Chuyên đề peptit phương pháp qui đổi đipeptit và trùng ngưng
QUI VỀ ĐIPEPTIT
Cơ sở của phương pháp và xây dựng công thức tính toán:
1. Tại sao phải qui về đipeptit
Xét peptit được tạo thành từ aminoaxit no, mạch hở, 1 nhóm NH2, 1 nhóm COOH
n(CxH2x+1NO2) CnxH2nx-n+2NnOn+1 + (n – 1)H2O
Khi n = 2; n-peptit trở thành đipeptit: C 2xH4xN2O3. Đặc điểm của đipeptit mà ta nhận thấy là khi đốt
cháy số mol nước bằng số mol CO2.
2. Dấu hiệu bài toán có sử dụng qui về đipeptit
Các a.a cấu tạo nên peptit được có 1 nhóm –NH2 và 1 nhóm COOH.
3. Cách xây dựng peptit
Vấn đề là từ n peptit bất kì làm sao để qui về đipeptit???
Đặt công thức của peptit bất kì là Xn; công thức của đipeptit là X2 ta có các phản ứng:
Xn + (n – 1)H2O nX (1)
2X X2 + H2O
(2)
Từ phương trình phản ứng (1) và (2) ta thấy muốn tìm liên hệ giữa X n và X2 ta khử X bằng cách nhân 2
vế của (1) với 2 và 2 vế của (2) với n rồi cộng vế theo vế ta được:
2X n 2 n – 1 H 2O 2nX 1 (1) (2)
2nX nX 2 nH 2O
2
2Xn + (n – 2)H2O
Nhận xét:
- Như vậy từ n-peptit qui về đipeptit cần thêm vào 1 lượng nước.
nX 2 nH 2O
(thêm) = nX (c/m: theo (*) n – (n – 2) = 2)
- Từ cách xây dựng đipeptit ta có thể xây dựng tri-peptit; tetra-peptit...hoặc tìm mối liên hệ giữa
các peptit thông qua việc khử aminoaxit (X) từ phương trinh (1) (2).
Ví dụ: Tìm mối liên hệ giữa X3 và X4
X m m – 1 H 2O mX 1 (1).n m.( 2 )
nX X n n – 1 H 2O 2
nXm + (m – n)H2O Với a.a ta coi như là 1-peptit và công
thức (*) vẫn hoàn toàn đúng:
2X1 – H2O X2 (hay X2 + H2O 2X1) Trong quá trình qui đổi về đipeptit ta để nước ở vế trái.
4. Hai bài toán áp dụng điển hình
Bài toán 1: Bài toán đốt cháy
C2xH4xN2O3 + O2 CO2 + H2O + N2;
n X 2 nN 2
n CO2 n H2O
3n CO2 2n O2
BT O : n X2
3
14 .n CO2 76 .n X2 14.n CO2 76.n N2
BTKL : m X2
{
{
C H2
N 2 O3
Bài toán 2: Bài toán thủy phân:
C2xH4xN2O3 + 2NaOH 2CxH2xNO2Na + H2O;
n X 2 nH 2 O
n
2n
(Đúng với cả n-peptit);
NaOH
X
;
Lượng muối thu được khi thủy phân Xn và X2 tương ứng là như nhau.
II. Bài tập:
Ví dụ 1: Thủy phân hoàn toàn m gam một pentapeptit mạch hở M thu được hỗn hợp gồm 2
amino axit X1, X2 (đều no,mạch hở, phân tử chứa 1 nhóm –NH 2 và một nhóm –COOH).
Đốt cháy toàn bộ lượng X1, X2 ở trên cần dùng vừa đủ 0,1275 mol O 2, chỉ thu được N2,,
H2O và 0,11 mol CO2. Giá trị của m là
A. 3,17
B. 3,89
C. 4,31
D. 3,59
2
(Trường THPT chuyên ĐHSP Hà Nội/thi thử lần 2-2013)
Hướng dẫn:
CO 2 : 0,11
N2
H 2O : 0,11 mol
Qui đổi M: C2xH4xN2O3 + O2: 0,1275 mol
3nCO2 2nO2
3
BTNT O: nđipeptit =
= 0,025 mol =
nN 2
3
n
2M5 + 3H2O 5M2 H 2O (thêm) = 5 .0,025 = 0,015;
BTKL: m = 0,11.44 + 18(0,11 – 0,015) + 0,025.28 – 0,1275.32 = 3,17 gam Chọn đáp án A
Ví dụ 2: Đipeptit mạch hở X và tripeptit mạch hở Y đều được tạo nên từ một aminoaxit
(no, mạch hở, trong phân tử chứa một nhóm –NH 2 và một nhóm –COOH). Đốt cháy
hoàn toàn 0,1 mol Y, thu được tổng khối lượng CO 2 và H2O bằng 54,9 gam. Đốt cháy
hoàn toàn 0,2 mol X, sản phẩm thu được cho lội từ từ qua nước vôi trong dư, tạo ra m
gam kết tủa. Giá trị của m là
A. 120
B. 60
C. 30
D. 45
(Trích đề thi TSĐH khối B năm 2010)
Hướng dẫn:
Đốt Y: 2A3 + H2O 3A2;
0,1
0,05
nH 2O
(thêm) = 0,05 mol
0,15
Đốt: C2xH4xN2O3 CO2 + H2O + N2
x
nCO2
0, 05.18 54,9
0, 9
18 44
mol
0,9
3
2.0,15
(A là Ala).
n
0, 2.2.3 0,12 mol CaOH)3 m
(
0,12.100 120 gam
CaCO
Đốt 0,2 mol X: BTNT C: CO
Chọn đáp án A.
Ví dụ 3: X và Y lần lượt là các tripeptit và tetrapeptit được tạo thành từ cùng một amino axit (amino
axit có một nhóm –COOH và một nhóm –NH 2). Đốt cháy hoàn toàn một lượng X thu được 26,4
gam CO2 và 3,36 lít H2 (đktc). Cho 0,2 mol Y tác dụng với dung dịch NaOH dư thu được m gam
muối. Giá trị của m là:
A. 48
B. 100
C. 77,6
D. 19,4
Hướng dẫn:
CxH2x+1NO2 CO2: 0,6 mol + N2: 0,15 mol + H2O
n
2
0,3
3
BTNT N: C H NO
BT C: 0,3x = 0,6 x = 2 (Gly)
Y(Gly4): 0,2 mol Gly: 0,8 mGlyNa = 0,8.(75 + 22) = 77,6
Chọn đáp án C.
Ví dụ 4: X và Y là hai a min oaxit no, mạch hở chứa một nhóm –NH 2 và một nhóm –COOH (MX <
MY). Trộn X và Y tương ứng theo tỉ lệ 2 : 1 được hỗn hợp Z. Đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol Z bằng oxi
không khí (20% O2 và 80% N2 về thể tích) thì thu được hỗn hợp khí và hơi. Dẫn toàn bộ hỗn hợp
này qua bình nước vôi trong dư thấy thoát ra 104,16 lít khí duy nhất (ở đktc). Khối lượng của Y
trong Z là
A. 10,3 gam
B. 8,9 gam
C. 11,7 gam
D. 7,5 gam
Hướng dẫn:
N2
x
2 x1
2
104,16
4, 65 mol
22, 4
N2 (đốt) = 0,3/2 = 0,15
N2 (kk): 4,5 mol O2: 1,125 mol; Qui về đipeptit
C2xH4xN2O3: 0,15 mol + O2 CO2: a + H2O: a
x
0,9
3
0,15.2
có Gly
BT O: a + 0,5a = 1,5.0,15 + 1,125 a = 0,9
3.0,3 = 0,2.2 + 0,1.CY CY = 5 (val) mY = 0,1.117 = 11,7 gam
Chọn đáp án C
Ví dụ 5: Peptit X và peptit Y có tổng liên kết peptit bằng 8. Thủy phân hoàn toàn X cũng như Y đều
thu được Gly và Val. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp E chứa X và Y có tỉ lệ mol tương ứng 1 : 3 cần
dùng 22,176 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy gồm CO2, H2O và N2. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua
bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 46,48 gam, khí thoát ra khỏi bình có thể
tích 2,464 lít (đktc). Thủy phân hoàn toàn hỗn hợp E thu được a mol Gly và b mol Val. Tỉ lệ a : b là
A. 1 : 1
B. 1 : 2
C. 2 : 1
D. 2 : 3
(Trường THPT Phu Dực tỉnh Thái Bình/thi thử lần 1/2015)
Hướng dẫn:
CO : a
E : C 2x H 4x N 2 O3 : 0,11 O 2 : 0,99 2
N 2 : 0,11
H 2O : a
a = (0,11.3 + 0,99.2)/3 = 0,77
nGly
x
0,77
3,5
2.0,11
5 3,5 1
3,5 2 1
Đường chéo: nVal
Chọn đáp án A.
