Tài liệu đặc điểm hình ảnh cộng hưởng từ của u sợi và u vỏ sợi buồng trứng

. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ----------------- ĐOÀN THÁI DUY ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ CỦA U SỢI VÀ U VỎ-SỢI BUỒNG TRỨNG LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018 . . BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ------------- ĐOÀN THÁI DUY ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ CỦA U SỢI VÀ U VỎ SỢI BUỒNG TRỨNG CHUYÊN NGÀNH CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH ( X-QUANG) MÃ SỐ: CK 62 72 05 01 LUẬN VĂN CHUYÊN KHOA CẤP II NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.BS. PHẠM NGỌC HOA TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018 . . LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đoàn Thái Duy . . MỤC LỤC ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................ 1 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 3 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................. 4 1.1. Giải phẫu vùng chậu nữ ....................................................................................... 4 1.1.1. Buồng trứng ...................................................................................................4 1.1.2. Vòi tử cung ....................................................................................................5 1.1.3. Tử cung ..........................................................................................................5 1.1.4. Âm đạo ...........................................................................................................6 1.2. Tổng quan về u sợi và u vỏ-sợi ............................................................................ 6 1.2.1. Triệu chứng lâm sàng ....................................................................................6 1.2.2. Mô học ...........................................................................................................7 1.2.3. Xét nghiệm sinh hóa ....................................................................................17 1.2.3.1. CA-125 ..................................................................................................17 1.2.3.2. Human epididymis protein 4 (HE4) ......................................................18 1.2.3.3. Thuật toán ROMA .................................................................................18 1.2.4.1. Siêu âm ..................................................................................................18 1.2.4.2. Chụp Xquang cắt lớp vi tính (XQCLVT) .............................................19 1.2.4.4. Cộng hưởng từ .......................................................................................20 1.3. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ........................................................ 23 CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 25 2.1. Phương pháp nghiên cứu:................................................................................... 25 2.2. Đối tượng nghiên cứu: ....................................................................................... 25 2.3. Tiêu chuẩn chọn mẫu: ........................................................................................ 25 . . 2.4. Phương pháp chọn mẫu: ..................................................................................... 25 2.5. Cách tiến hành: ................................................................................................... 26 2.5.1. Nhân sự tham gia nghiên cứu: .....................................................................26 2.5.2. Quy trình nghiên cứu: ..................................................................................26 2.6. Các biến số: ........................................................................................................ 27 2.7. Phương tiện và kỹ thuật nghiên cứu: ................................................................. 33 2.7.1. Phương tiện: .................................................................................................33 2.7.2. Kỹ thuật chụp:..............................................................................................34 2.7.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán: .................................................................................34 2.7.4. Xử lý số liệu:................................................................................................34 2.8. Y đức: ................................................................................................................. 