Tài liệu Phân tích chiến lược kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần á châu (acb)

Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM KHOA KINH TẾ PHÁT TRIỂN --------- ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP PHÂN TÍCH CHIẾN LƢỢC KINH DOANH CỦA NGÂN HÀ NG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB) GVHD: Th.S NGUYỄN NGỌC DANH SVTH: NGUYỄN LÝ KIM THÔNG MÃ SỐ SV: 108204531 LỚP: ĐT2 - K34 Thành phố Hồ Chí Minh: 3/2012 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 1 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................................................ 8 ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................................................ 8 A. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .......................................................................................... 9 B. PHẠM VI ĐỀ TÀI ......................................................................................................... 9 C. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................. 9 PHẦN I......................................................................................................................................... 10 GIỚI THIỆU VỀ NH THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB) ..................................... 10 I. Giới thiệu về NH Thƣơng mại cổ phần Á Châu ........................................................ 10 II. Ngành nghề kinh doanh chính của công ty................................................................ 10 III. Mục tiêu và tầm nhìn, sứ mệnh .................................................................................. 10 IV. Các chỉ tiêu tài chính chính yếu .................................................................................. 11 PHẦN 2 ........................................................................................................................................ 13 PHÂN TÍCH MÔI TRƢỜNG BÊN NGOÀI ............................................................................ 13 Ngành kinh doanh của doanh nghiệp ........................................................................ 13 I. 1. Tăng trƣởng của ngành ............................................................................................ 13 2. Giai đoạn trong chu kỳ phát triển của ngành ........................................................ 14 II. Đánh giá tác động của môi trƣờng vĩ mô ................................................................... 15 1. Nhân tố chính trị - pháp luật ................................................................................... 15 2. Nhân tố văn hóa - xã hội .......................................................................................... 16 3. Nhân tố công nghệ .................................................................................................... 16 4. Nhân tố kinh tế.......................................................................................................... 17 III. Đánh giá cƣờng độ cạnh tranh ................................................................................... 19 1. Tồn tại các rào cản gia nhập ngành ........................................................................ 19 2. Quyền lực thƣơng lƣợng từ phía các nhà cung ứng .............................................. 21 3. Quyền lực thƣơng lƣợng từ phía khách hàng ........................................................ 21 4. Cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong ngành: .................................................. 22 5. Đe dọa từ sản phẩm thay thế ................................................................................... 23 6. Quyền lực tƣơng ứng của các bên liên quan khác ................................................. 23 IV. Các nhân tố thành công chủ yếu trong ngành ........................................................... 25 1. Năng lực kiểm soát rủi ro: ....................................................................................... 25 2. Uy tín của NH: .......................................................................................................... 26 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 2 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB 3. Tỷ lệ lãi suất tiền gửi và tiền vay :........................................................................... 26 4. Dịch vụ chăm sóc khách hàng. ................................................................................ 