Tài liệu Phân tích và bình luận bốn trụ cột của nền giáo dục hiện đại liên hệ thực tiễn giáo dục địa phương nhà trường nơi anh đang công tác

Phân tích và bình luận bốn trụ cột của nền giáo dục hiện đại Liên hệ thực tiễn giáo dục địa phương nhà trường nơi anh đang công tác BÀI LÀM Bất kỳ ở một giai đoạn lịch sử nào, giáo dục - đào tạo luôn đóng một vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển của mỗi cá nhân, tập thể, cộng đồng, dân tộc và cả nhân loại. Từ xa xưa các học giả, các nhà lãnh đạo, quản lý ở trong nước và trên thế giới đã từng luận bàn rất nhiều xung quanh vấn đề này. Theo C.Mác: Giáo dục - đào tạo “Tạo ra cho nền kinh tế của một dân tộc những nhà khoa học, chuyên gia, kỹ sư trên các lĩnh vực kinh tế và nhờ đó những tri thức ấy mới có thể sáng tạo ra những kỹ thuật tiên tiến, những công nghệ mới. Nếu chúng ta không có đội ngũ ấy thì sự nghiệp xây dựng CNXH chỉ là lời nói huênh hoang, rỗng tuếch” . Còn Ph.Ăngghen thì khẳng định: “Một dân tộc muốn đứng lên trên đỉnh cao của nền văn minh nhân loại, dân tộc ấy phải có trí thức”. 1 Kế thừa truyền thống văn hoá lịch sử của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá của nhân loại mà điển hình là Chủ nghĩa Mác-Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn quan tâm và đề cao vai trò của giáo dục - đào tạo. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và đào tạo xuất phát từ mục đích cao cả của sự nghiệp cách mạng mà người theo đuổi, thể hiện nhất quán và xuyên suốt trong tư tưởng, trong cuộc đời hoạt động của Người. Người từng nói: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”.Những quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và đào tạo đã khẳng định vai trò, vị trí, tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo đối với quá trình phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Ngày nay, mô hình xã hội học tập mới đã ra đời, nó xây dựng một xã hội học tập suốt đời dựa trên cơ sở bốn yêu cầu cơ bản hay bốn trụ cột mà UNESCO đề cập về giáo dục thế kỉ XXI đó là: học để biết và sáng tao, học để làm và phát triển, học để cùng chung sống, học để làm người. 2 * Học để biết và sáng tạo: Sống trong xã hội hiện đại với những bước phát triển nhanh chóng của thông tin và tri thức, của khoa học - công nghệ và các mối quan hệ đa dạng, phức tạp trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp...mỗi cá nhân muốn tồn tại và phát triển cần có cơ hội và khả năng học tập liên tục để biết thu nhận thông tin, biết tiếp thu, xử lý và tạo lập, sử dụng, làm chủ tri thức để trở thành con người khôn ngoan và thông thái hơn trong cuộc sống và lao động nghề nghiệp. Học tập trở thành nhu cầu thiết yếu của mọi người ở trong cũng như ngoài nhà trường bất kể dự khác biệt về chủng tộc, tôn giáo, địa vị xã hội, lứa tuổi, giàu nghèo...Học tập trở thành một hoạt động cơ bản của đời sống xã hội, nó vừa là phương tiện vừa là mục đích của cuộc sống của mỗi cá nhân nói riêng và cả cộng đồng nói chung để hình thành xã hội học tập. Là phương tiện, học tập giúp con người hình thành và phát triển nhân cách, hiểu được các giá trị của cong người, của cuộc sống, hiểu biết môi tủờng sống và làm việc của mình để sống có ích 3 trong cộng đồng, phát triển trình độ và kĩ năng nghề nghiệp và giao tiếp xã hội. là mục đích, học tập đem lại sự thoả mãn nhu cầu về nhận thức, hiểu được, biết được, có khả năng tư duy độc lập, óc phê phán, phát hiện và khám phá và có chính kiến riêng của mình. Học tập giúp con người biết suy xét, biết cách sống, cách làm việc, biết lựa chọn, biết thích nghi với đời sống xã hội luôn thay đổi. * Học để làm và phát triển Làm ở đây không chỉ đơn thuần là thực hành lao động sản xuất mà là sự vận dụng tri thức, hiểu biết của mỗi cá nhân, nhóm xã hội trong thực tiễn cuộc sống và lao động nghề nghiệp. Nếu như hiểu biết, trình độ học vấn tạo nên giá trị nền tảng của nhân cách thì năng lực làm việc dựa trên tri thức, sự hiểu biết tạo nên giá trị gia tăng của sức lao động, tạo nên của cải, những giá trị tinh thần và vật chất cho xã hội và cho từng cá nhân và qua đó tăng thêm vốn tri thức, sự hiểu biết. Gắn liền giáo dục đạo đức, văn hoá, khoa học với kĩ thuật - nghề nghiệp... trở thành nguyên lý căn bản của nền giáo dục hiện đại ở tất cả các 4 bậc học, ngành đào tạo với mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức thích hợp. * Học cùng chung sống, học cách sống với người khác Thế giới hiện đại với những thành tựu to lớn của nền văn minh tin học đã và đang đứng tước cơ hội chưa từng có đồng thời cũng phải đối mặt với những thách thức to lớn mang tích toàn cầu với các nguy cơ chiến tranh, khủng bố, nạn bạo lực, phân hoá giàu nghèo, phân biệt chủng tộc...Giáo dục với chức năng xã hội to lớn nó góp phần tích cực vào các nỗ lực để giải quyết các vấn đề trên thông qua các nội dung và hình thức thích hợp. Giáo dục đưa đến cho mọi người đặc