Tài liệu quản lý giáo dục quản lý dạy học môn đạo đức tại trường liên cấp thcs tiểu học vietschool pandora, quận thanh xuân, hà nội (klv02689)

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII tiếp tục khẳng định “giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn. Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội”. Trước yêu cầu đổi mới đó, trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội đã triển khai dạy học môn Đạo Đức theo định hướng phát triển năng lực và đạt được thành công nhất định. Tuy nhiên, cũng bộc lộ nhiều những điểm chưa tốt, đó là quản lí hoạt động dạy học môn Đạo đức có đổi mới nhưng còn lúng túng, cục bộ gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng giảng dạy của môn học. Nhận thức của một bộ phận không nhỏ cán bộ quản lí các nhà trường vẫn coi môn Đạo đức là môn học phụ nên không có những biện pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng dạy và học như bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học tích cực, trang bị thiết bị đồ dùng dạy học hay tạo dựng môi trường học tập để học sinh được trải nghiệm.... Xuất phát từ thực tế nêu trên, tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội” làm đề tài luận văn thạc sĩ nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo Đức đáp ứng yêu cầu đổi mới. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội, đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học môn Đạo đức nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức nói riêng và chất lượng dạy học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Dạy học và quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học trong nhà trường. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCSTiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 4. Giả thuyết khoa học Dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học là một yêu cầu quan trọng của đổi mới giáo dục hiện nay. Ở cấp tiểu học trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội đã triển khai dạy học môn Đạo đức theo yêu cầu 1 đổi mới và bước đầu đạt được kết quả nhất định. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, thực hiện còn có một số hạn chế bất cập. Nếu đề xuất được một số biện pháp QLDH môn Đạo Đức trên cơ sở lý luận và thực trạng QLDH môn Đạo đức được phân tích đánh giá khách quan, phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của nhà trường thì các biện pháp quản lý sẽ có tính khả thi, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội theo yêu cầu đổi mới giáo dục. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận của quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. 5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 6. Phạm vi nghiên cứu của đề tài - Nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học của chủ thể quản lý là Hiệu trưởng, tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. - Địa điểm khảo sát tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Thu thập, đọc, tra cứu, tổng hợp, phân tích, khái quát khóa, ... các tài liệu khoa học về dạy học Đạo đức và quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học ... làm cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn a) Phương pháp quan sát Quan sát hoạt động dạy học của giáo viên môn Đạo đức và cách thức quản lý dạy học môn Đạo đức của CBQL tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. b) Phương pháp phỏng vấn Gặp gỡ CBQL, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên Đạo Đức, học sinh lấy ý kiến đánh giá về thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. c) Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi 2 Sử dụng phiếu hỏi để điều tra các đối tượng khảo sát như CBQL, TTCM, đội ngũ giáo viên dạy Đạo đức, học sinh tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. d) Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu kế hoạch dạy học, giáo án, vở ghi, bài kiểm tra của GV, HS, sổ điểm, sổ đầu bài … để xem xét thêm thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 7.3.Nhóm phương pháp sử lý số liệu Sử dụng phần mềm thống kê Excell, để xử lý số liệu, vẽ đồ thị biểu thị kết quả nghiên cứu thực trạng. 8. Đóng góp mới của đề tài Nghiên cứu chỉ ra mối quan hệ giữa sự thay đổi yêu cầu xã hội đối với chất lượng giáo dục trong đó chuyển từ dạy học theo tiếp cận nội dung sang dạy học theo tiếp cận năng lực. Phân tích làm rõ một cách hệ thống các nội dung quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học. Đề xuất đổi mới công tác quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học trước yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam. Các vấn đề đổi mới được xây dựng dựa trên tiếp cận năng lực, đây là cách tiếp cận phù hợp với yêu cầu phát triển nguồn nhân lực hiện nay. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị; tài liệu tham khảo; phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. Chương 2. Thực trạng quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 3 CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC 1.1.Tổng quan nghiên cứu về việc dạy học Đạo đức và quản lý dạy học Đạo đức (Trên thế giới; Ở Việt Nam) 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Quản lý Quản lý là hoạt động có ý thức, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý nhằm định hướng, tổ chức, khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn lực và phối hợp hành động của một nhóm người hay một cộng đồng người để đạt được các mục tiêu của tổ chức đề ra một cách hiệu quả nhất. Chủ thể quản lý thực hiện các tác động quản lý thông qua việc thực hiên các chức năng quản lý kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. 1.2.2. