Tài liệu Hồ sơ chuyên đề 7 ký vn

Hồ sơ chuyên đề: CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM (1900- 1945) (Một thứ quà của lúa non: cốm; Mùa xuân của tôi; Sài Gòn tôi yêu) Bước 1: XÁC ĐỊNH TÊN CHUYÊN ĐỀ: CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM. - Lí do xây dựng chuyên đề: Trong chương trình ngữ văn 7, các tác phẩm ký được bố trí thành các văn bản này được bố trí ở các tuần khác nhau, học sinh khó hệ thống kiến thức. Vì vậy, tôi đã xây dựng chuyên đề này để tạo sự liền mạch về kiếc thức cho học sinh. Bước 2: MỤC TIÊU CỦA CHUYÊN ĐỀ: 1. Kiến thức: - Hiểu, cảm nhận được nét chính về nội dung và nghệ thuật của một số bài (hoặc trích đoạn) tùy bút hiện đại Việt Nam (Một thứ quà của lúa non: cốm- Thạch Lam; Mùa xuân của tôi- Vũ Bằng; Sài Gòn tôi yêu- Minh Hương) tình yêu thiên nhiên, đất nước, nghệ thuật biểu cảm, ngôn ngữ tinh tế. - Nhận biết những cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc đan xen với kể, tả trong các bài tùy bút. 2. Kỹ năng: - Biết cách đọc - hiểu văn bản ký, tùy bút. - Vận dụng viết ký trong cuộc sống. - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm. 3. Thái độ: - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, tình yêu nước, lòng tự hào về vẻ đẹp của quê hương, đất nước. - Có ý thức bảo vệ, giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc. 4. Năng lực hướng tới: * Năng lực chung: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực tự học - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác - Năng lực sáng tạo * Năng lực riêng: - Bồi dưỡng năng lực tiếp nhận văn bản. Bước 3: XÁC ĐỊNH NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ: I. Tác giả, hoàn cảnh sáng tác tác phẩm và đặc điểm về thể loại. II. Giá trị nội dung của các văn bản. III. Giá trị nghệ thuật của văn bản. Bước 4: XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ CÁC CẤP ĐỘ TƯ DUY: Mức độ Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Các tác giả, - Nêu được nét - Phân tích được Vận dụng hiểu hoàn cảnh cơ bản về tác giả áng văn xuôi trữ biết về tác giả sáng tác Thạch Lam và tình giàu chất thơ, và tác phẩm để Vũ Bằng. nhận biết và làm phân tích, lý giải - Nêu được nét rõ vai trò của các giá trị về nội đẹp riêng của yếu tố miêu tả dung và nghệ Hà Nội và trong văn biểu thuật của các tác 1 Vận dụng cao - Vận dụng hiểu biết về tác giả, tác phẩm,… để phân tích, lý giải giá trị nội dung và nghệ thuật của các văn Đặc điểm thể loại Thành phố Hồ Chí Minh. - Trình bày được hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm. Trình bày được đặc điểm thể loại tùy bút Giá trị nội Chỉ ra được cảm dung các xúc lắng đọng, văn bản tinh tế sâu sắc của các tác giả về văn hóa, lối sống của người Hà Nội. Phong cách của người Sài Gòn và nét đẹp riêng của mùa xuân Hà Nội. Giá trị nghệ Trình bày được thuật các đặc trưng nghệ văn bản thuật: đặc sắc ngôn ngữ, giọng điệu, lời văn trang trọng tinh tế, đầy cảm xúc, giàu chất thơ, các phép tu từ… cảm. phẩm. - Giải thích được sự ảnh hưởng của hoàn cảnh sáng tác đến tác phẩm. So sánh được đặc điểm của thể loại tùy bút với một số thể loại khác. - Phân tích được nếp sống thanh lịch của người Hà Nội, tình cảm chân thành của người Sài Gòn. - Phân tích được nỗi lòng “sầu xứ”, tâm sự day dứt của tác giả Vũ Bằng. Giải thích được đặc điểm thể loại biểu hiện trong từng tác phẩm. - Phân tích, cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, yêu con người, yêu đất nước trong mỗi tác phẩm. bản tùy bút không có trong SGK. - Tự đọc - hiểu, khám phá giá trị của một số văn bản khác cùng thể loại. - Vận dụng những tri thức đọc - hiểu