Tài liệu Huong dan thiet ke thuc hanh thi nghiem

1 SÔÛ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO GIALAI TRÖÔØNG TRUNG HOÏC PHOÅ THOÂNG BAÙN COÂNG PHAN BOÄI CHAÂU ---TOÅ: HOAÙ - SINH ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN: HÖÔÙNG DAÃN THIEÁT KEÁ THÖÏC HAØNH - THÍ NGHIEÄM HOAÙ HOÏC LÔÙP 10 (THEO CHÖÔNG TRÌNH THAY SAÙCH) NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN- GIAÙO VIEÂN: HOAØNG VAÊN HOAN THAÙNG 3 NAÊM 2008 Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 2 HOAÙ HOÏC LÔÙP 10 CHÖÔNG TRÌNH CHUAÅN HOÏC KYØ I Chöông 4: PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ – KHÖÛ BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 1 Baøi hoïc soá: 20 Teân baøi thöïc haønh: Tieát soá: 34 ---10CB--Phaûn öùng oxi hoaù khöû HÌNH VEÕ LAÉP RAÙP DUÏNG CUÏ NEÂU CAÙCH TIEÁN HAØNH 1. Thí nghieäm phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch axit a) Caùch tieán haønh: Cho vaøo oáng nghieäm moät vieân keõm nhoû chöùa saün 2ml dd H2SO4  15%. Vieân keõm nhoû b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi thích, 2 ml dd H2 SO2 vieát PTHH. (…) loaõng 15% 0 +1 +2 0 Zn + H 2 SO 4  Zn SO4 + H 2 2.Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái a) Caùch tieán haønh: Cho ñinh saét ñaõ caïo saïch gæ vaøo oáng nghieäm chöùa saün 2 ml dd CuSO4. b) Ñôïi 10 phuùt sau quan saùt hieän 2 ml dd Ñinh saét CuSO 4 töôïng , giaûi thích, vieát PTHH. (…) saïc h loaõng Fe + CuSO4  Cu + FeSO4 Vai troø caùc chaát tham gia phaûn öùng:… 3.Phaûn öùng oxi hoaù khöû trong moâi tröôøng axit a) Caùch tieán haønh: Roùt vaøo oáng nghieäm khoaûng 2ml dd dd KMnO4 FeSO4 theâm vaøo ñoù 1ml dd H2SO4 loaõng, nhoû tieáp töøng gioït dd KMnO4 laéc nheï sau moãi laàn nhoû gioït. b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi thích, 1 ml dd vieát PTHH. (…) H2SO4 loaõng 2 ml dd 10FeSO4+2KMnO4 +8H2SO4  laéc FeSO4 nheï dd KMnO4 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O HOÏC KYØ II Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 3 Chöông 5: NHOÙM HALOGEN BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 2 Baøi hoïc soá : 27 ---10CB--- Teân baøi thöïc haønh: Tính chaát hoaù hoïc cuûa khí clo vaø hôïp chaát cuûa clo HÌNH VEÕ Tieát soá: 41 CAÙCH TIEÁN HAØNH 1 Ñieàu cheá khí clo. Tính taåy maøu cuûa khí clo aåm. * - Cho vaøo oáng nghieäm khoâ vaøi Giaáy tinh theå KMnO4, nhoû tieáp maøu aåm Khí Cl2 vaøo oáng nghieäm vaøi gioït dung dòch HCl ñaäm ñaëc. dd HCl - Ñaäy oáng nghieäm baèng nuùt + KMnO4 cao su coù keïp baêng giaáy maøu aåm. - Quan saùt söï thay ñoåi cuûa Chuù yù: coù theå duøng KClO3 löôïng giaáy maøu, maøu khí clo taïo ra. ít hôn vaø dd HCl ñaëc ñeå ñieàu cheá Giaûi thích vaø vieát phöông clo. trình hoaù hoïc. KClO3 + HCl  KCl + HClO3 ** HClO3 coù tính oxi hoaù maïnh vaø - Caùc phaûn öùng: deã bò phaân huyû trong moâi tröông 2KMnO4 + 16HCl  2 KCl + axit: 2MnCl2 + 5Cl2 +8H2O. 2HClO3 + 10HCl 6Cl2 + 6H2O Taùc duïng clo ñoái vôùi giaáy maøu aåm: Cl2 + H2O � HCl + HClO Tính oxi hoaù maïnh cuûa HClO laøm maát maøu cuûa giaáy maøu. 2 .