Tài liệu quản lý giáo dục phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo mầm non 5, quận hồng bàng, thành phố hải phòng (klv02675)

MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung Ương khóa XI về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đề án phát triển Giáo dục mầm non giai đoạn 2018 - 2025, các cơ sở giáo dục mầm non đang từng bước phát huy môi trường giáo dục chăm sóc và nuôi dạy trẻ nhằm củng cố, phát triển mạng lưới trường, lớp mầm non phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương, đáp ứng nhu cầu đến trường của trẻ em, theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế. Đa dạng hóa các phương thức, nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em theo hướng đạt chuẩn chất lượng giáo dục mầm non trong khu vực và quốc tế; củng cố, duy trì và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, chuẩn bị tốt cho trẻ em vào h c lớp một; phát triển giáo dục mầm non cho trẻ em dưới 5 tuổi. Vì vậy, mỗi cơ sở giáo dục mầm non cần xây dựng các giá trị cốt lõi, tạo thương hiệu riêng và xây dựng môi trường giáo dục hợp tác tạo nên văn hóa h c hỏi trong nhà trường. Từ đó, sẽ giúp cho mỗi nhà trường thay đổi cách thức làm việc, thay đổi giá trị mới cho phù hợp giúp cho văn hóa quản lý, văn hóa dạy h c, giáo dục và chăm sóc của đội ngũ giáo viên ngày càng được nâng cao. Thực tế tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng cho thấy: bên cạnh các hoạt động nổi bật như sự tham dự của Ban lãnh đạo và đội ngũ một cách đồng bộ, nhiệt huyết với các hoạt động đổi mới của nhà trường và sự tham gia nhiệt tình của Ban cha mẹ trẻ ủng hộ và góp ý trong các hoạt động của nhà trường thì phần lớn đội ngũ cán bộ quản lý thì còn thiếu hiểu biết về cách thức quản lý văn hóa nhà trường nên hay sử dụng các quy định chế tài một cách máy móc, áp đặt và thiếu sự phân cấp cho giáo viên trong chuyên môn, giáo viên trong các trường mầm non chưa ý thức được tính chủ động trong quản lý các mối quan hệ của nhà trường, phụ huynh và trẻ nên vẫn bị thụ động theo thông tin và thiếu linh hoạt trong trao đổi, chia sẻ kiến thức, hiểu biết với đồng nghiệp và môi trường xung quanh. Vì vậy, phát triển văn hóa nhà trường là một 1 cách thức đổi mới trong công tác quản lý và cải thiện môi trường làm việc chuyên nghiệp trong nhà trường. Xuất phát từ lý do trên nên tác giả nghiên cứu "Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải phòng". 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận và thực trạng phát triển VHNT theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm non 5; trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp phát triển phù hợp để phát triển văn hóa nhà trường thành tổ chức biết h c hỏi, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại các trường mầm non 3.2. Đối tượng nghiên cứu Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải phòng. 4. Giả thuyết khoa học Hiện nay các thành phần văn hóa nhà trường như giá trị cốt lõi, cấu trúc niềm tin và các hiện thực văn hóa đang chưa được nhận thức và thực hiện một cách khoa h c đồng bộ. Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận TCBHH thì sẽ phát huy được các giá trị văn hóa mạnh như: hợp tác, tự chủ, phân cấp, cam kết và phát triển các hiện thực văn hóa theo hướng hợp tác h c hỏi.. Nếu đề xuất được nhiều biện pháp mang tính cấp thiết, khả thi sẽ góp phần phát triển VHNT theo tiếp cận TCBHH, nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường trong bối cảnh đổi mới giáo dục. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 2 5.1. Nghiên cứu các vấn đề lý luận về phát triển văn hoá nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại các cơ sở giáo dục mầm non. 5.2. Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển văn hoá nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 5.3. Đề xuất các biện pháp phát triển văn hoá nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp phát triển VHNT theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 6.3. Giới hạn khách thể khảo sát, điều tra - Ban Giám hiệu nhà trường, Cán bộ quản lý, Giáo viên và nhân viên của trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải Phòng. Tổng khách thể khảo sát: 150 người. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các vấn đề lý luận trong các công trình nghiên cứu khoa h c liên quan đến đề tài. Các văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các văn bản chỉ đạo của Ngành và Đề án phát triển mầm non, sách, báo tạp chí… liên quan đến vấn đề lý thuyết về phát triển VHNT theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi để làm cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra 3 - Sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát bằng Phiếu khảo sát về các nội dung liên quan đến thực trạng phát triển văn hóa nhà trường hiện nay dành cho các đối tượng: CBQL, giáo viên, nhân viên và phụ huynh. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động - Nghiên cứu các sản phẩm văn hóa nhà trường của trường Mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải Phòng. - Nghiên cứu về các hoạt động xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường nói chung và văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi - Nghiên cứu chân dung CBQL và giáo viên của nhà trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải Phòng. 7.2.3. Phương pháp quan sát - Phương pháp này nhằm quan sát các hiện thực văn hóa bên ngoài nhà trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Thành phố Hải Phòng. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia - Xin ý kiến chuyên gia về nội dung phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. - Xin ý kiến chuyên gia về cơ sở xây dựng biện pháp quản lý văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 7.2.5. Phương pháp khảo nghiệm - Khảo nghiệm về tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu - Phương pháp thống kê toán h c: xử lí bằng phần mềm SPSS - Chủ yếu là thu thập, xử lí các dữ liệu, tìm hiểu thực trạng (điều tra bằng phiếu hỏi, phỏng vấn, quan sát, xin ý kiến chuyên gia, tổng kết kinh nghiệm) 4 - Các phương pháp cơ bản: phân tích, tổng hợp, đánh giá, nêu vấn đề và đề xuất những giải pháp kết hợp với trao đổi, phỏng vấn, điều tra, thử nghiệm. Ngoài các phương pháp trên, các phương pháp xử lý số liệu thống kê để bổ trợ, bổ sung việc xử lý kết quả cũng được áp dụng trong luận văn. 8. Đóng góp của đề tài Trên cơ sở hệ thống hóa lý luận về phát triển VHNT trường mầm non theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi và nghiên cứu thực trạng xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cậnTCBHH hiện nay, từ đó đề xuất các biện pháp phát triển VHNT theo tiếp cận TC BHH tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng 9. Cấu trúc luận văn Ngoài mở đầu, phần kết luận và khuyến nghị, phụ lục, tài liệu tham khảo, phần nội dung của luận văn gồm 3 Chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi của các trường mầm non Chương 2: Thực trạng phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. Chương 3: Biện pháp phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải 5 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG THEO TIẾP CẬN TỔ CHỨC BIẾT HỌC HỎI CỦA CÁC TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Nghiên cứu về văn hóa nhà trường trong các cơ sở giáo dục 1.1.2. Nghiên cứu về tổ chức biết học hỏi trong các cơ sở giáo dục 1.1.3. Nghiên cứu về văn hóa TCBHH trong các cơ sở giáo dục 1.1.4. Khái quát chung về các công trình nghiên cứu 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Văn hóa nhà trường Theo nhóm tác giả Ken D.Peterson and Terrence E.Deal cho rằng “VHNT là một dòng chảy ngầm của những chuẩn mực, giá trị, niềm tin, truyền thống và nghi lễ được hình thành theo thời gian do con người làm việc cùng nhau, giải quyết các vấn đề và đối mặt với các thách thức… định hình suy nghĩ, cảm xúc và hành động của con người trong NT… tạo cho NT sự khác biệt”.