Ví dụ 6: Đốt cháy hoàn toàn 9,92 gam hỗn hợp gồm peptit X và peptit Y (đều được tạo từ các amino
axit no chỉ chứa một nhóm –COOH và –NH 2) bằng lượng oxi vừa đủ thu được N 2 và 0,38 mol CO2;
0,34 mol H2O. Mặt khác đun nóng hỗn hợp trên với dung dịch NaOH vừa đủ thì thu được m gam
muối. Giá trị của m là
A. 16,24
B. 14,98
C. 15,68
D. 17,04
Hướng dẫn:
nH 2O
(thêm) = 0,38 – 0,34 = 0,04 mol
Qui về đipeptit: C2xH4xN2O3: 9,92 + 0,04.18 = 10,64 (gam) a mol
m
mC + H + 76a = 10,64 0,38.14 + 76a = 10,64 a = 0,07
BTKL: 10,64 + 0,07.2.40 = mmuối + 0,07.18 = 14,98 gam
Chọn đáp án B
Ví dụ 7: Cho hỗn hợp A chứa hai peptit X và Y đều tạo bởi glyxin và alanin, biết rằng tổng số nguyên
tử O trong A là 13. Trong X hoặc Y đều có sô liên kết peptit không nhỏ hơn 4. Đun nóng 0,7 mol A
trong KOH thì thấy 3,9 mol KOH phản ứng và thu được m gam muối. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn
66,075 gam A rồi cho sản phẩm hấp thụ hoàn toàn vào bình chứa Ca(OH) 2 dư thấy khối lượng bình
tăng 147,825 gam. Giá trị của m là
A. 490,6
B. 560,1
C. 520,2
D. 470,1
(Thi thử THPT Chuyên Lê Quí Đôn/ Quảng Trị/lần 1-2015)
Hướng dẫn:
Xn
n m 11 n 5
n 5;m 5
m 6
Ym
Tìm số chỉ peptit:
(m;n là số mắt xich a.a trong X; Y)
X : a
a b 0,7
a 0,3
Khi thủy phân: Y : b 5a 6b 3,9 b 0, 4
2
Khi đốt cháy: A5: 3a mol Y6: 4a mol
2X 5 3H 2O 5X 2
3a 4,5a
n H O thêm 4,5a 8a 12,5a mol
7,5a
1 2
n X 7,5a 12a 19,5a mol
2Y6 4H 2O 6Y2
12a
8a
4a
=A
2
2
C2xH4xN2O3: (66,075 + 225a) gam; 19,5 mol
C2xH4xN2O3: 19,5a + O2 CO2 + H2O + N2
147,825 225a
.14 19,5a.76 66, 075 225a SOLVE a 0, 025
62
Quay lại tìm m: Tỉ lệ mol P1/P2 = 0,3/0,025.3 = 4
BTKL: 4(66,075 + 225.0,025) + 3,9.56 – 0,195.18 = 470,1 Chọn đáp án D.
Ví dụ 8: Thủy phân hết m gam tetrapeptit Ala-Ala-Ala-Ala (mạch hở) thu được hỗn hợp gồm 28,48
gam Ala-Ala và 27,72 gam Ala-Ala-Ala. Giá trị của m là
A. 90,6
B. 111,74
C. 81,54
D. 66,44
(Trích đề thi TSĐH khối A năm 2011)
Hướng dẫn:
X4 + 3H2O 4X; 2X4 + 2H2O 4X2; 3X4 + H2O 4X3
0,24
0,32
0,1
0,2
0,03
0,12
mX 4
BTKL:
= 28,48 + 32 + 27,72 – 18(0,24 + 0,1 + 0,03) = 81,54 gam Chọn đáp án C.
Ví dụ 9: Hỗn hợp X gồm tripeptit Y, tetrapeptit Z và pentapeptit T (đều mạch hở) chỉ được tạo ra từ
Gly, Ala và Val. Đốt cháy hoàn toàn m gam X, rồi cho toàn bộ sản phẩm cháy (chỉ gồm CO 2, H2O và
N2) vào bình đựng 140ml dung dịch Ba(OH) 2 1M, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thấy có
840 ml (đktc) một khí duy nhất thoát ra và thu được dung dịch có khối lượng tăng 11,865 gam so
với khối lượng dung dịch Ba(OH)2 ban đầu. Giá trị của m gần với giá trị nào nhất sau đây?
A. 7,25
B. 6,26
C. 8,25
D. 7,26
(Trường THPT chuyên Đại học Vinh thi thử lần 1-2016)
Hướng dẫn
Xét 1 số cách giải đề cho thấy sự tối ưu nếu qui về đipeptit
Cách 1: (Thầy Hoàng Văn Chung THPT chuyên Bến Tre)
CnH2n+2-kNkOk+1
0, 0375.2
0, 0375.2.n
.(62n 5k 18) (0, 28
).197 11,865 0, 0375.28
k
k
0, 0375.2
67, 7 k 1,35
n
(14.
29k 18)
k
19, 425
Vì 3 < k < 5 6,089864...< m < 6,260135
Cách 2: (Lương Mạnh Cầm, học sinh chuyên Nguyễn Bỉnh Khiêm/Vĩnh Long)
C 2 H 3 NO 0,075
CO 2 0,15 a
BaCO3 0,13 a
m CH 2 a mol
H 2Oa b 0,1125
t
H O b mol
N 0,0375
Ba ( OH ) ; 0,14mol
Ba HCO3 2 a 0,01
O
2
2
+
44(a + 0,15) + 18(a + b + 0,1125) – (0,13 – a).197 = 11,865
259a + 18b = 28,85
Vì 0,015 < b < 0025 0,10965 < a < 0,11035 6,0801 < m < 6,2699 B
Cách 3: (Nguyễn Công Kiệt)
0, 075
x y 0, 0375 n (n CO n H O n N n peptit )
� O2 : x
C
44x 18y � 197 0,28 � x 11,865
H2O : y
3 N 5 N l� m�t x� ��
s�
ch ��
o
2
2
2
0, 075
mpeptit = m = 12x + 2y + 30.0,075 + 16. n
n = 3; x = 0,2597; y = 0,2472 m = 6,2608
n = 5; x = 0,2603; y = 0,2378 m = 6,0892
6,0892 < m < 6,2608
2
2
Cách 4: Thầy Tạo Mạnh Đức (Qui về Đipeptit)
nC2 x H 4 x N 2O3 nN 2
0,14 <
nCO2
nCO2
= 0,0375 mol
< 0,28
mC2 x H 4 x N2O3
+ Xét
= 0,28
m < 6,77 chỉ có B
= 0,28(12 + 2) + 0,0375.76 = 6,77 gam
III. Bài tập tự luyện:
Câu 1: X và Y lần lượt là các tripeptit và tetrapeptit được tạo thành từ cùng một amino axit (amino axit
có một nhóm –COOH và một nhóm –NH 2). Đốt cháy hoàn toàn một lượng X thu được 26,4 gam
CO2 và 3,36 lit N2 (đktc). Cho 0,2 mol Y tác dụng với dung dịch NaOH dư thu được m gam muối.
Giá trị cuả m là
A. 48
B. 100
C. 77,6
D. 19,4
Câu 2: X là một a min oaxit no, chứa 1 nhóm –COOH và 1 nhóm –NH 2. Từ m gam X điều chế
được m1 gam đipeptit. Từ 2m gam X điều chế được m 2 gam tripeptit. Đốt cháy m 1 gam đipeptit thu
được 0,3 mol nước. Đốt cháy m2 gam tripeptit thu được 0,55 mol H2O. Giá trị của m là
A. 11,25 gam
B. 13,35 gam
C. 22,50 gam
D. 4,45 gam
(Trường THPT Chuyên Vĩnh Phúc/thi thử THPT QG 2015 lần 2)
Câu 3: Thủy phân hoàn toàn m gam hỗn hợp Z chứa hai oligopeptit X và Y trong môi trường axit thu
được 0,9 mol glyxin và 0,5 mol alanin. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn cùng m gam Z thu được hỗn
hợp gồm khí và hơi, dẫn hõn hợp này qua bình nước vôi trong dư thấy khối lượng bình tăng 199,2
gam. Giá trị của m là
A.94
B. 95
C. 96
B 97
Câu 4: X và Y lần lượt là các tripeptit và tetrapeptit được tạo thành từ cùng một amino axit no, mạch
hở, có một nhóm –COOH và một nhóm –NH 2. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol Y thu được sản phẩm
gồm CO2, H2O, N2, trong đó tổng khối lượng của CO 2 và H2O là 47,8 gam. Để đốt cháy hoan toàn
0,3 mol X cần vừa hết bao nhiêu mol O2?
A. 1,875 mol
B. 2,025 mol
C. 2,800 mol
D. 2,500 mol
Câu 5: Tripeptit mạch hở X và tetrapeptit mạch hở Y đều được tạo ra từ một amino axit no, mạch hở
có 1 nhóm –COOH và 1 nhóm –NH2. Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol X thu được sản phẩm gồm CO 2,
H2O, N2 trong đó tổng khối lượng CO2, H2O là 109,8 gam. Nếu đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol Y cần số
mol O2 là
A. 4,5
B. 9
C. 6,75
D. 3,375
Câu 6: X và Y lần lượt là các tripeptit và hexapeptit được tạo thành từ cùng một amino axit no, mạch
hở, có một nhóm –COOH và một nhóm –NH2. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol X bằng O2 vừa đủ thu
được sản phẩm gồm CO2, H2O và N2 có tổng khối lượng là 40,5 gam. Nếu cho 0,15 mol Y tác dụng
hoàn toàn với NaOH (lấy dư 20% so với lượng cần thiết), sau phản ứng cô cạn dung dịch thì thu
được bao nhiêu gam chất rắn?
