Tài liệu Luận văn thạc sĩ nguồn nhân lực và nhu cầu sử dụng y học cổ truyền của người bệnh tại bệnh viện đa khoa đan phượng thành phố hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAM NGUYỄN ĐÌNH VŨ NGUỒN NHÂN LỰC VÀ NHU CẦU SỬ DỤNG Y HỌC CỔ TRUYỀN CỦA NGƯỜI BỆNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA ĐAN PHƯỢNG THÀNH PHỐ HÀ NỘI Chuyên ngành : Y học cổ truyền Mã số : 8720115 LUẬN VĂN THẠC SỸ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐOÀN QUANG HUY HÀ NỘI – 2022 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin trân trọng cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học, các bộ môn, Quý thầy cô trong Học viện y dược học cổ truyền Việt Nam đã tận tình giảng dạy và truyền đạt cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt quá trình học tập tại trường. Đảng uỷ, Ban Giám đốc Bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng đã tạo mọi điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và làm luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Đoàn Quang Huy là người thầy đã dành nhiều thời gian, tâm sức, trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Các Thầy - Các Cô trong Hội đồng chấm luận văn đã chỉ bảo cho tôi những kiến thức quý báu trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Tôi xin cảm ơn chân thành tới các bạn bè đồng nghiệp, người thân và gia đình đã tận tình giúp đỡ, động viên, khích lệ tôi trong thời gian qua. Luận văn này không thể tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các Thầy, Cô và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn ! Tác giả Nguyễn Đình Vũ LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng Tôi. Luận văn được hoàn thành dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Đoàn Quang Huy. Các số liệu, kết quả trong Luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Nếu sai sót tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày tháng năm 2022 Tác giả Nguyễn Đình Vũ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Tiếng Việt BS Bác sỹ CBYT Cán bộ y tế CSSK Chăm sóc sức khoẻ NVYT Nhân viên y tế NLYT Nhân lực y tế NNLYT Nguồn nhân lực y tế MHBT Mô hình bệnh tật QLNL Quản lý nhân lực TTYT Trung tâm y tế YHCT Y học cổ truyền WHO Tổ chức y tế thế giới YDHCT Y dược học cổ truyền MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 4 1.1. Đánh giá nguồn nhân lực ........................................................................... 4 1.2 Phân loại nguồn nhân lực ........................................................................... 5 1.3. Nguồn nhân lực của bệnh viện ................................................................... 9 1.3.1. Nguồn nhân lực bệnh viện tỉnh.......................................................... 9 1.3.2. Thực trạng về nhân lực y tế Việt Nam ............................................ 10 1.3.3. Quản lý nhân lực y tế ....................................................................... 13 1.3.4. Những nghiên cứu về quản lý nguồn nhân lực bệnh viện trên Thế giới và Việt Nam.............................................................................. 14 1.4. Tầm quan trọng và một số yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng người bệnh. .. 17 1.4.1. Khái niệm về sự hài lòng. ................................................................ 17 1.4.2. Tầm quan trọng của sự hài lòng trong chăm sóc sức khỏe. ............ 18 1.4.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng người bệnh. ................... 19 1.4.4. Một số nghiên cứu về sự hài lòng của người bệnh trên thế giới và Việt Nam .......................................................................................... 20 1.5 Giới thiệu về bệnh viện đa khoa huyện Đan phượng................................ 24 CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 26 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu. ......................................... 26 2.1.1 Đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 26 2.1.