[23] 1.2.2. Tổ chức biết học hỏi TCBHH được hiểu là một tổ chức có khả năng học tập hiệu quả ở mọi cấp độ cá nhân, nhóm, hệ thống làm cho tổ chức có tính thích nghi cao với những thay đổi của môi trường, liên tục đổi mới và phát triển trong tương lai. 1.2.3. Phát triển văn hóa nhà trường Phát triển VHNT trong các cơ sở giáo dục được hiểu là quá trình kế thừa, xây dựng và sáng tạo nên giá trị văn hóa đặc trưng trong nhà trường. Phát triển VHNT không hoàn toàn ở việc tạo nên một giá trị văn hóa mới. Phát triển còn là kế thừa những giá trị văn hóa tích cực phù hợp với điều kiện hoàn cảnh từng nhà trường, đồng thời cũng loại bỏ đi những giá trị tiêu cực, không phù hợp hoặc cản trở sự phát triển của nhà trường . 6 1.2.4. Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi Phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi chính là quá trình chủ thể quản lý nhà trường tiếp cận các giá trị cốt lõi của một tổ chức có văn hóa mạnh như: tính hợp tác, tính chuyên nghiệp, tính chia sẻ, tính hội nhập, tính phản biện,...để dịch chuyển các hiện thực văn hóa theo hướng phát triển văn hóa nhà trường lành mạnh và hiệu quả. Khái niệm trên được sử dụng trong nghiên cứu. 1.3. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân 1.3.1. Mục tiêu, Nhiệm vụ và quyền hạn của trường mầm non {1} 1.3.2. Hoạt động của đội ngũ lãnh đạo, giáo viên và nhân viêncủa nhà trường 1.3.3. Hiệu trưởng trong quản lý văn hóa nhà trường mầm non - Trong quá trình phát triển VHNT theo tiếp cận TCBHH, vai trò quan tr ng nhất thuộc về người hiệu trưởng. Với vai trò người lãnh đạo tổ chức, hiệu trưởng nhà trường là người quyết định trong việc phát triển VHNT theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi. - Người lãnh đạo khởi xướng tầm nhìn, giúp các thành viên hiểu và cùng nhau chia sẻ tầm nhìn của tổ chức theo tiếp cận TCBHH. - Người lãnh đạo tạo các điều kiện để các cá nhân được h c tập: đưa ra các chế độ, chính sách; quy định các nguyên tắc h c tập; làm việc; xây dựng các điều kiện h c tập mà trước hết là trang bị các cơ sở vật chất, đặc biệt là công nghệ thông tin để tạo thuận lợi cho việc nâng cao chất lượng của đội ngũ. - Là người tư vấn, chỉ dẫn việc h c tập, phát triển chuyên môn cho giảng viên. Bản thân người lãnh đạo cũng phải tích cực h c tập, thay đổi và cam kết thực hiện sự thay đổi của tổ chức. Lãnh đạo có trách nhiệm vạch ra kế hoạch, chiến lược, chuẩn bị các điều kiện cần thiết để việc h c tập diễn ra thường xuyên trong tổ chức. Theo M Peter cho rằng, m i người có thể h c bởi vì người lãnh đạo trong tổ chức biết h c hỏi vừa là người 7 thiết kế, vừa là giảng viên, vừa là người quản lý sẽ dẫn dắt các thành viên trong tổ chức trong việc quản lý mối quan hệ giữa tầm nhìn và thực tại 1.4. Các biểu hiện của văn hóa nhà trường mầm non theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi 1.4.1. Các giá trị cốt lõi và triết lý hành động của nhà trường 1.4.2. Hệ thống chuẩn mực và quy tắc vàng của nhà trường theo tiếp cận TCBHH Xây dựng được hệ thống các chuẩn mực VHNT theo tiếp cận TCBHH còn góp phần hình thành trong đội ngũ của nhà trường niềm tin, động lực và ý thức tự giác. Các chuẩn mực văn hóa đồng thời cũng là biểu hiện cụ thể của các giá trị, mục tiêu, sứ mệnh mà nhà trường đang hướng đến để định hình VHNT theo tiếp cận TCBHH. 1.4.3. Văn hóa chuyên môn và học thuật trong nhà trường Theo Kelly, Luke và Green (2008) cho rằng trường h c là một tổ chức biết h c hỏi khi phát triển m i khả năng, tiềm năng của toàn bộ nhân viên để h đi đầu trong kiến thức, kỹ năng h c tập và giảng dạy cũng như hỗ trợ cho h c tập và giảng dạy. 1.4.4. Cách thức tổ chức các nghi lễ, nghi thức của nhà trường - Các nghi lễ, nghi thức có tính truyền thống, củng cố các niềm tin trong nhà trường. Đây chính là cơ sở để phát triển VHNT theo tiếp cận TCBHH. Đội ngũ những người có uy tín trong nhà trường được tôn vinh thông qua các nghi lễ, nghi thức sẽ ảnh hưởng đến quan điểm hành vi ứng xử của thành viên khác và tăng thêm niềm tin của các thành viên với tổ chức nhà trường. Đó cũng là thể hiện quan điểm hợp tác, h c hỏi giữa các thành viên của nhà trường và có tính kế thừa bền vững. 1.4.5. Môi trường sư phạm của nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi Môi trường sư phạm của nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi thể hiện rõ thông qua môi trường ứng xử giữa CBQL, giáo viên, nhân viên và học sinh. Cách thức trao đổi, góp ý thẳng thắn trong 8 chuyên môn, trong cuộc sống sẽ làm cho quá trình học hỏi, chia sẻ lẫn nhau và tạo động lực cho sự nỗ lực phát triển của mỗi thành viên của nhà trường. Việc được chia sẻ các sáng kiến trong đổi mới dạy học, giáo dục của đồng nghiệp là cách tạo ra môi trường biết học hỏi và phát triển năng lực chuyên môn và năng lực nghề nghiệp. 1.4.6. Phong cách làm việc của đội ngũ CBQL và GV của nhà trường theo tiếp cận TCBHH Hiệu trưởng sẽ thể hiện sự bắt đầu của công việc bằng các câu hỏi để dẫn dắt hoặc kết thúc bằng các giải pháp nêu ra. Chính điều này đã giúp cho nhà quản lý luôn tìm được các phương án và thông tin cần thiết để đáp ư 1.5. Nội dung phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi trong trường mầm non. 1.5.1. Xác định VHNT đang tồn tại Để phát triển văn hóa nhà trườngtrường mầm non thì bước đầu tiên là cần hiểu về văn hóa hiện đang tồn tại ở nhà trường trong cả ba mức độ thể hiện: hiện thực, giá trị, nhất trí cơ bản và niềm tin. Cụ thể là: a. Mức độ thể hiện của văn hóa nhà trường Để đánh giá được văn hóa nhà trường mầm non trong thời điểm hiện tại cần đặt câu hỏi: “ Cái gì làm cho nhà trường trở nên duy nhất khác với trường khác?” (Schein,1985). Một trong những cái làm cho trường trở nên duy nhất là ngôn ngữ và biểu tượng được sử dụng trong nhà trường. Tiếp theo, xem xét các thủ tục hay công việc hằng ngày, các nghi lễ và các truyền thống làm cho nhà trường trở nên duy nhất. b.Lịch sử và thay đổi trong văn hóa nhà trường Các biểu hiện về mức độ hiện thực rất hữu ích cho việc đánh giá các thay đổi lịch sử của nhà trường. Mức độ thay đổi như thế nào theo thời gian cho thấy sự biến đổi của văn hóa nhà trường mầm non. Đó cũng là cách tốt nhất để bắt đầu hiểu xem các giá trị và niềm tin được diễn tả trong bối cảnh nhà trường như thế nào. 9 c. Các nhất trí cơ bản: Xác định “cái gì không nói ra” Sự khác nhau giữa mức độ thể hiện thứ hai và thứ nhất là rất khó phân biệt. Các giá trị văn hóa được diễn đạt trong phát biểu sứ mệnh của nhà trường có thể nhận ra, nhưng nhất trí cơ bản hay các tiềm thức giả định (mặc định cho tất cả những cái gì trong nhà trường đều cho là đúng mà không hiểu vì sao). Lãnh đạo nhà trường mầm non muốn phát triển văn hóa nhà trường cần quan tâm tới cái gì không nói ra mà nó hình thành các thói quen, quy định “bất thành văn” và m i người ngầm định tuân thủ và thực hiện mới là điều cần phải nghiên cứu và thay đổi. 1.5.2. Đánh giá và phân tích văn hóa nhà trườngmầm non đang tồn tại Nhìn chung, đánh giá văn hóa nhà