Tài liệu Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy bài đổi chiều quay động cơ điện một pha (sáng kiến kinh nghiệm)

TÊN ĐỀ TÀI: “KẾT HỢP SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ THIẾT BỊ THỰC HÀNH DẠY BÀI ĐỔI CHIỀU QUAY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA” TIẾT 44/CT 105 THPT NGƯỜI VIẾT: NGUYỄN LÊ TUỆ ĐƠN VỊ: TRUNG TÂM GDTX-HN THỊ XÃ SÔNG CẦU Thị xã Sông Cầu, ngày 18 tháng 03 năm 2013 Trang 1 MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG Tóm tắt:………………………………………………………………………... 2 Giới thiệu:……………………………………………………………………… 3-4 I. Phương pháp:……………………………………………………………….. 5 1 Khách thể nghiên cứu:……………………………………………………… 5-6 2. Thiết kế nghiên cứu:………………………………………………………... 6 3. Quy trình nghiên cứu:……………………………………………………… 6-7 4. Đo lường và thu thập dữ liệu:……………………………………………… 7 II. Phân tích dữ liệu và bàn luận kết quả:…………………………………… 8-11 III. Kết luận và khuyến nghị:………………………………………………… 12-13 Tài liệu tham khảo:…………………………………………………………… 14 Phụ lục:………………………………………………………………………… 15-32 TÓM TẮT: Đề tài: “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” thực chất là bài lý thuyết cho một tiết lên lớp; vậy làm Trang 2 thế nào để khắc sâu kiến thức cho các em học sinh? Để chứng minh điều đó thì “Học phải đi đôi với Hành” Đây là điều mà mỗi giáo viên cần phải suy nghĩ để thay đổi phương pháp dạy học cho phù hợp với từng bài học. Với đề tài này tôi thiết kế Bài lý thuyết trên máy vi tính đồng thời kết hợp với thiết bị thực hành nhằm khắc sâu kiến thức cho các em học sinh, đồng thời các em biết áp dụng kiến thức từ lý thuyết vào kỹ năng thực hành nâng cao được chất lượng học nghề cho các em. Với Đề tài: “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” được áp dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài giảng trên máy vi tính nhằm rút ngắn được thời gian để giáo viên kết hợp sử dụng thiết bị thực hành giúp các em thực hiện “Học phải đi đôi với Hành” nâng cao khả năng tư duy và sáng tạo cho học sinh, tăng tính độc lập tự học gây niềm hứng thú, định hướng đúng đắn cho học sinh chọn nghề phù hợp với bản thân. GIỚI THIỆU: Công tác giáo dục nghề phổ thông là một nhiệm vụ quan trọng trong thời kỳ phát triển công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Thật vậy muốn đào tạo một nguồn nhân Trang 3 lực lao động có kỹ năng nghề phục vụ cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước thì đối với giáo viên dạy nghề ngoài vấn đề trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về nghề nghiệp mà còn chú ý đến kỹ năng tay nghề của học sinh có thể ứng dụng vào thực tiễn lao động sản xuất. Vậy làm thế nào để nâng cao hiệu quả áp dụng từ lý thuyết vào kỹ năng thực hành cho học sinh? Điều đó đòi hỏi giáo viên cần phải thay đổi phương pháp giảng dạy phù hợp với điều kiện thực tiễn của xã hội. Căn cứ vào Chỉ thị nhiệm vụ năm học 2012-2013 của Bộ Giáo dục – Đào tạo với chủ đề “ Năm học tiếp tục đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục”, đồng thời tiếp tục thực hiện tốt 3 cuộc vận động và phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, tôi đã chọn đề tài: “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha”. Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha thuộc tiết 44 trong chương trình 105 tiết để làm nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng. - Hiện trạng: Trước đây dạy Bài “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” tôi chỉ sử dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài giảng nên học sinh chỉ quan sát bằng hình ảnh động, Mặc dù bài giảng có tính hấp dẫn như vậy, nhưng còn một số học sinh cá biệt không hứng thú trong học tập, dẫn đến kết quả bài tập chưa cao. - Nguyên nhân: + Một số học sinh chưa thích học nghề điện dân dụng. Do đó chưa tăng tính độc lập tự học. + Việc sử dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài giảng thực chất mang tính lý thuyết, chưa phát huy được kỹ năng thực hành, cho nên chưa khắc sâu kiến thức cho các em học sinh. + Học sinh chỉ quan sát bằng hình ảnh, do vậy khi giáo viên sử dụng động cơ điện một pha và yêu cầu học sinh đổi chiều quay động cơ điện thì các em còn lúng túng, chưa có tự tin để thực hiện. - Giải pháp thay thế: + Xuất phát từ những nguyên nhân trên giáo viên cần phải suy nghĩ để thay đổi phương pháp dạy học cho phù hợp với từng bài học. Với tiết dạy này giáo viên thiết kế Trang 4 Bài lý thuyết trên máy vi tính đồng thời kết hợp với thiết bị thực hành nhằm khắc sâu kiến thức cho các em, các em biết vận dụng kiến thức từ lý thuyết vào thực hành, nâng cao được kỹ năng tay nghề để các em có thể ứng dụng vào thực tiễn lao động sản xuất, góp phần phục vụ trong thời kỳ phát triển công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. - Xác định vấn đề nghiên cứu: + Việc “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” có khắc sâu kiến thức cho các em, các em biết vận dụng kiến thức từ lý thuyết vào kỹ năng thực hành ngay trong một tiết dạy được hay không? - Giả nghiên cứu: + Sự “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” đã làm tăng kết quả học tập của học sinh đó là biết vận dụng kiến thức từ lý thuyết vào kỹ năng thực hành, nâng cao khả năng tư duy và sáng tạo cho học sinh, tăng tính độc lập tự học gây niềm hứng thú, định hướng đúng đắn cho học sinh chọn nghề phù hợp với bản thân. I. PHƯƠNG PHÁP: 1 Khách thể nghiên cứu: Chọn nhóm học sinh hai lớp 11A14 và 11B1 học nghề Điện dân dụng chương trình 105 tiết tại Trung Tâm GDTX-HN Sông Cầu. Hai lớp này có sự chênh lệch về trình độ và thái độ học tập khác nhau. Do đó trong quá trình giảng dạy tôi chọn ra được số học sinh Trang 5 hai lớp có trình độ tương đương để nghiên cứu. Chọn 8 học sinh Lớp 11A14 làm nhóm thực nghiệm và Chọn 8 học sinh Lớp 11B1 làm nhóm đối chứng. Cụ thể qua kết quả điểm kiểm tra trung bình của hai nhóm trước khi tác động như sau: STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Nhóm thực nghiệm TRẦN NGỌC ANH NGUYỄN THỊ NGỌC ÁNH PHẠM VĂN DƯƠNG TRẦN THỊ HẠNH NGUYỄN THỊ THU HOÀNG ĐẶNG THỊ XUÂN QUỲNH TRẦN HỮU THIỆN NGUYỄN TRUNG TRỰC Giá trị trung bình Độ lệch chuẩn Giá trị p Điểm 7 8 6 7 7 9 8 7 7,38 0,916 0,317 Nhóm đối chứng Điểm 6 6 9 7 6 8 7 8 7,13 1,126 NGUYỄN MAI HOÀNG HIỆP