Tài liệu Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng tại ban quản lý xây dựng huyện quảng ninh, tỉnh quảng bình

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đề tài luận văn: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng tại Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” là sản phẩm nghiên cứu của riêng cá nhân tôi, do tôi tự tìm tòi và xây dựng. Các số liệu và kết quả trong luận văn là hoàn toàn trung thực chưa được công bố trong các công trình nghiên cứu nào trước đây./. Hà Nội, ngày 22 tháng 5 năm 2017 TÁC GIẢ Văn Mạnh Hùng i LỜI CẢM ƠN Luận văn “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng tại Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình” được hoàn thành tại Trường Đại học Thuỷ lợi. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến quý thầy cô, người thân cùng các đồng nghiệp và bạn bè đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn này. Xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Mỵ Duy Thành và PGS.TS Lê Văn Kiều đã trực tiếp hướng dẫn, đóng góp ý kiến với những chỉ dẫn khoa học quý giá trong suốt quá trình triển khai, nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo thuộc Bộ môn Công nghệ và Quản lý xây dựng (Khoa Công trình) cùng các thầy, cô giáo phòng Đào tạo Đại học và Sau Đại học (Trường Đại học Thủy lợi) và tất cả các thầy cô đã tận tình truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt thời gian học vừa qua. Xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới Lãnh đạo, viên chức, lao động của Tâm Phát triển quỹ đất và Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập tài liệu nghiên cứu cần thiết để hoàn thiện luận văn này. Với thời gian và trình độ còn hạn chế, tác giả không thể tránh khỏi những thiếu sót và rất mong nhận được hướng dẫn và đóng góp ý kiến của thầy cô giáo, của đồng nghiệp và của quý độc giả./. Hà Nội, ngày 22 tháng 5 năm 2017 TÁC GIẢ Văn Mạnh Hùng ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................. ii MỤC LỤC ..................................................................................................................... iii DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................................. vi DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................... viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... ix MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG .............................................................................................................................4 1.1. Một số khái niệm về quản lý chất lượng công trình xây dựng .................................4 1.1.1. Khái niệm về chất lượng .......................................................................................4 1.1.2. Khái niệm về chất lượng công trình xây dựng ......................................................4 1.1.3. Khái niệm về QLCL công trình xây dựng .............................................................5 1.2. Công tác QLCLCT xây dựng hiện nay.....................................................................7 1.2.1. Nội dung cơ bản của công tác QLCLCT xây dựng ...............................................7 1.2.2. Tình hình chất lượng công trình xây dựng hiện nay ...........................................10 1.2.3. Một số sự cố liên quan đến công tác QLCL ........................................................15 1.2.4. Các tiêu chí đánh giá chất lượng CTXD .............................................................18 1.2.5. Nguyên tắc quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng ..............................20 1.2.6. Các bước phát triển của quản lý chất lượng ........................................................21 1.2.7. Công tác QLCLCT xây dựng trong nước và một số quốc gia trên thế giới ........24 1.2.8. Các loại hình công trình do Ban QLDA quản lý và các dạng khuyết tật không đảm bảo chất lượng công trình do Ban quản lý .............................................................29 