trường nhằm một mặt, tìm ra các mặt tích cực để duy trì và phát triển, và mặt khác, tìm ra các mặt tiêu cực để dịch chuyển hay thay đổi và bố sung những mặt tích cực mới. Thực tế các mặt tích cực của văn hóa nhà trường có thể được phát triển thông qua đánh giá, phân tích, cải tiến và tăng cường tính đồng nhất và tiếp theo, kiểm soát sự đi lên. Một trong những công cụ đánh giá là sử dụng phiếu hỏi thông qua các đợt khảo sát. Dựa vào công cụ này, các nhà quản lý sẽ xác định được mặt nào của văn hóa nhà trường là tích cực cần duy trì, phát triển và mặt nào là tiêu cực cần dịch chuyển hoặc thay đổi. Một cách khác thường được dùng để đánh giá văn hóa nhà trường là thông qua một quy trình đánh giá văn hóa thực hiện theo một thời gian nhất định. Quy trình này bao gồm: các đợt khảo sát cá nhân, quan sát, phỏng vấn các thành viên nhà trường và phân tích dữ liệu thu được. Quá trình phân tích gồm ba tiêu chí: hiệu quả, đồng nghiệp và hợp tác của văn hóa tích cực hay lành mạnh và hiệu quả để tìm ra các khuynh hướng và các nghi thức/nghi lễ hay truyền thống quan tr ng của văn hóa nhà trường. 10 1.5.3. Thay đổi văn hóa nhà trườngmầm non theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi Thay đổi văn hóa nhà trường mầm non là nhiệm vụ khó khăn và bền bỉ vì văn hóa nhà trường được hình thành và phát triển thông qua sự tương tác giữa các thành viên nhà trường trong nhiều năm. 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi trong trường mầm non 1.6.1. Điều kiện phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội 1.6.2. Cơ chế chính sách, sự chỉ đạo của ngành giáo dục 1.6.3. Văn hóa tổ chức 1.6.4. Năng lực của đội ngũ quản lý nhà trường 1.6.5. Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị của trường mầm non Tiểu kết chương 1 CHƯƠNG 2- THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG THEO TIẾP CẬN TỔ CHỨC BIẾT HỌC HỎI TẠI TRƯỜNG MẪU GIÁO MẦM NON 5, QUẬN HỒNG BÀNG, TP HẢI PHÒNG 2.1. Khái quát về khách thể nghiên cứu 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng 2.2.1. Mục đích khảo sát Đánh giá thực trạng phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng nhằm phát hiện các mặt mạnh, các hạn chế, nguyên nhân để đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao văn hóa nhà trường mầm non đảm bảo chất lượng giáo dục của nhà trường. 2.2.2. Đối tượng khảo sát - Điều tra khảo sát trên 150 mẫu phiếu gồm có: Ban giám hiệu, các chủ nhiệm lớp và trưởng nhóm trẻ, giáo viên, nhân viên, đại diện ban cha mẹ trẻ của nhà trường và cán bộ quản lý địa phương nơi trường đóng. 11 2.2.3. Nội dung khảo sát - Khảo sát đánh giá thực trạng VHNT tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng; - Khảo sát đánh giá thực trạng phát triển VHNT theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng; - Khảo sát đánh giá thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển VHNT theo tiếp cận TCBHH tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng. 2.2.4. Phương pháp khảo sát - Điều tra thực trạng phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi bằng Bảng hỏi (Phụ lục 1), lấy ý kiến của CBQL, GV, NV, phụ huynh và cán bộ địa phương của trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng. 2.2.5. Cách thức tiến hành khảo sát - Tổ chức, phát phiếu điều tra trực tiếp cho các khách thể nghiên cứu. + Số phiếu phát ra: 150 phiếu. + Số phiếu thu về: 150 phiếu. 2.2.6. Xử lý kết quả khảo sát - Thu thập phiếu bằng phần mềm SPSS và thống kê toán h c các kết quả điều tra khảo sát. 2.3. Thực trạng phát triển văn hóa nhà trường tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng 2.3.1. Thực trạng về mức độ nhận thức, mức độ thực hiện giá trị cốt lõi của trường Mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Kết quả khảo sát thực trạng mức độ nhận thức, mức độ thực hiện giá trị cốt lõi của trường mầm non mẫu giáo số 5, quận Hồng Bàng, Hải Phòng cho thấy tại Bảng 2.4. 