Ñieàu cheá axit clohiñic - Cho vaøo oáng nghieäm (1) moät ít tinh heå muoái aên roài roùt dung dòch H2SO4 ñaäm ñaëc vaøo ñuû ñeå thaám öôùt muoái aên. - Roùt khoaûng 5 ml nöôùc vaøo oáng nghieäm (2) laép duïngc cuï nhö hình Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 4 khí HCl H2SO4 ñaëc (1) Boâng (2) NaCl H2O veõ, ñaäy oáng nghieäm (2) baèng boâng vaûi. - Ñun caån thaän oáng nghieäm (1). Neáu thaáy suûi boït thì taïm ngöøng ñun. Quan saùt hieän töôïng. Vieát phöông trình hoaù hoïc ñieàu cheá axit clohiñric. 0 <250 C Gôïi yù: Phaûn öùng: NaCl + H2SO4 ����� NaHSO4 +HCl Khí HCl tan nhieàu trong nöôùc laø do phaân töû HCl phaân cöïc maïnh. Dung dòch thu ñöôïc laø dung dòch axit clohiñric, laø axit maïnh neân laøm giaáy quì chuyeån maøu ñoû. 3. Baøi taäp thöïc nghieäm phaân bieät caùc dung dòch. - Ba loï dung dòch hoaù chaát maát Gôïi yù: nhaõn. Chöùa rieâng bieät caùc dung - Laáy 3 oáng nghieäm ghi soá dòch: HCl, NaCl vaø HNO3. töông öùng laø (1’), (2’) vaø (3’) . - Laáy 3 que ñuõa thuyû tinh nhuùng vaøo töøng oáng rieâng (1) (2) (3) bieät vaø thöû treân 3 mieáng giaáy - Laáy ôû moãi loï moät ít dung dòch quì tím khaùc nhau, dung dòch cho vaøo 3 oáng nghieäm khaùc vaø naøo khoâng chuyeån giaáy quì ghi soá töông öùng laø (1’), (2’) vaø thaønh maøu ñoû laø dung dòch (3’) roài choïn thuoác thöû nhaän bieát NaCl. caùc chaát treân trong 3 oáng nghieäm - Hai oáng nghieâm coøn laïi laø naøy. dung dòch HCl vaø HNO3, cho laàn löôït taùc duïng vôùi dung (1') (2 ' ) (3') dòch AgNO3, dung dòch naøo taïo keát tuûa traéng laø dung dòch HCl, dung dòch khoâng taïo keát tuûa traéng laø dung dòch HNO3. 1' 2' 3' HCl + AgNO3  AgCl + HNO3 maøu traéng Chöông 5: NHOÙM HALOGEN BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 3 Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 5 Baøi hoïc soá: 28 Teân baøi thöïc haønh: Tieát soá :47 ---10CB--Tính chaát hoaù hoïc cuûa brom vaø iot HÌNH VEÕ CAÙCH TIEÁN HAØNH Thí nghieäm 1: So saùnh tính oxi hoaù cuûa brom vaø clo. - Cho 1 ml dung dòch NaBr vaøo oáng nghieäm, nhoû tieáp vaøo vaøi gioït nöôùc clo môùi ñieàu cheá ñöôïc , laéc nheï. Gôïi yù: Dung dòch NaBr töø khoâng maøu seõ chuyeån thaønh maøu ñoû naâu, do Br2 ñaõ taïo ra töø phaûn öùng: Cl2 + 2NaBr  2NaCl + Br2 Nöôùc clo ñoû naâu 1 ml dd NaBr Laéc nheï Phaûn öùng xaûy ra laø do tính oxi hoaù cuûa clo maïnh hôn brom. Clo ñaåy brom ra khoûi hôïp chaát muoái NaBr, taïo Br2 maøu ñoû naâu. Thí nghieäm2: So saùnh tính oxi hoaù cuûa brom vaø iot. - Cho 1 ml dung dòch NaI vaøo oáng nghieäm, nhoû tieáp vaøo vaøi gioït nöôùc brom, laéc nheï. Gôïi yù: Dung dòch NaI khoâng maøu seõ chuyeån thaønh Nöôùc brom maøu ñen tím, do I2 taïo ra töø phaûn