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là việc thực hiện đầy đủ các chức năng kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra trên toàn bộ các hoạt động giáo dục. Quản lý hoạt động giáo dục trong nhà trường là nhằm làm cho các hoạt động này phát huy được vai trò định hướng và được thực hiện một cách tương ứng, phù hợp với hoạt động của học sinh. 1.2.3. Quản lý nhà trường Quản lý trường tiểu học là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra công việc của giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội khác tham gia vào các hoạt động của nhà trường, việc sử dụng các nguồn lực phù hợp hướng vào việc hoàn thành chất lượng và hiệu quả các mục tiêu giáo dục đã đề ra. Bản chất của hoạt động quản lý này là tác động có mục đích của chủ thể quản lý tới các thành viên trong một hệ thống đơn vị nhằm mục đích đã định. 1.2.1. Dạy học Dạy học ngày nay được hiểu là một quá trình gồm toàn bộ các thao tác có tổ chức và có định hướng giúp người học từng bước có năng lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các kỹ năng, các giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để trên cơ sở đó có khả năng giải quyết được các "bài toán" hay vấn đề thực tế đặt ra trong toàn bộ cuộc sống của mỗi người học. 1.2.4. Dạy học Đạo đức Dạy học môn Đạo đức là quá trình dưới vai trò chủ đạo của giáo viên (tổ chức, hướng dẫn, chỉ đạo) học sinh tự giác, tích cực, chủ động tiến hành hoạt động học, rèn luyện nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu nhiệm vụ của môn học đó là hình thành các năng lực cốt lõi và 5 phẩm chất đạo đức cơ bản: Yêu nước; Nhân ái; Trung thực; Chăm chỉ; Trách nhiệm ở học sinh. 4 1.2.5. Quản lý dạy học môn Đạo đức Quản lý dạy học môn Đạo Đức là quá trình tác động có chủ đích của cán bộ quản lý nhà trường đến giáo viên, học sinh và các lực lượng giáo dục trong các tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học môn Đạo Đức nhằm đạt được mục tiêu giáo dục toàn diện. Hay nói cách khác quản lý hoạt động dạy học môn Đạo Đức là quá trình thực hiện có định hướng và hợp quy luật các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức chỉ đạo và kiểm tra nhằm đạt tới mục tiêu cấp tiểu học phù hợp với mục tiêu giáo dục chung đã đề ra. 1.3. Yêu cầu đổi mới giáo dục theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực (dạy học định hướng kết quả đầu ra) hiện nay trở thành xu hướng quốc tế. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực thực hiện mục tiêu phát triển toàn diện phẩm chất nhân cách, chú trọng năng lực vận dụng tri thức trong những tình huống thực tiễn. Dạy học theo kiểu này chú trọng đến người học với tư cách chủ thể của quá trình nhận thức. 1.4. Dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học - Mục tiêu, nội dung, chương trình môn Đạo đức cho học sinh tiểu học; - Nội dung chương trình dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học; - Phương pháp dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học; - Hình thức dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học; - Đánh giá kết quả dạy học môn Đạo đức cho học sinh ở tiểu học. 1.5. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học 1.5.1. Lập kế hoạch dạy học môn Đạo Đức cho học sinh cho học sinh tiểu học Đảm bảo thực hiện mục tiêu dạy học nói chung và dạy học môn Đạo đức nói riêng theo chương trình giáo dục do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Đảm bảo tính logic của mạch kiến thức và tính thống nhất giữa các nội dung và chủ đề của môn học và các hoạt động học lý thuyết, học theo chủ đề trải nghiệm thực hiện trong quá trình tổ chức dạy học. Đảm bảo tổng thời lượng của môn học là 35 tiết/ năm học, đảm bảo tính khả thi cao. Với định hướng xây dựng cùng với các yêu cầu nêu trên, bản kế hoạch dạy học nói chung và dạy học môn Đạo đức nói riêng của nhà trường bao gồm các nội dung cơ bản sau đây: Cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn xây dựng Kế hoạch giáo dục, dạy học của nhà trường - Kế hoạch dạy học và phân phối chương trình môn học. Nguồn lực thực hiện chương trình (có thể viết trong cùng một bản kế hoạch hoặc tách thành các văn bản riêng như: Dự toán kinh phí, quyết định huy động, phân công nhân sự thực hiện... trong triển khai một số nội dung cụ thể của chương trình giáo dục tiểu học). 5 Tổ chức thực hiện dạy học môn học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện đạo đức của học sinh. Để công tác lập kế hoạch dạy học môn Đạo đức có hiệu quả và mang tính khả thi cao, Hiệu trưởng cần thực hiện các nội dung sau đây: Tổ chức cho toàn thể giáo viên tìm hiểu về chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở cấp tiểu học, gồm: chương trình tổng thể và chương trình các môn học, hoạt động trải nghiệm nói chung và tìm hiểu sâu chương trình mô Đạo đức. Tổ chức tìm hiểu về những định hướng lớn của chương trình tổng thể (chương trình theo định hướng phát triển năng lực, các phẩm chất chủ yếu, các năng lực chung; hệ thống môn học của cấp tiểu học, các môn học kết hợp và tích hợp, thời lượng, định hướng về phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá, điều kiện thực hiện chương trình,...). Tìm hiểu về chương trình môn Đạo đức ở mỗi khối lớp học của cấp tiểu học (mục tiêu của môn học, các năng lực đặc thù, các yêu cầu cần đạt của môn học, nội dung chính của môn học, phương pháp dạy học và kiểm tra - đánh giá của môn học). 1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học Hiệu trưởng phải tiến hành xây dựng cơ cấu tổ chức nhà trường, phân công, phân nhiệm cho từng cá nhân giáo viên dạy học Đạo đức, tổ, nhóm, chuyên môn và các bộ phận khác để triển khai kế hoạch dạy học môn Đạo đức đã xây dựng. Xác định cơ chế phối hợp giữa Ban Giám hiệu với tổ chuyên môn, giáo viên và các mối quan hệ trong thực hiện nhiệm vụ dạy học môn Đạo đức. Huy động các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia hoạt động dạy học môn Đạo đức để đạt được mục tiêu môn học: Huy động nguồn lực ngoài trường tham gia tổ chức các hoạt động dạy học trải nghiệm môn Đạo đức theo chủ đề tích hợp. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực thực hiện cho giáo viên dạy học môn Đạo đức về chương trình, nội dung dạy học về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá kết quả dạy học. Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát việc thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức và có những điều chỉnh kế hoạch khi cần thiết. Huy động các nguồn tài chính, cơ sở vật chất để tổ chức dạy học trải nghiệm, dạy thực hành và hoạt động ngoại khóa môn Đạo đức. Xây dựng các chuẩn và công cụ đánh giá kết quả giảng dạy và kết quả học tập môn Đạo đức, xác định số lần kiểm tra, đánh giá và sử dụng kết quả đánh giá để điều chỉnh và hoàn thiện kế hoạch dạy học hiệu quả. 1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học Chỉ đạo tổ chuyên môn, giáo viên nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa môn Đạo Đức, xây dựng kế hoạch dạy học cho môn học. 6 Chỉ đạo việc thực hiện nội dung kế hoạch dạy học môn Đạo đức nhằm hướng dẫn giáo viên thực hiện đúng, đủ và có chất lượng nội dung chương trình dạy học môn học. Chỉ đạo giáo viên dạy thí điểm, dạy minh họa cùng nhau rút kinh nghiệm và đổi mới hoạt động dạy nâng cao chất lượng. Tổ chức hội giảng về dạy học Đạo đức trong trường nhằm tổng kết những kinh nghiệm hay, cách làm tốt. Chỉ đạo việc nhận xét đánh giá kết quả học tập của học sinh. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh là một trong những hoạt động nhằm đánh giá kết quả giáo dục so với mục tiêu giáo dục đã được đề ra. Hoạt động này ở cấp Tiểu học hiện nay được áp dụng trên cả nước là thực hiện theo Thông tư 22/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học Kiểm tra thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức đã phê duyệt bao gồm kế hoạch dạy lý thuyết, kế hoạch dạy chuyên đề; kế hoạch dạy thực hành, trải nghiệm đạo đức cho học sinh. Kiểm tra công tác tổ chức dạy học, bố trí nhân sự, huy động nguồn lực thực hiện dạy học môn Đạo đức; Kiểm tra công tác chỉ đạo của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy học và công tác nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức của tổ chuyên môn, giáo viên. Kiểm tra việc thiết kế và tổ chức bài học theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho HS trong chủ đề dạy học, việc lựa chọn phương pháp, kỹ thuật và hình thức dạy học tích cực. Kiểm tra việc đánh giá kết quả học tập của HS bao gồm việc thực hiện quan điểm, triết lý đánh giá, việc kết hợp các phương pháp và hình thức kiểm tra đánh giá, việc ra đề kiểm tra theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho HS, việc chấm chữa bài và phản hồi tới HS. 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học (Năng lực đội ngũ cán bộ quản lý; Năng lực đội ngũ giáo viên; Nhu cầu, năng lực học sinh; Điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện thiết bị dạy học; Đổi mới chương trình sách giáo khoa môn Đạo đức). 7 Kết luận chương 1 Dạy học môn Đạo đức là quá trình trong đó dưới vai trò chủ đạo của giáo viên (tổ chức, hướng dẫn, chỉ đạo) học sinh tự giác, tích cực, chủ động tiến hành hoạt động học, rèn luyện nhằm thực hiện có hiệu quả các mục tiêu nhiệm vụ của môn học đó là hình thành các năng lực chung, năng lực cốt lõi và 5 phẩm chất đạo đức cơ bản. Quản lý dạy học môn Đạo đức theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở trường tiểu học là một quá trình vừa mang tính sư phạm đặc thù, vừa mang tính hành chính, thông qua thực hiện các chức năng quản lý như: Lập kế hoạch dạy học, Tổ chức thực hiện kế hoạch, Chỉ đạo thực hiện và Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức. Quản lý dạy học môn Đạo đức chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố khách quan và các yếu tố chủ quan như: Chương trình giáo dục phổ thông 2018, điều kiện cơ sở vật chất, nhận thức và thái độ tham gia phối hợp của cộng đồng và đặc biệt là năng lực quản lý của cán bộ quản lý nhà trường, năng lực dạy học của giáo viên và tính tự giác, tích cực học tập của học sinh. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC TẠI TRƯỜNG LIÊN CẤP THCS-TIỂU HỌC VIETSCHOOL PANDORA QUẬN THANH XUÂN, HÀ NỘI 2.1. Giới thiệu khái quát trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội (Lịch sử hình thành; Trình độ đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên). 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục đích khảo sát Phân tích, đánh giá thực trạng dạy học và quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội từ đó chỉ ra những mặt thuận lợi, khó khăn đồng thời ưu, nhược điểm, nguyên nhân của những hạn chế, nhằm đề ra các biện pháp quản lý có tính khả thi. 2.2.2. Nội dung khảo sát thực trạng - Thực trạng dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. - Thực trạng quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. - Thực trạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội. 2.2.3. Đối tượng khảo sát và địa bàn khảo sát - Địa điểm: khảo sát thực trạng tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội: Cán bộ quản lý (HT, HP): 03 Giáo viên: 51 người. 