PHẠM VĂN HOÀNG TRẦN NGỌC HÙNG NGUYỄN THÀNH LÂM DƯƠNG QUANG LONG NGUYỄN HỮU TÀI NGUYỄN THU THẢO PHẠM THỊ THANH XUÂN Từ kết quả trên tôi lập được Bảng so sánh điểm trung bình của bài kiểm tra trước khi tác động của hai nhóm như sau: Nhóm Thực nghiệm Đối chứng Số HS 8 8 Giá trị trung bình 7,38 7,13 Độ lệch chuẩn (SD) 0,916 1,126 P 0,317 Qua kết quả ta thấy p = 0,317 > 0,05 do đó sự chênh lệch về giá trị trung bình của hai nhóm là không có ý nghĩa, như vậy hai nhóm được coi là tương đương. 2. Thiết kế nghiên cứu: Trong thiết kế này, tôi lựa chọn 2 nhóm trên cơ sở có khả năng học tốt nghề Điện dân dụng. 08 học sinh Lớp 11A14 ( Nhóm thực nghiệm ) và 08 học sinh Lớp 11B1 ( Nhóm đối chứng ). Nhóm Thực nghiệm Kiểm tra trước tác động O1 Tác động Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành Kiểm tra sau tác động O3 Trang 6 Đối chứng O2 sử dụng công nghệ thông tin O4 Dùng phép kiểm chứng T-test độc lập. 3. Quy trình nghiên cứu: a. Công việc chuẩn bị của giáo viên: - Lớp 11B1 ( Nhóm đối chứng ): dạy bài “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” tôi sử dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài dạy nên các em chỉ thấy bằng hình ảnh trực quan sinh động, do đó các em không tự tin vào khả năng của mình khi đổi chiều quay động cơ thật. - Lớp 11A14 ( Nhóm thực nghiệm ) tôi “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” nên các em có khả năng tự đổi chiều quay động cơ điện xoay chiều một pha. b. Một số phương pháp kết hợp dạy thực nghiệm: 1b. Trước khi thiết kế bài lý thuyết “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” Tôi vẽ sơ đồ điện của động cơ với các ký hiệu đầu dây quấn chính và đầu dây quấn phụ theo sách giáo khoa. 2b. Trong quy trình nối dây theo chiều thuận và nối dây theo chiều ngược. Tôi yêu cầu học sinh chú ý các ký hiệu đầu nối dây, từ đó Tôi giải thích và khắc sâu kiến thức cho các em 3b. Để xác định cuộn dây quấn chính và đầu dây quấn phụ. Tôi yêu cầu học sinh quan sát: cuộn dây quấn chính tiết diện lớn và ít vòng; cuộn dây quấn phụ tiết diện nhỏ và nhiều vòng. Ngoài ra còn sử dụng vạn năng kế để đo điện trở xác định cuộn dây 4b. Để nhận biết ký hiệu màu dây nối. Tôi yêu cầu học sinh quan sát: + Cuộn dây quấn chính: đầu đầu màu trắng và đầu cuối màu xám + Cuộn dây quấn phụ: đầu đầu màu trắng và đầu cuối màu đỏ + Đầu cuối màu đỏ của cuộn dây phụ nối tiếp với một đầu dây của tụ điện, đầu dây còn lại của tụ điện được nối chung với đầu cuối màu xám của dây quấn chính 5b. Trong quy trình nối dây cần chú tránh trường hợp làm hỏng dây quấn Trang 7 6b. Vì đây là tiết dạy lý thuyết “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” cho nên chọn các bộ phận, chi tiết của động cơ đều tốt: như các cuộn dây quấn trên lõi thép stato, trục - bạc, bộ phận điều chỉnh hướng quay…… 7b. Cuối bài học Tôi có nhận xét về kỹ thuật và an toàn khi nối dây theo chiều thuận và nối dây theo chiều ngược để khắc sâu thêm kỹ năng thực hành cho học sinh 8b. Trong hoạt động của một tiết lên lớp tôi sử dụng phương pháp dạy học trực quan, kết hợp với phương pháp thảo luận nhóm để học sinh tự trao đổi, kết