Tài liệu Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện yên phong, tỉnh bắc ninh theo chuẩn hiệu trưởng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ ĐOÁN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON, HUYỆN YÊN PHONG, TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2020 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ ĐOÁN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON, HUYỆN YÊN PHONG, TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản trị trƣờng học Mã số: Thí điểm Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGHIÊM THỊ ĐƢƠNG HÀ NỘI - 2020 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến toàn thể các thầy giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho tác giả hệ thống tri thức quý báu về khoa học giáo dục. Xin chân thành tỏ lòng biết ơn tới Ban giám hiệu trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, Khoa Quản lý Giáo dục, Phòng Đào tạo, và các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy, quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong suốt thời gian học tập và làm luận văn. Với lòng biết ơn sâu sắc, tác giả xin chân thành cảm ơn Tiến sỹ Nghiêm Thị Đương, Người hướng dẫn khoa học đã nhiệt tình chỉ bảo, giúp đỡ, góp ý để tác giả hoàn thành luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Huyện ủy, UBND, Phòng GD-ĐT, các Ban, Ngành, các đồng chí CBQL các trường MN trong huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh; các đồng nghiệp và những người thân trong gia đình đã tận tình giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này. Với thời gian nghiên cứu còn hạn chế, thực tiễn công tác lại vô cùng sinh động và nhiều vấn đề cần giải quyết vì vậy không thể tránh khỏi những thiếu sót, bản thân rất mong sự chỉ dẫn, đóng góp giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo, các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp để luận văn có giá trị thực tiễn. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Đoán i DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 ATTP An toàn thực phẩm 2 CB Cán bộ 3 CBGV-NV Cán bộ giáo viên - nhân viên 4 CBQL Cán bộ quản lý 5 CBQLGD Cán bộ quản lý giáo dục 6 CNH Công nghiệp hoá 7 CNTT Công nghệ thông tin 8 CS Cơ sở 9 GD-ĐT Giáo dục và Đào tạo 10 GDMN Giáo dục mầm non 11 GV Giáo Viên 12 HCNN Hành chính nhà nước 13 HĐH Hiện đại hoá 14 HĐND Hội đồng nhân dân 15 KH Kế hoạch 16 KHCN Khoa học công nghệ 17 KHTN Khoa học tự nhiên 18 KHXH Khoa học xã hội 19 KT-XH Kinh tế - xã hội 20 MN Mầm non 21 NV Nhân viên 22 QLGD Quản lý giáo dục 23 QLNN Quản lý nhà nước 24 UBND Uỷ ban nhân dân 25 XHCN Xã hội chủ nghĩa 26 XHHGD Xã hội hóa giáo dục STT ii MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt ............................................................. ii Danh mục các bảng ......................................................................................... vii Danh mục sơ đồ................................................................................................ ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG ............ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 6 1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài ...................................................... 10 1.2.1. Phát triển ....................................................................................... 10 1.2.2. Cán bộ quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý........................................ 10 1.2.3. Cán bộ quản lý trường mầm non, đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non ...................................................................................... 12 1.2.4. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non ...................... 13 1.2.5. Chuẩn Hiệu trưởng trường mầm non ............................................ 13 1.2.6. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non theo chuẩn hiệu trưởng .................................................................................. 14 1.3. Yêu cầu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng mầm non theo chuẩn hiệu trƣởng ................................................................................. 14 1.3.1. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân .................... 14 1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của cán bộ quản lý trường mầm non ..... 16 1.3.3. Những yêu cầu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non theo Chuẩn hiệu trưởng ........................................................... 17 1.4. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng mầm non theo chuẩn Hiệu trƣởng ................................................................................ 23 1.4.1. Quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non ........ 23 1.4.2. Tuyển chọn và sử dụng đội ngũ cán bộ quản lý (bổ nhiệm, miễm nhiệm, luân chuyển) trường mầm non .......................................... 24 1.4.