8 2.2.4. Phương pháp và cách thức xử lý số liệu Sử dụng bảng hỏi ý kiến GV, CBQL; Quan sát, dự giờ; Phân tích hồ sơ quản lí và hồ sơ dạy học. 2.2.5 Xử lý kết quả Việc xử lý kết quả các phiếu hỏi dựa vào phương pháp toán thống kê định lượng kết quả nghiên cứu. Đề tài sử dụng hai phương pháp đánh giá là: định lượng theo tỷ lệ % và phương pháp tính điểm trung bình. 2.3. Thực trạng hoạt động dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội 2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Việc thực hiện mục tiêu dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội đã đạt yêu cầu. Trong đó, mục tiêu “Hình thành, phát triển ở học sinh những hiểu biết ban đầu về chuẩn mực hành vi đạo đức, pháp luật”, điểm trung bình 3,96 đạt mức thực hiện khá. Qua đây cho thầy, giáo viên thực hiện có hiệu quả mục tiêu giúp học sinh có hiểu biết ban đầu về chuẩn mực hành vi đạo đức. Đây là điểm mạnh đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tiếp tục phát huy nhằm đạt được mục tiêu môn Đạo Đức. Các nội dung: Nhận biết và điều chỉnh được cảm xúc, thái độ, hành vi của bản thân; Hình thành được các năng lực cụ thể của học sinh ở các lớp gắn với các yêu cầu cần đạt, có điểm đạt mức trung bình (3,14; 2,72). Điều đó thể hiện việc dạy học môn Đạo đức vẫn nghiêng nhiều sang dạy học hướng vào nội dung; việc dạy học môn Đạo đức cho học sinh mới bước đầu được triển khai, cần có biện pháp quản lý để cải thiện việc thực hiện mục tiêu này. 2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCSTiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Đa số các nội dung được đánh giá ở mức đạt trở lên. Trong đó, nội dung: Yêu thương gia đình, có điểm 4,27 đạt mức tốt, điều đó cho thấy đội ngũ giáo viên rất quan tâm đến nội dung yêu thương gia đình. Nội dung có điểm trung bình thấp nhất là: Phòng tránh tai nạn thương tích, có điểm 2,48 đạt mức yếu. Nguyên nhân quan trọng đó là thực trạng một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên coi môn Đạo đức là môn phụ, chủ yếu tập trung dạy học môn Toán, tiếng Việt, đây cũng là hạn chế hiện nay. Với lớp 2 nội dung giáo dục gồm 3 vấn đề giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống và giáo dục pháp luật, tác giả đã tiến hành khảo sát, kết quả như bảng 2.9 dưới đây: Các nội dung ở lớp 2 có điểm trung bình cao hơn ở lớp 1, 100% các nội dung ở mức đạt trở lên. Trong đó nội dung có điểm trung bình cao nhất là: Kính trọng thầy giáo, cô giáo và yêu quý bạn bè, có điểm trung bình là 4,67 đạt mức thực hiện tốt. Như vậy, nội dung này được giáo viên thực hiện có hiệu quả. Nội dung có điểm trung 9 bình thấp nhất là: Quý trọng thời gian, có điểm 2,88 đạt mức trung bình. Đội ngũ giáo viên cần có biện pháp để khắc phục. 2.3.3. Thực trạng thực hiện phương pháp dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Phương pháp Thuyết trình, giảng giải vẫn là phương pháp được áp dụng thường xuyên chiếm 89,7%. Qua đây cho thấy chưa thật sự phù hợp học sinh lớp 1, lớp 2 chủ yếu thích hợp trực quan, mặc dù sách giáo khoa Đạo đức hiện nay ở lớp 1, lớp 2 tranh ảnh rất sinh động, nhưng một số giáo viên vẫn dạy học theo phương pháp cũ. Trong khi đó, mức độ thực hiện 4,22 đạt mức tốt cùng với phương pháp đóng vai, phương pháp kế chuyện mặc dù mức độ thường xuyên chưa cao, tuy nhiên mức độ thực hiện rất hiệu quả. Dạy học dự án được giáo viên đánh giá về mức độ sử dụng thỉnh thoảng chiếm 93,7%, trong khi đó, mức độ thực hiện của phương pháp này có điểm trung bình là 2,59 đạt mức yếu. Trao đổi với một số giáo viên khối 1 ở khối tiểu học, cô cho biết vì phải dạy quá nhiều môn, các phương pháp như trực quan hành động, nghiên cứu trường hợp thường ít được áp dụng hơn vì khi sử dụng phương pháp này giáo viên phải đầu tư nhiều thời Gian cho soạn bài giảng, đồng thời khi giảng dạy, giáo viên khó có thể chủ động tiến độ bài giảng. Thực tiễn này cho thấy, đội ngũ giáo viên ngại thay đổi chưa đầu tư trong vận dụng các phương pháp dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học nói chung, học sinh lớp 1, lớp 2 phù hợp nhà trường. 2.3.4. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Hình thức tổ chức dạy học môn Đạo đức cơ bản và được giáo viên áp dụng ở mức độ rất thường xuyên, kết quả này được cả giáo viên và CBQL đánh giá với mức điểm trung bình trung là 4,13 đạt mức khá. Các hình thức ít khi được sử dụng đó là các hình thức sau đây: Dạy học trải nghiệm và dạy học theo hình thức tham quan, có tỉ lệ sử dụng thường xuyên chỉ chiếm 8,38%. Trao đổi với giáo viên lớp 2 T.T.M, tác giả được biết: “Đối với hình thức dạy học trải nghiệm và dạy học theo hình thức tham quan chưa được giáo viên quan tâm tổ chức thực hiện lý do hai hình thức trên phụ thuộc vào tài chính, cơ sở vật chất và nhân lực hỗ trợ cho hoạt động mà các yếu tố trên tại trường rất hạn chế và khó khăn.” 2.3.5. Thực trạng thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Các hình thức đánh giá kết quả học tập môn Đạo đức của học sinh đã được đa dạng hóa. Nội dung có điểm trung bình cao nhất là: Sử dụng phương pháp đánh giá phù hợp mục tiêu dạy học môn Đạo Đức, có điểm 4,07 đạt mức khá. Điều này cho thấy, đội ngũ giáo viên sử dụng phương pháp phù hợp và đem lại hiệu quả nhất định. Nội dung: Đánh giá của cha mẹ học sinh, có điểm trung bình 2,51 đạt mức yếu. Điều 10 này cho thấy đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên chưa quan tâm đến việc phối hợp gia đình trong đánh giá học sinh. 2.4. Thực trạng quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Bảng 2.13 Tổng hợp ý kiến về thực trạng xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học TT 1 2 3 4 5 6 Nội dung Xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức trong kế hoạch dạy học nhà trường Phân tích bối cảnh của trường để xác định rõ điểm mạnh, yếu, tình hình học tập, rèn luyện đạo đức của học sinh Xác định các mục tiêu dạy học các môn học nói chung và môn Đạo đức nói riêng Huy động các nguồn lực cho mỗi công việc và sắp xếp các hoạt động theo tiến độ Chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch dạy học môn học theo yêu cầu phát triển phẩm chất, năng lực học sinh Hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức, phân phối chương trình môn học 5 Mức độ thực hiện 4 3 2 1 Điểm TB 6 21 15 12 0 3,38 0 16 17 15 6 2,79 8 25 13 8 0 3,61 0 12 15 16 11 2,52 5 16 14 12 7 3,0 6 21 13 9 5 3,26 Từ kết quả khảo sát được thống kê ở bảng 2.13 cho thấy đa các nội dung xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh ở mức đạt trở lên. Trong đó, nội dung được đánh giá thực hiện mức độ cao nhất là: Xác định các mục tiêu dạy học các môn học nói chung và môn Đạo đức nói riêng, có điểm trung bình 3,61 đạt mức khá. Việc