Tài liệu Giáo án vật lý lớp 9

Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký Ch­¬ng I: §iÖn häc TiÕt 1: Sù phô thuéc cña c­êng ®é dßng ®iÖn vµo hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nªu ®­îc c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh TN kh¶o s¸t sù phô thuéc cña C­êng ®é dßng ®iÖn vµo HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn. - VÏ vµ sö dông ®­îc ®å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ I, U tõ sè liÖu thùc nghiÖm. - Nªu ®­îc kÕt luËn vÒ sù phô thuéc cña C­êng ®é dßng ®iÖn vµo HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn. 2. KÜ n¨ng: M¾c m¹nh ®iÖn theo s¬ ®å; Sö dông c¸c dông cô ®o: V«n kÕ, Ampe kÕ; Xö lÝ ®å thÞ. 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh - 1Ampe kÕ; 1 V«n kÕ; 1 nguån ®iÖn; 1 kho¸; 7 ®o¹n d©y dÉn; 1 ®iÖn trë mÉu. C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: 1 §èi víi gi¸o viªn -Dông cô cho c¸c nhãm Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký Ho¹t ®éng cña hS Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn - §Ó ®o C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua bãng ®Ìn cÇn dïng dông cô g×? Nªu nguyªn t¾c dïng dông cô ®ã? 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm - §Ó ®o HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu tra bµi cò - §Æt vÊn ®Ò bãng ®Ìn cÇn dïng dông cô g×? Nªu nguyªn t¾c dïng dông cô ®ã? bµi míi: + Tr¶ lêi c©u hái cña GV. 2. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu sù phô thuéc cña C­êng ®é dßng ®iÖn vµo HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn: + T×m hiÓu s¬ ®å m¹ch ®iÖn H 1.1 Sgk-4. Tr¶ lêi + Quan s¸t H1.1 Sgk-4: - CH 1: KÓ tªn, nªu c«ng dông vµ c¸ch m¾c cña tõng bé phËn trong s¬ ®å?. - CH 2: Chèt + cña c¸c dông cô ®o ®iÖn cã trong s¬ ®å ®­îc m¾c vÒ phÝa ®iÓm A hay ®iÓm B?. c©u hái cña GV. + TiÕn hµnh TN: - C¸c nhãm m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å1.1 Sgk-4. - TiÕn hµnh ®o, ghi c¸c kÕt qu¶ ®o ®­îc vµo B1. - Th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi + Theo dâi, kiÓm tra, gióp ®ì c¸c nhãm C1 Sgk-4. m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å H1.1 Sgk4. + Yªu cÇu ®¹i ®iÖn nhãm tr¶ lêi C1: Tõ kÕt qu¶ TN h·y cho biÕt khi thay ®æi HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn. C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn cã mèi quan hÖ ntn víi HiÖu ®iÖn thÕ ? 2 Ghi b¶ng I. ThÝ nghiÖm: 1. S¬ ®å m¹ch ®iÖn: - H1.1 sgk-4: a. C¸c thiÕt bÞ: b. C¸ch m¾c V«n kÕ; Ampe kÕ: 2. TiÕn hµnh thÝ nghiÖm: a.M¾c m¹ch ®iÖn: H1.1 Sgk-4 b. KÕt qu¶ TN: B¶ng 1 Sgk-4 LÇn ®o 1. 2. 3. 4. 5. U (V) I (A) c. NhËn xÐt: - Khi t¨ng (hoÆc gi¶m) HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y dÉn bao nhiªu lÇn th× C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn ®ã còng t¨ng (hoÆc gi¶m) bÊy nhiªu lÇn. Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 3. Ho¹t ®éng 3: VÏ vµ II. §å thÞ biÓu diÔn sù sö dông ®å thÞ ®Ó rót ra thuéc cña C­êng ®é kÕt luËn: dßng ®iÖn vµo HiÖu ®iÖn thÕ: + Tõng HS ®äc phÇn + §å thÞ biÓu diÔn sù thuéc cña 1. D¹ng ®å thÞ: H1.2 Sgk-5 th«ng b¸o vÒ d¹ng ®å thÞ C­êng ®é dßng ®iÖn vµo HiÖu ®iÖn a. C¸ch vÏ ®å thÞ: Sgk-5 tr¶ lêi CH cña GV. thÕ cã ®Æc ®iÓm g×? + TiÕn hµnh vÏ ®å thÞ: + HD HS x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm biÓu diÔn, vÏ mét ®­êng th¼ng ®i qua gèc (C2 Sgk-5). täa ®é, ®ång thêi ®i gÇn tÊt c¶ c¸c b. NhËn xÐt: NÕu bá qua sù + Th¶o luËn nhãm: NhËn ®iÓm. sai lÖch nhá do phÐp ®o th× xÐt d¹ng ®å thÞ, rót ra kÕt c¸c ®iÓm O, B, C, D, E n»m luËn. trªn ®­êng th¼ng ®i qua gèc täa ®é. 2. KÕt luËn: + §¹i diÖn nhãm nªu kÕt luËn vÒ -H§T gi÷a hai ®Çu d©y dÉn t¨ng (hoÆc gi¶m) bao nhiªu mèi quan hÖ gi÷a I vµ U: lÇn th× C§D§ ch¹y qua d©y dÉn ®ã còng t¨ng (hoÆc gi¶m) bÊy nhiªu lÇn 4. Ho¹t ®éng 4: VËn + Nªu kÕt luËn vÒ mèi quan hÖ gi÷a III. VËn dông: dông - Cñng cè - H­íng C­êng ®é dßng ®iÖn (I) vµ HiÖu ®iÖn 1. C5 Sgk-5: thÕ (U). dÉn vÒ nhµ: 2. C4 Sgk-5: + §å thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a U1 I1  I vµ U cã ®Æc ®iÓm g×? a. Cñng cè: U2 I2 + Tõng HS chuÈn bÞ tr¶ + ë líp 7 ta ®· biÕt, khi HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu bãng ®Ìn cµng lêi c©u hái cña GV. lín th× dßng ®iÖn ch¹y qua ®Ìn cã c­êng ®é cµng cao vµ ®Ìn cµng s¸ng. VËy C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua b. VËn dông: + Tõng HS tr¶ lêi c©u hái d©y dÉn cã tØ lÖ víi HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai ®Çu d©y ®ã kh«ng? C5 Sgk-5. + H­íng dÉn HS häc tËp ë nhµ: - N¾m v÷ng kÕt luËn vÒ mèi quan hÖ c. Häc tËp ë nhµ: - N¾m v÷ng kÕt luËn vÒ gi÷a I vµ U. mèi quan hÖ gi÷a I vµ U. - VËn dông tr¶ lêi c©u hái C3, C4 - VËn dông tr¶ lêi c©u hái Sgk-5. - ChuÈn bÞ TiÕt 2: §iÖn trë cña ®©y C3, C4 Sgk-5. dÉn §Þnh luËt ¤m - ChuÈn bÞ TiÕt 2: §iÖn trë cña ®©y dÉn §Þnh luËt ¤m ................................................................................................ 