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu.................................................... 26 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 26 2.2.1 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................... 26 2.2.2 Phương pháp chọn mẫu ................................................................... 27 2.2.3 Sơ đồ nghiên cứu ............................................................................. 28 2.3 Phương pháp thu thập và xử lý số liệu ...................................................... 29 2.3.1 Kỹ thuật thu thập số liệu. ................................................................. 29 2.3.2 Biến số nghiên cứu .......................................................................... 29 2.3.3 Phương pháp xử lý số liệu ............................................................... 31 2.3.4 Một số đặc điểm phân loại mức độ về kiến thức và kỹ năng thức hành của cán bộ y tế......................................................................... 31 2.4. Khống chế sai số ...................................................................................... 32 2.5. Đạo đức trong nghiên cứu ........................................................................ 32 CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 33 3.1 Đánh giá nguồn nhân lực yhct tại bệnh viện đa khoa huyện đan phương 33 3.1.1. Trình độ chuyên môn và tỷ lệ cán bộ YHCT /CBYT nói chung bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng ..................................................... 33 3.1.2 Tuổi đời và thâm niên công tác của cán bộ y tế chuyên ngành YHCT tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phương. ...................................... 34 3.1.3 Kiến thức và kỹ năng thực hành YHCT của cán bộ y tế bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng.................................................................. 35 3.1.4 Kỹ năng thực hành YHCT của cán bộ y tế chuyên ngành YHCT tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng ............................................ 36 3.1.5 Quan điểm của cán bộ y tế về sử dụng YHCT trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. ........................................................... 37 3.2. Khảo sát nhu cầu sử dụng y học cổ truyền và sự hài lòng của người bệnh tại bệnh viện đa khoa huyện đan phượng........................................................ 38 3.2.1 Thông tin chung về bệnh nhân có nhu cầu sử dụng YHCT tại khoa khám bệnh của bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng................... 38 3.2.2 Nhu cầu sử dụng Y học cổ truyền của người bệnh tại bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng.................................................................. 40 3.2.3 Sự hài lòng của người bệnh nội trú tại bệnh viện ............................ 46 CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ............................................................................ 48 4.1. Nhân lực y học cổ truyền của bệnh viện đa khoa huyện đan phượng ..... 48 4.1.1. Trình độ chuyên môn và tỷ lệ cán bộ YHCT /CBYT nói chung bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng. .................................................... 48 4.1.2 Tuổi đời và thâm niên công tác của cán bộ y tế chuyên ngành YHCT tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng. ...................................... 48 4.1.3 Kiến thức và kỹ năng sử dụng y học cổ truyền của cán bộ y tế bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng. .................................................... 49 4.2. Nhu cầu sử dụng y học cổ truyền của người bệnh tại bệnh viện đa khoa huyện đan phượng. .......................................................................................... 51 KẾT LUẬN .................................................................................................... 63 KHUYẾN NGHỊ............................................................................................ 65 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Trình độ chuyên môn và tỷ lệ cán bộ YHCT /CBYT nói chung tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng. ................................. 