như quy mô của hiện tượng kinh tế. Vì vậy, trong nhiều trường hợp khi so sánh cần kết hợp đồng thời cả số tuyệt đối và số tương đối. Phƣơng pháp cân đối: Là phương pháp mô tả và phân tích các hiện tượng kinh tế mà giữa chúng tồn tại mối quan hệ cân bằng hoặc phải tồn tại sự cân bằng. Phương pháp cân đối thường kết hợp với phương pháp so sánh để giúp người phân tích có được đánh giá toàn diện về tình hình tài chính. Phương pháp cân đối là cơ sở sự cân bằng về lượng giữa tổng số tài sản và tổng số nguồn vốn, giữa nguồn thu, huy động và tình hình sử dụng các loại tài sản trong DN. Do đó sự cân bằng về lượng dẫn đến sự cân bằng về sức biến động về lượng giữa các yếu tố và quá trình kinh doanh. Phƣơng pháp phân tích tỷ lệ: Phương pháp này được áp dụng phổ biến trong phân tích tài chính vì nó dựa trên ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tài chính. Phương pháp tỷ lệ giúp các nhà phân tích khai thác có hiệu quả những số liệu và phân tích một cách có hệ thống hàng loạt tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo từng giai đoạn. Qua đó nguồn thông tin kinh tế và tài chính được cải tiến và cung cấp đầy đủ hơn. Từ đó cho phép tích luỹ dữ liệu và thúc đẩy quá trình tính toán hàng loạt các tỷ lệ như: tỷ lệ về khả năng thanh toán, tỷ lệ và khả năng cân đối vốn, cơ cấu vốn và nguồn vốn, tỷ lệ về khả năng hoạt động kinh doanh, tỷ lệ về khả năng sinh lời. Phƣơng pháp đồ thị: Nhằm phản ánh trực quan các số liệu phân tích bằng biểu đồ hoặc đồ thị. Qua đó, mô tả xu hướng, mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích, hoặc thể hiện mối quan hệ kết cấu giữa các bộ phận trong một thể tích nhất định. Phương pháp đồ thị giúp minh họa kết quả tài chính đã tính toán được và được biểu thị bằng biểu đổ hay đồ thị, giúp cho việc đánh giá bằng trực quan, thể hiện rõ ràng và mạch lạc diễn biến của chỉ tiêu phân tích qua từng thời kỳ. Trên cơ sở đó, xác 6 định rõ những nguyên nhân biến động của chỉ tiêu phân tích. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động tài chính DN. 1.5. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp 1.5.1. Phân tích bảng cân đối kế toán Bảng CĐKT là một báo cáo tổng hợp, phản ánh tình hình tài sản và nguồn vốn của DN tại một thời điểm nhất định. Nó cung cấp những thông tin tài chính tổng hợp theo các chỉ tiêu kinh tế, tài chính để nghiên cứu, phân tích toàn diện tình hình tài chính, kết quả và xu hướng phát triển của DN. Nó cũng cung cấp những thông tin, mối quan hệ cơ bản giữa các yếu tố, quá trình giúp cho việc đề xuất phương hướng và biện pháp quản lý hiệu quả. Chính nhờ sự khái quát hóa của bảng CĐKT và dựa vào các thông tin được phân theo bản chất kinh tế, tài chính, pháp lý…nhà phân tích tình hình tài chính DN sẽ có thể phân tích được nhanh chóng và hiệu quả hơn. Khi phân tích bảng Cân đối kế toán cần xem xét, xác định và nghiên cứu các vấn đề cơ bản sau: Thứ nhất: Xem xét sự biến động của tổng tài sản cũng như từng loại tài sản thông qua việc so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm cả về số tuyệt đối lẫn số tương đối của tổng số tài sản cũng như chi tiết