1.3. Công tác QLCL các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước giai đoạn hiện nay và vai trò ảnh hưởng của Ban QLDA đến CLCT xây dựng ...........30 1.3.1. Công tác quản lý chất lượng các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước giai đoạn hiện nay .........................................................................................30 1.3.2. Vai trò ảnh hưởng của CĐT - Ban QLDA đến chất lượng công trình xây dựng 31 CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG .........................................................................36 2.1. Cơ sở pháp lý và các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng ..........36 2.1.1. Hệ thống văn bản Luật ........................................................................................36 2.1.2. Hệ thống văn bản dưới Luật ................................................................................37 iii 2.2. Đặc điểm, các loại hình công trình do Ban QLDA xây dựng huyện làm CĐT ..... 47 2.2.1. Các loại hình công trình do Ban QLDA huyện quản lý ...................................... 47 2.2.2. Đặc điểm quy mô ................................................................................................ 48 2.3. Các yêu cầu QLCLCT xây dựng đối với Ban QLDA ............................................ 48 2.3.1. Quy trình quản lý chất lượng .............................................................................. 48 2.3.2. Yêu cầu đầu vào của quy trình quản lý chất lượng ............................................. 50 2.3.3. Các căn cứ để lập nhiệm vụ khảo sát, nhiệm vụ thiết kế, nhiệm vụ thi công ..... 52 2.3.4. Yêu cầu đầu ra của quy trình quản lý chất lượng ................................................ 53 2.3.5. Các căn cứ để lập, nghiệm thu báo cáo khảo sát, hồ sơ thiết kế, chất lượng công trình hoàn thành ............................................................................................................. 56 2.3.6. Yêu cầu trong công tác khai thác vận hành, bảo trì, bảo hành CTXD ................ 57 2.4. Kế hoạch quản lý và kiểm soát công tác quản lý chất lượng ................................. 57 2.4.1. Kiểm soát chất lượng khảo sát ............................................................................ 57 2.4.2. Kiểm soát chất lượng thiết kế.............................................................................. 58 2.4.3. Lập hệ thống QLCL thi công công trình xây dựng ............................................. 58 2.4.4. Kiểm soát chất lượng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến chất lượng công trình (vật tư, máy móc thi công, biện pháp thi công, tiến độ thi công...) ...................... 59 2.4.5. Quy trình giám sát nghiệm thu, kiểm định đánh giá chất lượng ......................... 61 2.4.6. Quản lý an toàn lao động và vệ sinh môi trường ................................................ 65 2.4.7. Sự cố công trình và cách xử lý ............................................................................ 65 2.4.8. Đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn CBKT và tay nghề công nhân .............. 67 CHƯƠNG 3 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG THI CÔNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG CỦA BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN XÂY DỰNG HUYỆN QUẢNG NINH CHO CÁC DỰ ÁN ................................. 69 3.1. Tổng quan về Ban Quản lý dự án xây dựng huyện Quảng Ninh ........................... 69 3.1.1. Giới thiệu về Ban Quản lý dự án xây dựng huyện .............................................. 69 3.1.2. Các công trình đã xây dựng tiêu biểu .................................................................. 74 3.2. Phân tích đánh giá thực trạng công tác QLCL công trình xây dựng tại Ban QLDA xây dựng huyện ............................................................................................................. 