Tài liệu Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần tập đoàn hipt ( www.sites.google.com/site/thuvientailieuvip )

Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán LỜI MỞ ĐẦU Ngày nay, khi nền kinh tế thế giới đang trên đà phát triển với trình độ ngày càng cao thì nền kinh tế Việt Nam cũng đang dần phát triển theo xu hướng hội nhập với nền kinh tế khu vực và quốc tế. Hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngày càng đa dạng, phong phú và sôi động, đòi hỏi luật pháp và các biện pháp kinh tế của Nhà nước phải đổi mới để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế phát triển. Trong xu hướng đó, kế toán cũng không ngừng phát triển và hoàn thiện về nội dung, phương pháp cũng như hình thức tổ chức để đáp ứng nhu cầu quản lý ngày càng cao của nền sản xuất xã hội. Để có thể quản lý hoạt động kinh doanh thì hạch toán kế toán là một công cụ không thể thiếu. Đó là một lĩnh vực gắn liền với hoạt động kinh tế tài chính, đảm nhận hệ thống tổ chức thông tin, làm căn cứ để ra các quyết định kinh tế. Với tư cách là công cụ quản lý kinh tế tài chính, kế toán cung cấp các thông tin kinh tếtài chính hiện thực, có giá trị pháp lý và độ tin cậy cao, giúp DN và các đối tượng có liên quan đánh giá đúng đắn tình hình hoạt động của DN, trên cơ sở đó ban quản lý DN sẽ đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp. Vì vậy, kế toán có vai trò hết sức quan trọng trong hệ thống quản lý sản xuất kinh doanh của DN. Đối với các DN kinh doanh, thông qua công tác kế toán, DN sẽ biết được thị trường nào, mặt hàng nào mà mình bán hàng có hiệu quả nhất. Điều này không những đảm bảo cho DN cạnh tranh trên thị trường đầy biến động mà còn cho phép DN đạt được những mục tiêu SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán kinh tế đã đề ra như: Doanh thu, lợi nhuận, thị phần, uy tín ... Xuất phát từ nhận thức và qua thời gian thực tập ở Công ty Cổ phần Tập Đoàn HIPT em cho rằng: Bán hàng là một trong những hoạt động chính của Công ty. Nó giúp ban quản lý Công ty nắm rõ được doanh thu, lợi nhuận, tình hình kinh doanh của Công ty và hiện nay Công ty có thích ứng với cơ chế thị trường không. Nhận thức được ý nghĩa quan trọng của vấn đề trên, qua quá trình thực tập ở Công ty Cổ Phần Tập đoàn HIPT được sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo hướng dẫn Tiến sĩ Đinh Thế Hùng cùng với sự giúp đỡ của các cán bộ kế toán trong phòng Kế toán công ty , em đã thực hiện chuyên đề tốt nghiệp của mình với đề tài: “Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Tập đoàn HIPT”. Chuyên đề tốt nghiệp gồm 3 chương: Chương I : Những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán bán hàngvà xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. Chương II : Thực trạng về kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty TNHH Phú Thái. Chương III : Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại công ty TNHH Phú Thái. Do thời gian có hạn nên chuyên đề này không tránh khỏi những thiếu sót và khiếm khuyết . Kính mong sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn để chuyên đề này được hoàn thiện hơn . Em xin chân thành cảm ơn! SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán Chương I : lý luận chung về kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại. 1.1 Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại và vai trò của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. 