26 5. Sự thuận tiện trong giao dịch. ................................................................................. 27 6. Công nghệ .................................................................................................................. 27 MÔ THỨC EFE .................................................................................................................. 28 PHẦN 3 ........................................................................................................................................ 29 PHÂN TÍCH MÔI TRƢỜNG BÊN TRONG ........................................................................... 29 Sản phẩm và thị trƣờng ............................................................................................... 29 I. 1. Sản phẩm ................................................................................................................... 29 2. Thị trƣờng ................................................................................................................. 29 II. Đánh giá nguồn lực, năng lực dựa trên chuỗi giá trị ................................................ 29 MÔ HÌNH CHUỖI GIÁ TRỊ CỦA M.PORTER............................................................. 30 1. Hoạt động cơ bản ...................................................................................................... 30 2. Hoạt động bổ trợ ....................................................................................................... 33 III. Các năng lực cạnh tranh của ACB ............................................................................. 36 1. Năng lực tài chính ..................................................................................................... 36 2. Năng lực công nghệ................................................................................................... 36 3. Năng lực thƣơng hiệu ............................................................................................... 37 4. Năng lực nhân sự ...................................................................................................... 37 IV. Chiến lƣợc khách hàng của ACB ............................................................................... 38 1. Thị trƣờng và khách hàng mục tiêu của ACB ....................................................... 38 2. Huy động và tín dụng ............................................................................................... 39 Vị thế cạnh tranh ......................................................................................................... 40 V. 1. Tổng tài sản ............................................................................................................... 40 2. Vốn điều lệ ................................................................................................................. 41 3. Huy động vốn ............................................................................................................ 41 4. Dƣ nợ cho vay ........................................................................................................... 42 PHẦN 4 ........................................................................................................................................ 45 CÁC CHIẾN LƢỢC KẾT HỢP CỦA ACB............................................................................. 45 Chiến lƣợc cạnh tranh ................................................................................................. 45 I. 1. Chiến lƣợc khác biệt hóa.......................................................................................... 45 2. Chiến lƣợc tập trung ................................................................................................ 45 II. 1. Chiến lƣợc tăng trƣởng ............................................................................................... 46 Chiến lƣợc tăng trƣởng ngang................................................................................. 46 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 3 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB 2. III. Đa dạng hóa............................................................................................................... 47 Thiết lập mô thức TOWS ............................................................................................ 47 1. Điểm mạnh (S- strengths) ........................................................................................ 