75 3.2.1. Công tác quản lý chất lượng của Chủ đầu tư – Ban QLDA ................................ 75 3.2.2. Công tác quản lý chất lượng của nhà thầu thi công xây dựng ............................ 83 3.2.3. Công tác quản lý chất lượng của nhà thầu tư vấn khảo sát, thiết kế ................... 86 iv 3.2.4. Một số công trình do Ban QLDA làm đại diện Chủ đầu tư có ảnh hưởng đến công tác quản lý chất lượng công trình ..................................................................................89 3.2.5. Những thuận lợi, khó khăn, và thách thức của Ban Quản lý dự án trong giai đoạn tới ...................................................................................................................................93 3.2.6. Định hướng và mục tiêu phát triển của Ban Quản lý dự án...........................94 3.3. Công tác QLCL các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước tại huyện Quảng Ninh và vai trò của Ban QLDA xây dựng huyện đến chất lượng CTXD .......................................................................................................................................95 3.3.1. Công tác QLCL các công trình xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước tại huyện Quảng Ninh ....................................................................................................95 3.3.2. Vai trò của Ban QLDA xây dựng huyện đến chất lượng công trình xây dựng ...96 3.4. Đề xuất một số giải pháp nâng cao công tác QLCLCT xây dựng cho Ban Quản lý dự án xây dựng huyện Quảng Ninh ...............................................................................99 3.4.1. Giải pháp cải tiến cơ cấu tổ chức và nâng cao năng lực quản lý của Ban Quản lý dự án xây dựng huyện Quảng Ninh ...............................................................................99 3.4.2. Giải pháp tăng cường giám sát thi công xây dựng ............................................104 3.4.3. Giải pháp nâng cao ứng dụng tiến bộ Khoa học – Công nghệ ..........................109 3.4.4. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cho Ban Quản lý dự xây dựng huyện Quảng Ninh .......................................................................................................112 3.4.5. Giải pháp nâng cao năng lực và sự hợp tác giữa BQLDA với các bên tham gia quản lý chất lượng thi công .........................................................................................117 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................................................126 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................128 v DANH MỤC HÌNH ẢNH Hình 1.1 Sơ đồ các yếu tố cơ bản tạo nên chất lượng công trình xây dựng ................... 5 Hình 1.2 Sự cố vỡ đập Z20 ........................................................................................... 15 Hình 1.3 Sự cố vỡ đập Thủy điện Ia Krel 2 .................................................................. 16 Hình 1.4 Sự cố sạt lở mái kè đê sông Mã...................................................................... 17 Hình 1.5 Vỡ đập Cây Tắt huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình năm 2010 ...................... 17 Hình 1.6 Dốc nước tràn chính hồ Vực Nồi, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình bị hư hỏng nghiêm trọng năm 2010........................................................................................ 18 Hình 2.1 Lưu đồ kiểm soát mẫu vật tư, vật liệu ............................................................ 60 Hình 2.2 Lưu đồ hướng dẫn nghiệm thu công việc xây dựng....................................... 62 Hình 2.3 Lưu đồ hướng dẫn nghiệm thu giai đoạn ....................................................... 63 Hình 2.4 Lưu đồ hướng dẫn nghiệm thu hoàn thành bàn giao công trình .................... 64 Hình 2.5 Lưu đồ hướng dẫn khắc phục khi xảy ra sự cố .............................................. 66 Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của BQLDA XD huyện Quảng Ninh........................... 73 Hình 3.2 Sơ đồ bộ máy tổ chức của BQLDA XD huyện Quảng Ninh ......................... 