3 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký TiÕt 2: §iÖn trë cña d©y dÉn - §Þnh luËt «m A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - NhËn biÕt ®­îc ®¬n vÞ cña §iÖn trë vµ vËn dông ®­îc c«ng thøc tÝnh §iÖn trë ®Ó gi¶i bµi tËp. Ph¸t biÓu vµ viÕt ®­îc hÖ thøc cña §Þnh luËt ¤m. -VËn dông ®­îc §Þnh luËt ¤m ®Ó gi¶i mét sè bµi tËp ®¬n gi¶n. 2. KÜ n¨ng: Sö dông mét sè thuËt ng÷ khi nãi vÒ H§T; C§D§; VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn sö dông c¸c dông cô ®o ®Ó x¸c ®Þnh ®iÖn trë cña mét d©y dÉn 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh +Nghiªn cøu bµi häc; C¸c c©u hái Bµi tËp C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña hS Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra + CH1: Nªu kÕt luËn vÒ mèi bµi cò - §Æt vÊn ®Ò bµi quan hÖ gi÷a C­êng ®é dßng ®iÖn vµ HiÖu ®iÖn thÕ ? míi: + Tõng HS chuÈn bÞ, tr¶ + CH2: §æ thÞ biÓu diÔn mèi quan hÖ ®ã cã ®Æc ®iÓm g×?. lêi c©u hái cña GV. + §V§: Trong TN víi m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å H1.1 Sgk-4, nÕu sö dông cïng mét H§T ®Æt vµo hai ®Çu d©y kh¸c nhau th× C§D§ qua chóng cã nh­ nhau hay kh«ng? 4 §èi víi gi¸o viªn B¶ng phô: B¶ng th­¬ng sè U/I ®èi víi mçi d©y dÉn: Ghi b¶ng Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 2. Ho¹t ®éng 2: X¸c ®Þnh + Theo dâi HS tÝnh th­¬ng sè I. §iÖn trë cña d©y U U dÉn: ®èi víi mçi d©y dÉn. th­¬ng sè ®èi víi mçi I I 1. X¸c ®inh th­¬ng sè U/I ®èi d©y dÉn víi mçi d©y dÉn: + Tõng HS dùa vµo B1, B2 +Yªu cÇu HS tr¶ lêi C2 vµ cho c¶ + TÝnh th­¬ng sè U/I ®èi víi TiÕt1, tÝnh th­¬ng sè U/I líp th¶o luËn: NhËn xÐt gi¸ trÞ mçi d©y dÉn: U ®èi víi mçi d©y dÉn. cña th­¬ng sè ®èi víi mçi d©y LÇn ®o D©y 1 D©y 2 I - Hoµn thµnh b¶ng sau: 1. LÇn ®o D©y 1 D©y 2 dÉn vµ víi hai d©y dÉn kh¸c nhau 2. 1 3. 2 4. 3 TB Céng 4 +NhËn xÐt: TB Céng - §èi víi mçi d©y dÉn, th­¬ng +Tr¶ lêi C2 th¶o luËn U sè lµ kh«ng ®æi. I - Hai d©y dÉn kh¸c nhau th­¬ng sè U lµ kh¸c nhau. I ? + TÝnh §iÖn trë cña d©y dÉn b»ng c«ng thøc nµo?. 3. Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu + Khi t¨ng HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo kh¸i niÖm ®iÖn trë: hai ®Çu d©y dÉn lªn hai lÇn th× - C¸ nh©n ®äc phÇn th«ng §iÖn trë cña nã t¨ng lªn mÊy b¸o kh¸i niÖm ®iÖn trë lÇn? V× sao? Sgk-7. +Khi HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y lµ 3V, C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua nã lµ 250mA. TÝnh §iÖn trë cña d©y? + Tr¶ lêi c©u hái cña GV. +Nªu ý nghÜa cña ®iÖn trë. 5 2. §iÖn trë: a. TrÞ sè R= U ®­îc gäi lµ I ®iÖn trë b. Ký hiÖu ®iÖn trë trong m¹ch ®iÖn: c. §¬n vÞ ®iÖn trë: - NÕu U=1V; I=1A th× ®iÖn trë R ®­îc tÝnh b»ng ¤m (Ω) 1Ω=1V/1A. - Kil««m(kΩ): 1 kΩ= 1000 Ω - Mªga«m(MΩ):1MΩ=1000kΩ= 106 Ω d. ý nghÜa cña ®iÖn trë: -BiÓu thÞ møc ®é c¶n trë dßng ®iÖn nhiÒu hay Ýt cña d©y dÉn Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký - Yªu cÇu HS Ph¸t biÓu §Þnh luËt II. §Þnh luËt ¤m: ¤m. 1. HÖ thøc cña §Þnh luËt: - Yªu cÇu HS tõ biÓu thøc 1 U + Ta cã I ~ U ; I~ R I= R U => c¸c ®¹i l­îng: I= R U=? U: HiÖu ®iÖn thÕ (V) R=? I: C­êng ®é dßng ®iÖn (A) R: §iÖn trë (Ω) 2. Néi dung ®Þnh luËt ¤m: - C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi U HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai dÇu I= R d©y dÉn vµ tØ lÖ nghÞch víi §iÖn trë cña d©y dÉn ®ã. + Yªu cÇu HS lµm Tr¶ lêi c©u III. VËn dông: hái: C3 (Sgk-8): 5. Ho¹t ®éng 5: VËn - C«ng thøc R = U/I dïng ®Ó lµm R = 12Ω dông - Cñng cè - H­íng g×? Tõ c«ng thøc nµy cã thÓ nãi I = 0,5A dÉn vÒ nhµ: r»ng U t¨ng lªn bao nhiªu lÇn th× U = ? R t¨ng lªn bÊy nhiªu lÇn ®­îc Lêi gi¶i: kh«ng ? t¹i sao ? ¸p dông §Þnh luËt ¤m ta cã : + Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái C3, HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu d©y C4 +Tr¶ lêi c©u hái cña GV. tãc bãng ®Ìn lµ: + H­íng dÉn HS häc tËp ë nhµ: U = I.R= 0,5. 