1.1.1. Đặc điểm nền kinh tế thị trường Việt Nam. Chuyển từ nền kinh tế hoạt động theo cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp sang phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, vận SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa là nội dung, bản chất vad đặc điểm khía quát nhất đối với nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hiện tại và tương lai. Trong cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên xã hội chủ nghĩa được Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thưa VII thông qua vào năm 1991 cũng đã nêu 6 đặc trưng bản chất của xã hội chủ nghĩa và những phương hướng tổng quát về phát triển kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Thứ nhất, nền kinh tế thị trường theo định hướng xá hội chủ nghĩa là nền kinh tế thị trường hiện đại với tính chất xã hội hiện đại (xã hội chủ nghĩa). Mặc dù nền kinh tế nước ta nằm trong tình trạng lạc hậu và kém phát triển nhưng khi chúng ta chuyển sang giai đoạn kinh tế thị trường hiện đại, do những khiếm khuyết của thị trường kinh tế tự do, chúng ta không thể và không nhất thiết phải trải qua giai đoạn kinh tế hàng hóa giản đơn và giai đoạn kinh tế thị trường tự do, mà đi thẳng vào phát triển kinh tế thi trường hiện đại. Tuy nhiên thế giới vẫn đang trỉa qua giai đoạn quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hôi, nên sự phát triển kinh tế xã hội nước ta theo định hướng xã hội chủ nghĩa là cần thiết, khách quan và cũng là yêu cầu, nội dung của sự phát triển rút ngắn. Sự nghiệp “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh” vừa là mục tiêu, vừa là nội dung, vừa là nhiệm vụ của việc phát triển kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Thứ hai, nền kinh tế của chúng ta là nền kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần với vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước trong một số lĩnh vực, SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán một số khâu quan trọng có ý nghĩa quyế định đến sự phát triển kinh tế xã hội ở nước ta. Nền kinh tế hàng hóa, nền kinh tế thị trường phải là đa thành phần, đa hình thức sở hữu. Thế nhưng, nền kinh tế thị trường chúng ta đang xây dựng là nền kinh tế thị trương hiện đại, cho nên cần có sự tham gia của Nhà nước trong việc điều tiết quản lý nền kinh tế đó. Đồng thời chính bó sẽ đảm bảo sự định hướng phát triển của nền kinh tế thị trường. Sự quản lý, điều tiết, định hướng phát triển nền kinh tế của nhà nước thông qua các công cụ chính sách kinh tế vĩ mô và vai trò chủ đạo của khu vực kinh tế nhà nước. Kinh tế nhà nước phải nắm vai trò chủ đạo ở một số lĩnh vực then chốt, là mạch máu của nền kinh tế. Cùng với việc nhấn mạnh vai trò của kinh tế nhà nước, cần coi trọng vai trò của khu vực khinh tế tư nhân và kinh tế hỗn hợp, đặt chúng trong gắn bó, hữu cơ thống nhất, koong tách rời. biệt lập. Thứ ba, Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là Nhà nước của dân, do dân , vì dân. Thành tố quan trọng mang tính quyết định trong nền kinh tế thị trường hiện đại là nhà nước tham gia vào quá trình kịnh tế. Nhà nước ta đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam, nó có đủ bản lĩnh, khả năng và đang tự đổi mới để đảm bảo giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường hiện đại ở Việt Nam. Thứ tư, cơ chế vận hành của nền kinh tế thị trường được thực hiện thoong qua cơ chế thị trường với sự điều tiết, quản lý của nhà nước. Mọi hoạt động , sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế được thực hiện thông qua thị trường. Các quy luật cúa kinh tees hàng hóa, kinh tế thị SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán trường (quy luật cung cầu, quy luật giá trị… ) sẽ chi phối các hoạt động kinh tế. Quy luật giá trị quy định mục đích theo đuổi trong hoạt động kinh tế là lợi nhuận quyết định sự phân bố các nguồn lực vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh khác nhau, đồng thười đặt các chủ thể kinh tế trong một cuộc cạnh tranh khốc liệt. Thông qua các công cụ, chính sách kinh tế vĩ mô, cùng với việc sử dụng các lực lượng kinh tế nhà nước, Nhà nước tác động lên mối quan hệ tổng cung, tổng cầu, thực hiện sự điều tiết nền kinh tế thị trường. Như vậy cơ chế hoạt động của nền kinh tế là: thị trường điều tiết nền kinh tế, nhà nước điều tiết thị trương và moiis quan hệ thị trường – nhà nước – các chủ thể kinh tế là mối quan hệ hữu cơ, thống nhất. Thứ năm, mở cửa hội nhập nền kinh tế trong nước với