A. 87,3 gam
B. 9,99 gam
C. 107,1 gam
D. 94,5 gam
Câu 7: Đipeptit X, pentapeptit Y đều mạch hở và cùng được tạo ra từ 1 amino axit no, mạch hở trong
phân tử có 1 nhóm –NH2 và 1 nhóm –COOH. Cho 16 gam X tác dụng hết với dung dịch HCl dư,
làm khô cẩn thận dung dịch sau phản ứng thu được 25,1 gam chất rắn. Vậy khi đốt cháy hoàn toàn
0,2 mol Y thì cần ít nhất bao nhiêu mol O2 nếu sản phẩm cháy thu được gồm CO2, H2O, N2?
A. 3,75 mol
B. 3,25 mol
C. 4,00 mol
D. 3,65 mol
Câu 8: Tripeptit mạch hở X và tetrapeptit mạch hở Y đều được tạo nên từ một a min oaxit (no,
mạch hở, trong phân tử chứa một nhóm –NH2 và một nhóm –COOH). Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol Y
thu được tổng khối lượng CO 2 và H2O bằng 95,6 gam. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol X, sản phẩm thu
được cho hấp thụ vào dung dịch Ba(OH)2 dư, sau phản ứng khối lượng dung dịch này
A. Giảm 81,9 gam
B. Giảm 89 gam
C. Giảm 91,9 gam
D. Tăng 81,9 gam
Câu 9: Hỗn hợp X gồm peptit A mạch hở có công thức C xHyN5O6 và hợp chất B có công thức phân tử
C4H9NO2. Lấy 0,09 mol X tác dụng vừa đủ với 0,21 mol NaOH chỉ thu được sản phẩm là dung dịch
gồm ancol etylic và a mol muối của glyxin, b mol muối của alanin. Nếu đốt cháy hoàn toàn 41,325
gam hỗn hợp X bằng lượng oxi vừa đủ thì thu được N 2 và 96,975 gam hỗn hợp CO 2 và H2O. Giá trị
a : b gần nhất với
A. 0,50
B. 0,76
C. 1,30
D. 2,60
(Trường THPT Chuyên ĐH Vinh/thi thử lần 3-2015)
Câu 10: Đun nóng 0,4 mol hỗn hợp E gồm đipeptit X, tripeptit Y và tetrapeptit Z đều mạch hở bằng
lượng vừa đủ dung dịch NaOH, thu được dung dịch chứa 0,5 mol muối của glyxin và 0,4 mol muối
của alani và 0,2 mol muối của valin. Mặt khác đốt cháy m gam E trong O 2 vừa đủ thu được hỗn hợp
CO2, H2O và N2, trong đó tổng khối lượng của CO2 và nước là 78,28 gam. Giá trị m gần nhất với
A. 50
B. 40
C. 45
D. 35
(Trường THPT Trí Đức-Hà Nội/thi thử THPT QG-2015)
Câu 11: Đun nóng 45,54 gam hỗn hợp E gồm hexapeptit X và tetrapeptit Y cần dùng 580ml dung dịch
NaOH 1M chỉ thu được dung dịch chứa muối natri của glyxin và valin. Mặt khác, đốt cháy cùng
lượng E bên trong O2 vừa đủ thu được hỗn hợp CO 2, H2O, N2; trong đó tổng khối lượng của CO2 và
H2O là 115,18 gam. Công thức phân tử của peptit X là
A. C17H30N6O7 B. C21H38N6O7
C. C24H44N6O7
D. C18H32N6O7
(Đề thi thử THPT QG-2015/Moon.vn)
Câu 12: Thủy phân hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm peptit X và peptit Y bằng dung dịch NaOH thu
được 151,2 gam hỗn hợp gồm các muối natri của Gly, Ala và Val. Mặt khác, để đốt cháy hoàn toàn
m gam hồn hợp X, Y ở trên cần 107,52 lít khi O2 (đktc) và thu được 64,8 gam H2O. Giá trị của m là
A. 102,4
B. 97,0
C. 92,5
D. 107,8
(Thi thử THPT QG/Chuyên Bạc Liêu/2015)
Câu 13: Thủy phân hoàn toàn m(g) hỗn hợp X gồm 3 peptit (trong cấu tạo chỉ chứa Glyxin, Alanin,
Valin) trong dung dịch chứa 47,54 (g) KOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 1,8m (g)
rắn khan. Mặt khác, đốt cháy hết 0,5m (g) X thì cần dùng 30,324 l O 2, hấp thụ sản phẩm cháy vào
650ml Ba(OH)2 1M thì thấy khối lượng bình tăng 65,615 (g) đồng thời khối lương dung dịch tăng
m1 (g) và sau phản ứng chỉ có một khí trơ thoát ra. Giá trị (m + m1) gần nhất với
A. 78
B. 120
C. 50
D. 80
Câu 14: Một oligopeptit được tạo thành từ glyxin, alani, valin. Thủy ohaan X trong 500ml dung dịch
H2SO4 1M thì thu được dung dịch Y, cô cạn dung dịch Y thì thu được hỗn hợp Z có chứa các
đipeptit, tripeptit, tetrapeptit, pentapeptit và các aminoaxit tương ứng. Đốt một nửa hỗn hợp Z bằng
một lượng không khí vừa đủ, hấp thụ sản phẩm cháy vào bình Ba(OH) 2 dư thi thấy khối lượng bình
tăng 74,225 gam, khối lượng dung dịch giảm 161,19 gam đồng thời thoát ra 139,608 lít khí trơ. Cho
dung dịch Y tác dụng hết với V lít dung dịch KOH 2M đun nóng (dùng dư 20% so với lượng cần
thiết), cô cạn dung dịch sau phẩn ứng thì khối lượng chất rắn có giá trị gần đúng là:
A. 198
B. 111
C. 106
D. 184
Câu 15: X là một peptit mạch hở. Nếu thủy phân không hoàn toàn m gam X trong điều kiện thích hợp
chỉ thu được các tripeptit có tổng khối lượng là 35,1 gam. Mặt khác thủy phân không hoàn toàn
cùng lượng X trên lại thu được hỗn hợp các đipeptit có tổng khối lượng là 37,26 gam. Nếu thủy
phân hoàn toàn m gam X thì thu được a gam hỗn hợp các amino axit (chỉ chứa 1 nhóm –NH 2, 1
nhóm –COOH). Giá trị a gần nhất với
A. 43,8
B. 39
C. 40,2
D. 42,6
Câu 16: Hỗn hợp A gồm 2 peptit mạch hở Ala-X-Ala và Ala-X-Ala-X trong đó X là một
a min oaxit no, mạch hở chứa 1 nhóm –NH 2, 1 nhóm –COOH. Thủy phân hoàn toàn một lượng
hỗn hợp X thu được 14x mol alanin và 11x mol X. Đốt 13,254 gam hỗn hợp A cần 17,0352 lít O 2
(đktc). Đun 13,254 gam hỗn hợp A với một lượng dung dịch NaOH vừa đủ thu được dung dịch chứa
m gam hỗn hợp muối. Giá trị của m là
A. 14,798
B. 18,498
C. 18,684
D. 14,896
(Nguồn: Group Hóa Học BookGol)
