Tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm tiểu học công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh

Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ QUẢNG NGÃI TRƯỜNG TIỂU HỌC NGUYỄN NGHIÊM TÊN CÂU CHUYỆN KỈ NIỆM KHÓ QUÊN HỌ VÀ TÊN: HUỲNH THỊ ÁNH TUYẾT CHỨC VỤ: GIÁO VIÊN Năm học: 2017 - 2018 GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh LỜI MỞ ĐẦU Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: - Ban giám hiệu trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm. - Tập thể giáo viên trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm. - Hội cha mẹ học sinh trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm. - Các bạn đồng nghiệp ở các trường Tiểu học của Thành phố Quảng Ngãi. Đã cung cấp tài liệu, tận tình giúp đỡ, trao đổi kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện cho tôi nghiên cứu và hoàn thành sáng kiến này, để đưa vào ứng dụng và có hiệu quả. Do điều kiện nghiên cứu, thời gian, phạm vi có hạn nên sáng kiến không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong sự góp ý chân thành của đồng chí, đồng nghiệp, của Hội đồng khoa học cấp trường và cấp ngành để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn và có giá trị ứng dụng thực tiễn. Tôi xin chân thành cảm ơn! GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh MỤC LỤC Lời mở đầu Trang PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn sáng kiến:.................................................................................1 2. Nhiệm vụ nghiên cứu:................................................................................ 2 3. Mục đích nghiên cứu:.................................................................................2 4. Đối tượng nghiên cứu – Phạm vi nghiên cứu:...........................................2 a) Đối tượng nghiên cứu:..............................................................................2 b) Phạm vi nghiên cứu:.................................................................................2 5. Phương pháp nghiên cứu:......................................................................... 3 6. Giả thuyết khoa học:.................................................................................. 3 NỘI DUNG 1. Thời gian thực hiện: .................................................................................4 2. Đánh giá thực trạng: ................................................................................4 a. Kết quả đạt được:......................................................................................4 a.1. Cơ sở lí luận:..........................................................................................4 a.2. Thuận lợi và khó khăn:...........................................................................5 a.3. Thực trạng về lớp chủ nhiệm:.............................................................6 a.4. Kết quả đạt được:................................................................................. 7 b) Những mặt còn hạn chế: ..........................................................................7 c) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế:....................................8 GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Căn cứ thực hiện.....…………………………………………………….....9 2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện………………………….....9 a) Nội dung, phương pháp.........................................................................9 b) Giải pháp thực hiện.............................................................................10 b.1. GV cần nắm một số công văn chỉ đạo của ngành...............................10 b.2. Lập kế hoạch chương trình chủ nhiệm:.............................................10 b.3. Công tác tổ chức lớp:..........................................................................11 GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh b.4. Xây dựng mối quan hệ bạn bè:...........................................................12 b.5. Lập sổ chủ nhiệm...............................................................................16 b.6. Tổ chức họp phụ huynh đầu năm.......................................................17 b.7. Tổ chức tiết sinh hoạt cuối tuần..........................................................17 b.8. Tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi trong buổi học chính khóa:….20 b.9. Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp....................................................................................21 b.10. Phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường:.......................................................................................24 KẾT LUẬN * Kết quả đạt được qua thực tế áp dụng sáng kiến:.............................26 * Một số kiến nghị: ................................................................................. 32 * Kết luận chung......................................................................................32 TÀI LIỆU THAM KHẢO GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn sáng kiến: Đảng và Nhà nước ta đã từng khẳng định rằng: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”; sự nghiệp giáo dục và đào tạo đã trở thành sự nghiệp chung của toàn xã hội; và chúng ta - Đội ngũ những thầy, cô giáo là một trong những nhân tố quan trọng góp phần xây dựng thành công sự nghiệp cao cả này, được xã hội giao phó một sứ mệnh lịch sử là: “Trồng người”. Bên cạnh việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, xuất phát từ cái “Tâm” của người làm thầy, ngoài mong muốn thiết tha nhất là đào tạo cho các em học sinh sẽ trở thành những con người toàn diện có tri thức trong tương lai thì giáo dục đạo đức cho học sinh có vị trí hàng đầu trong toàn bộ công tác giáo dục ở nhà trường. Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả đức lẫn tài. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là cái gốc rất quan trọng”. Do vậy, giáo dục đạo đức cho học sinh giữ vị trí then chốt trong nhà trường. Công tác giáo dục đạo đức tốt sẽ là cơ sở để nâng cao giáo dục toàn diện. Qua thực tế giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học, tôi nhận thấy việc giáo dục học sinh nói chung và giáo dục về đạo đức học sinh ở lớp chủ nhiệm nói riêng vô cùng khó khăn về mọi mặt. Tôi từng băn khoăn, trăn trở: Làm thế nào để làm tốt công tác chủ nhiệm cũng như công tác giáo dục đạo đức cho các em học sinh? Các kinh nghiệm, các biện pháp tôi đã và đang giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm đã thực sự hiệu quả chưa? Với tình hình chung hiện nay, phải làm thế nào để đạt được mục tiêu hình thành nhân cách học sinh toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mỹ? Xuất phát từ tình hình thực tế của nhà trường nói chung, của lớp chủ nhiệm nói riêng, tôi trình bày sáng kiến về “ Công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh” mà bản thân đã tích lũy được trong quá trình công tác, học tập ở nhà trường sư phạm và học hỏi từ đồng nghiệp. Xin được trao đổi cùng đồng nghiệp với mong ước được góp phần vào việc giảm dần số GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 1 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh lượng học sinh hạn chế về năng lực học tập và học sinh chưa ngoan để nâng cao hiệu quả đào tạo của nhà trường. 2. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Xác định vai trò, vị trí và nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm ở bậc tiểu học. - Những bài học kinh nghiệm được rút ra từ công tác chủ nhiệm lớp trong những năm qua. - Rút ra các kết luận sư phạm của giáo dục đạo đức cho học sinh trong công tác chủ nhiệm qua thực tế áp dụng đề tài. 3. Mục đích nghiên cứu: Tôi viết sáng kiến này với mong muốn: - Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc kết thành kinh nghiệm của bản thân. - Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành công trong công tác chủ nhiệm lớp. - Nhận được những lời góp ý, nhận xét từ cán bộ quản lí nhà trường, từ Ban Giám khảo của Phòng Giáo dục và từ các bạn đồng nghiệp, để tôi phát huy những mặt mạnh, điều chỉnh, khắc phục những thiếu sót