47 2. Điểm yếu (W- weaknesses) ....................................................................................... 51 3. Cơ hội (O- opportunities) ......................................................................................... 53 4. Thách thức (T- threats) ............................................................................................ 55 BẢNG PHÂN TÍCH TOWS .............................................................................................. 56 IV. Ma trâ ̣n vi tri ̣ ́ chiế n lƣơ ̣c và đánh giá hành đô ̣ng (SPACE) ..................................... 58 V. Ma trâ ̣n hoa ̣ch đinh ̣ chiế n lƣơ ̣c có khả năng định lƣợng (QSPM) .......................... 59 VI. ĐÁNH GIÁ TỔ CHỨC DOANH NGHIỆP ............................................................... 60 1. Loại hình cấu trúc tổ chức ....................................................................................... 60 2. Phong cách lãnh đạo chiến lƣợc .............................................................................. 62 3. Văn hóa NH ............................................................................................................... 62 KẾT LUẬN................................................................................................................................... 65 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 4 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB DANH SÁCH BẢNG BIỂU Quá trình tăng vốn của công ty ............................................................................... 7 Mức độ hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch chính của Tập đoàn .............................. 8 Khả năng sinh lời của Tập đoàn (%) ...................................................................... 8 Mô thức EFE .................................................................................................................... 25 Bảng so sánh một số chỉ tiêu tài chính của các ngân hàng .............................................. 38 Mô thức IFE của ACB ...................................................................................................... 40 Phân tích TOWS ................................................................................................... 53 Ma trận vị trí chiến lƣợc SPACE .......................................................................... 55 Ma trận hoạch định chiến lƣợc QSPM ................................................................. 57 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 5 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB DANH SÁCH CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Thị phần huy động vốn giai đoạn 01/2002-03/2011 ............................................... 9 Số lƣơ ̣ng Ngân hàng giai đoa ̣n 2006-2010. ...................................................................... 10 Tăng trƣởng thu nhâ ̣p dich ̣ vụ trên tổng thu nhập năm 2010 so với năm 2009. ... 11 Tăng trƣởng kinh tế Viê ̣t Nam giai đoa ̣n 1990-2010............................................. 14 Lạm phát ở Việt Nam và 1 số nƣớc trong khu vƣ̣c ........................................................... 15 Mô hình của M.PORTER ................................................................................................ 21 Lơ ̣i nhuâ ̣n trƣớc thuế của các NH năm 2010......................................................... 22 Mô hình chuỗi giá trị của M.PORTER................................................................. 27 Biểu đồ tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng năm 2011 ............................................... 36 Tổng tài sản hợp nhất ........................................................................................... 38 Vốn huy động hợp nhất của ACB ................................................................................... 39 Đồ thị phân tích SPACE .................................................................................................. 56 Sơ đồ tổ chức ACB .......................................................................................................... 