xác định mục tiêu dạy học Đạo đức giúp cho xây dựng kế hoạch đi đúng hướng đáp ứng mục tiêu môn Đạo đức. Nội dung có điểm trung bình thấp nhất là: Huy động các nguồn lực cho mỗi công việc và sắp xếp các hoạt động theo tiến độ, có điểm trung bình 2,52 đạt mức yếu. Đây là hạn chế, bất cập mà đội ngũ giáo viên cần có biện pháp để khắc phục hạn chế đó. 11 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Bảng 2.14. Tổng hợp ý kiến về thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học TT 1 2 3 4 5 6 7 8 Nội dung 5 Xây dựng cơ cấu tổ chức quản lý dạy học môn học Phân công nhiệm vụ cho giáo viên dạy bộ môn Đạo đức theo khối lớp Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về chương trình dạy học Đạo đức năm 2018. Xác định cơ chế phối hợp giữa Ban Giám hiệu với tổ chuyên môn, giáo viên và các mối quan hệ trong thực hiện nhiệm vụ dạy học môn Đạo đức. Chuẩn bị mọi nguồn lực cho hoạt động dạy học Đạo đức Xây dựng cơ chế giám sát hoạt động dạy học Đạo đức Xây dựng chuẩn và công cụ để đánh giá kết quả dạy học Huy động các nguồn tài chính, cơ sở vật chất Mức độ thực hiện 4 3 2 1 Điểm TB 15 17 16 6 0 3,76 24 16 14 0 0 4,18 0 13 15 14 12 2,54 8 19 13 10 4 3,31 0 21 17 12 5 2,96 0 20 18 15 7 2,72 6 16 15 9 8 3,05 0 19 18 11 9 2,76 Nhìn vào kết quả khảo sát được thống kê ở bảng 2.14 cho thấy công tác tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học đã được nhà trường và CBQL quan tâm thực hiện ở hầu hết các nội dung, tuy nhiên các biện pháp tổ chức chưa được đồng bộ ở các nội dung thể hiện qua kết quả đánh giá về mức độ thực hiện của các nội dung đó: Nội dung chỉ đạo được đánh giá thực hiện ở mức độ khá gồm hai nội dung sau đây: Xây dựng cơ cấu tổ chức quản lý dạy học môn học Đạo đức được cả GV và CBQL đánh giá với điểm số trung bình trung là 3,76 điểm; Phân công nhiệm vụ cho giáo viên dạy bộ môn Đạo đức theo khối lớp được đánh giá với điểm số trung bình trung là 4,18. Nội dung có điểm trung bình thấp nhất là: Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên về chương trình dạy học Đạo đức năm 2018. Đây là hạn chế đội ngũ cán bộ quản lý cần có biện pháp khắc phục bất cập đó. 12 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Nội dung: Duy nhất có 01 nội dung được đánh giá mức tốt: Chỉ đạo GV nghiên cứu phân phối chương trình dạy học môn Đạo đức. Các nội dung chỉ đạo được đánh giá ở mức khá bao gồm: Chỉ đạo việc thực hiện nội dung kế hoạch dạy học môn Đạo đức; Đôn đốc, động viên giáo viên, học sinh thực hiện nội dung chương trình và kế hoạch dạy học Đạo đức đúng tiến độ. Nội dung có điểm trung bình ở mức thấp nhất là: Chỉ đạo dạy môn Đạo Đức thông qua trải nghiệm, có điểm trung bình 2,59 đạt mức yếu. Qua phân tích trên cho thấy, công tác chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức đã được CBQL quan tâm thực hiện tuy nhiên mức độ triển khai thực hiện chưa đồng bộ ở các nội dung còn nhiều nội dung quan trọng có tác dụng thực hiện thành công chương trình dạy học môn Đạo đức mới chưa được triển khai hiệu quả cần khắc phục đó là: Chỉ đạo dạy thí điểm; dạy trải nghiệm; sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học. 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Bảng 2.16. Tổng hợp ý kiến về thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học TT 1 2 3 4 5 6 Nội dung 5 Kiểm tra công tác xây dựng kế hoạch dạy học của tổ bộ môn nói chung và môn Đạo đức nói riêng Kiểm tra phân công giảng dạy Kiểm tra các điều kiện dạy học Đạo đức Kiểm tra việc dạy thực hành, trải nghiệm Kiểm tra việc đánh giá kết quả dạy học của giáo viên Kiểm tra hoạt động sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Đạo đức Mức độ thực hiện 4 3 2 1 Điểm TB 13 17 14 10 0 3,61 14 10 0 19 18 11 16 15 19 5 11 14 0 0 10 3,77 3,5 2,57 24 17 13 0 0 4,20 0 20 17 12 5 2,96 Kết quả thống kê ở bảng 2.16 cho thấy kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức đã được triển khai thực hiện trong đó nội dung được các nhà quản lý quan tâm nhất đó là: Kiểm tra việc đánh giá kết quả dạy học của giáo viên, nội dung này được đánh giá kết quả trung bình là 4,20 đạt mức khá. Điều đó cho thấy đội ngũ cán bộ quản lý chú trọng đánh giá việc kiểm tra kết quả học tập của học sinh. Nội dung có điểm trung bình thấp nhất là: Kiểm tra việc dạy thực hành, trải nghiệm, có điểm trung bình 2,57 đạt mức yếu. Đây là hạn chế, bất cập trong hoạt 13 động kiểm tra đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. 2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học môn Đạo Đức cho học sinh tiểu học tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội Đa số các yếu tổ đều đạt mức ảnh hưởng và rất ảnh hưởng, trong đó yếu tố được đánh giá ảnh hưởng nhất là: Năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, có điểm 4,5 đạt mức rất ảnh hưởng, yếu tố tiếp theo: Năng lực đội ngũ giáo viên dạy môn Đạo Đức, có điểm trung bình 4,26 đạt mức rất ảnh hưởng. Đây là yếu tổ đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên quan tâm và nhận thức đầy đủ về nội dung này. Nhận xét chung hoạt động quản lý dạy học môn Đạo đức chịu sự ảnh hưởng của các nhân tố chủ quan như năng lực dạy học của giáo viên, tính tích cực học tập của học sinh; năng lực quản lý của nhà trường và các nhân tố khách quan như môi trường kinh tế, văn hóa xã hội ở địa phương; sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để dạy học và giáo dục đạo đức cho học sinh; điều kiện phục vụ dạy học môn Đạo đức. 2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội 2.6.1. Mặt mạnh Đa số cán bộ quản lý, giáo viên đều có nhận thức nhận thức đúng về mục tiêu dạy học môn Đạo đức theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Nhà trường đã xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức, trong đó đã xác định các mục tiêu dạy học các môn học nói chung và môn Đạo đức nói riêng. Chính vì vậy, triển khai theo hướng nhất