để tạo lập được những văn bản cùng thể loại. - Tạo cho bản thân các giá trị: trân trọng bản thân, yêu gia đình, yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu nước. Lòng tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước. Phân tích được Trình bày những nghệ thuật lựa cảm nhận, ấn chọn từ ngữ, các tượng của cá biện pháp nghệ nhân về nghệ thuật của các tác thuật của từng giả trong từng tác phẩm. văn bản; hiểu tác dụng của các hình thức nghệ thuật khác trong từng văn bản. Bước 5: BIÊN SOẠN CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP THEO CẤP ĐỘ TƯ DUY: I. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ NHẬN BIẾT: Câu 1. Ông là tác giả của “Hà Nội băm sáu phố phường” ông là ai? Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Thạch Lam + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. Câu 2. Tác phẩm được viết trong hoàn cảnh đất nước chia cắt, tác giả ở miền Nam nhớ và hoài vọng về mùa xuân ở miền Bắc là tác phẩm nào? Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Mùa xuân của tôi + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. Câu 3. Em hiểu thế nào là thể văn Tùy bút? Hướng dẫn chấm: 2 + Mức độ tối đa: Là một thể văn qua việc ghi chép những con người và sự kiện cụ thể, có thực, tác giả đặc biệt chú trọng đến việc bộc lộ cảm xúc, suy tư về con người và cuộc sống hiện tại. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời. Câu 4. Sắp xếp sao cho đúng về bố cục của bài văn Sài Gòn tôi yêu 1 Khẳng định tình yêu Sài Gòn. 2 Nêu ấn tượng chung về Sài Gòn và bày tỏ tình yêu của tác giả với thành phố. 3 Cảm nhận và bình luận về phòng cách người Sài Gòn. Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Sắp xếp đúng theo bố cục: 2, 3, 1 + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. Câu 5. Văn bản Mùa xuân của tôi nói về đề tài gì? Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Không khí và cảnh sắc mùa xuân Hà Nội và miền Bắc trong những ngày tháng giêng và mùa xuân. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. II. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ THÔNG HIỂU: Câu 1. Tác giả thể hiện tình cảm như thế nào trong văn bản “Mùa xuân của tôi”? Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: - Tình cảm của nhà văn: - Nhớ thương da diết, nồng nàn đối với quê hương đất nước. Trân trọng và biết tận hưởng những vẻ đẹp của đời sống và thiên nhiên. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. Câu 2. T¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn c¸ch thëng thøc cèm b»ng nh÷ng gi¸c quan nµo ? C¸ch c¶m thô ®ã cã t¸c dông g×? Hướng dẫn chấm: + Mức tối đa: - C¶m thô b»ng khøu gi¸c, xóc gi¸c, thÞ gi¸c. Kh¬i gîi c¶m gi¸c cña ngêi ®äc vÒ cèm, thÓ hiÖn sù tinh tÕ s©u s¾c cña t¸c gi¶. -> Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo lÐo cña ngêi. Xem cèm nh 1 giá trÞ tinh thÇn thiªng liªng ®¸ng ®îc chóng ta tr©n träng gi÷ g×n. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời. Câu 3. “Mùa xuân của tôi- mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội- là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kiêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng”. §o¹n v¨n cã sö dông nh÷ng BPNT nµo? t¸c dông cña c¸c BPNT ®ã ? + Mức độ tối đa: Sö dông ®iÖp tõ, phÐp liÖt kª vµ dÊu chÊm löng ë cuèi c©u. NhÊn m¹nh c¸c dÊu hiÖu ®iÓn h×nh cña mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n Hà Nội => Gîi 1 bøc tranh xu©n víi không khí vµ c¶nh s¾c hµi hoµ, t¹o nªn 1 sù sèng riªng cña mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n Hà Nội. 3 + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Không nêu đầy đủ hoặc không trả lời. Câu 4. Tại sao cốm gắn với tên làng Vòng ? Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm. Cèm Vßng dÎo th¬m vµ ngon nhÊt. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. Câu 5. Sức truyền cảm của văn bản “Sài Gòn tôi yêu” là do: Hướng dẫn chấm: + Mức độ tối đa: Do sự am hiểu, nhất là tình cảm chân thành nồng hậu của tác giả. + Mức độ chưa tối đa: Hs trả lời chưa đầy đủ. + Không đạt: Đáp án sai hoặc không trả lời. III. CÂU HỎI BÀI TẬP MỨC ĐỘ VẬN DỤNG: 1. Vận dụng thấp Câu 1. Tại sao tác giả Thạch Lam nói: Cốm là thứ quà của lúa non? Hướng dẫn chấm: - Mức độ tối đa: Cốm là lộc của trời Cốm là cái khéo léo của người Cốm là sự cố sức tiềm tàng và nhẫn nại của thần lúa Vì vậy cốm như một giá trị tinh thần thiêng liêng đáng được trân trọng và giữ gìn. - Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên. - Không đạt: HS không trình bày nội dung này. Câu 2. Ai cũng chuộng mùa xuân nhưng tác giả yêu nhất mùa xuân vì lý do gì? Tai sao tác giả lại yêu mùa xuân đến vậy? Hướng dẫn chấm: - Mức độ tối đa: Tác giả yêu nhất mùa xuân bởi mùa xuân của Vũ Bằng là mùa xuân của ký ức, qua lời văn gợi tả mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân Hà Nội đó là nơi có gia đình, có vợ con ông mà ông đã nhiều năm gắn bó. Vũ Bằng yêu mùa xuân còn bởi mùa xuân đã khơi dậy sức sống trong thiên nhiên và từ đó khơi dậy sức sống trong lòng người. Yêu cảnh bao nhiêu tác giả càng yêu sự sống bấy nhiêu. - Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên. - Không đạt: HS không trình bày nội dung này. 2. Vận dụng cao: Câu 1. Nét đặc sắc của những câu văn mà tác giả Vũ Bằng sử dụng trong văn bản Mùa xuân của tôi? Hướng dẫn chấm: - Mức độ tối đa: Câu văn có sự co duỗi linh hoạt, có nhịp điệu (do việc lặp lại từ ngữ hoặc kết cấu trùng điệp nhiều hình ảnh), giàu hình ảnh, giàu chất thơ. Các câu văn còn nhiều cảm xúc do việc mở rộng thành phần câu để nói được cái say mê, thiết tha, da diết khắc khoải trong tâm hồn nhà văn. Có nhiều câu đọc lên giống như câu thơ. - Mức độ chưa tối đa : HS chưa trả lời đầy đủ các nội dung trên. - Không đạt: HS không trình bày nội dung này. 4 Câu 2: So sánh những cảm nhận của Thạch Lam về cốm trong bài “Một thứ quà của lúa non: cốm” với cách cảm nhận về hạt gạo của Trần Đăng Khoa trong đoạn thơ sau: Hạt gạo làng ta Có vị phù sa Của sông Kinh Thầy Có hương sen thơm Trong hồ nước đầy Có lời mẹ hát Ngọt bùi đắng cay + Mức độ tối đa: So sánh được: Trong một hạt cốm, nhà văn Thạch Lam nhận ra được cái hương vị cuả đồng quê nội cỏ đất nước, sự nhẫn nại của Thần Lúa, cả cái trân trọng bí mật khe khẽ giữ gìn của con người. Còn Trần Đăng Khoa lại cảm nhận được trong hạt gạo nhỏ bé hương vị của măn mòi cuả phù sa sông nước quê hương, vị ngọt ngào thơm mát của cỏ cây hoa lá và đặc biệt và đặc biệt cả những ngọt bùi đắng cay của con người quê hương. Đó là những cảm nhận hết sức tinh tế, thể hiện sự gắn bó, trân trọng, yêu mến quê hương của nhà văn, nhà thơ. + Mức độ chưa tối đa: Đảm bảo các nội dung trên nhưng còn sơ sài hoặc so sánh chưa chính xác. + Không đạt: Viết không đúng yêu cầu của đề bài hoặc không viết. * Rút kinh nghiệm chuyên đề: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ............... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ............... 