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non ...... 25 iii 1.4.4. Đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non....................... 26 1.4.5. Xây dựng môi trường, tạo động lực làm việc cho đội ngũ CBQL các Trường Mầm non .................................................................. 27 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng mầm non theo chuẩn hiệu trƣởng .................................................. 28 1.5.1. Yếu tố khách quan......................................................................... 28 1.5.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................ 28 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 30 Chƣơng 2:THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON HUYỆN YÊN PHONG, TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG .......................................... 31 2.1. Khái quát về tình hình KT-XH, giáo dục của huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ................................................................................................. 31 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội của huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh................................................................................................... 31 2.1.2. Khái quát về tình hình phát triển giáo dục mầm non của huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ........................................................... 33 2.1.3. Khái quát về các trường mầm non huyện Yên phong, tỉnh Bắc Ninh.................................................................................................. 36 2.2. Giới thiệu tổ chức khảo sát thực trạng ................................................ 37 2.2.1. Mục tiêu khảo sát .......................................................................... 37 2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 37 2.2.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................ 38 2.2.4. Phương pháp và công cụ xử lý số liệu .......................................... 38 2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trƣởng .......................................... 39 2.3.1. Thực trạng về số lượng, cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ................................ 39 2.3.2. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng ................................ 42 iv 2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trƣởng ...................... 46 2.4.1. Thực trạng về quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng................. 46 2.4.2. Thực trạng về tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn nhiệm CBQL Trường Mầm non huyện Yên Phong theo chuẩn Hiệu trưởng ............................................................................................. 48 2.4.3. Thực trạng về đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ............................................................................................. 51 2.4.4. Thực trạng về đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ............. 54 2.4.5. Thực trạng về xây dựng môi trường, tạo động lực làm việc cho đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng .......................................................... 56 2.4.6. Kết quả tổng hợp thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ............................................................................................. 59 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trƣờng Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trƣởng.......................................................................................... 60 2.6. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng mầm non thuộc huyện Yên Phong theo chuẩn Hiệu trƣởng .............. 62 2.6.1. Ưu điểm và nguyên nhân .............................................................. 62 2.6.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................... 63 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 66 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON HUYỆN YÊN PHONG, TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG .................................................... 68 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................... 68 v 3.1.1. Tuân thủ quan điểm và đường lối lãnh đạo của Đảng, luật pháp và chính sách của Nhà nước, quy chế tổ chức và hoạt động Trường Mầm non .................................................................................... 68 3.1.2. Đảm bảo tính khoa học ................................................................. 69 3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................... 70 3.1.4. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ............................................... 70 3.1.5. Đảm bảo tính khả thi ..................................................................... 71 3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trƣờng mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trƣởng ..... 