Tài liệu đồ án thiết kế cổng trục có sức nâng 205t

Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o viÖt nam Tr-êng ®¹i häc x©y dùng céng hoµ x· héi chñ nghÜa §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc -------------o0o------------------------------o0o--------------- Khoa : C¬ khÝ X©y dùng Bé m«n: M¸y X©y dùng NhiÖm vô thiÕt kÕ tèt nghiÖp Hä vµ tªn sinh viªn: Lª Ngäc S¬n Líp : 44M N¨m thø: 5 Ngµnh : M¸y X©y dùng 1. §Çu ®Õ thiÕt kÕ : ThiÕt kÕ cæng trôc søc n©ng Q=20/5 T 2. C¸c sè liÖu ban ®Çu: - Søc n©ng Q = 20T; khÈu ®é L = 30m; chiÒu cao n©ng H = 12m. - Søc n©ng têi phô Q = 5T; chÕ ®é lµm viÖc: trung b×nh (A5). - Tèc ®é n©ng têi chÝnh: 9,82m/s; tèc ®é n©ng têi phô: 19,9 m/s. - Tèc ®é di chuyÓn cæng: 20m/s; tèc ®é di chuyÓn xe con: 38,4m/s. - Sö dông xe con tiÓu chuÈn ®· cã s½n. 3. Néi dung c¸c phÇn thuyÕt minh tÝnh to¸n: - Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc. - TÝnh to¸n thiÕt kÕ kÕt cÊu thÐp. - TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¬ cÊu di chuyÓn cæng. - TÝnh to¸n thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn ®iÒu khiÓn. - TÝnh to¸n thiÕt kÕ côm tang r¶i c¸p. - X©y dùng quy tr×nh l¾p ®Æt. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 1 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp 4. C¸c 5. C¸n b¶n vÏ vµ ®å thÞ: B¶n vÏ h×nh chung m¸y thiÕt kÕ A0 B¶n vÏ ch©n cæng trôc A1 B¶n vÏ c¬ cÊu di chuyÓn cæng A1 B¶n vÏ dÇm cæng trôc A1 B¶n vÏ s¬ ®å nguyªn lý ®iÖn A1 B¶n vÏ thanh gi»ng ch©n cæng A1 B¶n vÏ chÕ t¹o chi tiÕt A1 B¶n vÏ côm tang r¶i c¸p ®iÖn A1 B¶n vÏ quy tr×nh l¾p dùng A1 bé h-íng dÉn chÝnh : TS. Tr-¬ng Quèc Thµnh 6. Ngµy giao nhiÖm vô thiÕt kÕ: Ngµy 14 th¸ng 10 n¨m 2003 7. Ngµy hoµn thµnh : Ngµy 9 th¸ng 2 n¨m 2004 C¸n bé h-íng dÉn tèt nghiÖp (Ký tªn vµ ghi râ hä tªn) NhiÖm vô thiÕt kÕ tèt nghiÖp ®· ®-îc Bé m«n th«ng qua ngµy .. ..th¸ng .. ..n¨m 2004 Tr-ëng bé m«n (Ký tªn vµ ghi râ hä tªn) Sinh viªn ®· hoµn thµnh vµ nép ®å ¸n cho Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 2 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp Bé m«n ngµy 11 th¸ng 2 n¨m 2004 Sinh viªn lµm thiÕt kÕ tèt nghiÖp (Ký tªn vµ ghi râ hä tªn) Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 5 Ch-¬ng I: Giíi thiÖu chung 7 I. Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc 7 1. Giíi thiÖu chung 7 2. KÕt cÊu thÐp cæng trôc 9 3. Xe con 11 4. C¬ cÊu di chuyÓn cæng 13 5. Mét sè d¹ng kÕt cÊu ®Æc biÖt 14 II. Giíi thiÖu cæng trôc thiÕt kÕ 15 1. Giíi thiÖu chung 15 2. KÕt cÊu thÐp 16 3. Xe con 17 Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 3 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp 4. C¸c th«ng sè h×nh häc Ch-¬ng II: TÝnh søc bÒn kÕt cÊu thÐp I. 20 21 TÝnh to¸n dÇm 21 1. S¬ ®å tÝnh to¸n vµ t¶i träng t¸c dông 21 2. Tæ hîp t¶i träng 23 3. M«mem qu¸n tÝnh chän s¬ bé 24 4. Néi lùc trong dÇm 28 5. øng suÊt trªn dÇm 33 6. TÝnh to¸n ®é æn ®Þnh côc bé 35 7. TÝnh chuyÓn vÞ 36 II. TÝnh bÒn ch©n cæng 38 1. S¬ ®å tÝnh to¸n vµ t¶i träng t¸c dông 38 2. Tæ hîp t¶i träng 39 3. Néi lùc trong ch©n cæng 40 4. øng suÊt trong ch©n 47 III. TÝnh to¸n chèt liªn kÕt 48 Ch-¬ng III: c¬ cÊu di chuyÓn cæng 50 1. Chän s¬ ®å dÉn ®éng 50 2. X¸c ®Þnh lùc nÐn b¸nh lín nhÊt 50 3. X¸c ®Þnh lùc c¶n di chuyÓn 51 4. TÝnh c«ng suÊt ®éng c¬ 52 5. TÝnh bé truyÒn ngoµi 53 6. KiÓm tra ®éng c¬ 53 7. TÝnh b¸nh xe di chuyÓn 56 8. TÝnh trôc 57 9. Chän æ bi 61 Ch-¬ng IV: ThiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn I. Giíi thiÖu chung II. TÝnh chän c¸c thiÕt bÞ ®iÖn Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M 64 64 64 - 4 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp III. ThiÕt kÕ hÖ thèng ®iÒu khiÓn 68 Ch-¬ng V: TÝnh to¸n tang r¶i c¸p ®iÖn 74 1. S¬ ®å côm tang 74 2. Chän s¬ bé c¸c thiÕt bÞ 74 3. TÝnh to¸n hÖ tang cuèn c¸p 75 4. ThiÕt kÕ côm lÊy ®iÖn 77 5. TÝnh trôc ®ì 78 6. Chän æ ®ì 79 S¬ ®å l¾p dùng 81 Tµi liÖu tham kh¶o 83 Lêi nãi ®Çu §Êt n-íc ta ®ang trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nªn nhu cÇu vÒ x©y dùng lµ rÊt lín. §Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín, hiÖn ®¹i ®ßi hái tiÕn ®é thi c«ng vµ chÊt l-îng c«ng tr×nh ngµy cµng cao. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh X©y dùng th× ngµnh M¸y X©y dùng cÇn ®¸p øng nhu cÇu vÒ tiÕn ®é thi c«ng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c«ng tr×nh x©y dùng. V× vËy bªn c¹nh viÖc t¨ng c-êng ®Çu t- vÒ tµi chÝnh th× viÖc ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nh»m n©ng cao chÊt l-îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh- ®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. Víi viÖc øng dông c¸c c«ng Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 5 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp nghÖ míi tiªn tiÕn th× sö dông c¸c m¸y vµ thiÕt bÞ lµ ®iÒu tÊt yÕu. Khi ®ã m¸y vµ thiÕt bÞ x©y dùng kh«ng nh÷ng chØ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng nhÞp ®é thi c«ng mµ cßn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®-îc ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-îng vµ h¹ gi¸ thµnh c«ng tr×nh, thËm chÝ trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh mét c«ng tr×nh hiÖn ®¹i. Thùc tÕ x©y dùng ë c¸c n-íc tiªn tiÕn còng nh- ë n-íc ta ®· chØ ra