5 Giáo án: CHUYÊN ĐỀ: KÝ VIỆT NAM (1900- 1945) (TIẾT 62, 63, 64) 6 I. MỤC TIÊU CỦA CHUYÊN ĐỀ: 1. Kiến thức: - Hiểu, cảm nhận được nét chính về nội dung và nghệ thuật của một số bài (hoặc trích đoạn) tùy bút hiện đại Việt Nam (Một thứ quà của lúa non: cốm- Thạch Lam; Mùa xuân của tôi- Vũ Bằng; Sài Gòn tôi yêu- Minh Hương) tình yêu thiên nhiên, đất nước, nghệ thuật biểu cảm, ngôn ngữ tinh tế. - Nhận biết những cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc đan xen với kể, tả trong các bài tùy bút. 2. Kỹ năng: - Biết cách đọc - hiểu văn bản ký, tùy bút. - Vận dụng viết ký trong cuộc sống. - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và làm việc theo nhóm. 3. Thái độ: - Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, tình yêu nước, lòng tự hào về vẻ đẹp của quê hương, đất nước. - Có ý thức bảo vệ, giữ gìn giá trị văn hóa của dân tộc. 4. Năng lực hướng tới: * Năng lực chung: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực tự học - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác - Năng lực sáng tạo * Năng lực chuyên biệt:- Bồi dưỡng năng lực tiếp nhận và cảm thụ văn bản. II. HÌNH THỨC, PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC: 1. Hình thức dạy học: Học trong lớp 2. Phương pháp: Đọc sáng tạo; đặt và giải quyết vấn đề; dạy học hợp tác; thuyết trình; giảng bình. 3. Kỹ thuật dạy học: Động não, thảo luận nhóm. III. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS Gv: Giáo án, TLTK, tranh ảnh liên quan tác phẩm. Hs: Chuẩn bị những nhiệm vụ học tập đã được gv giao IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Tæ chøc: Lớp Tiết Ngày dạy Sĩ số Ghi chú 62 7C 63 64 2. KiÓm tra: §å dïng, chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi: Hoạt động 1 : Hoạt động khởi động : - Bằng sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết Hà Nội có những món ăn đặc sản nào ? Ở đâu ? Có những tác giả nào viết về món ăn đặc sản của Hà Nội ? - Học sinh thảo luận nhóm. - Yêu cầu nhóm trưởng báo cáo kết quả thảo luận của nhóm mình. 7 - Gv đánh giá kết quả thảo luận của từng nhóm Hoạt động 2 : Hoạt động hình thành kiến thức : * Nội dung 1: Tiết 62 Khái quát chung - Hs nhận biết hoàn cảnh ra đời của các I. Khái quát chung tác phẩm. 1. Hoàn cảnh sáng tác: - Dựa vào chú thích Sgk trình bày hoàn - Văn bản: Một thứ quà của lúa non cảnh sáng tác của tác phẩm Một thứ quà được rút từ tập Hà Nội băm sáu phố của lúa non, Mùa xuân của tôi và sài phường- tùy bút viết về cảnh sắc, phong Gòn tôi yêu. vị Hà Nội, đặc biệt là những thứ quà, những món ăn hàng ngày khá bình dị nhưng lại đậm đà hương vị riêng, thể hiện sự tinh tế, khéo léo trong bản sắc văn hóa lâu đời của vùng đất kinh kì. - Văn bản: Mùa xuân của tôi viÕt trong hoàn cảnh đất nước bÞ chia c¾t, t¸c gi¶ sèng trong vïng kiểm so¸t cña MÜNguþ, xa c¸ch quê hương ®Êt B¾c. - Văn bản: Sài Gòn tôi yêu được rút từ Nhí Sµi Gßn, tËp I: viÕt vÒ nh÷ng nÐt ®Ñp riªng ®Çy Ên tîng cña Sµi Gßn trªn nhiÒu ph¬ng diÖn: TN, khÝ hËu-thêi tiÕt vµ cuéc sèng sinh ho¹t cña ng thµnh phè Sµi Gßn, tËp II, t¸c gi¶ chó ý ®Õn sù h×nh thµnh c¸c céng ®ång d©n c, c¸c xãm nghÒ, vên xa, bÕn, chî “®Æc chñng”. 2. Đặc điểm thể loại - Tùy bút là một thể loại kí. Lối viết ?Trình bày những hiểu biết của em về tương đối phóng khoáng, nhà văn tùy thể loại tùy bút? theo ngọn bút đưa đi có thể từ sự việc này sang sự việc khác để bộc lộ cảm xúc, tâm tình, phát biểu những nhận xét về người, cảnh. - Giá trị của tùy bút bút là ở những suy nghĩ sâu sắc, thâm trầm rút ra từ những việc tưởng như riêng tư, bình thường. - Ngôn ngữ giàu hình ảnh, trau chuốt, bất ngờ và lí thú tạo ra chất thơ riêng. 