72 3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL các Trường Mầm non trên cơ sở đánh giá ĐNCBQL theo chuẩn Hiệu trưởng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non ............................................................... 72 3.2.2. Tham gia cải tiến công tác tuyển chọn, bổ nhiệm CBQL các Trường Mầm non huyện Yên Phong ...................................................... 75 3.2.3. Tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL đương nhiệm và dự nguồn theo chuẩn Hiệu trưởng mầm non ............... 77 3.2.4. Thường xuyên đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non theo chuẩn hiệu trưởng..................................................................... 80 3.2.5. Thực hiện và tham mưu xây dựng chính sách ưu đãi tạo động lực làm việc cho đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong ............................................................................................... 82 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 84 3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng mầm non huyện Yên Phong theo chuẩn hiệu trƣởng ................................................................................. 86 3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ................................................................. 86 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm biện pháp đề xuất ....................................... 87 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 94 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 98 PHỤ LỤC vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Bảng 2.2. Bảng 2.3. Bảng 2.4. Bảng 2.5. Bảng 2.6. Bảng 2.7. Bảng 2.8. Bảng 2.9. Bảng 2.10. Bảng 2.11. Bảng 2.12. Bảng 2.13. Bảng 2.14. Bảng 2.15. Quy mô GDMN huyện Yên Phong 5 năm ................................. 34 Đánh giá chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ.......................... 35 Kết quả đánh giá trẻ Mẫu giáo cuối năm học ............................. 36 Kết quả đánh giá trẻ Nhà trẻ cuối độ tuổi................................... 36 Số lượng cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ................................................................. 39 Tổng hợp cơ cấu độ tuổi của đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện yên Phong ........................................................ 40 Tổng hợp cơ cấu trình độ của đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện yên Phong ........................................................ 41 Phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng.................................................................................. 42 Năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng ......... 43 Quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ................... 46 Tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, miễn nhiệm CBQL Trường Mầm non huyện Yên Phong theo chuẩn Hiệu trưởng ....... 48 Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ............ 51 Thực trạng về đánh giá đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ................................................................................. 54 Thực trạng về xây dựng môi trường, tạo động lực làm việc cho đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng .......................... 56 Kết quả tổng hợp thực trạng phát triển đội ngũ CBQL các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng ....................................................................... 59 vii Bảng 2.16. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ CBQL trường MN huyện Yên phong theo chuẩn hiệu trưởng ....... 60 Bảng 3.1. Tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng ....................................................................... 87 Bảng 3.2. Tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng ....................................................................... 89 Bảng 3.3. Tương quan giữa mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ................................................... 92 viii DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1 Vị trí của giáo dục Mầm Non trong hệ thống giáo dục quốc dân ..................................................................................... 15 Sơ đồ 3.1: Sơ đồ mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong ........... 