Câu 17: Peptit X và peptit Y có tổng liên kết peptit bằng 8. Thủy phân hoàn toàn X cũng như Y đều
thu được Gly và Val. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp E chứa X và Y có tỉ lệ mol tương ứng 1 : 3 cần
dùng 22,176 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy gồm CO2, H2O và N2. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua
bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 46,48 gam, khí thoát ra khỏi bình có thể
tích 2,464 lít (đktc). Phần trăm khối lượng peptit Y trong E gần với
A. 91,0%
B. 82,5%
C. 82,0%
D. 81,5%
Câu 18: X là peptit có dạng CxHyOzN6; Y là peptit có dạng CnHmO6Nt (X, Y đều được tạo bởi các
aminoaxit no chứa 1 nhóm –NH2 và 1 nhóm –COOH). Đun nóng 32,76 gam hỗn hợp E chứa X, Y
cần dùng 480ml dung dịch NaOH 1M. Mặt khác, đốt cháy 32,76 gam E thu được sản phẩm cháy
gồm CO2, H2O và N2. Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào nước vôi trong lấy dư thu được 123,0 gam kết
tủa; đồng thời khối lượng dung dịch thay đổi a gam. Giá trị của a là
A. Tăng 49,44
B. Giảm 94,56
C. Tăng 94,56
D. Giảm 49,44
Câu 19: X, Y, Z (MX < MY < MZ) là ba peptit mạch hở, được tạo từ các a min oaxit như glyxin,
alanin, valin; trong đó 3(MX + MZ) = 7MY. Hỗn hợp H chứa X, Y, Z với tỉ lệ mol tương ứng là 6 : 2 :
1. Đốt cháy hết 56,56g H trong 400ml dung dịch KOH 2M (vừa đủ), thu được 3 muối. Thủy phân
hoàn toàn Z trong dung dịch NaOH, kết thúc phản ứng thu được a gam muối A và b am muối B (M A
< MB). Tỉ lệ a : b là
A. 0,843
B. 0,874
C. 0,698
D. 0,799
(Thầy Nguyễn Hoàng Vũ THCS-THPT Nguyễn Khuyến/TP Hồ Chí Minh)
Câu 20: X, Y, Z (MX < MY < MZ) là ba peptit mạch hở, được tạo từ các a min oaxit như glyxin,
alanin, valin. Hỗn hợp H gồm X (7,5a mol), Y (3,5a mol), Z (a mol); X chiếm 51,819% khối lượng
hỗn hợp. Đốt cháy hết m gam H trong không khí (vừa đủ), thu được tổng khối lượng CO 2 và H2O là
(2m + 3,192) gam và 7,364 mol khí N 2. Đun nóng m gam H trong 400ml dung dịch NaOH 1,66M
(vừa đủ), sau phản ứng thu được 3 muối trong đó có 0,128 mol muối của alanin. Nếu cho Z tác dụng
với dung dịch HCl dư thì khối lượng muối có phân tử khối nhỏ nhất thu được là
A. 5,352g
B. 1,784g
C. 3,568g
D. 7,136g
(Thầy Nguyễn Hoàng Vũ THCS-THPT Nguyễn Khuyến/TP Hồ Chí Minh)
BẢNG ĐÁP ÁN
1C
2A
3A
4B
5A
6D
7A
8A
9C
10A
11B
12A
13A
14A
15A
16B
17D
18A
19B
20A
HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1: Chọn đáp án C
CxH2x+1NO2 CO2: 0,6 mol + N2: 0,15 mol + H2O
n
0,3
BTNT N: C H NO
BT C: 0,3x = 0,6 x = 2 (Gly)
Y (Gly4): 0,2 mol Gly: 0,8 mGlyNa = 0,8.(75 + 22) = 77,6
Câu 2: Chọn đáp án A
Đốt X2 0,3 mol H2O
Qui về m gam
Đốt X3 0,275 mol H2O
x
2 x1
2
2X3 + H2O 3X2
H 2O
: 0,275
H 2O
nH 2 O
(thêm) = 0,3 – 0,275 = 0,025
: 0,3
C2xH4xN2O3: 0,025.3 = 0,075 BT C: 0,075.2x = 0,3 x = 2
2C2H5NO2 + H2O X2 m = 0,075.2.75 = 1,25 gam
Câu 3: Chọn đáp án A
Z O2 CO 2 H 2O N 2
1 42 43
199 ,2
BT C:
nO2
nCO2
= 0,9.2 + 0,5.3 = 3,3; BT N:
nN 2
= 0,5(0,9 + 0,5) = 0,7 mol
5 2
7 2
) 0, 5(3 ) 3,9
4 2
= 0,9(2 + 4 2
mol
BTKL: m + 3,9.32 = 199,2 + 0,7.28 m = 94 gam
Cách khác: Dựa vào sự chênh lệch lượng nước:
m ???
}
Gly : 0,9 t o ,BT H
H 2 O th�m
n H2O 0,9.2,5 0,5.3,5 4 mol
Ala : 0,5
Z
o
Z t CO2 H 2O N 2 ; BT.C : n CO 0,9.2 0,5.3 3,3 mol
2
14243
199,2
nH 2 O
= (199,2 – 3,3.44)/18 = 3 H2O (thêm) = 4 – 3 = 1 mol
m
BTKL: m + H O (thêm) = mGly + mAla m = 94 gam
Câu 4: Chọn đáp án B
2A 4 2H 2 O 4A 2
0,1
0
0,2
Đặt mắt xích cấu tạo nên X, Y là A. Đốt Y: �� �� ������,1���
0,8
A4
4A
0,1 0,4 C = 0, 4 = 2 (A là Gly)
A
2
5 2
nO2 0,9.(2 ) 2, 025 mol
4 2
Đốt 0,3 mol A3: 0,3 3A (Gly): 0,9
Câu 5: Chọn đáp án A
Đặt mắt xích cấu tạo nên X, Y là A. Đốt Y: 2A3 + H2O 3A2;
0,2
0,1
0,3
n CO2 n H 2O
0,1.18 109,8
1,8 mol
44 n CO 18n H O 0,1.18 109,8 nCO
2
2
18 44
Đốt A2
1,8
A 2 2A
0,3
0,6 C = 0, 6 = 3 (A là Ala)
A
2
7 2
nO2 1, 2.(3 ) 4,5 mol
4 2
Đốt 0,3 mol A4: 0,3 4A (Val): 1,2
Câu 6: Chọn đáp án D
Đặt mắt xích cấu tạo nên X, Y là A. Đốt Y: 2A3 + H2O 3A2;
0,1
0,05
0,15
n CO2 n H 2O
0, 05.18 40,5 0,15.28
0, 6 mol
44 n CO 18n H O 0,05.18 40, 5 nCO
2
2
18 44
Đốt A2
2
A 2 2A
0,15
0,3
0, 6
CA = 0,3 = 2 (A là Gly)
Đốt A6: 0,15 6A (Gly): 0,9 0,9.(75 + 22) + 20%.0,9.40 = 94,5
Câu 7: Chọn đáp án A
A 2 H 2 O 2HCl
a
a
2a mol
C2xH4xN2O3: 0,1
A2 + H2O + 2HCl muối BTKL:
x
n
a
25,1 16
0,1
18 36,5
16 / 0,1 76
3 (Val)
28
Y: A5: 0,2 5A: 1 O = 1.(3 + 7/4 – 2/2) = 3,75 mol
Câu 8: Chọn đáp án A
Đặt mắt xích cấu tạo nên X, Y là A. Đốt Y: 2A4 + 2H2O 4A2;
2
0,2
0,2
0,4
n CO2 n H2O
0, 2.18 95, 6
nCO
1, 6 mol
44 n CO2 18n H2O 0,2.18 95, 6
18 44
Đốt A2
2
A 2 2A
0,4
0,8
1, 6
CA = 0,8 = 2 (A là Gly)
Đốt X: 2A3 + H2O 3A2;
0,1
0,05
m (0, 6.44 (0, 6 0,05).18) 0, 6.197 81,9
Câu 9: Chọn đáp án C
B có công thức phân tử C 4H9NO2 không phải a.a tuy nhiên khi đốt cháy ta chỉ quan tâm đến công thức
phân tử nên coi như B là 1 a.a có 4C (B phản ứng với NaOH tỉ lệ 1:1).