3. Tác giả - Th¹ch Lam lµ c©y bót v¨n xu«i ®Æc s¾c víi quan ®iÓm s©u s¾c vµ tiÕn bé , së tr?Trình bày những hiểu biết của em về êng cña «ng lµ truyÖn ng¾n vµ tuú bót - Vò B»ng (1913-1984), quª HN. các tác giả? Cã së trêng vÒ tr.ng¾n, tuú bót, bót kÝ. - Minh H¬ng Quª Qu¶ng Nam ®· vµo sinh sèng ë SG tríc 1945. -Thêng viÕt c¸c thÓ lo¹i: bót kÝ, tuú bót, t¹p v¨n, phãng sù víi nhiÒu nhËn xÐt tinh tÕ, dÝ dám vµ s©u s¾c. 8 4. Chủ đề Những cảm nhận tinh tế về món ăn dân dã, về thời tiết, khung cảnh, con người đã trở thành nét đẹp văn hóa riêng của Hà Nội, Sài Gòn qua ngòi bút của Thạch Lam và Minh Hương. Đồng thời là những khát vọng về cuộc sống thanh bình, sum họp khi đất nước thống nhất của Vũ Bằng. I. Văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm 1. Giá trị nội dung a. C¶m nghÜ vÒ nguån gèc cña cèm: C¸c b¹n cã ngöi thÊy... lóa non kh«ng. -Trong c¸i vá xanh kia... ngµn hoa cá. -> H¬ng th¬m cña l¸ sen ->gîi h¬ng vÞ cèm. - Díi ¸nh n¾ng... trong s¹ch cña trêi -> §ã lµ nh÷ng h¬ng vÞ thanh khiÕt. ->Miªu t¶ tinh tÕ vµ gîi c¶m víi tÊm lßng tr©n träng ®¸ng quÝ. ThÓ hiÖn sù tinh tÕ trong c¶m thô cèm cña t¸c gi¶. - Lít qua, thÊm nhuÇn, thanh nh·, tinh khiÕt , t¬i m¸t, tr¾ng th¬m, trong s¹ch.-> tõ ng÷ chän läc, c©u v¨n giµu nh¹c ®iÖu gîi c¶m gi¸c vÒ ®èi tîng. - C« hµng cèm xinh2, ¸o quÇn gän ghÏ víi c¸i ®ßn g¸nh 2 ®Çu vót cong lªn nh chiÕc thuyÒn rång. -> Cèm g¾n liÒn víi vÎ ®Ñp cña người lµm ra cèm. -> Cèm trë thµnh nhu cÇu thëng thøc cña ng HN=>Yªu quÝ, tr©n träng céi nguån trong s¹ch, ®Ñp ®Ï, giµu s¾c th¸i v¨n ho¸ DT cña cèm. b. C¶m nghÜ vÒ gi¸ trÞ cña cèm: ? Theo em chủ đề của các văn bản này là gì? - Céi nguån cña cèm ®îc gîi t¶ b»ng nh÷ng c©u v¨n nµo ? - H/¶ nµo gîi h¬ng vÞ cña cèm? Tình cảm cña t¸c gi¶ thÓ hiÖn như thế nào? Nh÷ng tõ ng÷ nµo cã gi¸ trÞ miªu t¶ h¬ng vÞ vµ gîi c¶m gi¸c? -T¹i sao cèm g¾n víi tªn lµng Vßng ? (Lµng Vßng lµ n¬i næi tiÕng nghÒ cèm. Cèm Vßng dÎo th¬m vµ ngon nhÊt). H/¶ ngêi lµm ra cèm thÓ hiÖn qua c©u v¨n nµo? Cèm cã vai trß nh thÕ nµo trong ®êi sèng ngêi ViÖt? Thảo luận nhóm 7p Các nhóm báo cáo kết quả Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức C©u v¨n gîi cho em c¸ch hiÓu míi mÎ nµo vÒ cèm ? V× sao ? (V× nã kÕt tinh h¬ng vÞ thanh khiÕt cña ®ång quª. Do ®ã cèm lµ quµ quª nhng lµ thøc quµ thiªng liªng). - T¸c gi¶ b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò g× ? - Cèm lµ thøc quµ riªng biÖt cña ®Êt níc, lµ thøc d©ng cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa b¸t ng¸t xanh, mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i méc m¹c, gi¶n dÞ vµ thanh khiÕt cña ®ång quª néi cá An Nam. -> Cèm lµ quµ tÆng cña ®ång quª cho con ngêi, cèm lµ ®Æc s¶n cña DT. - Hång cèm tèt ®«i. Mét thø thanh ®¹m, 1 thø ngät s¾c, 2 vÞ n©ng ®ì nhau ®Ó hp ®îc l©u bÒn. -> T¸c gi¶ b×nh luËn vÒ vÊn ®Ò dïng cèm ®Ó lµm quµ sªu tÕt. =>Cèm gãp phÇn lµm cho nh©n duyªn cña con ng thªm tèt ®Ñp – gi¸ trÞ tinh thÇn, gi¸ trÞ v¨n ho¸. - Sù hoµ hîp t¬ng xøng cña hång cèm ®îc ph©n tÝch trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? (Hoµ hîp t¬ng xøng vÒ mµu s¾c vµ h/ vÞ) - Qua lêi b×nh ®ã cña t¸c gi¶, em hiÓu thªm cèm cßn cã g.trÞ g× n÷a ? - Qua ®ã t¸c gi¶ muèn truyÒn tíi ng ®äc 9 t×nh c¶m vµ th¸i ®é g× vÒ cèm ? (Tr©n träng vµ gi÷ g×n cèm nh 1 vÎ ®Ñp v¨n ho¸ DT ) §/v dïng ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? ( võa miªu t¶, võa biÓu c¶m, nhng bæ xung thªm yÕu tè b×nh luËn). - Hs ®äc §3 - §v em võa ®äc nãi vÒ c¶m nghÜ g× ? - §v bµn vÒ viÖc thëng thøc cèm trªn nh÷ng ph¬ng diÖn nµo ? (¨n vµ mua cèm). - T¸c gi¶ híng dÉn c¸ch ¨n cèm nh thÕ nµo ? V× sao khi ¨n cèm ph¶i ¨n chót Ýt, thong th¶, ngÉm nghÜ? -T¸c gi¶ ®· ngÉm nghÜ ®îc nh÷ng g× khi thëng thøc cèm ? - T¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn c¸ch thëng thøc cèm b»ng nh÷ng gi¸c quan nµo? - C¸ch c¶m thô ®ã cã t¸c dông g×? - Nh÷ng lÝ lÏ ®ã cho thÊy t¸c gi¶ cã th¸i ®é nh thÕ nµo ®èi víi thø quµ cña lóa non - Gv: Tuy cha ®îc ¨n cèm nhng ®äc v¨n Th.Lam, chóng ta nh ®ang ®îc thëng thøc thø quµ thanh khiÕt, thanh cao, quµ cña lóa non, quµ cña bµn tay lao động c. C¶m nghÜ vÒ sù thëng thøc cèm: - ¨n cèm ph¶i ¨n tõng chót Ýt, thong th¶ vµ ngÉm nghÜ. -> ¨n nh thÕ míi c¶m hÕt ®îc c¸c thø h¬ng vÞ ®ång quª kÕt tinh ë cèm. -ThÊy thu l¹i c¶ trong hg vÞ Êy, c¸i mïi th¬m cña lóa míi, cña hoa cá d¹i ven bê... trªn hå. -> C¶m nhËn b»ng khøu gi¸c, xóc gi¸c, thÞ gi¸c. =>Kh¬i gîi c¶m gi¸c cña ng ®äc vÒ cèm, thÓ hiÖn sù tinh tÕ s©u s¾c cña t¸c gi¶.->-Cèm lµ léc cña trêi, lµ c¸i khÐo lÐo cña ng =>Xem cèm nh 1 gi¸ trÞ tinh thÇn thiªng liªng ®¸ng ®îc chóng ta tr©n träng gi÷ g×n. 2. Giá trị nghệ thuật B»ng ngßi bót tinh tÕ, nh¹y c¶m, vµ tÊm lßng tr©n träng. V¨n b¶n cho ta thÊy ®îc nÐt ®Ñp v¨n ho¸ d©n téc trong thø s¶n vËt gi¶n dÞ ®Æc s¾c: cèm. §ã lµ thøc quµ riªng biÖt cña ®Êt níc, lµ thøc d©ng cña nh÷ng c¸nh ®ång lóa b¸t ng¸t xanh mang h¬ng vÞ tÊt c¶ c¸i méc m¹c, gi¶n dÞ vµ thanh khiÕt cña ®ång quª néi cá. Nội dung 2: Tiết 63 Văn bản Mùa xuân của tôi 1. Giá trị nội dung -Bµi v¨n cã thÓ chia thµnh mÊy ®o¹n ? * Bố cục Mçi ®o¹n tõ ®©u ®Õn ®©u, ND cña mçi ->mª luyÕn mùa xu©n: C¶m nhËn vÒ quy luËt t×nh c¶m cña con ng ®èi víi m.xu©n. ®o¹n lµ g× ? ->liªn hoan: C¶m nhËn vÒ c¶nh s¾c vµ -Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù liªn kÕt gi÷a kh2 m.xu©n ®Êt B¾c-m.xu©n HN. - Cßn l¹i: C¶m nhËn vÒ c¶nh s¾c m.xu©n c¸c ®o¹n ? (B.v¨n cã sù LK chÆt chÏ theo dßng c¶m sau r»m th¸ng giªng. a.T×nh c¶m cña con ngêi ®èi víi mïa xóc håi tëng cña t¸c gi¶) -Hs ®äc ®o¹n 1 (tõ ®Çu->mª luyÕn mïa xu©n -Ai b¶o ®îc non ®õng thg nc, bím ®õng xu©n) thg hoa, tr¨ng ®õng th¬ng giã; ai cÊm ®-B.p NT nµo ®· ®îc sd ë ®o¹n nµy ? T.d îc... ->Sd ®iÖp tõ, ®iÖp ng÷ vµ ®iÖp kiÓu c©ucña b.p NT ®ã ? NhÊn m¹nh t×nh c¶m cña con ng ®èi víi -§.v b×nh luËn trªn ®· béc lé ®îc th¸i m.xu©n. ®é, t×nh c¶m g× cña t¸c gi¶ ®èi víi m.x =>ThÓ hiÖn sù n©ng niu, tr©n träng, thg 10 -Bµi v¨n cã g.trÞ g× vÒ NT? -Hs ®äc ghi nhí. q.hg ? nhí, thuû chung víi m.xu©n. b. C¶nh s¾c vµ kh«ng khÝ mïa xu©n -C©u v¨n nµo ®· gîi t¶ c¶nh s¾c vµ khao ®Êt B¾c- mïa xu©n HN: kh¸t mïa xu©n ®Êt B¾c, mïa xu©n HN ? ma riªu2, giã lµnh l¹nh) - V× sao t¸c gi¶ ®Æt tªn v¨n b¶n lµ Mïa (TiÕng nh¹n, tiÕng chèng chÌo, c©u h¸t xu©n cña t«i? huª t×nh) - Mïa xu©n ®Ó l¹i Ên tîng g× trong ký øc T/g? N dÊu hiÖu ®ã gîi 1 bøc tranh xu©n -RÐt ngät, H/¶ nhang ®Ìn, bµn thê..., ®Êt B¾c nh thÕ nµo ? kh«ng khÝ gia ®×nh ªm ®Òm, Êm cóng-> gîi c¶nh s¾c tù nhiªn, huyÒn ¶o,m¬ - §o¹n v¨n cã sö dông BPNT nµo? T¸c mµng nh trong th¬ méng. dông cña BPNT Êy? ->Sd ®iÖp tõ, phÐp liÖt kªvµ dÊu chÊm löng ë cuèi c©u – NhÊn m¹nh c¸c dÊu hiÖu ®iÓn h×nh cña mx ®Êt B¾c-mx HN =>Gîi 1 bøc tranh xu©n víi kh2 vµ c¶nh s¾c hµi hoµ, t¹o nªn 1 sù sèng riªng cña mx ®Êt B¾c. -> mïa xu©n cã søc m¹nh kh¬i dËy vµ lu gi÷ c¸c n¨ng lùc t.thÇn - ë ®.v tiÕp theo, t¸c gi¶ ®· gäi mïa cao quÝ cña con ngêi xu©n ®Êt B¾c- mïa xu©n HN lµ “C¸i - C¸i mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i. mïa xu©n thÇn th¸nh cña t«i”, ®iÒu ®ã =>T¸c gi¶ c¶m nhËn ®îc søc m¹nh cã ý nghÜa g×? th.liªng k× diÖu cña m.x ®Êt B¾c. -Søc m¹nh nµo cña mïa xu©n ®îc diÔn t¶ trong c©u v¨n: “Nhang trÇm...liªn hoan” ? - ë hai ®o¹n v¨n trªn t¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo? BPNT Êy cã ->H/¶ s2 míi mÎ – DiÔn t¶ sinh ®éng vµ t¸c dông g×? hÊp dÉn søc sèng cña m.x Thảo luận nhóm 5p Các nhóm báo cáo kết quả Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức -Em cã nhËn xÐt g× vÒ giäng ®iÖu, dÊu c©u vµ ng«n