đối với từng loại tài sản. Qua đó thấy được sự biến động về quy mô kinh doanh, năng lực kinh doanh của DN. Khi xem xét vấn đề này cần quan tâm, để ý đến tác động của từng loại tài sản đối với quá trình kinh doanh. Thứ hai: Xem xét cơ cấu vốn (vốn được phân bổ cho từng loại) có hợp lý hay không? Cơ cấu vốn tác động nhanh như thế nào đến quá trình kinh doanh? Thông qua việc xác định tỷ trọng của từng loại tài sản trong tổng tài sản đồng thời so sánh tỷ trọng từng loại giữa cuối kỳ với đầu năm để thấy sự biến động của cơ cấu vốn. Điều này chỉ thực sự phát huy tác dụng khi để ý đến tính chất và ngành nghề kinh doanh của DN. Kết hợp với việc xem xét tác động của từng loại tài sản đến quá trình kinh doanh và hiệu quả kinh doanh đạt được trong kỳ. Có như vậy mới đưa ra được quyết định hợp lý về việc phân bổ vốn cho từng giai đoạn, từng loại tài sản của DN. Thứ ba: Khái quát xác định mức độ đối lập (hoặc phụ thuộc) về mặt tài chính của DN qua việc so sánh từng loại nguồn vốn giữa cuối kỳ với đầu năm cả về số tuyệt đối lẫn tương đối, xác định và so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm về tỷ trọng từng loại nguồn vốn trong tổng nguồn vốn. Nếu nguồn VCSH chiếm tỷ trọng cao và có xu hướng tăng thì điều đó cho thấy khả năng tự đảm bảo về mặt tài chính của DN là cao, mức độ phụ thuộc về mặt tài chính đối với các chủ nợ thấp và ngược lại. Thứ tƣ: Xem xét mối quan hệ cân đối giữa các chỉ tiêu, các khoản mục trên bảng cân đối kế toán. 7 Thang Long University Library Thứ năm: Xem xét trong năm DN đã có những khoản đầu tư nào, làm cách nào DN mua sắm được tài sản? DN đang gặp khó khăn hay phát triển thông qua việc phân tích tình hình khai thác và sử dụng nguồn tài trợ vốn trong năm. 1.5.1.1. Phân tích cơ cấu và sự biến động của tài sản Phần tài sản phản ánh toàn bộ giá trị hiện có của DN đến cuối kỳ hạch toán đang tồn tại dưới các hình thức và trong tất cả các giai đoạn, các khâu của quá trình kinh doanh. Các chỉ tiêu phản ánh trong phần này được sắp xếp theo nội dung kinh tế của các loại tài sản trong quá trình sản xuất. Do đó phần này được chia làm 2 loại: - Loại A: Tài sản lưu động và đầu tư tài chính ngắn hạn - Loại B: Tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn Về mặt pháp lý, phần tài sản thể hiện số tiềm lực mà DN có quyền quản lý, sử dụng lâu dài gắn với mục đích thu được các khoản lợi ích trong tương lai. Về mặt kinh tế, các chỉ tiêu của phần tài sản cho phép đánh giá tổng quát về quy mô vốn, cơ cấu vốn, quan hệ giữa năng lực sản xuất và trình độ sử dụng vốn của DN. Khi phân tích bảng CĐKT cần xem xét một số vấn đề như sau: - Xem xét sự biến động của tổng tài sản cũng như của từng loại tài sản thông qua việc so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm cả về số tuyệt đối lẫn số tương đối của tổng tài sản cũng như chi tiết đối với từng loại tài sản. Qua đó thấy được sự biến động về quy mô kinh doanh, năng lực kinh doanh của DN. Khi xem xét vấn đề này cần quan tâm, để ý đến tác động của từng loại tài sản đối với quá trình kinh doanh, cụ thể: + Sự chuyển biến của tiền và đầu tư tài chính ngắn hạn ảnh hưởng đến ứng phó đối với các khoản nợ đến hạn + Sự biến động lớn của hàng tồn kho chịu ảnh hưởng bởi quá trình SXKD từ khoản dự trữ sản xuất đến khâu bán hàng. + Sự biến động của TSCĐ cho thấy qui mô và năng lực sản xuất hiện có của DN… - Xác định tỷ trọng từng loại tài sản trên tổng nguồn vốn để thấy được cơ cấu, qui mô tài sản của doanh nghiệp. 