12 2.3.2. Thực trạng các biểu hiện hiện thực văn hóa đang tồn tại ở trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Dựa vào kết quả khảo sát thực trạng về việc xác định các giá trị cốt lõi đang tồn tại của nhà trường hiện nay, xét về mức độ nhận thức và mức độ thực hiện trên những giá trị văn hóa ưu tiên phải duy trì và các giá trị mới cần thay đổi: - Đánh giá VHNT cần phải duy trì - Đánh giá VHNT cần phải thay đổi Để đánh giá hai nội dung trên, thì kết quả khảo sát đã thể hiện cụ thể: * Thực trạng về giá trị hợp tác trong VHNT của trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Bảng 2.6- Kết quả đánh giá về tính hợp tác trong VHNT tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Tính hợp tác 1. Các thành viên thảo luận cùng Các biểu hiện về giá trị nhau về các chiến văn hóa nhà trường lược dạy h c và các vấn đề về chương trình Nhận thức 3. Lập kế hoạch 2. Các thành và phân bố thời viên cùng nhau gian cho giảng xây dựng lịch viên và chuyên trình làm việc viên thể hiện của nhà trường trong một kế hoạch chung Rất quan tr ng SL 45 42 56 % 30.0 28.0 37.3 Quan tr ng SL 57 49 58 % 38.0 32.7 38.7 Bình thường SL 45 50 30 % 30.0 33.3 20.0 3 9 6 2.0 6.0 4.0 SL Không quan tr ng % 13 SL 42 40 45 % 28.0 26.7 30.0 SL 57 65 54 % 38.0 43.3 36.0 SL 51 45 51 % 24.0 30.0 34.0 Tốt Mức độ thực hiện Bình thường Yếu Dựa vào bảng kết quả bảng 2.6, ta thấy: Các biểu hiện về giá trị văn hóa nhà trường mang tính hợp tác như: “ Các thành viên thảo luận cùng nhau về các cải tiến dạy h c và các vấn đề về chương trình”, “Các thành viên cùng nhau xây dựng lịch trình làm việc của nhà trường”, “Lập kế hoạch và phân bố thời gian cho giáo viên và chuyên viên thể hiện trong một kế hoạch chung”. Các biểu hiện về mức độ thực hiện còn hạn chế so với mức độ nhận thức. 2.3.4. Thực trạng về mức độ xây dựng niềm tin trong VHNT tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Hải Phòng. Niềm tin về VHNT chính là biểu hiện của sự hợp thức và nhất quán trong hành vi của các thành viên trong nhà trường, hay còn g i là “Nhất trí hành vi”. Nó chính là những “tiềm thức giả định” được thấm dần vào mỗi thành viên mà h không hay biết và hình thành theo tháng năm và sự trường tồn của nhà trường. 2.4. Thực trạng phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, TP Hải Phòng 2.4.1. Thực trạng văn hóa nhà trường đang tồn tại tại mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, Hải Phòng 2.4.2. Thực trạng về phân tích đánh giá VHNT đang tồn tại so với nội dung văn hóa nhà trường theo tiếp cận TCBHH Nhìn chung, đánh giá văn hóa nhà trường nhằm một mặt, tìm ra các mặt tích cực để duy trì và phát triển, và mặt khác, tìm ra các mặt tiêu cực để dịch chuyển hay thay đổi và bố sung những mặt tích cực mới. 14 2.4.3. Thực trạng thay đổi văn hóa nhà trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi 2.4.3.1. Thực trạng về mức độ thay đổi trạng thái văn hóa mạnh tại trường mẫu giáo Mầm Non 5 , quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi 2.4.3.2. Thực trạng về mức độ thay đổi môi trường giáo dục của nhà trường theo hướng mở. Bảng 2.23 Kết quả đánh giá mức độ thay đổi môi trường giáo dục của nhà trường theo hướng mở Mức độ Nội dung Tốt SL % Thay đổi môi trường giáo dục của nhà trường theo hướng mở Khá Trung bình Yếu SL % SL % SL % Lãnh đạo và các thành viên quan tâm đến cải tiến phương thức giao tiếp ứng 57 38.0 60 40.0 30 20.0 3 xử của nhà trường theo hướng dân chủ và thân thiện 2.0 Các thành viên đóng góp ý kiến cho thiết kế thay đổi cảnh quan và môi trường 52 34.7 