öùng: Br2 + 2NaBr  2NaBrl + I2 1 ml dd NaI Laéc nheï ñen tím Phaûn öùng xaûy ra ñöôïc laø do tính oxi hoaù cuûa brom maïnh hôn iot. Brom ñaåy iot ra khoûi hôïp chaát muoái NaI, taïo iot töï do coù maøu ñen tím. Thí nghieäm 3: Taùc duïng cuûa iot vôùi hoà tinh boät.. - Cho vaøo oáng nghieäm 1ml hoà tinh boät(1) . Nhoû tieáp moät gioït nöôùc iot vaøo oáng nghieäm, quan saùt; ñun noùng oáng nghieäm, quan saùt; ñeå nguoäi oáng nghieäm, quan saùt Gôïi yù: - Khi iot tieáp xuùc vôùi hoà tinh boät thì taïo thaønh maøu xanh thaãm, do caùc phaân töû cuûa iot ñaõ xaâm nhaäp vaøo caùc loã troáng cuûa nhöõng phaân töû khoång loà cuûa hoàt tinh boät taïo ra maøu xanh thaãm (2). Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 6 Nöôùc iot Nöôùc iot 1 2 3 4 Hoà tinh boät Giöõa iot vaø hoà tinh boät khoâng coù phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra. Khi bò ñun noùng caùc phaân töû iot chuyeån thaønh hôi bay leân, neân maát maøu xanh (3), ñeå nguoäi caùc phaân töû I2 ngöng tuï laïi baùm vaøo hoà tinh boät, neân xuaát hieän laïi maøu xanh ñen (4). Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 7 Chöông 6: NHOÙM OXI – LÖU HUYØNH BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 4 Baøi hoïc soá: 31 ---10CB--- Tieát Teân baøi thöïc haønh: soá: 51 Tính chaát cuûa oxi, löu huyønh HÌNH VEÕ CAÙCH TIEÁN HAØNH 1. Tính oxi hoaù cuûa oxi. 1 2 Daây theùp x oaén Cuïc than laøm moài laøm moài Bình khí oxi Nöôùc 4 Ñöa nhanh 3 Theùp xoaén sau khi chaùy Ñoát ñeán noùng ñoû Saét chaùy trong oxi choùi, nhieàu haït nhoû baén toeù nhö phaùo hoa. Phaûn öùng: 3Fe + 2O2 - Ñoát noùng daây theùp xoaén ( coù gaén maåu than ôû ñaàu ñeå laøm moài) treân ngoïn löûa ñeøn coàn roài ñöa nhanh vaøo bình chöùa khí oxi. Gôïi yù: - Phaûn öùng xaûy ra maõnh lieät keøm theo “khoùi naâu” taïo ra, chaùy saùng 0  t Fe3O4 2. Söï bieán ñoåi traïng thaùi cuûa löu huyønh theo nhieät ñoä. Laáy boät S baèng 2 haït ngoâ vaøo oáng nghieäm 2 3 chòu nhieät, keïp oáng 1 nghieäm ñun noùng Hôi treân ngoïn löûa ñeøn löu Löu huyønh coàn. huyønh Hieän töôïng: S raén vaøng  S loûng vaøng, linh ñoäng  quaùnh, nhôùt, ñoû naâu S hôi Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 8 coù maàu da cam. 3. Tính oxi hoaù cuûa löu huyønh. Hoãn hôïp boät saét vaø boät löu huyønh 1. Caùch tieán haønh: Cho vaøo oáng nghieäm khoâ, chòu nhieät 2 haït ngoâ boät hoãn hôïp Fe ( môùi) + S, keïp chaët oáng treân giaù saét vaø ñun baèng ñeøn coàn. 2. Hieän töôïng:Phaûn öùng xaûy ra maõnh lieät, toaû nhieàu nhieät (khi hoãn hôïp ñoû röïc thì ngöøng ñun) . Phaûn öùng. Fe + S  FeS 4. Tính khöû cuûa löu huyønh. 