Tài liệu Hình tượng sông đà trong tác phẩm người lái đò sông đà

Sharing the value Đề: Cảm nhận về hình tượng sông Đà MB 1. Giới thiệu tác giả: - Nguyễn Tuân là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại - Sáng tác của ông trải qua 2 thời kì trước và sau cách mạng nhưng vẫn thống nhất một phong cách chung: cái nhìn nghiêng về phía văn hóa thẩm mĩ của sự vật, tài hoa nghệ sĩ của con người, có cảm hứng đặc biệt đối với những hiện tượng đập mạnh vào giác quan người nghệ sĩ, sử dụng thể tùy bút hết sức phóng túng, ngôn từ phong phú điêu luyện… 2. Giới thiệu tác phẩm và đoạn trích A, Tùy bút Sông Đà B, Tùy bút người lái đò sông Đà - Tiêu biểu nhất của tập tùy bút - Nội dung: Xây dựng thành công hình tượng con sông Đà với người lái đò, qua đó ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc, bộc lộ niềm tự hào về đất nước, con người Việt Nam - Con sông: dưới ngòi bút Nguyễn Tuân, nó cũng là một nhân vật có tính cách, có tâm trạng. Lời đề từ đã thâu tóm 2 nét tính cách đặc trưng của dòng sông là hung bạo và trữ tình (Các em chú ý, đây chính là luận điểm mà các em sẽ phân tích để làm rõ trong cả bài – đặc điểm nổi bật của dòng sông đấy) TB 1. Con sông Đà hung bạo (Phần này chủ yếu là đoạn miêu tả ban đầu) A, Cái hung bạo trước hết hiện ra ở diện mạo của nó (Ở đây các em chú ý đến các chi tiết miêu tả của Nguyễn Tuân về dòng sông. Thực ra bài Người lái đò sông Đà chủ yếu là thuộc các chi tiết và hiểu nó nói về cái gì là được, không khó như các em nghĩ đâu ^^) - Đó là cảnh đá bờ sông dựng vách thành, có chỗ đá chẹt lòng sông như một cái yết hầu, đứng bên này bờ có thể nhẹ tay ném hòn đá sang bên kia vách, con hổ con nai có lần nhảy vọt từ bên này bờ sang bên kia…  Nguyễn Tuân đã miêu tả một cách chính xác độ hẹp và sâu của lòng sông với dòng nước chảy xiết giữa hai thành đá cao vút, khiến người đọc có cảm giác lạnh rợn như chính mình đang đi qua quãng sông ấy. Sharing the value - - Đó là quãng mặt gềnh Hát Loóng “dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuồn luồng gió gùn ghè suốt năm”  Sông Đà hiện lên như một bản trường ca dữ dội của đá, nước, sóng, gió Đó còn là những cái hút nước xoáy tít đáy giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày. “Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống” và đánh cho tan xác (Đề cập thêm về việc nhà văn tưởng tượng ra người quay phim ngồi dưới…) B, Nhưng hung bạo nhất là cảnh thác đá - - Từ xa đã nghe thấy tiếng nước thác réo gần mãi lại, réo to mãi lên, “tiếng nước thác nghe như oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa”. Trong cuộc giao chiến với ông đò nơi thạch trận + Mới nhìn tưởng như đá sông Đà đứng, nằm, ngồi theo sở thích tự động của nó. Nhưng nhìn kĩ mới biết nó đang bày ba lớp trùng vi thạch trận theo binh pháp thời xưa. Có hàng tiền vệ, tuyến hai, tuyến ba; có boongke chìm và pháo đài nổi, có đá quân, đá tường, có cửa tử cửa sinh,. Cửa sinh lúc nằm lập lờ phía tả ngạn sông, lúc lại nằm giữa bọn đá hậu vệ… + Nhà văn đã làm sống dậy những hình tượng đá vô tri: Những hòn đá ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo mó hoặc bệ vệ, oai phong lẫm liệt, hòn thì trông như đang hất hàm hỏi cái thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến, hòn thì lùi lại một chút và thách cái thuyền… ẩn nấp, mai phục … (Các em cứ tìm những chi tiết miêu tả đá như con người là được)  Những hòn đá hung hăng, nham hiểm và xảo quyệt + Còn thác nước ko chỉ reo hò làm thanh viện mà còn ùa vào tấn công ông chèo: … (chi tiết) 2. Con sông Đà trữ tình (Được nhà văn miêu tả ở 3 góc nhìn) A, Nhìn từ trên tàu bay - “Con sông Đà tuôn dài tuôn dài … nương xuân” à dòng sông như mái tóc dài ngát hương rừng TB Sharing the value - Nhìn qua làn mây mùa xuân, đám mây mùa hạ, Nguyễn Tuân đã nhận ra màu nước sông Đà dòng xanh ngọc bích, mùa thu thì lừ lừ chín đỏ nhưng chưa bao giờ có màu đen cả (Ptich ra nhé) B, Gặp dòng sông như gặp lại cố nhân sau một chuyến đi rừng dài ngày rồi đột ngột đổ ra sông Đà - - Hiện ra trên mặt sông màu nắng sáng lóe lên gợi nhớ màu nắng tháng ba Đường thi trong thơ Lý Bạch “Yên hoa tam nguyệt há dương châu” Sự gặp gỡ màu nắng như gặp cố nhân đã tạo nên trạng thái tâm lý mừng vui cuống quýt khiến cho câu văn dường như cũng cuống quýt theo: “Bờ sông Đà, .. trên sông Đà” Niềm vui còn tràn ra trong cả lời cảm thán “Chao ôi, trông con sông … đứt quãng” C, Đi thuyền trôi trên sông Đà - Một quãng sông hoàn toàn tĩnh lặng “Hình như từ đời Lý… mà thôi” à nối dài sự tĩnh lặng của dòng sông vs ngàn xưa, tạo cái cảm giác về sự lặng tờ vĩnh cửu - Vẻ đẹp hai bên bờ đầy chất thơ: Một nương ngô mới nhú lên.. cỏ gianh… đàn hươu … đàn cá giầm xanh… - Chi tiết con hươu thơ ngộ ngẩng đầu nhung khỏi áng cỏ sương hỏi ông khách sông Đà “Hỡi ông khách…còi sương” à Sự giao hòa tuyệt diệu giữa con người với thiên nhiên - `Ở quãng sông này, sông Đà khi thì phản phất không khí của thời tiền sử, khi thì hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa, khi lai láng chất thơ tình tứ của Tản Đà, khi bâng khuân ngẩn ngơ của dòng nước trôi xuôi như nhớ thương những hòn đá thác xa xôi trên thượng nguồn…  Dòng sông tập trung những nét đặc trưng của thiên nhiên Tây Bắc vừa hung bạo, dữ dằn lại vừa thơ mộng, trữ tình. 3. Về nghệ thuật - Óc quan sát tinh tế, trí tưởng tượng phong phú của nhà văn - Cái nhìn của nhiều ngành văn hóa khác nhau để khác họa tính cách của dòng sông - Ngôn ngữ bài tùy bút phóng túng, sinh động, và đặc biệt trong nghệ thuật sáng tạo từ mới Sharing the value (Nhớ phân tích raaaaa) KB (ĐÃ THAM KHẢO)