12 = 6V +Tr¶ lêi c©u hái C3, C4 - N¾m v÷ng §Þnh luËt «m. VËn §¸p sè: 6V dông tÝnh U, I, R. Sgk-8. - ChuÈn bÞ T3: MÉu b¸o c¸o TH Sgk - 10. 4. Ho¹t ®éng 4: Ph¸t biÓu vµ viÕt biÓu thøc §Þnh luËt ¤m: + Tõng HS Ph¸t biÓu vµ viÕt biÓu thøc §Þnh luËt ¤m. - C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua day dÉn tØ lÖ thuËn víi HiÖu ®iÖn thÕ ®Æt vµo hai dÇu d©y dÉn vµ tØ lÖ nghÞch víi §iÖn trë cña d©y dÉn ®ã. TiÕt 3: Thùc hµnh X¸c ®Þnh §iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng Ampe kÕ vµ v«n kÕ A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: - Nªu ®­îc c¸ch x¸c ®Þnh §iÖn trë tõ c«ng thøc tÝnh §iÖn trë. 6 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký - M« t¶ ®­îc c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh ®­îc TN x¸c ®Þnh §iÖn trë cña mét d©y dÉn b»ng ampe kÕ vµ v«n kÕ. 2. KÜ n¨ng: - M¾c m¹nh ®iÖn theo s¬ ®å; Sö dông c¸c dông cô ®o: V«n kÕ, Ampe kÕ. - Lµm vµ viÕt b¸o c¸o thùc hµnh. 3. Th¸i ®é: Cã ý thøc chÊp hµnh nghiªm tóc quy t¾c sö dông c¸c thiÕt bÞ ®iÖn trong TN. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh §èi víi gi¸o viªn + Mçi nhãm HS: 1 D©y §iÖn trë ch­a biÕt gi¸ trÞ; 1 nguån + §ång hå ®o ®iÖn ®a n¨ng. ®iÖn 6-12V; 1 V«n kÕ; 1 Am pe kÕ; 7§o¹n d©y nèi; B¸o c¸o TH theo mÉu. C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña hS 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò: Tr×nh bµy c©u hái chuÈn bÞ trong b¸o c¸o thùc hµnh + Tõng HS chuÈn bÞ tr¶ lêi CH cña GV: + Tõng HS VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn ®o ®iÖn trë b»ng V«n kÕ vµ Ampe kÕ. Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn + KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o thùc hµnh cña HS. + Nªu c«ng thøc tÝnh §iÖn trë ? + Muèn ®o HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cña mét d©y dÉn cÇn dïng dông cô g×? M¾c dông cô ®ã nh­ thÕ nµo víi d©y dÉn cÇn ®o?. + Muèn ®o C­êng ®é dßng ®iÖn qua mét d©y dÉn cÇn dïng dông cô g×? M¾c dông cô ®ã nh­ thÕ nµo víi d©y dÉn cÇn ®o?. + VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn ®o ®iÖn trë b»ng V«n kÕ vµ Ampe kÕ? Ghi b¶ng I. Tr¶ lêi c©u hái: 1. C«ng thøc tÝnh §iÖn trë: R= U I 2. Muèn ®o HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cña mét d©y dÉn cÇn dïng V«nkÕ. M¾c V«n kÕ song song víi d©y dÉn. 3. Muèn ®o C­êng ®é dßng ®iÖn qua mét d©y dÉn cÇn dïng Ampe kÕ M¾c Ampe kÕ nèi tiÕp víi d©y dÉn. S¬ ®å m¹ch ®iÖn: 2. Ho¹t ®éng 2: M¾c + Giao dông cô TN cho c¸c II. Néi dung thùc hµnh: m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å vµ nhãm 1. M¾c nm¹ch ®iÖn theo s¬ ®å tiÕn hµnh ®o: 2. KÕt qu¶ ®o: 7 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký + NhËn dông cô TN, + Theo dâi, giòp ®ì, KiÓm tra LÇn U(V) I(A) Ph©n c«ng b¹n ghi chÐp c¸c nhãm HS m¾c m¹ch ®iÖn, ®o kÕt qu¶ TN, ý kiÕn nhËn ®Æc biÖt lµ viÖc m¾c V«n kÕ vµ 1. xÐt th¶o luËn cña nhãm. Ampe kÕ vµo m¹ch ®iÖn. 2. + C¸c nhãm tiÕn hµnh 3. TN. + Theo giâi HS tiÕn hµnh TN; 4. - TÊt c¶ c¸c thµnh viªn §äc chØ sè Ampe kÕ, V«n kÕ. 5. trong nhãm tham gia vµo m¾c m¹ch ®iÖn hoÆc theo + Yªu cÇu tÊt c¶ HS ®Òu ph¶i Gi¸ trÞ TB Céng giâi, KiÓm tra c¸ch m¾c tham gia vµo tiÕn hµnh TN. 3. Ho¹t ®éng 3: Tæng kÕt, ®¸nh gi¸ th¸i ®é häc tËp cña HS: + Hoµn thµnh b¸o c¸o thùc hµnh. Trao ®æi nhãm ®Ó nhËn xÐt nguyªn nh©n g©y ra sù kh¸c nhau cña c¸c trÞ sè §iÖn trë võa tÝnh ®­îc trong mçi lÇn ®o 4. Ho¹t ®éng 4: Cñng cè-H­íng dÉn vÒ nhµ: - ¤n tËp c¸c kiÕn thøc cña líp 7 vÒ m¹ch ®iÖn m¾c nèi tiÕp; M¹ch ®iÖn m¾c song song. R(  ) + Thu b¸o c¸o thùc hµnh. + NhËn xÐt, rót kinh nghiÖm: - C¸c thao t¸c thÝ nghiÖm. - C¸ch sö dông Ampe kÕ, V«n kÕ - Th¸i ®é häc tËp cña nhãm HS - ý thøc kû luËt. + H­íng dÉn HS «n tËp c¸c kiÕn thøc cña líp 7 vÒ m¹ch ®iÖn m¾c nèi tiÕp; M¹ch ®iÖn m¾c song song. + Yªu cÇu HS ®äc tr­íc tiÕt 4: §o¹n m¹ch nèi tiÕp. - §äc tr­íc tiÕt 4: §o¹n m¹ch nèi tiÕp. MÉu b¸o c¸o thùc hµnh 1. Tr¶ lêi c©u hái: a. ViÕt c«ng thøc tÝnh ®iÖn trë:................. b. Muèn ®o H§T gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cÇn dông cô g×? M¾c dông cô ®ã nh­ thÕ nµo víi d©y dÉn cÇn ®o H§T?............................................................................................................................................ c. Muèn ®o C§D§ ch¹y qua mét d©y dÉn cÇn dông cô g×? M¾c dông cô ®ã nh­ thÕ nµo víi d©y dÉn cÇn ®o ?.................................................................................................................................................... 