Tài liệu Khóa luận đấu thầu trong mua bán quốc tế thực trạng và giải pháp tại việt nam

Lêi më ®Çu Tõ khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo chñ tr¬ng ®æi míi do §¹i héi §¶ng lÇn VI ®Ò ra, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· kh«ng ngõng ®æi míi toµn diÖn c¬ chÕ qu¶n lý ®Ó lµm cho c¬ chÕ ®ã thÝch øng ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng. Cïng víi sù chuyÓn ®æi ®ã nhiÒu h×nh thøc kinh doanh míi xuÊt hiÖn, trong ®ã h×nh thøc ®Êu thÇu quèc tÕ ®· ®îc ¸p dông ®Ó dÇn dÇn thay thÕ cho ph¬ng thøc chØ ®Þnh thÇu kh«ng cßn phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng còng nh th«ng lÖ quèc tÕ. HiÖn t¹i ViÖt Nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ héi nhËp quèc tÕ lµ m¬ íc cña toµn d©n. Trong bèi c¶nh ®ã th× ®Êu thÇu c¹nh tranh lµ mét ph¬ng ph¸p quan träng trong viÖc tiÕp thu nguån lùc bªn ngoµi phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. §©y lµ mét lÜnh vùc míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam vµ cßn cã nhiÒu ®iÓm cÇn häc hái vµ hoµn thiÖn ®Ó c«ng t¸c ®Êu thÇu quèc tÕ thùc sù ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh trong viÖc lùa chän nguån lùc bªn ngoµi phï hîp nhÊt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. XuÊt ph¸t tõ vai trß quan träng c«ng t¸c ®Êu thÇu ë ë ViÖt Nam hiÖn nay nªn sau mét thêi gian nghiªn cøu vÊn ®Ò ®Êu thÇu t¹i ViÖt Nam em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “§Êu thÇu trong mua b¸n quèc tÕ, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam” lµ ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, kho¸ luËn tèt nghiÖp ®îc chia lµm 3 ch¬ng: - Ch¬ng I: §Êu thÇu quèc tÕ mét ph¬ng ph¸p mua s¾m cã hiÖu qu¶ - Ch¬ng II: Thùc tiÔn tæ chøc vµ qu¶n lý hoÆt ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ t¹i ViÖt Nam 1 - Ch¬ng III: Xu híng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kü thuËt tæ chøc vµ qu¶n lý ®Êu thÇu quèc tÕ ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Ph¹m Duy Liªn - Phã chñ nhiÖm khoa ngêi ®· híng dÉn chØ b¶o em cÆn kÏ trong suèt qu¸ tr×nh lµm kho¸ luËn, sù d¹y dç ®µo t¹o cña c¸c thµy c« gi¸o trong khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng – trêng ®¹i häc Ngo¹i th¬ng h¬n 3 n¨m qua ®· cung cÊp nhiÒu kiÕn thøc bæ Ých cho em khi nghiªn cøu vµ tr×nh bµy néi dung kho¸ luËn tèt nghiÖp. 2 Ch¬ng I §Êu thÇu quèc tÕ mét ph¬ng thøc mua s¾m cã hiÖu qu¶ I. Lý luËn chung vÒ ®Êu thÇu I.1 Qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ®Êu thÇu quèc tÕ ThuËt ng÷ ®Êu thÇu ®· xuÊt hiÖn trong thùc tÕ x· héi tõ xa xa. Theo tõ ®iÓn ViÖt Nam th× ®Êu thÇu ®îc gi¶i thÝch lµ viÖc “®ä c«ng khai, ai nhËn lµm, nhËn b¸n víi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt th× ®uîc giao cho lµm hoÆc ®îc b¸n hµng (mét ph¬ng thøc giao lµm c«ng tr×nh hoÆc mua hµng)”. Nh vËy b¶n chÊt cña viÖc ®Êu thÇu ®· ®îc x· héi thõa nhËn nh lµ mét sù ganh ®ua (c¹nh tranh) ®Ó ®îc thùc hiÖn mét viÖc nµo ®ã, mét yªu cÇu nµo ®ã. Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, ®Æc bÞªt trong bèi c¶nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ hoÆch ho¸ tËp chung sang c¬ chÕ thÞ trêng cã ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, khi cã thÞ trêng ®Çu vµo còng nh ®Çu ra th× vÊn ®Ò ®Êu thÇu ch¼ng nh÷ng trë thµnh mét c«ng cô trong qu¶n lý chi tiªu c¸c nguån tiÒn cña nhµ níc mµ nã còng lµ mét s©n ch¬i cho nh÷ng ai muèn ®îc tham gia ®¸p øng nhu cÇu mua s¾m. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh c¸c qui ®Þnh, h×nh thµnh mét hÖ thèng ph¸p lý cho mét c«ng viÖc míi mÎ nhng hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi hoÆt ®éng kinh tÕ hiÖn nay – ®ã lµ hoÆt ®éng ®Êu thÇu. 3 Cã thÓ thÊy r»ng ®Êu thÇu trong x· héi hiÖn nay bao qu¸t nhiÒu néi dung h¬n, nã kh«ng chØ lµ mét qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu ®¸p øng viÖc cung cÊp hµng ho¸, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh mµ bao gåm c¶ c¸c dÞch vô t vÊn. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ cã thÓ coi ®Êu thÇu lµ mét d¹ng mua s¾m, ®ã lµ quan hÖ gi÷a mét bªn muèn giµnh ®îc quyÒn ®¸p øng yªu cÇu ®Ó cã ®îc hîp ®ång g¾n víi lîi nhuËn. Cïng víi sù ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng, héi nhËp kinh tÕ, ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ c¸c tËp ®oµn lín, ®Êu thÇu quèc tÕ trë nªn ngµy cµng phæ biÕn. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu quèc tÕ tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc mua s¾m hµng ho¸, x©y dùng, cung cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ, dÞch vô t vÊn. Víi sù bïng næ cña Internet vµ c«ng nghÖ th«ng tin, ®Êu thÇu quèc tÕ còng ®· më réng sang nhiÒu lÜnh vùc nh ph¸t triÓn phÇn mÒm, c«ng nghÖ th«ng tin, mua b¸n hµng ho¸ phæ th«ng. C«ng nghÖ th«ng tin ®îc ¸p dông réng r·i trong ®Êu thÇu quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh ®Êu thÇu thùc hiÖn minh b¹ch vµ c«ng b»ng. I.2 Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ ®Êu thÇu Trªn thÕ giíi cã nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa ®Êu thÇu kh¸c nhau chóng ta cã thÓ hiÓu ®Êu thÇu nh sau: §Êu thÇu quèc tÕ lµ mét ph¬ng thøc giao dÞch ®Æc biÖt trong ®ã ngêi mua (ngêi gäi thÇu) c«ng bè tríc c¸c ®iÒu kiÖn mua hµng ®Ó ngêi b¸n ( ngêi dù thÇu)b¸o gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ tiÒn, sau ®ã nguêi mua sÏ chän mua cña ngêi b¸o gi¸ 4 rÎ nhÊt vµ ®iÒu kiÖn tÝn dông phï hîp h¬n c¶ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ ngêi mua ®· nªu. Theo Quy chÕ §Êu thÇu ®îc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 88/ N§- CP ngµy 01-9-1999 cña ChÝnh phñ th× ®Êu thÇu ®îc ®Þnh nghÜa nh sau: “§Êu thÇu” lµ qu¸ tr×nh lùa chän nhµ thÇu ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña bªn mêi thÇu. §Êu thÇu lµ mét ph¹m trï g¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸, kh«ng cã s¶n xuÊt, kh«ng cã trao ®æi hµng ho¸ th× kh«ng cã ®Êu thÇu. §Êu thÇu thùc chÊt lµ mét h×nh thøc ®Ó ngêi mua chän mua mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt ®îc ®Æt ra vµ víi møc gi¸ cã thÓ chÊp nhËn ®îc, trong ®iÒu kiÖn cã mét ngêi mua nhng l¹i cã rÊt nhiÒu ngêi b¸n. “ §Êu thÇu trong níc” lµ cuéc ®Êu thÇu chØ cã nhµ thÇu trong