cho hoàn thiện hơn. - Rèn luyện tinh thần năng động; lòng say mê, sáng tạo; cố gắng học tập, tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại. 4. Đối tượng nghiên cứu – Phạm vi nghiên cứu a) Đối tượng nghiên cứu: - Học sinh các lớp 3 năm học: Lớp 4C năm học: 2015 - 2016; lớp 3D năm học: 2016 - 2017; lớp 4A năm học: 2017 - 2018. b) Phạm vi nghiên cứu: - Học sinh lớp 4C trường Tiểu học Phổ Quang, Đức Phổ và học sinh lớp 3D, 4A trường tiểu học Nguyễn Nghiêm – Thành phố Quảng Ngãi. - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2015 đến nay. - Sử dụng số liệu điều tra trong 3 năm: Từ 2015 – 2017. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 2 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp quan sát - Phương pháp điều tra. - Phương pháp phân tích tổng hợp. 6. Giả thuyết khoa học: Nếu sáng kiến này thành công thì sẽ giáo dục học sinh trở thành con người toàn diện về tri thức và đạo đức, nâng cao chất lượng giáo dục và trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước giàu lòng nhân ái, giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu giáo dục của Đảng và Nhà nước đề ra trong công cuộc xây dựng “ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa” đất nước. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 3 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh II. NỘI DUNG 1. Thời gian thực hiện: - Từ năm 2015 – 2016 đến năm 2016 – 2017: Nghiên cứu sáng kiến và lập kế hoạch triển khai nghiên cứu sáng kiến. - Từ tháng 01 đến tháng 02 năm 2017: Viết báo cáo sáng kiến, cải tiến kĩ thuật, đề tài đã nghiên cứu. 2. Đánh giá thực trạng: a) Kết quả đạt được: a.1. Cơ sở lí luận: Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã đề ra mục đích cho giáo dục là: “Chăm lo dạy dỗ con em nhân dân thành người công dân tốt, người lao động tốt, người chiến sĩ tốt, người cán bộ tốt của nước nhà”. Chính vì lẽ đó giáo dục tiểu học là cơ sở ban đầu hết sức quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ thành những người công dân tốt của đất nước. Giáo dục Tiểu học là bậc nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất cho các em, nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm tiểu học không chỉ giảng dạy cho các em về kiến thức mà còn giáo dục cho các em về đạo đức, dạy cho các em có lòng nhân ái, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, yêu mến anh chị em, kính trọng thầy cô giáo, lễ phép với người lớn tuổi, yêu thương em nhỏ, đoàn kết và biết chia sẻ buồn vui cùng bạn bè,... Do vậy, người giáo viên chủ nhiệm tiểu học phải tìm hiểu và tổ chức toàn bộ công tác giáo dục học sinh trong lớp nhất là việc tổ chức dạy học theo phân hóa đối tượng, chủ đề để giáo dục đạo đức cho học sinh. Người giáo viên tiểu học phải thực hiện tốt mối quan hệ giữa ba môi trường giáo dục: Gia đình – Nhà trường – Xã hội. Đây là nhiệm vụ khó khăn và quan trọng. Công tác chủ nhiệm sẽ không hoàn thành được nếu người giáo viên không có tâm hồn, không thực sự có lòng yêu nghề, mến trẻ. a.2. Thuận lợi và khó khăn: GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 4 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh * Thuận lợi: Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm rất khang trang và rộng lớn là điểm đến, là sự lựa chọn rất nhiều phụ huynh từ nhiều địa phương khác nhau trong thành phố và các huyện lân cận. Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường Tiểu học nói chung và trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm, thành phố Quảng Ngãi nói riêng đã được chú trọng đến một số công tác như: Đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu năm học, đội ngũ giáo viên có nhiều kinh nghiệm, nhiệt huyết, năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Ban giám hiệu nhà trường đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên. Một số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục học sinh. * Khó khăn: Bên cạnh thuận lợi trường cũng có những khó khăn như: Học sinh trong một lớp đông, thường trên 40 em và ở nhiều phường khác nhau nên tổ chức các hoạt động