75 Hình 3.3 Sơ đồ phối hợp trong giám sát thi công xây dựng tại BQLDA xây dựng huyện Quảng Ninh......................................................................................................... 78 Hình 3.4 Sơ đồ bộ máy tổ chức nhà thầu thi công xây dựng ........................................ 83 Hình 3.5 Sơ đồ bộ máy tổ chức của nhà thầu tư vấn khảo sát thiết kế ......................... 86 Hình 3.6 Hiện trạng mặt đường Hiền – Tân – Xuân – An Vạn Ninh: .......................... 90 Hình 3.7 Gạch lát nền của Trường THCS Vĩnh Ninh ................................................... 91 Hình 3.8 Kè Long Đại xã Hiền Ninh ............................................................................ 91 Hình 3.9 Kênh tưới tiêu nội đồng xã Võ Ninh .............................................................. 92 Hình 3.10 Kè Long Đại xã Hiền Ninh .......................................................................... 92 Hình 3.11 Sơ đồ đề xuất về cơ cấu tổ chức của BQLDA xây dựng huyện Quảng Ninh ..................................................................................................................................... 100 Hình 3.12 Ứng dụng công nghệ THTT 3G vào quản lý chất lượng XDCT ............... 110 Hình 3.13 Quá trình lập kế hoạch nguồn nhân sự ....................................................... 116 Hình 3.14 Sơ đồ phối hợp giám sát chất lượng ........................................................... 117 Hình 3.15 Sơ đồ các chủ thể liên quan trong QLCL giai đoạn thi công ..................... 120 Hình 3.16 Lưu đồ giám sát chất lượng thi công .......................................................... 121 vi Công tác quản lý chất lượng giai đoạn thi công xây lắp thể hiện thông qua công tác nghiệm thu mà ở đây có 3 bước chủ yếu: ....................................................................121 Hình 3.17 Lưu đồ nghiệm thu công việc xây dựng .....................................................122 Hình 3.18 Lưu đồ nghiệm thu nghiệm thu giai đoạn ..................................................123 Hình 3.19 Lưu đồ nghiệm thu hoàn thành bàn giao công trình...................................124 vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Một số văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực QLCLCT xây dựng ......... 46 Bảng 3.1 Một số công trình điển hình đã thực hiện trong thời gian qua....................... 74 viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Ký hiệu Tên đầy đủ BQLDA Ban Quản lý dự án BQL Ban Quản lý QLDA Quản lý dự án CĐT Chủ đầu tư CLCTXD Chất lượng công trình xây dựng CTXD Công trình xây dựng BTGPMB Bồi thường giải phóng mặt bằng HTQL Hệ thống quản lý QLCL Quản lý chất lượng TVGS Tư vấn giám sát TVTK Tư vấn thiết kế TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam UBND Ủy ban nhân dân ix MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Trong bối cảnh đất nước đang chuyển dần sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, gia nhập WTO, Hiệp định TTP.. diện mạo đất nước ngày càng không ngừng đổi mới, đời sống kinh tế của người dân ngày càng được cải thiện, nền kinh tế ngày càng tăng trưởng và phát triển. Trước tình hình đó trong những năm qua, công tác đầu tư xây dựng được triển khai ngày một nhiều, số lượng công trình ở mọi quy mô ngày một tăng. Hàng năm Nhà nước đã đầu tư hàng chục ngàn tỷ đồng để đầu tư sở hạ tầng đồng bộ và hiện đại, tạo tiền đề, động lực cho sự phát triển KT-XH của đất nước. Tuy nhiên, hiệu quả mang lại từ các Dự án vẫn còn nhiều hạn chế, đáng kể nhất là các hiện tượng tiêu cực còn khá phổ biến làm ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và chất lượng công trình, gây thất thoát lãng phí, thiệt hại về người và của, đang là mối quan tâm sâu sắc trong xã hội. Trên thực tế hiện nay đã xảy ra không ít sự cố liên quan đến chất lượng công trình xây dựng mà hậu quả của chúng là vô cùng to lớn, không lường trước được. Do đó tầm quan trọng của công tác QLCLCT là vô cùng to lớn đã trở thành yếu tố quan trọng hàng đầu bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống KT-XH và an toàn sinh mạng con người. Xuất phát từ nhu cầu thực tiển đó tác giả chọn đề tài luận văn thạc sĩ “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng tại Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình”. 