r»ng viÖc x©y dùng c¸c nhµ cao tÇng kh«ng thÓ thiÕu ®-îc c¸c cÇn trôc cã chiÒu cao n©ng, tÇm víi, t¶i träng n©ng lín, c¸c m¸y b¬m bªt«ng hiÖn ®¹i còng nh- nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c. ViÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû ®iÖn bÕn c¶ng cÇu ®-êng kh«ng thÓ hoµn thµnh vµ ®¶m b¶o chÊt l-îng nÕu kh«ng sö dông c¸c m¸y lµm ®Êt vµ c¸c thiÕt bÞ gia cè nÒn mãng, c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt vËt liÖu vµ nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c cã tÝnh n¨ng kü thuËt phï hîp. ChÝnh v× nh÷ng lÝ do trªn, m¸y x©y dùng ngµy cµng cã ý nghÜa vµ vai trß lín h¬n trong c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. Sau kho¶ng thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu ë tr-êng th× ®å ¸n tèt nghiÖp lµ sù hÖ thèng l¹i toµn bé nh÷ng kiÕn thøc ®· häc tr-íc ®ã, chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh ra tr-êng ®i lµm sau nµy. Cô thÓ trong ®å ¸n nµy lµ thiÕt kÕ “Cæng trôc cã søc n©ng 20/5T”. Trong qu¸ tr×nh lµm §ATN ®-îc sù h-íng dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. Tr-¬ng Quèc Thµnh em ®· hoµn thµnh ®å ¸n ®óng thêi h¹n vµ ®Çy ®ñ khèi l-îng mµ bé m«n vµ thÇy ®· giao. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 6 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp Do qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ ch-a kü cµng vµ tµi liÖu tham kh¶o ch-a ®Çy ®ñ nªn ®å ¸n cßn nhiÒu sai sãt mong c¸c thÇy c« bá qua. Nh©n ®©y em muèn göi lêi c¶m ¬n ®Õn thÇy Tr-¬ng Quèc Thµnh vµ c¸c thÇy c« trong bé m«n ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ lµm ®å ¸n. Hµ Néi, Th¸ng 2 n¨m 2004 Sinh viªn thùc hiÖn Lª Ngäc S¬n Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 7 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp Ch-¬ng I: giíi thiÖu chung I. Giíi thiÖu chung vÒ cæng trôc 1. gií thiÖu chung. Cæng trôc lµ mét lo¹i cÇn trôc kiÓu cÇu cã dÇm cÇu ®Æt trªn c¸c ch©n cæng víi c¸c b¸nh xe di chuyÓn trªn ray ®Æt d-íi ®Êt. Theo c«ng dông cã thÓ ph©n thµnh cæng trôc cã c«ng dông chung cßn gäi lµ cæng trôc dïng ®Ó xÕp dì, cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p trong x©y dùng vµ cæng trôc chuyªn dïng. Cæng trôc cã c«ng dông chung cã t¶i träng n©ng tõ 3,2 - 10T, khÈu ®é dÇm cÇu 10- 40m, chiÒu cao n©ng 7 - 16m. Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p trong X©y dùng cã t¶i träng n©ng 50 - 400t, khÈu ®é ®Õn 80m vµ chiÒu cao n©ng ®Õn 30m. Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p cã tèc ®é n©ng, di chuyÓn xe con vµ di chuyÓn cæng nhá h¬n so víi cæng trôc cã c«ng dông chung. §Æc biÖt nã cã tèc ®é chËm khi dïng l¾p ghÐp, n©ng h¹ vËt 0,05- 0,1 m/ph vµ di chuyÓn xe con di chuyÓn cæng 0,1 m/ph. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 8 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp H×nh 1.1: cæng trôc mét dÇm Cæng trôc cã c«ng dông chung dïng ®Ó bèc dì, vËn chuyÓn hµng thÓ khèi, vËt liÖu rêi trong c¸c kho b·i bÕn c¶ng nhµ ga, ®-êng s¾t. Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p dïng trong l¾p r¸p thiÕt bÞ trong nhiÒu lÜnh vùc, ®Æc biÖt trong c¸c c«ng tr×nh n¨ng l-îng vµ l¾p ghÐp c¸c c«ng tr×nh giao th«ng. ThiÕt bÞ mang vËt cña cæng trôc th-êng lµ mãc treo, gµu ngo¹m hoÆc lµ nam ch©m ®iÖn. Cæng trôc chuyªn dïng th-êng ®-îc sö dông trong c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn. Theo kÕt cÊu thÐp cã cæng trôc kh«ng cã c«ngx«n (h×nh 1.1), cæng trôc cã mét ®Çu c«ngx«n vµ hai ®Çu c«ngx«n (h×nh 1.2). KÕt cÊu dÇm cÇu vµ kÕt cÊu ch©n cæng còng rÊt da d¹ng. DÇm cÇu cã thÓ ®-îc chÕ t¹o d-íi d¹ng dÇm hép hµn, d¹ng èng, dÇm dµn kh«ng gian vµ cã thÓ mét hoÆc hai dÇm. KÕt cÊu ch©n cæng cã thÓ lµ dµn hoÆc hép. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 9 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp H×nh1.2: cæng trôc mét dÇm cã c«ngx«n Ray di chuyÓn xe con trªn dÇm cÇu cã thÓ ®Æt phÝa trªn hoÆc treo ë phÝa d-íi dÇm cÇu. Ch©n cæng th-êng cã mét ch©n cøng (cã kÕt cÊu hép hoÆc dµn kh«ng gian liªn kÕt cøng víi dÇm cÇu) vµ mét ch©n mÒm (cã kÕt cÊu èng hoÆc giµn ph¼ng vµ liªn kÕt khíp víi dÇm cÇu). Ch©n mÒm cã liªn kÕt khíp víi dÇm cÇu ®Ó ®¶m b¶o cho kÕt cÊu lµ hÖ tÜnh ®Þnh, nã cã thÓ l¾c quanh trôc th¼ng ®øng ®Õn 50 ®Ó bï trõ sai lÖch cña kÕt cÊu vµ ®-êng ray do chÕ t¹o, l¾p ®Æt vµ ¶nh h-ëng cña biÕn d¹ng do nhiÖu ®é. Nh- vËy ch©n mÒm cña cæng trôc cã t¸c dông gi¶m ma s¸t thµnh b¸nh xe víi ray, gi¶m t¶i träng x« lÖch vµ tr¸nh kÑt ray khi di chuyÓn. Cæng trôc cã khÈu ®é d-íi 25m cã thÓ chÕ t¹o haich©n cøng. §èi víi cæng trôc h¹ng nÆng cã søc n©ng trªn 100T th-êng lµ hai ray di chuyÓn cho mçi bªn vµ côm b¸nh xe di chuyÓn gåm nhiÒu b¸nh xe ®Æt trªn cÇu c©n b»ng ®Ó ®¶m b¶o cho chóng cã lùc nÐn b¸nh ®Òu nhau. C¸c cæng trôc Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 10 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp cã søc n©ng lín th-êng ®-îc bè trÝ thªm mét ®Õn hai têi n©ng phô. Xe con cña cæng trôc cã thÓ lµ pal¨ng ®iÖn hoÆc têi treo ch¹y trªn ray treo vµ cã thÓ lµ xe con gièng nh- cÇu trôc. C¬ cÊu n©ng vµ c¬ cÊu di chuyÓn xe con cã thÓ bè trÝ trªn kÕt cÊu thÐp cña cæng truc, dÉn ®éng xe con b»ng c¸p kÐo. 2. KÕt cÊu thÐp cæng trôc KÕt cÊu thÐp cña cæng trôc bao gåm dÇm cÇu vµ c¸c