33 Bảng 3.2. Tuổi đời và thâm niên công tác của cán bộ y tế chuyên ngành YHCT tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng. ..................... 34 Bảng 3.3. Kiến thức y học cổ truyền nhân viên y tế khoa YCHT tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phương. ............................................... 35 Bảng 3.4. Kỹ năng thức hành YHCT của cán bộ y tế chuyên ngành YHCT tại bệnh viện Đa khoa huyện Đan Phượng ................................. 36 Bảng 3.5. Quan điểm của cán bộ y tế về sử dụng YHCT trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. ...................................................... 37 Bảng 3.6. Phân bố đối tượng theo tuổi ....................................................... 38 Bảng 3.7. Phân bố đối tượng theo giới và dân tộc ..................................... 38 Bảng 3.8. Phân bố đối tượng theo bảo hiểm y tế ....................................... 39 Bảng 3.9. Phân bố đối tượng theo điều kiện kinh tế .................................. 40 Bảng 3.10. Lý do không sử dụng thuốc YHCT của người bệnh .................. 41 Bảng 3.11. Lý do sử dụng thuốc YHCT của người bệnh ............................. 41 Bảng 3.12. Nguồn thông tin về thuốc y học cố truyển.................................. 42 Bảng 3.13. Phân bố nguồn sử dụng thuốc ..................................................... 42 Bảng 3.14. Mục đích sử dụng thuốc YHCT của đối tượng nghiên cứu ....... 43 Bảng 3.15. Sử dụng thuốc YHCT theo tính chất bệnh.................................. 43 Bảng 3.16. Nhóm bệnh thường được điều trị bằng thuốc y học cố truyền .. 44 Bảng 3.17. Các dạng chế phẩm thuốc YHCT đã sử dụng của đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 45 Bảng 3.18. Sự hài lòng của người bệnh về thời gian tiếp cận công tác khám chữa bệnh. ................................................................................... 46 Bảng 3.19. Sự hài lòng của người bệnh đối với giao tiếp và tương tác với NVYT ......................................................................................... 46 Bảng 3.20. Sự hài lòng của bệnh nhân về thủ tục hành chính ...................... 46 Bảng 3.21. Sự hài lòng của người bệnh về cung cấp thông tin cho người bệnh.. 47 Bảng 3.22 Mức độ hài lòng chung của người bệnh .................................... 47 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Phân bố đối tượng theo nghề nghiệp ......................................... 39 Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ sử dụng thuốc y học cổ truyền của đối tượng .................. 40 Biểu đồ 3.3. Mức độ tín nhiệm thuốc y học cổ truyền.................................... 45 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Nhân lực y tế là thành phần rất quan trọng của hệ thống y tế, bảo đảm hiệu quả, chất lượng dịch vụ y tế, tác động trực tiếp đến sự hài lòng của người dân [1]. Ở nước ta, Đảng và Nhà nước đã quan tâm, chú trọng đến công tác bảo vệ sức khoẻ nhân dân, đặc biệt là nguồn nhân lực y tế. Nghị quyết số 46/NQ-TW, ngày 23/02/2005, của Bộ Chính trị đã chỉ rõ “Nghề Y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt…”[2]. Ngành y học cổ truyền (YHCT) Việt Nam hiện vẫn phát triển khiêm tốn cả về số lượng cơ sở khám, chữa bệnh lẫn chất lượng nhân viên y tế. Để y học cổ truyền phát triển mạnh mẽ hơn nữa, cùng với việc nâng cao số lượng và chất lượng nhân lực, cần có chương trình đào tạo tích hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại, nhằm đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân. Theo thống kê của Cục Quản lý Y, dược cổ truyền, Bộ Y tế, cả nước có 63 bệnh viện y học cổ truyền, 92% các bệnh viện đa khoa có khoa y học cổ truyền, 85% trạm y tế tuyến xã có tổ chức khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Bên cạnh đó còn có hệ thống 18.900 phòng chẩn trị và trung tâm thừa kế đông y do tư nhân lập nên. Tổng số bệnh viện y học cổ truyền tuyến tỉnh là 58/63 (3 tỉnh có hai bệnh viện và 7 tỉnh chưa có bệnh viện y học cổ truyền) [3]. Hiện nay ở Việt Nam cũng như nhiều nước đang phát triển, công tác quản lý nhân lực y tế nói chung và nhân lực y tế về YHCT nói riêng chưa nhận được sự quan tâm đầu tư thích đáng. Trong khi chương trình đào tạo bác sĩ y học cổ truyền được xây dựng trên nền tảng y đa khoa nhưng các bác sĩ y học cổ truyền sau khi tốt nghiệp chỉ được học các bậc học sau đại học về y học cổ truyền mà không được học thêm sau đại học về y học hiện đại. Như vậy, các bác sĩ này sẽ rất khó khăn khi thực hiện nhiệm vụ chuyên môn theo hướng chuyên khoa hóa tại các bệnh viện y học cổ truyền hiện nay. 2 Theo quyết định số 1893/QĐ - TTg ngày 25/12/2019 của thủ tướng chính phủ về việc ban hành chương trình phát triển y dược cổ truyền, kết hợp y dược cổ truyền với y học hiện đại đến năm 2030 [33]. UBND thành phố Hà Nội triển khai kế hoạch phát triển y, dược cổ truyền, kết hơp y dược cổ truyền với y học hiện đại với các mục tiêu “phấn đấu đến năm 2025: tuyến thành phố đạt 20%, tuyến huyệt đạt 25%, tuyến xã đạt 30% tỷ lệ người bệnh được khám, chữa bệnh và sử dụng thuốc YHCT” [33], để thức hiện điều đó thì cần có lộ trình từng bước cụ thể, trước mắt đánh giá tình hình nhân lực của từng địa phương, để đưa ra chính sách tuyển dụng cũng như đào tào nguồn nhân lực để đến năm 2025 đạt kết quả “100% các trạm y tế xã có cán bộ trình độ trung học Y học cổ truyền trở nên”[33]. Tuy nhiên, trên thực tế, việc triển khai chủ trương của Đảng, nhà nước và ngành y tế về việc phát triển ngành YDHCT vẫn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở tuyến y tế cơ sở. Tỷ lệ khám ngoại trú tại các cơ sở đông y tư nhân cũng như tỷ lệ khám ngoại trú bằng các biện pháp đông y đều rất thấp, trong cả nước chỉ có 6%. Tỷ lệ sử dụng biện pháp đông y có cao hơn nhưng cũng chỉ đạt 9,5%[34]. Trên thực tế vai trò y tế cơ sở rất quan trọng, và là tuyến khám chữa bệnh đầu tiên, nhưng lực lượng, trình độ đội ngũ nhân viên còn hạn chế, trong khi đó YHCT lại đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, và chưa có nghiên cứu nào đánh giá nguồn nhân lực cơ sở, chất lượng cũng như nhu cầu sử dụng YHCT tại địa bàn huyện Đan Phượng, chính vì thế tôi nghiên cứu đề tài: “Nguồn nhân lực và nhu cầu sử dụng y học cổ truyền của người bệnh tại bệnh viện đa khoa Đan Phượng thành phố Hà Nội năm 2021”. 3 Với hai mục tiêu. 1. Đánh giá nguồn nhân lực Y học cổ truyền tại bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng thành phố Hà Nội năm 2021. 2. Khảo sát nhu cầu sử dụng y học cổ truyền và sự hài lòng của người bệnh tại khoa y học cổ truyền bệnh viện đa khoa huyện Đan Phượng năm 2021. 4 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Đánh giá nguồn nhân lực 1.1.1. Nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực (NNL) được hiểu ở tầm vĩ mô là một nguồn lực đầu vào quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Khái niệm này được sử dụng khá rộng rãi để chỉ vai trò và vị trí con người trong sự phát triển kinh tế, xã hội. Ở nước ta, khái niệm “nguồn nhân lực” được nhắc đến nhiều kể từ đầu thập kỷ 90 của thế kỷ XX. Theo cách tiếp cận của Liên hợp quốc, nguồn nhân lực là tất cả kiến thức, kỹ năng và năng lực của con người có liên quan đến sự phát triển xã hội. Với cách nhìn này, NNL được xem xét ở phương diện chất lượng, vai trò và sức mạnh của con người đối với sự phát triển của xã hội. Thủ tướng Phan Văn Khải từng khẳng định trong buổi nói chuyện với cán bộ lãnh đạo thành phố Hà Nội đăng trên web “Dân trí” rằng: “Nguồn nhân lực con người bao gồm cả sức lao động, trí tuệ và tinh thần gắn với truyền thống của dân tộc ta” Nguồn nhân lực của một tổ chức bao gồm tất cả những người lao động trong tổ chức đó. Bao gồm tất cả các cá nhân tham gia bất kỳ hoạt động nào của tổ chức, bất kể vai trò của họ là gì. Nguồn nhân lực (NNL) là yếu tố quan trọng hàng đầu trong lực lượng sản xuất.Với vai trò quyết định sự vận động và phát triển của lực lượng sản xuất, nguồn nhân lực quyết định sự phát triển