59 SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 6 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI 1. NHTMCP : Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần 2. NH TMQD : Ngân hàng thƣơng mại quốc doanh 3. NHNN : Ngân hàng nhà nƣớc 4. TGTK : Tiền gửi tiết kiệm 5. TGTT : Tiền gửi thanh toán 6. VN : Việt Nam 7. SP : Sản phẩm 8. SP – DV : Sản phẩm – Dịch vụ 9. ACB : Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Á Châu 10. BĐS : Bất động sản 11. DNVVN : Doanh nghiệp vừa và nhỏ 12. DN : Doanh nghiệp 13. HĐQT : Hội đồng quản trị 14. CNTT : Công nghệ thông tin 15. TBKTVN: : Thời báo kinh tế Việt Nam 16. CNTT : Công nghệ thông tin 17. CSVC : Cơ sở vật chất 18. SXKD : Sản xuất kinh doanh 19. KH : Khách hàng 20. KCN : Khu công nghiệp 21. TCTD : Tổ chức tín dụng 22. QLRR : Quản lý rủi ro 23. HĐTD : Hội đồng tín dụng 24. ĐHĐCĐ : Đại hội đồng cổ đông SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 7 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB PHÂN TÍCH CHIẾN LƢỢC KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB)  PHẦN MỞ ĐẦU ĐẶT VẤN ĐỀ Với xu hƣớng hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay ngành NH là một trong những ngành chịu ảnh hƣởng mạnh mẽ và rõ rệt nhất. Hội nhập có thể đem đến nhiều cơ hội phát triển nhƣng cũng đem lại không ít những nguy cơ, đe dọa và thách thức cho ngành NH. Trong bối cảnh mới bƣớc ra khỏi cuộc khủng hoảng 2008-2009 với những chƣơng trình nới lỏng chính sách tiền tệ để thúc đẩy tăng trƣởng, nền kinh tế nói chung và ngành NH nói riêng phải điều chỉnh sang chính sách thắt chặt để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô. Điều này đã khiến cho chính sách và môi trƣờng kinh doanh ngành NH biến động liên tục. Để vƣợt qua những thách thức và tận dụng tốt những cơ hội qua đó nâng cao vị thế cạnh tranh của mình trên thị trƣờng, các NH phải đƣa ra chiến lƣợc kinh doanh phù hợp cho từng thời kỳ, từng giai đoạn của sự phát triển; phù hợp với xu thế toàn cầu trên nguyên tắc đảm bảo cân bằng lợi ích quốc gia với lợi ích của NH. Với chiến lƣợc kinh doanh sáng suốt của mình, NH TMCP Á Châu (ACB) không ngƣ̀ng nâng cao thi ̣phầ n , khẳ ng đinh ̣ vi ̣thế và đƣợc đánh giá là ngày càng có tầm ảnh hƣởng quan trọng trong hệ thống NH Việt Nam với các lợi thế cạnh tranh , thị phần huy động vốn , cho vay, các dịch vụ thanh toán , dịch vụ thẻ … ; đƣợc ghi nhận đã góp phần quan trọng cho sự nghiệp phát triển kinh tế của đất nƣớc trong giai đoa ̣n hiê ̣n nay. SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 8 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB A. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Đề tài nghiên cứu và phân tích các vấn đề nhằm thiết lập các chiến lƣợc kinh doanh cho NH TMCP Á Châu, dựa trên các nguồn lực của NH, các phân tích ngành, đối thủ cạnh tranh,... B. PHẠM VI ĐỀ TÀI Tìm hiểu các thông tin về hoạt động của NH ACB, ngành nghề kinh doanh, SP/DV, tình hình tài chính của ACB, phân tích ngành, môi trƣờng kinh doanh,...các chiến lƣợc kinh doanh, thu hút khách hàng,... C. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đề tài sử dụng phƣơng pháp thống kê, phân tích các báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh của NH ACB giai đoạn 2006 – 2012, thông tin từ sách báo, các phƣơng tiện truyền thông,...phân tích và sử dụng các mô thức thiết lập chiến lƣợc nhƣ TOWS, SPACE, QSPM,... SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 9 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB PHẦN I GIỚI THIỆU VỀ NH THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU (ACB) I. Giới thiệu về NH Thƣơng mại cổ phần Á Châu Tên đầy đủ bằng Tiếng Việt: NH Thƣơng mại cổ phần Á Châu Tên đầy đủ bằng Tiếng Anh: Asia Commercial Bank (ACB) Trụ sở chính: 442 Nguyễn Thị Minh Khai, Phƣờng 5, Quận 3, Tp. HCM Điện thoại : (848) 3929 0999 Fax : (848) 3839 9885 Website : www.acb.com.vn Email: [email protected] Ngày thành lập : 04/06/1993 Vốn điều lệ : Kể từ ngày 31/12/2011 vốn điều lệ của ACB là 9.376.965.060.000 đồng Giấy phép thành lập : số 0032/NH-GP do NHNNVN cấp ngày 24/04/1993, Giấy phép số 533/GP-UB do Ủy ban Nhân dân TP. Hồ Chí Minh cấp ngày 13/05/1993. Ngày 04/06/1993, ACB chính thức đi vào hoạt động. II. Ngành nghề kinh doanh chính của công ty - Huy động vốn ngắn, trung và dài hạn theo các hình thức TGTK, TGTT, chứng chỉ tiền gửi; tiếp nhận vốn ủy thác đầu tƣ; nhận vốn từ các TCTD trong và ngoài nƣớc; cho vay ngắn, trung và dài hạn; chiết khấu thƣơng phiếu, công trái và giấy tờ có giá; đầu tƣ vào chứng khoán và các tổ chức kinh tế; - Làm dịch vụ thanh toán giữa các khách hàng; - Kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc; - Thanh toán quốc tế, bao thanh toán; - Môi giới và đầu tƣ chứng khoán; lƣu ký, tƣ vấn tài chính DN và bảo lãnh phát hành; - Cung cấp các dịch vụ về đầu tƣ, quản lý nợ và khai thác tài sản, cho thuê tài chính và các dịch vụ NH khác. III. Mục tiêu, tầm nhìn và sứ mệnh  Mục tiêu ACB đặt mục tiêu trở thành tập đoàn tài chính đa năng hàng đầu Việt Nam với SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 10 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB hoạt động cốt lõi là NHTM bán lẻ, hoạt động năng động, SP phong phú, kênh phân phối đa dạng, dựa trên nền công nghệ hiện đại, kinh doanh an toàn hiệu quả, tăng trƣởng bền vững, đội ngũ nhân viên có đạo đức nghề nghiệp và chuyên môn cao.  