57 38.0 39 26.0 2 phù hợp ở thời điểm giải lao và thư giãn 1.3 Lãnh đạo nhà trường tôn tr ng ý kiến đề xuất từ các thành viên trong sự cải tạo môi 59 39.3 60 40.0 29 19.3 2 trường làm việc phù hợp hơn trong tình hình mới 1.3 15 Lãnh đạo và các thành viên nỗ lực xây dựng và phát triển môi trường giáo dục 60 40.0 52 34.7 35 23.3 3 mở và sáng tạo cho tất cả m i người 2.0 Lãnh đạo và các thành viên tôn tr ng h c thuật của nhau và có đóng góp xây dựng 57 38.0 53 35.3 37 24.7 3 phát triển chuyên môn và phương pháp làm việc chuyên nghiệp 2.0 2.4.3.3. Thực trạng về mức độ thay đổi phong cách lãnh đạo và làm việc của các thành viên cởi mở và hợp tác. 2.4.3.4. Thực trạng về mức độ thay đổi các quy tắc và nội quy hoạt động của nhà trường theo hướng minh bạch 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Bảng 2.27- Kết quả đánh giá mức độ nhận thức của các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển VHNT theo tiếp cận TCBHH tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng Nhận thức STT Các yếu tố ảnh hưởng 1 Không Bình quan trọng thường SL % SL Điều kiện phát triển kinh tế xã hội của quốc 10 gia 6,7 65 43,3 16 % Quan trọng SL 43 % Rất quan trọng SL 28,7 32 % 21,3 2 Cơ chế chính sách, chỉ đạo của ngành giáo dục 8 5,3 45 30,0 52 34,7 45 30,0 3 Văn hóa tổ chức 3 2,0 32 21,3 55 36,7 60 40,0 4 Năng lực đội ngũ quản lý nhà trường 3 2,0 30 20,0 52 34,7 65 43,3 5 Điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị 2 1,3 35 23,3 61 40,7 52 34,7 2.6. Đánh giá chung về thực trạng phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng 2.6.1. Điểm mạnh - Ban lãnh đạo nhà trường đã có sự thống nhất trong công tác chỉ đạo chung để giữ gìn các giá trị chính thống của nhà trường một cách kế thừa, linh hoạt và có sự cải tiến về cách làm. Đã xác định văn hóa nhà trường là nền tảng tạo mục tiêu và là phương thức đạt đến mục tiêu chất lượng của nhà trường. - Đội ngũ giáo viên, nhân viên có trình độ đạt chuẩn trong công tác nuôi dạy, chăm sóc trẻ và say mê yêu nghề, có ý thức về sự đổi mới trong chuyên môn. - Vì là trường ở vị trí trung tâm thành phố nên có cơ sở vật chất khang trang, thiết bị và đồ dùng dạy h c đáp ứng các điều kiện nuôi dạy trẻ; là một trong các cơ sở giáo dục mầm non có uy tín, chất lượng và trình độ dân trí của địa phương nên cũng nhất được sự đóng góp tích cực của cộng đồng địa phương và cha mẹ trẻ. - Trẻ có điều kiện tốt đồng đều nên các hoạt động nuôi dạy của nhà trường đều đạt mục tiêu đề ra và tạo được các niềm tin của trẻ và phụ huynh. Nhà trường luôn cập nhật và đổi mới các hoạt động tập thể, khuyến khích trẻ và các cô giáo tăng cường tham gia các hoạt động nghi lễ truyền thống của nhà trường và địa phương. 17 2.6.2. Điểm hạn chế, bất cập - Lãnh đạo nhà trường và đội ngũ chưa hiểu nhiều về văn hóa nhà trường vì vậy chưa thực hiện bài bản, khoa h c trong việc lồng ghép các kiến thức về văn hóa nhà trường để áp dụng trong các nội dung quản lý nhà trường. - Đội ngũ giáo viên, nhân viên còn lúng túng trong việc đổi mới phương pháp, chưa xây dựng được văn hóa chuyên môn, h c thuật trong nhà trường một cách rõ rệt. Nhiều giáo viên còn ngại đổi mới và không thể hiện những sự thay đổi trong dạy h c và nuôi dưỡng trẻ. - Về xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị và các chỉ dẫn còn chưa hoàn thiện nên dẫn đến các thông tin, biển báo và các địa điểm công cộng chưa có thông tin chỉ dẫn rõ ràng. - Đội ngũ giáo viên, nhân viên chưa xác định được các giá trị cốt lõi và các giá trị mong muốn của nhà trường và đây cũng là một điểm rất hạn chế trong tất cả các trường mầm non trong việc xác định tầm nhìn, chiến lược chung của nhà trường. 