dạy – học còn hạn chế. Trong thực tế vẫn còn tình trạng nhận thức chưa đúng đắn, chưa phù hợp trong công việc, coi nhẹ công tác chủ nhiệm lớp, chưa tập trung rèn luyện, đổi mới phương pháp, kĩ năng trong công tác chủ nhiệm lớp. Một số phụ huynh chưa có phương pháp, kĩ năng phù hợp trong việc giáo dục hướng dẫn con học tập ở nhà; vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn ,phải đi làm ăn xa hoặc gia đình không hạnh phúc, … nên chưa quan tâm đến việc học của con em ở nhà cũng như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 5 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh “Trăm sự nhờ thầy cô” làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn. Không ít giáo viên hiện nay chỉ tập trung chủ yếu vào các tiết dạy văn hóa làm sao cho tốt, cho giỏi, còn việc giáo dục, rèn luyện học sinh thì chưa quan tâm nhiều. Trong khi đó mục tiêu giáo dục của nước ta không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người, đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và kỹ năng sống có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự phát triển đất nước trong thời kì Công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. a.3. Thực trạng về lớp chủ nhiệm: Năm học: 2017- 2018 chủ nhiệm lớp 4A tôi nhận thấy: Nhìn chung các em đều ngoan hiền, lễ phép với thầy cô giáo, có ý thức học tập tốt. Bên cạnh đó còn nhiều em ý thức học tập chưa cao, còn nói tục. Học sinh lớp 4, ở độ tuổi này các em có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh lí. Do đó uốn nắn dạy dỗ các em không phải là việc dễ dàng. Trong giờ học các em còn nói chuyện riêng, ra vào lớp tự do, đi học không đúng giờ, viết và làm bài còn chậm,… Nhìn chung, có nhiều em đến lớp ít tập trung, thường xuyên đùa giỡn trong giờ học làm ảnh hưởng đến việc học của bản thân và các bạn trong lớp. Nếu không có sự quan tâm, nhắc nhở kịp thời của giáo viên chủ nhiệm thì việc học của các em sẽ có nhiều lỗ hổng kiến thức. Vì vậy, để đưa các em đi vào nề nếp tốt và đạt kết quả cao trong học tập. Ngay từ đầu phải rèn giũa, giáo viên phải có ý thức trách nhiệm, biết thương yêu học sinh như con em mình. Chính vì thế, trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi đã không ngừng trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, luôn tìm tòi, sáng tạo những phương pháp mới và sử dụng linh hoạt các biện pháp để phối hợp với phụ huynh học sinh trong quá trình giáo dục. Tôi đã tìm tòi nghiên cứu và mạnh dạn áp dụng phương pháp: “Về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh”. * Đầu năm học: 2017 – 2018 có một số em đọc chậm, viết chậm, tính toán chậm cụ thể như sau: GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 6 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh TT 1 2 3 Họ và tên Đọc chậm Phạm Văn Nam x Lê Võ Phú Phong x Bùi Nguyễn Thịnh Tài Viết chậm x x x Tính toán chậm x x x a.4. Kết quả đạt được Sáng kiến của tôi qua thực hiện đã đạt được kết quả rất khả quan. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy kết quả học tập của học sinh ngày càng tiến bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Tình cảm thầy - trò, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện. Trong 3 năm học qua, lớp tôi vẫn luôn duy trì sĩ số 100%, học sinh hoàn thành chương trình lớp học đạt 100%, tỉ lệ học sinh hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học luôn được nâng cao. Ngoài ra trong các năm qua lớp tôi chủ nhiệm đều đạt tập thể lớp xuất sắc của trường, luôn là một trong những lớp dẫn đầu về các phong trào. Không có học sinh vi phạm khuyết điểm; học sinh đến trường luôn đảm bảo an toàn cả trong giờ học lẫn giờ chơi; không có học sinh gây gổ đánh nhau trong và ngoài nhà trường. Đồ dùng dạy học và bàn ghế của lớp suốt 3 năm qua luôn được bảo quản tốt, không có tình trạng hư hao, mất mát. 100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể. b) Những mặt còn hạn chế: Bản thân nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp nhưng thấy một số gia đình học sinh có hoàn cảnh kinh tế còn khó khăn, bố mẹ thường xuyên đi làm ăn xa thiếu sự quan tâm đến việc học tập của con em, điều kiện học tập của các em còn gặp nhiều khó khăn dẫn đến gây khó khăn cho việc giảng dạy và giáo dục các em nên một số học sinh này đạt kết quả chưa cao. c) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế: * Nguyên nhân đạt được: - Cơ sở vật chất của trường đảm bảo cho việc dạy và học. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 7 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh - Ban giám hiệu và đội ngũ GV luôn quan tâm giúp đỡ tạo điều kiện cho bản thân tôi hoàn thành sáng kiến này. - Đội ngũ phụ huynh nhiệt tình, cộng tác với GVCN để hoàn thành công tác giảng dạy và thực hiện sáng kiến này. - Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lễ phép với thầy cô, biết vâng lời cha mẹ, tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đội, trường, lớp tổ chức góp phần quan trọng cho việc thành công sáng kiến này. - Bản thân tôi luôn nhiệt tình trong công tác, hết lòng vì học sinh thân yêu. Tôi luôn học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp để nâng cao chuyên môn cho mình. * Nguyên nhân hạn chế: - Một số học sinh có hoàn cảnh gia đình không thuận lợi, không ổn định, cha mẹ lo kiếm sống không có thời gian chăm sóc con cái. Nhiều phụ huynh có quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là do nhà trường đảm nhiệm. - Một số học sinh có khó khăn trong học tập do lười học, không chăm chỉ, không chuyên cần hoặc chưa nhận thức được nhiệm vụ học tập. - Trình độ tiếp thu của học sinh không đồng đều. III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. Căn cứ thực hiện - Căn cứ vào các quyết định, kế hoạch, công văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Phòng giáo dục ban hành. - Căn cứ vào tình hình thực tế: về cơ sở vật chất; tình hình học tập và đạo đức của học sinh; về phụ huynh học sinh,…Qua điều tra học bạ của học sinh, GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 8 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh sổ theo dõi học sinh của lớp, sổ công tác chủ nhiệm lớp, trao đổi thông tin qua giáo viên chủ nhiệm cũ,… - Lập phiếu điều tra các thông tin cá nhân. - Phân loại học sinh theo các tiêu chí: + Học lực – Phẩm chất + Khả năng làm cán sự lớp. + Hoàn cảnh gia đình, địa bàn cư trú, sở thích cá nhân… + Đối với những học sinh cá biệt cần tìm hiểu kĩ qua bạn bè, giáo viên chủ nhiệm, gia đình để có biện pháp giáo dục thích hợp. + Sự phân loại và các thông tin trên sẽ là căn cứ để lựa chọn những em có năng lực nhiệt tình vào Ban cán sự lớp, ban chấp hành chi đoàn. 2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện a) Nội dung, phương pháp: Công việc của giáo viên chủ nhiệm lớp là vô vàn, không thể thống kê hết được. Trong sáng kiến này, tôi chỉ đi sâu vào các nội dung chính sau đây: * Phương pháp tôi vận dụng: - Phương pháp quan sát, khảo sát thực tế. - Phương pháp kiểm tra, đánh giá. - Phương pháp trò chuyện. - Tổ chức các hoạt động thi đua, tuyên dương, khen thưởng. - Nghiên cứu tài liệu: Phân tích những yêu cầu của người giáo viên chủ nhiệm ở bậc Tiểu học. - So sánh đối chứng qua các năm. b) Giải pháp thực hiện: Sau đây là các biện pháp tôi đã tiến hành: b.1. GV cần nắm một số công văn chỉ đạo của ngành Giáo viên chủ nhiệm cần phải nắm vững các văn bản quy định về nhiệm vụ của học sinh trong nhà trường; về quy định khen thưởng và kỷ luật; về nội GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 9 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh quy và cách xếp loại các mặt giáo dục; phổ biến đến từng đối tượng học sinh. Ngoài ra, chúng ta cần nắm và hiểu rõ chức năng và nhiệm vụ cơ bản của giáo viên chủ nhiệm để thực hiện công tác một cách hiệu quả; tối ưu nhất, có tính thuyết phục dựa trên những luận cứ, luận chứng rõ ràng. (Luật giáo dục, Điều lệ trường Tiểu học, Quy chế đánh giá xếp loại học sinh Tiểu học,…). b.2. Lập kế hoạch chương trình chủ nhiệm: Việc xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm bao gồm tất cả các mặt công tác cơ bản của giáo viên chủ nhiệm, bảo đảm tính toàn