35 CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................. 36 3.1. Đặc điểm của dân số nghiên cứu........................................................................ 36 3.1.1. Tuổi bệnh nhân USVS .................................................................................36 3.1.2. Tuổi trung bình của USVS và ung thư buồng trứng ....................................36 3.1.3. Bên tổn thương ............................................................................................37 3.2 Đặc điểm của USVS............................................................................................ 38 3.2.1. Tương quan kích thước USVS và ung thư ..................................................38 3.2.2. Nang trong u ................................................................................................38 3.2.3. Vỏ bao ..........................................................................................................38 3.2.4. Buồng trứng cùng bên .................................................................................39 3.2.5. Sự đồng nhất trên hình ảnh T1W .................................................................39 3.2.6. Sự đồng nhất trên hình ảnh T2W .................................................................40 3.2.7. Tín hiệu T1W so với cơ tử cung ..................................................................40 . . 3.2.8. Tín hiệu T1W so với cơ thắt lưng ................................................................41 3.2.9. Tín hiệu T2W so với cơ tử cung ..................................................................41 3.2.10. Tín hiệu T2W so với cơ thắt lưng ..............................................................43 3.2.11. Giới hạn khuếch tán ...................................................................................43 3.2.12. Giá trị ADC................................................................................................44 3.2.13. Bắt thuốc so với cơ tử cung .......................................................................46 3.2.14. Động học bắt thuốc ....................................................................................47 3.2.15. Dịch bụng tự do .........................................................................................50 3.2.16. Dịch màng phổi..........................................................................................51 3.2.17. Đường bờ ...................................................................................................52 3.2.18. Xâm lấn xung quanh ..................................................................................52 3.2.19. Di căn phúc mạc ........................................................................................52 3.2.20. Hạch lớn vùng chậu ...................................................................................53 3.3. Khác biệt giữa u sợi và u vỏ-sợi......................................................................... 53 3.4. Giá trị của hình ảnh T2W và kết hợp hình ảnh khác trong chẩn đoán USVS ... 54 3.5. Giá trị chẩn đoán của cộng hưởng từ trong phân biệt với ung thư buồng trứng 57 CHƢƠNG 4. BÀN LUẬN ....................................................................................... 58 4.1. Đặc điểm của dân số nghiên cứu........................................................................ 58 4.1.1. Đặc điểm phân bố về tuổi ............................................................................58 4.1.2. Đặc điểm bên tổn thương của USVS ...........................................................58 4.2. Đặc điểm hình ảnh u sợi và u vỏ-sợi .................................................................. 59 4.2.1 Tương quan kích thước USVS so với ung thư .............................................59 4.2.2 Nang trong USVS .........................................................................................61 4.2.3. Vỏ bao ..........................................................................................................62 . . 