ng÷ cña ®.v nµy ? (Giäng ®iÖu võa s«i næi võa ªm ¸i, thiÕt tha, c©u dµi ®îc ng¾t nhÞp b»ng dÊu phÈy, ng2 mÒm m¹i chau chuèt, giµu chÊt tr÷ t×nh ®· gãp phÇn quan träng t¹o nªn søc truyÒn c¶m cña ®o¹n v¨n) - Qua ®.v, t¸c gi¶ ®· c¶m nhËn ®îc ®iÒu => mïa xu©n ®· kh¬i n¨ng n¨ng lùc k× diÖu nµo cña mïa xu©n? -§v ®· thÓ hiÖn ®îc c¶m xóc, t×nh c¶m sèng cho mu«n loµi, kh¬i dËy n¨ng lùc tinh thÇn cao quÝ cña con ng vµ kh¬i dËy g× cña t¸c gi¶ ? -Hs quan s¸t bøc tranh minh ho¹ trong t.yªu cuéc sèng, yªu quª h¬ng. sgk. -Em c¶m nhËn ®îc g× vÒ mïa xu©n, tõ =>Th¬ng nhí mïa xu©n ®Êt B¾c. h×nh ¶nh minh ho¹ ®ã? c. C¶m nhËn vÒ mïa xu©n sau r»m -Hs ®äc phÇn 3. 2 vµ c¶nh s¾c TN mïa xu©n sau r»m th¸ng giªng: -Kh th¸ng giªng ®îc miªu t¶ qua n chi tiÕt -§µo h¬i phai nhng nhuþ vÉn cßn phong, cá l¹i nøc 1 mïi hg man m¸c. nµo? -Ma xu©n, trêi xanh t¬i... trªn nÒn trêi trong2, cã n lµn s¸ng hång2 rung ®éng -Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT miªu t¶ cña nh c¸nh con ve míi lét x¸c. t¸c gi¶ ë ®v nµy ? t¸c dông cña BPNT ->Sd 1 lo¹t n tõ ng÷ gîi t¶ kÕt hîp víi h×nh ¶nh s2 - Miªu t¶ sù thay ®æi chuyÓn Êy? 2 - §èi víi TN, t¸c gi¶ lµ ngêi nh thÕ nµo? biÕn cña c¶nh s¾c vµ kh m.x 11 =>ThÓ hiÖn sù tinh tÕ, nh¹y c¶m tríc TN cña t¸c gi¶. 2. Giá trị NghÖ thuËt: Quan s¸t, c¶m nhËn tinh tÕ, so s¸nh, miªu t¶ cô thÓ, râ rµng Nội dung 3: Tiết 64 I. Hướng dẫn đọc thêm văn bản: Sµi Gßn t«i yªu -Hs ®äc phÇn 1. ND cña ®o¹n nµy lµ g× 1. Giá trị nội dung a. Nh÷ng Ên tîng bao qu¸t vÒ Sµi Gßn: - ë ®o¹n nµy t¸c gi¶ ®· so s¸nh Sµi Gßn víi ai vµ víi c¸i g× ? C©u v¨n nµo ®· nãi ->C¸c so sánh kh¸ ®a d¹ng vµ bÊt ngê Cã t.d t« ®Ëm c¸i trÎ trung cña Sµi Gßn. lªn ®iÒu ®ã? 2 ®ã ? -Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c phÐp s =>ThÓ hiÖn t×nh c¶m nång nhiÖt cña t¸c T.d cña c¸c phÐp s2 Êy lµ g×? -§o¹n v¨n ®· cho ta thÊy ®îc t×nh c¶m gi¶ ®èi víi SG. g× cña t¸c gi¶ ®èi víi Sµi Gßn ? * Thêi tiÕt vµ nhÞp sèng cña SG: -Hs ®äc ®o¹n 2, ND cña ®o¹n 2 lµ g× ? -Thêi tiÕt cña Sµi Gßn ®îc miªu t¶ qua -Sím: n¾ng ngät ngµo thg, díi n c©y ma - ChiÒu léng giã nhí nh÷ng chi tiÕt nµo ? nhiÖt ®íi bÊt ngê -Trêi ®ang ui2 buån b·, bçng nhiªn trong v¾t l¹i nh thuû tinh. ->Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m – Lµm -ë ®o¹n nµy t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng cho c©u v¨n cã hån vµ gîi c¶m xóc cho ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo, nã t¸c dông g×? ngêi ®äc. tinh tÕ -T¸c gi¶ cã c¶m nhËn g× vÒ th.tiÕt vµ khÝ =>C¶m nhËncña th.tiÕt. vÒ sù thay ®æi nhanh chãng hËu cña Sµi Gßn ? yªu c¶ -Cuéc sèng cña Sµi Gßn ®îc ghi l¹i qua -T«iyªu ph讪m khuya tha thít tiÕng ån. n c©u v¨n nµo ? Tõ ®ã em cã c¶m nhËn T«i Yªu c¶ phêng n¸o ®éng, dËp d×u xe g× vÒ cuéc sèng cña Sµi Gßn ? (Cuéc cé... s¬ng... c¸i tÝnh lÆng cña buæi s¸ng sèng khÈn tr¬ng, s«i ®éng vµ ®a d¹ng tinh cña thµnh phè trong n thêi ®iÓm kh¸c ->Sd ®iÖp tõ, ®iÖp c.tróc c©u – NhÊn nhau) khÝ ån ®éng -Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ m¹nh kh«ng 1 t.yªuµo, s«i thµnh cña SG. =>ThÓ hiÖn ch©n da diÕt vµ c©u v¨n cña t¸c gi¶, ë ®o¹n 2 nµy ? cña t¸c gi¶ ®èi víi SG. T¸c dông cña BPNT Êy? -§v ®· cho ta thÊy ®îc t×nh c¶m g× cña b. §Æc ®iÓm c d©n vµ phong c¸ch ngêi Sµi Gßn: t¸c gi¶ ®èi víi SG ? §Æc ®iÓm c d©n SG: -C d©n SG cã ®2 g× ? §2 ®ã ®îc thÓ hiÖn -Cëi më, mÕn kh¸ch, dÔ hoµ hîp. th«ng qua h×nh ¶nh nµo ? (SG bao giê giang 2 c¸nh tay më réng mµ ®ãn n ng tõ tr¨m nÎo ®Êt nc kÐo ®Õn.) -Phong c¸ch b¶n ®Þa cña ng SG ®îc k.q *Phong c¸ch b¶n ®Þa cña ng SG: qua n chi tiÕt nµo ? (Hä ¨n nãi tù nhiªn -Trung thùc, ngay th¼ng vµ tèt bông. hÒ hµ, dÔ d·i,Ýt dµn