2. Mục tiêu nghiên cứu Phân tích thực trạng quản lý chất lượng các dự án đầu tư xây dựng công trình tại huyện Quảng Ninh. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng các công trình xây dựng trên địa bàn huyện Quảng Ninh. 1 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng của Chủ đầu tư. 3.2. Phạm vi nghiên cứu: - Nội dung: Nghiên cứu công tác quản lý chất lượng của Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh. - Phạm vi: Công tác quản lý chất lượng các công trình xây dựng do Ban quản lý Dự án xây dựng huyện làm Chủ đầu tư trong giai đoạn năm 2008 đến năm 2016. Đánh giá hoạt động QLCLCT xây dựng trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, và kết thúc đưa công trình vào khai thác sử dụng. 4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 4.1. Cách tiếp cận Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả luận văn đã dựa trên cách tiếp cận cơ sở lý luận về khoa học quản lý xây dựng và những quy định hiện hành của hệ thống văn bản pháp luật trong lĩnh vực này. Nghiên cứu số liệu báo cáo, hồ sơ các dự án đầu tư xây dựng công trình do Ban quản lý Dự án xây dựng huyện quản lý. 4.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp điều tra, khảo sát thưc tế. - Phương pháp phân tích, tổng hợp và so sánh. - Một số phương pháp kết hợp khác. 5. Kết quả dự kiến đạt được Tổng quản về quản lý chất lượng các công trình hiện nay ở Việt Nam và các công trình thuộc Ban quản lý Dự án xây dựng huyện quản lý; Hệ thống cơ sở lý luận về công tác quản lý chất lượng của Chủ đầu tư; 2 Phân tích thực trạng quản lý chất lượng của Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh; Xác định những nguyên nhân làm giảm hiệu quả của công tác quản lý chất lượng của Ban quản lý Dự án xây dựng huyện Quảng Ninh. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng của Ban quản lý dự án xây dựng huyện cho các công trình. 3 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG 1.1. Một số khái niệm về quản lý chất lượng công trình xây dựng 1.1.1. Khái niệm về chất lượng Chất lượng là khả năng của tập hợp các đặc tính của một sản phẩm, hệ thống hay qúa trình để đáp ứng các yêu cầu của khách hàng và các bên có liên quan. [1] 1.1.2. Khái niệm về chất lượng công trình xây dựng Chất lượng CTXD là những yêu cầu về an toàn, bền vững, kỹ thuật và mỹ thuật của công trình nhưng phải phù hợp với qui chuẩn và tiêu chuẩn xây dựng, các qui định trong văn bản qui phạm pháp luật có liên quan và Hợp đồng kinh tế. Thông thường, xét từ góc độ bản thân sản phẩm xây dựng và người thụ hưởng sản phẩm xây dựng, chất lượng công trình được đánh giá bởi các đặc tính cơ bản như: công năng, độ tiện dụng, tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, độ bền vững, tin cậy, tính thẩm mỹ, an toàn trong khai thác, sử dụng, tính kinh tế và đảm bảo về tính thời gian (thời gian phục vụ của công trình). Rộng hơn, chất lượng công trình xây dựng còn có thể và cần được hiểu không chỉ từ góc độ của bản thân sản phẩm và người hưởng thụ sản phẩm xây dựng mà còn cả trong quá trình hình thành sản phẩm xây dựng đó với các vấn đề liên quan khác. Một số vấn đề cơ bản trong đó là: Chất lượng công trình xây dựng cần được quan tâm từ khi hình thành ý tưởng về xây dựng công trình, từ khâu quy hoạch, lập dự án, chất lượng khảo sát, chất lượng thiết kế... Chất lượng công trình tổng thể phải được hình thành từ chất lượng của nguyên vật liệu, cấu kiện, chất lượng của công việc xây dựng riêng lẻ, của các bộ phận, hạng mục công trình. 