1. Caùch tieán haønh: Boät S baèng haït ngoâ vaøo muoãng hoaù chaát hoaëc ñuõa thuyû tinh hô noùng roài nhuùng ñuõa vaøo boät S, ñoát S chaùy S treân ngoïn löûa ñeøn boät coàn. Ñoát ñeán Bình khí oxi Löu huyønh + Môû naép loï khí oxi vaø S chaùy ñieàu cheá saün chaùy trong oxi ñöa nhanh S ñang caùy Lưu yù: Sau phản ứng cần phải đñậy bình lại vaøo loï. ngay để tránh khí đñộc SO2 thoaùt ra, hoaëc 2. Hieän töôïng: ñaäy bình baèng boâng taåm dung dòch NaOH. S chaùy trong oxi maõnh lieät hôn nhieàu khi chaùy trong khoâng khí, phaûn öùng toaû nhieàu nhieät. Phaûn öùng. S + O2  t SO2 Ñöa vaøo bình oxi 0 Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 9 Chöông 6: NHOÙM OXI – LÖU HUYØNH BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 5 Baøi hoïc soá: 35 Tieát soá: Teân baøi thöïc haønh: 59 ---10CB--Tính chaát caùc hôïp chaát cuûa löu huyønh HÌNH VEÕ CAÙCH TIEÁN HAØNH 1. Ñieàu cheá vaø chöùng minh tính khöû cuûa hiñro sunfua. - Thieát keá laép raùp duïng cuï nhö hình veõ. Ñoát khí hiñrosunfua taïo ra. a) Hieän töôïng: dd HCl Boït - dd HCl phaûn öùng vôùi FeS khí H2S FeS taïo boït khí, coù muøi “tröùng thoái”. - Ñoát thaáy ngoïn löûa chaùy saùng môø. b) Phaûn öùng: 2HCl + FeS  H2S + FeCl2 2H2S + 3O2  t 2H2O + 2SO2 + Q Löu yù: Khí H2S khoâng maøu, muøi tröùng thoái, khí SO2 khoâng maøu muøi soác, chuùng ñeàu raát ñoäc. 0 2. Tính khöû cuûa löu huyønh ñioxit. d d H 2S O 4 K hí SO2 N a 2S O 3 - Thieát keá duïng cuï, hoaù chaát nhö hình veõ. Daãn khí SO2 vaøo oáng nghieäm chöùa dung dòch nöôùc brom. Gôïi yù: - Hieän töôïng: - Dung dòch brom maát maøu, do phaûn öùng: SO2 + Br2 + 2H2O  2HBr + H2SO4 3. Tính oxi hoaù cuûa löu huyønh ñioxit Böôùc 1 taïo dd H2S Daãn khí H2S vaøo nöôùc taïo dung dòch H2S. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 10 Böôùc 2) Daãn khí SO2 vaøo dung dòch H2S. d d H 2S O 4 K hí Gôïi yù: - Hieän töôïng thaáy xuaát hieän keát tuûa maøu vaøng. - Do SO2 oxi hoaù H2S taïo ra (S) coù maøu vaøng theo phaûn öùng: SO2 + 2H2S  3S + 2H2O SO2 N a 2S O 3 d d dHH2 S2 S 4. Tính oxi hoaù cuûa axit sufurric ñaëc. 1ml dd H2SO4 a ñaäm ñaëc SO2 b Mieáng ñoàng (Cu) Giaáy quì tím Ñun noùng nheï Nöôùc - Laép oáng nghieäm treân giaù saét nhö hình veõ. - Cho vaø oáng nghieäm (a) 1 ml dung dòc H2SO4 ñaäm ñaëc, cho tieáp vaøo töø 1-2 maûnh phoi baøo ñoàng, ñaäy oáng (a) baèng nuùt cao su coù loã thoâng sang oáng (b) chöùa 2-3 ml nöôùc vaø coù maåu giaáy quì tím. Ñun noùng töø töø oâng nghieäm (a). Gôïi yù: Hieän töôïng: Oáng nghieäm (a) töø dung dòch khoâng maøu chuyeån sang maøu xanh vaø coù boït khí bay leân. OÁng nghieäm (b) coù boït khí, quì tím chuyeån sang ñoû. Phöông trình hoaù hoïc: ÔÛ oáng (a) Cu+2H2SO4 ñaäm ñaëc  t CuSO4+SO2+ 2H2O ÔÛ oáng (b) SO2 + H2O   H2SO3 Chuù yù: Muoán thaáy roõ maøu xanh cuûa oáng nghieäm (a) caàn ñoå theâm 0 Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 11 nöôùc vaøo ñeå CuSO4 chuyeån thaønh CuSO4 . 