2. KÕt qu¶ ®o: KQ HiÖu ®iÖn thÕ C­êng ®é dßng ®iÖn §iÖn trë LÇn ®o U(V) I(A) R(  ) 1. 8 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 2. 3. 4. 5. a. TÝnh gi¸ trÞ §iÖn trë cña d©y dÉn trong mçi lÇn ®o b. TÝnh gi¸ trÞ TBC cña §iÖn trë: ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................... c. NhËn xÐt nguyªn nh©n g©y ra sù kh¸c nhau (nÕu cã) cña c¸c trÞ sè §iÖn trë võa tÝnh ®­îc trong mçi lÇn ®o: ............................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................... TiÕt 4: §o¹n m¹ch nèi tiÕp A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Suy luËn ®Ó x©y dùng ®­îc c«ng thøc tÝnh §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp Rt® = R1 + R2 vµ hÖ thøc: U1/U2 = R1 / R2 tõ c¸c kiÕn thøc ®· häc. M« t¶ d­îc c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh TN kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc suy ra tõ lÝ thuyÕt. 2. KÜ n¨ng: Thùc hµnh sö dông c¸c dông cô ®o ®iÖn: V«n kÕ, Ampe kÕ; Bè trÝ, tiÕn hµnh l¾p r¸p thÝ nghiÖm; Suy luËn; LËp luËn logic.VËn dông ®­îc nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn t­îng vµ gi¶i bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch nèi tiÕp. 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ: 9 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký §èi víi mçi nhãm Häc sinh §èi víi gi¸o viªn - 3 §iÖn trë mÉu lÇn l­ît cã gt 6, 10, 16  ; 1Ampe kÕ;1V«n -B¶ng phô; phiÕu giao viÖc kÕ; 1 nguån 6V; 1khãa; d©y nèi C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña hS 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra bµi cò - §Æt vÊn ®Ò bµi míi: + Tr¶ lêi c©u hái cña GV: - §1nt §2 => I1= I2 = I(1) U1+U2 =U(2) 2. Ho¹t ®éng 2: NhËn biÕt ®­îc ®o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c nèi tiÕp: + Tr¶ lêi c©u hái C1: - R1, R2 vµ Ampe kÕ m¾c nèi tiÕp víi nhau. + Tr¶ lêi c©u hái C2: I U1 U 2 U R => 1  1  R1 R2 U 2 R2 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn + Yªu cÇu Häc sinh Tr¶ lêi c©u hái: Trong ®o¹n m¹ch gåm hai ®Ìn m¾c nèi tiÕp: - C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua mçi ®Ìn cã mèi liªn hÖ nh­ thÕ nµo víi C§D§ ®iÖn m¹ch chÝnh? - HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch cã mèi liªn hÖ nh­ thÕ nµo víi H§T gi÷a hai ®Çu mçi ®Ìn? + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái C1 vµ cho biÕt hai §iÖn trë cã mÊy ®iÓm chung?: - Th«ng b¸o hai hÖ thøc (1), (2) vÉn ®óng víi ®o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c nèi tiÕp. - Yªu cÇu HS nªu mqh gi÷a U, I trong ®o¹n m¹ch gåm hai §T m¾c nèi tiÕp R1nt R2 + H­íng dÉn HS vËn dông c¸c kiÕn thøc võa «n tËp vµ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ®Ó tr¶ lêi C2 : I U1 U 2 U R  => 1  1 R1 R2 U 2 R2 10 Ghi b¶ng I. C­êng ®é dßng ®iÖn vµ HiÖu ®iÖn thÕ trong ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: 1. ¤n tËp kiÕn thøc L7: - §1 nt §2 => I1 = I2 = I (1) ; U1 + U2 = U (2) 2. §o¹n m¹ch gåm 2 §iÖn trë m¾c nèi tiÕp: R1 nt R2 => I1= I2 = I (1) U1 + U2 = U (2) * C­êng ®é dßng ®iÖn cã gi¸ trÞ nh­ nhau t¹i mäi ®iÓm. * HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch b»ng tæng HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi ®iÖn trë. Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký + Th«ng b¸o KN §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng: §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng Rt® cña mét ®o¹n m¹ch lµ §iÖn trë cã thÓ thay thÕ cho ®o¹n m¹ch nµy sao cho víi cïng HiÖu ®iÖn thÕ th× C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch vÉn cã gi¸ trÞ nh­ tr­íc. => §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c nèi tiÕp ®­îc tÝnh nh­ thÕ nµo ? + Yªu cÇu HS tr¶ lêi C3 - H­íng dÉn HS: - ViÕt BT liªn hÖ gi÷a UAB; U1vµ U2. - ViÕt BT tÝnh UAB; U1vµ U2 theo I vµ R t­¬ng øng. + Qua c«ng thøc ®· XD b»ng lÝ thuyÕt. §Ó kh¼ng ®Þnh c«ng thøc nµy cÇn tiÕn hµnh TNKT 4. Ho¹t ®éng 4: TiÕn + H­íng dÉn HS tiÕn hµnh TN: - Theo giâi vµ KT c¸c nhãm HS hµnh TN KiÓm tra: m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. + Nªu c¸ch KiÓm tra: - M¾c m¹ch ®iÖntheo s¬ - Theo giâi c¸ch tiÕn hµnh ®o ®å H4.1 víi R1, R2 ®· biÕt ®¹c ghi chÐp kÕt qu¶. §o UAB ; IAB - Thay R1,R2 b»ng Rt®, gi÷ + Yªu cÇu HS nhËn xÐt nªu KÕt cho UAB kh«ng ®æi, ®o I'AB. luËn. So s¸nh IAB vµ I'AB rót ra + Yªu cÇu HS so s¸nh Rt® cña kÕt luËn. + TiÕn hµnh TN. LÆp l¹i ®o¹n m¹ch cã c¸c §iÖn trë m¾c c¸c b­íc TN trªn. Th¶o nèi tiÕp víi c¸c §T R1; R2. luËn nhãm ®­a ra KL: => Rt® = R1 + .R2 3. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai §T m¾c nèi tiÕp: + Nªu KN §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng. + Tr¶ lêi c©u hái C3: V× R1nt R2 nªn: UAB = U1+ U2 => IAB.Rt® = I1.R1 + I2.R2. Mµ I1 = I2 = IAB. => Rt® = R1 + R2 11 II. §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: 1. §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng: - §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng Rt® cña mét ®o¹n m¹ch lµ §iÖn trë cã thÓ thay thÕ cho ®o¹n m¹ch nµy sao cho víi cïng HiÖu ®iÖn thÕ th× C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch vÉn cã gi¸ trÞ nh­ tr­íc. 2. C«ng thøc tÝnh §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c nèi tiÕp: V× R1 nt R2 nªn: UAB = U1+ U2 => IAB.Rt® = I1.R1 + I2.R2. Mµ I1 = I2 = IAB. => Rt® = R1 + R2 3. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: + Dông cô: + TiÕn hµnh: + NhËn xÐt: 4. KÕt luËn: §o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c nèi tiÕp cã ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng b»ng tæng c¸c §iÖn trë thµnh phÇn Rt® = R1 + R2 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 5. Ho¹t ®éng 5: - VËn dông: Tr¶ lêi c©u hái C4: Tr¶ lêi c©u hái C5: R12 = 20 +20 = 40  RAC = R12 +R3 = RAB +R3 = 2.20 +20 = 3.20 = 60  - Cñng cè: + Nªu c¸ch tÝnh §iÖn trë ®o¹n m¹ch nèi tiÕp: Rt® = R1 + R2 - VÒ nhµ: - Gi¶i c¸c BT 4.1; 4.2;4.3; 4.4; 4.5 - SBT. + Yªu cÇu HS lµm C 4: - Khi K më, hai ®Ìn kh«ng ho¹t ®éng kh«ng? V× sao? - Khi K ®ãng, cÇu ch× bÞ ®øt hai ®Ìn ho¹t ®éng kh«ng? V× sao? - Khi K®ãng, d©y tãc ®Ìn §1 bÞ ®øt ®Ìn §2 cã ho¹t ®éng kh«ng?v× sao? + Yªu cÇu HS lµm C 5: R1 m¾c nh­ thÕ nµo víi R2 ? => R12 RAB m¾c nh­ thÕ nµo víi R3 =>RAC III. VËn dông: + C5 Sgk-: R1 n.t R2 => R12 = 20 +20 = 40  R12 n.t R3 => RAC = R12 +R3 = RAB +R3 RAC = 2.20 +20 = 3.20 = 60  TiÕt 5: §o¹n m¹ch song song A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Suy luËn ®Ó x©y dùng ® îc c«ng thøc tÝnh §iÖn trë t ¬ng ® ¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c song song 1/Rt® = 1/R1 + 1/R2 vµ hÖ thøc: I1/I2 = R2 / R1 tõ c¸c kiÕn thøc ®· häc. M« t¶ d îc c¸ch bè trÝ vµ tiÕn hµnh TN kiÓm tra l¹i c¸c hÖ thøc suy ra tõ lÝ thuyÕt. 2. KÜ n¨ng: Thùc hµnh sö dông c¸c dông cô ®o ®iÖn: V«n kÕ, Ampe kÕ; Bè trÝ, tiÕn hµnh l¾p r¸p thÝ nghiÖm; Suy luËn; LËp luËn logic. VËn dông ® ­îc nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i thÝch mét sè hiÖn t îng vµ gi¶i bµi tËp vÒ ®o¹n m¹ch song song. 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh - §iÖn trë mÉu; 1 Ampe kÕ; 1 V«n kÕ; 1 c«ng t¾c; 1 nguån 6V; 9 ®o¹n d©y nèi. 12 §èi víi gi¸o viªn Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña hS Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra + Trong ®o¹n m¹ch gåm 2 bãng bµi cò - §Æt vÊn ®Ò bµi ®Ìn m¾c song song, HiÖu ®iÖn thÕ vµ C­êng ®é dßng ®iÖn cña míi: m¹ch chÝnh cã quan hÖ thÕ nµo Tr¶ lêi c©u hái cña GV víi HiÖu ®iÖn thÕ vµ C­êng ®é dßng ®iÖn cña c¸c m¹ch rÏ ? 2. Ho¹t ®éng 2: NhËn biÕt ®­îc ®o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c song song: + Yªu cÇu HS lµm C1 vµ cho + Tr¶ lêi c©u hái C1: biÕt hai §iÖn trë m¾c song song - S¬ ®å m¹ch ®iÖn H5.1 cã mÊy ®iÓm chung? C­êng ®é Sgk cho biÕt R1 m¾c song dßng ®iÖn vµ HiÖu ®iÖn thÕ cña song víi R 2. Ampe kÕ ®o ®o¹n m¹ch nµy cã ®Æc ®iÓm g×? C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua m¹ch chÝnh. V«n kÕ ®o H§T gi÷a hai ®Çu mçi ®iÖn trë, ®ång thêi ®iÖn trë cña c¶ ®o¹n m¹ch + Tr¶ lêi c©u hái C2: + H­íng dÉn HS vËn dông c¸c R1 // R2 => U1 = U2 hay: kiÕn thøc võa «n tËp Tr¶ lêi C2: I R R1 // R2 => U1 = U2 I1R1 = I2.R2 => 1  2 I 2 R1 hay: I1R1= I2.R2 + Nªu ®¨c ®iÓm cña ®o¹n m¹ch gåm hai §T m¾c song song: R1 // R2 => I = I1+ I2 ; U = U1 = U2 3. Ho¹t ®éng 3: X©y dùng c«ng thøc tÝnh §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch gåm hai ®iÖn trë m¾c song song: +Tõ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ta cã: I U U U ; I1  1 ; I 2  2 Rtd R1 R2 Yªu cÇu HS tr¶ lêi C3-HDHS: - ViÕt BT liªn hÖ gi÷a UAB; U1vµ U2. - ViÕt BT tÝnh UAB; U1vµ U2 theo I vµ R t­¬ng øng. + Qua c«ng thøc ®· XD b»ng lÝ thuyÕt. §Ó kh¼ng ®Þnh c«ng thøc nµy cÇn tiÕn hµnh TNKT. Ghi b¶ng I. C­êng ®é dßng ®iÖn vµ HiÖu ®iÖn thÕ trong ®o¹n