níc tham dù “ §Êu thÇu quèc tÕ” lµ cuéc ®Êu thÇu cã c¸c nhµ thÇu trong níc vµ ngoµi níc tham dù 1.3 Ph©n lo¹i ®Êu thÇu Cã nhiÒu c¸ch thøc ph©n lo¹i ®Êu thÇu kh¸c nhau tuú theo vµo c¸c tiªu thøc ®· ®Þnh. Sau ®©y lµ sù ph©n lo¹i ®Êu thÇu theo mét sè tiªu thøc chÝnh:  C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ néi dung cña gãi thÇu * §Êu thÇu x©y l¾p: §©y lµ h×nh thøc ®Êu thÇu ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt t¹i ViÖt Nam, ®îc ¸p dông trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n mµ néi 5 dung cña gãi thÇu x©y dùng bao gåm viÖc tæ chøc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh vµ l¾p ®Æt c¸c trang thiÕt bÞ. Thùc tÕ t¹i ViÖt nam nh÷ng dù ¸n sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ níc hay sö dông vèn vay u ®·i cña c¸c tæ chøc quèc tÕ ( WB, IMF, ADB, ...) thêng kÌm theo ®iÒu kiÖn lµ ph¶i tæ chøc ®Êu thÇu * §Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸: Cã thÓ hiÓu ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ lµ h×nh thøc mua hµng th«ng qua mêi thÇu nh»m lùa chän th¬ng nh©n dù thÇu ®¸p øng dîc c¸c yªu cÇu vÒ gi¸ c¶ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, kü thuËt do bªn mêi thÇu ®Æt ra. Thùc chÊt ®©y lµ h×nh thøc c¹nh tranh b¸n. §èi víi bªn mêi thÇu ®©y lµ h×nh thøc chän hµng ho¸, nhµ cung cÊp, gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c tèi u nhÊt. Víi nhµ thÇu thùc chÊt ®©y lµ mét h×nh thøc tiªu thô s¶n phÈm. Trong ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ bao cßn gåm c¸c h×nh thøc sau: - Chµo hµng c¹nh tranh : H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông ®èi víi mua s¾m hµng ho¸ cã gi¸ trÞ nhá h¬n 2 tû VN§ víi yªu cÇu kü thuËt gi¶n ®¬n vµ gi¸ c¶ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó lùa chän nhµ thÇu. - Mua s¾m trùc tiÕp : H×nh thøc nµy ®îc ¸p dông trong trêng hîp bæ sung hîp ®ång cò ®· thùc xong díi 1 n¨m hoÆc hîp ®ång ®ang thùc hiÖn víi ®iÒu kiÖn chØ ®Þnh thÇu cã nhu cÇu t¨ng thªm sè lîng hµng ho¸ hoÆc khèi lîng c«ng viÖc mµ 6 tríc ®ã ®· ®îc tiÕn hµnh ®Êu thÇu nhng ph¶i b¶o ®¶m kh«ng ®îc vît møc gi¸ hoÆc ®¬n gi¸ trong hîp ®ång ®· ký tríc ®ã. - Tù thùc hiÖn : h×nh thøc nµy chØ ®îc ¸p dông khi chØ ®Þnh thÇu cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn cã nghÜa lµ chñ ®Çu t tù chØ ®Þnh m×nh. - Mua s¾m ®Æc biÖt : §©y lµ h×nh thøc ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c ngµnh hÕt sùc ®Æc biÖt mµ nÕu kh«ng cã nh÷ng quy ®Þnh riªng th× kh«ng thÓ ®Êu thÇu ®îc. * §Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn: Néi dung cña gãi thÇu lµ ho¹t ®éng cung øng c¸c yªu cÇu vÒ kiÕn thøc kinh nghiÖm chuyªn m«n cho bªn mêi thÇu trong viÖc xem xÐt quyÕt ®Þnh kiÓm tra quy tr×nh chuÈn bÞ vµo thùc hiÖn dù ¸n, cô thÓ nh: lËp b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, thÈm ®Þnh thiÕt kÕ lËp ra dù to¸n, lËp hå s¬ mêi thÇu, ph©n tÝch ®¸nh gi¸, gi¸m s¸t thi c«ng x©y dùng, l¾p ®Æt trang thiÕt bÞ …. * §Êu thÇu tuyÓn chän ®èi t¸c ®Çu t: Thc hiÖn ®Êu thÇu khi cã tõ hai nhµ ®Çu t trë lªn cïng muèn tham gia dù ¸n hoÆc Thñ tíng ChÝnh phñ yªu cÇu.  