A : a a b 0,09
a 0,03
5a b 0,21 b 0,06
Khi thủy phân: B : b
Khi đốt cháy: A5: a mol B: 2a mol
2A 5 3H 2O 5A 2
a
1,5a
2,5a
(1) ()
2
2B H 2O B2
a
a
2a
n H2O thêm 1,5a – a 0,5a mol
n X2 2, 5a a 3,5a mol
X C2xH4xN2O3: (41,325+ 9a) gam; 3,5a mol
C2xH4xN2O3: 3,5a + O2 CO2 + H2O + N2
96,975 9a
.14 3,5a.76 41,325 9a SOLVE a 0, 075
62
nCO2
nCO2
(X) = 1,575
(A) = 1,575 – 2.0,075.4 = 0,975
p 2; q 3
2p 3q 13
pq 5
A : Gly 2 Al3 : 0,075
CA = 0,975/0,075 = 13
a 0,075.2 0,075.2 4
1,3
b
0, 075.3
3
Cách khác: Thử số đẹp
A 5 : a a b 0,09
a 0,03
5a b 0,21 b 0,06
Khi thủy phân: B : b
Khi đốt cháy:
Đoán A5: Gly2Ala3 (“hên xui” có thể (Gly;Ala) = (1;4)(2;3)(3;2)(4;1))
Khi đó 41,325 = x(75.2 + 89.3 – 18.4) + 2x.103 x = 0,075 a/b = 1,33
Câu 10: Chọn đáp án D
Xét với 0,4 mol E:
2A – H2O A2; Từ E A2: nE =
1,1 mol
nH 2 O
nA2
-
nH 2O
(thêm)
0,55 mol
(thêm) = 0,55 – 0,4 = 0,15 mol;
n
BTNT C: CO = 0,5.2 + 0,4.3 + 0,2.5 = 3,2 mol
m’ 3, 2.14 76.0,55 – 0,15.18 83,9 gam
m
3, 2.62 – 0,15.18 195,7
CO2 H 2O
2
78, 28
.83,9 33,56 gam
Xét với m gam E: m = 195, 7
Câu 11: Chọn đáp án B
C2xH4xN2O3: 0,29 ( = 0,5.nNaOH); H2O (thêm): a mol
0, 29.2x.62 115,18 18a
0, 29. 28x 76 45,54 18a
Cđipeptit
x 3,3
a 0,18
= 2.3,3 = 6,6 các đipeptit thỏa: GlyGly (4C); GlyVal (7C); ValVal (10C)
C
3A2 A6 A = 3.4 = 3.7 = 3.10
Câu 12: Chọn đáp án A
C2xH4xN2O3: a mol; H2O (thêm): b mol
C2xH4xN2O3 + 2NaOH 2CxH2xNO2Na + H2O
2a. 14x 69 151, 2
ax 1,95
BT O : 4,8.2 3a 3.2xa a 0,7
n
n H O : a.2x 3,6 b b 0,3
CO2
2
m = 28ax + 76a – 18b = 102,4 gam
Câu 13: Chọn đáp án A
m gam: C2xH4xN2O3: a mol; H2O (thêm): b mol; CO2: c mol
C2xH4xN2O3 + 2KOH 2CxH2xNO2K + H2O
m 14c 76a – 18b
a 0,345
m 47,54 1,8m a – b 18
b 0,115
VINACAL
c.62 65,615.2 18b
c 2,15
3a 1,35375.2 3c
m 54, 25
1
nOH
nCO2
6
0, 65.2
2 nCO2 0, 225 nBa2 0, 65
3
2,15 / 2
m + m1 = 54,25 + 65,615 – 0,225.197 = 75,54 gam
Câu 14: Chọn đáp án A
CO 2 : x 44x 18y 74, 225
x 1,195
; N 2 : 6, 2325 mol
H 2O : y 197x – 74, 225 161,19 y 1, 2025
C2xH4xN2O3: a mol; O2: đốt b mol
BT O : 3a 2b 1,195.3 a 0,1875
BT N 2 : a 4b 6, 2325 b 1,51125
BTKL: mđipeptit = 2.(1,195.14 + 0,1975.76) = 61,96
ng i
d� 20% ph �n � v� peptit : 0,375 mol
d� 20% ph �n � v� H 2SO 4 : 0,5 mol
ng i
KOH dư 20%
m cr 61,96 0,375.2.1,2.56 0,375.18 174.0,5 4 43 203,81 gam
0,2.56
1 4 4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 43 1 4 4 2
KOH d� K 2SO 4
KOH d � mu�
i
Câu 15: Chọn đáp án A
2X 3
X2
0,36
HO
2
37,26 35,1
0,2
18
3X 2
0,36
H 2O 2X1
0,36
m
BTKL: a = X = 37,26 + 0,36.18 = 43,74 gam
Câu 16: Chọn đáp án B
Ala 2 X : a
2a 2b 14x a 3x
A
n A 7x mol
a 2b 11x
b 4x
Ala 2 X 2 : b
1
2A 3 H 2O 3A 2
n H O thêm 5,5x mol
3x 1,5x
1 2
4,5x
2
n A 12,5x mol
2A 4 2H 2O 4A 2
2
4x
8x
4x
AC2xH4xN2O3: (13,254 + 99x) gam; O2: 0,7605 mol
C2xH4xN2O3: 3,5a + O2 CO2 + H2O + N2
12,5 x.3 2.0, 7605
.14 12,5 x.76 13, 254 99 x SOLVE x 0, 06
3
mA2
n
= 13,848; A2 = 0,0075 mol; BTKL: m = 18,498 gan
Câu 17: Chọn đáp án D
CO2 H 2O N 2 : 0,11
14243
C2xH4xN2O3: 0,11 + O2: 0,99 46,48 18x
46, 48 18a
.3 0,11.3 0,99.2 SOLVE a 0, 07
62
BT O:
nCO2
CGly CVal
x
3,5
nGly nVal
0,11.2
2
nE = nđi - nH O (thêm) = 0,04; nX = 0,01; nY = 0,03
Xn
n m 10
n 4
BT N : 0,01n 0,03m 0,22 m 6
Ym
2
0,01x 0,03y 0,01 4 – x 0,03 6 – y
X : Gly x Val 4x : 0,01
Y : Gly Val : 0,03
y
6 y
%Y = 81,5%
Câu 18: Chọn đáp án A
2x 6y 22 0 x4 x 2; y 3
CO2 : 1, 23 mol
N 2 : 0, 4
H 2O : 1, 23 mol
Qui đổi X, Y: CnH2nN2O3: 0,24 mol + O2
n 2 n
0,5n
1,5n
CO
H O
đipeptit
BTNT O: O
= 1,485 mol
BTKL: mđipeptit = 1,23(18 + 44) +0,24.28 – 1,485.16 = 35,46 gam
2
2
35, 46 32, 76
0,15
nH 2O
18
(đã thêm để tạo đipeptit) =
mol
nH 2O
(thực tế tạo thành) = 1,23 – 0,15 = 1,08 mol
mdd (1, 23.44 1, 08.18) 123, 0 49, 44 gam
Câu 19: Chọn đáp án B
nCO2 nH 2O
nH 2O
n
(thêm) = 48a – 47a = a; N = 0,5.nNaOH = 0,4
CO 2 : 48a
N 2 : 0, 4
H 2O : 48a
C2xH4xN2O3: 0,4 + (72a – 0,6)O2
SOLVE
BTKL: 56,56 + 18a + (72a – 0,6).32 = 48a.62 + 0,4.28 a = 0,04
Xn
n
nCO2
= 48a
– 2 H 2 O nX 2
0,04
0,4
2
n
n2
20
n
2, 22
0, 4 0, 04
9
48.0, 04
2, 4
2.nđipeptit
0, 4.2
n = 2,22; nx = 5,33 đipeptit có 4C (Gly2) hoặc 5C (GlyAla)
x
nXYZ = 0,4 – 0,04 = 0,36 nX : nY : nZ = 6 : 2 : 4 = 0,24 : 0,08 : 0,04
TH1: X là Gly-Gly MX = 132
3 132 M Z 7M Y
M 174
Y
0, 24.132 0,08M Y 0,04M Z 56,56 M Z 274
Giả sử Z có Gly:
18
75
Gly p Ala q Table: f(X)= 27418 X.8918
89 18 Z : Gly 2 Ala 2 0, 04
Gly Val
p q
a 75 22
0,873
b 89 22
TH2: X là Gly-Gly MX = 146
3. 146 M Z 7M Y
M 157,85
Y
,lo�
L� i
0,24.146 0,08.M Y 0,04.M Z 56,56 M Z 222,31
Câu 20: Chọn đáp án A
nN 2
n
n
(sinh ra) = nđipeptit = 0,332 N (kk) = 7,032 O = 7,032/4
O : 1,758� CO 2 : a�
C 2x H 4x N 2 O3 : 0,332 2
N 2 : 7,364
N 2 : 7,032 H 2O : a
2
2
BTNT O: a + 0,5a = 1,758 + 1,5.0,332 a = 1,504 mol
BTKL: m + 1,758.32 = (2m + 3,192) + 0,332.28 m = 43,768 gam
BTKL: m + 18.
n
nH 2 O
(thêm) + 1,758.32 = 1,504.62 + 0,332.28
H O (thêm) = 0,14 nXYZ = 0,332 – 0,14 = 0,192
nX : nY : nZ = 7,5 : 3,5 : 1 = 0,12 : 0,056 : 0,016
MX = 0,51819.43,768 = 22,68
TH1: (m,n) = (2,12)
X : Gly3 : 0,12
0,12.3 0,056 0,016.a 0,52
a b 1 12
Y : GlyAla : 0,056
Z : Gly Ala Val : 0,016 0,056 0,016b 0,128
a
b
2
TH2: (m,n) = (4,5)
X : Gly3 : 0,12
Y : Gly x Ala 4x : 0,056
Z : Gly Ala Val : 0,016
a
4 a
a , b Z*
BT Gly : 0,12.3 0,056x 0,016a 0,52
Table : x 2; a 3
HCl
Z: Gly3AlaVal: 0,016 mmuối(min) = mGlyHCl = 0,016.3.(75 + 36,5) = 5,352
Ym
BTNT N : 0,12.3 0,056.m 0,016.n 0,664 TABLE m,n 2,12 4,5
�n
Z
�
�
Gly : x BT Na : x y 0,664 0,128� � x 0,52�
Đặt Val : y BT C : 2x 5y 1,504 0,128.3 y 0,016
X: Gly3: 0,12; Y: GlyxAlayValz: 0,056; Z: GlyaAlabValc: 0,016
*
BT Val: 0,056z + 0,016c = 0,016 không z Z Y không chứa Val
QUI PEPTIT BAN ĐẦU VỀ GỐC AXYL VÀ H2O
PHẢN ỨNG ĐIỀU CHẾ PEPTIT VÀ PROTEIN
Chủ đề 1: Qui peptit về gốc axyl và nước
Xét phản ứng của peptit với NaOH
Phản ứng xảy ra qua hai giai đoạn:
Peptit (n 1)H 2O n a.a
(1)
n a.a nNaOH mu� nH 2O
i
(2)
(1) (2)
Peptit nNaOH mu� H 2O
i
Từ (3) ta có quan hệ số mol:
nH 2O
(3)
(tạo thành)=
n peptit
(*)
Xét peptit được tạo thành từ aminoaxit no, mạch hở, 1 nhóm NH 2 , 1 nhóm COOH
nC x H 2 x 1 NO2 C 2nx n 2 N n On 1 (n 1) H 2O
Cnx H 2 nx n 2 N nOn 1 : a mol Cnx H 2 nx n N nOn .H 2O : a mol
NO : na mol
C H
BTKL
x 2 x 1
(**)
H 2O : a
Chú ý: Để dễ hiểu ta có thể diễn giải như sau:
Cx H 2 x 1 NO
Cx H 2 x 1 NO2
H 2O
(gốc axyl) là phần còn lại của
khi tách đi
. Từ n phân tử a.a(= n phân tử
(n 1) H 2O
nước + n gốc axyl) tạo thành n-peptit thì có
H 2O
bị mất đi do đó chỉ còn 1 phân tử
và gốc
Cx H 2 x 1 NO
.