biệt thế hệ trẻ ở tất cả các quốc gia, các dân tộc những thông điệp chung, những giá trị chung của nhân loại: hoà bình, hợp tác, bình đẳng, hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau...Giáo dục góp phần thức tỉnh những bản chất tốt đẹp của con người, đảy lùi sự đố kị, thức đẩy sự hướng thiện và hoà đồng, tinh thần hợp tác, thân thiện, nhân ái... 5 * Học để làm người Nền giáo dục hiện đại không mang tính chất tự thân mà là nên giáo dục nhân bản, nền giáo dục vì con người, hướng con người với tất cả niềm kiêu hãnh và ý nghĩa cao đẹp của nó. Giáo dục góp phần vào quá trình hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của mỗi cá thể: tinh thần và thể xác, trí twj và tình cảm, đạo đức và niềm tin, trình độ học vấn và năng lực hành động...Học tập không chỉ đơn thuần để trở thành một chuyên gia trong một lĩnh vực lao động nghề nghiệp hay trong một vị trí xã hội nào đó mà trước hết là để thành người và qua đó góp phần vào sự phát triển của từng cá nhân, cộng đồng và toàn xã hội. Nhiệm vụ cơ bản của nền giáo dục hiện đạih ở thế kỉ XXI là mang lại cho con người những cơ hội học tập và phát triển để trở thành con người tài năng, có khả năng suy nghĩ độc lập, sáng tạo, năng động, tự khẳng định mình và góp phần cải biến, cách tân trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. 6 Như vậy, vai trò của giáo dục là phát triển mọi tiềm năng của con người và tạo ra những điều kiện tiên quyết để thực hiện nhân quyền, dân chủ, hợp tác trí tuệ, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau....Vì vậy, cần quan niệm lại một cách đầy đủ hơn vai trò của giáo dục trong công cuộc phát triển con người, phát triển đất nước, hát triển của cả nhân loại trong thời đại mới: giáo dục không đơn thuần là tích tụ tri thức mà quan trọng hơn là thức tỉnh tiềm năng sáng tạo to lớn trong mỗi con người để đóng góp hữu ích vào sự phát triển của mỗi cá nhân và cả cộng đồng. Mục đích học tập mà UNESCO đề xướng rất đúng đắn, nhân văn. Qua đó ta định huớng học tập dẽ dàng hơn, việc học trở nên hiệu quả và hữu ích hơn. Tri thức như 1 cái thang dài vô tận, bước qua 1 bậc thang ta có thêm hành trang để tự tin bước lên bậc kế tiếp. Học vấn làm đẹp con người! Ngày nay, cuộc sống hiện đại cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường đã tác động rất nhiều đến suy nghĩ của con người. Một bộ phận không nhỏ học sinh, 7 sinh viên ngày đã không xác định đúng đắn mục đích học tập của mình. Họ miệt mài trong học tập như một cỗ máy, coi việc học như nghĩa vụ, trách nhiệm. Họ học cho bằng cấp, cho sự nghiệp công danh sau này mà họ trở nên thực dụng trong vịêc học và quên đi vai trò to lớn của việc học. Ở một góc độ khác, nhiều học sinh, sinh viên bị lôi kéo, bị cám dỗ trước những sợi dây vô hình để xa đà vào các tệ nạn xã hội. Với những học sinh, sinh viên này, trường học chỉ là nơi từ nhà đến và từ đó để đến những nơi vui chơi, tiêu khiển của bản thân nhằm trốn tránh và che mắt sự dám sát của gia đình. Thực tế cho thấy rằng nhiều học sinh hiện nay đang mắc phải nhiều căn bệnh của xã hội như vô cảm với các giá trị đạo đức, bệnh lười biếng, bệnh khất lần...và vì vậy kiến thức trở thành cái gì đó xa vời với họ, họ sống thực dụng đến mù quáng. Với họ học để biết và phát triển, học để làm và sáng tạo nhiều khi không đúng với nghĩa thực của nó mà thay vào đó là biết, là làm, là sáng tạo những thói hư tật xấu của xã hội. Nhiều người trong số học sinh, sinh viên đang chung sống 8 bằng sự đố kị, ghen ghét thậm chí triệt hạ lẫn nhau để đạt được một mục tiêu, lợi ích nào đó cho riêng mình. Tuy nhiên, cũng cần thấy một thực tế rằng một phần quan trọng tạo nên những học sinh, sinh viên như hiện nay là do sự tác động của xã hội, của chính những người thân trong gia đình và một bộ phận thầy cô giáo. Vì vậy, để giới học sinh, sinh viên hiện nay hiểu và làm đúng theo những chuẩn mực mà UNESCO đề xướng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội; Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, giáo viên và HS; Chính quyền địa phương nơi có con em học sinh cư trú cũng cần có những hành động cụ thể để gánh vác trách nhiệm với nhà trường; HS cũng cần chủ động, tự điều chỉnh lời ăn tiếng nói; biết nói lời cảm ơn và xin lỗi nhiều hơn giúp cho những mâu thuẩn nhỏ có thể tự giải quyết êm thấm, phải đặt mục tiêu học tập là mục tiêu đầu tiên và quan trọng nhất làm mục tiêu và hướng hành động cho bản thân. 9 Hà Nội, ngày 15 tháng 3 năm 2012 Học viên Nguyễn Tiến Dũng TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Trần Khánh Đức: Giáo trình Sự phát triển các quan điểm giáo dục, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011. 2. Trần Khánh Đức: Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa học giáo dục, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2011. 3. Phạm Toàn: Hợp lưu các dòng tâm lý học giáo dục, Nxb tri thức, 2009. 10 11