4.2.4 Buồng trứng cùng bên ..................................................................................63 4.2.5. Tín hiệu trên T1W .......................................................................................65 4.2.6. Tín hiệu trên T2W .......................................................................................65 4.2.7. Hình ảnh khuếch tán (DW) ..........................................................................66 4.2.8. Giá trị ADC ..................................................................................................67 4.2.9. Bắt thuốc tương phản so với cơ tử cung ......................................................69 4.2.10. Dịch bụng tự do .........................................................................................70 4.2.11. Dịch màng phổi..........................................................................................71 4.2.12. Đường bờ u, tình trạng xâm lấn, di căn phúc mạc và hạch lớn vùng chậu72 4.2.13. Khác biệt giữa u sợi và u vỏ-sợi ................................................................72 4.3. Giá trị của các chuỗi xung trong chẩn đoán USVS buồng trứng ....................... 73 4.3.1. Hình ảnh T1W .............................................................................................73 4.3.2. Hình ảnh T2W và DW, ADC ......................................................................73 4.4. Phân tích đơn biến và hồi quy đa biến ............................................................... 74 4.5. Giá trị của cộng hưởng từ trong chẩn đoán USVS ............................................ 75 KẾT LUẬN KIẾN NGHỊ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC . . BẢNG ĐỐI CHIẾU THUẬT NGỮ VIỆT – ANH Thuật ngữ tiếng Việt Thuật ngữ tiếng Anh Bản đồ khuếch tán Buồng trứng Chếch Chuỗi xung Chụp X quang cắt lớp vi tính (XQCLVT) Cộng hưởng từ Gieo rắc, di căn Hình ảnh T1W Hình ảnh T2W Khảo sát động Khuếch tán Lymphôm Mặt cắt đứng dọc Mặt cắt đứng ngang Mặt cắt ngang trục Niệu quản Phúc mạc Siêu âm Tử cung U biểu mô hỗn hợp U biểu mô, mô đệm bề mặt U Brenner U dạng lạc nội mạc U dịch nhầy U dịch trong U mô đệm dây giới bào U mô đệm tế bào hạt U mô đệm tế bào Sertoli U nghịch mầm U quái buồng trứng U sợi U sợi giàu tế bào U tế bào chuyển tiếp U tế bào mầm U tế bào sáng U tế bào vảy U thứ phát U túi noãn hoàng ADC map Ovary Oblique Sequence CTscan Magnetic resonance Implant T1W imaging T2W Imaging Dynamic Diffusion Lymphoma Sagittal Coronal Axial Ureter Peritonium Ultrasound Uterus Mixed epithelial tumor Surface epithelial-stromal tumor Brenner tumor Endometrioid tumor Mucinous Sereous tumor Sex cord-stromal tumor Granulosa-stromal cell tumor Sertoli-stromal tumor Dysgerminoma Teratoma Fibroma Cellular fibrous tumor Transitional cell tumor Germ cell tumor Clear cell tumor Squamous cell tumor Secondary tuomor Yolk sac tumor . i. U vỏ U vỏ-sợi Ung thư biểu mô phôi thai Ung thư buồng trứng Ung thư không biệt hóa Xóa mỡ Thecoma Fibrothecoma Embryonal carcinoma Ovarian cancer Undifferentiated carcinoma Fat-sat . . i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ADC Apparent Diffusion Coefficient, Hệ số khuếch tán biểu kiến CA-125 Kháng nguyên ung thư CA-125 DBTD Dịch bụng tự do DW Diffusion, giới hạn khuếch tán GHKT Giới hạn khuếch tán HE4 Human epididymis protein 4, protein mào tinh hoàn số 4 OR Odds Ratio ROI Region of interest, vùng quan tâm ROMA Rist of ovarian malignancy algorithm, Chỉ số nguy cơ ung thư của buồng trứng T1W T1 Weighted T1FS T1W fat-sat T2W T2 Weighted T2FS T2W fat-sat Tmax Thời gian đạt mức tăng quang tối đa USVS U sợi, u tế bào vỏ và u vỏ-sợi buồng trứng XQCLVT X quang cắt lớp vi tính . . DANH MỤC BẢNG Bảng 1. 1. Phân loại của WHO năm 2014 về u mô đệm dây giới bào buồng trứng ............ 10 Bảng 1. 2. Những khối phần phụ có tín hiệu thấp trên T2W ............................................... 21 Bảng 2. 1. Các biến số trong nghiên cứu ............................................................................. 27 Bảng 2. 2. Các chuỗi xung chụp cộng hưởng từ vùng chậu ................................................ 34 Bảng 3. 1. Phân bố USVS ở buồng trứng hai bên ............................................................... 37 Bảng 3. 2. Tương quan kích thước giữa nhóm USVS và ung thư ....................................... 38 Bảng 3. 3. Phân bố nang trong u .......................................................................................... 38 Bảng 3. 4. Buồng trứng cùng bên với USVS ....................................................................... 39 Bảng 3. 5. Hình ảnh T1W của USVS .................................................................................. 39 Bảng 3. 6. Hình ảnh T2W của USVS .................................................................................. 40 Bảng 3. 7. Tín hiệu T1W so với cơ tử cung......................................................................... 40 Bảng 3. 8. Tín hiệu T1W so với cơ thắt lưng ...................................................................... 