Cx H 2 x NO2 Na
H 2O
Muối của a.a sẽ có dạng
. Như vậy khi qui đổi peptit về gốc Axyl và
rồi cho phản
ứng với NaOH ta xem như NaOH “ghép” trực tiếp với gốc Axyl để tạo thành muối (
C x H 2 x NO2 Na Cx H 2 x 1 NO.NaOH
H 2O
) vậy 1 phân tử
đó không làm nhiệm vụ gì cả. Khối lượng
H 2O
peptit bằng khối lượng gốc axyl +
. Khối lượng muối = Khối lượng gốc axyl và NaOH. Như vậy
khối lượng peptit và khối lượng muối khác nhau chính là sự chênh lệch giữa khối lượng NaOH và khối
lượng nước trong peptit.
Từ (*) và(**) đối với peptit được tạo thành từ aminoaxit no, mạch hở, 1 nhóm NH 2 , 1 nhóm
COOH ta có các quan hệ sau đây:
n C n H2 n1NO n NaOH
th� ph� n peptit =n H2O (Qui � i) = n H2O (T� th�
y
n:
�
o nh)
s�ch�
peptit: n=
n
na
S� mol g� Axyl
c
=
= NaOH
a S� mol H 2 O qui � i
�
a
BÀI TẬP MẪU
Ví dụ 1: Hỗn hợp X gồm Ala-ala, Gly-ala, Ala-gly, Ala-ala-val-ala và Ala-val-val-ala. Cho m gam hỗn
hợp X tác dụng với lượng vừa đủ NaOH, đun nóng thu được m+29,7 gam hỗn hợp muối của các amino
axit. Mặt khác nếu đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X thu được 63,616 lít CO2 (đktc) và 49,32 gam
H2O
. Giá trị gần đúng của m là:
A.72,30
B.72,10
C.74,01
Hướng dẫn:
m 40x m 29,7 18y
G� C n H 2n 1NO : x mol
c
nx 2,84
n peptit : y mol(=n H 2O )
x(n 0,5) y 2,74
D.73,76
nx 2,84
x 0,9
y 0,35
BTKL: m=(14nx+29x+18y)=14.2,84+29.0,9+18.0,35= 72,16 gam.
→ Chọn đáp án B.
Nhận xét: phương trình 1 trong hệ trên được thiết lập theo BTKL. Theo cách suy luận “ghép phân tử
NaOH và gốc axyl” phần lý thuyết. Sự chênh lệch giữa khối lượng muối và khối lượng peptit chính là
sự chênh lệch giữa khối lượng nước và khối lượng NaOH 29,7=40x-18y.
Ví dụ 2: Thủy phân hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm peptit X và peptit Y bằng dung dịch NaOH thu
được 151,2 gam hỗn hợp các muối Na của Gly, Ala, Val.Mặt khác đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp
X,Y ở trên cần dụng 107,52 lít khí O2 (đktc) thu được 64,8 gam H 2 O . Giá trị của m gần nhất:
A.92
B.97
C.102
D.107
(Đề KT định kì, lớp 12, Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến, ngày 20/3/2016)
Hướng dẫn:
�� pep: n O 1,5.(n CO2 n N 2 ) 1,5(n H2O n peptit ) n peptit 0,4
t
2
Axyl
Th� ph�
y
n:
NaOH AxylNaOH H 2O
151,2
0,4
H 2 O n N (2a)
Axyl
Ch� : H O O 2 CO2 N 2 H 2O
y
2
4,8
(3,2 a)
a
64,8
{
m
m 40a.2 151,2 0,4.18
BTKL
m 102,4 gam
m 4,8.32 44(3,2 a) 28a 64,8
→ Chọn đáp án C.
Ví dụ 3: QG2015 Cho 0,7 mol hỗn hợp T gồm hai peptit mạch hở là X(x mol) và Y( y mol), đều tạo
bởi glyxin và alanin. Đun nóng 0,7 mol T trong lượng dư dung dịch NaOH thì có 3,8 mol NaOH phản
ứng và thu được dung dịch chứa m gam muối. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn x mol X hoặc y mol
Y thì đều thu được cùng số mol CO2 .Biết tổng số nguyên tử oxi trong hai phân tử X và Y là 13, trong
X và Y đều có số liên kết peptit không nhỏ hơn 4. Giá trị của m là
A.396,6
B.340,8
C.409,2
D.399,4
Hướng dẫn:
+ Tìm số mắt xích trong X và y tương ứng là m, n
m 1 n 1 13 m n 11
Xm
m 5
Ta c� T
:
m 1 4
m 5
n 6
Yn
n 1 4
n 5
X : a (mol) BTNT.Na a b 0,7
a 0, 4
Xem A 5
5a 6b 3,8 b 0,3
Y6 : b (mol)
C x 0,3 3 12
C 0, 4 4 16
trong X
trong Y
Y
0, 4.n C
C 12
0,3.n C
L� c�:
i
2.5 C X 3.5
X
�
a
C Y 16
X, Y � u ch� Gly (2C); Ala (3C) 2.6 C 3.6
Y
C H NO : 3,8 (=mol NaOH)
0, 4.12 0,3.16 48
T x 2x 1
x
3,8
19
H 2 O : 0,7 mol
48
m mol 3,8. 14. 29 40 396,6(gam)
19
→ Chọn đáp án A.
Ví dụ 4: Đun nóng 0,1 mol hỗn hợp E chứa 3 peptit mạch hở (được tạo bởi X,Y là 2 aminoaxit no,
chứa 1 nhóm NH 2 và 1 nhóm COOH; M X M Y ) với dung dịch NaOH vừa đủ thu được dung dịch chỉ
chứa 0,24 mol muối của X và 0,32 mol muối của Y. Mặt khác đối cháy 38,2 gam E cần dùng 1,74 mol .
Tổng khối lượng phân tử của X va Y là
A.164.
B.206.
C.220.
D.192.
Hướng dẫn:
Đặt số mol E trong 38,2 gam gấp k lần số mol E trong 0,1 mol
C n H 2n 1NO : 0,56k mol (14n 29)0,56k 18.0,1k 38,2 n 18 / 7
38,2
n peptit : 0,1k mol
0,56k(1,5n 0,75) 1,74
k 1
n n 2,57 trong peptit c�gly
BTKL: 38,2 + 0,56.40 = m mu�i +0,1.18
m mu�i 58,8 gam
0,24.(75+22) + 0,32.(M Y 22) 58,8 M Y 89 M X M Y 164 gam
→ Chọn đáp án A.
Ví dụ 5: X,Y là hai peptit mạch hở, có tổng số nguyên tử oxi là 9 và đều được tạo bởi từ glyxin và
valin. Đốt cháy m gam hỗn hợp E chứa X,Y cần dùng 2,43 mol O2 , thu được CO2 , H 2 O v�N 2 ; trong
đó khối lượng của CO2 nhiều hơn khối lượng của H 2 O là 51,0 gam. Mặt khác thủy phân hoàn toàn m
gam E với 600ml dung dịch KOH 1,25M (đun nóng), cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được (1,6m +
8,52) gam rắn khan. Phần trăm khối lượng của Y
A.28,39%
B.19,22%
MX MY
có trong hỗn hợp E là
C.23,18%
D.27,15%
(Thầy Nguyễn Văn Út)
Hướng dẫn:
0,6.1,25.56 8,52 0,6. 14x 29 18a +18a ax=1,92
C x H 2x 1NO : a mol
1,5ax-0,75a=2,43
a=0,6
n peptit : b mol
44ax-a.18 x 0,5 b.18 51
b=0,24
Gly (2C):a
a 5 3,2 3 0,36
�.ch�
o:
b 3,2 2 2 0,24
Val (5C):b
m 1 n 1 9
X m : t mol
m n 7
m 2
E
a
m 2,5 n n 5
Yn : k mol m n
b
t k 0,24
t 0,2
t 5 2,5 5
k 2,5 2 1 k 0,04
x
xa 1,92
3,2. ��
t
a
0,6
X(Gly)a (Val)2 a : 0,2
BT.Gly : 0,2a 0,04b 0,36 a 1
E
b 4
Y(Gly)b (Val)5b : 0,04 a 2;b 5
75.4 117 18.4 .0,04 .100% 28, 40%
%m Y
14.1,92 29.0,6 18.0,24
→ Chọn đáp án A.