dùng, tÝnh to¸n, ch¬n thµnh, béc trùc) -Phong c¸ch ë ®©y ®îc hiÓu lµ c¸ch sèng *Phong c¸ch c¸c c« g¸i SG: riªng, vËy em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch sèng nµy ? -Ngêi SG béc lé tËp trung vÎ ®Ñp ë c¸c c« g¸i, em h·y t×m ®v diÔn t¶ vÎ ®Ñp nµy -NÐt ®Ñp riªng: NÐt ®Ñp trang phôc, nÐt ? (C¸c c« g¸i thÞ thiÒng...th¬ ng©y) vÎ, nÐt giao. -§V ®· nãi ®Õn nh÷ng nÐt ®Ñp riªng nµo ®Ñp d¸ng chung: ®Ñp x·dÞ, kháe m¹nh,lÔ -VÎ ®Ñp Gi¶n cña c¸c c« g¸i ? -Nh÷ng biÓu hiÖn riªng ®ã lµm thµnh vÎ ®é, tù tin. ®Ñp truyÒn thèng lµ gi¸ trÞ bÒn ->C¸c vÎ ®Ñp chung nµo cña ng SG ? 12 B.v¨n cã n nÐt ®Æc s¾c g× vÒ ND vµ NT ? -Hs ®äc ghi nhí. v÷ng mang b¶n s¾c riªng – T¸c gi¶ coi träng gi¸ trÞ truyÒn thèng. Thảo luận nhóm 5p *Nh÷ng loµi chim Sµi Gßn: Các nhóm báo cáo kết quả -TG loµi chim ngµy cµng tha thít->. lªn ¸n n kÎ v« tr¸ch nhiÖm, ph¸ ho¹i Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức -§v trªn khiÕn em liªn tëng tíi bµi v¨n TN-m«i trêng. nµo, cña ai, ®· häc ë líp 6 ? (Liªn tëng tíi håi kÝ- tù truyÖn: Lao xao cña Duy Kh¸n) -§v ®· ®Æt ra vấn ®Ò g× ? (Dù b¸o vÒ khã kh¨n vµ nguy c¬ ph¸ ho¹i m«i sinh v× tèc ®é CN ho¸ ngµy cµng t¨ng nhanh, khiÕn cho ®Êt chËt ng ®«ng, kh«ng khÝ « nhiÔm cµng nÆng nÒ). c.T×nh yªu víi SG: -Nh÷ng lêi nãi nµo trong v¨n b¶n biÓu -T«i yªu SG da diÕt nh ng ®an «ng... hiÖn trùc tiÕp t.yªu cña t¸c gi¶ ®èi víi -VËy ®ã mµ t«i yªu SG vµ yªu... SG? ->Sd ®iÖp tõ – NhÊn m¹nh SG cã n -Trong nh÷ng c©u v¨n ®ã ng«n tõ nµo ®- ®iÓm ®¸ng yªu. îc lÆp ®i, lÆp l¹i ? Sù lÆp l¹i ®ã cã ý nghÜa g× ? =>Yªu quÝ SG ®Õn ®é hÕt lßng, muèn ®-Yªu SG, t¸c gi¶ c¶m thÊy thg mÕn bao îc ®ãng gãp søc m cho SG vµ mong mäi nhiªu c kh«ng thÊy uæng c«ng hoµi ng h·y ®Õn, h·y yªu SG. cña...Tõ ®©y, em hiÓu t×nh c¶m cña t¸c gi¶ dµnh cho SG lµ t×nh c¶m nh thÕ 2. Giá trị nghệ thuật nµo ? - Nêu những giá trị nghệ thuật của tác Giọng văn biểu cảm linh hoạt, nồng nhiệt, đan xen những câu văn ngắn dài, phẩm? có khi sử dụng kết cấu trùng điệp thể hiện được những ấn tượng sâu sắc về thiên nhiên, nhịp sống sinh hoạt và tình yêu Sài Gòn của tác giả. Thảo luận nhóm 7p II. Tổng kết Nội dung: Các văn bản đều thể hiện tình Các nhóm báo cáo kết quả Nhóm khác nhận xét, Gv chốt kiến thức cảm sâu đậm qua sự gắn bó lâu bền, am hiểu tường tận và cảm nhận tinh tế về ?các văn bản này có đặc điểm chung món ăn, thời tiết, khung cảnh và con người ở các vùng miền. nào về nội dung? Nghệ thuật: Văn bản: Một thứ quà của lúa non: bằng giọng văn thủ thỉ, tâm tình, những cảm ?Nêu những điểm riêng của mỗi tác nhận tinh tế, qua ngòi bút của Thạch Lam cốm trở thành sản vật của đất phẩm? nước. Văn bản: Mùa xuân của tôi: Quan s¸t, c¶m nhËn tinh tÕ, so s¸nh, miªu t¶ cô thÓ, râ rµng. Văn bản: Gài Gòn tôi yêu: Giọng văn biểu cảm linh hoạt, nồng nhiệt, đan xen những câu văn ngắn dài, có khi sử dụng kết cấu trùng điệp thể hiện được những ấn tượng sâu sắc về thiên nhiên, nhịp 13 sống sinh hoạt và tình yêu Sài Gòn của tác giả. Hoạt động 3: Luyện tập Hs làm bài tập Nét đặc sắc của những câu văn mà tác giả Vũ Bằng sử dụng trong văn bản Mùa xuân của tôi? 4. Vận dụng So sánh những cảm nhận của Thạch Lam về cốm trong bài “Một thứ quà của lúa non: cốm” với cách cảm nhận về hạt gạo của Trần Đăng Khoa trong đoạn thơ sau: Hạt gạo làng ta Có vị phù sa Của sông Kinh Thầy Có hương sen thơm Trong hồ nước đầy Có lời mẹ hát Ngọt bùi đắng cay Viết thành đoạn văn 5. Tìm tòi, mở rộng: Tìm những đoạn văn viết về Hà Nội, Sài Gòn V. Củng cố, HDVN - Gv nh¾c l¹i kiÕn thøc cña toµn chuyªn ®Ò - Häc bµi vµ chuÈn bÞ bµi LuyÖn tËp sö dông tõ Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... 14