ch©n cæng. a. KÕt cÊu thÐp cña dÇm cÇu Cæng trôc mét dÇm cã kÕt cÊu dÇm lµ tæ hîp ®-îc sö dông rÊt phæ biÕn víi søc n©ng tõ 5 - 10 t. C¸c cæng trôc mét dÇm th-êng sö dông pal¨ng ®iÖn ch¹y trªn ray treo d-íi dÇm (h×nh 1.1,1.2). Mét sè tr-êng hîp dïng xe con ch¹y trªn hai ray ®Æt d-íi dÇm (h×nh 1.3g,h,i). DÇm cÇu d¹ng dµn kh«ng gian th-êng cã thªm c¸c thanh xiªn ë bªn trong ®Ó t¨ng cøng. a b f c g Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M e d h i - 11 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp H×nh 1.3: kÕt cÊu dÇm lo¹i mét dÇm a b H×nh 1.4: kÕt cÊu dÇm lo¹i hai dÇm Cæng trôc cã sø n©ng lín th-êng lµ lo¹i hai dÇm hép cã ray di chuyÓn xe con ®Æt phÝa trªn dÇm cÇu. Lo¹i nµy th-êng dïng xe con ch¹y trªn hai dÇm, trªn h×nh 1.4 lµ mÆt c¾t dÇm cÇu cña cæng trôc hai dÇm cã søc n©ng lín. Ngoµi ra víi t¶i träng n©ng lín dÇm cÇu cã thÓ lµ giµn kh«ng gian. b. kÕt cÊu thÐp cña ch©n cæng Ch©n cæng cã kÕt cÊu hép hoÆc dµn, víi kÕt cÊu dµn th× ch©n cã kh¶ n¨ng chÞu t¶i träng lín tuy nhiªn chóng cã nh-îc ®iÓm lµ th-êng chiÕm nhiÒu diÖn tÝch, ch©n cæng kiÓu hép kh¾c phôc ®-îc nh-îc ®iÓm nµy cña ch©n dµn. Trªn h×nh 1.5a,b lµ ch©n cøng cña cæng trôc cã d¹ng hép vµ mÆt c¾t dÇm cÇu nh- trªn h×nh 1.4, víi kÕt cÊu nµy cæng trôc cã thÓ cã mét hoÆc hai ®Çu c«ngx«n. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 12 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp a b c H×nh 1.5: ch©n cæng Ch©n cæng cã kÕt cÊu giµn cïng dÇm cÇu lo¹i giµn kh«ng gian (mét dÇm), trong tr-êng hîp nµy th-êng xe con di chuyÓn trªn ray bªn d-íi dÇm cÇu, vËt n©ng ®-îc treo trªn c¸c pal¨ng c¸p (h×nh 1.5c). Cabin cña cæng trôc cã thÓ ®-îc ®Æt cè ®Þnh t¹i ch©n cøng hoÆc treo trªn xe con vµ di chuyÓn cïng xe con. Cæng trôc hai dÇm cã xe con ch¹y trªn ray ®Æt trªn hai dÇm th-êng cã thªm sµn thao t¸c ®Ó b¶o d-ìng vµ söa ch÷a. Cæng trôc cã khÈu ®é d-íi 25m cã thÓ chÕ t¹o víi hai ch©n cøng (h×nh 1.6a), cæng trôc cã khÈu ®é lín th-êng mét ch©n liªn kÕt cøng víi dÇm cßn ch©n kia liªn kÕt khíp víi dÇm. Trªn s¬ ®å 1.6b,c cã ch©n cæng liªn kÕt khíp víi dÇm. S¬ ®å 1.6b cã ch©n cæng bªn tr¸i liªn kÕt cøng víi dÇm cßn ch©n cæng bªn ph¶i liªn kÕt khíp víi dÇm nhê khíp quay h×nh trô víi trôc xoay n»m trong mÆt ph¼ng ngang. Víi s¬ ®å nµy ch©n cæng cã thÓ l¾c quanh Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 13 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp trôc th¼ng ®øng tíi 50 vÒ c¶ hai phÝa vµ gãc l¾c ®-îc khèng chÕ bëi khe hë gi÷a vá khíp phÝa d-íi vµ phÝa trªn. Trong tr-êng hîp nµy cæng trôc bÞ x« lÖch do tèc ®é hai bªn kh«ng ®ång ®Òu nhau th× dÇm cÇu bÞ uèn trong mÆt ph¼ng