Tầm nhìn ACB đã xác định tầm nhìn là trở thành NHTMCP bán lẻ hàng đầu Việt Nam. Đây là tầm nhìn xuyên suốt cả quá trình xây dựng chiến lƣợc của ACB.  Sứ mệnh ACB phấn đấu trở thành “NH của mọi nhà” với phƣơng châm hành động “Tăng trƣởng nhanh – quản lý tốt – hiệu quả cao”. IV. Các chỉ tiêu tài chính chính yếu Bảng 1 Quá trình tăng vốn của công ty Thời điểm 31/12/2001 21/03/2005 19/07/2005 11/08/2005 09/03/2006 31/05/2007 31/05/2007 12/12/2007 07/10/2008 07/10/2008 15/12/2008 10/09/2009 27/11/2009 Vốn tăng thêm (đồng) 118.862.000.000 56.180.000.000 292.136.000.000 151.730.560.000 330.013.960.000 1.100.046.000.000 99.953.440.000 550.023.000.000 Nguồn tăng Vốn điều lệ 481.138.000.000 Cổ tức năm 2004 (24,7%) 600.000.000.000 Phát hành cổ phần cho SCB 656.180.000.000 Phát hành cổ phần cho SCB 948.316.000.000 Cổ tức năm 2005 (16%) 1.100.046.560.000 Cổ tức năm 2006 (30%) 1.430.060.520.000 Từ TPCĐ đợt 1 năm 2006 (2/3) 2.530.106.520.000 Phát hành 100 tỷ mệnh giá cổ phần 2.630.059.960.000 Từ TPCĐ đợt 1 năm 2006 (1/3) 3.180.082.960.000 Cổ tức năm 2007 (55%) + 25 tỷ 1.471.532.980.000 4.651.615.940.000 thƣởng cho cán bộ nhân viên Phát hành cổ phiếu thƣởng từ Quỹ dự 1.704.196.840.000 6.355.812.780.000 trữ bổ sung VLĐ 1.349.931.000.000 Từ TPCĐ đợt 2 năm 2006 (2/3) 7.705.743.780.000 108.393.770.000 Từ Quỹ dự trữ bổ sung VLĐ 7.814.137.550.000 (Báo cáo thường niên ACB năm 2010) Và sang năm 2010 và 2011 mức vốn điều lệ đã tăng lên đáng kể và giữ ổn định là 9.376.965.060.000 đồng. SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 11 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB Bảng 2: Mức độ hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch chính của Tập đoàn Kế Chỉ tiêu hoạch Thực hiện % so kế 2010 hoạch 2010 % tăng 2009 trƣởng so với 2009 Lợi nhuận trƣớc thuế 3.600 3,102 86,2% 2.838 9,3% Tổng tài sản 210.000 205,103 97,7% 167.881 22,2% Dƣ nợ tín dụng khách hàng 96.000 87,195 90,8% 62.358 39,8% Huy động khách hàng 170.000 137,881 81,1% 108.992 26,5% Về mặt lợi nhuận, năm 2010, ACB thực hiện đƣợc 3.102 tỷ đồng, bằng 86% kế hoạch. Trong đó, hoạt động NHTM đạt 100% kế hoạch. Việc không đạt kế hoạch Tập đoàn chủ yếu bởi Công ty Chứng khoán ACBS không đạt chỉ tiêu do diễn biến thị trƣờng bất lợi. Các hệ số tƣơng ứng về hiệu quả hoạt động kinh doanh của tập đoàn nhƣ sau: ROE trƣớc thuế đạt 28,88%, và ROA trƣớc thuế đạt 1,66%. Bảng 3: Khả năng sinh lời của Tập đoàn (%) Chỉ tiêu (hợp nhất) 2010 2009 2008 2007 2006 LN trƣớc thuế/Vốn CSH bình quân 28,9% 31,8% 36,7% 53,8% 46,8% LN trƣớc thuế/TTS bình quân 1,7% 2,1% 2,6% 3,3% 2,0% Kết quả về mặt tài chính của ACB trong năm 2010 có một số nét tích cực đáng ghi nhận. Thứ nhất, thu nhập thuần từ lãi đƣợc cải thiện theo đúng định hƣớng (đạt 4.164 tỷ đồng, gấp 1,5 lần thu nhập ròng từ lãi năm 2009). Thứ hai, các hệ số liên quan đến chi phí điều hành đều cải thiện so với năm 2009. Cụ thể, chi phí quản lý điều hành so với tổng tài sản bình quân giảm từ 1,32% xuống còn 1,16%. Và cuối cùng, cơ cấu bảng tổng kết tài sản của ACB đã thay đổi theo hƣớng tốt hơn với việc tỷ lệ tài sản có sinh lợi đƣợc cải thiện rõ rệt (79% cuối năm 2009 lên 84,2 % thời điểm 31/12/2010). SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 12 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB PHẦN 2 PHÂN TÍCH MÔI TRƢỜNG BÊN NGOÀI I. Ngành kinh doanh của doanh nghiệp ACB hoạt động trong lĩnh vực tài chính NH. 1. Tăng trƣởng của ngành Tốc độ tăng trƣởng ngành NH liên tục tăng nhanh trong những năm qua. Mặc dù chịu khá nhiều ảnh hƣởng từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 – 2009 làm cho tốc độ tăng trƣởng phần nào bị suy giảm nhƣng vẫn đƣợc giữ ở mức cao. Thị phần huy động vốn giai đoạn01/2002 – 03/2011(Nguồn IMF, NHNN) Tổng dƣ nợ cho vay và đầu tƣ: tính đến hết năm 2010 theo báo cáo của NHNN là 223.000 tỷ đồng, tăng 27,6% so với năm 2009 và tăng tới gần 32% trong giai đoạn 2006-2010. Huy động vốn: theo Hiệp Hội NH Việt Nam thì tốc độ tăng trƣởng huy động vốn của toàn ngành NH chỉ đạt mức 22% tính đến cuối năm 2010. Tuy nhiên, tổng nguồn vốn huy động của các NHTMCP vẫn