5H2O coù maøu xanh lam. Chöông 7: TOÁC ÑOÄ PHAÛN ÖÙNG VAØ CAÂN BAÈNG HOAÙ HOÏC BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 6 Baøi hoïc soá: 37 ---10CB--HÌNH VEÕ Teân baøi thöïc haønh: Toác ñoä phaûn öùng hoaù hoïc Tieát soá: 63 CAÙCH TIEÁN HAØNH Thí nghieäm 1: AÛnh höôûng cuûa noàng ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng. Hai vieân keõm coù kích thöôùc gioáng nhau - Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân giaù goã. OÁng 2 OÁng 1 - Roùt vaøo oáng (1) 3 ml dung dòch HCl 18% , oáng (2) 3ml dung 3 ml dd 3 ml dd dòch HCl 6%. HCl 18% HCl 6% C - Cuøng cho vaøo 2 oáng 2 vieân C keõm coù kích thöôùc gioáng nhau. C >C Gôïi yù: Hieän töôïng: Caû 2 oáng ñeàu coù boït khí bay leân nhöng boït khí ôû oáng (1) bay leân nhieàu hôn ôû oáng (2). Giaûi thích: Do noàng ñoä dung dòch axit ôû oáng (1) lôùn hôn oáng (2), maät ñoä axit treân cuøng moät dieän tích beà maët cuûa vieân keõm trong oáng (1) nhieàu hôn cuûa oáng (2). Do ñoù toác ñoä phaûn öùng ôû oáng (1) xaûy ra nhanh vaø taïo ra nhieàu boït khí hôn ôû oáng (2). - Phaûn öùng: Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2. C1 > C2  V1 > V2. 1 2 1 2 Thí nghieäm2: AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 12 Vieân keõm Vieân keõm oáng 1 t01 3 ml dd H2SO4 15% oáng 2 t02 Chæ ñun ñeán gaàn soâi 3 ml dd H2SO4 15% Cuõng hai vieân keõm coù kích thöôùc gioáng nhau vaø noàng ñoä axit ôû hai oáng nghieäm nhö nhau nhöng t01 < t02 - Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân giaù goã ( hoaëc treân giaù saét). - Roùt vaøo moãi oáng 3 ml dung dòch H2SO4 15%. Ñun oáng (2) ñeán gaàn soâi. - Cuøng cho vaøo 2 oáng 2 vieân keõm coù kích thöôùc gioáng nhau. Gôïi yù: Khi noàng ñoä 2 dung dòch axit ôû 2 oáng nghieäm nhö nhau, 2 vieân keõm coù kích thöôùc nhö nhau thì dieän tích beà maët tieáp vôùi dung dòch ôû 2 vieân keõm laø baèng nhau. Nhieät ñoä caøng cao, thì toác ñoä chuyeån ñoäng cuûa caùc phaàn töû trong dung dòch caøng nhanh, söï töông taùc caøng lôùn daãn ñeán phaûn öùng xaûy ra caøng nhanh, do vaäy oáng (2) coù boït khí taïo ra nhanh vaø nhieàu hôn oáng (1). Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2. T1 < T2  V1 < V2 Thí nghieäm 3: AÛnh höôûng cuûa dieän tích beà maët chaát raén ñeán toác ñoä phaûn öùng. Nhieàu Moät S2 - Chuaån bò 2 oáng nghieäm ñeå treân S1 vieân vieân keõm keõm giaù goã. OÁng 2 nhoû OÁng 1 lôùn - Roùt vaøo moãi oáng 3 ml dung dòch H2SO4 15%. 3 ml dd 3 ml dd H 2SO 4 - Cho vaøo oáng (1) moät vieân keõm, H 2SO 4 1 5% 15% ñoàng thôøi cho vaøo oáng (2) vaøi Khoái löôïng hai phaàn keõm baèng nhau vieân keõm nhoû nhöng toång khoái nhöng dieän tích beà maët S1 < S2 löôïng baèng khoái löôïng ôû vieân (Coù theå ñeå hai oáng nghieäm keõm ñaõ cho vaøo oáng (1). naøy treân giaù goã nhö thí nghieäm 1 cuõng ñöôïc) Hieän töôïng - OÁng (2) boït khí taïo ra nhieàu vaø nhanh hôn oáng (1). - Giaûi thích: Do löôïng keõm cho vaøo oáng (2) coù toång dieän tích beà maët lôùn vieán keõm ôû oáng (1). Beà maët tieáp xuùc vôùi dung dòch caøng lôùn thì phaûn öùng xaûy ra caøng nhieàu vaø caøng nhanh: S 