định đảm bảo hiệu quả của kế hoạch đề ra. Hiệu trưởng thành lập ban triển khai tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học nói chung dạy học môn Đạo đức nói riêng. Trong đó, có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các thành viên trong nhà trường. Hiệu trưởng tích cực chỉ đạo giáo viên nghiên cứu phân phối chương trình dạy học, từ đó triển khai thực hiện có hiệu quả nội dung kế hoạch dạy học môn Đạo đức. Nhà trường chú trọng đến kiểm tra, đánh giá giáo viên trong việc thực hiện kiểm tra kết quả học tập của học sinh. 2.6.2. Mặt hạn chế Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên chưa có nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của dạy học môn Đạo đức và quản lý dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. Việc xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học chưa đảm bảo khoa học, quy trình xây dựng chưa phân tích bối cảnh của trường để xác định rõ điểm mạnh, yếu, tình hình học tập, rèn luyện đạo đức của học sinh. Trong tổ chức thực hiện kế hoạch chưa chuẩn bị tốt nhất các nguồn lực phục vụ cho dạy học môn Đạo đức, việc xây dựng cơ chế giám sát hoạt động dạy học Đạo 14 đức chưa chặt chẽ, chưa tổ chức huy động được nguồn lực cơ sở vật chất, tài chính đáp ứng yêu cầu dạy học môn Đạo đức theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chỉ đạo thực hiện đa dạng hóa các phương pháp, hình thức dạy học Đạo đức nhằm tích cực hoá hoạt động học tập, rèn luyện của hoc sinh chưa đem lại hiệu quả cao nhất. Việc chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học môn Đạo đức chưa thực hiện nghiêm túc dẫn tới hiệu quả chưa đật được như mục tiêu đề ra. Về nội dung kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học về cơ bản đã thực hiện ở các nội dung. Bên cạnh đó, một số nội dung sau đây còn hạn chế: Kiểm tra dạy học môn Đạo đức Theo hướng trải nghiệm; Kiểm tra việc dạy bài học đạo đức mới thí điểm; Kiểm tra sinh hoạt chuyên môn Theo hướng nghiên cứu bài học Đạo đức mới. 2.6.3. Nguyên nhân Nguyên nhân do sự nhận thức chưa đầy đủ về chương trình dạy học mới; hạn chế về năng lực dạy học; hạn chế về tài chính, cơ sở vật chất phục vụ dạy học môn Đạo đức, hoặc chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong tổ chức dạy học và giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học. Nguyên nhân của thực trạng trên do hoạt động dạy học môn Đạo đức và quản lý dạy học môn Đạo đức chịu sự ảnh hưởng của năng lực dạy học của GV chưa đồng đều, có một bộ phận GV còn hạn chế về năng lực dạy học mặt khác trong giáo viên còn có tư tưởng dạy theo nếp cũ, thói quen cũ; chậm đổi mới và tư duy về môn chính, môn phụ. Một phần do học sinh chưa thực sự tích cực trong học tập, rèn luyện môn Đạo đức và năng lực tổ chức, chỉ đạo, quản lý của nhà trường còn hạn chế; ngoài ra còn chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố khác: Môi trường kinh tế chính trị xã hội trên địa bàn; chính sách giáo dục của ngành, của địa phương; cơ sở vật chất, tài chính phục vụ dạy học; mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong quản lý dạy học môn Đạo đức. Kết luận chương 2 Kết quả khảo sát cho thấy thực trạng dạy học môn Đạo đức và quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCS-Tiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội, bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định như: Nhà trường đã xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức, trong đó đã xác định các mục tiêu dạy học các môn học nói chung và môn Đạo đức nói riêng. Chính vì vậy, triển khai theo hướng nhất định đảm bảo hiệu quả của kế hoạch đề ra. Hiệu trưởng thành lập ban triển khai tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học nói chung dạy học môn Đạo đức nói riêng. Trong đó, có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng giữa các thành viên trong nhà trường. Bên cạnh những kết quả đạt được đó, trong công tác quản lý dạy học môn Đạo đức còn những hạn chê, bất cập như: Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên chưa có nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của dạy học môn Đạo đức và quản lý 15 dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. Việc xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học chưa đảm bảo khoa học, quy trình xây dựng chưa phân tích bối cảnh của trường để xác định rõ điểm mạnh, yếu, tình hình học tập, rèn luyện đạo đức của học sinh. Trong quá trình xây dựng kế hoạch chưa huy động được các lực lượng tham gia. Trong tổ chức thực hiện kế hoạch chưa chuẩn bị tốt nhất các nguồn lực phục vụ cho dạy học môn Đạo đức, việc xây dựng cơ chế giám sát hoạt động dạy học Đạo đức chưa chặt chẽ, chưa tổ chức huy động được nguồn lực cơ sở vật chất, tài chính đáp ứng yêu cầu dạy học môn Đạo đức theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chỉ đạo thực hiện đa dạng hóa các phương pháp, hình thức dạy học Đạo đức nhằm tích cực hoá hoạt động học tập, rèn luyện của hoc sinh chưa đem lại hiệu quả cao nhất. Việc chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học môn Đạo đức chưa thực hiện nghiêm túc dẫn tới hiệu quả chưa đạt được như mục tiêu đề ra. Trong đó, Chỉ đạo dạy môn Đạo Đức thông qua trải nghiệm còn nhiều hạn chế, bất cập. CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC TẠI TRƯỜNG LIÊN CẤP THCS-TIỂU HỌC VIETSCHOOL PANDORA, QUẬN THANH XUÂN, HÀ NỘI 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp (Đảm bảo mục tiêu giáo dục tiểu học; Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi; Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa; Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn) 3.2. Một số biện pháp quản lý dạy học môn Đạo Đức tại trường liên cấp THCSTiểu học Vietschool Pandora, quận Thanh Xuân, Hà Nội 3.2.1 Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên về dạy học môn Đạo đức theo chương trình phổ thông 2018 3.2.1.1. Mục tiêu của biện pháp Mục tiêu của biện pháp nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho giáo viên dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học đặc biệt giáo viên dạy Đạo đức lớp 1, 2 trong nhà trường nhằm đảm bảo yêu cầu cập nhật, bổ sung kiến thức mới, giúp giáo viên kịp thời thích ứng với những yêu cầu thay đổi về nội dung, chương trình, kiểm tra đánh giá của môn Đạo đức, đáp ứng được các yêu cầu về năng lực dạy học thực hiện chương trình dạy học mới. 3.2.1.2. Nội dung biện pháp Hiệu trưởng phải xác định và tổ chức thực hiện các nội dung bồi dưỡng sau đây cho giáo viên và CBQL nhà trường: Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho CBQL và GV tiểu học về chương trình giáo dục tiểu học năm 2018 nói chung và chương trình môn Đạo đức nói riêng. Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tổ chức dạy học để thực hiện chương trình dạy học cho lớp 1, lớp 2 và tiến tới lớp 3, 4, 5. 16 3.2.1.2. Cách thức tiến hành biện pháp Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn, trung hạn, dài hạn cho giáo viên và cán bộ quản lý nhà trường. Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng tại cơ sở; cử cán bộ giáo viên môn Đạo đức đi tham gia học tập, bồi dưỡng về chương trình giáo dục tổng thể và chương trình dạy học Đạo đức. Trên cơ sở kế hoạch chung của tổ, nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch triển khai trong năm học phù hợp với đặc thù của từng khối học. Rà soát, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng cho GV, CBQL đã thực hiện, bổ sung nội dung bồi dưỡng cần thiết để thực hiện chương trình dạy học mới cho giáo viên. Bồi dưỡng giáo viên Đạo đức thông qua hội thảo, sinh hoạt chuyên đề từ cấp tổ chuyên môn, cấp trường, cấp cụm trường về các nội dung: kiến thức khó, đổi mới phương pháp, đổi mới phương pháp, tích hợp trong dạy học, khai thác sử dụng hiệu quả thiết bị dạy học, thực hành, kỹ thuật xây dựng đề kiểm tra, thi đánh giá kết quả học tập của học sinh. Có kế hoạch phân công, bổ nhiệm, sử dụng cán bộ giáo viên sau đào tạo hợp lí, phù hợp năng lực, trình độ và thực tiễn của nhà trường. 3.2.1.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Giáo viên phải có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng, sự cần thiết của yêu cầu bồi dưỡng thường xuyên, liên tục để nâng cao chất lượng đội ngũ nhằm đáp ứng các yêu cầu trong dạy học. 3.2.2 Xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học khoa học phù hợp thực tiễn 3.2.2.1. Mục tiêu của biện pháp Mục tiêu của biện pháp nhằm giúp cán bộ quản lý và giáo viên triển khai thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức theo đúng mục tiêu môn học đề ra nhằm đảm bảo tính kế hoạch, tính mục tiêu, tính đồng bộ trong quản lý chỉ đạo và tổ chức thực hiện dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. 3.2.2.2. Nội dung của biện pháp Kế hoạch dạy học theo năm học, theo từng học kỳ do người quản lý giáo dục (Hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng được hiệu trưởng ủy quyền thực hiện). Xây dựng kế hoạch dạy học môn Đạo đức bao gồm kế hoạch dạy học giờ lý thuyết; giờ dạy theo chủ đề liên môn và chủ đề nội môn; dạy học theo chuyên đề và dạy học trải nghiệm tại hiện trường; kế hoạch dạy học hai buổi trên ngày đối với môn Đạo đức ở trường tiểu học. Kế hoạch huy động nguồn lực để tổ chức dạy học trải nghiệm môn Đạo đức tại hiện trường gắn với thực tiễn cuộc sống, sinh hoạt, lao động của học sinh ngoài cộng đồng và tại gia đình. Xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá việc triển khai thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức ở trường tiểu học. 17 3.2.2.3. Cách thức thực hiện biện pháp Bước 1: Người quản lý giáo dục lập kế hoạch tổng thể cả năm. Bước 2: Ban Giám hiệu chỉ đạo tổ chuyên môn lập kế hoạch dạy học từng môn học trong đó có môn Đạo đức. Bước 3: Căn cứ Kế hoạch học kỳ, người quản lý tổ chuyên môn chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch dạy học theo tuần và theo bài học. Bước 4: Phê duyệt kế hoạch dạy học của giáo viên và tổ chức thực hiện theo kế hoạch dạy học đã phê duyệt. Chất lượng dạy học môn Đạo đức phụ thuộc vào chất lượng giờ dạy Đạo đức trong mỗi bài lên lớp của GV, do đó Hiệu trưởng chỉ đạo GV thiết kế bài học Đạo đức theo tiếp cận năng lực đảm bảo tăng cường hoạt động trải nghiệm của học sinh nhằm hướng tới mục tiêu bài học. 3.2.2.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Nhà trường cần được cung cấp đầy đủ tài liệu dạy học, trong đó có 3 loại cơ bản là văn bản hướng dẫn giáo viên, sách giáo khoa và các văn bản chứa đựng nội dung dạy học (tác phẩm văn học, văn bản chính luận, tấm gương, …) có nội dung càng gắn với thực tế địa phương càng dễ sử dụng. 3.2.3. Chỉ đạo tổ chuyên môn đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học 3.2.3.1. Mục tiêu của biện pháp Phát huy vai trò quản lý hoạt động dạy học môn Đạo đức của tổ trưởng tổ chuyên môn, tạo môi trường học tập, chia sẻ kiến thức kinh nghiệm trong tập thể giáo viên, phát triển tổ chuyên môn thành cộng đồng học tập để hỗ trợ giáo viên hoàn thiện năng lực thực hiện chương trình dạy học mới. Khi tham gia nghiên cứu bài học, mỗi GV được sống và làm việc trong môi trường an toàn, có thể tích cực hoạt động cho sự phát triển của bản thân, của tổ, nhóm chuyên môn. 3.2.3.2. Nội dung biện pháp Giúp giáo viên tìm các giải pháp trong quá trình dạy học môn Đạo đức nhằm nâng cao kết quả học tập của học sinh. Người dự giờ tập trung phân tích hoạt động học của học sinh, phát hiện những khó khăn mà học sinh gặp phải, tìm các giải pháp nhằm nâng cao kết quả học tập, mạnh dạn đưa ra những thay đổi, điều chỉnh nội dung, cách dạy học môn Đạo đức cho phù hợp. 3.2.3.3. Cách thức thực hiện biện pháp Hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn và GV thực hiện các biện pháp sau: Trưởng bộ môn xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học Đạo đức trong chương trình dạy học mới. Tổ chức thảo luận trong tổ chuyên môn để lựa chọn chủ đề dạy học, bài học để sinh hoạt chuyên môn. Chỉ đạo tổ chuyên môn thiết kế bài dạy Đạo đức minh họa: Bài dạy minh họa môn Đạo đức được một nhóm giáo viên và hiệu phó phụ trách chuyên môn/ tổ trưởng chuyên môn trực tiếp chỉ đạo thiết kế. Nhóm thiết kế được khuyến khích linh hoạt, sáng tạo, chủ động, 18 không lệ thuộc một cách máy móc vào quy trình, các bước dạy trong sách giáo khoa Đạo đức hay sách giáo viên. Nhóm thiết kế có thể điều chỉnh mục tiêu bài học Đạo đức, thay đổi nội dung ngữ liệu trong sách giáo khoa Đạo đức, điều chỉnh thời lượng, lựa chọn các phương pháp, kĩ thuật dạy học, đồ dùng dạy học cho phù hợp với đối tượng học sinh. Tạo cơ hội cho giáo viên phát triển năng lực chuyên môn, tiềm năng sáng tạo của mình. Thông qua việc dạy và dự giờ minh họa môn Đạo đức, mỗi giáo viên tự rút ra bài học kinh nghiệm để vận dụng trong các giờ dạy của mình. Thực hiện tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học đạo đức theo quy trình hướng dẫn của vụ Giáo dục Tiểu học. Thực hiện kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học tránh bệnh thành tích, hình thức, đối phó. 3.2.3.4. Điều kiện thực hiện pháp Hiệu trưởng phải nhận thức đúng về vai trò của tổ chuyên môn và ý nghĩa của sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học trong chỉ đạo triển khai thực hiện chương trình dạy học mới. 3.2.4. Xây dựng cơ chế giám sát thực hiện kế hoạch dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học 3.2.4.1. Mục tiêu của biện pháp Nhằm đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của giáo viên trong hoạt động dạy học môn Đạo đức theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Đồng thời, người quản lý tìm ra những ưu điểm, nhược điểm, lý do đưa đến thành công và chưa thành công trong công tác dạy học môn Đạo đức để kịp thời đưa ra những chỉ đạo điều chỉnh nhằm hoàn thiện các biện pháp quản lý giáo dục. 3.2.4.2. Nội dung biện pháp Giám sát, đánh giá và điều chỉnh cải thiện là thành phần thiết yếu của bất kỳ kế hoạch nào trong nhà trường nhằm thực hiện vai trò quản lý các mặt hoạt động của nhà trường trong đó có quản lý kế hoạch hoạt động dạy học và giáo dục nói chung và quản lý kế hoạch dạy học môn Đạo đức nói riêng. Hiệu trưởng chỉ đạo thực hiện giám sát đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dạy học, giáo dục nói chung và kế hoạch dạy học môn Đạo đức nói riêng được thực hiện thường xuyên trong suốt năm học kết hợp với hoạt động tự đánh giá trong quản lý chất lượng trường tiểu học. 3.2.4.3. Cách thức thực hiện biện pháp Chỉ đạo giáo viên dạy học môn Đạo đức tự giám sát đánh giá và tự điều chỉnh hoạt động dạy học và kế hoạch dạy học Đạo đức để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Cách thực hiện biện pháp Hiệu trưởng thành lập tổ giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch giáo dục nhà trường nói chung và giám sát đánh giá kế hoạch dạy học môn Đạo đức nói riêng. Xây dựng kế hoạch giám sát, đánh giá. 19 Việc xây dựng kế hoạch giám sát và đánh giá được tiến hành trước khi bắt đầu bất kỳ hoạt động giám sát nào để giúp hiệu trưởng quyết định cách họ sẽ thu thập dữ liệu để theo dõi các chỉ số, cách phân tích dữ liệu giám sát và cách thu thập dữ liệu đánh giá để điều chỉnh, cải thiện chương trình. Tổ chức thực hiện giám sát, đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động dạy học là quá trình hiện thực hóa kế hoạch giám sát, đánh giá đã xây dựng. Có thể mô tả các bước cơ bản trong tổ chức thực hiện kế hoạch giám sát và đánh giá như sau: 3.2.4.4. Điều kiện thực hiện biện pháp Cán bộ quản lý và giáo viên tiểu học phải nhận thức đúng về vai trò của hoạt động giám sát, đánh giá thực hiện kế hoạch dạy học đạo đức. Lực lượng giám sát, đánh giá phải có năng lực và nắm vững chương trình, kế hoạch dạy học môn Đạo đức; Giáo viên phải tự giác trong thực hiện kế hoạch và tự giám sát, đánh giá để điều chỉnh kế hoạch dạy học và hoàn thiện năng lực dạy học. 3.2.5. Đầu tư điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện hỗ trợ dạy và học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học đáp ứng chương trình phổ thông 2018 3.2.5.1. Mục tiêu của biện pháp Đảm bảo các điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện hỗ trợ dạy học môn Đạo đức nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để phát huy tính tự giác, tính tích cực học tập của học sinh, đồng thời tạo môi trường học tập thân thiện thu hút học sinh tham gia qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. 3.2.5.2. Nội dung biện pháp Nâng cao nhận thức của CBGV trong việc giảng dạy môn Đạo đức về tầm quan trọng của việc sử dụng TBDH, ứng dụng công nghệ thông tin hợp lí trong soạn giảng và quản lý hoạt động dạy học môn Đạo đức cho học sinh tiểu học. Nghiên cứu các điều kiện về CSVC phục vụ dạy học môn Đạo đức theo chương trình dạy học mới để rà soát, bổ sung, cập nhật những phương tiện còn thiếu. 3.2.5.3. Cách tiến hành biện pháp Bồi dưỡng nghiệp vụ cho nhân viên thiết bị, cán bộ phụ trách phòng chức năng về quản lý thiết bị dạy học bộ môn; nâng cao năng lực khai thác, sử dụng và bảo quản thiết bị, đồ dùng dạy học cho giáo viên trong dạy học nói chung và dạy học môn Đạo đức nói riêng. Bồi dưỡng, tập huấn, trang bị kiến thức tin học, kỹ năng sử dụng các phần mềm ứng dụng trong dạy học, quản lý cho CB-GV môn Đạo đức. Tăng cường đầu tư kinh phí mua sắm thêm từ nhiều nguồn (ngân sách Nhà nước, xã hội hóa). Khi tổ chức mua sắm cần chú ý đến các thông số đảm bảo trang thiết bị, đồ dùng dạy học đạt yêu cầu chuẩn hóa, thiết thực phù hợp yêu cầu sử dụng. Xây dựng phòng học liệu để cung cấp phần mềm, tư liệu, liên kết website giáo dục hỗ trợ soạn giảng, hỗ trợ thí nghiệm; lưu trữ ngân hàng đề, bài giảng. Xây dựng 20