ngang. c d b l< 25000 a c b H×nh 1.6 Nh-îc ®iÓm nµy ®-îc kh¾c phôc trong s¬ ®å 1.6c, ch©n cøng bªn tr¸i ®-îc liªn kÕt víi dÇm b»ng nót tr-ît (nót B) cho phÐp dÇm cã thÓ xoay t-¬ng ®èi quanh vÊu ®Þnh vÞ th¼ng ®øng (nót C). Ch©n mÒm bªn ph¶i liªn kÕt víi dÇm b»ng khíp cÇu cho phÐp xoay theo h-íng bÊt kú. Khi cæng trôc bÞ x« lÖch th× dÇm cÇu kh«ng bÞ uèn vµ hoµn toµn tr¸nh ®-îc kh¶ n¨ng bÞ kÑt. 3. Xe con cña cæng trôc KÕt cÊu xe con cña cæng trôc rÊt ®a d¹ng tuú thuéc vµo kÕt cÊu cña dÇm cÇu vµ t¶i träng n©ng cña cæng trôc. Cæng trôc mét dÇm cã t¶i träng n©ng nhá th-êng dïng pal¨ng ®iÖn ch¹y däc ray treo ë d-íi dÇm. Lo¹i cæng Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 14 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp trôc nµy th-êng ®-îc ®iÒu khiÓn tõ cabin hoÆc hép nót bÊm tõ d-íi nÒn. Cæng trôc hai dÇm cã t¶i träng n©ng lín th-êng dïng xe con ch¹y trªn c¸c ray ®Æt trªn hai dÇm. Mét sè cæng trôc cã xe con tùa hoÆc treo trªn hai ray ®Æt d-íi dÇm (th-êng lµ dÇm dµn kh«ng gian). Theo c¸ch dÉn ®éng cã lo¹i xe con tù hµnh vµ xe con di chuyÓn nhê c¸p kÐo. a 6 2 3 4 b 5 6 1 H×nh 1.7: s¬ ®å m¾c c¸p trªn xe con di chuyÓn b»ng c¸p kÐo a. c¬ c©u n©ng vËt, b. c¬ cÊu di chuyÓn xe con 1,2. c¸c thiÕt bÞ ®iÒu chØnh lùc c¨ng c¸p kÐo 3. xe con, 4. cabin, 5. tang cña c¬ cÊu di chuyÓn 6. c¸c puly ®æi h-íng c¸p C¬ cÊu di chuyÓn xe con b»ng c¸p kÐo th-êng ®Æt ngoµi xe con (trªn kÕt cÊu thÐp cña cæng trôc). S¬ ®å m¾c c¸p cña c¬ cÊu di chuyÓn xe con nh- h×nh 1.7b, hai ®Çu cña c¸p ®-îc quÊn vµo tang theo chiÒu ng-îc nhau do ®ã khi tang quay th× mét ®Çu cuèn cßn mét ®Çu nh¶ ®¶m b¶o cho xe con di chuyÓn ®-îc. Tang cña c¬ cÊu nµy cã thÓ lµ Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 15 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp tang th-êng hoÆc tang ma s¸t. Cabin ®iÒu khiÓn cã thÓ ®-îc g¾n trªn xe con vµ di chuyÓn cïng nã. C¬ cÊu n©ng cña cæng trôc còng cã thÓ ®-îc ®Æt trªn xe con hoÆc ngoµi xe con (trªn kÕt cÊu thÐp cña cæng trôc). Khi ®Æt ngoµi xe con (h×nh 1.7a), ®Ó ®¶m b¶o chiÒu cao n©ng kh«ng ®æi khi xe con di chuyÓn th× c¸p n©ng v¾t qua c¸c puly trªn xe con vµ trªn côm mãc treo sau ®ã ®i ra khái xe con vÒ phÝa cuèi dÇm cÇu vµ c¸p ®-îc cè ®Þnh vµo dÇm cuèi. Ph-¬ng ¸n nµy cho phÐp gi¶m ®¸ng kÓ kÝch th-íc vµ träng l-îng cña xe con do ®ã träng l-îng cña dÇm cÇu còng gi¶m ®¸ng kÓ kho¶ng 20%. Nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng ¸n nµy lµ c¸p n©ng cã thÓ cã ®é vâng rÊt lín khi xe con di chuyÓn kh«ng t¶i träng n©ng. §Ó kh¾c phôc nh-îng ®iÓm nµy, ng-êi ta lµm c¸c con l¨n ®ì c¸p n©ng vµ t¨ng träng l-îng cña côm mãc treo. 