đạt mức tăng trƣởng ấn tƣợng là 25,6%. Đây đƣợc xem là tốc độ tăng trƣởng khá tốt của toàn ngành NH, đặc biệt là các NHTMCP trong thời điểm suy thoái hiện nay. Về quy mô tài sản: đây là chỉ tiêu quan trọng nhất và phản ánh tập trung, bao quát nhất mức độ lớn, sự phát triển của một NH. Kết thúc năm 2010, bình quân các NH có tốc độ tăng quy mô tài sản khoảng 28% so với cuối năm 2009. Trong đó, dẫn đầu toàn ngành NH là 4 NHTMNN với quy mô tăng nhanh qua các năm, tổng tài SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 13 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB sản bình quân đến hết năm 2010 đã lên tới gần 380.000 tỷ đồng/NH. Liên tục trong giai đoạn 2008 – 2010, VBARD chiếm vị trí quán quân về quy mô tổng giá trị tài sản, đứng thứ 2 là ICB, tiếp theo là BIDV và VCB. Tính chung tổng tài sản của toàn ngành thì mức tăng bình quân là 18,2%/năm. Lợi nhuận trƣớc thuế và cổ tức: Kết thúc năm 2010, ACB đạt lợi nhuận trƣớc thuế tới 3105,6 tỷ đồng so với con số 2002,3 tỷ đồng hết năm 2009; Sacombank đạt 2425,9 tỷ đồng so với năm 2009 là 1901,3 tỷ đồng, Vietcombank đạt 5425,8 tỷ đồng so với con số năm trƣớc đó là 4476,2 tỷ đồng ..., và bình quân các NHTMCP chia cổ tức cho cổ đông là 15 - 16%. Các NH tiếp tục chú trọng phát triển nhiều công nghệ, dịch vụ, tiện ích NH hiện đại. Mạng lƣới hoạt động tiếp tục đƣợc củng cố và mở rộng hiệu quả, tạo điều kiện ngày càng thuận lợi hơn cho ngƣời dân tiếp cận với dịch vụ NH và mang lại nhiều lợi nhuận cho DN. Đặc biệt, trong năm 2008, đã có một NHTMCP mở chi nhánh hoạt động tại nƣớc ngoài. 2. Giai đoạn trong chu kỳ phát triển của ngành Ngành NH đã có sự tăng trƣởng nhanh chóng cả về số lƣợng và quy mô. Nếu nhƣ năm 2006 số lƣợng NH chỉ là 78 NH thì đến năm 2010 con số này đã tăng lên thành 101 NH. Số lƣợng NH tăng thêm tập trung vào 2 khối NHTMCP và chi nhánh NH nƣớc ngoài cho thấy sức hấp dẫn của ngành NH Việt Nam đối với các nhà đầu tƣ trong nƣớc cũng nhƣ các tổ chức tài chính quốc tế. Số lượng ngân hàng giai đoạn 2006 – 2010 (Nguồn VCBS tổng hợp) 150 100 50 31 41 44 45 53 37 34 40 39 38 0 2006 NH TMQD 2007 2008 2009 2010 NH TMCP NH NN & CN NHNN NH LD Sự tăng trƣởng hệ thống chủ yếu tập trung vào 2 mảng hoạt động truyền thống là tín dụng và huy động vốn. Tuy nhiên, mảng hoạt động dịch vụ cũng đang có sự phát triển SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 14 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB mạnh mẽ. Cùng với việc đầu tƣ mạnh vào công nghệ, CSVC và đa dạng hoá các SP – DV, những năm vừa qua thu nhập từ các mảng hoạt động này cũng tăng mạnh. Tăng trưởng thu nhập dịch vụ trên tổng thu nhập năm 2010 so với năm 2009. (Nguồ n: NHNN) 132% 52% 37% 46% 0% 12% -20% -50% Các chỉ tiêu này cho thấy hệ thống NH vẫn có tiềm năng tăng trƣởng, tuy nhiên tốc độ tăng trƣởng trong những năm tới sẽ giảm xuống, đồng thời hệ thống NH sẽ phải tập trung hơn vào việc tăng năng lực tài chính và nâng cao chất lƣợng tín dụng nhằm đảm bảo an toàn hệ thống. II. Đánh giá tác động của môi trƣờng vĩ mô 1. Nhân tố chính trị - pháp luật a. Chính trị Nền chính trị ở Việt Nam đƣợc đánh giá thuộc vào dạng ổn định trên thế giới. Đây là một yếu tố rất thuận lợi cho sự phát triển của ngành NH và nề n kinh tế Việt Nam nói chung. Khi các DN phát triển và các DN nƣớc ngoài yên tâm đầu tƣ vốn vào các ngành kinh doanh trong nƣớc sẽ thúc đẩy ngành NH phát triển. Các tập đoàn tài chính nƣớc ngoài đầu tƣ vốn vào ngành NH tại Việt Nam dẫn đến cƣờng độ cạnh tranh trong ngành NH tăng lên, tạo điều kiện thúc đẩy ngành NH phát triển. Nền chính trị ổn định sẽ làm giảm các nguy cơ về khủng bố, đình công, bãi công... Từ đó giúp cho quá trình hoạt động SXKD của DN tránh đƣợc những rủi ro. Và thông qua đó, sẽ thu hút đầu tƣ vào các ngành nghề, trong đó có ngành NH. SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 15 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB b. Pháp luật Bất kỳ một DN nào cũng chịu sự tác động mạnh mẽ của luật pháp, đặc biệt là đối với DN kinh doanh trong ngành NH, đóng vai trò là mạch máu của toàn nền kinh tế. Các hoạt động của ngành NH đƣợc điều chỉnh một cách chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật, hơn nữa các NHTM còn chịu sự chi phối chặt chẽ của NHNN. Một số cơ chế chính sách về lãi suất mà NHNN đã đƣa ra nhƣ: - Cơ chế điều hành lãi suất trần và lãi suấ t sàn (1996-7.2000) - Cơ chế điều hành lãi suất cơ bản kèm biên độ (8.2000-5.2002) - Cơ chế lãi suất thỏa thuận (6.2002 – 2008) - Cơ chế lãi suất huy động và mức trầ n lãi suấ t