diện, đáp ứng những nhiệm vụ giáo dục của trường và một lớp, có mục đích nhất định và rất cụ thể phải được tiến hành sau khi nghiên cứu. Trong kế hoạch gồm có kế hoạch cả năm, kế hoạch tháng, tuần cụ thể. Trong đó, cần nêu tên các em học sinh ưu tú và cần lưu ý, kèm theo các môn học các em không đạt, những em còn hạn chế về ý thức tổ chức kỷ luật. Ngoài sổ chủ nhiệm ra tôi còn có một sổ ghi chép cụ thể những kế hoạch riêng mà sổ chủ nhiệm không có. Ví dụ: Kế hoạch kiểm tra một học sinh nào đó từ 2 - 3 ngày để theo dõi em học sinh đó có thực hiện nội quy (như ghi chép bài học, làm bài tập có đầy đủ không…), những hiện tượng đặc biệt ở lớp...Ngoài ra, sổ còn ghi lại những tin tức, nhận xét, quan sát của mình để làm cơ sở suy nghĩ về kế hoạch công tác giáo dục của mình và các biện pháp đối với học sinh. b.3. Công tác tổ chức lớp: Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông qua phiếu sau và yêu cầu các em điền đầy đủ 10 thông tin trong phiếu: GIỚI THIỆU BẢN THÂN 1. Họ và tên:…………………………………………………………….. 2. Là con thứ……trong gia đình. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 10 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh 3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)............................................ 4. Kết quả học tập năm lớp 3: + Môn học và HĐGD ( HT/CHT): + Xếp loại năng lực, phẩm chất ( Đ/CĐ): ........................................... 5. Môn học yêu thích:.................................................................................. 6. Môn học cảm thấy khó:........................................................................... 7. Góc học tập ở nhà: (Có, không).............................................................. 8. Những người bạn thân nhất trong lớp:.................................................... 9. Sở thích:.................................................................................................. 10. Địa chỉ gia đình: Số nhà...... đường ....... Phường........TP.......tỉnh.......... - Số điện thoại của gia đình:.......................................................................... Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng học sinh để ghi vào sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh. Sau đó, tôi củng cố nề nếp cho các em. Xếp lại chỗ ngồi và họp bầu ban cán sự lớp. Việc xếp chỗ ngồi cũng là vấn đề mà tôi phải cân nhắc, làm sao để lựa chọn bạn ngồi chung bàn không gây mất trật tự, hỗ trợ nhau trong việc học và làm việc theo nhóm thuận tiện, xếp chỗ dàn đều sao cho học sinh có năng lực học tốt với học sinh có khó khăn về học giữa các tổ để tạo sự cân bằng trong thi đua và cùng nhau phấn đấu tốt hơn. Tuy nhiên hàng tháng tôi cũng có sự thay đổi chỗ ngồi nếu thấy tình hình thực tế chưa hợp lí. b.4. Xây dựng mối quan hệ bạn bè: Trong cuộc sống của mỗi con người, ngoài những người thân trong gia đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Học sinh Tiểu học cũng vậy. Nếu các em có nhiều bạn bè thân thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Là một giáo viên chủ nhiệm, tôi luôn quan tâm đến xây dựng mối quan hệ bạn bè đoàn kết, gắn bó. Từ đó, tôi sẽ xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng môi trường học tập thân GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 11 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh thiện. Từ môi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc chắn sẽ được nâng cao. Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đoàn kết, gắn bó, sẵn sàng giúp đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động, các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác của nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau: - Trong mỗi tiết học, tôi thường xuyên chia nhóm. Tiết học này, các em thảo luận nhóm 4 chung nhóm với các bạn này, nhưng tiết sau, các em lại thảo luận nhóm đôi với bạn khác. Các em trong nhóm hỗ trợ nhau cùng học tập tốt hơn Học sinh thảo luận nhóm 4 trong giờ học GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 12 