4 Các tiêu chuẩn kỹ thuật không chỉ thể hiện ở các kết quả thí nghiệm, kiểm định nguyên vật liệu, cấu kiện, máy móc thiết bị mà còn ở quá trình hình thành và thực hiện các bước công nghệ thi công, chất lượng các công việc của đội ngũ công nhân, kỹ sư lao động trong quá trình thực hiện các hoạt động xây dựng. Trên cơ sở những khái niệm chung về chất lượng sản phẩm, chất lượng công trình xây dựng có thể được hiểu là sự đảm bảo tốt những yêu cầu về an toàn, bền vững, kỹ thuật và mỹ thuật của công trình nhưng phải phù hợp với qui chuẩn và tiêu chuẩn xây dựng, các qui định trong văn bản qui phạm pháp luật có liên quan và Hợp đồng kinh tế. Đảm bảo Phù hợp - Quy chuẩn - An toàn CLCTXD = - Bền vững + - Kỹ thuật - Mỹ thuật - Tiêu chuẩn - Quy phạm PL - Hợp đồng Hình 1.1 Sơ đồ các yếu tố cơ bản tạo nên chất lượng công trình xây dựng Nhìn vào sơ đồ các yếu tố tạo nên chất lượng công trình được mô tả trên hình (Hình 1.1), chất lượng công trình xây dựng không chỉ đảm bảo sự an toàn về mặt kỹ thuật mà còn phải thỏa mãn các yêu cầu về an toàn sử dụng có chứa đựng yếu tố xã hội và kinh tế. Ví dụ: một công trình quá an toàn, quá chắc chắn nhưng không phù hợp với quy hoạch, kiến trúc, gây những ảnh hưởng bất lợi cho cộng đồng (an ninh, an toàn môi trường…), không kinh tế thì cũng không thoả mãn yêu cầu về chất lượng công trình. 1.1.3. Khái niệm về QLCL công trình xây dựng Hiện nay đang tồn tại các quan điểm khác nhau về quản lý chất lượng: Theo GOST 15467-70: Quản lý chất lượng là xây dựng, đảm bảo và duy trì mức chất lượng tất yếu của sản phẩm khi thiết kế, chế tạo, lưu thông và tiêu dùng. Điều này được thực hiện bằng cách kiểm tra chất lượng có hệ thống, cũng như tác động hướng đích tới các nhân tố và điều kiện ảnh hưởng tới chất lượng chi phí. 5 Theo A.G.Roberson, một chuyên gia người Anh về chất lượng cho rằng: Quản lý chất lượng được xác định như là một hệ thống quản trị nhằm xây dựng chương trình và sự phối hợp các cố gắng của những đơn vị khác nhau để duy trì và tăng cường chất lượng trong các tổ chức thiết kế, sản xuất sao cho đảm bảo nên sản xuất có hiệu quả nhất, đối tượng cho phép thỏa mãn đầy đủ các yêu cầu của người tiêu dùng. Theo tiêu chuẩn công nghiệp Nhật Bản (JIS) xác định: Quản lý chất lượng là hệ thống các phương pháp sản xuất tạo điều kiện sản xuất tiết kiệm hàng hóa có chất lượng cao hoặc đưa ra những dịch vụ có chất lượng thỏa mãn yêu cầu của người tiêu dùng. Theo giáo sư, tiến sĩ Kaoru Ishikawa, một chuyên gia nổi tiếng trong lĩnh vực quản lý chất lượng của Nhật Ban đưa ra định nghĩa quản lý chất lượng có nghĩa là: nghiên cứu, triển khai thiết kế sản xuất và bảo dưỡng một số sản phẩm có chất lượng, kinh tế nhất, có ích cho người tiêu dùng và bao giờ cũng thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng. Theo tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO 9000 cho rằng: Quản lý chất lượng là một hoạt động có chức năng quản lý chung nhằm mục đích đề ra chính sách, mục tiêu, trách nhiệm và thực hiện chúng bằng các biện pháp như hoạch định chất lượng, kiểm soát chất lượng, đảm bảo chất lượng, và cải tiến chất lượng trong khuôn khổ một hệ thống chất lượng. Từ những quan điểm chung của các định nghĩa không giống nhau ở trên có thể hiểu: Chất lượng không tự nhiên sinh ra, nó là kết quả của của sự tác động hàng loạt yếu tố có liên quan chặt chẽ với nhau. Quản lý chất lượng là việc ấn định đúng đắn các mục tiêu phát triển bên vững của hệ thống hay là việc xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng, đồng thời tính toán hiệu quả kinh tế để có thể có được giá thành rẻ nhất. Bằng việc đề ra các chính sách thích hợp, thực hiện tốt công tác quản lý chât lượng sẽ giúp các hệ thống phản ứng nhanh với môi trường, cho phép tiết kiệm tối đa và giảm thiểu các chi phí không cần thiết. QLCL công trình xây dựng là tập hợp các hoạt động từ đó đề ra các yêu cầu, quy định và thực hiện các yêu cầu và quy định đó bằng các biện pháp như kiểm soát chất lượng, đảm bảo chất lượng, cải tiến chất lượng trong khuôn khổ một hệ thống. Hoạt động 6 QLCL công trình xây