m¹ch song song: 1. Nhí l¹i kiÕn thøc ë líp 7: -§o¹n m¹ch gåm hai §Ìn m¾c song song: I=I1+ I2 U= U1 = U2 2. §o¹n m¹ch gåm hai §iÖn trë m¾c song song: + S¬ ®å m¹ch ®iÖn: R1 // R2 => I =I1+ I2 (1) U = U1 = U2 (2) * C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua ®o¹n m¹ch chÝnh b»ng tæng c¸c C­êng ®é dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c m¹ch rÏ * HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch b»ng HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu mçi m¹ch rÏ II. §iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch song song: 1. C«ng thøc tÝnh ®iÖn trë t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch song song: + Tõ hÖ thøc cña ®Þnh luËt ¤m ta cã I R1 // R2 => I = I1+ I2 U = U1 = U2 U U U ; I1  1 ; I 2  2 ®ång thêi Rtd R1 R2 I=I1+ I2 ; U= U1 = U2 1 1 1 R .R =>   =>Rt®= 1 2 Rtd R1 R2 R1  R2 13 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký => 1 1 1 R .R   => Rt®= 1 2 Rtd R1 R2 R1  R2 4. Ho¹t ®éng 4: TiÕn hµnh TN KiÓm tra: + C¸c nhãm tiÕn hµnh m¾c m¹ch ®iÖn, tiÕn hµnh TN theo HD. + Th¶o luËn nhãm ®Ó rót ra NX, KÕt luËn: §èi víi ®o¹n + HD HS tiÕn hµnh TN: - Theo giâi vµ KT c¸c nhãm HS m¾c m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. - Theo giâi c¸ch tiÕn hµnh ®o ®¹c ghi chÐp kÕt qu¶. + Yªu cÇu HS NX nªu KÕt luËn. + Nªu chó ý: Ta th­êng m¾c song m¹ch gåm hai §T m¾c song song th× nghÞch ®¶o cña §TT§ b»ng tæng c¸c nghÞch ®¶o cña tõng §T thµnh phÇn: song vµo m¹ch ®iÖn c¸c dông cô §TT§ b»ng tæng c¸c nghÞch ®¶o cã cïng H§T ®Þnh møc. Khi cña tõng §T thµnh phÇn: 1 1 1 H§T cña m¹ch b»ng H§T ®Þnh   Rtd R1 R2 møc th× c¸c dông cô nµy ®Òu ho¹t ®éng b×nh th­êng vµ cã thÓ Chó ý: sö dông ®éc lËp víi nhau 1 1 1   Rtd R1 R2 5. Ho¹t ®éng 5: Cñng cè + Tr¶ lêi c©u hái C4 Sgk: - §Ìn vµ qu¹t ®­îc m¾c song song vµo nguån 220V ®Ó chóng ho¹t ®éng b×nh th­êng.S¬ ®å m¹ch ®iÖn nh­ H5.1 - NÕu ®Ìn kh«ng ho¹t ®éng th× qu¹t vÉn ho¹t ®éng v× qu¹t vÉn ®­îc m¾c vµo H§T ®· cho + Tr¶ lêi c©u hái C5 Sgk Nªu ®Æc ®iÓm cña ®o¹n m¹ch gåm c¸c §T m¾c song song - VÒ nhµ: - ¤n tËp c¸c kiÕn thøc T1T5: ChuÈn bÞ T6. 5.1;5.2;5.3; 5.4 - SBT + Yªu cÇu HS lµm C 4 Sgk+ H­íng dÉn HS gi¶i C5 Sgk: R1//R2=> R12=? R12//R3=>Rt® =? So s¸nh Rt® víi c¸c §iÖn trë R1; R2 rót ra nhËn xÐt: 2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: + Dông cô: + TiÕn hµnh: + NhËn xÐt: 3. KÕt luËn: - §èi víi ®o¹n m¹ch gåm hai §T m¾c song song th× nghÞch ®¶o cña III. VËn dông: + C5 Sgk-: R1 // R2 => R12 = R1.R2 30 = =15  R1  R2 2 R12 // R3 => R .R 15.30  10 Rt® = 12 3  + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: R  R 45 12 3 - Nªu ®Æc ®iÓm cña ®o¹n m¹ch VËy R nhá h¬n mçi ®iÖn trë t® gåm c¸c §T m¾c song song - ViÕt c«ng thøc tÝnh §iÖn trë thµnh phÇn. t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch cã c¸c §iÖn trë m¾c song song ? - So s¸nh Rt® víi c¸c ®iÖn trë R1 , R2. + Yªu cÇu vÒ nhµ HS lµm c¸c bµi tËp : 5.1;5.2;5.3; 5.4 - SBT 14 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký TiÕt 6: Bµi tËp vËn dông §Þnh luËt «m A. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: VËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc: §Þnh luËt ¤m, c«ng thøc tÝnh §iÖn trë ®Ó gi¶i c¸c bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ ®o¹n m¹ch gåm nhiÒu nhÊt ba ®iÖn trë m¾c nãi tiÕp, song song hay hçn hîp. 2. KÜ n¨ng: Gi¶i bµi tËp vËt lÝ theo ®óng c¸c b­íc gi¶i; RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch tæng hîp th«ng tin 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh + C¸c kiÕn thøc vÒ §Þnh luËt ¤m, c¸c c«ng thøc R = U/I, I = U/R; U = I.R. §èi víi gi¸o viªn + C¸c bµi tËp C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn 1. Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: bµi cò - §Æt vÊn ®Ò bµi - Nªu ®Æc ®iÓm cña ®o¹n m¹ch gåm c¸c §T m¾c nèi tiÕp. ViÕt míi: - Tr¶ lêi c©u hái cña GV : c«ng thøc tÝnh §T tt­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch. - Nªu ®Æc ®iÓm cña ®o¹n m¹ch gåm c¸c §T m¾c song song . ViÕt c«ng thøc tÝnh §T t­¬ng ®­¬ng cña ®o¹n m¹ch. Ho¹t ®éng cña hS 15 Ghi b¶ng Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 2. Ho¹t ®éng 2: Gi¶i bµi tËp 1: + Tõng HS chuÈn bÞ tr¶ lêi c©u hái cña GV: - C¸ nh©n suy nghÜ, Tr¶ lêi c©u hái cña GV ®Ó lµm c©u a: ¸p dông §luËt ¤m Ta cã: U 6 Rt®= AB   12 (  ). I AB 0,5 + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: - Quan s¸t m¹ch ®iÖn, cho biÕt R1 m¾c nh­ thÕ nµo víi R2? Ampe kÕ, V«n kÕ ®o nh÷ng ®¹i l­îng nµo trong m¹ch? - Khi biÕt HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu ®o¹n m¹ch vµ C­êng ®é dßng ®iÖn qua m¹ch chÝnh, vËn dông c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh Rt®?. - VËn dông c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh R2 khi biÕt Rt® vµ R1? 