quả trả lời từng nhóm được dán lên bảng, hoặc trò chơi đoán ô chữ ngay trên bảng. 4. Đo lường và thu thập dữ liệu: - Lớp 11B1 ( Nhóm đối chứng ): dạy Bài “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” tôi sử dụng công nghệ thông tin vào thiết kế bài dạy - Lớp 11A14 ( Nhóm thực nghiệm ) tôi dạy Bài “Đổi chiều quay động cơ điện một pha” có sự “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và động cơ quạt bàn khởi động bằng tụ” - Tiến hành kiểm tra và chấm bài sau tiết dạy II. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ: 1. Trình bày kết quả: Bảng thống kê điểm kiểm tra sau tiết dạy như sau: STT 1 2 3 4 5 6 7 8 Nhóm thực nghiệm TRẦN NGỌC ANH NGUYỄN THỊ NGỌC ÁNH PHẠM VĂN DƯƠNG TRẦN THỊ HẠNH NGUYỄN THỊ THU HOÀNG ĐẶNG THỊ XUÂN QUỲNH TRẦN HỮU THIỆN NGUYỄN TRUNG TRỰC Mốt Trung vị Điểm 9 10 8 9 8 10 10 10 10 9,5 Nhóm đối chứng NGUYỄN MAI HOÀNG HIỆP PHẠM VĂN HOÀNG TRẦN NGỌC HÙNG NGUYỄN THÀNH LÂM DƯƠNG QUANG LONG NGUYỄN HỮU TÀI NGUYỄN THU THẢO PHẠM THỊ THANH XUÂN Điểm 7 8 10 9 6 9 8 8 8 8 Trang 8 Giá trị trung bình Độ lệch chuẩn Giá trị p SMD 9,25 0,89 0,03 0,9 8,125 1,25 Từ kết quả trên tôi lập được Bảng so sánh điểm trung bình của bài kiểm tra sau khi tác động của hai nhóm như sau: Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Giá trị p của t-test Chệnh lệch giá trị trung Nhóm đối chứng 8,125 1,25 bình chuẩn (SMD) Nhóm Thực nghiệm Đối chứng Trước tác động 7,38 7,13 Nhóm thực nghiệm 9,25 0,89 0,03 0,9 Sau tác động 9,25 8,125 Biểu đồ so sánh kết quả trung bình giữa hai lớp trước và sau tác động. Trang 9 2. Phân tích dữ liệu: Theo như chứng minh trên ta được kết quả của hai nhóm trước tác động là tương đương. Sau khi tác động và kiểm chứng chênh lệch điểm trung bình bằng T-test ta tính được p = 0,03 < 0,05, đây là kết quả có ý nghĩa, tức là sự chênh lệch kết quả điểm trung bình của nhóm thực nghiệm cao hơn nhóm đối chứng không phải do ngẫu nhiên mà là do kết quả của tác động. Kết quả độ chênh lệch giá trị trung bình chuẩn SMD = 0,9. Như vây căn cứ theo bảng tiêu chí của Cohen cho thấy mức độ ảnh hưởng của dạy học “Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành” có giá trị mức độ ảnh hưởng lớn Như vậy giả thuyết của đề tài đã được kiểm chứng Tổng hợp phần trăm kết quả theo thang bậc: Kém, Yếu, Trung bình, Khá, Giỏi của Nhóm thực nghiệm: Nhóm thực nghiệm Trước tác động Sau tác động Kém 0 0% 0 0% Theo thang bậc điểm Yếu Trung bình Khá 0 1 4 0% 12,5% 50% 0 0 0 0% 0% 0% Giỏi 3 37,5% 8 100% Cộng 8 100% 8 100% Trang 10 3. Bàn luận: - Điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động của nhóm thực nghiệm là 9,25 và của nhóm đối chứng là 8,125. Chứng tỏ điểm trung bình của hai nhóm có sự khác nhau rõ rệt. Nhóm thực nghiệm có điểm cao hơn nhóm đối chứng. - Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn (SMD) của hai bài kiểm tra là 0,9. Điều đó chứng tỏ rằng biện pháp tác động có ảnh hưởng lớn đến kết quả. - Phép kiểm chứng T-test điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng là p = 0,03 < 0,05 với kết quả này khẳng định được sự chênh lệch điểm trung bình của hai nhóm không phải