dựng là nhiệm vụ của tất cả các chủ thể tham gia vào quá trình hình thành nên sản phẩm xây dựng bao gồm: Chủ đầu tư, nhà thầu, cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức và cá nhân có liên quan trong công tác khảo sát, thiết kế, thi công xây dựng, bảo hành và bảo trì, quản lý và sử dụng công trình xây dựng; Nghị định số 46/2015/NĐ-CP về QLCL và bảo trì công trình xây dựng, hoạt động QLCL công trình xây dựng xuyên suốt các giai đoạn từ khảo sát, thiết kế đến thi công xây dựng và khai thác công trình. Công tác quản lý chất lượng các công trình xây dựng có vai trò to lớn đối với nhà thầu, Chủ đầu tư và các doanh nghiệp xây dựng nói chung, vai trò đó được thể hiện cụ thể là: Đối với nhà thầu, việc đảm bảo và nâng cao chất lượng công trình xây dựng sẽ tiết kiệm nguyên vật liệu, nhân công, máy móc thiết bị, tăng năng suất lao động. Nâng cao chất lượng công trình xây dựng là tư liệu sản xuất có ý nghĩa quan trọng tới tăng năng suất lao động, thực hiện tiến bộ khoa học công nghệ đối với nhà thầu. Đối với Chủ đầu tư, đảm bảo và nâng cao chất lượng sẽ thỏa mãn được các yêu cầu của Chủ đầu tư, tiết kiệm được vốn và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Đảm bảo và nâng cao chất lượng tạo lòng tin, sự ủng hộ của Chủ đầu tư với nhà thầu, góp phần phát triển mối quan hệ hợp tác lâu dài. QLCLCT xây dựng là yêu tố quan trọng, quyết định sức cạnh tranh của các doanh nghiệp xây dựng. Hàng năm, vốn đầu tư dành cho xây dựng rất lớn, chiếm từ 25-30% GDP. Vì vậy QLCLCT xây dựng rất cần được quan tâm, Thời gian qua, còn có những công trình chất lượng kém, bị rút ruột gây bất bình trong dư luận. Do vậy vấn đề cần thiết đặt ra đó là làm sao để công tác QLCLCT xây dựng có hiệu quả. 1.2. Công tác QLCLCT xây dựng hiện nay 1.2.1. Nội dung cơ bản của công tác QLCLCT xây dựng Quản lý chất lượng là tổng hợp các hoạt động của chức năng quản lý như: Hoạch định, tổ chức, kiểm soát và điều chỉnh. Với mục tiêu là đảm bảo chất lượng, cải tiến chất lượng phù hợp với nhu cầu thị trường và đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. trong các giai đoạn: chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, kết thúc đầu tư và vận hành khai thác. Các 7 hoạt động này phải phù hợp với hệ thống văn bản, quy phạm pháp luật hiện hành và tuân thủ các tiêu chẩn, quy chuẩn ngành xây dựng. Đồng thời phải đảm bảo các yếu tố: an toàn, bền vững, thời gian, kỹ thuật và mỹ thuật đặt ra của các chủ thể quản lý. 1.2.1.1. Quản lý chất lượng khảo sát xây dựng Phải lựa chọn nhà thầu đủ điều kiện năng lực theo quy định; Tổ chức lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng, phương án khảo sát kỹ thuật xây dựng và bổ sung nhiệm vụ khảo sát xây dựng; Kiểm tra việc tuân thủ các quy định trong Hợp đồng xây dựng của nhà thầu khảo sát xây dựng trong quá trình thực hiện khảo sát; Nghiệm thu báo cáo kết quả khảo sát xây dựng. 1.2.1.2. Quản lý chất lượng thiết kế xây dựng công trình Tổ chức lập nhiệm vụ thiết kế xây dựng công trình trên cơ sở báo cáo xây dựng công trình hoặc chủ trương đầu tư được cấp có thẩm quyền phê duyệt; Kiểm tra việc tuân thủ các quy định trong Hợp đồng xây dựng của nhà thầu thiết kế, nhà thầu thẩm tra thiết kế trong quá trình thực hiện Hợp đồng; Kiểm tra và trình thiết kế cơ sở cho người quyết định đầu tư thẩm định, phê duyệt theo quy định của pháp luật đối với công trình sử dụng nguồn vốn của Nhà nước; Tổ chức thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán; Tổ chức nghiệm thu hồ sơ thiết kế xây dựng công trình. 1.2.1.3. Chất lượng thi công công trình xây dựng Chất lượng thi công công trình là việc thực hiện mục tiêu chất lượng và đảm bảo chất lượng công trình từng bước từ công nghệ đến tổ chức để triển khai xây dựng, cụ thể để đảm bảo công trình đưa vào sử dụng theo đúng thiết kế hoặc theo đúng Hợp đồng xây dựng. Như vậy, có thể định nghĩa “Chất lượng thi công công trình xây dựng là tổng hợp chất lượng của các yếu tố cấu thành thực thể công trình xây dựng (trình độ công nghệ thi 8 công, chất lượng máy móc và thiết bị thi công, trình độ tay nghề của công nhân, trình độ tổ chức và quản lý) trong quá trình hình thành công trình xây dựng từ các công việc, kết cấu đơn lẻ đến các bộ phận, các giai đoạn xây dựng và cuối cùng là các hạng mục và công trình”. 