C¨n cø vµo c¸ch thøc më thÇu Cã thÓ chia ®Êu thÇu thµnh ba lo¹i: * §Êu thÇu mét tói hå s¬ : Lµ ph¬ng thøc mµ nhµ thÇu nép hå s¬ mêi thÇu trong mét tói hå s¬. §Ò xuÊt vÒ tµi chÝnh vµ ®Ò xuÊt kü thuËt bá chung vµo mét tói hå. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông cho ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ vµ x©y l¾p. 7 * §Êu thÇu hai tói hå s¬: Lµ ph¬ng thøc mµ nhµ thÇu nép ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt vµ ®Ò xuÊt tµi chÝnh n»m trong hai tói hå s¬ riªng biÖt trong cïng mét thêi ®iÓm. Tói hå s¬ ®Ò xuÊt kü thuËt sÏ ®îc xem xÐt tríc ®Ó ®¸nh gi¸. Ph¬ng thøc nµy chØ ®îc ¸p dông ®èi víi ®Êu thÇu tuyÓn chän t vÊn. * §Êu thÇu hai giai ®o¹n : Giai ®o¹n 1 : C¸c nhµ thÇu nép hå s¬ dù thÇu s¬ bé ®Ó ®Ò xuÊt vÒ kü thuËt vµ ph¬ng ¸n tµi chÝnh ( Cha cã gi¸) ®Ó bªn mêi thÇu xem xÐt vµ th¶o luËn cô thÓ víi tõng nhµ thÇu nh»m thèng nhÊt vÒ yªu cÇu vµ tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó nhµ thÇu chuÈn bÞ vµ nép hå s¬ mêi thÇu chÝnh thøc cña m×nh. Giai ®o¹n 2 : Bªn mêi thÇu mêi c¸c nhµ thÇu tham gia trong giai ®o¹n 1 nép hå s¬ mêi thÇu chÝnh thøc víi ®Ò xuÊt kü thuËt ®· ®îc bæ sung hoµn chØnh trªn cïng mét mÆt b»ng kü thuËt vµ ®Ò xuÊt chi tiÕt vÒ tµi chÝnh víi ®Çy ®ñ néi dung vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn, ®iÒu kiÖn hîp ®ång, gi¸ dù thÇu. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông cho c¸c trêng hîp nh : ®Êu thÇu mua s¾m hoÆc x©y l¾p cã gi¸ trÞ tõ 500 tû trë lªn; C¸c gãi thÇu mua s¾m hµng ho¸ cã tÝnh chÊt lùa chän c«ng nghÖ thiÕt bÞ toµn bé, phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vÒ kü thuËt hoÆc gãi thÇu x©y l¾p ®Æc biÖt phøc t¹p; dù ¸n thùc hiÖn ch×a kho¸ trao tay.  C¨n cø vµo h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu 8 * §Êu thÇu më réng ( c¹nh tranh réng r·i ) Lµ h×nh thøc ®Êu thÇu kh«ng h¹n chÕ sè lîng nhµ thÇu tham gia. Bªn mêi thÇu th«ng b¸o c«ng khai vÒ c¸c ®iÒu kiÖn, thêi gian dù thÇu trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng tèi thiÓu 10 ngµy tríc khi ph¸t hµnh hå s¬ mêi thÇu. §©y lµ h×nh thøc chñ yÕu ®îc ¸p dông trong ®Êu thÇu. * §Êu thÇu c¹nh tranh h¹n chÕ: Lµ h×nh thøc h¹n chÕ sè lîng nhµ thÇu tham gia. Bªn mêi thÇu x¸c ®Þnh tríc danh s¸ch c¸c nhµ thÇu ®îc tham gia vµ hå s¬ mêi thÇu chØ ®îc b¸n cho c¸c nhµ thÇu nµy mµ th«i. H×nh thøc nµy chØ ®îc xem xÐt ¸p dông khi cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: - ChØ cã mét sè nhµ thÇu cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®ßi hái cña gãi thÇu; - C¸c nguån vèn sö dông yªu cÇu ph¶i tiÕn hµnh ®Êu thÇu h¹n chÕ; - Do t×nh h×nh cô thÓ cña gãi thÇu mµ viÖc ®Êu thÇu h¹n chÕ cã lîi thÕ. * §Êu thÇu canh tranh h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a hay cßn gäi lµ chØ ®Þnh thÇu: Lµ h×nh thøc chän trùc tiÕp nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu cña gãi thÇu ®Ó th¬ng th¶o hîp ®ång. Quy chÕ ®Êu thÇu cu¨ ViÖt Nam cã qui ®Þnh nh÷ng h×nh thøc sau ®©y ®îc ¸p dông - Trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng do thiªn tai, ®Þch ho¹, chñ dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng vµ gi¸ trÞ t¹m tÝnh, sau ®ã ph¶i lËp ®Çy ®ñ hå s¬, dù to¸n ®îc tr×nh duyÖt theo quy ®Þnh 9 - Gãi thÇu cã tÝnh chÊt nghiªn cøu, thö nghiÖm, bÝ mËt quèc gia, bÝ mËt quèc phßng. - Gãi thÇu cã gi¸ trÞ díi l tû ®ång ®èi víi mua s¾m hµng ho¸, díi 500 triÖu ®ång ®èi víi t vÊn. - Gãi thÇu cã tÝnh chÊt ®Æc biÖt ch¼ng h¹n c¬ quan tµi trî yªu cÇu, cã kü thuËt vµ c«ng nghÖ phøc t¹p hoÆc yªu cÇu ®ét xuÊt. - PhÇn vèn ng©n s¸ch dµnh cho dù ¸n cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp ®Ó nghiªn cøu quy hoÆch ph¸t triÓn nghµnh, quy hoÆch chung x©y dùng ®« thÞ vµ n«ng th«n. - Gãi thÇu t vÊn lËp b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi cña dù ¸cn ®Çu t. Trong trêng hîp chØ ®Þnh thÇu cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ 3 néi dung nh lý do chØ ®Þnh thÇu, kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc vÒ mÆt kü thuËt, tµi chÝnh cña nhµ thÇu ®îc ®Ò nghÞ phª duyÖt, vµ gi¸ trÞ vµ khèi lîng ®· ®îc ngêi cã quyÒn phª duyÖt lµm c¨n cø cho chØ ®Þnh thÇu. 1.4 C¸c qui tr×nh ®Êu tiªu biÓu trªn thÕ giíi Trªn c¬ së ®îc chñ dù ¸n sÏ tiÕn hµnh triÓn khai thùc hiÖn cho tõng gãi thÇu theo h×nh lùa chän c¸c nhµ thÇu x¸c ®Þnh. Quy tr×nh ®Êu thÇu gåm bÈy giai ®o¹n, hiÖn t¹i WB, ADB vµ ViÖt Nam ®Òu ¸p dông quy tr×nh nµy. Cã thÓ m« t¶ kh¸i qu¸t nh÷ng c«ng viÖc mµ nhµ thÇu vµ Bªn mêi thÇu ph¶i thùc hiÖn trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c ®Êu thÇu th«ng qua s¬ ®å sau: 10 Tr×nh tù ®Êu thÇu cho mét gãi thÇu LËp hå s¬ mêi thÇu ChuÈn Chuaaa bÞ ®Êu thÇu Th«ng b¸o mêi thÇu S¬ tuyÓn Ph¸t hµnh HSMT Tæ chøc ®Êu thÇu LËp tæ chuyªn gia xÐt thÇu X©y dùng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chi tiÕt §¸nh gi¸ s¬ bé XÐt thÇu §¸nh gi¸ chi tiÕt B¸o c¸o kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ TÝnh ph¸p lý ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu Quy tr×nh KÕt qu¶ ®Êu thÇu (®îc vµ tån t¹i) Tªn nhµ thÇu C«ng bè kÕt qu¶ ®Êu thÇu Gi¸ tróng thÇu Lo¹i hîp ®ång 11 Chi tiÕt ho¸ Hoµn thiÖn hîp ®ång C¸c xem xÐt kh¸c Ký hîp ®ång ViÖt Nam còng ¸p dông quy tr×nh ®Êu thÇu nµy, theo N§ 88/CP vµ N§ 14 CP nh÷ng bíc cô thÓ nh sau: Bíc 1 : ChuÈn bÞ ®Êu thÇu (1) LËp hå s¬ mêi thÇu * C¨n cø : - B¸o c¸o Nghiªn cøu kh¶ thi - KÕ hoÆch ®Êu thÇu ®îc duyÖt - Dù to¸n - C¸c quy ®Þnh cã liªn quan * Néi dung : - Yªu cÇu: §Çy ®ñ, chÝnh x¸c, râ rµng, kh¸ch quan, phï hîp víi c¸c c¨n cø - C¬ cÊu: §Çy ®ñ th«ng tin vÒ mÆt kü thuËt, tµi chÝnh, th¬ng m¹i, C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu vµ c¸c (2) Th«ng b¸o - néi dung kh¸c cÇn thiÕt. §Êu thÇu réng r·i/s¬ tuyÓn mêi thÇu (3) S¬ tuyÓn - B¸o phæ th«ng hµng ngµy, 3 kú liªn tôc Ph¹m vi : Gãi hµng ho¸ tõ 300 tû ®ång trë lªn, gãi x©y l¾p tõ 200 tû ®ång trë lªn - C¸c bíc s¬ tuyÓn gåm : lËp hå s¬ mêi 12 thÇu, lËp tiªu chuÈn ®¸nh gi¸, tiÕp nhËn vµ ®¸nh gi¸ hå s¬ mêi thÇu, tr×nh duyÖt kÕt qu¶ ®Êu thÇu, th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu. 13 Bíc 2 : Tæ chøc ®Êu thÇu (1) LËp tæ - Thµnh phÇn tæ chuyªn gia - Tiªu chuÈn - NhiÖm vô Bªn mêi thÇu ®Ò xuÊt, ngêi cã thÈm quyÒn hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn chÊp