cho vay (2008 - nay) Việt Nam đang dần hoàn thiện Bộ luật DN, luật đầu tƣ và các chính sách kinh doanh nhằm tạo điều kiện cho các DN trong ngành NH đƣợc hƣớng dẫn cụ thể và có điều kiện kinh doanh minh bạch. 2. Nhân tố văn hóa - xã hội Cùng với việc phát triển kinh tế ổn định, dân trí phát triển cao, đời sống ngƣời dân ngày càng đƣợc cải thiện… nhu cầu ngƣời dân liên quan đến việc thanh toán qua NH, và các SP/DV tiện ích khác do NH cung cấp ngày càng tăng. Tâm lý của ngƣời dân Việt Nam luôn biến động không ngừng theo những quy luật do sự biến động trên thị trƣờng mang lại. Ví dụ nhƣ khi tình hình kinh tế lạm phát thì ngƣời dân chuyển gửi tiền mặt sang tiết kiệm vàng... Tốc độ đô thị hoá cao (sự gia tăng các KCN, khu đô thị mới) cùng với cơ cấu dân số trẻ khiến cho nhu cầu sử dụng các dịch vụ tiện ích do NH mang lại gia tăng. Số lƣợng DN gia tăng mạnh mẽ dẫn đến nhu cầu vốn, tài chính tăng Việt Nam ngày càng phát triển dần bắt kịp với các nƣớc phát triển trên thế giới do đó hệ thống kỹ thuật – công nghệ của ngành NH ngày càng đƣợc nâng cấp và trang bị hiện đại để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của KH. NH nào có công nghệ tốt hơn NH đó sẽ dành đƣợc lợi thế cạnh tranh so với các NH khác. 3. Nhân tố công nghệ Với xu thế hội nhập thế giới, ngày càng có nhiều nhà đầu tƣ nhảy vào Việt SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 16 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB Nam. Các NH nƣớc ngoài có vẫn chiếm nhiều ƣu thế hơn các NH trong nƣớc về mặt công nghệ do đó để có thể cạnh tranh , các NH trong nƣớc phải không ngừng cải tiến công nghệ của mình. Khoa học công nghệ ngày càng phát triển và hiện đại, đặt ra những cơ hội cũng nhƣ thách thức cho các NH về chiến lƣợc phát triển và ứng dụng các công nghệ một cách nhanh chóng, hiệu quả. Sự chuyển giao công nghệ và tự động hoá giữa các NH tăng dẫn đến sự liên doanh, liên kết giữa các NH để bổ sung cho nhau những công nghệ mới. Sự thay đổi công nghệ đã, đang và sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ tới hoạt động kinh doanh của NH. Khi công nghệ càng cao thì càng cho phép NH đổi mới và hoàn thiện các quy trình nghiệp vụ, các cách thức phân phối, và đặc biệt là phát triển các SP/DV mới. Điển hình khi Internet và Thƣơng mại điện tử phát triển, nhu cầu sử dụng các dịch vụ trực tuyến ngày càng tăng, vì vậy việc ứng dụng và phát triển CNTT nhƣ chữ ký số, thanh toán điện tử liên NH, hệ thống thanh toán bù trừ điện tử... để đƣa ra các dịch vụ mới nhƣ: Hệ thống ATM, Home Banking, Mobile Banking, Internet Banking…sẽ giúp cho các NH giảm đƣợc chi phí, nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng thêm sự trung thành ở KH của mình. 4. Nhân tố kinh tế Các nhân tố trong nhóm nhân tố kinh tế ảnh hƣởng đến hoạt động kinh doanh của ACB: a. Tín dụng và vấn đề thanh khoản của hệ thống NH Trƣớc những dấu hiệu gia tăng lạm phát xuất hiện từ cuối năm 2007, ngay từ đầu năm 2008, NH Nhà nƣớc đã theo đuổi chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm hạn chế ảnh hƣởng tiêu cực của nó đến ngành NH cũng nhƣ đến nền kinh tế. Sự sụt giảm của thị trƣờng chứng khoán cùng phản ứng khá tiêu cực của thị trƣờng tín dụng Việt Nam nhƣ: khan hiếm nguồn tín dụng, lạm phát gia tăng cũng ảnh hƣởng mạnh đến hoạt động của ACB. Giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 7-2008 cũng chứng kiến sự biến động mạnh mẽ trong tƣơng quan giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ (USD). b. Đầu cơ và biến động giá cả SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 17 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB Bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động nhƣ diễn biến phức tạp của giá dầu mỏ, giá vàng lên xuống thất thƣờng, “cơn sốt” giá lƣơng thực… đã tạo môi trƣờng thuận lợi cho các hoạt động đầu cơ quốc tế. Một số nhà đầu cơ và tập đoàn tài chính đa quốc gia với tài sản hàng nghìn tỉ USD đang thao túng thị trƣờng giao dịch hàng hóa thiết yếu và đầu vào sản xuất quan trọng lần lƣợt là dầu thô, lƣơng thực và vàng, tiếp đến là tiền tệ và tài sản tài chính của các quốc gia đã ảnh hƣởng không nhỏ đến hoạt động của các NH nói chung và ACB nói riêng. c. Lạm phát và tăng trƣởng Tăng trưởng kinh tế Viê ̣t Nam giai đoạn 1990-2010. (Nguồ n ADB & GSO) 10.00 8.7 8.1 8.8 9.5 9.3 8.2 7.3 6.8 6.9 7.1 8.00 6.00 5.10 5.8 7.8 8.4 8.2 8.5 6.7 6.31 5.32 5.8 4.8 4.00 2.00 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 0.00 Việt Nam là nƣớc có tốc độ tăng trƣởng nhanh nhất châu Á sau Trung Quốc, với tiềm năng tăng trƣởng to lớn trong các năm tiếp theo; GDP bình quân đầu ngƣời của VN cũng tăng khoảng 8%/năm trong vòng 5 năm qua. Những con số này phản ánh cơ hội tăng trƣởng to lớn đối với các DN trong nƣớc và nƣớc ngoài tại VN. Lạm phát ở Việt Nam và 1 số nước trong khu vực .