41 Bảng 3. 9. Tín hiệu T2W của USVS so với cơ tử cung ....................................................... 41 Bảng 3. 10. Tín hiệu T2W ở nhóm u nhỏ hơn 6cm và u lớn hơn 6cm ................................ 42 Bảng 3. 11. Tín hiệu T2W USVS so với cơ thắt lưng ......................................................... 43 Bảng 3. 12. Giới hạn khuếch tán của USVS và ung thư buồng trứng ................................. 44 Bảng 3. 13. Tình trạng bắt thuốc của USVS so với cơ tử cung ........................................... 46 Bảng 3. 14. Loại đường cong bắt thuốc tương phản ............................................................ 50 Bảng 3. 15. Dịch bụng tự do ở nhóm USVS và ung thư buồng trứng ................................. 51 Bảng 3. 16. Dịch bụng tự do trong nhóm USVS ................................................................. 51 Bảng 3. 17. Liên quan dịch màng phổi ở nhóm USVS và ung thư buồng trứng ................. 51 Bảng 3. 18. Tương quan đường bờ của USVS và ung thư của buồng trứng ....................... 52 Bảng 3. 19. Tình trạng xâm lấn xung quanh của USVS và ung thư buồng trứng ............... 52 Bảng 3. 20. Tình trạng di căn phúc mạc của USVS và ung thư buồng trứng ...................... 52 Bảng 3. 21. Hạch phì đại trong nhóm USVS và ung thư buồng trứng ................................ 53 Bảng 3. 22. Khác biệt về tín hiệu và bắt thuốc của u sợi và u vỏ–sợi ................................. 53 Bảng 3. 23. Khác biệt về giới hạn khuếch tán ..................................................................... 54 Bảng 3. 24. Giá trị chẩn đoán của kết hợp hình ảnh T2W với hình ảnh khác ..................... 55 Bảng 3. 25. Phân tích đơn biến và hồi quy đa biến trong chẩn đoán USVS ....................... 56 Bảng 3. 26. Tương hợp giữa kết quả cộng hưởng từ và mô bệnh học ................................. 57 . . Bảng 4. 1. So sánh phân bố tuổi của một số nghiên cứu ..................................................... 58 Bảng 4. 2. Phân bố bên tổn thương so với các nghiên cứu khác ......................................... 59 Bảng 4. 3. So sánh kích thước của nhóm USVS trong nghiên cứu với các tác giả khác..... 59 Bảng 4. 4. Tiêu chuẩn lành tính / ung thư của u buồng trứng ............................................. 60 Bảng 4. 5. Nang trong USVS trong một số nghiên cứu ....................................................... 61 Bảng 4. 6. Phân bố vỏ bao trong các nghiên cứu ................................................................. 62 Bảng 4. 7. Buồng trứng cùng bên trong các nghiên cứu...................................................... 64 Bảng 4. 8. Giá trị ADC trong các nghiên cứu ...................................................................... 74 . . DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3. 1. Phân bố theo tuổi của các bệnh nhân trong nhóm USVS............................... 36 Biểu đồ 3. 2. Phân bố tuổi của USVS và ung thư ................................................................ 37 Biểu đồ 3. 3. Giá trị ADC của USVS và ung thư buồng trứng ............................................ 45 Biểu đồ 3. 4. Giá trị ADC và điểm cắt chẩn đoán phân biệt USVS và ung thư .................. 45 Biểu đồ 3. 5. Thời gian Tmax của USVS và ung thư buồng trứng...................................... 47 Biểu đồ 3. 6. Đường cong ROC của biến số Tmax ............................................................. 48 Biểu đồ 3. 7. Mức độ tăng quang của USVS và ung thư ..................................................... 49 Biểu đồ 3. 8. Đường cong ROC của biến số MRE .............................................................. 49 DANH MỤC LƢU ĐỒ Lưu đồ 2. 1. Tiến trình chọn bệnh nhân vào mẫu nghiên cứu ............................................. 25 . i. DANH MỤC HÌNH Hình 1. 1. Buồng trứng .......................................................................................................... 4 Hình 1. 2. Tử cung, phần phụ và liên quan trong vùng chậu ................................................. 6 Hình 1. 3. Mô học u sợi buồng trứng ................................................................................... 11 Hình 1. 4. Mô học u sợi-vỏ sợi buồng trứng........................................................................ 13 Hình 1. 5. Mô học u tế bào vỏ buồng trứng ......................................................................... 13 Hình 1. 6. U nghịch mầm ..................................................................................................... 14 Hình 1. 