1< S2  V1< V2 Zn + 2HCl  ZnCl2 + H2 Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 13 HÖÔÙNG DAÃN THIEÁT KEÁ THÖÏC HAØNH HOAÙ HOÏC LÔÙP 10 CHÖÔNG TRÌNH NAÂNG CAO HOÏC KYØ I Chöông 1: BAÛNG TUAÀN HOAØN CAÙC NGUYEÂN TOÁ HOAÙ HOÏC VAØ ÑÒNH LUAÄT TUAÀN HOAØN BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 1 Baøi hoïc soá: 15 ---10NC--- Teân baøi thöïc haønh: Moät soá thao taùc thöïc haønh thí nghieäm hoaù hoïc. Söï bieán ñoåi tính chaát trong chu kì vaø nhoùm HÌNH VEÕ Tieát soá: 24 CAÙCH TIEÁN HAØNH 1. Moät soá thao tcaùc thöïc haønh thí nghieäm hoaù hoïc. a) Laáy hoaù chaát. (1) Chaát raén (2) - Khoâng neân laøm: * Khoâng laáy tay boác laáy hoaù chaát. * Khoâng ñeå uùp naép hoaù ñaäy hoaù chaát xuoáng baøn ( laøm maát ñoä tinh khieát cuûa Khoâng neân laøm Neân vaø phaûi laøm hoaù chaát). Chaát loûng - Neân vaø phaûi laøm: Phaûi * Laày thìa ñeå xuùc laáy duøng Khoâng pheãu hoaù chaát. ñoå roùt tröïc * Ñeå ngöûa naép hoaù chaát tieáp leân baøn. Khi roùt hoaù chaát loûng vaøo oáng nghieäm Khoâng caàm tröïc tieáp baèng tay 1/3 Phaûi duøng caëp oáng nghieäm 2/3 Ñoái vôùi chaát loûng: - Khoâng neân laøm: * Khoâng roùt tröïc tieáp töø loï naøy sang loï kia hoaëc oáng nghieäm naøy sang oáng nghieäm kia. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 14 - Neân vaø phaûi laøm: * Duøng pheãu hoaêïc oáng nhoû gioït . - Khoâng neân laøm: * Duøng tay caàm tröïc tieáp oáng nghieäm hoaëc loï hoaù chaát. - Neân vaø phaûi laøm: Phaûi duøng giaù saét hoaëc caëp oáng nghieäm khí roùt hoaù hoaù chaát. * Duøng oáng nhoû gioït ñeå nhoû hoaù chaát loûng vaøo oáng nghieäm. b) Troän hoaëc hoaø tan caùc hoaù chaát trong oáng nghieäm. Khaáy nheï - Troän caùc hoaù chaát trong coác: Duøng ñuõa thuyû tinh khuaáy troän. Khi ñun hoaù chaát raén Khi ñun hoaù chaát loûng 1/3 2/3 Khi caëp oáng nghieäm - Troän caùc hoaù chaát trong oáng nghieäm: Tay phaûi, duøng ngoùn caùi, ngoùn troû vaø ngoùn giöõa caàm oáng nghieäm ñaäp nheï vaøo ngoùn troû cuûa baøn tay traùi hoaëc ñaäp nheï vaø loøng baøn tay traùi. - Khoâng duøng ngoùn tay bòt mieäng oáng ñeå laéc. Vì hoaù chaát dính vaøo tay gaây ñoäc haïi. c) Ñun noùng hoaù chaát. - Ñun hoaù chaát raén trong oáng nghieäm, caëp oáng nghieäm mieäng oáng hôi chuùt xuoáng traùnh khi ñun coù hôi nöôùc ñoâng tuï chaûy xuoáng ñaùy oáng nghieäm gaëp noùng deã bò nöùt oáng. - Khi ñun hoaù chaát loûng trong coác phaûi duøng löôùi saét ( hoaëc maøng amiaêng), khoâng ñun Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 15 ( Hình veõ vaø noäi dung lí thuyeát keát tröïc tieáp coác vôùi ñeøn coàn deã laøm vôùi coác. hôïp theâm SGK) - Khoâng cuùi maét saùt coác ñang ñun noùng. - Caëp oáng nghieäm theo ñuùng qui caùch nhö hình veõ. 2. Thöïc haønh veà söï bieán ñoûi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong chu kì vaø nhoùm. a) Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa Maåu kali Maåu natri caùc nguyeân toá trong nhoùm. Coác 1 Coác 2 - Laáy 2 maåu kali vaø natri 60 ml nöôùc ñeàu coù cuøng baèng haït ñaäu cho vaøo 2 chöùa vaøi gioït phenolphtalein coác nöôùc pha saün dung dòch phenolphtalein. Quan saùt, giaûi thích, vieát phöông trình hoaù hoïc. 2 maå u magie Maåu natri b) Söï bieán ñoåi tính chaát cuûa caùc nguyeân toá trong chu kì. - Chuaån bò 3 coác ñeàu chöùa Coác 1 Coác 2 Coác 3 60ml nöôùc vaø vaøi gioït phenolphtalein, coác (3) coù 60 ml nöôùc 60 ml nöôùc 60 ml nöôùc ñun noùng. coù ñun noùng ( Moãi coác ñeàu chöùa saün vaøi gioït - Chuaån bò 3 maåu Na, Mg ( 1 phenolphtalein ñaõ khuaáy ñeàu) cuûa Na, 2 cuûa Mg) 3 maåu ñeàu coù kích thöôùc gioáng nhau. Cho Na vaøo coác (1) vaø 2 maåu Mg vaøo coác (2) vaø (3). Quan saùt, nhaän xeùt, ruùt ra keát luaän veà söï bieán ñoåi tính chaát caùc nguyeân toá trong chu kì. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 16 Chöông 4: PHAÛN ÖÙNG HOAÙ HOÏC BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 2 Baøi hoïc soá: 28 ---10NC--- Teân baøi thöïc haønh: PHAÛN ÖÙNG OXI HOAÙ KHÖÛ HÌNH VEÕ 2 ml dd H2 SO2 loaõng Vieân keõm nhoû Tieát soá: 46 CAÙCH TIEÁN HAØNH a) Caùch tieán haønh: Cho vaøo oáng nghieäm moät vieân keõm nhoû chöùa saün 2ml dd H2SO4  15%. b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi thích, vieát PTHH. (…) 0 +1 +2 0 Zn + H 2 SO4  Zn SO 4 + H 2 2.Phaûn öùng giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái a) Caùch tieán haønh: Cho ñinh saét ñaõ caïo saïch gæ vaøo oáng nghieäm chöùa saün 2 ml dd CuSO4. b) Ñôïi 10 phuùt sau quan saùt 2 ml dd hieän töôïng , giaûi thích, vieát Ñinh saét CuSO 4 saïc h PTHH. (…) loaõn g Fe + CuSO4  Cu + FeSO4 Vai troø caùc chaát tham gia phaûn öùng:… 3. Phaûn öùng oxi hoaù -khöû giöõa Mg vaø CO2. - Chuaån bò bình khí CO2, cho vaøo daùy bình lôùp caùt moûng baûo veä. - Daây theùp nhoû xoaén loø xo coù gaén baêng Mg. - Ñoát baêng Mg treân ñeàn coàn ñeán khi chaùy roài ñöa nhanh vaøo bình khí CO2. Quan saùt Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 17 Daây theùp xoaén cuoán Ñoát ñeán Mg chaùy trong kk Ñöa nhanh vaøo bình CO2 hieän töôïng xaûy ra ( chuù yù boät traéng cuûa MgO vaø muoäi ñen cuûa C) Baêng Mg Lôùp caùt moûng Bình khí CO2 Vieát PTHH, xaùc ñònh soá oxi hoaù caùc chaát, vai troø caùc chaát trong phaûn öùng. Cho bieát coù theå daäp ngoïn löûa Mg ñang chaùy baèng CO2 ñöôïc khoâng? 4.Phaûn öùng oxi hoaù khöû trong moâi tröôøng axit a) Caùch tieán haønh: Roùt vaøo oáng nghieäm khoaûng dd KMnO4 2ml dd FeSO4 theâm vaøo ñoù 1ml dd H2SO4 loaõng, nhoû tieáp töøng gioït dd KMnO4 laéc nheï 1 ml dd sau moãi laàn nhoû gioït. H2SO4 loaõng b) Quan saùt hieän töôïng , giaûi 2 ml dd laéc FeSO4 thích, vieát PTHH. (…) nheï dd KMnO4 10FeSO4+2KMnO4 +8H2SO4  5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 18 HOÏC KYØ II Chöông 5: Nhoùm Halogen BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 3 Baøi hoïc soá: 38 ---10NC--- Tieát soá: Teân baøi thöïc haønh: 46 TÍNH CHAÁT CAÙC HÔÏP CHAÁT CUÛA HALOGEN HÌNH VEÕ CAÙCH TIEÁN HAØNH Thí nghieäm 1: Ñieàu cheá clo. Tính taåy maøu cuûa khí clo aåm. - Laép duïng cuï vaø duøng hoaù chaát nhö hình veõ. dd HCl - Boùp nheï cao su cuûa oáng nhoû Giaáy maøu aåm gioït ñeå dung dòch HCl chaûy xuoáng oáng nghieäm. Quan saùt hieän töôïng xaûy ra. KClO3 Gôïi yù: Phaûn öùng: KClO3 + HCl  KCl + HClO3 HClO3 coù tính oxi hoaù maïnh vaø deã bò phaân huyû trong moâi tröông axit: 2HClO3 + 10HCl 6Cl2 + 6H2O Thí nghieäm 2: So saùnh tính oxi hoaù cuûa clo, brom vaø iot. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 19 Laàn 1 Nöôùc clo (2) (1) laéc nheï dd NaCl (3) laéc nheï dd NaBr laéc nheï Laàn 1: Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng bieät caùc dung dòch: NaCl, NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu laø muoái Kali). Nhoû vaøo moãi oáng vaøi gioït nöôùc clo. Quan saùt hieän töôïng vaø giaûi thích, vieát PTHH. dd NaI Laàn 2 Laàn 2: Laøm töông töï nhö treân: Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng (2) (3) (1) bieät caùc dung dòch: NaCl, NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu laø muoái Kali). Nhoû vaøo laéc nheï laéc nheï laéc nheï moãi oáng vaøi gioït nöôùc dd NaI dd NaCl dd NaBr brom. Quan saùt hieän töôïng vaø giaûi thích, vieát PTHH. Laàn 3: Laøm töông töï nhö treân: Laàn 3 Laáy 3 oáng nghieäm coù ghi Nöôùc iot nhaõn, moãi oáng chöùa rieâng bieät caùc dung dòch: NaCl, NaBr vaø NaI ( Coù theå ñeàu (2) (3) (1) laø muoái Kali). Nhoû vaøo moãi oáng vaøi gioït nöôùc iot. Quan saùt hieän töôïng vaø laéc nheï laéc nheï laéc nheï dd NaCl dd NaBr dd NaI giaûi thích, vieát PTHH. Ruùt ra keát luaän chung veà tính oxi hoaù cuûa clo, brom vaø iot. Nöôùc brom 3. Taùc duïng cuûa iot vôùi hoà tinh boät. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai 20 - Cho vaøo oáng nghieäm moät ít hoà tinh boät, nhoû moät gioït iot vaøo oáng nghieäm. Quan saùt hieän töôïng vaø neâu nguyeân nhaân. Chöông 5: NHOÙM HALOGEN BAØI THÖÏC HAØNH SOÁ 4 Baøi hoïc soá: 39 Tieát soá: 55 Teân baøi thöïc haønh: ---10NC--TÍNH CHAÁT CAÙC HÔÏP CHAÁT CUÛA HALOGEN HÌNH VEÕ CAÙCH TIEÁN HAØNH Thí nghieäm 1: Tính axit cuûa axit HCl Cho vaøo moãi oáng moät ít dung dòch HCl (1) dd HCl (2) (3) (4) laéc nheï laéc nheï laéc nheï Cu(OH)2 CuO CaCO3 laéc nheï Keõm vieân (Zn) - Laáy 4 oáng nghieäm ñeå treân giaù goã, cho vaøo moãi oáng caùc hoaù chaát nhö hình veõ. - Nhoû laàn löôït vaøo moãi oáng moät ít dung dòch HCl, laéc nheï töøng oáng. - Quan saùt hieän töôïng xaûy ra trong töøng oáng nghieäm - Giaûi thích vaø vieát PTHH xaûy ra trong töøng oáng nghieäm. Thí nghieäm 2: Tính taåy maøu cuûa nöôùc Ja – ven. Giaùo vieân: Hoaøng Vaên Hoan -–Toå Hoaù–Sinh - Tröôøng THPT Baùn coâng Phan Boäi Chaâu –- Gia lai