1.5.1.2. Phân tích cơ cấu và sự biến động của nguồn vốn Khái quát xác định mức độ đối lập (hoặc phụ thuộc) về mặt tài chính của DN qua việc so sánh từng loại nguồn vốn giữa cuối kỳ với đầu năm cả về số tuyệt đối lẫn tương đối, xác định và so sánh giữa cuối kỳ với đầu năm về tỷ trọng từng loại nguồn vốn trong tổng nguồn vốn. Nếu nguồn VCSH chiếm tỷ trọng cao và có xu hướng tăng thì điều đó cho thấy khả năng tự đảm bảo về mặt tài chính của DN là cao, mức độ phụ thuộc về mặt tài chính đối với các chủ nợ thấp và ngược lại. 8 1.5.1.3. Phân tích tình hình công nợ Tình hình công nợ và khả năng thanh toán phản ánh rõ nét chất lượng công tác tài chính của DN. Nếu hoạt động tài chính tốt thì sẽ ít công nợ, khả năng thanh toán cao, ít bị chiếm dụng vốn. Ngược lại nếu hoạt động tài chính kém thì sẽ dẫn đến tình trạng chiếm dụng vốn lẫn nhau, các khoản công nợ phải thu sẽ dây dưa kéo dài, đơn vị mất tự chủ trong kinh doanh và không còn khả năng thanh toán nợ đến hạn có khả năng dẫn đến tình trạng phá sản. 1.5.1.4. Phân tích VLĐ ròng VLĐ ròng = Nguồn vốn dài hạn – TSDH = TSNH – Nguồn vốn ngắn hạn - VLĐ ròng > 0 phản ánh khả năng thanh toán tốt, thừa nguồn vốn dài hạn, có thể sử dụng để mở rộng kinh doanh - VLĐ ròng < 0 phản ánh DN đã dùng một phần nguồn vốn ngắn hạn để tài trợ cho TSDH. Tình trạng này diễn ra trong khoảng thời gian dài sẽ gây mất ổn định cho DN. Đồng thời xem xét, đánh giá một số nguyên nhân ảnh hưởng đến sự biến động của TSNH, TSDH, nguồn vốn ngắn hạn, nguồn vốn dài hạn: chính sách khấu hao, lập dự phòng… 1.5.2. Phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh - Sử dụng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, tiến hành so sánh các khoản mục chính (DTT từ hoạt động bán hàng, GVHB, Lợi nhuận gộp, Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh, Doanh thu từ hoạt động tài chính, Chi phí tài chính, Lợi nhuận sau thuế) trong 3 năm liên tiếp kể cả số tương đối và tuyệt đối để xác định xem là DN hoạt động có hiệu quả hay không. - Xem xét sự biến động của các khoản mục chính và xác định tỷ trọng trên DTT để đánh giá mức độ biến động của các khoản chi phí. GVHB Tỷ lệ GVHB trên DTT = x 100(%) Doanh thu thuần Chỉ tiêu này cho biết trong tổng doanh thu, GVHB chiếm bao nhiêu % hay cứ 100 đồng doanh thu thì DN phải bỏ ra bao nhiêu đồng GVHB. Chỉ tiêu này càng nhỏ chứng tỏ việc quản lý các khoản chi phí trong GVHB càng tốt và ngược lại. Chi phí bán hàng x 100(%) Doanh thu thuần Chỉ tiêu này phản ánh để thu được 100 đồng DTT thì DN phải bỏ ra bao nhiêu đồng chi phí bán hàng. Chỉ tiêu này càng nhỏ chứng tỏ DN đang bán hàng có hiệu quả và ngược lại. Chi phí QLDN Tỷ lệ CPQL trên DTT = x 100(%) Doanh thu thuần Tỷ lệ chi phí bán hàng trên DTT = 9 Thang Long University Library