85 ix MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong giai đoạn hội nhập quốc tế đã và đang trở thành một xu thế phổ biến hiện nay, sự phát triển đối với mỗi quốc gia, dân tộc phụ thuộc rất lớn vào yếu tố con người. Quốc gia, dân tộc nào sở hữu nguồn nhân lực chất lượng cả về kỹ năng và trí tuệ, dân tộc, quốc gia đó có rất nhiều lợi thế để phát triển bứt phá. Tất yếu, nhiệm vụ giáo dục, đào tạo với mục tiêu phát triển nguồn nhân lực được các quốc gia nói chung và Việt Nam nói riêng đặc biệt coi trọng, coi là quốc sách hàng đầu. Giáo dục đóng vai trò là yếu tố chủ chốt, quyết định tới tiềm lực và khả năng phát triển kinh tế - xã hội. Nhận thức sâu sắc được điều đó, Nghị quyết của Đảng qua các kỳ đại hội luôn coi giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội; đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển. Nghị quyết số 29NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đã chỉ rõ: “Xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế. Thực hiện chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo. Tiến tới tất cả các giáo viên tiểu học, trung học cơ sở, giáo viên, giảng viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp phải có trình độ từ đại học trở lên, có năng lực sư phạm. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp phải qua đạo tạo nghiệp vụ quản lý” [19]. Giáo dục mầm non là giai đoạn đầu tiên của việc hình thành và phát triển nhân cách của con người, giữ vị trí mở đầu cho toàn bộ quá trình giáo dục và đào tạo, là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, do đó giáo dục mầm non có vị trí đặc biệt quan trọng trong toàn bộ sự nghiệp giáo 1 dục con người. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành ở trẻ em những năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với độ tuổi. Chất lượng giáo dục mầm non phụ thuộc phần nhiều vào đội ngũ nhân lực giáo dục mầm non, trong đó đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non giữ vai trò quan trọng; vì đội ngũ này “giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục”. Chính vì vậy, phát triển đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL) các Trường Mầm non mang ý nghĩa lớn lao đối với nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Trong những năm qua, huyện Yên Phong tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện Đề án phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2011-2015, trong đó đã chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non của huyện; nhưng so với mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT trong giai đoạn hiện nay và triển khai Đề án phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 20162020, thì đội ngũ cán bộ quản lý đó vẫn còn có các hạn chế về số lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực theo chuẩn hiệu trưởng. Như vậy, vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non tại huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng cần phải quan tâm để có biện pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong bối cảnh hiện nay. Nhiều tác giả đã nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực nói chung và phát triển đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục nói riêng; các thành quả nghiên cứu đó đã được vận dụng hiệu quả trong việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có nghiên cứu về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng. Hiện nay, với cương vị là Chuyên viên phụ trách cấp học Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh và đang được đào tạo trình độ thạc sĩ chuyên ngành quản trị trường học tại trường Đại học Giáo dục thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, nhận thấy tầm quan trọng và ý 2 nghĩa của vấn đề này nên tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở kết quả nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non thuộc huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong bối cảnh hiện nay. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non 3.2. Đối tượng nghiên cứu Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng. 4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết khoa học Cần có những biện pháp quản lý nào để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo quy định của Chuẩn Hiệu trưởng, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong bối cảnh hiện nay? 5. Giả thuyết nghiên cứu Công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên để đáp ứng được yêu cầu đặt ra theo quy định của Chuẩn hiệu trưởng thì công tác này vẫn còn bộc lộ những những hạn chế. Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non bám sát vào quy định của Chuẩn hiệu trưởng sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non huyện yên Phong, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục mầm non trong bối cảnh hiện nay. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường mầm non theo chuẩn hiệu trưởng. - Khảo sát thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý và thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng. - Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng. 7. Phạm vi nghiên cứu - Giới hạn về khách thể khảo sát: + Lãnh đao, chuyên viên phụ trách cấp học mầm non của phòng Giáo dục và ĐT huyện Yên Phong. + Lãnh đạo, chuyên viên phòng Nội vụ huyện Yên Phong. + CBQL Trường Mầm non huyện Yên Phong, gồm Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng. + Giáo viên cốt cán các Trường Mầm non huyện Yên Phong - Giới hạn về địa bàn nghiên cứu: + 16 Trường Mầm non công lập trong toàn huyện Yên Phong. + Số liệu cần nghiên cứu sẽ thu thập trong 3 năm học 2016 - 2017, 2017 - 2018 và 2018 - 2019. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, hệ thống hóa các tài liệu từ sách báo, tạp chí, văn bản, nghị quyết, các công trình nghiên cứu, các tài liệu tham khảo khác có liên quan đến đề tài nghiên cứu để làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non theo Chuẩn hiệu trưởng. 8.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra viết: 4 Mục đích của phương pháp này là: khảo sát thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý và thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng; đồng thời đánh giá mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non theo chuẩn Hiệu trưởng. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng các trường mầm non nhằm thu thập thêm thông tin có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: nghiên cứu các qui hoạch, chiến lược, hồ sơ cá nhân nhằm cung cấp thêm các thông tin để hiểu rõ hơn về thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý, đề xuất biện pháp quản lý phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn Hiệu trưởng. 8.3. Một số phương pháp bổ trợ Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu thu được của đề tài luận văn. 9. Những đóng góp của đề tài Hệ thống hóa lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non. Đánh giá được thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non ở huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn hiệu trưởng. 10. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn này được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non theo Chuẩn Hiệu trưởng. Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng. Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý Trường Mầm non huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh theo Chuẩn Hiệu trưởng. 5 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƢỜNG MẦM NON THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Ở nước ngoài, trong những năm qua đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về khoa học quản lý đã coi yếu tố quan trọng nhất để đạt được mục tiêu quản lý là chủ thể quản lý và cũng từ đó gián tiếp nêu lên được yêu cầu về CBQL và cách thức phát triển đội ngũ CBQL. Trong cuốn sách“La gestion administrative et pédagogique des écoles” (Quản lý hành chính và sư phạm trong các nhà trường tiểu học) [39]. Tác giả Jean Valérien (1991) đã có những phân tích về vai trò, chức năng và nhiệm vụ của người Hiệu trưởng trường tiểu học; qua đó tác giả có những gợi ý các yêu cầu về phẩm chất, năng lực của người hiệu trưởng trường tiểu học và phương thức phát triển đội ngũ này. Trong cuốn sách “Managing for people in Education” (Quản lý con người trong ngành giáo dục) [41], tác giả Riches, C. đã đưa ra và phân tích các đặc điểm của những cá nhân làm việc trong ngành giáo dục cũng như đưa ra các cách thức phát triển toàn diện con người nhằm đáp ứng với các yêu cầu phát triển giáo dục trong thời kỳ mới. Ở Singapore đã có Mô hình quản lý trường học xuất sắc “Singapore School Excellence Model” (Mô hình trường học xuất sắc của Singapore) do Học viện quốc gia Singapore ấn hành năm 2008 [42] qua đó làm rõ sự thay đổi trong cách thức trường học đang được đánh giá từ năm 2000. Với việc yêu cầu tự đánh giá bằng cách sử dụng Mô hình Xuất sắc Trường học (SEM). Điều này đã tác động đến việc lãnh đạo và quản lý các trường học ở Singapore, đặc biệt các nhà lãnh đạo, quản lý nhà trường cần tập trung vào việc cải thiện chất lượng trong trường học và thực sự là người dẫn đầu bằng cách tin tưởng và thực hiện nghiên túc cách đánh giá này bằng cách nâng cao năng lực của các nhà lãnh đạo, quản lý. 6 Hiện nay đã có nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm đến việc nâng cao chất lượng hoạt động lãnh đạo và quản lý của Hiệu trưởng vì nhận thấy những vai trò rất quan trọng của người Hiệu trưởng đối với sự tồn tại, phát triển của một nhà trường và là vị trí có ảnh hưởng quyết định đến chất lượng và hiệu quả các hoạt động của nhà trường; Chính vì vậy, nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động đó để đảm bảo cho sự thành công và đạt tới mục tiêu chiến lược phát triển của các nhà trường. Đã có nhiều nghiên cứu về vấn đề chất lượng hoạt động lãnh đạo, quản lý của Hiệu trưởng. Từ những năm cuối của thể kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, các nghiên cứu tập trung vào vấn đề như: + Quy trình tuyển chọn, bổ nhiệm đội ngũ Hiệu trưởng có chất lượng cho các nhà trường bằng việc nghiên cứu, công bố và áp dụng các quy định chuẩn lãnh đạo cơ sở giáo dục cho từng vùng. + Xây dựng các quy định tiêu chuẩn đào tạo Hiệu trưởng để có thể đào tạo những Hiệu trưởng đáp ứng được vai trò lãnh đạo và quản lý nhà trường, đảm bảo cho nhà trường thực hiện các nhiệm vụ giáo dục thành công. Xây dựng và phát triển các tiêu chuẩn mà Hiệu trưởng phải đạt được để thực hiện tốt nhiệm vụ quản lý nhà trường trong điều kiện hiện nay và