Tài liệu Giáo án ngữ văn 6 cả năm đã điều chỉnh

Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 NS : NG : TiÕt 1: V¨n b¶n: Con Rång ch¸u Tiªn (TruyÒn thuyÕt) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc ®Þnh nghÜa s¬ lîc vÒ thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt . - HiÓu ®îc quan niÖm cña ngêi viÖt cæ vÒ nßi gièng d©n téc qua truyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn . - ChØ ra vµ hiÓu ®îc ý nghÜa cña nh÷ng chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. - HiÓu ®îc nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n + Su tÇm tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc. - Häc sinh: + So¹n bµi + Su tÇm nh÷ng bøc tranh ®Ñp, k× ¶o vÒ vÒ l¹c Long Qu©n vµ ¢u c¬ cïng 100 ngêi con chia tay lªn rõng xuèng biÓn. + Su tÇm tranh ¶nh vÒ §Òn Hïng hoÆc vïng ®Êt Phong Ch©u. C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ s¸ch vë vµ dông cô häc tËp bé m«n. 3. Bµi míi Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn c¾p s¸ch ®Õn trêng chóng ta ®Òu ®îc häc vµ ghi nhí c©u ca dao: BÇu ¬i th¬ng lÊy bÝ cïng Tuy r»ng kh¸c gièng nhng chung mét giµn Nh¾c ®Õn gièng nßi mçi ngêi ViÖt Nam cña m×nh ®Òu rÊt tù hµo vÒ nguån gèc cao quÝ cña m×nh - nguån gèc Tiªn, Rång, con L¹c ch¸u Hång. VËy t¹i sao mu«n triÖu ngêi ViÖt Nam tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn rõng nói l¹i cïng cã chung mét nguån gèc nh vËy. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn mµ chóng ta t×m hiÓu h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ vÒ ®iÒu ®ã. Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Híng dÉn HS ®äc vµ t×m hiÓu chung - GV híng dÉn c¸ch ®äc I . Kh¸i niÖm truyÒn thuyÕt : ( sgk ) - GV ®äc mÉu mét ®o¹n sau ®ã gäi HS ®äc. II. §äc vµ t×m hiÓu chung - NhËn xÐt c¸ch ®äc cña HS 1. §äc vµ kÓ: - H·y kÓ tãm t¾t truyÖn tõ 5-7 c©u? - §äc Râ rµng, rµnh m¹ch, nh¸n giäng ë nh÷ng - Theo em trruyÖn cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? chi tiÕt k× l¹ phi thêng Néi dung cña tõng phÇn? 2. Tõ khã : ( sgk ) 3 . Bè côc: 3 phÇn a. Tõ ®Çu ®Õn...long trang  Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ - §äc kÜ phÇn chó thÝch * vµ nªu hiÓu biÕt cña b. TiÕp...lªn ®êng  ChuyÖn ¢u C¬ sinh në k× l¹ vµ LLQ vµ ¢u C¬ chia con em vÒ truyÒn thuyÕt? - Em h·y gi¶i nghÜa c¸c tõ: ng tinh, méc tinh, c. Cßn l¹i  Gi¶i thÝch nguån gèc con Rång, hå tinh vµ tËp qu¸n? ch¸u Tiªn. III . Ph©n tÝch v¨n b¶n: 1. Giíi thiÖu L¹c Long Qu©n - ¢u c¬: - Gäi HS ®äc ®o¹n 1 - LLQ vµ ¢u c¬ ®îc giíi thiÖu nh thÕ nµo? a: LLQ: (Nguån gèc, h×nh d¸ng, tµi n¨ng) -M×nh rång ë díi níc cã phÐp l¹ :DiÖt ng tinh ... ---Lµ vÞ thÇn tµi ®øc vÑn toµn - Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt miªu t¶ LLQ vµ ¢u c¬? - T¹i sao t¸c gi¶ d©n gian kh«ng tëng tîng LLQ vµ ¢u c¬ cã nguån gèc tõ c¸c loµi vËt b: ¢u C¬: kh¸c mµ tëng tîng LLQ nßi rång, ¢u C¬ dßng - Dßng tiªn xinh ®Ñp tuyÖt trÇn dâi tiªn? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: ViÖc tëng tîng LLQ vµ ¢u C¬ dßng dâi Tiªn - Rång mang ý nghÜa thËt s©u Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 1 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh s¾c. Bëi rång lµ 1 trong bèn con vËt thuéc nhãm linh mµ nh©n d©n ta t«n sïng vµ thê cóng. Cßn nãi ®Õn Tiªn lµ nãi ®Õn vÎ ®Ñp toµn mÜ kh«ng g× s¸nh ®îc. Tëng tîng LLQ nßi Rång, ¢u C¬ nßi Tiªn ph¶i ch¨ng t¸c gi¶ d©n gian muèn ca ngîi nguån gèc cao quÝ vµ h¬n thÕ n÷a muèn thÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi cña d©n téc VN ta. - VËy qua c¸c chi tiÕt trªn, em thÊy h×nh tîng LLQ vµ ¢u C¬ hiÖn lªn nh thÕ nµo? * GV b×nh: Cuéc h«n nh©n cña hä lµ sù kÕt tinh nh÷ng g× ®Ñp ®Ï nhÊt cña con ng¬×, thiªn nhiªn, s«ng nói. - ¢u C¬ sinh në cã g× k× l¹? ®©y lµ chi tiÕt ntn? Nã cã ý nghÜa g×? * GV b×nh: Chi tiÕt l¹ mang tÝnh chÊt hoang ®êng nhng rÊt thó vÞ vµ giµu ý nghÜa. Nã b¾t nguån tõ thùc tÕ rång, r¾n ®Ò ®Î trøng. Tiªn (chim) còng ®Ó trøng. TÊt c¶ mäi ngêi VN chóng ta ®Òu sinh ra tõ trong cïng mét bäc trøng (®ång bµo) cña mÑ ¢u C¬. DTVN chóng ta vèn khoÎ m¹nh, cêng tr¸ng, ®Ñp ®Ï, ph¸t triÓn nhanh  nhÊn m¹nh sù g¾n bã chÆt chÏ, keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngêi ViÖt. - Em h·y quan s¸t bøc tranh trong SGK vµ cho biÕt tranh minh ho¹ c¶nh g×? - L¹c Long Qu©n vµ ¢u C¬ chia con nh thÕ nµo? ViÖc chia tay thÓ hiÖn ý nguyÖn g×? Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6  §Ñp k× l¹, lín lao víi nguån gèc v« cïng cao quÝ....gÆp nhau vµ trë thµnh v¬ chßng. 2. DiÔn biÕn truyÖn: a. ¢u C¬ sinh në k× l¹: - Sinh bäc tr¨m trøng, në tr¨m con, ®Ñp ®Ï, kh«i ng«, kh«ng cÇn bó mím, lín nhanh nh thæi.  Chi tiÕt tëng tîng s¸ng t¹o diÖu k× nhÊn m¹nh sù g¾n bã keo s¬n, thÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt gi÷a c¸c céng ®ång ngêi ViÖt b. ¢u C¬ vµ L¹c Long Qu©n chia con: - 50 ngêi con xuèng biÓn; - 50 Ngêi con lªn nói - Cïng nhau cai qu¶n c¸c ph¬ng, dùng x©y ®Êt níc.  Cuéc chia tay ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn DT: lµm ¨n, më réng vµ gi÷ v÷ng ®Êt ®ai. ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhÊt DT. Mäi ngêi ë mäi vïng ®Êt níc ®Òu cã chung mét nguån gèc, ý chÝ vµ søc m¹nh. - B»ng sù hiÓu biÕt cña em vÒ LS chèng ngo¹i x©m vµ c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc, em thÊy lêi c¨n dÆn cña thÇn sau nµy cã ®îc con ch¸u thùc hiÖn kh«ng? * GV b×nh: LS mÊy ngµn n¨m dùng níc vµ gi÷ níc cña d©n téc ta ®· chøng minh hïng hån ®iÒu ®ã. Mçi khi TQ bÞ l©m nguy, ND ta bÊt kÓ trÎ, giµ, trai, g¸i tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, tõ miÒn biÓn ®Õn miÒn rõng nói xa x«i ®ång lßng kÒ vai s¸t c¸nh ®øng dËy diÕt kÎ thï. Khi nh©n d©n mét vïng gÆp thiªn tai ®Þch ho¹, c¶ níc ®Òu ®au xãt, nhêng c¬m xÎ ¸o, ®Ó gióp ®ì vît qua ho¹n n¹n. vµ ngµy nay, mçi chóng ta ngåi ®©y còng ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc thùc hiÖn lêi c¨n dÆn cña Long Qu©n xa kia b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc. - Trong tuyÖn d©n gian thêng cã chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Em hiÓu thÕ nµo lµ chi tiÕt tëng tîng k× ¶o? - Trong truyÖn nµy, chi tiÕt nãi vÒ LLQ vµ ¢u C¬; viÖc ¢u C¬ sinh në k× l¹ lµ nh÷ng chi tiÕt tëng tîng k× ¶o. Vai trß cña nã trong truyÖn nµy nh thÕ nµo? * ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o: - Chi tiÕt tëng tîng k× ¶o lµ chi tiÕt kh«ng cã thËt ®îc d©n gian s¸ng t¹o ra nh»m môc ®Ých nhÊt ®Þnh. - ý nghÜa cña chi tiÕt tëng tîng k× ¶o trong truyÖn: + T« ®Ëm tÝnh chÊt k× l¹, lín lao, ®Ñp ®Ï cña c¸c nh©n vËt, sù kiÖn. + ThÇn k× ho¸, linh thiªng ho¸ nguån gèc gièng nßi, d©n téc ®Ó chóng ta thªm tù hµo, tin yªu, t«n kÝnh tæ tiªn, d©n téc. + Lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña t¸c phÈm. 3. KÕt thóc t¸c phÈm: - Con trëng lªn ng«i vua, lÊy hiÖu Hïng V¬ng, lËp kinh ®«, ®Æt tªn níc. - Gäi HS ®äc ®o¹n cuèi - Gi¶i thÝch nguån gèc cña ngêi VN lµ con Rång, - Em h·y cho biÕt, truyÖn kÕt thóc b»ng nh÷ng ch¸u Tiªn. sù viÖc nµo? ViÖc kÕt thóc nh vËy cã ý nghÜa  C¸ch kÕt thóc muèn kh¼ng ®Þnh nguån gèc con g×? - VËy theo em, cèt lâi sù thËt LS trong truyÖn Rång, ch¸u Tiªn lµ cã thËt lµ ë chç nµo? Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 2 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 * GV: Cèt lâi sù thËt LS lµ mêi mÊy ®êi vua Hïng trÞ v×. cßn mét b»ng chøng n÷a kh¼ng ®Þnh sù thËt trªn ®ã lµ l¨ng tëng niÖm c¸c vua Hïng mµ t¹i ®©y hµng n¨m vÉn diÔn ra mét lÔ héi rÊt lín ®ã lµ lÔ héi ®Òn Hïng. LÔ héi ®ã ®· trë thµnh mét ngµy quèc giç cña c¶ d©n téc, ngµy c¶ níc hµnh qu©n vÒ céi nguån: Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i Nhí ngµy giç tæ mïng mêi th¸ng ba vµ chóng ta tù hµo vÒ ®iÒu ®ã. Mét lÔ héi ®éc ®¸o duy nhÊt chØ cã ë VN! - Em h·y cho biÕt ®Òn Hïng n»m ë tØnh nµo trªn ®Êt níc ta? - Theo em, t¹i sao tuyÖn nµy ®îc gäi lµ truyÒn thuyÕt? TruyÖn cã ý nghÜa g×? Thùc hiÖn phÇn ghi nhí - HS ®äc ghi nhí:SGK- tr3 IV : LuyÖn tËp: 1. Häc xong truyÖn: Con Rång, ch¸u Tiªn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? v× sao? 2. KÓ tªn mét sè truyÖn t¬ng tù gi¶i thÝch nguån gèc cña d©n téc VN mµ em biÕt? - Kinh vµ Ba Na lµ anh em - Qu¶ trøng to në ra con ngêi (mêng) - Qu¶ bÇu mÑ (kh¬ me) D . Cñng cè vµ dÆn dß : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - §äc kÜ phÇn ®äc thªm - So¹n bµi: b¸nh chng, b¸nh giÇy - T×m c¸c t liÖu kÓ vÒ c¸c d©n téc kh¸c hoÆc trªn thÕ giíi vÒ viÖc lµm b¸nh hoÆc quµ d©ng vua. E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm -------------------------------------------------TiÕt 2: V¨n b¶n: Híng dÉn ®äc thªm: B¸nh chng, b¸nh giÇy ( TruyÒn thuyÕt ) NS : NG : A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu néi dung, ý nghÜa cña truyÖn. - ChØ ra vµ hiÓu ®îc ý nghÜa cña chi tiÕt tëng k× ¶o. - T×m hiÓu, tËp ph©n tÝch nh©n vËt trong truyÖn truyÒn thuyÕt. - KÓ ®îc truyÖn. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Su tÇm tranh ¶nh vÒ c¶nh nh©n d©n ta chë l¸ dong, xay ®ç gãi b¸nh chng, b¸nh giÇy. - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. Nªu ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt "Con Rång, ch¸uTiªn"? Trong truyÖn em thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× sao em thÝch? 3. Bµi míi Hµng n¨m cø mçi khi tÕt ®Õn, xu©n vÒ, nh©n d©n ta, con ch¸u cña vua Hïng tõ miÒn ngîc ®Õn miÒn xu«i, vïng rõng nói còng nh vïng biÓn l¹i n« nøc, hå hëi chë l¸ dong, xay g¹o, gi· g¹o. gãi b¸nh. quang c¶nh Êy lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt "B¸nh chng, b¸nh giÇy". *. Bµi míi: §©y lµ tiÕt tù häc cã híng dÉn nªn GV tæ chøc cho HS th¶o luËn nhiÒu h¬n Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - GvVgäi HS ®äc truyÖn 1. §äc - kÓ: - Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn - Hïng V¬ng vÒ giµ muèn truyÒn ng«i cho con nµo lµm võa ý, nèi chÝ nhµ vua. Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 3 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - C¸c «ng lang ®ua nhau lµm cç thËt hËu, riªng Lang Liªu ®îc thÇn m¸ch b¶o, dïng g¹o lµm hai thø b¸nh ®Ó d©ng vua. - Vua cha chän b¸nh cña lang Liªu ®Ó tÕ trêi ®Êt cïng Tiªn V¬ng vµ nhêng ng«i cho chµng. - Tõ ®ã níc ta cã tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµo ngµy tÕt. 2. Chó thÝch: - Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch: 3. Bè côc: 3 phÇn 1,2,3,4,8,9,12,13 a. Tõ ®Çu...chøng gi¸m - Theo em, truyÖn cã thÓ chia lµm mÊy b. TiÕp ....h×nh trßn phÇn? c. Cßn l¹i II. ph©n tÝch v¨n b¶n: 1. Më truyÖn: Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i - Më ®Çu c©u chuyÖn muèn giíi thiªô víi - Hoµn c¶nh: giÆc ngoµi ®· yªn, ®Êt níc th¸i chóng ta ®iÒu g×? b×nh, ND no Êm, vua ®· giµ muèn truyÒn ng«i. - Vua Hïng chän ngêi nèi ng«i trong hoµn - ý cña vua: ngêi nèi ng«i vua ph¶i nèi ®îc chÝ c¶nh nµo? vua, kh«ng nhÊt thÕt lµ con trëng. - ý ®Þnh cña vua ra sao?(qua ®iÓm cña vua - H×nh thøc: ®iÒu vua ®ßi hái mang tÝnh chÊt vÒ viÖc chän ngêi nèi ng«i) mét c©u ®è ®Ó thö tµi. - Vua chän ngêi nèi ng«i b»ng h×nh thøc g×? * GV: Trong truyÖn d©n gian gi¶i ®è lµ1 (Kh«ng hoµn toµn theo lÖ truyÒn ng«i tõ c¸c ®êi trong nh÷ng lo¹i thö th¸ch khã kh¨n ®èi tríc: chØ truyÒn cho con trëng. Vua chó träng víi nh©n vËt tµi chÝ h¬n trëng thø. §©y lµ mét vÞ vua anh - §iÒu kiÖn vµ h×nh thøc truyÒn ng«i cã g× minh) ®æi míi vµ tiÕn bé so víi ®¬ng thêi? - Qua ®©y, em thÊy vua Hïng lµ vÞ vua nh thÕ nµo? 2. DiÔn biÕn truyÖn: Cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng - Cho HS ®äc phÇn 2 lang - §Ó lµm võa ý vua, c¸c «ng Lang ®· lµm - C¸c «ng lang thi nhau lµm cç thËt hËu, thËt g×? ngon. - V× sao Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng? - Lang Liªu: * GV: C¸c nh©n vËt må c«i, bÊt h¹nh th- + Trong c¸c con vua, chµng lµ ngêi rhiÖt thßi êng ®îc thÇn, bôt hiÖn lªn gióp ®ì mçi khi nhÊt bÕ t¾c. + Tuy lµ Lang nhng tõ khi lín lªn chµng ra ë riªng, ch¨m lo viÖc ®ång ¸ng, trång lóa, trång khoai. Lang Liªu th©n th× con vua nhng phËn th× gÇn gòi víi d©n thêng - V× sao thÇn chØ m¸ch b¶o mµ kh«ng lµm - ThÇn vÉn dµnh chç cho tµi n¨ng s¸ng t¹o cña gióp lÔ vËt cho lang Liªu? Lang Liªu. - Tõ gîi ý, lang Liªu ®· lµm ra hai lo¹i b¸nh. 3. KÕt thóc truyÖn: KÕt qu¶ cuéc thi - KÕt qu¶ cuéc thi tµi gi÷a c¸c «ng Lang - Lang Liªu ®îc chän lµm ngêi nèi ng«i. nh thÕ nµo? - Hai thø b¸nh cña Lang Liªu võa cã ý nghÜa - V× sao hai thø b¸nh cña lang Liªu ®îc thùc tÕ: quÝ h¹t g¹o, träng nghÒ n«ng (lµ nghÒ vua chän ®Ó tÕ Trêi, §Êt, Tiªn V¬ng vµ gèc cña ®Êt níc lµm cho ND ®îc no Êm) võa cã Lang Liªu ®îc chän ®Ó nèi ng«i vua? ý nghÜa s©u xa: §Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. - Hai thø b¸nh hîp ý vua chøng tá tµi ®øc cña con ngêi cã thÓ nèi chÝ vua. §em c¸i quÝ nhÊt cña trêi ®Êt cña ruéng ®ång do chÝnh tay m×nh lµm ra mµ tiÕn cóng Tiªn V¬ng, d©ng lªn vua th× ®óng lµ con ngêi tµi n¨ng, th«ng minh, hiÕu th¶o. * ý nghÜa cña truyÖn: - TruyÒn thuyÕt b¸nh chng, b¸nh giÇy cã - Gi¶i thÝch nguån gèc hai lo¹i b¸nh cæ truyÒn. nh÷ng ý nghÜa g×? - Gi¶i thÝch phong tôc lµm b¸nh chng, b¸nh giÇy vµ tôc thê cóng tæ tiªn cña ngêi ViÖt. - §Ò cao nghÒ n«ng trång lóa níc. - Quan niÖm duy vËt th« s¬ vÒ Trêi, §Êt. - ¦íc m¬ vua s¸ng, t«i hiÒn, ®Êt níc th¸i b×nh, nh©n d©n no Êm. Ghi nhí: SGK- Tr12 - Häc truyÖn nµy, chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? III :. LuyÖn tËp: - §ãng vai Hïng V¬ng kÓ 1. TËp kÓ chuyÖn. l¹i truyÖn b¸nh chng, 2.ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh chng, Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 4 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 b¸nh GiÇy? b¸nh giÇy. - §Ò cao nghÒ n«ng, ®Ò cao sù thê kÝnh Trêi, §Êt vµ tæ tiªn cña nh©n d©n ta. Cha «ng ta ®· x©y dùng phong tôc tËp qu¸n cña m×nh tõ nh÷ng ®iÒu gi¶n dÞ nhng rÊt linh thiªng, giµu ý nghi·. Quang c¶nh ngµy tÕt nh©n d©n ta gãi hai lo¹i b¸nh cßn cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc vµ lµm sèng l¹i truyÒn thuyÕt B¸nh chng, b¸nh giÇy. 3. ChØ ra vµ ph©n tÝch mét sè chi tiÕt trong truyÖn mµ em thÝch nhÊt. - §äc truyÖn nµy, em - Lang Liªu ®îc thÇn b¸o méng: ®©y lµ chi tiÕt thÇn k× lµm t¨ng thÝch nhÊt chi tiÕt nµo? V× søc hÊp dÉn cña truyÖn, nªu lªn gi¸ trÞ cña h¹t g¹o ë mét ®Êt nsao? íc mµ c d©n sèng b»ng nghÒ n«ng, thÓ hiÖn c¸i ®¸ng quÝ, c¸i ®¸ng tr©n träng cña s¶n phÈm do con ngêi lµm ra. - Lêi cña vua nãi vÒ hai lo¹i b¸nh: ®©y lµ c¸ch "®äc", c¸ch "thëng thøc" nhËn xÐt vÒ v¨n ho¸. Nh÷ng c¸i b×nh thêng, gi¶n dÞ song l¹i nhiÒu ý nghÜa s©u s¾c ®ã còng chÝnh lµ ý nghi· t tëng, t×nh c¶m cña nh©n d©n vÒ hai lo¹i b¸nh vµ phong tôc lµm b¸nh. D : Cñng cè vµ dÆn dß : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - So¹n bµi: Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm ------------------------------------------- Tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt TiÕt 3: NS : NG : A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc tõ vµ cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt, cô thÓ lµ: + Kh¸i niÖm vÒ tõ + C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ: tõ ®¬n, tõ phøc, tõ phÐp, tõ l¸y. - LuyÖn tËp kÜ n¨ng nhËn diÖn vµ sö dông tõ. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi 3. Bµi míi ë TiÓu häc, c¸c em ®· ®ùoc häc vÒ tiÕng vµ tõ. TiÕt häc nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu s©u thªm vÒ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt ®Ó gióp c¸c em sö dông thuÇn thôc tõ tiÕng ViÖt. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t i. Tõ lµ g×? 1. VÝ dô: ThÇn /d¹y/ d©n/ c¸ch/ trång trät/, ch¨n nu«i/vµ/ - C©u v¨n nµy lÊy ë v¨n b¶n nµo? c¸ch/ ¨n ë/. - Mçi tõ ®· ®îc ph©n c¸ch b»ng dÊu g¹ch 2. NhËn xÐt: chÐo, em h·y lËp danh s¸ch c¸c tõ vµ c¸c - VD trªn cã 9 tõ, 12 tiÕng. tiÕng ë c©u trªn? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña c¸c tõ - Cã tõ chØ cã mét tiÕng, cã tõ 2 tiÕng. trong c©u v¨n trªn? - VËy tiÕng dïng ®Ó lµm g×? - 9 tõ trong VD trªn khi kÕt hîp víi nhau cã t¸c dông g×?(t¹o ra c©u cã ý nghÜa) - TiÕng dïng ®Ó t¹o tõ - Tõ dïng ®Ó lµm g×? - Khi nµo mét tiÕng cã thÓ coi lµ mét tõ? - Tõ dïng ®Ó t¹o c©u. - Tõ nhËn xÐt trªn em h·y rót ra kh¸i niÖm - Khi mét tiÕng cã thÓ t¹o c©u, tiÕng Êy trë tõ lµ g×? thµnh mét tõ. - GV nhÊn m¹nh kh¸i niÖm. * Kh¸i niÖm: Tõ lµ ®¬n vÞ ng«n ng÷ nhá nhÊt dïng ®Ó t¹o c©u. II. Tõ ®¬n vµ tõ phøc: - GV treo b¶ng phô 1.VÝ dô: Tõ /®Êy /níc/ ta/ ch¨m/ nghÒ/ trång - GV treo b¶ng phô ®· viÕt VD. Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 5 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - ë TiÓu häc c¸c em ®· ®îc häc vÒ tõ ®¬n, tõ phøc, em h·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ c¸c tõ trªn? - §iÒn c¸c tõ vµo b¶ng ph©n lo¹i? trät/, ch¨n nu«i /vµ /cã/ tôc/ ngµy/ tÕt/ lµm /b¸nh chng/, b¸nh giÇy/. 2. NhËn xÐt : * §iÒn vµo b¶ng ph©n lo¹i: - Cét tõ ®¬n: tõ ®Êy, níc .ta.... - Cét tõ ghÐp: ch¨n nu«i - Cét tõ l¸y: trång trät. - Qua viÖc lËp b¶ng, h·y ph©n biÖt tõ - Tõ ®¬n lµ tõ chØ gåm cã mét tiÕng. - Tõ ghÐp: ghÐp c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau ghÐp, tõ l¸y cã g× kh¸c nhau? - Hai tõ phøc trång trät, ch¨n nu«i cã g× vÒ mÆt nghÜa. - Tõ l¸y: Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c gièng vµ kh¸c nhau? tiÕng. + Gièng: ®Òu lµ tõ phøc (gåm hai tiÕng) + Kh¸c: . Ch¨n nu«i gåm hai tiÕng cã quan hÖ vÒ ngh·. . Trång trät gåm hai tiÕng cã quan hÖ l¸y * Ghi nhí: ( SGK - Tr13 ) ©m- Bµi häc h«m nay cÇn ghi nhí ®iÒu g×? Tõ - Qua bµi häc ta cã thÓ dông thµnh s¬ ®å sau: Tõ ®¬n Tõ phøc III. LuyÖn tËp: Tõ l¸y Tõ ghÐp - §äc vµ thùc hiÖn Bµi 1: yªu cÇu bµi tËp 1 a. Tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b. Tõ ®ång nghÜa víi tõ nguån gèc: Céi nguån, gèc g¸c... c. Tõ ghÐp chØ qua hÖ th©n thuéc: cËu mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi 2: C¸c kh¶ n¨ng s¾p xÕp: - S¾p xÕp theo giíi - ¤ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî... tÝnh nam/ n÷ - B¸c ch¸u, chÞ em, d× ch¸u, cha anh... - S¾p xÕp theo bËc Bµi 3: trªn/ díi - Nªu c¸ch chÕ biÕn b¸nh: b¸nh r¸n, b¸nh níng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng... - Nªu tªn chÊt liÖu lµm b¸nh: b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh gai, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh s¾n, b¸nh ®Ëu xanh... - TÝnh chÊt cña b¸nh: b¸nh dÎo, b¸nh phång, b¸nh xèp... - H×nh d¸ng cña b¸nh: b¸nh gèi, b¸nh khóc, b¸nh quÊn thõng... Bµi 4: - Miªu t¶ tiÕng khãc cña ngêi - Nh÷ng tõ cã t¸c dông miªu ta ®ã: nøc në, sôt sói, rng røc... Bµi 5: - T¶ tiÕng cêi: khóc khÝch, s»ng sÆc, h« hè, ha h¶, hÒnh hÖch... - T¶ tiÕng nãi: khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo, lÇu bÇu, sang s¶ng... - T¶ d¸ng ®iÖu: Lõ ®õ, l¶ lít, nghªnh ngang, ng«ng nghªnh, thít tha... D : Cñng cè vµ dÆn dß : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - T×m sè tõ, sè tiÕng trong ®o¹n v¨n: lêi cña vua nhËn xÐt vÒ hai thø b¸nh cña Lang liªu - So¹n: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t. E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm ------------------------------------------------ TiÕt 4: Giao tiÕp, v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t NS : NG : A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Huy ®éng kiÕn thøc cña HS vÒ c¸c lo¹i v¨n b¶n mµ HS ®· ®îc häc. - H×nh thµnh s¬ bé kh¸i niÖm v¨n b¶n, môc ®Ých giao tiÕp, ph¬ng thøc biÓu ®¹t. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 6 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi cña häc sinh 3. Bµi míi: Gtb C¸c em ®· ®îc tiÕp xóc víi mét sè v¨n b¶n ë tiÕt 1 vµ 2. VËy v¨n b¶n lµ g×? §îc sö dông víi môc ®Ých giao tiÕp nh thÕ nµo? TiÕt häc nµy sÏ gióp c¸c em gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c ®ã. *. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. t×m hiÓu chung vÒ v¨n b¶n vµ ph¬ng thc biÓu ®¹t: H×nh thµnh kh¸i niÖm giao tiÕp - Th«ng qua c¸c ý cña c©u hái a 1. V¨n b¶n vµ môc ®Ých giao tiÕp: - Khi ®i ®êng, thÊy mét viÖc g×, muèn cho mÑ a. Giao tiÕp: biÕt em lµm thÕ nµo? - §«i lóc rÊt nhí b¹n th©n ë xa mµ kh«ng thÓ trß chuyÖn th× em lµm thÕ nµo? * GV: C¸c em nãi vµ viÕt nh vËy lµ c¸c em ®· dïng ph¬ng tiÖn ng«n tõ ®Ó biÓu ®¹t ®iÒu m×nh muèn nãi. Nhê ph¬ng tiÖn ng«n tõ mµ mÑ hiÓu ®îc ®iÒu em muèn nãi, b¹n nhËn ®îc nh÷ng t×nh c¶m mµ em gØ g¾m. §ã chÝnh lµ giao tiÕp. - Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu võa t×m hiÓu, em hiÓu thÕ nµo lµ giao tiÕp? * GV chèt: ®ã lµ mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a ngêi truyÒn ®¹t vµ ngêi tiÕp nhËn. - Giao tiÕp lµ mét ho¹t ®éng truyÒn ®¹t, - ViÖc em ®äc b¸o vµ xem truyÒn h×nh cã ph¶i tiÕp nhËn t tëng, t×nh c¶m b»ng ph¬ng tiÖn lµ giao tiÕp kh«ng? V× sao? ng«n tõ. _- H×nh thµnh kh¸i niÖm v¨n b¶n b. V¨n b¶n: - Quan s¸t bµi ca dao trong SGK (c) * VD: - Bµi ca dao cã néi dung g×? - Bµi ca dao: Khuyªn chóng ta ph¶i cã lËp * GV: §©y lµ vÊn ®Ò chñ yÕu mµ cha «ng chóng trêng kiªn ®Þnh ta muèn göi g¾m qua bµi ca dao nµy. §ã chÝnh lµ chñ ®Ò cña bµi ca dao. + Bµi ca dao lµm theo thÓ th¬ lôc b¸t, Cã - Bµi ca dao ®îc lµm theo thÓ th¬ g×? Hai c©u lôc sù liªn kÕt chÆt chÏ: vµ b¸t liªn kÕt víi nhau nh thÕ nµo? . VÒ h×nh thøc: VÇn ªn * GV chèt: Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ . VÒ néi dung:, ý nghÜa: C©u sau gi¶i thÝch ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t râ ý c©u tríc. trän vÑn ý.  Bµi ca dao lµ mét v¨n b¶n: nã cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c vµ diÔn ®¹t mét ý trän vÑn - Quan s¸t c©u hái d,®,e - Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trëng : - Cho biÕt lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trëng + §©y lµ mét v¨n b¶n v× ®ã lµ chuçi lêi nãi trong buæi lÔ khai gi¶ng n¨m häc cã ph¶i lµ lµ cã chñ ®Ò, cã sù liªn kÕt vÒ néi dung: b¸o v¨n b¶n kh«ng? V× sao? c¸o thµnh tÝch n¨m häc tríc, ph¬ng híng n¨m häc míi. - Bøc th em viÕt cho b¹n cã ph¶i lµ v¨n b¶n  Lêi ph¸t biÓu cña thÇy c« hiÖu trëng lµ mét d¹ng v¨n b¶n nãi. kh«ng? V× sao? - Bøc th: Lµ mét v¨n b¶n v× cã chñ ®Ò, cã néi dung thèng nhÊt t¹o sù liªn kÕt. ®ã lµ d¹ng v¨n b¶n viÕt. VËy em hiÓu thÕ nµo lµ v¨n b¶n? * Kh¸i niÖm: V¨n b¶n lµ mét chuçi lêi nãi miÖng hay bµi viÕt cã chñ ®Ò thèng nhÊt, cã liªn kÕt m¹ch l¹c, vËn dông ph¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp ®Ó thùc hiÖn ôc ®Ých giao tiÕp - : Híng dÉn cho HS n¾m ®îc kiÓu v¨n b¶n vµ 2. KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t: ph¬ng thøc biÓu ®¹t a. VD: TT 1 2 3 KiÓu v¨n b¶n ph¬ng thøc biÓu ®¹t Tù sù Miªu t¶ BiÓu c¶m Môc ®Ých giao tiÕp VÝ dô Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc T¸i hiÖn tr¹ng th¸i sù vËt, con ngêi Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc. TruyÖn: TÊm C¸m + Miªu t¶ c¶nh + C¶nh sinh ho¹t Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 7 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh 4 NghÞ luËn 5 ThuyÕt minh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Bµn luËn: Nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸. Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, ph¬ng ph¸p. Tr×nh bµy ý míi quyÕt ®Þnh thÓ hiÖn, quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm gi÷a ngêi vµ ngêi. + Tôc ng÷: Tay lµm... + Lµm ý nghÞ luËn Tõ ®¬n thuèc ch÷a bÖnh, thuyÕt minh thÝ .ngiÖm §¬n tõ, b¸o c¸o, th«ng b¸o, giÊy mêi. Hµnh chÝnh c«ng vô - GV treo b¶ng phô - GV giíi thiÖu 6 kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc - 6 KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t:: tù biÕu ®¹t. sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt - LÊy VD cho tõng kiÓu v¨n b¶n? minh, hµnh chÝnh, c«ng vô. - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu - Líp 6 häc: vb¶n tù sù, miªu t¶. g×? b. Ghi nhí: SGK - tr17 iii. LuyÖn tËp: -- Cho HS lµm bµi tËp 1. Chän c¸c t×nh huèng giao tiÕp, lùa chän kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t phï hîp - Hµnh chÝnh c«ng vô - Tù sù - Miªu t¶ - ThuyÕt minh - BiÓu c¶m - NghÞ luËn 2. C¸c ®o¹n v¨n, th¬ thuéc ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo? a. Tù sù b. Miªu t¶ c. NghÞ luËn d. BiÓu c¶m ®. ThuyÕt minh 3. TruyÒn thuyÕt Con Rång, ch¸u Tiªn thuéc kiÓu v¨n b¶n tù sù v×: c¸c sù viÖc trong truyÖn ®îc kÓ kÕ tiÕp nhau, sù viÖc nµy nèi tiÕp sù viÖc kia nh»m nªu bËt néi dung, ý nghÜa. D : Cñng cè – dÆn dß : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 3, 4, 5 S¸ch bµi tËp tr8. E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm . 6 -------------------------------------------------TiÕt 5- 6 V¨n b¶n: Th¸nh Giãng NS: NG : (TruyÒn thuyÕt) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng. - KÓ l¹i ®îc truyÖn nµy B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: - KÓ tãm t¾t tryÒn thuyÕt b¸nh chng, b¸nh giÇy? Qua truyÒn thuyÕt Êy nh©n d©n ta m¬ íc ®iÒu g×? 3. Bµi míi: Gtb Chñ ®Ò ®¸nh giÆc cøu níc lµ chñ ®Ò lín, c¬ b¶n, xuyªn suèt LS v¨n häc VN nãi chung, v¨n häc d©n gian VN nãi riªng. Th¸nh Giãng lµ truyÖn d©n gian thÓ hiÖn rÊt tiªu biÓu vµ ®éc ®¸o chñ ®Ò nµy. §©y lµ mét c©u chuyÖn hay vµ hÊp dÉn, l«i cuèn biÕt bao thÕ hÖ ngêi VN. §iÒu g× ®· lµm nªn søc hÊp dÉn, l«i cuèn cña c©u chuyÖn nh vËy? Hi väng r»ng bµi häc h«m nay c« trß chóng ta sÏ gi¶i ®¸p ®îc th¾c m¾c ®ã. *. Bµi míi Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - GV híng dÉn HS ®äc diÔn c¶m 1. §äc: Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 8 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 - GV ®äc mÉu 1 ®o¹n - Gäi 3 HS lÇn lît ®äc - Em h·y kÓ tãm t¾t nh÷ng sù viÖc 2. KÓ tãm t¾t: Nh÷ng sù viÖc chÝnh: chÝnh cña truyÖn? - Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi - Th¸nh Giãng v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ cìi ngùa s¾t ®i ®¸nh giÆc vµ ®¸nh tan giÆc. - Vua phong TG lµ Phï §æng Thiªn V¬ng vµ nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng. - Híng dÉn HS t×m hiÓu chó thÝch 1 3. chó thÝch : sgk ,2,4,6,10,11,17,18,19 ? Nªu b/c cña v¨n b¶n? 4. B« côc : 4 ®o¹n §1 : Tõ ®Çu.........n»m ®Êy §2 : TiÕp ®ã............cøu níc §3: TiÕp............lªn trêi §4: P cßn l¹i TiÕt 2 : NS: NG : II. Ph©n tÝch v¨n b¶n: Bµi cò : Em h·y kÓ tãm t¾t truyÖn TG theo nh÷ng sù viÖc chÝnh ? - PhÇn më ®Çu truyÖn øng víi sù viÖc nµo? - Th¸nh Giãng ra ®êi nh thÕ nµo? - NhËn xÐt vÒ sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng? 1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng: - Bµ mÑ ím ch©n - thô thai 12 th¸ng míi sinh; - Sinh cËu bÐ lªn 3 kh«ng nãi, cêi, ®i;  Kh¸c thêng, k× l¹, hoang ®êng 2. C¶ lµng nu«i Giãng chuÈn bÞ ra trËn: - TiÕng nãi ®Çu tiªn cña Th¸nh Giãng lµ tiÕng - Th¸nh Giãng cÊt tiÕng nãi khi nµo? H·y nãi ®ßi ®¸nh giÆc ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt nµy? - G biÕt nãi lín nhanh nh thæi - Sau khi gÆp sø gi¶ TG cã thay ®æi g×? - ¨n bao nhiªu còng ko no - V× sao G lín nhanh nh thæi? - ¸o quÇn võa mÆc xong.... - Chi tiÕt Êy cã ý nghÜa g×? - C¶ lµnh gãp g¹o nu«i G +C©u chuyÖn trë nªn li lú + Søc sèng m·nh liÖt cña gtéc ta mçi khi gÆp khã kh¨n ->Søc m¹nh ®oµn kÕt t¬ng th©n t¬ng ¸i khi tæ - TG cã trong ®êi sèng thùc ko? quèc bÞ ®e do¹. - Qua nh÷ng chi tiÕt trªn em cã nhËn xÐt g×? 3. TG cïng nh©n d©n chiÕn ®Êu chèng giÆc - T×m chi tiÕt miªu t¶ TG ®¸nh giÆc cøu níc? -V¬n vai thµnh tr¸ng sÜ - MÆc ¸o .... ....phi ®Õn n¬i cã giÆc. - giÕt hÕt líp nµy ®Õn líp kh¸c - Roi s¾t g·y ............ ..giÆc chÕt tan n¸t ->.TG lµ ngêi a/hïng cøu níc cã søc m¹nh -Qua chi tiÕt trªn em thÊy TG lµ 1 con ngêi thÇn kú ntn? -Em cã suy nghÜ g× vÒ nh©n vËt nµy? ND ta mu«n x©y dùng lªn ®Ó göi g¾m niÒm tin ý chÝ chiÕn th¾ng cña d©n téc. -Nh©n d©n ta ®ãn chµo chiÕn th¾ng ®ã ntn? 4. TG sau khi ®¸nh giÆc xong: - Qu©n giÆc ra sao? --TG bay vÒ trêi: -Sau khi ®¸nh giÆc xong TG lµm g×? - §©y lµ sù ra ®i thËt k× l¹ mµ cïng thËt cao quÝ , chøng tá Giãng kh«ng mµng danh lîi, ®ång thêi cho chóng ta thÊy th¸i ®é cña nh©n d©n ta ®èi víi ngêi anh hïng ®¸nh giÆc cøu níc. ND yªu mÕn, tr©n träng muèn gi÷ m·i h×nh ¶nh cña ngêi anh hïng nªn ®· ®Ó giãng vÒ víi câi v« biªn, bÊt tö. Bay lªn trêi Giãng lµ * GV: Ngµy nay ë lµng Giãng ngêi ta vÉn non níc, lµ ®Êt trêi, lµ biÓu tîng cña ngêi d©n tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i V¨n Lang. Giãng. §©y lµ h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø * ý nghÜa cña h×nh tîng Th¸nh Giãng: rÊt giµu ý nghÜa. - Lµ h×nh tîng tiªu biÓu, rùc rì cña ngêi anh hïng diÖt giÆc cøu níc. - Htäng TG trong truyÖn cã ý nghÜa g×? - Lµ ngêi anh hïng mang trong m×nh søc Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 9 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 m¹nh céng ®ång buæi ®Çu dùng níc. * C¬ së lÞch sö cña truyÖn: Cuéc chiÕn tranh tù vÖ ngµy cµng ¸c liÖt ®ßi hái ph¶i huy ®éng søc m¹nh cña c¶ céng ®ång. - C©u chuyÖn kÕt thóc b»ng sù viÖc g×? - Sè lîng vµ kiÓu lo¹i vò khÝ cña ngêi ViÖt cæ - V× sao tan giÆc Giãng kh«ng vÒ triÒu ®Ó t¨ng lªn tõ giai ®o¹n Phïng Nguyªn ®Õn nhËn tøoc léc mµ l¹i vÒ trêi? §«ng S¬n. III/ Tæng KÕt: 1 : Nt : - Tsù k/h víi miªu t¶ ......... 2: Nd : -Ca ngîi søc m¹nh cña ngêi ahïng lµng giãng - ø¬c m¬ cña nh©n d©n cã mét vÞ thÇn cøu níc - Theo em, truyÖn TG liªn quan ®Õn sù thËt LS nµo? iV. LuyÖn tËp: - GV cho HS ghi c©u 1. TruyÒn thuyÕt TG kÕt thóc víi h×nh ¶nh Giãng cïng ngùa bay vÒ hái trêi. - KÞch b¶n phim ¤ng Giãng (T« Hoµi) kÕt thóc víi h×nh ¶nh: tr¸ng sÜ Giãng cïng ngùa s¾t thu nhá dÇn thµnh em bÐ cìi tr©u trë vÒ trªn ®êng lµng m¸t rîi bãng tre. - Em h·y so s¸nh vµ nªu nhËn xÐt vÒ hai c¸ch kÕt thóc Êy? * Gîi ý: - H×nh ¶nh giãng bay vÒ trêi phï hîp víi sù ra ®êi thÇn k× cña nh©n vËt: Giãng lµ thÇn ®îc trêi cö xuèng gióp vua Hïng ®uæi giÆc, ®uæi giÆc xong Giãng l¹i bay vÒ trêi. - H×nh ¶nh giãng trong phÇn kÕt thóc cña bé phim cña T« Hoµi nªu bËt ý nghÜa tîng trng cña nh©n vËt: Khi ®Êt níc cã giÆc" mçi chó bÐ ®Òu n»m m¬ ngùa s¾t" ®Òu n»m m¬ thµnh Phï §æng " vôt lín lªn ®¸nh ®uæi giÆc ¢n" (Tè H÷u) khi ®Êt níc thanh b×nh, c¸c em vÉn lµ nh÷ng em bÐ tr¨n tr©u hiÒn lµnh, hån nhiªn " Sóng g¬m vøt bá l¹i hiÒn nh xa". 2. T¹i sao héi thi thÓ thao trong nhµ trêng l¹i mang tªn "Héi khoÎ Phï §æng" - §©y lµ héi thao dµnh cho løa tuæi thiÕu nhi (løa tuæi Giãng) môc ®Ých cña cuéc thi lµ khoÎ ®Ó häc tËp tèt, lao ®éng tèt gãp phÇn vµo sù nghiÖp b¶o vÖ vµ XD ®Êt níc. D. Cñng cè vµ dÆn dß: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Su tÇm mét sè ®o¹n th¬, v¨n nãi vÒ Th¸nh Giãng - VÏ tranh Giãng theo tëng tîng cña em. - ChuÈn bÞ bµi Tõ mîn * §¶ng ta vÜ ®¹i thËt. Mét vÝ dô: Trong LS ta cã ghi truyÖn vÞ anh hïng d©n téc lµ Th¸nh Giãng ®· dïng gèc tre ®uæi giÆc ¢n. Trong nh÷ng ngµy ®Çu kh¸ng chiÕn, §¶ng ta ®· l·nh ®¹o hµng ngh×n, v¹n anh hïng noi g¬ng Th¸nh Giãng dïng gËy tÇm v«ng ®Êu tranh víi thùc d©n Ph¸p. (Hå ChÝ Minh - §¶ng ta thËt vÜ ®¹i) E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm ---------------------------------------------------------------------- TiÕt 7: Tõ mîn NG: 31 – 8 NS: 26-8 Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 10 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu ®îc thÕ nµo lµ tõ mîn. - Bíc ®Çu sö dông tõ mîn mét c¸ch lÝ trong nãi vµ viÕt. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. Ph©n biÖt tõ ®¬n vµ tõ phøc? LÊy VD? 3. Bµi míi TiÕng ViÖt cña chóng ta v« cïng phong phó. ngoµi nh÷ng tõ thuÇn ViÖt, «ng cha ta cßn mîn mét sè tõ cña níc ngoµi ®Ó lµm giµu thªm ng«n ng÷ cña ta. VËy tõ mîn lµ nh÷ng tõ nh thÕ nµo? Khi mîn ta ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c g×? Bµi tõ mù¬n h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. tõ thuÇn ViÖt vµ tõ m¬n: : - GV treo b¶ng phô ®· viÕt vÝ dô 1. VÝ dô: - VD trªn thuéc v¨n b¶n nµo? Nãi vÒ ®iÒu g×? Chó bÐ vïng dËy, v¬n vai mét c¸i bçng - Dùa vµo chó tÝch sau v¨n b¶n Th¸nh Giãng, em biÕn thµnh mét tr¸ng sÜ m×nh cao h¬n trh·y gi¶i thÝch nghÜa cña tõ trîng, tr¸ng sÜ? îng. 2. NhËn xÐt: - Theo em, tõ trîng, tr¸ng sÜ dïng ®Ó biÓu thÞ g×? - Trîng: ®¬n vÞ ®o ®é dµi = 10 thíc TQ - §äc c¸c tõ nµy, c¸c em ph¶i ®i t×m hiÓu nghÜa cæ tøc 3,33m. ë ®©y hiÓu lµ rÊt cao. cña nã, vËy theo em chóng cã n»m trong nhãm tõ - Tr¸ng sÜ: ngêi cã søc lùc cêng tr¸ng, do «ng cha ta s¸ng t¹o rakh«ng? chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín. - Trong TiÕng ViÖt ta cã c¸c tõ kh¸c thay thÕ cho  Hai tõ nµy dïng ®Ó bÓu thÞ sù vËt, nã ®óng nghÜa thÝch hîp kh«ng? hiÖn tîng, ®Æc ®iÓm. - Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em hiÓu thÕ nµo lµ tõ m- - Hai tõ nµy kh«ng ph¶i lµ tõ do «ng cha în? tõ thuÇn ViÖt? ta s¸ng t¹o ra mµ lµ tõ ®i mîn ë níc ngoµi. * Bµi tËp nhanh: H·y t×m tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yÕu - C¸c tõ kh«ng ph¶i lµ tõ mîn ®äc lªn ta tè sÜ ®øng sau? hiÓu nghÜa ngay mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶i - Theo em, tõ trîng, tr¸ng sÜ cã nguån gèc tõ ®©u? thÝch. - Em h·y ®äc to c¸c tõ trong môc 3 - Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc ch÷ viÕt cña c¸c tõ: ra-®i-«, in-t¬-nÐt, sø gi¶, giang san? * GV: Mét sè tõ: ti vi, xµ phßng, mÝt tinh, ga.. cã nguån gèc Ên ¢u nhng ®îc ViÖt ho¸ cao h¬n viÕt a. Tõ thuÇn ViÖt: nh ch÷ ViÖt. VËy theo em, chóng ta thêng mîn b. Tõ mîn: tiÕng cña níc nµo? c. Nguån gèc tõ mîn: - Qua viÖc t×m hiÓu VD, em h·y nªu nhËn xÐt cña * Mîn tõ tiÕng H¸n em vÒ c¸ch viÕt tõ mîn tõ ng«n ng÷ Ên ¢u - T×m mét sè tõ mîn mµ em biÕt vµ nãi râ nguån *4.Mîn C¸ch viÕt tõ mîn gèc? * Ghi nhí 1 : SGK- tr25 - H·y nh¾c l¹i nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí trong môc II. nguyªn t¾c mîn tõ: - §äc to phÇn trÝch ý kiÕn cña B¸c 1. Vdô : Hå? 2.NhËn xÐt : - Theo em, viÖc mîn tõ cã t¸c dông - MÆt tÝch cùc: lµm giµu ng«n ng÷ d©n téc g×? - MÆt tiªu cùc: lµm cho ng«n ng÷ d©n téc bÞ pha t¹p. - NÕu mîn tõ tuú tiÖn cã ®îc kh«ng? - Em h·y rót ra kÕt luËn vÒ nguyªn t¾c * . Ghi nhí 2: SGK – 25 mîn tõ? - Bµi häc h«m nay cÇn n¾m v÷ng nh÷ng néi dung g×? III. luyÖn tËp: : - Gäi HS ®äc bµi tËp vµ Bµi 1. Ghi l¹i c¸c tõ mîn yªu cÇu HS lµm a. Mîn tõ H¸n ViÖt: v« cïng, ng¹c nhiªn, tù nhiªn, sÝnh lÔ b. Mîn tõ H¸n ViÖt: Gia nh©n c. Mîn tõ Anh: pèp, Mai-c¬n gi¾c-x¬n, in-t¬-nÐt. Bµi 2: X¸c ®Þnh nghÜa cña tõng tiÕng t¹o thµnh tõ H¸n ViÖt - Kh¸n gi¶: ngêi xem + Kh¸n: xem Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 11 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 + Gi¶: ngêi - ThÝnh gi¶: ngêi nghe + ThÝnh: nghe + gi¶: ngêi - §éc gi¶: ngêi ®äc + §éc: ®äc + Gi¶: ngêi - YÕu ®iÓm: ®iÓm quan träng + yÕu: quan träng + §iÓm: ®iÓm - YÕu lîc: tãm t¾t nh÷ng ®iÒu quan träng + YÕu: quan träng + Lîc: tãm t¾t - YÕu nh©n: ngêi quan träng + YÕu: quan träng + Nh©n: ngêi Bµi 3: H·y kÓ tªn mét sè tõ mîn - Lµ tªn c¸c ®¬n vÞ ®o lêng: mÐt, lÝt, km, kg... - Lµ tªn c¸c bé phËn cña chiÕc xe ®¹p: ghi- ®«ng, pª-®an, g¸c ®ê- bu... - Lµ tªn mét sè ®å vËt: ra-®i-«, vi-«-l«ng... Bµi 4: C¸c trõ mîn: ph«n, pan, nèc ao - Dïng trong hoµn c¶nh giao tiÕp th©n mËt, viÕt tin trªn b¸o. + ¦u ®iÓm: ng¾n gän + Nhîc ®iÓm: kh«ng trang träng D/ Cñng cè – dÆn dß: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Lµm bµi tËp 4,5,6 SBT-TR 11+ 12 - So¹n: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù. E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm TiÕt 8: T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù NG :01 -9 NS:29 – 8 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc môc ®Ých giao tiÕp cña tù sù - Cã kh¸i niÖm s¬ bé vÒ ph¬ng thøc tù sù trªn c¬ së hiÓu ®îc môc ®Ých giao tiÕp cña rù sù vµ bíc ®Çu biÕt ph©n tÝch c¸c sù viÖc trong tù sù. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt c¸c sù vÞªc - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: V¨n b¶n lµ g×? LÊy VD? 3. Bµi míi C¸c em ®· ®îc nghe «ng bµ, cha, mÑ kÓ nh÷ng c©u chuyÖn mµ c¸c em quan t©m, yªu thÝch. Mçi truyÖn ®Òu cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh qua c¸c sù vÞªc x¶y ra trong truyÖn. §ã lµ mét thÓ lo¹i gäi lµ tù sù. VËy tù sù cã ý nghÜa g×? Ph¬ng thøc tù sù nh thÕ nµo? Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm chung cña ph¬ng thøc tù sù: 1. ý nghÜa cña tù sù: - Hµng ngµy c¸c em cã kÓ chuyÖn vµ a. T×m hiÓu VD: nghe kÓ chuyÖn kh«ng? §ã lµ nh÷ng - Hµng ngµy ta thêng ®îc nghe hoÆc kÓ chuyÖn chuyÖn g×? v¨n häc, chuyÖn ®êi thêng, chuyÖn cæ tÝch, sinh - Khi nghe nh÷ng yªu cÇu vµ c©u hái: ho¹t. + Bµ ¬i! bµ kÓ chuyÖn cæ tÝch cho ch¸u - KÓ chuyÖn ®Ó biÕt, ®Ó nhËn thøc vÒ ngêi, sù vËt, ®i! sù viÖc, ®Ó gi¶i thÝch ®Ó khªn chª, ®Ó häc tËp. §èi Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 12 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh + CËu kÓ cho m×nh nghe, Lan lµ ngêi nh thÕ nµo? Theo em ngêi nghe muèn biÕt ®iÒu g× vµ ngêi kÓ ph¶i lµm g×? - Trong trêng hîp trªn nÕu muèn cho mäi ngêi biªt Lan lµ mét ngêi b¹n tèt, em ph¶i kÓ nh÷ng viÖc nh thÕ nµo vÒ Lan? V× sao? NÕu em kÓ mét c©u chuyÖn kh«ng liªn quan ®Õn Lan lµ ngêi b¹n tèt th× c©u chuyÖn cã ý nghÜa kh«ng? - VËy tù sù cã ý nghÜa nh thÕ nµo? Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 víi ngêi nghe lµ muèn t×m hiªñ, muèn biÕt, ®èi víi ngêi kÓ lµ th«ng b¸o, cho biÕt, gi¶i thÝch... b. KÕt luËn: Tù sù gióp ngêi nghe hiÓu biÕt vÒ ngêi, sù vËt, sù viÖc. §Ó gi¶i thÝch, khen, chª qua viÖc ngêi nghe th«ng b¸o cho biÕt. 2. §Æc ®iÓm chung cña ph¬ng thøc tù sù: a. T×m hiÓu VD: - C¸c sù viÖc tríc sau cña truyÖn TG 1. Sù ra ®êi cña Th¸nh Giãng 2. TG biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc 3. TG lín nhanh nh thæi 4. TG v¬n vai thµnh tr¸ng sÜ cìi ngùa s¾t, mÆc ¸o gi¸p s¾t ®i ®¸nh giÆc. 5. TG ®¸nh tan giÆc 6. TG bay vÒ trêi - Em thÊy c¸c sù viÖc ®îc s¾p xÕp vµ cã 7. Vua lËp ®Òn thê, phong danh hiÖu. liªn quan ®Õn nhau kh«ng? 8. Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i. * GV: C¸c sù viÖc x¶y ra liªn tiÕp cã ®Çu  Tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc liªn tiÕp. cã cuèi, sù viÖc x¶y ra tríc lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù viÖc x¶y ra sau, ta gäi ®ã lµ mét chuçi c¸c sù viÖc. - Chuçi c¸c sù viÖc tõ ®Çu ®Õn cuèi dÉn ®Õn kÕt - Chuçi c¸c sù viÖc tõ ®Çu ®Õn cuèi rong thóc vµ cã mét ý nghi· nhÊt ®Þnh. truyÖn cã ý nghÜa g×? - NÕu ta ®¶o c¸c sù viÖc th× kh«ng ®îc v× ph¸ vì - NÕu ta ®¶o trËt rù c¸c sù viÖc: sù viÖc 4 trËt tù, ý nghÜa kh«ng ®¶m b¶o, ngêi nghe sÏ lªn tríc, sù viÖc 3 xuèng sau cïng cã ®îc kh«ng hiÓu. Tù sù ph¶i dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓv kh«ng? V× sao? hiÖn mét ý nghÜa, - Môc ®Ých cña ngêi kÓ qua c¸c chuçi sù - Môc ®Ých cña ngêi kÓ: ca ngîi, bµy tá lßng biÕt viÖc lµ g×? - NÕu truyÖn TG kÕt thóc ë sù ¬n. gi¶i thÝch. viÖc 5 th× sao? - Tù sù gióp ngêi köe gi¶i thÝch sù viÖc, t×m hiÓu * GV: Ph¶i cã 8 sù viÖc míi nãi lªn lßng con ngêi, nªu vÊn ®Ò vµ bµy tá th¸i ®é khen, chª,.. biÕt ¬n, ngìng mé cña nh©n d©n, c¸c dÊu tÝch nãi lªn TG dêng nh lµ cã thËt, ®ã lµ - Chñ ®Ò cña truyÖn TG: §¸nh giÆc cøu níc. truyÖn TG toµn vÑn. -TruyÖn TG thÓ hÖn chñ ®Ò g×? Nh vËy, c¨n cø vµo môc ®Ých giao tiÕp mµ ngêi ta cã thÓ lùa chon, s¾p xÕp c¸c sù viÖc thµnh chuçi. Sù viÖc nµy liªn quan ®Õn sù viÖc kia  kÕt thóc  ý nghÜa ®ã chÝnh lµ tù sù - Qua viÖc t×m hiÓu, em h·y rót ra ®Æc b. Ghi nhí: SGK - tr28 ®iÓm chung cña ph¬ng thøc tù sù? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? * GV: nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý trong phÇn ghi nhí. II. luyÖn tËp: - §äc c©u chuyÖn vµ cho Bµi 1: TruyÖn kÓ diÔn biÕn t tëng cña «ng g×a mang mµu s¾c hãm biÕt: trong truyÖn nµy, hØnh; kÓ theo tr×nh tù thêi gian, c¸c sù viÖc nèi tiÕp nhau, kÕt thóc ph¬ng thøc tù sù ®îc thÓ bÊt ngê; thÓ hiÖn t tëng yªu cuéc sèng, dï kiÖt søc th× sèng cïng hiÖn nh thÕ nµo? C©u h¬n chÕt. chuyÖn thÓ hiÖn ý nghÜa Bµi 2: g×? - §©y lµ bµi th¬ tù sù - Bµi th¬ kÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo con rñ nhau bÉy chuét nhng mÌo tham ¨n qu¸ nªn ®· m¾c vµo bÉy. HoÆc ®óng h¬n lµ mÌo thÌm qu¸ ®· chu«i vµo bÉy ¨n tranh phÇn cña chuét vµ ngñ ë trong bÉy. - Tuy diÔn ®¹t b»ng th¬ n¨m tiÕng nhng bµi th¬ ®· kÓ l¹i mét c©u chuyÖn cã ®Çu, cã cuèi, cã nh©n vËt, chi tiÕt, diÔn biÕn sù viÖc nh»m môc ®Ých chÕ giÔu tÝnh tham ¨n cña mÌo ®· khiÕn mÌo tù sa bÉy cña chÝnh m×nh  Bµi th¬ tù sù. - Yªu cÇu HS kÓ miÖng - Yªu cÇu kÓ: T«n träng m¹ch kÓ trong bµi th¬. - V¨n b¶n Th¸nh Giãng kÓ vÒ ai? ë thêi nµo? KÓ vÒ viÖc g×? - H·y liÖt kª c¸c sù viÖc tríc sau cña truyÖn? * GV ®a b¶ng phô ®· viÕt s½n c¸c sù viÖc Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 13 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 c©u chuyÖn trªn + BÐ m©y rñ mÌo con ®¸nh bÉy lò chuét nh¾t b»ng c¸ níng th¬m lõng, treo l¬ löng trong c¸i c¹m s¾t. + C¶ bÐ, c¶ mÌo ®Òu nghÜ chuét tham ¨n nªn m¾c bÉy ngay. + §ªm, M©y n»m m¬ thÊy c¶nh chuét bÞ sËp bÉy ®Çy lång. chóng chÝ cha, chÝ choÐ khãc lãc, cÇu xin tha m¹ng. + S¸ng h«m sau, ai ngê khi xuèng bÕp xem, bÐ M©y ch¼ng thÊy chuét, còng ch¼ng cßn c¸ níng, chØ cã ë gi÷a lång, mÌo ta ®ang cuén trßn ng¸y kh× khß...ch¾c mÌo ta ®ang m¬. - §äc yªu cÇu bµi tËp 3 Bµi 3: - V¨n b¶n 1 lµ mét b¶n tin, néi dung kÓ l¹i cuéc khai m¹c tr¹i ®iªu kh¾c quèc tÕ lÇ thø 3 t¹i thµnh phè HuÕ chiÒu 3-4- 2002. - V¨n b¶n 2: §o¹n v¨n "Ngêi ¢u L¹c ®¸nh qu©n TÇn x©m lîc lµ mét bµi trong LS líp 6 C¶ hai v¨n b¶n dÒu cã méi dung tù sù víi nghÜa kÓ chuyÖn, kÓ viÖc. Tù sù ë ®©y cã vai trß giíi thiÖu, têng thuËt, kÓ chuyÖn thêi sù hay LS. D/ Cñng cè- dÆn dß : - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp, lµm bµi tËp 4,5. - So¹n: S¬n Tinh, Thuû Tinh. E, Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm . TiÕt 9-10 V¨n b¶n S¬n Tinh, Thuû Tinh NG : 05- 9 NS: 29 – 8 (TruyÒn thuyÕt) A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: HiÓu ®îc truyÒn thuyÕt S¬n Tinh, Thuû Tinh nh»m gi¶i thÝch hiÖn tîng lò lôt x¶y ra ë ch©u thæ B¾c Bé thuë c¸c vua Hïng dùng níc vµ kh¸t väng cña ngêi ViÖt cæ trong viÖc gi¶i thÝch vµ chÕ ngù thiªn tai lò lôt, b¶o vÖ cuéc sèng cña m×nh. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. Nªu ý nghÜa cña truyÒn thyÕt Th¸nh Giãng? Trong truyÖn ®ã, em thÝch h×nh ¶nh, chi tiÕt nµo nhÊt? V× sao? 3. Bµi míi : GTB S¬n Tinh, Thuû Tinh lµ thÇn tho¹i cæ ®· ®îc lÞch sö ho¸ trë thµnh mét truyÒn thuyÕt tiªu biÓu trong chuçi truyÒn thuyÕt vÒ thêi ®¹i c¸c vua Hïng. §ã lµ c©u chuyÖn tëng tîng hoang ®êng nhng cã c¬ së thùc tÕ. TruyÖn rÊt giµu gi¸ trÞ vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt. Mét sè nhµ th¬ ®· lÊy c¶m høng h×nh tîng tõ t¸c phÈm ®Ó s¸ng t¸c th¬ ca. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - GV ®äc mÉu sau ®ã gäi HS ®äc l¹i 1. §äc: - Em h·y tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh? 2. C¸c sù viÖc chÝnh: - Vua Hïng kÐn rÓ. - ST,TT cÇu h«n, ®iÒu kiÖn chän rÓ cña vua - SÝnh lÔ cña vua Hïng - ST ríc MÞ N¬ng vÒ nói. - TT næi gi¹n - Hai bªn giao chiÕn - T×m hiÓu c¸c chó thÝch 1,3,4 - N¹n lò lôt ë s«ng Hång. - Theo em, ST, TT cã ph¶i lµ tõ thuÇn ViÖt 3. Chó thÝch: ( sgk ) kh«ng? Nã thuéc líp tõ nµo mµ ta míi 4. Bè côc: 3p häc? - Më truyÖn: Vua Hïng kÐn rÓ - VB ST,TT lµ truyÖn truyÒn thuyÕt, em - Th©n truyÖn: ST,TT cÇu h«n vµ cuéc giao tranh h·y x¸c ®Þnh bè côc 3 phÇn cña truyÖn? gi÷a hai thÇn - KÕt truyÖn: kÕt qu¶ cuéc giao tranh - TruyÖn cã mÊy nh©n vËt? nh©n vËt nµo lµ * Nh©n vËt : nh©n vËt chÝnh? V× sao? - TruyÖn cã 5 nh©n vËt Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 14 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 * GV: Chóng ta sÏ t×m hiÓu kÜ vÒ vai trß - Nh©n vËt chÝnh ST, TT: c¶ hai dÒu xuÊt hiÖn ë cña c¸c nh©n vËt trong bµi sau: Sù viÖc vµ mäi sù viÖc. Hai vÞ thÇn nµy lµ biÓu tîng cña nh©n vËt trong v¨n tù sù. thiªn nhiªn, s«ng nói cïng ®Õn kÐn rÓ, ®i suèt diÔn biÕn c©u chuyÖn. II. ph©n tÝch v¨n b¶n: - PhÇn më truyÖn giíi thiÖu víi chóng ta 1. Vua Hïng kÐn rÓ: ®iÒu g×? - MÞ N¬ng xinh ®Ñp, nÕt na. - Vua muèn chän cho con 1 ngêi chång ... -TiÕt 2 : 2. S¬n Tinh, Thuû Tinh cÇu h«n vµ cuéc giao tranh gi÷a hai thÇn . NS : 01 -9 a.Hai chµng cÇu h«n. NG : 07 -9 Bµi cò : KÓ tãm t¾t truyÖn ST-TT -ý ®Þnh cña vua Hïng ®· dÉn ®Õn sù viÖc g×? - T×m nh÷ng chi tiÕt giíi thiÖu hai thÇn? - Qua ®ã em thÊy hai thÇn nh thÕ nµo? - KÞch tÝnh cña c©u chuyÖn b¾t ®Çu tõ khi nµo? - Th¸i ®é cña Vua Hïng ra sao? - Chi tiÕt: + ST: ThÇn nói : dêi ®åi nói ... +TT: ThÇn biÓn : gäi giã , h« ma ... -> Cã tµi l¹ -> vua b¨n khoan * Hai vÞ thÇn khæng lå, uy nghi, tµi n¨ng siªu phµm, hä cã chung mét íc nguyÖn lµ ®îc cíi MÞ N¬ng lµm vî - Hai vÞ thÇn cïng xuÊt hiÖn - Vua Hïng b¨n kho¨n, khã xö, ®Æt diÒu kiÖn. -§k : 100 v¸n c¬m nÕp ,100 nÖp b¸nh chng..... ai ®Õn tríc ®îc lÊy MN... + ST ®em sÝnh lÔ ®Õn tríc ... - §iÒu kiÖn vua Hïng ®Æt ra lµ g×? - Em h·y nhËn xÐt vÒ ®å sÝnh lÔ cña vua -> §å sÝnh lÔ cña vua Hïng k× l¹ vµ khã kiÕm nhng ®Òu lµ nh÷ng con vËt sèng ë trªn c¹n. Qua Hïng? - Cã ý kiÕn cho r»ng: Vua Hïng ®· cã ý ®ã ta thÊy vua Hïng ngÇm ®øng vÒ phÝa ST, vua chän ST nhng còng kh«ng muèn mÊt lßng ®· béc lé sù th©m thuý, kh«n khÐo TT nªn míi bµy ra cuéc ®ua tµi vÒ nép sÝnh lÔ. ý kiÕn cña em nh thÕ nµo? - Qua ®ã, em thÊy vua Hïng ngÇm ®øng vÒ phÝa ai? Vua Hïng lµ ngêi nh thÕ nµo? - Th¸i ®é cña vua Hïng cóng chÝnh lµ th¸i ®é cña nh©n d©n ta ®èi víi nh©n vËt? §ã lµ th¸i ®é nh thÕ nµo? * GV: Ngêi ViÖt thêi cæ c tró ë vïng ven nói chñ yÕu sèng b»ng nghÒ trång lóa níc. Nói vµ ®Êt lµ n¬i hä x©y dùng b¶n lµng vµ gieo trång, lµ quª h¬ng, lµ Ých lîi, lµ bÌ b¹n. S«ng cho ruéng ®ång chÊt phï sa cïng níc ®Ó c©y lóa ph¸t triÓn nh÷ng nÕu nhiÒu níc qu¸ th× s«ng nhÊn ch×m hoa mµu, ruéng ®ång, lµng xãm. §iÒu ®ã ®· trë thµnh nçi ¸m ¶nh ®èi víi tæ tiªn ngêi ViÖt. - Ai lµ ngêi ®îc chän lµm rÓ vua hïng? - Em h·y tëng tîng c¶nh ST ríc MÞ N¬ng vÒ nói. - Kh«ng lÊy ®îc vî, Thuû Tinh míi giËn, em h·y thuËt l¹i cuéc giao tranh gi÷a hai chµng? - Trong trÝ rëng tîng cña ngêi xa, ST,TT b. Cuéc giao tranh gi÷a hai chµng: -Hai than giao tranh quyÕt liÖt ®¹i diÖn cho lùc lîng nµo? - Theo dâi cuéc giao tranh gi÷a ST vµ TT -TT d©ng nø¬c ®anh ST.... em thÊy chi tiÕt nµo lµ næi bËt nhÊt? V× - TT ®¹i diÖn cho c¸i ¸c, cho hiÖn tîng thiªn tai lò lôt. sao? - ST: ®¹i diÖn cho chÝnh nghÜa, cho søc m¹nh cña nh©n d©n chèng thiªn tai. - Chi tiÕt: níc s«ng d©ng... miªu t¶ ®øng tÝnh chÊt ¸c liÖt cña cuéc ®Êu tranh chèng thiªn tai gay go, bÒn bØ cña nh©n d©n ta. 3. KÕt qu¶ cuéc giao tranh: - S¬n Tinh th¾ng TT. - KÕt qu¶ cuéc giao tranh? - N¨m nµo còng th¾ng. Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 15 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 : - Mét kÕt thóc truyÖn nh thÕ ph¶n ¸nh sù thËt LS g×? - Ngoµi ý nghÜa trªn, TruyÒn thuyÕt ST,TT cßn cã ý nghÜa nµo kh¸c khi g¾n liÒn víi thêi ®¹i dùng níc cña c¸c vua Hïng? - C¸c nh©n vËt ST, TT g©y Ên tîng m¹nh khiÕn ngêi ®äc ph¶i nhí m·i. Theo em, ®iÒu ®ã cã ®îc lµ do ®©u? III. Tæng k£t 1. Néi dung: - Gi¶i thÝch hiÖn tîng ma giã, b·o lôt; - Ph¶n ¸nh íc m¬ cña nh©n d©n ta muèn chiÕn th¾ng thiªn tai, b·o lôt. - Ca ngîi c«ng lao trÞ thuû, dùng níc cña cha «ng ta. 2. NghÖ thuËt: - X©y dùng h×nh tîng h×nh tîng nghÖ thuËt k× ¶o mang tÝnh tîng trng vµ kh¸i qu¸t cao. ghi nhí: SGK tr-34 IV. LuyÖn tËp: 1. KÓ diÔn c¶m truyÖn? 2. Tõ truyÖn ST,TT, em suy nghÜ g× vÒ chñ tr¬ng x©y dùng, cñng cè ®ª ®iÒu, nghiªm cÊm n¹n ph¸ rõng trång thªm... * Gîi ý: §¶ng vµ nhµ níc ta ®· ý thøc ®îc t¸c h¹i to lín do thiªn tai g©y ra nªn ®· chØ ®¹o nh©n d©n ta cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng chèng h÷u hiÖu, biÕn íc m¬ chÕ ngù thiªn tai cña nh©n d©n thêi xa trë thµnh hiÖn thùc. 3. V× sao v¨n b¶n ST,TT ®îc coi lµ truyÒn thuyÕt? - ThÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ®Æc ®iÓm cña truyÒn thuyÕt. D . Cñng cè - d¨n dß: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Lµm bµi tËp 3 SGK, bµi tËp 1 SBT - tr15 - So¹n: T×m hiÓu nghÜa cña tõ E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm. TiÕt 11: NghÜa cña tõ NS : 02-9 NG: 07 – 9 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh n¾m ®îc: - ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ - BiÕt c¸ch gi¶i ïim hiÓu nghÜa cña tõ vµ gi¶i thÝch nghÜa cña tõ trong v¨n b¶n . - BiÕt dïng tõ ®óng nghÜa trong nãi viÕt vµ sö c¸c lçi dïng tõ . B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + B¶ng phô viÕt VD vµ bµi tËp - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi 1. Nh÷ng tõ sau ®©y tõ nµo lµ tõ mîn vµ mù¬n cña ng«n ng÷ nµo: cò: - ChÕ ®é, chÝnh thèng, triÒu ®×nh, tiÕn sÜ, xung ®ét, c¶nh giíi, ©n x¸. (H¸n) - Xµ phßng, ga, phanh, len, lèp...(Ên ¢u) 3. Bµi míi Em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa cña tõ "nao nóng". VËy nghÜa cña tõ lµ g×? Dùa vµo ®©u ®Ó ta gi¶i thÝch? Bµi häc h«m nay c¸c em sÏ hiÓu râ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t i. NghÜa cña tõ lµ g×? - GV ®a b¶ng phô ®· viÕt s½n VD 1. VÝ dô: ( SGK ) - C¸c chó thÝch trªn ë v¨n b¶n nµo? 2. NhËn xÐt: - Mçi chó thÝch trªn gåm mÊy bé - Mçi chó thÝch gåm hai bé phËn: mét bé phËn lµ tõ vµ phËn? bé phËn sau dÊu hai chÊm ®Ó nãi râ nghÜa cña tõ Êy. - Bé phËn sau dÊu hai chÊm cho ta - Bé phËn sau dÊu hai chÊm cho ta biÕt ®îc tÝnh chÊt hiÓu g× vÒ tõ? mµ tõ biÓu thÞ - Em hiÓu tõ "®i", "ch¹y" nghÜa lµ - Cho ta biÕt ho¹t ®éng, quan hÖ mµ tõ biÓu thÞ thÕ nµo? - Nghi· cña tõ øng víi phÇn néi dung - Tõ «ng, bµ. chó, mÑ...cho ta biÕt -M« hinh hãa tõ : ND/ HT ®iÒu g×? -> Kh¸i niÖm: NghÜa cña tõ lµ néi dung (sù vËt, tÝnh - NghÜa cña tõ øng víi phÇn nµo chÊt, ho¹t ®éng, quan hÖ) mµ tõ biÓu thÞ trong m« h×nh? * Bµi tËp: - VËy em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa cña 1. Em h·y ®iÒn c¸c tõ "®Ò b¹t, ®Ò cö, ®Ò xuÊt"vµo chç Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 16 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh tõ? - GV ®a b¶ng phô Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 trèng: - ...tr×nh bµy ý kiÕn hoÆc nguyÖn väng lªn cÊp trªn. (®Ò ®¹t) -....cö ai ®ã gi÷ chøc vô cao h¬n m×nh.(®Ò b¹t) -... giíi thiªô ra ®Ó lùa chän vµ bÇu cö (®Ò cö) -... ®a vÊn ®Ò ra ®Ó xem xÐt, gi¶i quyÕt. (®Ò xuÊt) 2. Chän trong sè c¸c tõ: chÕt, hi sinh, thiÖt m¹ng... mét tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng. - Trong trËn chiÕn dÊu ¸c liÖt võa qua, nhiÒu ®ång chÝ ®·... - Chóng ta thµ .... chø nhÊt ®Þnh kh«ng chÞu mÊt níc, kh«ng chÞu lµm n« lÖ. 3: H·y ®¸nh dÊu vµo c©u dïng ®óng tõ "ngoan cêng" - Bän ®Þch dï chØ cßn ®¸m tµn qu©n nhng còng rÊt ngoan cêng chèng tr¶ tõng ®ît tÊn c«ng cña bé ®éi ta. - Trªn ®iÓm chèt, c¸c ®ång chÝ cña chóng ta ®· ngoan cêng chèng tr¶ tõng ®ît tÊn c«ng cña bé ®éi ta. - Trong lao ®éng, Lan lµ mét ngêi rÊt ngoan cêng kh«ng hÒ biÕt sî khã kh¨n gian khæ. 4. Em h·y ®Æt c©u víi tõ "häc sinh" vµ gi¶i nghÜa tõ ®ã? II. C¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ - §äc l¹i c¸c chó thÝch ®· dÉn ë phÇn I 1. Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. - Trong hai c©u sau ®©y, hai tõ tËp qu¸n vµ thãi quen cã cã thÓ thay thÕ ®îc cho nhau kh«ng? T¹i sao? a. Ngêi ViÖt cã tËp qu¸n ¨n trÇu. b. B¹n Nam cã thãi quen ¨n quµn vÆt. - VËy tõ tËp qu¸n ®· gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo? - HS ®äc phÇn gi¶i nghÜa tõ "lÉm liÖt" - Trong 3 c©u sau, 3 tõ lÉm liÖt, hïng dòng, oai nghiªm thay thÕ cho nhau ®îc kh«ng? T¹i sao? a. T thÕ lÉm liÖt cña ngêi anh hïng. b. T thÕ hïng dòng cña ngêi anh hïng. c. T thÕ oai nghiªm cña ngêi anh hïng. 2. §a ra nh÷ng tõ ®ång nghÜa hoÆc tr¸i nghÜa - 3 tõ ®ã lµ nh÷ng tõ nh thÕ nµo? víi tõ cÇn gi¶i thÝch. - VËy tõ lÉm liÖt ®îc gi¶i thÝch nh thÕ nµo? - Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ nao nóng? - T×m nh÷ng tõ tr¸i nghi· víi tõ: cao thîng, * Ghi nhí: ( SGK- Tr35) s¸ng sña, nh½n nhôi? - C¸c tõ ®ã ®· ®îc gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo? - VËy theo em cã mÊy c¸ch gi¶i nghÜa cña tõ? - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? III. LuyÖn tËp: - GV tæ chøc cho HS lµm bµi Bµi tËp 1: §äc mét vµi chó thÝch sau c¸c v¨n b¶n ®· häc vµ tËp cho biÕt mçi chó thÝch ®îc gi¶i nghÜa theo c¸ch nµo? Bµi 2: §iÒn c¸c tõ vµo chç trèng cho phï hîp - Häc tËp - Häc lám - GV treo b¶ng phô - Häc hái - Häc hµnh Bµi 3: §iÒn c¸c tõ theo trËt tù sau: - Trung b×nh - Trung gian - Trung niªn Bµi 4: Gi¶i thÝch c¸c tõ: - GiÕng: Hè ®µo th¼ng ®øng, s©u vµo lßng ®Êt ®Ó lÊy níc. - Rung rinh: chuyÓn ®éng qua l¹i, nhÑ nhµng, liªn tiÕp. - HÌn nh¸t: thiÕu can ®¶m (®Õn møc ®¸ng khinh bØ) Bµi 5: MÊt theo c¸ch gi¶i nghÜa cña nh©n vËt Nô lµ kh«ng ®óng "kh«ng biÕt ë ®©u" - MÊt hiÓu theo c¸ch th«ng thêng lµ kh«ng ®îc së h÷u, kh«ng Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 17 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 cã, kh«ng thuéc vÒ m×nh. D: cñng cè- d¨n dß: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - So¹n bµi: Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm . TiÕt 12: Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù NS : 03 -9 NG : 08-9 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - N¾m ®îc thÕ nµo lµ sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù - HiÓu ®ùoc ý nghÜa cña sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù: sù viÖc cã quan hÖ víi nhau vµ víi nh©n vËt, víi chñ ®Ò t¸c phÈm, sù viÖc lu«n g¾n víi thêi gian, ®Þa ®iÓm, nh©n vËt, diÔn biÕn, nguyªn nh©n, kÕt qu¶. Nh©n vËt võa lµ ngêi lµm ra sù viÖc, hµnh ®éng, võa lµ ngêi nãi tíi. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + b¶ng phô viÕt VD - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò: 1. ThÕ nµo lµ tù sù? lÊy vÝ dô vÒ mét v¨n b¶n tù sù? V× sao em cho ®ã lµ v¨n b¶n tù sù? 3. Bµi míi : Sù viÖc vµ nh©n vËt lµ hai yÕu tè c¬ b¶n cña tù sù. hai yÕu tè nµy cã vai trß quan träng nh thÕ nµo, cã mèi quan hÖ ra sao ®Ó c©u chuyÖn cã ý nghÜa? Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu râ ®iÒu ®ã. Ho¹t ®éng cña thÇy Néi dung cÇn ®¹t I. ®Æc ®iÓm cña sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù: 1. Sù viÖc trong v¨n tù sù: a. T×m hiÓu c¸c sù viÖc trong truyÖn ST, TT - GV treo b¶ng phô ®· viÕt s½n c¸c sù viÖc * VÝ dô a: SGK - Tr37 trong truyÖn ST, TT. - Sù viÖc më ®Çu: 1 - Em h·y chØ ra c¸c sù viÖc khëi ®Çu, sù - Sù viÖc ph¸t triÓn: 2,3,4 viÖc ph¸t triÓn, sù viÖc cao trµo, sù viÖc kÕt - Sù viÖc cao trµo: 5,6 thóc trong c¸c sù viÖc trªn? - Sù viÖc kÕt thóc: 7 Trong c¸c sù viÖc trªn cã thÓ bít ®i sù viÖc * NhËn xÐt : nµo ®îc kh«ng? V× sao? - Trong c¸c sù viÖc trªn, kh«ng bít ®îc sù viÖc nµo v× nÕu bít th× thiÕu tÝnh liªn tôc, sù - C¸c sù viÖc ®îc kÕt hîp theo quan hÖ nµo? viÖc sau sÏ kh«ng ®îc gi¶i thÝch râ. Cã thÓ thay ®æi trËt tù tríc sau cña c¸c sù - C¸c sù viÖc ®îc kÕt hîp theo qua hÖ nh©n viÖc Êy ®îc kh«ng? qu¶, kh«ng thÓ thay ®æi. - Trong chuçi c¸c sù viÖc Êy, ST ®· th¾ng TT mÊy lÇn? - H·y tëng tîng nÕu TT th¾ng th× sÏ ra sao? - ST ®· th¾ng TT hai lÇn vµ m·i m·i. §iÒu ®ã ca ngîi sù chiÕn th¾ng lò lôt cña ST... - NÕu TT th¾ng th× ®Êt bÞ ngËp ch×m trong níc, con ngêi kh«ng thÓ sèng vµ nh thÕ ý - Qua viÖc t×m hiÓu c¸c sù viÖc, em h·y rót nghÜa cña truyÖn sÏ bÞ thay ®æi ra nhËn xÐt vÒ tr×nh tù s¾p xÕp c¸c sù viÖc? * KÕt luËn: Sù viÖc trong v¨n tù sù ®îc s¾p xÕp theo mét trËt tù, diÔn biÕn sao cho thÓ - ChØ ra c¸c yÕu tè sau trong truyÖn ST, TT: hiÖn ®îc t tëng mµ ngêi kÓ muèn biÓu ®¹t. + ViÖc do ai lµm? (nh©n vËt) b. C¸c yÕu tè t¹o nªn tÝnh cô thÓ cña sù viÖc: + ViÖc x¶y ra ë ®©u? (®Þa ®iÓm) * VÝ dô b: + ViÖc x¶y ra lóc nµo? (thêi gian) - 6 yÕu tè ®ã lµ: + V× sao l¹i x¶y ra? (nguyªn nh©n) + Hïng V¬ng, ST, TT + X¶y ra nh thÕ nµo? (diÔn biÕn) + ë Phong Ch©u + KÕt qu¶ ra sao? (kÕt qu¶) + Thêi vua Hïng + DiÔn biÕn: c¶ 7 sù viÖc - Theo em cã thÓ xo¸ bá yÕu tè thêi gian vµ - Nguyªn nh©n, kÕt qu¶: Sù viÖc tríc lµ ®Þa ®iÓm ®îc kh«ng? nguyªn nh©n cña sù viÖc sau, sù viÖc sau lµ Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 18 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 kÕt qu¶ cña sù viÖc tríc - Kh«ng thÓ ®îc v× cèt truyÖn sÏ thiÕu søc thuyÕt phôc, kh«ng cßn mang ý nghÜa truyÒn thuyÕt. - Kh«ng thÓ bá viÖc vua Hïng ra ®iÒu kiÖn v× kh«ng cã lÝ do ®Ó hai thÇn thi tµi - 6 yÕu tè t¹o nªn tÝnh cô thÓ cña truyÖn * KÕt luËn: Sù viÖc trong tù sù ®îc tr×nh bµy mét c¸ch cô thÓ: sù viÖc x¶y ra trong thêi gian, kh«ng gian cô thÓ, do nh©n vËt cô thÓ thùc hiÖn, cã nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶. 2. Nh©n vËt trong v¨n tù sù: a. Vai trß cña nh©n vËt trong v¨n tù sù: - Em h·y kÓ tªn c¸c nh©n vËt trong a1. VÝ dô: v¨n tù sù? - Ngêi lµm ra sù viÖc: Vua Hïng, ST, TT. + Ai lµ ngêi lµm ra sù viÖc? - Ngêi nãi ®Õn nhiÒu nhÊt: ST, TT + Ai ®îc nãi ®Õn nhiÒu nhÊt? - Nh©n vËt chÝnh: ST, TT + Ai lµ nh©n vËt chÝnh? - Nh©n vËt phô kh«ng thÓ bá ®i ®îc. + Ai lµ nh©n vËt phô? + Nh©n vËt phô cã cÇn thÕt kh«ng? Cã bá ®i ®îc kh«ng? ©2. KÕt luËn: - Nh©n vËt trong v¨n tù sù cã vai trß - Vai trß cña nh©n vËt: g×? + Lµ ngêi lµm ra sù viÖc + Lµ ngêi ®îc thÓ hiÖn trong v¨n b¶n. + Nh©n vËt chÝnh ®ãng vai trß chñ yÕu trong viÖc thÓ hiÖn chñ ®Ò tëng cña t¸c phÈm. + Nh©n vËt Phô gióp nh©n vËt chÝnh ho¹t ®éng. b. C¸c thÓ hiÖn cña nh©n vËt: - C¸c nh©n vËt ®îc thÓ hiÖn nh thÕ - §îc gäi tªn nµo? - §îc giíi thiÖu lai lich, tÝnh t×nh, tµi n¨ng. GV chèt: §ã lµ dÊu hiÖu ®Ó nhËn ra - §îc kÓ viÖc lµm nh©n vËt ®ång thêi lµ dÊu hiÖu ta ph¶i - §îc miªu t¶ thÓ hiÖn khi muèn kÓ vÒ nh©n vËt. - Em h·y gäi tªn, giíi thiÖu tªn, lai lÞch, tµi n¨ng, viÖc lµm cña c¸c nh©n vËt trong truyÖn ST, TT? * GV sö dông b¶ng phô ®Ó HS ®iÒn NV Tªn Lai lÞch Ch©n Tµi ViÖc lµm vµ nhËn xÐt gäi dung n¨ng * GV nhÊn m¹nh: Kh«ng ph¶i nh©n Vua Vua Thø 18 Kh«ng kÐn rÓ, ra vËt nµo còng ®ñ c¸c yÕu tè trªn nhng Hïng Hïng diÒu kiÖn tªn NV th× ph¶i cã vµ viÖc lµm cña ST ST ë vïng Kh«ng - Cã tµi - CÇu h«n, nh©n vËt. nói T¶n l¹, ®em giao chiÕn Viªn sÝnh lÔ tríc TT®Õn TT ë vïng Kh«ng - Cã tµi - CÇu h«n, níc l¹ ®¸nh ST th¼m MÞN¬ng MÞ N- con vua Ngêi theo St vÒ ¬ng Hïng ®Ñp nói L¹c hÇu bµn b¹c * Ghi nhí: SGK - Tr 38 - Bµi häc h«m nay chóng ta cÇn ghi nhí ®iÒu g×? II . LuyÖn tËp: - ChØ ra c¸c sù viÖc mµ Bµi 1: a. c¸c nh©n vËt trong truyÖn - Vua Hïng: kÐn rÓ, mêi l¹c hÇu vµo bµn b¹c. g¶ MÞ N¬ng cho ST, TT ®· lµm? ST. - Vai trß cña c¸c nh©n - MÞ N¬ng: theo chång vÒ nói. vËt? - ST: CÇu h«n, ®em sÝnh lÔ, ríc MÞ N¬ng vÒ nói, giao chiÕn víi TT - TT: ®Õn cÇu h«n... * Vai trß cña c¸c nh©n vËt: + Vua Hïng: nh©n vËt phô: quan ®iÓm cuéc h«n nh©n LS + MÞ N¬ng: ®Çu mèi cuéc xung ®ét + TT: Nh©n vËt chÝnh : thÇn tho¹i ho¸ søc m¹nh cña ma giã.. + ST: nh©n vËt chÝnh: ngêi anh hïng chèng lò lôt cña nh©n d©n ViÖt cæ. b. Tãm t¾t truyÖn theo sù viÖc cña c¸c nh©n vËt chÝnh: - NÕu bá ®iÒu kiÖn vua Hïng ra ®iÒu kiÖn kÐn rÓ ®i cã ®îc kh«ng? V× sao? - 6 YÕu tè trong truyÖn ST, TT cã ý nghÜa g×? - Sù viÖc trong v¨n tù sù ®îc tr×nh bµy nh thÕ nµo? Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 19 N¨m häc 2013 - 2014 Trêng thcs V¹n Ninh Gi¸o ¸n ng÷ v¨n 6 Thêi vua Hïng V¬ng thø 18, ë vïng nói T¶n Viªn cã chµng ST cã nhiÒu tµi l¹...ë miÒn níc th¼m cã chµng TT tµi n¨ng kh«ng kÐm. Nghe tin vua Hïng kÐn chång cho c«ng chóa MÞ N¬ng, hai chµng ®Õn cÇu h«n. Vua Hïng kÐn rÓ b»ng c¸ch ®ä tµi. ST ®em lÔ vËt ®Õn tríc lÊy ®îc MÞ N¬ng. TT tøc giËn ®uæi theo hßng cíp l¹i MÞ N¬ng. Hai bªn ®¸nh nhau d÷ déi. ST th¾ng b¶o vÖ ®îc h¹nh phóc cña m×nh, TT thua m·i m·i «m mèi hËn thï. Hµng n¨m TT ®em qu©n ®¸nh ST nhng ®Òu thua g©y ra lò lôt ë lu vùc s«ng Hång. c. §Æt tªn gäi theo nh©n vËt chÝnh: - Gäi: Vua Hïng kÐn rÓ : Cha nãi ®ù¬c thùc chÊt cña truyÖn. - Gäi: TruyÖn Vua Hïng..: dµi dßng, ®¸nh ®ång nh©n vËt, kh«ng tho¶ ®¸ng. Bµi tËp 2: Tëng tîng ®Ó kÓ Dù ®Þnh: - KÓ viÖc g×? - Nh©n vËt chÝnh lµ ai? - ChuyÖn x¶y ra bao giê? ë ®©u? - Nguyªn nh©n? DiÔn biÕn? kÕt qu¶? - Rót ra bµ D .cñng cè – dÆn dß: - Häc bµi, thuéc ghi nhí. - Hoµn thiÖn bµi tËp. - So¹n: Sù tÝch Hå G¬m. E. Bæ sung vµ rót kinh nghiÖm . TiÕt 13: V¨n b¶n: Híng dÉn ®äc thªm: Sù tÝch Hå G¬m (TruyÒn thuyÕt) NG : 12 -9 NS: 6-9 A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - HiÓu néi dung ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt Sù tÝch hå G¬m, vÎ ®Ñp cña mét sè h×nh ¶nh chi tiÕt k× ¶o giµu h×nh ¶nh cña truyÖn . - KÓ ®îc truyÖn nµy. B. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: + So¹n bµi + §äc s¸ch gi¸o viªn vµ s¸ch bµi so¹n. + Tranh ¶nh vÒ hå G¬m - Häc sinh: + So¹n bµi C. C¸c bíc lªn líp: 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi KÓ tãm t¾t truyÖn ST, TT ? c¶m nhËn cña em vÒ 1 nh©n vËt cña truyÖn? cò: 3. Bµi míi Nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa khi cßn nhá lªn HN ®· viÕt: Hµ Néi cã hå G¬m Níc xanh nh pha mùc Bªn hå ngän th¸p bót ViÕt th¬ lªn trêi cao Gi÷a thñ ®« Th¨ng Long- §«ng §« - Hµ Néi, Hå G¬m ®Ñp nh mét l½ng hoa léng lÉy vµ duyªn d¸ng. Nh÷ng tªn gäi ®Çu tiªn cña hå nµy lµ: Lôc Thuû, T¶ Väng, hå Thuû Qu©n. §Õn thÕ kØ 15, hå míi mang tªn Hå G¬m hay Hå Hoµn KiÕm, g¾n víi sù tÝch nhËn g¬m, tr¶ g¬m thÇn cña ngêi anh hïng ®Êt Lam S¬n: Lª Lîi. Sù tÝch Êy nh thÕ nµo? Bµi häc h«m nay sÏ gióp c¸c em hiÓu ®iÒu ®ã. *. Bµi míi I. §äc vµ t×m hiÓu chung: - GV ®äc mÉu 1 ®o¹n, sau ®ã gäi HS ®äc. 1. §äc-kÓ: - Gi¶i nghÜa c¸c tõ: b¹o ngîc, thiªn h¹, tuú Tãm t¾t: KÓ tãm t¾t c¸c sù viÖc chÝnh: tßng, phã th¸c, T¶ Väng, Hoµn KiÕm? - GiÆc Minh ®« hé, nghÜa qu©n Lam S¬n næi - Tãm t¾t truyÖn b»ng mét chuçi sù viÖc? dËy nhng thÊt b¹i, Long Qu©n quyÕt ®Þnh cho mîn g¬m thÇn. - Lªn ThËn ®îc lìi g¬m díi níc. - Lª Lîi ®îc chu«i g¬m trªn rõng, trta vµo nhau võa nh in. Gv : NguyÔn ThÞ Trang Nhung 20 N¨m häc 2013 - 2014