2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế - Đội ngũ lãnh đạo nhà trường, giáo viên và nhân viên đều xác định được vai trò quan tr ng của văn hóa nhà trường nhưng chưa cập nhật các thông tin về xây dựng văn hóa nhà trường; thiếu một cách tiếp cận mới trong quản lý bằng văn hóa nhà trường.Vì vậy chưa hiểu được một cách bài bản về cách tiếp cận giá trị cốt lõi để xây dựng tầm nhìn, chiến lược của tổ chức, chưa hiểu được mẫu hành vi đồng dạng của đội ngũ thể hiện giá trị được chia sẻ, chưa xác định được hiệu trưởng và đội ngũ CBQL là biểu tượng của tổ chức,.... - Nhà trường thiếu sự phối hợp chuyên gia, các nhà khoa h c tham gia tư vấn các hoạt động tổ chức liên quan đến các kỹ thuật hướng dẫn sâu về văn hóa nhà trường từ: cách chia sẻ giá trị cốt lõi, cách củng cố niềm tin và cách diễn đạt hiện thức văn hóa thông qua CBQL và đứng đầu là hiệu trưởng ở tất cả các lĩnh vực của nhà trường. 18 - Các điều kiện xây dựng văn hóa nhà trường như: môi trường giáo dục, cơ sở vật chất, biển báo đường chỉ dẫn và các thông tin chú giải trên các khu vực của nhà trường còn chưa triển khai được nhiều do hạn chế về các nguồn ngân sách cấp cho nhà trường. Tiểu kết chương 2 CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA NHÀ TRƯỜNG THEO TIẾP CẬN TỔ CHỨC BIẾT HỌC HỎI TẠI TRƯỜNG MẪU GIÁO MẦM NON 5, QUẬN HỒNG BÀNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG 3.1. Các định hướng đề xuất biện pháp 3.2. Nguyên tắc định hướng xây dựng biện pháp 3.2.1.Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo kết hợp giữa văn hóa truyền thống và hiện đại 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp 3.3. Các biện pháp phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi tại trường mẫu giáo Mầm Non 5, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng 3.3.1. Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức của đội ngũ Lãnh đạo nhà trường, CBQL , giáo viên, nhân viên của nhà trường về phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết h c hỏi * Mục đích của biện pháp * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp * Điều kiện thực hiện biện pháp - Năng lực của đội ngũ CBQL của nhà trường mầm non vè văn hóa nhà trường, văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi; - Quy trình xây dựng, phát triển văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi được cụ thể hóa, dễ dàng thực hiện. 19 - Xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện đảm bảo phù hợp, đúng quy định và linh hoạt trong thực tiễn của nhà trường. 3.3.2. Xây dựng các giá trị cốt lõi của nhà trường theo tiếp cận của tổ chức biết h c hỏi * Mục đích của biện pháp * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp * Điều kiện thực hiện biện pháp 3.3.3. Xây dựng tính biểu tượng tổ chức trong các hoạt động gắn kết và chia sẻ các giá trị của tổ chức biết h c hỏi trong nhà trường * Mục đích của biện pháp Giúp cho nhà trường có tăng cường các hoạt động gắn kết và chia sẽ giá trị của tổ chức biết học hỏi của nhà trường để củng cố hành vi đồng dạng của lãnh đạo nhà trường và các thành viên trong nhà trường * Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp * Điều kiện thực hiện biện pháp 3.3.4. Chỉ đạo sát sao và khuyến khích phát triển môi trường giáo dục của tổ chức biết học hỏi trong nhà trường * Mục đích của biện pháp Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp * Điều kiện thực hiện biện pháp 3.3.5. Xây dựng các phong cách phù hợp với văn hóa nhà trường theo tiếp cận tổ chức biết học hỏi * Mục đích của biện pháp Giúp cho Lãnh đạo nhà trường và đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên và trẻ, cha mẹ trẻ hoàn thiện phong cách quản lý, phong cách giảng dạy, phong cách h c tập và phong cách làm việc trong nhà trường theo hướng tích cực năng động và cởi mở. 20