là do ngẫu nhiên mà là do tác động. - Đề tài“Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” đây là bài dạy mang tính thực tiễn, đáp ứng được nhu cầu hiện nay là đào tạo một nguồn nhân lực lao động có kỹ năng nghề phục vụ cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Do vậy từ sử dụng quạt bàn ta có thể dụng quạt đảo, quạt hút… - Đây là phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm nhằm phát huy khả năng tự học của các em. Trang 11 - Khó khăn của tiết dạy này là không đủ thiết bị để phân cho mỗi cho học sinh thực hành trên một thiết bị, cho nên phần nào cũng đã làm hạn chế kỹ năng áp dụng từ lý thuyết vào thực hành cho học sinh, một số em chỉ quan sát các bạn thực hành nên không tự tin vào khả năng của mình, và giáo viên giảng dạy tốn nhiều thời gian. III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ: 1. Kết luận: - Đề tài“Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” là bài dạy mang tính thực tiễn có ảnh hưởng tác động ở mức độ lớn. Áp dụng kiến thức từ lý thuyết vào kỹ năng thực hành nâng cao khả năng tư duy và sáng tạo cho học sinh, tăng tính độc lập tự học gây niềm hứng thú, định hướng đúng đắn cho học sinh chọn nghề phù hợp với bản thân. 2. Khuyến nghị: - Để nâng cao kỹ năng ứng dụng từ lý thuyết vào thực hành cho học sinh, do vậy trong thiết kế bài giảng giáo viên thay đổi phương pháp dạy học bằng cách kết hợp công nghệ thông tin và và thiết bị thực hành vào việc daïy và học là một điều thiết thực; Đây là Trang 12 phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm nhằm phát huy khả năng tự học của các em. * Đối với Đơn vị: - Cần trang bị và định kỳ bảo dưỡng máy vi tính, máy chiếu Projector cho phòng học nghề * Đối với giáo viên: - Cần đầu tư kiến thức, kỹ năng và thời gian lập kế hoạch dạy học trên máy vi tính - Cần cập nhật, bồi dưỡng một số phần mềm có liên quan đến việc thiết kế bài giảng trên máy vi tính như: Giáo trình đồ họa, Photoshop, Autocad 2009…, Macromedia FLASH 8.0. và sử dụng thiết bị vào thực hành nhằm giúp cho kết quả của học sinh ngày càng tốt hơn - Việc đầu tư lập kế hoạch dạy học trên máy vi tính mất nhiều thời gian đòi hỏi giáo viên phải chịu khó, cẩn thận, tỉ mỉ, chính xác thì mới đạt được kết quả. * Đối với học sinh: - Cần phát huy khả năng tư duy và sáng tạo, tăng tính độc lập tự học. Định hướng đúng đắn, chọn nghề phù hợp với bản thân. Đề tài“Kết hợp sử dụng công nghệ thông tin và thiết bị thực hành dạy Bài Đổi chiều quay động cơ điện một pha” là đề tài được đưa vào Hội giảng giáo viên dạy giỏi cấp cơ sở năm học 2011-2012. Từ kết quả nghiên cứu chủ quan của tôi trong quá trình giảng dạy nghề Điện dân dụng chương trình 105 tiết tại Trung Tâm GDTX-HN Sông Cầu, tôi tin rằng đề tài này có tính thực tiễn cao. - Mong các ý kiến đóng góp chân thành của hội đồng khoa học các cấp, để đề tài được hoàn chỉnh và thực hiện. - Xin cảm ơn hội đồng khoa học các cấp. Thị xã Sông Cầu, ngày 18 tháng 03 năm 2013 Giáo viên Trang 13 Nguyễn Lê Tuệ TÀI LIỆU THAM KHẢO - “HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGHỀ PHỔ THÔNG NGHỀ ĐIỆN DÂN DỤNG” Nhà xuất bản Giáo