Ví dụ 6: X,Y,Z là ba peptit mạch hở đều được cấu tạo từ glyxin và alanin. Đốt cháy hoàn toàn x mol X
hoặc y mol Y cũng như z mol Z đều thu được số mol nhiều hơn số mol của là 0,08 mol. Mặt khác, đun
nóng 68,24 gam hỗn hợp E chứa X (x mol), Y (y mol) và Z (z mol) với dung dịch NaOH vừa đủ, thu
được dung dịch có chứa 73,72 gam muối của glyxin. Biết x>y>z, phần trăm khối lượng của Z có trong
hỗn hợp E là:
A.21,92%.
B.18,58%.
C.25,26%.
D.22,74%.
(Đề thi KSCL Bookgol lần 2/2016)
Hướng dẫn:
Gly : 0,76
Ala : x
Pep : y
71x 57.0,76 18y 68,24
3.0,08 0,5(x 0,76) y (2)
x 0,28
y 0,28
Tiếp tục giải như Bài tập tự luyện số 21. Chương công thức tổng quát.
Chủ đề 2: PHẢN ỨNG ĐIỀU CHẾ PEPTIT VÀ PROTEIN
Bài toán 1: Cho trước khối lượng của các a.a yêu cầu tìm khối lượng của peptit được tổng hợp từ các
a.a đó ta có 2 hướng giải:
Hướng 1: Tìm một trường hợp công thức của peptit rồi tính khối lượng
Hướng 2: Tính khối lượng nước rồi dùng định luật bảo toàn khối lượng
Bài toán 2: Cho trước khối lượng cảu a.a yêu cầu tìm khối lượng của protein được tổng hợp từ các a.a
đó ta có 2 hướng giải như trên; tuy nhiên lưu ý thêm:
i
Protein có cấu tạo phân tử: (NH R CH CO)n
Ta thấy rằng trong phân tử protein không còn nhóm NH 2 và COOH ở đầu và “ đuôi” tức là nếu có n
gốc a.a trùng ngưng thành protein thì số phân tử nước tách ra là n chứ không phải (n-1) như peptit.
Như vậy khối lượng của protein bằng khối lượng gốc axyl, dễ thấy:
Chú ý: Hiệu suất phản ứng.
m g�c Axyl n a.a .(M a.a 18)
BÀI TẬP MẪU
Ví dụ 1: Thực hiện tổng hợp tetrapeptit từ 3,0 mol glyxin; 4,0 mol alanin và 6,0 mol valin. Biết phản
ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng tetrapeptit thu được là
A.1107,5 gam.
B.1049,5 gam.
C.1120,5 gam.
D.1510,5 gam
(Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn/Quảng Trị/ thi thử -2015)
Hướng dẫn:
Cách 1: Giải theo kiểu “mò”
GAV2 : 3
m 3.(75 89 117.2 18.3) 0,25.(75.4 18.3) 1107, 5
A 4 : 0,25
Cách 2: Tính theo công thức tổng quát
Công thức chung của 3 a.a bài cho: A (n A (3 4 6) 13mol)
Công thức chung của các tetrapeptit: A 4 ; Ta có phản ứng thủy ngân
3
4A A 4 3H 2O n H2 O 13. 9,75
4
→ BTKL :m=3.75+4.89+6.117-9,75.18=1107,5
→ Chọn đáp án A.
Ví dụ 2: Đem trùng ngưng hỗn hợp gồm 22,5 gam glyxin và 44,5 gam alamin thu được m gam protein
với hiệu suất mỗi phản ứng là 80%. Vậy m có giá trị là:
A.42,08 gam
B. 38,40 gam
C.49,20 gam
D.52,60 gam
Hướng dẫn:
m protein m g�c axyl 80%.
22,5
44,5
75 18 80%.
89 18 42,08 g
75
89
→ Chọn đáp án A.
Ví dụ 3: Thủy phân 1250 gam protein X thu được 425 gam alanin. Nếu phân tử khối của X bằng
100000 đvC thì số mắt xích alanin có trong phân tử X là
A.453
B.382
C.328
D. 479
(BGG-ĐT-Đề thi CĐ-2009)
Hướng dẫn:
Giả sử trong A có n mắt xích ala
A nAla
1250
100000
425
89
1250
425
n 382
100000 89n
→ Chọn đáp án B.
BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 1: Thủy phân hoàn toàn 0,1 mol peptit X( mạch hở, được tạo bởi các a min oaxit có 1 nhóm
NH 2 và 1 nhóm COOH ) bằng dung dịch HCl vừa đủ thi được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu
được chất rắn có khối lượng lớn hơn khối lượng của X là 52,7 gam. Số liên kết peptit trong X là
A.14
B.9
C.11
D.13
Câu 2: Khi thủy phân 0,02 mol peptit A mạch hở (được tạo từ các amino axit chỉ chứa một nhóm
COOH và một nhóm NH 2 ) bằng dung dịch NaOH(dư 40% so với lượng cần phản ứng), cô cạn dung
dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp chất rắn có khối lượng tăng so với khối lượng A ban đầu là 8,60
gam. Số liên kết peptit có trong A là
A.7
B.8
C.9
D.10
Câu 3: Đốt cháy hoàn toàn 9,92 gam hỗn hợp peptit X và peptit Y(đều được tạo từ các amino axit chỉ
chứa một nhóm COOH và một nhóm NH 2 ) bằng lượng oxi vừa đủ thu được N 2 và 0,38 mol CO2 ;
0,34 mol H 2 O . Mặt khác đun nóng hỗn hợp trên với dung dịch NaOH vừa đủ thu được m gam muối.
Giá trị của m là
A.16,24
B.14,98
C.15,68
D.17,04
Câu 4: Thủy phân hoàn toàn m(g) hỗn hợp X gồm 3 peptit ( trong cấu tạo chỉ chứa glyxin,alanin,
valin) trong dung dịch chứa 47,54(g) KOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 1,8 m(g) rắn
khan. Mặt khác, đốt cháy hết 0,5 m(g) X thì cần dùng 30,324 l O2 , hấp thụ sản phẩm cháy vào 650ml
Ba(OH)2 1M thì thấy khối lượng bình tăng 65,615(g) đồng thời khối lượng dung dịch tăng m1 (g) và
m m1
sau phản ứng chỉ có một khí trơ thoát ra. Giá trị
A.78
B.120
C.50
gần nhất với?
D.80
C x H yOz N6
;Y là peptit có dạng C n H m O6 N t ( X,Y đều được tạo bởi các amino
axit no chứa 1 nhóm NH 2 và 1 nhóm COOH ). Đun nóng 32,76 gam hỗn hợp E chứa X,Y cần dùng
Câu 5: X là peptit có dạng
480ml dung dịch NaOH 1M. Mặt khác, đốt cháy 32,76 gam E thu được sản phẩm cháy gồm CO2 , H 2 O
và N 2 . Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào nước vôi trong lấy dư thu được 123,0 gam kết tủa; đồng thời
khối lượng dung dịch thay đổi a gam. Giá trị của a là
A.Tăng 49,44.