1.2.1.4. Quản lý an toàn lao động công trình xây dựng Quản lý an toàn lao động nhằm mục tiêu phòng ngừa tai nạn là chính. ATLĐ phải hiểu theo nghĩa rộng là an toàn không chỉ cho mọi người lao động trên công trình, mà còn phải an toàn cho công trình, cho công trường sản xuất. Nhiệm vụ về ATLĐ trên công trường chủ yếu do nhà thầu chịu trách nhiệm. Vì vậy quy định rõ: Nhà thầu thi công xây dựng phải lập các biện pháp an toàn cho người, thiết bị, phương tiện thi công và công trình trên công trường xây dựng. Các biện pháp an toàn, nội quy về an toàn phải được thể hiện công khai trên công trường xây dựng để mọi người biết và chấp hành, ở những vị trí nguy hiểm trên công trường, phải bố trí người hướng dẫn, cảnh báo đề phòng tai nạn. Nhà thầu thi công xây dựng, Chủ đầu tư và các bên liên quan, phải thường xuyên kiểm tra giám sát công tác ATLĐ trên công trường. Khi phát hiện có vi phạm về ATLĐ thì phải đình chỉ thi công xây dựng. Người để xảy ra vi phạm về ATLĐ thuộc phạm vi quản lý của mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nhà thầu xây dựng có trách nhiệm đào tạo, hướng dẫn, phổ biến các quy định về ATLĐ. Đối với một số công việc yêu cầu nghiêm ngặt về ATLĐ thì người lao động phải có giấy chứng nhận đã được đào tạo về ATLĐ. Nghiêm cấm sử dụng người lao động chưa được đào tạo và chưa được hướng dẫn về ATLĐ trong tất cả các hoạt động xây dựng trên công trường và chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra tình trạng mất an toàn lao động gây hậu quả nghiêm trọng. Nhà thầu thi công xây dựng có trách nhiệm cấp đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ lao động, ATLĐ cho người lao động theo quy định, khi sử dụng lao động trên công trường. 9 Khi có sự cố về ATLĐ, nhà thầu thi công xây dựng và các bên có liên quan có trách nhiệm tổ chức xử lý và báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước về ATLĐ theo quy định của pháp luật, đồng thời chịu trách nhiệm khắc phục và bồi thường những thiệt hại do nhà thầu không đảm bảo ATLĐ gây ra. 1.2.1.5. Quản lý môi trường xây dựng Ngày nay việc quản lý môi trường sinh thái có ý nghĩa toàn cầu vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của toàn nhân loại. Những quy định sau đây cần hết sức lưu ý và thực hiện: Nhà thầu thi công xây dựng phải thực hiện các biện pháp bảo đảm về môi trường cho người lao động trên công trường và bảo vệ môi trường xung quanh bao gồm các biện pháp chống ồn, chống bụi, xử lý phế thải và thu dọn hiện trường. Đối với những công trường xây dựng trong khu vực đô thị thì còn phải thực hiện các biện pháp bao che, thu dọn phế thải và đưa đến nơi quy định. Khi để xảy ra tình trạng ô nhiễm môi trường nhà thầu phải có trách nhiệm xử lý hoặc thuê đơn vị khác xử lý như các chất dầu mỡ của thiết bị thi công gây nên. Phải che chắn trong quá trình vận chuyển vật liệu xây dựng, phế thải xây dựng, bảo đảm an toàn vệ sinh môi trường, tránh tình trạng rơi vãi hoặc bụi ảnh hưởng đến sức khỏe của nhân dân. Nhà thầu thi công xây dựng, Chủ đầu tư phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thực hiện bảo vệ môi trường xây dựng, đồng thời chịu sự kiểm tra giám sát của các cơ quan quản lý Nhà nước về môi trường. Nhà thầu có trách nhiệm bồi thường hoặc chịu trách nhiệm trước pháp luật khi để xảy ra tình trạng tổn hại nghiêm trọng đến vệ sinh môi trường. 1.2.2. Tình hình chất lượng công trình xây dựng hiện nay 1.2.2.1. Quản lý Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng Chất lượng công trình xây dựng là vấn đề hết sức quan trọng, nó có tác động trực tiếp đến hiệu quả kinh tế, đời sống của con người và sự phát triển bền vững. Đặc biệt ở nước ta vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân chiếm tỷ trọng 10