4. C¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc ë mét sè cæng trôc nhá lo¹i cò c¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc th-êng dïng ph-¬ng ¸n dÉn ®éng chung vµ c¬ cÊu ®Æt trªn dÇm cÇu. Ph-¬ng ¸n nµy tuy gi¶m t¶i träng x« lÖch cæng song cång kÒnh, khã l¾p ®Æt vµ ®¾t nªn hiÖn nay kh«ng dïng. HiÖn nay c¬ cÊu di chuyÓn cæng th-êng dïng ph-¬ng ¸n dÉn ®éng riªng. Trªn mçi ch©n cæng cã mét c¬ cÊu di chuyÓn riªng, sè b¸nh xe chñ ®éng th-êng kh«ng v-ît qu¸ 50% tæng sè b¸nh xe . Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 16 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp H×nh 1.8: c¸c s¬ ®å dÉn ®éng c¬ cÊu di chuyÓn cæng trôc Cæng trôc hiÖn ®¹i th-êng dïng c¬ cÊu di chuyÓn cã hép gi¶m tèc ®Æt ®øng hoÆc hép gi¶m tèc trôc vÝt - b¸nh vÝt vµ ®éng c¬ l¾p mÆt bÝch víi hép gi¶m tèc. KÕt cÊu nµy võa gän nhÑ võa dÔ th¸o l¾p. Cæng trôc cì lín th-êng cã ch©n cæng tùa trªn c¸c b¸nh xe, sè b¸nh xe trªn mçi côm lµ hai ®Õn bèn b¸nh ®Ó gi¶m t¶i cho b¸nh. C¸c côm b¸nh xe th-êng l¾p trªn c¸c cÇu c©n b»ng ®Ó ®¶m b¶o lùc nÐn ®Òu trªn c¸c b¸nh xe. Ray di chuyÓn cæng cã thÓ lµ mét hoÆc hai ray. Trªn h×nh 1.8 lµ c¸c s¬ ®å dÉn ®éng cña c¬ cÊu di chuyÓn cæng. Cæng trôc chñ yÕu lµm viÖc ngoµi trêi do ®ã cÇn ph¶i cã c¬ cÊu kÑp ray ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong tr-êng hîp giã lín khi kh«ng lµm viÖc. ThiÕt bÞ kÑp ray dÉn ®éng b»ng tay lµm viÖc t-¬ng ®èi tin cËy song mÊt nhiÒu thêi gian vµ nÆng nhäc, hiÖn nay phæ biÕn lo¹i kÑp ray dÉn ®éng b»ng m¸y. Lo¹i nµy ho¹t ®éng tù ®éng nhê t¸c ®éng cña thiÕt bÞ ®o giã khi ¸p lùc giã v-ît qu¸ gi¸ trÞ cho phÐp. Tuy nhiªn cæng trôc vÉn ph¶i cã thiÕt bÞ kÑp ray Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 17 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp dÉn ®éng b»ng tay ®Ò phßng thiÕt bÞ kÑp ray b»ng m¸y háng. 5. Mét sè d¹ng kÕt cÊu ®Æc biÖt cña cæng trôc a. Cæng trôc tù l¾p dùng H×nh 1.9: s¬ ®å l¾p dùng cæng trôc tù l¾p dùng L¾p dùng cæng trôc lµ mét c«ng viÖc nÆng nhäc vµ tèn thêi gian. KÕt cÊu cæng trôc tù l¾p dùng cho phÐp gi¶m nhÑ møc ®é nÆng nhäc vµ rót ng¾n thêi gian l¾p dùng. Lo¹i cæng trôc nµy ngµy cµng ®-îc sö dông réng r·i. S¬ ®å l¾p dùng nh- h×nh 1.9, t¶i träng n©ng cña cæng trôc tù l¾p dùng th-êng kh«ng v-ît qu¸ 20t. b. Cæng trôc xÕp dì c«ngt¬n¬ Lo¹i cæng trôc nµy chuyªn dïng ®Ó xÕp dì c«ngt¬n¬ trong c¸c nhµ ga bÕn c¶ng, kho b·i. §Æc ®iÓm chÝnh lµ dïng c¸c thiÕt bÞ mang chuyªn dïng rót ng¾n thêi gian xÕp dì vµ gi¶m nhÑ søc lao ®éng. Cæng trôc xÕp dì c«ngt¬n¬ th-êng cã hai ®Çu c«ngx«n. Mét ®Çu c«ngx«n th-êng ®Æt trong nhµ kho chøa c«ngt¬n¬ mét ®Çu lµ ë b·i ®Ó c«ngt¬n¬. PhÇn phÝa trong ch©n cæng th-êng cã ray di chuyÓn ®Ó tµu ho¶ hoÆc c¸c ph-¬ng tiÖn kh¸c vµo ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸ ®Õn hoÆc ®i. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 18 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp T¶i träng n©ng cña cæng trôc xÕp dì c«ngt¬n¬ th-êng ®-îc chän theo t¶i träng cña c«ngt¬n¬ vµ thiÕt bÞ mang chuyªn dïng v× chóng kh¸ nÆng. c. Cæng trôc phôc vô nhµ m¸y thuû ®iÖn Cæng trôc nµy th-êng ®-îc dïng trong l¾p r¸p vµ vËn hµnh khai th¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn. Chóng th-êng cã t¶i träng n©ng lín (tõ 100 - 500t) vµ cã khÈu ®é dÇm cÇu kh«ng lín. Cã thÓ chia cæng trôc trong nhµ m¸y thuû ®iÖn lµm 3 lo¹i: - Cæng trôc dïng ®Ó l¾p r¸p vµ phôc vô c¸c thiÕt bÞ trong nhµ m¸y thuû ®iÖn. - Cæng trôc phôc vô c¸c thiÕt bÞ vµ n©ng h¹ cña ®Ëp. - Cæng trôc ®Ó phôc vô l¾p r¸p cöa ®Ëp. Cæng trôc trªn cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã c«ngx«n. C¬ cÊu n©ng cña cæng trôc lo¹i nµy cã ®Æc ®iÓm lµ dïng hai tê n©ng ®Æt c¸ch nhau ®óng b»ng chiÒu réng cña cöa ®Ëp vµ ®Ó tr¸nh kh¶ n¨ng bÞ kÑt cöa ®Ëp trong khung dÉn h-íng cña nã, hai têi n©ng ph¶i ®ång ®Òu. Cöa ®Ëp trong c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn ph¶i ®-îc n©ng víi tèc ®é chËm. Cßn khi kh«ng n©ng th× ph¶i cã tèc ®é nhanh ®Ó rót ng¾n thêi gian do vËy têi n©ng ph¶i cã hai tèc ®é. II. giíi thiÖu cæng trôc thiÕt kÕ 1. cÊu t¹o chung. Víi nhiÖm vô thiÕt kÕ lµ cæng trôc cã søc n©ng Q=20/5t vµ khÈu ®é L=30m ta lùa chän ph-¬ng ¸n thiÕt kÕ lµ cæng trôc hai dÇm xe con di chuyÓn trªn ray ®Æt trªn hai dÇm. S¬ ®å h×nh chung cæng trôc thiÕt kÕ nh- h×nh 1.10. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 19 - Lª Ngäc S¬n - 368.44 §å ¸n tèt nghiÖp Cæng trôc nµy ®-îc thiÕt kÕ víi hai ch©n liªn kÕt khíp trô víi dÇm, víi kÕt cÊu khíp sÏ gióp cho c«ng viÖc l¾p dùng ®¬n gi¶n h¬n, gi¶m thêi gian do ®ã t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. 33200 5 4 3 6 12000 2 1 8 7 30000 H×nh 1.10: cæng trôc thiÕt kÕ 1. Ch©n cøng, 2. cabin, 3. dÇm cæng, 4. xe con 5. sµn thao t¸c, 6. ch©n mÒm, 7. c¬ cÊu di chuyÓn 8. c¬ cÊu tang r¶i c¸p ®iÖn 2. KÕt cÊu thÐp cña cæng trôc thiªt kÕ a. KÕt cÊu thÐp cña dÇm DÇm cña cæng trôc lµ dÇm hép ®-îc hµn tõ thÐp tÊm CT3. Trªn dÇm chÝnh ë hai ®Çu cã dÇm nèi dïng ®Ó liªn kÕt cøng hai dÇm l¹i víi nhau ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña cæng trôc. Ngoµi ra trªn mçi ®Çu dÇm chÝnh con cã c¸c tai liªn kÕt dïng ®Ó liªn kÕt dÇm chÝnh víi ch©n c«ng. PhÝa dÇm dïng ®Ó l¾p ch©n cøng cã ®é dµi lín h¬n so víi l¾p ch©n mÒm. Khoa c¬ khÝ x©y dùng - líp 44M - 20 -