thực tế đơn vị. + Tiêu chuẩn về năng lực và các kỹ năng, phong cách lãnh đạo cần có để đảm bảo thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của người đứng đầu nhà trường. + Những vẫn đề nghiên cứu về chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL giáo dục phải được phát triển và cập nhật như thế nào để đáp ứng với sự phát triển của KH&CN trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa trên cơ sở so sánh các chương trình bồi dưỡng đội ngũ Hiệu trưởng của nhiều nước trên thế giới. Như ở Đại học Nam Florida đã quy định Chuẩn chương trình đào tạo cho nhà quản lý trường học và hiệu trưởng là chương trình tích hợp gồm mười một vùng kiến thức và kỹ năng theo bốn lĩnh vực lớn như sau: lãnh đạo chiến lược; lãnh đạo tổ chức; lãnh đạo giáo dục; lãnh đạo chính trị 7 và cộng đồng. Chương trình đào tạo nhà lãnh đạo trường học theo các nhóm năng lực sau: năng lực sư phạm, giáo dục và thiết lập; năng lực lãnh đạo; năng lực tổ chức; năng lực kiểm soát; năng lực tư vấn. Chương trình đào tạo nhà quản lý, nhà lãnh đạo trường học theo các năng lực: năng lực lãnh đạo, năng lực xã hội, năng lực cá nhân, năng lực giáo dục, năng lực phát triển trường học, năng lực tổ chức quản lý; và chuẩn chương trình đào tạo CBQL trường học cung cấp cho những người kế cận lãnh đạo trường học các năng lực lãnh đạo và quản lý. Vẫn đề phát triển giáo dục, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường đã đề cập đến vai trò, chức trách, nhiệm vụ và hoạt động “nghề nghiệp” của Hiệu trưởng trong nhiều công trình đã nghiên cứu. Các nghiên cứu có mục tiêu là tìm cách nâng cao chất lượng để lãnh đạo và quản lý của các nhà quản lý trường học nhằm đáp ứng những yêu cầu của quản lý trường học, đảm bảo cho các nhà trường thực thi tốt nhất sứ mạng đào tạo nhân lực để phục vụ phát triển KT-XH và đảm bảo an ninh - quốc phòng của mỗi quốc gia. Một xu thế đã diễn ra và sẽ tiếp tục diễn ra trong quá trình cải tiến phương pháp và cách thức tổ chức hoạt động giáo dục tại các quốc gia là thực hiện việc quản lý dựa trên các quy định tiêu chuẩn. Vì vậy đã có khá nhiều nghiên cứu xung quanh những vấn đề chất lượng hoạt động của các Hiệu trưởng so với chuẩn đã đề ra. Ở trong nước: Nhằm tạo cơ sở cho hoạt động phát triển đội ngũ Hiệu trưởng các trường phổ thông, từ năm 2009 Bộ GD&ĐT đã tổ chức nghiên cứu, xây dựng và ban hành Chuẩn Hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học [4]. Năm 2011 Bộ GD&ĐT đã ban hành Chuẩn Hiệu trưởng trường tiểu học [5] và Chuẩn Hiệu trưởng trường mầm non [6]. Đến năm 2018, Bộ GD&ĐT ban hành Chuẩn Hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông [9], Thông tư này thay thế Thông tư số 29/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định Chuẩn Hiệu trưởng trường trung 8 học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học. Năm 2018 Bộ GD&ĐT cũng ban hành Chuẩn Hiệu trưởng cơ sở giáo dục mầm non [10], Thông tư này thay thế Thông tư số 17/2011/TT-BGDĐT ngày 14 tháng 4 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định Chuẩn hiệu trưởng trường mầm non. Quy định này áp dụng đối với hiệu trưởng trường mầm non, trường mẫu giáo, nhà trẻ thuộc hệ thống giáo dục quốc dân (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục mầm non) và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Mục đích ban hành quy định Chuẩn Hiệu trưởng cơ sở giáo dục mầm non là để Hiệu trưởng cơ sở giáo dục mầm non tự đánh giá phẩm chất, năng lực; xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn luyện phẩm chất, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản trị nhà trường đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; làm căn cứ để các cơ quan quản lý nhà nước đánh giá phẩm chất, năng lực của hiệu trưởng cơ sở giáo dục mầm non; xây dựng và thực hiện chế độ, chính sách phát triển đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non; lựa chọn, sử dụng đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non cốt cán; làm căn cứ để các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục xây dựng, phát triển chương trình và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng phát triển phẩm chất, năng lực quản trị nhà trường cho đội ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục mầm non; làm căn cứ để các phó hiệu trưởng thuộc diện quy hoạch chức danh hiệu trưởng; giáo viên thuộc diện quy hoạch chức danh hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng tự đánh giá, xây dựng và thực hiện kế hoạch rèn luyện, học tập phát triển phẩm chất, năng lực quản trị nhà trường. Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các cơ sở giáo duc đã có nhiều công trình nghiên cứu. Tuy nhiên, trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, đặc biệt đối với giáo dục mầm non, vấn đề phát triển ĐNCBQL trường mầm non theo chuẩn hiệu trưởng luôn luôn là vấn đề cần được tiếp tục quan tâm, nghiên cứu. Việc nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phát triển ĐNCBQL trường mầm non là hết sức cần thiết. 9