B. Giảm 94,56.
C. Tăng 94,56.
D. Giảm 49,44.
Câu 6: Đun nóng 0,045 mol hỗn hợp A gồm hai peptit X và Y cần đủ 120 ml KOH 1M thu được hỗn
hợp Z chứa 3 muối của Gly, Ala và Val (trong đó muối của Gly chiếm 33,832% về khối lượng). Mặt
khác, đốt cháy hoàn toàn 13,68 gam A bằng lương oxi vừa đủ thu được hỗn hợp khí và hơi, trong đó
tổng khối lượng của CO2 và H 2 O là 31,68 gam. Thành phần phần trăm về khối lượng của muối Ala
trong Z gần giá trị nào nhất sau đây
A.45%
B.54%
C.50%
D.60%
Câu 7: Peptit X và peptit Y có tổng liên kết peptit bằng 8. Thủy phân hoàn toàn X cũng như Y đều thu
được Gly và Val. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp E chứa X và Y có tỉ lệ mol tương ứng 1:3 cần dùng
22,176 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy gồm CO2 , H 2 O và N 2 . Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua bình đựng
dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 46,48 gam khí thoát ra khỏi bình có thể tích 2,464
lít(đktc). Phần trăm khối lượng peptit Y trong E gần với
A.91,0%
B.82,5%
C.82,0%
D.81,5%
Câu 8: Peptit X và peptit Y có tổng liên kết peptit bằng 8. Thủy phân hoàn toàn X cũng như Y đều thu
được Gly và Val. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp E chứa X và Y có tỉ lệ mol tương ứng 1:3 cần dùng
22,176 lít O2 (đktc). Sản phẩm cháy gồm CO2 , H 2 O và N 2 . Dẫn toàn bộ sản phẩm cháy qua bình đựng
dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 46,48 gam khí thoát ra khỏi bình có thể tích 2,464
lít(đktc). Khối lượng X đem dùng gần nhất với giá trị:
A.3.23 gam
B.3,28 gam
C.4,24 gam
D.14,48 gam
Câu 9: Đun nóng 0,4 mol hỗn hợp E gồm đipeptit X, tripeptit Y và tetrapeptit Z đều mạch hở bằng
lượng vừa đủ dung dịch NaOH, thu được dung dịch chứa 0,5 mol muối của glyxin và 0,4 mol muối của
alann và 0,2 mol muối của valin. Mặt khác đốt cháy m gam E trong O2 vừa đủ thu được hỗn hợp
CO2 , H 2 O và N 2 , trong đó tổng khối lượng của CO2 và nước là 78,28 gam. Giá trị m gần nhất với
A.50
B.40
C.45
D.35
(THPT Trí Đức- Hà Nội/ thi thử THPT QG 2015)
x y z đều mạch hở có tổng số nguyên tử oxi là 14
Câu 10: Hỗn hợp E chứa 3 peptit X,Y,Z
và số mol của X chiếm 50% số mol của hỗn hợp E. Đốt cháy x gam hỗn hợp E cần dùng 1,475 mol
oxi, sản phẩm cháy dẫn qua dung dịch KOH đặc dư thấy khối lượng bình tăng 60,93 gam; đồng thời có
0,225 mol một khí duy nhất thoát ra. Mặt khác đun nóng x gam E với dung dịch NaOH vừa đủ, thu
được dung dịch chỉ chứa 0,36 mol muối của A và 0,09 mol muối của B (A và B là 2 a min oaxit no,
trong phân tử chỉ chứa 1 nhóm NH 2 và 1 nhóm COOH ). Phần trăm khối lượng của Z có trong hỗn
M M M
hợp E la
A.20,5%
B.13,67%
C.16,40%
D.24,64%
NH 2
Câu 11: X là một a min oaxit no mạch hở chứa 1 nhóm
và 1 nhóm COOH .Đun nóng a mol
X thu được hỗn hợp A gồm tripeptit mạch hở Y và tetrapeptit mạch hở Z với tỉ lệ số mol Y:Z = 8:3. Đốt
HO
hỗn hợp A cần 0,945 mol oxi thu được 12,33 gam 2 . Đốt hỗn hợp B gồm a mol một R no mạch hở
NH 2
chứa 1 nhóm
và 1 nhóm COOH ;0,25a mol Y và 0,5a mol Z sau đó hấp thụ sản phẩm cháy vào
Ba(OH)
2
dung dịch
dư thu được 567,36 gam kết tủa. Phần trăm khối lượng R trong hỗn hợp B:
A.26,50%
B. 32,12%
C.35,92%
D.26,61%
Câu 12: Xác định M gần đúng của một polipeptit chứa 0,32% S trong phân tử. Giả sử trong phân tử
chỉ có 2 nguyên tử S
A.20.000(đvC)
B.10.000(đvC)
C.15.000(đvC)
D. 45.000(đvC)
Câu 13: Thực hiện tổng hợp tetrapeptit từ 5,0 mol glixin 4,0 mol alanin và 7,0 mol axit-2aminobutanoic. Biết phản ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng tetrapeptit thu được là
A.1236gam
B.1164gam
C.1452gam
D.1308gam
Câu 14: Thủy phân hoàn toàn oligopeptit X có phân tử khối 601 đvC chỉ thu được glyxin và alanin.
Có bao nhiêu mắt xích glyxin và alanin trong oligopeptit trên?
A.5 và 4
B. 3 và 6
C.6 và 3
D. 4 và 5
Câu 15: Khi thủy phân 500 gam một protein A thu được 170 gam alanin. Nếu khối lượng phân tử của
A là 150000 u thì số mắt xích của alanin trong phân tử A là
A.573
B.191
C.382
D.5370
(Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn/Đà Nẵng-lần 1/2012)
Câu 16: Người ta thu được m kg protein khi tổng hợp từ 2,34kg glyxin với hiệu suất quá trình là 75%.
Giá trị của m là
A.1,3338kg
B.1,60056kg
C.1,7784kg
D.1,067kg
Câu 17: Thực hiện phản ứng trùng ngưng hỗn hợp gồm 8,9 gam alanin và 30 gam glixin thu dược m
(gam) protein. Biết hiệu suất phản ứng trùng ngưng là 70%. Giá trị của m là
A.29,9
B.18,23
C.23,51
D.20,93
Câu 18: Khối lượng tripeptit được tạo thành từ 178 gam alanin và 75 gam glyxin là
A.253g
B.235g
C.217g
D.199g
(Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ/Hà Nội/thi thử lần 2-2013)
Câu 19: Cho 15 gam glyxin tác dụng vừa đủ với 8,9 gam alanin thu được m gam hỗn hợp tripeptit
mạch hở. Giá trị của m là
A.22,10 gam
B.23,9 gam
C.20,3 gam
D.18,5 gam
(Trường THPT chuyên Lương Văn Tụy/ Ninh Bình/ thi thử lần 1-2013)
HN CH CO
2
Câu 20: Khối lượng các gốc
(từ glyxin) chiếm 25,65% khối lượng tơ tằm (fibroin).
Hãy tính khối lượng glyxin mà các con tằm đã tạo ra để được 1 kg tơ.
A.225 gam
B.180 gam
C.337,5 gam
D.300 gam
Câu 21: Thủy phân hoàn toàn 500 gam protein X thu được 178 gam alanin. Phần trăm về khối lượng
của gốc alanin trong X là
A.37,6%
B.28,4%
C.30,6%
D.31,2%
(Khối THPT chuyên ĐHKH Huế/ thi thử lần 1-2012)
BẢNG ĐÁP ÁN
1A
2A
3B
4A
5D
6C
7D
8B
9D
10B
11B
12A
13A
14D
15A
16A
17D
18C
19C
20C
21B
HƯỚNG DẪN GIẢI
Câu 1: Chọn đáp án B
Thủy phân trong môi trường axit
Peptit nHCl (n 1)H 2O mu�
i
BTKL: m peptit m HCl m H2O m mu�i
Quan h�s�mol: n peptit n mu�i ; n HCl n.npeptit n g�cA.a
c
G� C n H 2n 1NO : x mol
x
n HCl n g�ca.a .BTKL : m x.36,5 0,1 1 18 (m 52,7)
0,1
n peptit : 0,1 mol
1
SOLVE x 1 mol s�m� x�
t ch:
10 s�li� k� peptit l�9.
n t
0,1
Câu 2: Chọn đáp án A
c
G� C n H 2n 1NO : x mol
n NaOH n g�c a.a .BTKL : m 1, 4.x.40 (m 8,6) 0,02.18
n peptit:0,02 mol
x 0,16 mol
s�m� x� :
t ch
0,16
8 s� li� k� peptit l�7.
n t
0,12
Câu 3: Chọn đáp án B
14n 29 x 18y 9, 92
c
G� C n H 2 n 1 NO : x mol
nx 0, 38
n peptit : y mol
x(n 0, 5) y 0, 34
BTKL : m = m C n H2 n NO2 Na 14nx (46 23)x 14, 98 gam
nx 0, 38
x 0,14
y 0,03
Ho� nh� th�
c
n
y:
n NaOH n g�c a.a 0,14. BTKL: 9,92+0,14.40=m+0,03.18 m=14,98 gam
Câu 4: Chọn đáp án A
c
G� C n H 2 n 1NO : x mol
n peptit : y mol
47, 54 18y 0,8. 14n 29 x 18y
1 4 44 2 4 4 4
3
m
1, 5nx 0, 75x 30, 324.2 : 22, 4 2, 7075
0, 5. 62nx 9x 18y 65, 615
nx 2,15
x 0, 69
y 0, 23
m m1 14.2,15 29.0, 69 18.0, 23 [65, 615 2. 0, 65 2,15 : 2 .197] 75, 54
1 4 4 2 4 44
4
3
CO 2 OH CO 2
3
Câu 5: Chọn đáp án D
Ph �n � th� ph�
ng
y
n:
BT.C : 0, 48x 123 / 100 x 2,5625
C x H 2x 1NO : 0, 48 mol
32,76
BTKL : 32,76=1,23.14+29.0,48+18y
n peptit n H2O y mol
y=0,09
Ph �n � ch�
ng
y:
2x 1 1
n O2 0, 48.(x
) 1, 485 (Ho� n O2 1,5.(n CO2 n N2 ))
c:
4
2
BT.O : n H2O 0, 48 0,09 1, 485.2 1,23.2 1,08(mol)
m dd 123 (1,23.44 1,08.18) 49, 44gam.
Câu 6: Chọn đáp án C
�� s�mol A trong 13,68 gam g� k l� s�mol A trong 0,045 mol
t
p
n
C n H 2n 1NO : 0,12k mol (14n 29)0,12k 18.0,045k 13,68
13,68
n peptit : 0,045k mol
13,68 0,12k(1,5n 0,75).32 31,68 0,12k.14
nk 69 / 16 n 2,875
C n H 2n 1NO : 0,18mol
k 1,5
k 1,5
m mu�i m C n H2 n NO2 K (14.2,875 46 39).0,18 22,545 gam
Gly : x mol
Ala: y mol
Val: z mol
%m mu�i ala
x y z 0,18
BT.C : 2x 3y 5z 0,18.2,875
(75 38)x 0,33832.22,545
x 0,0675
y 0,09
z 0,0225
0,09.(89 38).100%
50,69%
22,545
Chú ý: Khi tính thành phần phần trăm thì do tỉ lệ mol các muối là không đổi do đó tính trong Z cũng
tính trong hỗn hợp muối của 13,68 gam A phản ứng với KOH.
Câu 7: Chọn đáp án D
- Xem thêm -
.DOCX 
23 
737 
145 