thuËn, sau ®ã bªn mêi (2) Ph¸t thÇu ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp. - Cung cÊp miÔn phÝ hå s¬ mêi thÇu hoÆc b¸n hå hµnh hå s¬ s¬ mêi thÇu kh«ng qu¸ 500,000 VN§ mêi thÇu (3) Gi¶i - Th«ng qua héi nghÞ ®¸p th¾c - Tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n m¾c (4) X©y - §èi víi tuyÓn chän t vÊn : Thang ®iÓm kü dùng tæ thuËt vµ thang ®iÓm tæng hîp lµ 100,1000 chøc ®Êu ®iÓm thÇu chi - tiÕt §èi víi hµng ho¸ vµ x©y l¾p : thang ®iÓm kü thuËt lµ 100,1000 ®iÓm v© c¸ch x¸c ®Þnh ®¸nh gi¸ Bíc 3 : XÐt thÇu 1. T vÊn * §¸nh gi¸ kü thuËt : nhµ thÇu ®¸p øng yªu cÇu nÕu ®¹t ®iÓm tèi thiÓu h¬n 70% * §¸nh gi¸ tæng hîp : ®iÓm kü thuËt vµ ®iÓm tµi chÝnh * XÕp h¹ng ®Ó th¬ng th¶o hîp ®ång víi nhµ thÇu 2. §èi víi cã ®iÓm tæng hîp cao nhÊt * Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ : theo ph¬ng ph¸p Gi¸ hµng hãa ®¸nh gi¸, 2 bíc: vµ x©y l¾p - Bíc 1 : kiÓm tra chän danh s¸ch ng¾n - Bíc 2 : X¸c ®Þnh gi¸ ®¸nh gi¸ ®Ó xÕp h¹ng 14 * Trao cho nhµ thÇu nÕu : 3. Gãi thÇu - §¸p øng c¬ b¶n yªu cÇu hå s¬ mêi thÇu - Cã gi¸ ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt Cã gi¸ dù thÇu nhá h¬n gi¸ gãi thÇu ®îc duyÖt * §¸nh gi¸ kü thuËt : §¹t/Kh«ng ®¹t quy m« nhá * X¸c ®Þnh gi¸ dù thÇu sau söa lçi vµ sai lÖnh thÊp nhÊt. Bíc 4: ThÈm ®Þnh vµ phª duyÖt 1. Néi dung - C¨n cø ph¸p lý thÈm ®Þnh - Quy tr×nh ®Êu thÇu - KÕt qu¶ ®Êu thÇu ( kinh nghiÖm n¨ng lùc, kh¶ n¨ng ®¸p øng cña nhµ thÇu, gi¸ ®Ò nghÞ tróng thÇu) 2. C¬ quan vµ - ThÈm ®Þnh kh«ng ph¶i lµ ®¸nh gi¸ l¹i - Hå s¬ mêi thÇu Bé KH§T thÈm ®Þnh ( tèi ®a lµ 30 thêi gian thÈm ®Þnh ngµy) §¬n vÞ gióp viÖc liªn quan ( Tèi ®a lµ - 20 ngµy) §èi víi gãi thÇu quy m« nhá ( tèi ®a lµ 3. Phª duyÖt 7 ngµy) Ngêi cã thÈm quyÒn hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn. Bíc 5 : C«ng bè tróng thÇu (1) §iÒu kiÖn - Cã quyÕt ®Þnh cña ngêi cã thÈm quyÒn hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn. (2) Néi dung - Cã hay kh«ng cã nhµ thÇu tróng thÇu Tªn nhµ thÇu tróng thÇu - Gi¸ tróng thÇu - Lo¹i hîp ®ång 15 Bíc 6 . Hoµn thiÖn hîp ®ång (1) Thêi gian Kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ khi cã th«ng b¸o (2) Néi dung tróng thÇu Gi¶i quyÕt c¸c néi dung tån t¹i (3) Nguyªn t¾c - Chi tiÕt ho¸ c¸c chi phÝ - Nghiªn cøu s¸ng kiÕn, gi¶i ph¸p tèi u - do nhµ thÇu ®Ò xuÊt §¶m b¶o ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña Hå s¬ mêi thÇu (4) Gãi thÇu Gi¸ ký hîp ®ång ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ tróng thÇu ®· duyÖt Kh«ng cÇn ph¬ng th¶o hoµn thiÖn nhá Bíc 7. Ký hîp ®ång (1) §iÒu kiÖn - Sau khi th¬ng th¶o hoµn thiÖn hîp ®ång - CËp nhËt th«ng tin vÒ n¨ng lùc nhµ thÇu - Cã b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång( tríc ki ký hîp ®ång hoÆc hîp ®ång cã hiÖu lùc) (2) H×nh thøc - C«ng khai - §¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña bªn mêi thÇu vµ nhµ thÇu. II. §Êu thÇu mét ph¬ng thøc mua s¾m cã hiÖu qu¶ 1/ Sù cÇn thiÕt ¸p dông ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ : C¸c tæ chøc doanh nghiÖp thuéc khu vùc nhµ níc tiÕn hµnh mua s¾m chÞu mét tr¸ch nhiÖm ®Æc biÖt lµ ®¶m 16 b¶o kh«ng l·ng phÝ vèn cña c«ng. Dï vèn ®ã lµ vèn lu ®éng b×nh thêng hay tõ nguån vèn do Ng©n s¸ch nhµ níc cÊp th× c¸c c¬ quan thùc hiÖn mua s¾m còng ph¶i sö dông vµo ®ã ®Ó mua s¾m ®îc hµng ho¸ dÞch vô ®óng nh môc tiªu ®· ®Þnh; ®óng thêi ®iÓm cÇm mua víi mét ®ång vèn bá ra mua s¾m. 2/ / Lîi Ých cña ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ :  §èi víi Nhµ níc : Th«ng qua ®Êu thÇu gióp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn tËp trung tr¸nh ®îc sù l·ng phÝ kh«ng ®¸ng cã trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n do cã sù mãc ngoÆc gi÷a bªn A vµ bªn B. Nguån lùc cña nhµ níc do tiÒn thuÕ cña doanh nghiÖp vµ nh©n d©n ®ãng. Do ®ã ®èi mäi chÝnh phñ viÖc sö dông nguån lùc nµy hiÖu qu¶ tiÕt kiÖm ®óng môc ®Ých lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt vµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ thùc hiÖn ®Êu thÇu minh b¹ch c«ng khai. HÇu hÕt c¸c níc ®Ò cã qui ®Þnh chi tiÕt vÒ ®Êu thÇu khi sö dông nguån tiÒn c«ng quÜ. Mét sè níc nh Mü, Anh, Sovenia v.v. cßn cã c¬ quan mua s¾m quèc gia ®éc lËp chÞu tr¸ch nhiÖm ban hµnh v¨n b¶n ph¸p qui vÒ mua s¾m c«ng vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng mua s¾m c«ng cña c¸c c¬ quan vµ doanh nghiÖp nhµ níc. ViÖc qui chÕ ®Êu thÇu râ rµng minh b¹ch c¬ quan gi¸m s¸t ®éc lËp lµ nh÷ng yÕu tè quan träng trong viÖc gióp mét sè níc ®¶m b¶o tiÕt kiÖm trong viÖc mua s¾m c«ng. T¹i ViÖt Nam chóng ta cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p qui thÓ chÕ ho¸ ho¹t ®éng mua s¾m c«ng trong c¸c doanh nghiÖp vµ c¬ quan nhµ níc. Ho¹t ®éng ®Êu thÇu còng ®· ®îc sö dông 17 réng r·i vµ bíc ®Çu cã kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Theo b¸o c¸o cña Bé KH§T vµ DiÔn ®µn doanh NghiÖp ngµy 28/3/2003 viÖc ¸p dông ®Êu thÇu c¹nh tranh réng r·i b¾t ®Çu tõ n¨m 1996 ®· cho thÊy møc tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ vèn ®Çu t c«ng céng. N¨m 1999 ®· tiÕt kiÖm tíi 14% so víi dù to¸n tríc thÇu. Mçi n¨m chóng ta mua s¾m theo qui chÕ ®Êu thÇu (tõ c¸c nguån vèn kho¶ng 3 tû USD) nghÜa lµ tiÕt kiÖm ë kh©u ®Êu thÇu vµo kho¶ng trªn díi 300 triÖu USD /n¨m. §Êu thÇu cßn mang l¹i cho Nhµ níc nh÷ng ®Çu t míi vÒ c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i phôc vô thiÕt thùc cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §Êu thÇu minh b¹ch t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ thÇu c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ ®a ra nh÷ng ph¬ng ¸n c«ng nghÖ thiÕt bÞ c¸c ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i vµ tµi chÝnh c¹nh tranh nhÊt ®Ó chñ ®Çu t lùa chän. Qua ®ã chñ ®Çu t (trêng hîp mua s¾m c«ng chñ ®Çu t chÝnh lµ c¸c c¬ quan/doanh nghiÖp nhµ níc) cã thÓ chän ®îc ph¬ng ¸n vµ ®iÒu kiÖn hîp lý nhÊt. Tr¸nh hiÖn tîng Ðp gi¸ do c¸c nhµ thÇu ph¶i c¹nh tranh ®Ó b¸n hµng, cung cÊp dÞch vô. T¹i ViÖt Nam mÆc dï cßn cã nhiÒu c«ng tr×nh cßn cã vÊn ®Ò, nhng t¸c dông cña ®Êu thÇu trong viÖc lùa chän m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. C«ng tr×nh nh nhµ m¸y xi m¨ng, ®Iön, cÇu ®êng v.v… phÇn lín lµ kÕt qu¶ ®Êu thÇu quèc tÕ, ®· ®ang vµ sÏ ph¸t huy