dục, Bộ Giáo dục và đào tạo - “NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG” Nhà xuất bản Đại học sư phạm - “HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ BÀI GIẢNG TRÊN MÁY VI TÍNH”, Nhà xuất bản Giáo dục, Tác giả: ThS: Trương Ngọc Châu. Trang 14 PHỤ LỤC KẾ HOẠCH DẠY HỌC BÀI 16: MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIÊÙ MỘT PHA Tiết 44 ĐỔI CHIỀU QUAY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA Ngày soạn : 05 / 01 / 2013 Lớp: 11 Thời gian: 45 phút I. MỤC TIÊU: Sau khi học xong bài học này, học sinh đạt được: 1. Kiến thức: - Biết cách đổi chiều quay động cơ điện một pha. 2. Kỹ năng: - Phân biệt được cách đấu thuận và cách đấu ngược động cơ điện một pha. 3. Thái độ: - Sử dụng bảo quản tốt động cơ điện xoay chiều một pha II. ĐỒ DÙNG VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Máy chiếu Projector, hình 16-a, hình 16-b, hình 16-c, hình quạt hút, máy khoan điện, máy cắt, động cơ điện, phiếu lý thuyết, kìm cắt, băng keo Trang 15 2. Chuẩn bị của học sinh: III. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: 1. ỔN ĐỊNH LỚP: ( 2 phút ) - Số học sinh vắng 2. KIỂM TRA BÀI CŨ: ( 5 phút ) - Dự kiến học sinh: 01HS - Câu hỏi: 1. Cực từ của động cơ vòng chập có lắp vòng bằng vật liệu gì? ( 5 điểm ) A. Nhôm C. Đồng B. Gang D. thép 2. Ưu điểm của động cơ có dây quấn phụ nối tiếp với tụ điện là gì? ( 5 điểm ) A. Cấu tạo đơn giản C. Hiệu suất cao B. Bảo dưỡng dễ dàng D. Tốn vật liệu - Đáp án: Câu 1 Câu 2 Chọn C. Đồng Chọn C. Hiệu suất cao 3. GIẢNG BÀI MỚI: 3.1 Giới thiệu bài: ( 1 phút ) Động cơ điện xoay chiều một pha thông thường quay theo chiều thuận, nhưng đôi khi cần thiết để động cơ điện quay theo chiều ngược cho phù hợp với công việc sử dụng thì ta phải thay đổi chiều quay của động cơ. 3.2 Trình tự bài: Nội dung kiến thúc cơ bản Hoạt động của giáo viên 1. Đổi chiều quay động cơ Ghi bảng điện một pha (30/) - GV sử dụng máy chiếu Projector kết hợp với máy cắt Hoạt động của học sinh Ghi vở Quan sát Trang 16 - Muốn đổi chiều quay của động cơ điện người ta đổi chiều của mômen quay. - Em hãy quan sát chiều quay máy cắt và cho biết quay máy cắt quay theo chiều nào? - GV cho máy cắt hoạt động - GV gọi HS trả lời - GV nhận xét hoặc HS bổ sung câu trả lời - GV sử dụng máy chiếu Projector kết hợp với máy khoan? Lắng nghe - Em hãy quan sát và nhận xét chiều quay máy khoan? - GV cho máy khoan hoạt động - GV gọi HS trả lời - GV nhận xét hoặc HS bổ sung câu trả lời - GV kết luận: - Muốn đổi chiều quay của động cơ điện người ta đổi chiều của mômen quay. - GV sử dụng máy chiếu Projector và hình 16-a, kết hợp với động cơ điện Lắng nghe - Em hãy quan sát các đầu dây quấn của động cơ điện xoay chiều một pha? Quan sát Quan sát Nghe, trả lời Quay chiều thuận Quan sát Quan sát Nghe, trả lời Quay chiều thuận và chiều ngược Ghi vở Quan sát Trang 17 - Cuộn dây quấn chính có 2 đầu dây: đầu ( D1 ), cuối ( D2 ) - Cuộn dây quấn phụ có 2 đầu dây: đầu ( D3 ), cuối ( D4 ) trên dây D4 có nối tiếp với tụ điện C - GV giải thích: - Cuộn dây quấn chính có 2 đầu dây: đầu ( D1 ), cuối ( D2 ) - Cuộn dây quấn phụ có 2 đầu