1. Bµi tËp 1: R1 nt R2; R1= 5  ; UAB= 6V; IAB= 0,5A. a. Rt®=? Lêi gi¶i: b. R2=? C¸ch 1: a.¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: Rt®= U AB 6   12 I AB 0,5 (  ). b.V× R1 nt R2 => R2= Rt®- R1 R2=12-5 = -Tõng HS lµm c©u b: V× R1 nt R2 => 7(  ). + H­íng dÉn HS t×m c¸ch gi¶i R2= Rt®- R1=12-5 = 7(  ). C¸ch 2: kh¸c: -Th¶o luËn nhãm ®Ó t×m R n.t R2=> I1=I2=IAB= 0,5A - T×m HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu 1 c¸ch gi¶i kh¸c: ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: §iÖn trë R2 (U2=?) R1n.t R2=> I1=I2=IAB. U2= I2.R2=0,5.5 = 0,25 (V). - Tõ ®ã tÝnh R2. U2= I2.R2. R1n.t R2=>UAB=U1+U2=> U1= UAB- U2. U1= UAB- U2= 6- 0,25 = 5,75 R1= (V). Rt®=R1+R2 ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: R1= R1n.t 12  3. H§ 3: Gi¶i bµi tËp 2 + Tõng HS chuÈn bÞ tr¶ lêi c©u hái cña GV: - C¸ nh©n suy nghÜ, tr¶ lêi c©u hái cña GV ®Ó lµm c©u a: .¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã:U1= I1.R1 V× R1 // R2=> UAB=U1 - Tõng HS lµm c©u b: V× R1 // R2=> I2=IAB-I1 ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: R2= + Th¶o luËn nhãm ®Ó t×m c¸ch gi¶i kh¸c: U1 5,75   7 I1 0,5 R2=> Rt®=R1+R2=5+7= + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: - Quan s¸t m¹ch ®iÖn, cho biÕt R1 m¾c nh­ thÕ nµo víi R2? Ampe kÕ ®o nh÷ng ®¹i l­îng nµo trong m¹ch?. - TÝnh UAB theo m¹ch rÏ R1. - TÝnh I2 ch¹y qua R2, tõ ®ã tÝnh R2. 2. Bµi tËp 2: R1 // R2; R1= 10  ; I1= 1,2A; IAB= 1,8A. a. UAB=? b. R2=? Lêi gi¶i: a. ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: U1= I1.R1= 1,2. 10 = 12 (V) V× R1 // R2=> UAB=U1=U2 = + H­íng dÉn HS t×m c¸ch gi¶i 12V. kh¸c: b. V× R1 // R2=> I2=IAB-I1 - Tõ kÕt qu¶ cña c©u a tÝnh Rt®. I2=1,8-1,2= 0,6 (A) - BiÕt Rt®, R1 tÝnh R2. ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: R2= 16 U 2 12   20 I 2 0,6 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 4. Ho¹t ®éng 4: + Tõng HS chuÈn bÞ tr¶ lêi c©u hái cña GV: - Trong ®o¹n m¹ch MB: R2 // R3 => R23= R2.R3 30.30   15 R2  R3 30  30 v× R1 nt (R2//R3) => Rt® = R1+R23 Rt® = 15 +15 = 30 (  ). - Tõng HS lµm c©u b: + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: - Quan s¸t m¹ch ®iÖn, cho biÕt ®èi víi ®o¹n m¹ch MB R2 m¾c nh­ thÕ nµo víi R3? - Ampe kÕ ®o nh÷ng ®¹i l­îng nµo trong m¹ch?. - ViÕt c«ng thøc tÝnh Rt® theo R1 vµ RMB. 3. Bµi tËp 3: R1 nt (R2//R3); R1 = 15  ; R2 = R3 = 30  UAB = 12V. a. Rt®=? b. I1=?; I2=?; I3=? Lêi gi¶i: a. Trong ®o¹n m¹ch MB: R2//R3 R .R 30.30 2 3 + ViÕt c«ng thøc tÝnh C­êng ®é => R23 = R2  R3  30  30  15 dßng ®iÖn ch¹y qua R1. v× R1 nt (R2//R3)=>Rt®= R1+R23 ViÕt c«ng thøc tÝnh H§T U MB U 12 Rt®= 15 +15 =30 (  ). I1 = AB   0,4( A) tõ ®ã tÝnh I ; I t­¬ng øng. 2 3 b. V× R1 nt (R2//R3)=> I1=I23=IAB RAB 30 => U23 = I23.R23 ¸p dông ®Þnh luËt ¤m Ta cã: + H­íng dÉn HS t×m c¸ch gi¶i U 23 6 U 12   0,2( A) => I2 = I1 = AB   0,4( A) . kh¸c: Sau khi tÝnh ®­îc I1, vËn R2 30 RAB 30 dông T/c cña ®o¹n m¹ch song => I3 = I1- I2 => U23 = I23.R23= 0,4. 15 = 6 (V) I3 U 2  song vµ I = I + I . Tõ ®ã 1 3 2 U 6 + Th¶o luËn nhãm ®Ó t×m I2 U3 => I2 = 23   0,2( A) c¸ch gi¶i kh¸c: R2 30 tÝnh ®­îc I2; I3 t­¬ng øng. => I3 = I1- I2= 0,4- 0,2 = 0,2 (A) 5. Ho¹t ®éng 5: - Cñng cè: Th¶o luËn nhãm Tr¶ lêi c©u hái cña GV : - VÒ nhµ: Gi¶i l¹i c¸c Bµi tËp ; ChuÈn bÞ T7: Sù phô thuéc cña ®iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn. C¸c b­íc gi¶i : + Yªu cÇu HS Tr¶ lêi c©u hái: B­íc 1: T×m hiÓu, tãm t¾t ®Çu - Muèn gi¶i bµi to¸n vËn dông bµi. §Þnh luËt ¤m cho c¸c lo¹i ®o¹n B­íc 2: T×m hiÓu ý nghÜ c¸c con m¹ch ®iÖn cÇn tiÕn hµnh nh÷ng sè ghi trªn ®å dïng ®iÖn. C¸c sè b­íc nµo? chØ mµ V«n kÕ, Ampe kÕ cho biÕt. VËn dông §Þnh luËt ¤m, ®Æc ®iÓm cña c¸c ®o¹n m¹ch t×m lêi gi¶i B­íc 3: So s¸nh H§T ®Þnh møc cña ®å dïng ®iÖn víi H§T cña nguån (nÕu cÇn) B­íc 4: KÕt luËn 17 Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký TiÕt 7: Sù phô thuéc cña §iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn a. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Nªu ®­îc §iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo chiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. BiÕt c¸ch x¸c ®Þnh ssù phô thuéc cña §iÖn trë vµo mét trong c¸c yÕu tè (chiÒu dµi, tiÕt diÖn, vËt liÖu lµm d©y dÉn). Suy luËn vµ tiÕn hµnh ®­îc TN KiÓm tra sù phô thuéc cña §iÖn trë vµo chiÒu dµi cña d©y dÉn. Nªu ®­îc §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã cïng tiÕt diÖn vµ ®­îc lµm tõ cïng mét vËt liÖu th× tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña d©y. 2. KÜ n¨ng: M¾c m¹ch ®iÖn vµ sö dông c¸c dông cô ®o: v«n kÕ, am pekÕ ®Ó ®o ®iÖn trë d©y dÉn 3. Th¸i ®é: Trung thùc; CÈn thËn; yªu thÝch m«n häc; Hîp t¸c nhãm. B. ChuÈn bÞ: §èi víi mçi nhãm Häc sinh +1 nguån ®iÖn ; 1 kho¸; 1 ampe kÕ; 1 v«n kÕ; 8 ®o¹n d©y nèi; 3 d©y §iÖn trë cã cïng tiÕt diÖn, cïng lµm b»ng mét lo¹i vËt liÖu: Mçi d©y cã chiÒu dµi lÇn l­ît lµ l, 2l, 3l. §èi víi gi¸o viªn C. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: Ho¹t ®éng cña hS 1. Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu c«ng dông cña d©y dÉn vµ c¸c lo¹i d©y dÉn th­êng ®­îc sö dông: + T×m hiÓu c«ng dông cña d©y dÉn trong c¸c m¹ch ®iÖn, thiÕt bÞ ®iÖn. + T×m hiÓu c¸c vËt liÖu ®­îc dïng ®Ó lµm d©y dÉn Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn + D©y dÉn th­êng ®­îc dïng ®Ó lµm g×? (Cho dßng ®iÖn ch¹y qua). + Quan s¸t d©y dÉn xung quanh. Nªu tªn c¸c vËt liÖu cã thÓ lµm d©y dÉn. 18 Ghi b¶ng Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 2. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu §iÖn trë cña d©y dÉn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nµo: + Tr¶ lêi c©u hái cña GV: C¸c d©y cã ®iÖn trë kh«ng? V× sao?. + Quan s¸t c¸c ®o¹n d©y kh¸c nhau nªu nhËn xÐt, dù ®o¸n: + NÕu ®Æt mét HiÖu ®iÖn thÕ U vµo hai ®Çu d©y dÉn th× cã dßng ®iÖn ch¹y qua nã hay kh«ng?. Khi ®ã dßng ®iÖn nµy cã c­êng ®é I nµo ®ã hay kh«ng? VËy d©y dÉn ®ã cã mét §iÖn trë x¸c ®Þnh hay kh«ng? + H­íng dÉn HS quan s¸t H7.1 Sgk-19. C¸c cuËn d©y ®ã cã nh÷ng ®iÓm nµo kh¸c nhau?. VËy §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn nµy cã nh­ nhau hay kh«ng?. NÕu cã th× nh÷ng yÕu tè nµo cã thÓ ¶nh h­ëng tíi §iÖn trë cña d©y?. + §Ó x¸c ®Þnh sù phô thuéc cña §iÖn trë vµo mét trong c¸c yÕu tè th× ph¶i lµm nh­ thÕ nµo?. 19 I. X¸c ®Þnh sù phô thuéc cña §iÖn trë d©y dÉn vµo mét trong c¸c yÕu tè kh¸c nhau: 1. C¸c yÕu tè cña d©y dÉn: -ChiÒu dµi, tiÕt diÖn vµ vËt liÖu lµm d©y dÉn. 2. C¸ch x¸c ®Þnh sù phô thuéc cña §iÖn trë d©y dÉn vµo mét trong c¸c yÕu tè kh¸c nhau: - §Ó x¸c ®Þnh sù phô thuéc cña §t d©y dÉn vµo mét yÕu tè x nµo ®ã (ChiÒu dµi) th× cÇn ph¶i ®o §t cña c¸c d©y cã yÕu tè x kh¸c nhau, nh­ng cã tÊt c¶ c¸c yÕu tè kh¸c nh­ nhau. Tr­êng THCS xu©n viªn - Gi¸o ¸n VËt LÝ 9 - Gi¸o viªn: Hoµng ThÞ Ký 3. Ho¹t ®éng 3: X¸c II. Sù phô thuéc cña ®Þnh sù phô thuéc cña §iÖn trë vµo chiÒu dµi §iÖn trë vµo chiÒu dµi d©y dÉn: d©y dÉn: 1. Dù kiÕn c¸ch lµm: + Nªu dù kiÕn c¸ch lµm +§o §iÖn trë cña c¸c d©y dÉn cã hoÆc ®äc - HiÓu môc 1 + §Ò nghÞ tõng nhãm HS nªu dù chiÒu dµi l, 2l, 3l cã cïng tiÕt ®o¸n nh­ Y/c C1 vµ ghi b¶ng phÇn II Sgk: diÖn vµ ®­îc lµm tõ cïng mét - §o §iÖn trë cña c¸c d©y c¸c dù ®o¸n ®ã. vËt liÖu. dÉn cã chiÒu dµi l, 2l, 3l + So s¸nh c¸c gt §T ®Ó t×m ra cã cïng tiÕt diÖn vµ ®­îc mqh gi÷a ®iÖn trë vµ chiÒu dµi lµm tõ cïng mét vËt liÖu. d©y dÉn . - So s¸nh c¸c gt §T ®Ó t×m * Dù ®o¸n: ra mqh gi÷a ®iÖn trë vµ - Mét d©y dÉn cã chiÒu dµi l, §T chiÒu dµi d©y dÉn. R => D©y cã chiÒu dµi 2l cã §T R2 =? + C¸c nhãm th¶o luËn vµ => D©y cã chiÒu dµi 3l cã §T nªu dù ®o¸n nh­ Y/c C1. R3 = ? 2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra: + Tõng nhãm tiÕn hµnh + Dông cô: TNKT theo môc 2 phÇnII + TiÕn hµnh: Sgk vµ ®èi chiÕu KQ thu + Theo dâi, KiÓm tra vµ gióp ®ì - M¾c m¹ch ®iÖn theo H7.2 Sgk®­îc víi dù ®o¸n ®· nªu c¸c nhãm tiÕn hµnh TN; KiÓm 20 tra viÖc m¾c m¹ch ®iÖn, ®äc vµ theo Y/c C1 vµ nªu NX: - X¸c ®Þnh c¸c gt U, I,R ®èi víi - D©y dÉn cã chiÒu dµi l, ghi KQ ®o vµo b¶ng 1trong tõng tõng d©y dÉn ghi KQ vµo b¶ng lÇn lµm TN. §T R1 = R 1: => D©y 2l cã R2 = 2R => D©y 3l cã R3 = 3R KÕt luËn: §Þªn trë cña d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña d©y. U(V) I(A) R(  ) l 2l 3l + §Ò nghÞ mét vµi HS nªu KL vÒ +NhËn xÐt: sù phô thuéc cña §iÖn trë vµo -D©y dÉn cã chiÒu dµi l, §T R1=R =>D©y cã chiÒu dµi 2l cã chiÒu dµi d©y dÉn. R2=2R =>D©y cã chiÒu dµi 3l cã R3=3R 3.KÕt luËn: §Þªn trë cña d©y dÉn tØ lÖ thuËn víi chiÒu dµi cña d©y. 20