t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt níc. * §èi víi chñ ®Çu t: ViÖc ¸p dông ®Êu thÇu c¹nh tranh c«ng khai lµ ph¬ng thøc thÝch hîp nhÊt ®Ó lùa chän ®îc nhµ thÇu cã n¨ng lùc 18 ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña m×nh vÒ kü thuËt, ®¶m b¶o chÊt lîng vµ kÕ ho¹ch ®Æt ra, ®ång thêi còng cã ®îc gi¸ thµnh vµ ®iÒu kiÖn tÝn dông hîp lý nhÊt, tiÕt kiÖm vèn ®Çu t c¬ b¶n, thùc hiÖn ®óng tiÕn ®é c«ng tr×nh. §Êu thÇu còng cã thÓ chèng t×nh tr¹ng ®éc quyÒn vÒ gi¸ c¶ cña nhµ thÇu. Nh tr×nh bµy ë phÇn trªn qua c¹nh tranh ®Êu thÇu sÏ gióp chñ ®Çu t lùa chän ®îc ph¬ng ¸n c«ng nghÖ, tµi chÝnh vµ th¬ng m¹i phï hîp nhÊt vµ tr¸nh t×nh tr¹ng Ðp gi¸. Tµi liÖu mêi thÇu do chñ ®Çu t chuÈn bÞ lµ c¬ së cho c¸c nhµ thÇu chuÈn bÞ hå s¬ dù thÇu thÓ hiÖn ý chÝ vµ nguyÖn väng cña chñ ®Çu t ®èi víi yªu cÇu thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, tµi chÝnh vµ th¬ng m¹i. Qua ®Êu thÇu tr×nh ®é n¨ng lùc cña c¸c nhµ thÇu thÓ hiÖn râ qua qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Do ®ã cã thÓ nãi ®Êu thÇu minh b¹ch gióp chñ ®Çu t lùa chän ®îc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i tÝn dông phï hîp nhÊt. Tuy nhiªn viÖc nµy cßn phô thuéc vµo chÝnh b¶n th©n chñ ®Çu t vµ ®éi ngò t vÊn gióp viÖc cã c«ng t©m, ®ñ tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c nhµ thÇu hay kh«ng. * §èi víi nhµ thÇu: §Êu thÇu lµ h×nh thøc b¶o ®¶m c«ng b»ng vµ c¬ héi t¬ng ®èi cho tÊt c¶ c¸c nhµ cung cÊp tiÒm n¨ng. Th«ng qua ®Êu thÇu kÝch thÝch c¸c nhµ thÇu n©ng cao tr×nh ®é, n©ng cao chÊt lîng uy tÝn s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ trêng. Sù c¹nh tranh trong c¸c cuéc ®Êu thÇu ®· buéc c¸c nhµ thÇu ph¶i v¬n lªn trong hoÆt ®éng kinh doanh cña m×nh, ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu kü thÞ trêng sao cho s¶n 19 phÈm khi m×nh chµo ph¶i phï hîp víi ngêi mua vÒ mÆt gi¸ c¶, tÝnh n¨ng sö dông vµ ®iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt cña níc së t¹i. Còng nhê ®ã c¸c nhµ thÇu ph¶i lu«ng ®æi míi m×nh vµ ph¶i tÝch luü nhiÒu kinh nghiÖm ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. ë ViÖt Nam nãi riªng nhê cã ®Êu thÇu mµ c¸c nhµ thÇu nh TCT X©y Dùng Trêng S¬n, TCT x©y dùng Hµ Néi, LILAMA, VINACONEX ®Òu ®· trëng thµnh vµ thêng xuyªn cã tªn trong danh s¸ch tróng thÇu kÓ c¶ c¸c dù ¸n lín do WB, ADB hay JBIC tµi trî. 3/ TÝnh chÊt cña ho¹t ®éng ®Êu thÇu mua s¾m hµng ho¸ : 3.1 TÝnh b×nh ®¼ng : TÝnh b×nh ®¼ng ®îc thÓ hiÖn ë chç mäi nhµ thÇu ®Òu ®îc ®èi xö mét c¸ch c«ng b»ng ®Ó t¹o ®îc mét m«i trêng c¹nh tranh hoµn h¶o nhÊt. Mäi nhµ thÇu ®Òu ®îc bªn mêi thÇu cung cÊp nh÷ng th«ng tin liªn quan mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt vµ gièng nhÊt, hä ®Òu chÞu mét c¬ chÕ thÈm ®Þnh vµ mét thang ®iÓm thèng nhÊt, mäi h×nh thøc mãc ngoÆc, thiªn vÞ ®Òu vi ph¹m nguyªn t¾c ®Êu thÇu. ChØ khi nµo ®Êu thÇu tho¶ m·n tÝnh b×nh ®¼ng th× nhµ thÇu míi cã ®îc mét m«i trêng c¹nh tranh thùc sù vµ míi ®em l¹i lîi Ých thùc sù cho chñ ®Çu t còng nh c¸c nhµ thÇu. 3.2- TÝnh nhÊt qu¸n : Trong ®Êu thÇu mäi quyÕt ®Þnh ®a ra ®Òu kh«ng thÓ söa ®æi ®îc sau khi ®· hÕt h¹n nép hå s¬ dù thÇu, c¸c ®Ò 20