kinh tế thế giới, trên cơ sở giữ vững độc lập tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia là nội dung quan trọng của nền kinh tế thị trường ở nước ta. Quá trình phát triển của nền kinh tế thị trường đi liền với xã hội hóa nền snar xuất xã hội. Một trong những đặc trưng của nền kinh tế thị trường hiện đại là việc mở rộng giao lưu kinh tế với nước ngoài. Xu hướng quốc tế hóa đời sống kinh tế với những khu vực toàn cầu hóa đang ngày càng phát triển và trở thành xu thế tất yếu trong thời đại của cuộc canhc mạng khoa học – công nghệ hiện nay.Tranh thủ thuận lợi và cơ hội, tránh nguy cơ tụt hậu xa hơn và vượt qua thách thức là yêu cầu nhất thiết phải thực hiện. Để phát triển trong điaàu kiện của kinh tế hiện đại , Việt Nam đóng cửa, khép lín nền kinh tế trong tình trạng tự cung, tự cấp, mà phỉa mở cửa hội nhập với thế giới. Sự mở cửa, hội nhập được thực hiện trên 3 phương diện : thương mại, đầu tư, chuyển giao khoa SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán học – công nghệ. Tuy nhiên sự mở cửa, hội nhập không đồng nghĩa với hòa tan, đánh mất mình mà phải trên cơ sở phát huy lợi thế so sánh và không ngừng nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, giữ vững độc lập, tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ qốc gia. Thứ sáu, thúc đẩy phất triển kinh tế đồng thời với việc đảm bảo công bằng xã hôi cũng là một nội dung rất quan trọng trong nền kinh tế thi trường ở nước ta. Phát triển kinh tế trong công bằng được biểu hiện ở những chính sách phát triển phải đảm bảo công bằng xã hội , tạo cho mọi tầng lớp nhân dân có cơ hội tham gia vào quá trình phát triển và được hưởng những thành quả tương xứng với sức lực, khả năng, trí tuệ mà họ bỏ ra ;giảm khoảng cách chênh lệch giàu nghèo giữa các tầng lớp dân cư và giữa các vùng. Khác với nhiều nước , chúng ta phát triển kinh tế thị trường nhưng chủ trương đảm bảo công bằng xã hội , thực hiện sự thống nhất giữa phát triển kinh tế và công bằng xã hội trong tất cả các giai đoạn của sự phtas triển kinh tế ở nước ta. 1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại. Hoạt động kinh doanh thương mại là hoạt động lưu thông phân phối hàng hoá trên thị trường buôn bán hàng hoá của từng quốc gia riêng biệt hoặc giữa các quốc gia với nhau . Nội thươnglà lĩnh vực hoạt động thương mại trong từng nước , thực hiện quá trình lưu chuyển hàng hoá từ nơi sản xuất , nhập khẩu tới nơi tiêu dùng . Hoạt động thương mại có đặc điểm chủ yếu sau : - Lưuchuyển hàng hoá trong kinh doanh thương mại bao gồm hai giai đoạn : Mua hàng và bán hàng qua khâu chế biến làm thay đổi hình thái vật chất của hàng . SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán - Đối tượng kinh doanh thương mại là các loại hàng hoá phân theo từng nghành hàng : +Hàng vật tư , thiết bị (tư liệu sản xuất – kinh doanh ); + Hàng công nghệ phẩm tiêu dùng ; + Hàng lương thực , thực phẩm chế biến. -Quá trình lưu chuyển hàng hoá được thực hiện theo hai phương thức bán buôn và bán lẻ , trong đó : Bán buôn là bán hàng hoá cho các tổ chức bán lẻ tổ chức xản xuất , kinh doanh , dịch vụ hoặc các đơn vị xuất khẩu để tiếp tục quá trình lưu chuyển của hàng ; bán lẻ là bán hàng cho người tiêu dùng cuối cùng. Bán buôn hàng hoá và bán lẻ hàng hoá có thể thực hiện bằng nhiêù hình thức : bán thẳng , bán qua kho trực tiếp, gửi bán qua đơn vị đại lý , ký gửi , bán trả góp, hàng đổi hàng ... Tổ chức đơn vị kinh doanh thương mại có thể theo một trong các mô hình : Tổ chức bán buôn , tổ chức bán lẻ ; chuyên doanh hoặc kinh doanh tổng hợp ; hoặc chuyên môi giới ... ở các quy mô tổ chức: Quầy,cửa hàng , công ty , tổng công ty...và thuộc mọi thành phần kinh tế kinh doanh trong lĩnh vực thương mại . Trong kinh doanh thương mại nói chung và hoạt động nội thương nói riêng , cần xuất phát từ đặc điểm quan hệ thương mại và thế kinh doanh với các bạn hàng để tìm phương thức giao dịch , mua , bán thích hợp đem lại cho đơn vị lợi ích lớn nhất . Thương mại là khâu trung gian nối liền giữa sản suất với tiêu dùng. Hoạt động thương mại là việc thực hiện một hay nhiều hành vi thương SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán mại của thương nhân làm phát sinh quyền và nghĩa vụ giữa các thương nhân với nhau hay giữa thương nhân với các bên có liên quan bao gồm việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ thương mại nhằm mục đích lợi nhuận hay thực hiện chính sách kinh tế xã hội. Thương nhân có thể là cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự đầy đủ, hay các hộ gia đình, tổ hợp tác hoặc các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế thành lập theo quyết định của pháp luật ( được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh). Kinh doanh thương mại có một số đặc điểm chủ yếu sau: - Đặc điểm về hoạt động: Hoạt động kinh tế cơ bản của kinh doanh thương mại là lưu chuyển hàng hoá. Lưu chuyển hàng hoá là sự tổng hợp các hoạt động thuộc các quá trình mua bán, trao đổi và dự trữ hàng hoá. - Đặc điểm về hàng hoá: Hàng hoá trong kinh doanh thương mại gồm các loại vật tư, sản phẩm có hình thái vật chất cụ thể hay không có hình thái vật chất mà doanh nghiệp mua về với mục đích để bán. - Đặc điểm về phương thức lưu chuyển hàng hoá: Lưu chuyển hàng hoá trong kinh doanh thương mại có thể theo một trong hai phương thức là bán buôn và bán lẻ. - Bán buôn hàng hoá: Là bán cho người kinh doanh trung gian chứ không bán thẳng cho người tiêu dùng. - Bán lẻ hàng hoá: Là việc bán thẳng cho người tiêu dùng trực tiếp, từng cái từng ít một. SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán - Đặc điểm về tổ chức kinh doanh: Tổ chức kinh doanh thương mại có thể theo nhiều mô hình khác nhau như tổ chức công ty bán buôn, bán lẻ, công ty kinh doanh tổng hợp, công ty môi giới, công ty xúc tiến thương mại. - Đặc điểm về sự vận động của hàng hoá: Sự vận động của hàng hoá trong kinh doanh thương mại cũng không giống nhau, tuỳ thuộc vào nguồn hàng, nghành hàng, do đó chi phí thu mua và thời gian lưu chuyển hàng hoá cũng khác nhau giữa các loại hàng hoá. Như vậy chức năng của thương mại là tổ chức và thực hiện việc mua bán, trao đổi hàng hoá cung cấp các dịch vụ nhằm phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân 1.1.3. Vai trò của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ở doanh nghiệp kinh doanh thương mại.  Vai trò - Bán hàng là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất kinh doanh, kết quả bán hàng quyết định đến sự tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp. Bán hàng là cơ sở hình thành nên doanh thu và lợi nhuận tạo ra thu nhập để bù đắp chi phí, bảo tồn và phát triển vốn kinh doanh. - Đối với các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại nói riêng tổ chức công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng có vai trò thực sự quan trọng, nó cung cấp thông tin về tình hình bán hàng và xác định kết quả bán hàng đạt được từ việc bán hàng. Từ đó từng bước hạn chế sự thất thoát về hàng hoá, phát hiện được những hàng hoá chậm luân chuyển để có biện pháp xử lý thích hợp nhằm SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán thúc đẩy quá trình tuần hoàn vốn. Các số liệu mà kế toánbán hàng và xác định kết quả bán hàng từ đó tìm ra những thiếu sót mất cân đối giữa khâu mua – khâu bán từ đó có biện pháp khắc phục kịp thời. - Từ số liệu trên kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng đã cung cấp, Nhà nước nắm được tình hình kinh doanh và tình hình tài chính của doanh nghiệp từ đó thực hiện chức năng quản lý kiểm soát vĩ mô nền kinh tế. Đồng thời Nhà nước có thể kiểm tra việc chấp hành về kinh tế tình chính và thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. - Ngoài ra thông qua số liệu mà kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng cung cấp, các nhà cung cấp, khách hàng của doanh nghiệp biết được khả năng mua - dự trữ - bán các mặt hàng của doanh nghiệp trên thị trường, biết được kết quả kinh doanh của doanh nghiệp để từ đó quyết định đầu tư, cho vay vốn mở rộng hợp tác với doanh nghiệp.  