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh Học sinh thảo luận nhóm đôi trong giờ học Còn việc bầu ban các sự lớp, tôi để các em tự chọn, tôi chỉ tham gia sau khi đã có ý kiến của số đông học sinh. Tiếp theo đó cùng cả lớp thảo luận về nội quy của nhà trường và một số quy định của lớp để các ban cán sự lớp dễ theo dõi, kiểm tra giúp nhau cùng tiến bộ. Tất cả các em đều được tham gia ý kiến, các em cùng nhau trao đổi xem có điểm nào các em thấy khó thực hiện tôi sẽ giải thích và giúp các em làm tốt hơn. Sau đó tiến hành phát động thi đua giữa các tổ. Lớp tôi chia làm 4 tổ (tổ 1 có 10 em, tổ 2 có 10 em, tổ 3 có 10 em, tổ 4 có 10 em). Tôi phát cho lớp trưởng và mỗi tổ trưởng một quyển vở để làm sổ ghi chép những công việc của tổ khi cần thiết. Nhiệm vụ của Ban cán sự lớp được tôi nêu rất cụ thể: + Lớp trưởng: Điều hành chung công việc của lớp, theo dõi thi đua giữa các tổ, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm khi có sự cố và là người phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm về tình hình hàng ngày của lớp. + Lớp phó học tập: - Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học chậm học bài, làm bài. - Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi giáo viên yêu cầu. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 13 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh - Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết học. - Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học. + Lớp phó lao động: - Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn, quạt khi ra về. + Lớp phó Văn thể mĩ: Tổ chức theo dõi, tham gia các hoạt đô ̣ng văn hóa, văn nghê ̣, thể dục thể thao do Tổng phụ trách Đội, do trường tổ chức. + Cờ đo: Giám sát viê ̣c thực hiê ̣n nô ̣i quy của lớp bạn cũng như của lớp mình, báo cáo kết quả cho Tổng phụ trách Đô ̣i, cho giáo viên chủ nhiệm về tình hình của lớp. + Tổ trưởng: Điều hành công việc chung, theo dõi, đôn đốc các hoạt động hàng ngày của tổ về việc thực hiện nội quy học tập,… + Tổ phó: Cùng với tổ trưởng điều hành công việc chung nhưng phụ trách về việc thực hiện nội quy là chính. Nhiệm vụ chung của tổ trưởng, tổ phó là truy bài 15 phút đầu giờ kiểm tra tổ viên việc học ở nhà, việc làm bài tập, việc thực hiện nội quy,... Tôi đưa ra những quy định cụ thể để các em cán sự lớp dễ theo dõi đảm bảo tính công bằng. Dĩ nhiên những quy định này cũng được các em đồng ý thông qua trong cuộc họp lớp đầu năm.. Ví dụ: Học sinh đến lớp phải học bài và làm bài tập mà cô cho về nhà. Nếu không làm hay làm còn thiếu phải có lí do chính đáng. Không chấp nhận lí do bài khó không thể làm được, nếu vì quá khó phải suy nghĩ, phải nhớ được một số dữ kiện chính của bài đó, nếu làm sai thì 15 phút đầu giờ có thể nhờ một số bạn học tốt trong lớp giảng cho hiểu, nếu vẫn không hiểu có thể nhờ cô giảng lại,… GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 14 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh Tổ trưởng kiểm tra việc học trong giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ Tôi cũng thường xuyên có mặt trong giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ để nhắc nhở, kiểm tra việc luyện viết chữ, việc giữ vở của các em. Em nào viết chưa đẹp thì tôi động viên, hướng dẫn giúp các em viết đúng và đẹp hơn.Vì vậy, lớp tôi nhiều em viết chữ rất đẹp. GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 15 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm Sáng kiến về công tác chủ nhiệm và giáo dục đạo đức cho học sinh Giờ luyện “Viết chữ đúng - Rèn chữ đẹp” của các học sinh trong lớp b.5. Lập sổ chủ nhiệm Giáo viên chủ nhiệm lập sổ chủ nhiệm theo mẫu quy định của nhà trường. Trong đó, giáo viên phải thật chú ý đến việc ghi chép chi tiết, đầy đủ các phần các mục theo yêu cầu. Song cần đặc biệt lưu ý: - Theo dõi học sinh mọi mặt theo định kì, có nhận xét cụ thể đối với từng em. - Ghi rõ, cụ thể số điện thoại liên lạc của gia đình học sinh (nếu có). - Lập – ghi danh sách học sinh chia theo tổ (địa chỉ ghi chính xác). GV thực hiện: Huỳnh Thị Ánh Tuyết 16 Trường Tiểu học Nguyễn Nghiêm