7. Ung thư biểu mô tuyến dịch trong ...................................................................... 14 Hình 1. 8. Ung thư biểu mô tuyến dịch nhầy ....................................................................... 16 Hình 1. 9. U tế bào hạt ......................................................................................................... 16 Hình 1. 10. Ung thư dạng nội mạc tử cung .......................................................................... 17 Hình 1. 11. U sợi buồng trứng trên siêu âm ......................................................................... 19 Hình 1. 12. U vỏ-sợi buồng trứng trái. ................................................................................ 20 Hình 1. 13. Các dạng đường cong bắt chất tương phản ....................................................... 21 Hình 1. 14. U sợi buồng trứng, tín hiệu thấp trên T2W ....................................................... 22 Hình 4. 1. Nang trong u sợi lành buồng trứng ..................................................................... 62 Hình 4. 2. Vỏ bao u sợi lành buồng trứng. .......................................................................... 63 Hình 4. 3. Buồng trứng cùng bên với u vỏ-sợi buồng trứng ................................................ 64 Hình 4. 4. Hình ảnh T1W u sợi buồng trứng ....................................................................... 65 Hình 4. 5. Hình ảnh T2W u sợi buồng trứng trái. ................................................................ 66 Hình 4. 6. Hình ảnh Diffusion u sợi buồng trứng. ............................................................... 67 Hình 4. 7. Hình ảnh khuếch tán và ADC u sợi lành tính. .................................................. 68 Hình 4. 8. Động học bắt thuốc ung thư biểu mô tuyến độ ác 3. .......................................... 70 Hình 4. 9. Dịch bụng tự do lượng ít ..................................................................................... 71 Hình 4. 10. Tràn dịch màng phổi hai bên lượng ít ............................................................... 72 . . ĐẶT VẤN ĐỀ U sợi và u vỏ-sợi (USVS) là các u đặc lành tính không thường gặp, trước đây thỉnh thoảng được xếp nhầm vào nhóm ung thư của buồng trứng do bản chất mô đặc [32]. U có thể gặp mọi lứa tuổi và thường không có triệu chứng lâm sàng. Tầm quan trọng của chẩn đoán chính xác USVS buồng trứng nằm ở tính chất lành tính của nó, đặc biệt đối với những trường hợp được phát hiện tình cờ, khi đó việc chẩn đoán u lành sẽ ảnh hưởng đến việc điều trị và theo dõi bệnh nhân, đặc biệt có thể tránh khỏi cuộc phẫu thuật không cần thiết, giảm lo lắng cho bệnh nhân cũng như tránh được di chứng do những cuộc phẫu thuật xâm lấn. Việc chẩn đoán phân biệt những u này với u xơ buồng trứng trong dây chằng rộng hay u xơ tử cung có cuống cũng quan trọng do sự khác biệt trong phương hướng điều trị giữa chúng với nhau. Hình ảnh học có vai trò quan trọng trong chẩn đoán USVS và chẩn đoán phân biệt các USVS với các ung thư của buồng trứng, đặc biệt khi những tổn thương này đi kèm với tràn dịch bụng và tràn dịch màng phổi. Trước đây đã có một số nghiên cứu báo cáo những đặc điểm hình ảnh của USVS. Báo cáo trong nghiên cứu đánh giá USVS trên siêu âm của tác giả Athey P.A năm 1987 cho kết quả không đặc hiệu [6]. Mô hình đánh giá các khối u phần phụ hiện nay của nhóm IOTA vẫn cho thấy có tỉ lệ ung thư nhất định đối với một ca u đặc lành tính điển hình trên siêu âm [21]. Trường hợp USVS có hình ảnh siêu âm điển hình có thể dễ dàng chẩn đoán được trên siêu âm và có tỉ lệ chẩn đoán lành tính rất cao trên phương thức tính nguy cơ ADNEX của IOTA. Tuy nhiên, những trường hợp USVS có hình ảnh siêu âm không điển hình gây khó khăn không ít cho các nhà hình ảnh học trong việc chẩn đoán. Những trường hợp này cần kết hợp thêm các phương thức chẩn đoán khác để chẩn đoán. Cộng hưởng từ với hình ảnh đa thông số và hình ảnh chức năng là một trong những phương thức chẩn đoán được sử dụng rộng rãi hiện nay và được xem là có khả năng phân biệt khả năng lành tính – ác tính ở những trường hợp nghi ngờ trên siêu âm. . . Những nghiên cứu gần đây trên cộng hưởng từ, các mẫu nghiên cứu ban đầu chỉ trên mẫu nhỏ hoặc tập trung vào điểm đặc biệt của USVS. Cho đến nay, các nhà chẩn đoán hình ảnh vẫn còn khó khăn để chẩn đoán chính xác USVS [39]. Mặc dù đã có một số nghiên cứu trên thế giới về USVS buồng trứng nhưng vẫn chưa có nghiên cứu nào tương tự được thực hiện trong nước. Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này, khảo sát và tìm ra những đặc điểm hình ảnh có giá trị cho chẩn đoán USVS trên cộng hưởng từ, áp dụng kết quả vào trong chẩn đoán lâm sàng. . . MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1. Mô tả đặc điểm hình ảnh của u sợi và u vỏ-sợi buồng trứng trên cộng hưởng từ. 2. Xác định giá trị của cộng hưởng từ trong chẩn đoán phân biệt u sợi và u vỏsợi với ung thư nguyên phát của buồng trứng. . . CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Giải phẫu vùng chậu nữ Cơ quan sinh dục nữ gồm có buồng trứng, vòi tử cung, tử cung và buồng tử cung, âm đạo và bộ phận sinh dục ngoài. Ngoài ra, còn có tuyến vú tiết sữa trong thì kỳ nuôi con [3]. 1.1.1. Buồng trứng Buồng trứng là tuyến vừa nội tiết vừa ngoại tiết [3]. Chức năng nội tiết tiết ra Progesterone và Estrogen, chức năng ngoại tiết tạo noãn và phóng noãn. Có hai buồng trứng hai bên nằm trong hố buồng trứng, áp vào thành bên của chậu hông, sau dây chằng rộng. Bề mặt buồng trứng thường trơn láng cho tới lúc dậy thì, sau đó ngày càng sần sùi vì hàng tháng tiết ra một trứng từ nang trứng vào vòi trứng làm rách vỏ buồng trứng và tạo thành vết sẹo trên bề mặt buồng trứng. Hình 1. 1. Buồng trứng “Nguồn: Benjamin C., 2010”[8] Bình thường kích thước buồng trứng khoảng 1cm bề dày, 2cm bề rộng và 3cm bề cao. Trên mặt cắt ngang qua buồng trứng cho thấy phần vỏ bên ngoài và phần tủy ở trung tâm. Phần vỏ ở ngoài cùng, tiếp theo là màng trắng, dưới màng trắng là lớp đệm vỏ gồm mô liên kết có nhiều tế bào sợi. Trong lớp này chứa nhiều nang trứng to nhỏ không đều. Phần tủy có nhiều mạch máu, thần kinh và sợi cơ trơn. Các . . động mạch và tĩnh mạch tạo thành mô cương, khi giãn ra làm buồng trứng trương to lên. Buồng trứng nằm trong hố buồng trứng và được treo lơ lửng trong ổ phúc mạc nhờ hệ thống dây chằng. Ngoài mạc treo buồng trứng còn có dây chằng treo buồng trứng và dây chằng riêng buồng trứng. Ngoài ra có thể có một dây chằng rất ngắn gọi là dây chằng vòi – buồng trứng bám từ đầu vòi của buồng trứng tới mặt ngoài của phễu tử cung. Hố buồng trứng nằm ở vùng chậu bên, giữa động mạch chậu ngoài trước và động mạch chậu trong sau. Gần tĩnh mạch chậu ngoài và cực đầu của buồng trứng có các tua của vòi Fallope đính vào, ngoài ra còn có dây chằng mạc treo buồng trứng các động mạch và dây thần kinh buồng trứng. Cực dưới buồng trứng thường hẹp hơn cực đầu, gắn vào mặt bên tử cung bằng dây chằng buồng trứng ở phần phúc mạc thành, trên nền hố buồng trứng. 1.1.2. Vòi tử cung Vòi tử cung còn gọi là vòi trứng hay vòi Fallope là hai ống dài khoảng 10cm chạy ngang từ buồng trứng tới góc bên tử cung, nằm giữa hai lá của bờ tự do của dây chằng rộng. Vòi trứng có nhiệm vụ đẩy trứng về phía buồng tử cung [3]. 1.1.3. Tử cung Bình thường tử cung gấp ra trước và ngả ra trước, có hai mặt [3]. Mặt bàng quang hướng về phía trước – dưới có phúc mạc che phủ tới tận eo và lật lên mặt bàng quang tạo thành túi cùng bàng quang – tử cung. Mặt ruột lồi, hướng lên trên và ra sau, cũng được phúc mạc che phủ, phúc mạc lách xuống dưới tận phần trên âm đạo rồi quặt ngược lên ở mặt trước trực tràng tạo nên túi cùng trực tràng – tử cung, là nơi thấp nhất của khoang phúc mạc. Dây chằng rộng bám hai bên tử cung, chứa mạch máu tử cung và ống cạnh buồng trứng, di tích của ống cận trung thận. Hai góc bên của thân từ cung là nơi bám của dây chằng tròn và dây chằng riêng buồng trứng. Cổ tử cung nằm ở thấp nhất và liên tục với âm đạo. . . Các dây chằng của tử cung gồm có dây chằng rộng, dây chằng tròn, dây chằng tử cung – cùng, và dây chằng ngang cổ tử cung. Hình 1. 2. Tử cung, phần phụ và liên quan trong vùng chậu “Nguồn: John D., 2010, Thompson L.,2018” [22],[46] 1.1.4. Âm đạo Âm đạo nằm sau bàng quang và trước trực tràng, chạy chếch xuống dưới và ra trước theo trục chậu hông [3]. 1.2. Tổng quan về u sợi và u vỏ-sợi Trong các loại u buồng trứng, u đặc ít gặp hơn u dạng nang. Theo nghiên cứu của tác giả Tyagi năm 1993, u đặc chiếm tỉ lệ 23,4% [48]. U sợi, u vỏ-sợi (USVS) là những u thường gặp của nhóm u đặc và chiếm khoảng 4% tất cả các u buồng trứng, trong đó u sợi là loại thường gặp nhất. Những u này thuộc nhóm u mô đệm dây giới bào và hiếm khi ung thư [47]. Thỉnh thoảng, các u này được gọi chung là u vỏ-sợi buồng trứng do tính chất mô học chồng lấp lên nhau. Do tính chất u đặc nên khi siêu âm đôi khi u bị xếp nhầm vào nhóm ung thư. Vì vậy, chẩn đoán xác định được USVS rất quan trọng, ảnh hưởng đến kế hoạch chẩn đoán trước phẫu thuật, theo dõi và điều trị về sau. 1.2.1. Triệu chứng lâm sàng Tuổi trung bình của bệnh nhân USVS khoảng 45 (26-79) đến 51 (25-87) tuổi [28],[41]. Trong nghiên cứu của Leung S.W, khoảng 47,8% bệnh nhân đã mãn kinh .