dây: đầu ( D3 ), cuối ( D4 ) trên dây D4 có nối tiếp với tụ điện C - GV sử dụng máy chiếu Projector và hình động cơ quay - Muốn đổi chiều quay động cơ một pha có dây quấn phụ thực hiện bằng cách đảo đầu nối dây của một trong hai dây quấn chính hoặc dây quấn phụ. Lắng nghe Ghi vở - Em hãy quan sát chiều quay của động cơ điện - GV đặt vấn đề: Để đổi chiều quay động cơ điện người ta thực hiện bằng cách nào? - GV kết luận: - Muốn đổi chiều quay động cơ một pha có dây quấn phụ thực hiện bằng cách đảo đầu nối dây của một trong hai dây quấn chính hoặc dây quấn phụ. Quan sát Lắng nghe Ghi vở - GV Chia 4 nhóm 1, 2,3 và 4 - Yêu cầu mỗi nhóm thảo luận câu - Ngồi theo nhóm qui hỏi sau: định - Em hãy vẽ sơ đồ đấu dây khi Lắng nghe, ghi câu hỏi động cơ quay thuận và quay ngược, nêu cách đổi chiều quay Trang 18 của động cơ điện một pha? - GV quan sát HS thảo luận, GV gợi ý nếu cần thiết - Gọi đại diện nhóm 1, 2,3 và 4 trả lời câu hỏi: - GV nhận xét và đưa ra kết quả: - GV sử dụng máy chiếu Projector và hình 16-b và trình chiếu cách nối dây khi động cơ quay thuận - Khi quay thuận: + Đấu dây D3 của dây quấn phụ nối với đầu D1 của dây quấn chính + Đấu dây D4 của dây quấn phụ nối với đầu D2 của dây quấn chính - GV giải thích - Khi quay thuận: + Đấu dây D3 của dây quấn phụ nối với đầu D1 của dây quấn chính - Các cá nhân nhóm làm việc độc lập, sau đó trao đổi thảo luận rút ra ý kiến chung cho đại diện nhóm - Đại diện nhóm trả lời câu hỏi Nghe, ghi vở Quan sát Ghi vở + Đấu dây D4 của dây quấn phụ nối với đầu D2 của dây quấn chính - GV sử dụng máy chiếu Projector và hình 16-c và trình chiếu cách nối dây khi động cơ quay ngược. Quan sát Trang 19 - Khi quay ngược: + Đấu dây D3 của dây quấn phụ nối với đầu D2 của dây quấn chính + Đấu dây D4 của dây quấn phụ nối với đầu D1 của dây quấn chính - GV giải thích - Khi quay ngược: + Đấu dây D3 của dây quấn phụ nối với đầu D2 của dây quấn chính Ghi vở + Đấu dây D4 của dây quấn phụ nối với đầu D1 của dây quấn chính - GV sử dụng động cơ điện gọi HS đấu thuận và đấu ngược - GV nhận xét kỹ thuật đấu dây hoặc HS bổ sung kỹ thuật đấu dây Thực hiện đấu động cơ điện Quay chiều thuận và chiều ngược 4. TỔNG KẾT BÀI: ( 5 phút ) - GV tổng kết - GV sử dụng máy chiếu Projector kết hợp với đặt câu hỏi trắc nghiệm và yêu cầu học sinh trả lời: 1. Để đổi chiều quay của động cơ điện một pha có dây quấn phụ ta thực hiện bằng cách nào? 2. Khi động cơ quay thuận các đầu dây quấn phụ được đấu như thế nào? 3. Em hãy nêu cách đấu dây quấn phụ khi động cơ quay ngược? - GV sử dụng máy chiếu Projector trình chiếu đáp án: 1. Muốn đổi chiều quay của động cơ điện một pha có dây quấn phụ ta thực hiện bằng cách đảo đầu nối dây của một trong hai dây quấn chính hoặc dây quấn phụ 2. Khi động cơ quay thuận ta đấu các đầu dây như sau: D3 - D1 ; D4 - D2 3. Khi động cơ quay ngược ta đấu các đầu dây như sau: D2 – D3 ; D1 – D4 GV nhận xét kết quả trả lời. 5. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP VỀ NHÀ : ( 2 phút ) - GV sử dụng máy chiếu Projector dặn dò HS chuẩn bị: 1. Em hãy đấu các đầu dây để động cơ quay thuận và quay ngược? Trang 20