và tiến bộ của toàn xã hội (tầm vĩ mô) và quyết định sự phát triển, thành công hay thất bại của một tổ chức (vi mô). Có nhiều cách tiếp cận khác nhau về khái niệm nguồn nhân lực vì có cách tiếp cận khác nhau nhưng có một điểm chung đó là NNL của một tổ 5 chức được hình thành trên cơ sở các cá nhân có vai trò khác nhau và được liên kết lại bởi mục tiêu của tổ chức.Từ quan niệm chung đó có thể thấy, NNL của một tổ chức được hình thành trên cơ sở các cá nhân có vai trò khác nhau và được liên kết lại bởi mục tiêu của tổ chức. 1.2 Phân loại nguồn nhân lực Phân loại nhân lực theo ngành nghề, lĩnh vực hoạt động,đây là một cách phân loại phổ biến ở nước ta hiện nay, theo đó nguồn nhân lực được chia ra làm 3 nhóm: Lao động nông nghiệp, lao động công nghiệp và lao động dịch vụ. Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay, có một cách phân loại mới, có vẻ phù hợp hơn đó là phần loại theo tiếp cận công việc của người lao động. Theo cách này lực lượng lao động được chia ra 2 nhóm chính là lao động thông tin và lao động phi thông tin. Lao động thông tin được chia ra 2 loại: lao động trí thức và lao động dữ liệu. Lao động dữ liệu làm việc với thông tin đã được mã hoá, trong khi đó lao động trí thức phải đương đầu với việc sản sinh ra ý tưởng hay mã hoá thông tin. Lao động quản lý nằm giữa hai loại hình này. Như vậy có a thể phân loại lực lượng lao động ra 5 loại: Lao động trí thức, lao động quản lý, lao động dữ liệu, lao động cung cấp dịch vụ và hàng hoá. Mỗi loại lao động này có những đóng góp khác nhau trong việc tạo ra sản phẩm, việc vận dụng trí thức hay trí tuệ cao hay thấp trong sản phẩm lao động phụ thuộc chủ yếu vào lực lượng lao động trí thức, quản lý và phần nào dữ liệu lao động quản lý ở nước ta, tỉ lệ thông tin còn rất cao trong cơ cấu lao động. Do đó hàng hoá có tỷ lệ thấp. Muốn tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế cần tăng nhanh tỷ lệ trí tuệ trong thời gian tới. 6 1.2.1. Mô hình tổ chức và nhân lực y tế 1.2.1.1 Khái niệm và vai trò của y tế cơ sở ❖ Khái niệm Ở Việt Nam, hệ thống tổ chức y tế được chia thành 4 tuyến: Trung ương, tỉnh, huyện và xã. Y tế cơ sở được xác định bao gồm Bệnh viện (TTYT), Trung tâm y tế dự phòng (TTYT), Phòng y tế ❖ Vai trò của y tế cơ sở Y tế cơ sở có vị trí chiến lược rất quan trọng trong công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân, bởi vì: Y tế cơ sở là đơn vị y tế gần dân nhất; giải quyết 80% khối lượng phục vụ y tế tại chỗ; là nơi thể hiện rõ nhất sự công bằng trong chăm sóc sức khoẻ (CSSK); nơi trực tiếp thực hiện và kiểm nghiệm các chủ trương, chích sách của Đảng và Nhà nước về y tế; là bộ phận quan trọng nhất của ngành y tế tham gia phát triển kinh tế và ổn định chính trị xã hội. ❖ Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của Trung tâm y tế huyện Cơ cấu tổ chức: Các phòng chức năng: Phòng Tổ chức – Hành chính; Phòng Kế Toán – Nghiệp vụ; Phòng Tài chính – Kế toán; Phòng Điều dưỡng. Các khoa chuyên môn: Khoa Kiếm soát bệnh tật và HIV/AIDS; Khoa Y tế công công và Dinh dưỡng; Khoa An toàn thực phẩm; Khoa Chăm sóc sức khoẻ sinh sản; Khoa Khám bệnh/Phòng khám đa khoa; Khoa Hồi sức cấp cứu; Khoa Nội tổng hợp; Khoa Ngoại tổng hợp; Khoa Nhi; Khoa Y học cổ truyển và Phục hồi chức năng; Khoa Liên chuyên khoa (Răng Hàm mặt – Mắt – Tai Mũi Họng); Khoa Dược – Trang thiết bị - Vật tư y tế; Khoa Truyền nhiễm; Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn; Khoa xét nghiệm và Chẩn đoán hình ảnh. 7 Chức năng: Trung tâm Y tế huyện có chức năng cung cấp dịch vụ chuyên môn, kỹ thuật về y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng và các dịch vụ y tế khác theo quy định của pháp luật. Nhiệm vụ: Thực hiện đào tạo liên tục cho đội ngũ viên chức thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định; tập huấn, bồi dưỡng cập nhật kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực phụ trách cho đội ngũ nhân viên y tế thôn, bản và các đối tượng khác theo phân công, phân cấp của Sở Y tế; là cơ sở thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe và hướng dẫn thực hành để cấp chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của pháp luật. Thực hiện việc cung ứng, bảo quản, cấp phát, sử dụng và tiếp nhận thuốc, vắc xin, sinh phẩm y tế, hóa chất, trang thiết bị phục Thực hiện các hoạt động phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm, HIV/AIDS, bệnh không lây nhiễm, bệnh chưa rõ nguyên nhân; tiêm chủng phòng bệnh; y tế trường học; phòng, chống các yếu tố nguy cơ tác động lên sức khỏe, phát sinh, lây lan dịch, bệnh; quản lý và nâng cao sức khỏe cho người dân. Thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường đối với các cơ sở y tế; vệ sinh và sức khỏe lao động, phòng chống bệnh nghề nghiệp, tai nạn thương tích; vệ sinh trong hoạt động mai táng, hỏa táng; giám sát chất lượng nước dùng cho ăn uống, sinh hoạt và dinh dưỡng cộng đồng. Thực hiện các hoạt động phòng chống ngộ độc thực phẩm trên địa bàn; tham gia thẩm định cơ sở đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn theo phân cấp; tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát công tác phòng chống ngộ độc thực phẩm, phòng chống bệnh truyền qua thực phẩm; hướng dẫn, giám sát cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, ăn uống trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật và thực hiện các nhiệm vụ khác về an toàn thực phẩm theo quy định của pháp luật và theo phân công, phân cấp. 8 Thực hiện sơ cứu, cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng theo quy định của cấp có thẩm quyền và giấy phép hoạt động khám bệnh, chữa bệnh cho các trường hợp bệnh nhân tự đến, bệnh nhân được chuyển tuyến, bệnh nhân do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến trên chuyển về để tiếp tục theo dõi điều trị, chăm sóc, phục hồi chức năng; thực hiện các kỹ thuật, thủ thuật, chuyển tuyến theo quy định của pháp luật; khám sức khỏe và chứng nhận sức khỏe theo quy định; tham gia khám giám định y khoa, khám giám định pháp y khi được trưng cầu. Thực hiện các hoạt động chăm sóc sức khỏe sinh sản và cải thiện tình trạng dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em; phối hợp thực hiện công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình theo quy định của pháp luật. Thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh phục vụ cho hoạt động chuyên môn, kỹ thuật theo chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm và nhu cầu của người dân; tổ chức thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn sinh học tại phòng xét nghiệm và an toàn bức xạ theo quy định. Thực hiện tuyên truyền, cung cấp thông tin về chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước về y tế; tổ chức các hoạt động truyền thông, giáo dục sức khỏe về y tế, chăm sóc sức khỏe trên địa bàn. Chỉ đạo tuyến, hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật đối với các phòng khám đa khoa khu vực, nhà hộ sinh, trạm y tế xã, phường, thị trấn, y tế thôn bản, cô đỡ thôn, bản và các cơ sở y tế thuộc cơ quan, trường vụ cho hoạt động chuyên môn theo phân cấp của Sở Y tế và quy định của pháp luật. Triển khai thực hiện các dự án, chương trình y tế ở địa phương theo phân công, phân cấp của Sở Y tế; tổ chức điều trị nghiện chất bằng thuốc thay thế theo quy định của pháp luật; thực hiện kết hợp quân - dân y theo tình hình thực tế ở địa phương. 9 Thực hiện ký hợp đồng với cơ quan bảo hiểm xã hội để tổ chức khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại Trung tâm Y tế và các đơn vị y tế thuộc Trung tâm Y tế theo quy định của pháp luật. Nghiên cứu và tham gia nghiên cứu khoa học, ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật về lĩnh vực liên quan. Thực hiện chế độ thống kê, báo cáo theo quy định của pháp luật. Thực hiện quản lý nhân lực, tài chính, tài sản theo phân cấp và theo quy định của pháp luật. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Giám đốc Sở Y tế và Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giao. 1.3. Nguồn nhân lực của bệnh viện 1.3.1. Nguồn nhân lực bệnh viện tỉnh. Theo WHO và các tài liệu, báo cáo về quản lý y tế, nhân viên y tế là tất cả những người tham gia vào những hoạt động mà mục đích là nhằm nâng cao sức khỏe của người dân. Nói chính xác, theo nghĩa này thì người mẹ chăm sóc con ốm và những người tình nguyện trong lĩnh vực y tế cùng bao gồm trong NNL y tế. Họ góp phần quan trọng và quyết định việc thực hiện chức năng của hầu hết các hệ thống y tế. Tuy nhiên, dữ liệu có thể về số nhân viên y tế chủ yếu giới hạn trong những người tham gia vào các hoạt động được trả lương [19], [20], [21]. Theo hướng dẫn định mức biên chế sự nghiệp trong các cơ sở y tế công lập của Bộ Nội vụ - Bộ Y tế tại Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYTBNV ngày 05 tháng 06 năm 2007 đối với tỷ lệ cơ cấu bộ phận, chuyên môn như sau: [22] 10 STT Cơ cấu Tỷ lệ A Cơ cấu bộ phận 1 Lâm sàng 60 – 65% 2 Cận lâm sàng và Dược 22 – 15% 3 Quản lý, hành chính 18 – 20% B Cơ cấu chuyên môn 1 Bác sĩ/chức danh chuyên môn y tế khác 1/3 – 1/3,5 (Điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên) 2 Dược sĩ Đại học/Bác sĩ 1/8 – 1/1,5 3 Dược sĩ Đại học/Dược sĩ trung học 1/2 – 1/2,5 1.3.2. Thực trạng về nhân lực y tế Việt Nam Quá trình phát triển nguồn NLYT những năm qua cho thấy những nỗ lực trong công tác đào tạo của ngành. Đội ngũ CBYT ngày càng đông đảo, lớn mạnh. Đó là những bác sĩ, dược sĩ, kỹ thuật viên, hay điều dưỡng, hộ lý, cử nhân y tế công cộng... được đào tạo, có tay nghề chuyên môn giỏi, đạo đức nghề nghiệp và thái độ giao tiếp ứng xử tốt, đáp ứng hiệu quả yêu cầu công việc và đóng góp thật sự cho sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, trước sự gia tăng nhanh chóng nhu cầu KCB, CSSK của nhân dân, tình trạng thiếu hụt NLYT là điều không tránh khỏi. Thậm chí vào thời điểm hiện nay, CBYT không chỉ thiếu trầm trọng về lượng, yếu về chất mà còn phân bố không đều giữa các vùng thành thị - nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Ngoài ra, hiện tượng di chuyển NLYT đến tuyến trên, đến những địa bàn có điều kiện tốt hơn, có chế độ ưu đãi hơn, bỏ rơi những tuyến dưới khó khăn, đang có xu hướng gia tăng (theo [6]). 11 Về số lượng. Bộ Y tế cho biết, tuy số CBYT hàng năm có tăng, nhưng không theo kịp mức tăng dân số. Theo thống kê của Vụ Khoa học đào tạo, Bộ Y tế, đến năm 2008, cả nước có 349.491 cán bộ y tế, đạt tỷ lệ 40,5 cán bộ y tế/1vạn dân (tức là thấp hơn mức 43,1 cán bộ/1vạn dân của năm 1986), trong đó số bác sĩ là gần 7 bác sĩ/1vạn dân. So với các nước trong khu vực châu Á Thái Bình Dương, tỷ lệ bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ/1ngàn dân của Việt Nam còn quá thấp, mới đạt gần 50% mức khuyến cáo của WHO. Như vậy, tình hình NLYT của Việt Nam chỉ hơn Indonesia, một nước cũng đang gặp nhiều khó khăn trong CSSK cộng đồng, nhất là vùng nông thôn, miền núi, hải đảo (theo [18]). Còn theo số thống kê được đưa ra trong Hội nghị Tư vấn quốc tế về đổi mới, đào tạo nhân lực y tế trong thế kỷ XXI của Việt Nam, Thái Lan và Bangladesh, diễn ra ngày 28/4/2011 tại Hà Nội, tổng số bác sĩ tại Việt Nam là 43.292 người, số y tá và hộ lý là 77.233 người. Với dân số hơn 87 triệu người, Việt Nam hiện nay chỉ có 5 bác sĩ/1 vạn dân, 8 y tá và hộ lý/1 vạn dân. Vì vậy, WHO cảnh báo, để đáp ứng được yêu cầu chung, Việt Nam cần bổ sung và đào tạo thêm 78.747 NLYT. Tình trạng thiếu CBYT càng trầm trọng đối với khu vực YTDP, tuyến y tế cơ sở và vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa (theo [6]). Nếu chuyển sang chế độ làm việc theo ca thì số lượng NLYT cho lĩnh vực khám, chữa bệnh còn thiếu so với định mức biên chế và nhu cầu thực tế. Cụ thể, trong khu vực khám, chữa bệnh, hiện có 141.148 cán bộ, nhu cầu cần có theo định mức biên chế là 188.182 cán bộ. Như vậy, mới chỉ tính số làm việc theo giờ hành chính trong lĩnh vực điều trị ở cả ba tuyến đã cần phải bổ sung tới hơn 47.000 cán bộ. Nếu làm việc theo ca thì con số đó là hơn 80.000 cán bộ. Ngay tại tuyến trung ương (39 bệnh viện) cũng bị thiếu cán bộ. Một số chuyên khoa khó có nguồn nhân lực để tuyển dụng là: giải phẫu bệnh, sinh hóa, xét nghiệm, tâm thần, lao, phong... (theo [18]).