Nhiệm vụ - Ghi chép, phản ánh đầy đủ kịp thời khối lượng hàng hóa bán ra, tính toán đúng đắn trị giá vốn của hàng bán và các chi phí nhằm xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. - Cung cấp thông tin kịp thòi về tình hình bán hàng phục vụ cho lãnh đạo, điều hành hoạt động kinh doanh thương mại. - Kiểm tra tiến độ thực hiện kế hoạch bán hàng, kế hoạch lợi nhuận, kế hoạch thanh toán và nộp ngân sách. Để thực hiện tốt các nhiệm vụ trên , kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh cần chú ý những vấn đề : SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán - Xác định đúng thời điểm hàng hóa được coi là bán để kịp thời lập báo cáo bán hàng và phản ánh doanh thu. Báo cáo thường xuyên, kịp thời tình hình bán hàng và thanh toán với khách hàng , đảm bảo giám sát chặt chẽ tình hình bán hàng về số lượng, chất lượng, chủng loại, thời gian…Đôn đóc việc thu tiền bán hàng về quỹ kịp thời, tránh hiện tượng tiêu cực sử dụng tiền hàng chi mục đích cá nhân. - Tổ chức hệ thống chứng từ ban đầu và trình tự luân chuyển hợp lí. Các chứng từ ban đầu phải đầy đủ hợp pháp, luân chuyển khoa học, hợp lí, tránh trùng lặp, bỏ sót và không quá phức tạp nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác, nâng cao hiệu quả công tác kế toán. Tổ chức vận dụng tốt hệ thống tài khoản kế toán, hệ thống sổ sách phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của đơn vị. - Xác định và tập hợp đúng, đầy đủ các chi phí phát sinh trong quá trình bán hàng cuãng như trong quản lí doanh nghiệp, phân bổ chi phí hợp lí cho hàng cuối kì và phân bổ chi phí cho hàng trong kì để xác định kết quản kinh doanh. Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh thực hiện tốt vai trò và nhiệm vụ của mình sẽ đem lại hiệu quả thiết thực cho công tác bán hàng nói riêng và hoạt động kinh doanh nói chung của doanh nghiệp. Nó giúp người sử dụng thông tin kế toán nắm được toàn diện hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, giúp người quản lí trong việc ra quyết định kịp thời và tạo lập kế hoạch kinh doanh trong tương lai. 1.2. Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp thương mại. 1.2.1. Một số khái niệm cơ bản về bán hàng. SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà  Khoa Kiểm toán kế toán Doanh thu bán hàng là doanh thu của khối lượng sản phẩm hàng hoá đã bán, dịch vụ đã cung cấp được xác định là tiêu thụ trong kỳ và số tiền lãi, tiền bản quyền, cổ tức và lợi nhuận được chia. Theo chuẩn mực kế toán 14, Doanh thu bán hàng được ghi nhận khi thỏa mãn 5 điều kiện sau: - DN đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu SP hoặc HH cho người mua. - DN không còn nắm giữ quyền quản lý HH như người sở hữu HH hoặc quyền kiểm soát HH. - Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn. - DN đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.  Các khoản giảm trừ doanh thu - Chiết khấu thương mại: Là khoản chiết khấu cho khách hàng mua với số lượng lớn. - Hàng bán bị trả lại:Là giá trị của số sản phẩm, hàng hoá, lao vụ, dịch vụ đã tiêu thụ bị khách hàng trả lại do những nguyên nhân vi phạm cam kết, vi phạm hợp đồng kinh tế: Hàng hoá bị mất, kém phẩm chất, không đúng chủng loại, quy cách. - Giảm giá hàng bán: Là khoản giảm trừ được người bán chấp thuận một cách đặc biệt trên giá đã thoả thuận vì lý do hàng bán ra kém phẩm chất hay không đúng quy cách theo quy định trên hợp đồng kinh tế. SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà  Khoa Kiểm toán kế toán Giá vốn hàng bán : Giá vốn hàng bán phản ánh giá trị gốc của hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ, lao vụ đã thực sự tiêu thụ trong kỳ, ý nghĩa của giá vốn hàng bán chỉ được sử dụng khi xuất kho hàng bán và tiêu thụ. Khi hàng hoá đã tiêu thụ và được phép xác định doanh thu thì đồng thời giá trị hàng xuất kho cũng được phản ánh theo giá vốn hàng bán để xác định kết quả. Do vậy xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa quan trọng vì từ đó doanh nghiệp xác định đúng kết quả kinh doanh.Và đối với các doanh nghiệp thương mại thì còn giúp cho các nhà quản lý đánh giá được khâu mua hàng có hiệu quả hay không để từ đó tiết kiệm chi phí thu mua.  