( Nguồ n: TCTK) SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 18 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB Lạm phát tại Việt Nam ở mƣ́c cao so với các nƣớc trong khu vƣ̣c , đa ̣t mƣ́c bình quân 11,4% /năm. Tuy nhiên, Chính phủ Viê ̣t Nam chủ trƣơng kết hợp hài hòa giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa mô ̣t cách thận trọng và linh hoạt theo tín hiệu thị trƣờng; điều hành tỷ giá chủ động , phù hợp, không để biến động lớn nhằ m kiểm soát lạm phát, kiểm soát nợ xấu, bảo đảm thanh khoản và an toàn hệ thống NH. d. Đầu tƣ nƣớc ngoài (FDI) và kiều hối Sƣ̣ gia tăng vố n đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoà i (FDI) và lƣơ ̣ng kiề u hố i hà ng năm là các nhân tố chủ chốt thúc đẩy sự tăng trƣởng vƣợt bậc của VN nói chung và hê ̣ thố ng NH nói riêng trong các năm qua. → Kết luận: Môi trƣờng vĩ mô ảnh hƣởng tích cực lẫn tiêu cực tới sự tăng trƣởng và phát triển của ngành NH nói chung và ACB nói riêng ở mọi khía cạnh và mọi góc độ. III. Đánh giá cƣờng độ cạnh tranh 1. Tồn tại các rào cản gia nhập ngành Nếu các NH mới dễ dàng gia nhập thị trƣờng thì mức độ cạnh tranh sẽ càng lúc càng gia tăng. Nguy cơ từ các NH mới sẽ phụ thuộc vào “độ cao” của rào cản gia nhập. a. Rào cản gia nhập của các NH nƣớc ngoài Theo các cam kết khi gia nhập WTO, lĩnh vực NH sẽ đƣợc mở cửa dần theo lộ trình bảy năm. Ngành NH đã có những thay đổi cơ bản khi các tổ chức tài chính nƣớc ngoài có thể nắm giữ cổ phần của các NH Việt Nam và sự xuất hiện của các NH 100% vốn nƣớc ngoài. Ngay từ năm 2006, Việt Nam đã gỡ bỏ dần các hạn chế về tỷ lệ tham gia cổ phần trong ngành NH của các định chế tài chính nƣớc ngoài theo cam kết trong Hiệp định thƣơng mại với Hoa Kỳ. Còn theo các cam kết trong khuôn khổ Hiệp định chung về hợp tác thƣơng mại dịch vụ (AFAS) của Hiệp hội các nƣớc ASEAN, Việt Nam phải gỡ bỏ hoàn toàn các quy định về khống chế tỷ lệ tham gia góp vốn, dịch vụ, giá trị giao dịch của các NH nƣớc ngoài từ năm 2008. Đã có năm NH 100% vốn nƣớc ngoài đƣợc cấp phép thành lập tại Việt Nam. Tuy nhiên khi nhìn vào con số các NH nƣớc ngoài có văn phòng đại diện tại Việt Nam và các NH nƣớc ngoài có vốn cổ phần trong các NHTM nội địa, số NH 100% vốn SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 19 Phân tích chiến lược kinh doanh của NH TMCP ACB nƣớc ngoài nhất định sẽ còn tăng lên trong tƣơng lai. b. Rào cản cho sự xuất hiện của các NH có nguồn gốc nội địa Đang đƣợc nâng cao lên sau khi Chính phủ tạm ngƣng cấp phép thành lập NH mới từ tháng 8/2008. Ngoài các quy định về vốn điều lệ, quãng thời gian phải liên tục có lãi, các NH mới thành lập còn bị giám sát chặt bởi NHNN. Tuy nhiên điều đó sẽ không thể ngăn cản những DN đủ điều kiện tham gia vào ngành NH một khi Chính phủ cho phép thành lập NH trở lại. Điều kiện đối với việc lập NH 100% vốn nƣớc ngoài: - NHTƢ của nƣớc nguyên xứ phải ký cam kết về hợp tác quản lý, giám sát hoạt động và trao đổi thông tin với NHNN VN. - Có tổng tài sản ít nhất là 10 tỉ USD vào cuối năm tài chính trƣớc năm xin phép thành lập NH - Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu là 8% và các tỷ lệ đảm bảo an toàn khác theo tiêu chuẩn quốc tế. - Có tỷ lệ nợ xấu dƣới 3% và hoạt động có lãi trong 3 năm liên tiếp trƣớc thời điểm cấp phép, không vi phạm nghiêm trọng các quy định về hoạt động NH và pháp lý tại nƣớc nguyên xứ trong vòng 3 năm. - Cam kết hỗ trợ về tài chính và công nghệ cho NH con tại Việt Nam. Điều kiện đối với việc lập NH cổ phần: - Vốn điều lệ thực góp đến năm 2008 là 1.000 tỷ đồng và đến năm 2010 là 3.000 đồng. - Tối thiểu phải có 100 cổ đông và không đƣợc chuyển nhƣợng cổ phần trong thời gian 03 năm, các cổ đông sáng lập phải cùng nhau mua ít nhất 50% tổng số cổ phần đƣợc quyền chào bán và không đƣợc chuyển nhƣợng cho ngƣời không phải là cổ đông sáng lập trong thời hạn 5 năm. - Có tối thiểu 3 cổ đông sáng lập là tổ chức đã đƣợc thành lập và hoạt động tối thiểu là 5 năm, có tài chính lành mạnh, tổng tài sản tối thiểu 2.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu tối thiểu 500 tỷ đồng và có kết quả kinh doanh lãi trong 3 năm liền kề năm xin thành lập NH. - Đối với NHTM phải có tổng tài sản tối thiểu phải là 20.000 tỷ đồng và vốn SVTH: Nguyễn Lý Kim Thông Trang 20