Chi phí quản lý kinh doanh : là những chi phí liên quan đến hoạt động tiêu thụ sản phẩm hàng hoá và những hoạt động quản lý diều hành doanh nghiệp. Chi phí quản lý kinh doanh bao gồm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. - Chi phí nhân viên bán hàng, nhân viên quản lý: Bao gồm toàn bộ lương chính, lượng phụ, các khoản phụ cấp có tính chất lương. Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ của Ban giám đốc, nhân viên quản lý, nhân viên bán hàng trong doanh nghiệp. - Chi phí vật liệu: Bao gồm chi phí vật liệu có liên quan đến bán hàng như vật liệu bao gói, vật liệu dùng cho sửa chữa quầy hàng, và những vật liệu xuất dùng cho công tác quản lý như: Giấy, mực, bút... - Chi phí công cụ đồ dùng: Phản ánh giá trị dụng cụ, đồ dùng phục vụ cho bán hàng và cho công tác quản lý. - Chi phí khấu hao tài sản cố định: Phản ánh chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho bộ phận bán hàng và bộ phận quản lý doanh nghiệp SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán như: Xe chở hàng, nhà cửa làm việc của các phòng ban, máy móc thiết bị. - Chi phí dự phòng: Phản ánh khoản dự phòng phải thu khó đòi tính vào chi phí quản lý kinh doanh của doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài: Phản ánh các chi phí về dịch vụ mua ngoài như: Tiền thuê kho bãi, cửa hàng, tiền vận chuyển bốc xếp hàng tiêu thụ, tiền điện, tiền nước, tiền điện thoại... - Chi phí bằng tiền khác: Là chi phí phát sinh khác như: Chi phí tiếp khách, chi phí hội nghị khách hàng, công tác phí. 1.2.2. Kế toán giá vốn hành hóa tiêu thụ trong doanh nghiệp thương mại 1.2.2.1. chứng từ và tài khoản sử dụng  Chứng từ kế toán sử dụng hạch toán giá vốn hàng hóa: - Hóa đơn mua hàng; các chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản; các loại thuế không được hoàn lại. - Phiếu nhập kho.  Tài khoản sử dụng - Tài khoản “156- Hàng hoá”: Dùng để phản ánh thực tế giá trị hàng hoá tại kho, tại quầy, chi tiết theo từng kho, từng quầy, loại, nhóm … hàng hoá. Bên nợ: Phản ánh làm tăng giá trị thực tế hàng hoá tại kho, quầy ( giá mua và chi phí thu mua) SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán Bên có: Giá trị mua hàng của hàng hoá xuất kho, quầy. Chi phí thu mua phân bổ cho hàng tiêu thụ. Dư nợ: Trị giá thực tế hàng hoá tồn kho, tồn quầy. TK 156 còn được chi tiết thành: + TK 1561- Giá mua hàng hóa. - TK 632” Giá vốn hàng bán” Tài khoản này dùng để phản ánh giá vốn của hàng hoá đã bán, được xác định là tiêu thụ trong kỳ, dùng để phản ánh khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Kết cấu tài khoản 632 Bên nợ: - Giá vốn hàng hoá tiêu thụ trong kỳ - Khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho trích lập cuối niên độ kế toán Bên có: - Kết chuyển giá vốn hàng hoá,lao vụ, dịch vụ đã cung cấp trong kỳ sang TK 911- xác định kết quả kinh doanh. - Khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho hoàn nhập cuối niên độ kế toán TK 632 không có số dư cuối kỳ. 1.2.2.2. Xác định giá vốn hàng hóa Giá vốn hàng bán phản ánh giá trị gốc của hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ, lao vụ đã thực sự tiêu thụ trong kỳ, ý nghĩa của giá vốn hàng SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán bán chỉ được sử dụng khi xuất kho hàng bán và tiêu thụ. Khi hàng hoá đã tiêu thụ và được phép xác định doanh thu thì đồng thời giá trị hàng xuất kho cũng được phản ánh theo giá vốn hàng bán để xác định kết quả. Do vậy xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa quan trọng vì từ đó doanh nghiệp xác định đúng kết quả kinh doanh.Và đối với các doanh nghiệp thương mại thì còn giúp cho các nhà quản lý đánh giá được khâu mua hàng có hiệu quả hay không để từ đó tiết kiệm chi phí thu mua. Doanh nghiệp có thể sử dụng các phương pháp sau để xác định trị giá vốn của hàng xuất kho:  Phương pháp nhập trước – xuất trước (FIFO) Theo phương pháp này,giả thuyết rằng số hàng nào nhập trước thì xuất trước, xuất hết số hàng nhập trước thì mới xuất số nhập sau theo giá thực tế của số hàng xuất. Nói cách khác, cơ sở của phương pháp này là giá thực tế của hàng mua trước sẽ được dùng làm gía để tính giá thực tế của hàng xuất trước và do vậy giá trị hàng tồn kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của số hàng mua vào sau cùng.  Phương pháp nhập sau – xuất trước (LIFO) Phương pháp này giả định những hàng mua sau cùng sẽ được xuất trước tiên, ngược lại với phương pháp nhập trước xuất trước.  Phương pháp đơn giá bình quân SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán Theo phương pháp này, giá thực tế của hàng xuất kho trong kỳ được tính theo công thức: Giá thực tế hàng Xuất kho = Số lượng hàng hoá * xuất kho Giá đơn vị bình quân Khi sử dụng giá đơn vị bình quân, có thể sử dụng dưới 3 dạng: - Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ: Giá này được xác định sau khi kết thúc kỳ hạch toán nên có thể ảnh hưởng đến công tác quyết toán. Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ = Trị giá thực tế hàng tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ Số lượng hàng thực tế tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ - Giá đơn vị bình quân của kỳ trước: Trị giá thực tế của hàng xuất dùng kỳ này sẽ tính theo giá đơn vị bình quân cuối kỳ trước.Phương pháp này đơn giản dễ làm, đảm bảo tính kịp thời của số liệu kế toán, mặc dầu độ chính chưa cao vì không tính đến sự biến động của giá cả kỳ này. Giá bình quân của kỳ trước = Trị giá tồn kỳ trước Số lượng tồn kỳ trước - Giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập: Phương pháp này vừa đảm bảo tính kịp thời của số liệu kế toán, vừa phản ánh được tình hình biến động của giá cả. Tuy nhiên khối lượng tính toán lớn bởi vì cứ sau mỗi lần nhập kho, kế toán lại phải tiến hành tính toán.  Phương pháp giá hạch toán SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán Khi áp dụng phương pháp này, toàn bộ hàng biến động trong kỳ được tính theo giá hạch toán. Cuối kỳ, kế toán phải tiến hành điều chỉnh từ giá hạch toán sang giá thực tế theo công thức: Giá thực tế của hàng xuất dùng trong kỳ = Giá hạch toán của hàng * Hệ số giá xuất dùng trong kỳ Trong đó: Hệ số giá = Giá thực tế của hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ Giá hạch toán của hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ Phương pháp giá thực tế đích danh  Theo phương pháp này, hàng được xác định theo đơn chiếc hay từng lô và giữ nguyên từ lúc nhập vào cho đến lúc xuất dùng. Khi xuất hàng nào sẽ tính theo giá thực tế của hàng đó. 1.2.2.3. Kế toán giá vốn hàng bán trong phương thức bán buôn hàng hóa (theo phương pháp kê khai thường xuyên, thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ ).  Bán buôn qua kho theo hình thức gửi bán - Khi xuất hàng hoá gửi cho khách hàng hoặc gửi cho đại lý , kế toán ghi giá vốn : Nợ TK 157 – Hàng gửi bán SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059 Đại học quốc tế Bắc Hà Khoa Kiểm toán kế toán Có TK 156 (1561) – Hàng hoá - Nếu khách hàng ứng trước tiền mua hàng hoá , kế toán ghi: Nợ TK 111,112 – Tiền mặt, TGNH Có TK 131 – Khách hàng ứng trước - Khi hàng gửi bán đã bán , Kế toán ghi Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán Có TK 157 – Hàng gửi bán  Bán buôn qua kho theo hình thức trực tiếp TK 632 TK 1561 Trị giá mua của hàng bị trả lại đã nhập kho Giá mua thực tế của hàng bán - Khi xuất bán trực tiếp hàng hoá , kế toán ghi: Nợ TK 632 : giá vốn hàng bán Có TK 156 (1561) : hàng hóa  Bán hàng vận chuyển thẳng có tham gia thanh toán SV: Lê Thị Bích Quỳnh - MSV: 0854020059