Tài liệu Giáo án hình học lớp 9 cả năm bản đẹp

Ngµy gi¶ng:…/…../2013. ch¬ng I: HÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng TiÕt 1+2: mét sè hÖ thøc vÒ c¹nh vµ ®êng cao trong tam gi¸c vu«ng I. Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: - NhËn biÕt ®îc: H×nh chiÕu cña mçi c¹nh gãc vu«ng trªn c¹nh huyÒn, c¸c tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng - HiÓu ®îc c¸ch chøng minh hÖ thøc: b2 = a.b' ; c2 = a.c vµ b2 + c2 = a2 2. VÒ kü n¨ng: -VÏ ®óng h×nh vµ x¸c ®Þnh ®óng h×nh chiÕu cña mçi c¹nh gãc vu«ng trªn c¹nh huyÒn. - Ph¸t hiÖn vµ vËn dông ®îc: b2 = a.b' ; c2 = a.c vµ b2 + c2 = a2 trong tÝnh to¸n vµ chøng minh. - VËn dông thµnh th¹o: C¸c trêng hîp ®ång d¹ng cña tam gi¸c vu«ng, c¸ch diÔn ®¹t néi dung theo ký hiÖu to¸n häc. 3. Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Thíc kÎ, compa, ª ke, m¸y tÝnh. - HS: Thíc kÎ, compa, ª ke, m¸y tÝnh. III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: KÕt hîp trong giê. 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1(10 phót) HÖ thøc gi÷a c¹nh 1. HÖ thøc gi÷a c¹nh gãc vu«ng vµ h×nh gãc vu«ng vµ h×nh chiÕu cña nã trªn chiÕu cña nã trªn c¹nh huyÒn. c¹nh huyÒn. GV-Giíi thiÖu ®Þnh lý 1 HS -VÏ h×nh vµo vë vµ ®äc ®Þnh lý 1 *§Þnh lý: SGk - tr 65 H×nh 1 0 � ABC , A  90 (H.1) 2 2 GV-Cho h/s tù nghiªn cøu phÇn chøng Ta cã: b  a.b ' ; c  a.c ' Chøng minh: minh trong SGK XÐt 2 tam gi¸c vu«ng AHC vµ BAC cã: C� HS -Mét em lªn b¶ng viÕt l¹i phÇn chøng nhän chung nªn: AHC BAC minh HC AC (g.g). Do ®ã:  HS -Tù ®äc vµ nghiªn cøu VD1 AC BC � AC2 = BC.HC hay b2 = a.b' Ho¹t ®éng 2(14phót): ThiÕt lËp hÖ thøc liªn quan tíi ®êng cao. HS -Mét em ®äc ®Þnh lý GV-Gîi ý ®Ó h/s chøng minh: §Ó cã h2 = b'.c' � cÇn hÖ thøc nµo ? � xÐt 2 tam gi¸c ®ång d¹ng nµo ? HS -Suy nghÜ, th¶o luËn råi lªn b¶ng lµm ? 1. -Häc sinh kh¸c nhËn xÐt vµ bæ sung T¬ng tù ta cã: c2 = a.c' *VD1: SGK - tr 65 2. Mét sè hÖ thøc liªn quan tíi ®êng cao *§Þnh lý 2: SGk - tr 65 h2 = b'. c' ?1. Chøng minh (XÐt h×nh 1) AHC 1 BAC (nÕu cã) GV-NhËn xÐt, söa sai (nÕu cã) cho h/s vµ chèt l¹i: §Þnh lý 2 thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a ®êng cao øng víi c¹nh huyÒn vµ c¸c h×nh chiÕu cña 2 c¹nh gãc vu«ng trªn c¹nh huyÒn cña mét tam gi¸c vu«ng. 3. Cñng cè: (18phót) GV-Cho h/s th¶o luËn nhãm lµm Bµi 1 - tr 68 trong thêi gian 7 phót, nhãm 1; 2 lµm ý a, nhãm 3; 4 lµm ý b. HS-Nhãm trëng ph©n c«ng b¹n ghi b¶ng nhãm vµ cho c¸c b¹n trong nhãm lµm ra nh¸p -Nhãm trëng thèng nhÊt ý kiÕn ghi ra b¶ng nhãm -C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo GV-NhËn xÐt bµi lµm cña c¸c nhãm vµ ®a ra kÕt qu¶ ®óng. GV-Muèn tÝnh ®é dµi y cña c¹nh BC ta lµm nh thÕ nµo ? HS -Suy nghÜ, tr¶ lêi GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng lµm HS -Häc sinh cßn l¹i lµm vµo vë � nhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng � � V× BAH ACH (cïng phô gãc � ABH ) AH HB � AH 2  CH .HB  CH HA hay h 2  b '.c ' (®iÒu ph¶i chøng minh) Do ®ã: *VD2: SGK - tr 66 3. LuyÖn tËp. Bµi 1 - tr 68. TÝnh x, y trong mçi H.4-SGK a, Tõ gi¶ thiÕt ta cã c¹nh huyÒn b»ng 10. �x 62 18 ; 82 64 32  y   10 5 10 10 5 b, Tõ gi¶ thiÕt ta cã: 122 144 36 x   20 20 5  y 202  122  2 20  16   20 Bµi 3 - tr 69. 2  256 64  20 5 ¸p dông ®Þnh lý Pitago ta cã: y  BC  AC 2  AB 2  52  7 2  74 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (3 phót) -Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a, häc thuéc c¸c hÖ thøc vÒ c¹nh vµ ®êng cao trong tam gi¸c vu«ng. -BT vÒ nhµ: Bµi 2 (SGK- tr 68) *Híng dÉn: Bµi 2: ¸p dông ®Þnh lý 1 ®Ó gi¶i. Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 3: mét sè hÖ thøc vÒ c¹nh vµ ®êng cao trong tam gi¸c vu«ng (TiÕp theo) I. Môc tiªu 1. VÒ kiÕn thøc: - NhËn biÕt ®îc h×nh chiÕu cña mçi c¹nh gãc vu«ng trªn c¹nh huyÒn, c¸c tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng - HiÓu ®îc c¸ch chøng minh hÖ thøc: h 2  b '.c ' ; a.h  b.c vµ 1 1 1 1 1 1  2 2 2 h b c - VËn dông ®îc hÖ thøc: h 2  b '.c ' ; a.h  b.c vµ 2  2  2 qua VD vµ bµi tËp trong SGK h b c 2. VÒ kü n¨ng: - VÏ ®óng h×nh vµ x¸c ®Þnh ®óng h×nh chiÕu cña mçi c¹nh gãc vu«ng trªn c¹nh huyÒn. 2 - Ph¸t hiÖn vµ vËn dông ®îc: h 2  b '.c ' ; a.h  b.c vµ minh. tr 69. 1 1 1  2  2 trong tÝnh to¸n vµ chøng 2 h b c - VËn dông thµnh th¹o: C¸c tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng, c¸ch diÔn ®¹t néi dung theo ký hiÖu to¸n häc. 3. Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Thíc kÎ, ª ke. - HS: Thíc kÎ, ª ke, b¶ng nhãm. III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: - Nªu c¸c hÖ thøc vÒ c¹nh vµ ®êng cao (®· häc) trong tam gi¸c vu«ng ? Lµm bµi tËp 5 - 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng 1(20phót) TiÕp tôc t×m hiÓu mét sè hÖ thøc liªn quan tíi ®êng cao. GV-Gäi 1 h/s ®äc ®Þnh lý 1 GV-Giíi thiÖu ®Þnh lý nµy thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a ®êng cao víi c¹nh huyÒn vµ hai c¹nh gãc vu«ng GV-Gîi ý: Tõ c«ng thøc cÇn chøng minh em h·y ph©n tÝch ®Ó t×m ra 2 tam gi¸c cÇn ph¶i chøng minh chóng ®ång d¹ng víi nhau. HS -Suy nghÜ, 1 em lªn b¶ng lµm -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, söa sai cho h/s (nÕu cã) HS -§äc ®Þnh lý GV-Cho h/s thùc hiÖn biÕn ®æi hÖ thøc (3) thµnh hÖ thøc (4) (Cho h/s vÒ nhµ lµm) HS -Tù nghiªn cøu VD3 trong SGK -Mét h/s lªn b¶ng tr×nh bµy l¹i VD GV-Lu ý h/s vÒ quy íc ®¬n vÞ ®o *§Þnh lý 3. Néi dung b.c = a.h (3) ?2. Chøng minh. XÐt hai tam gi¸c vu«ng ABC vµ HAC cã chung gãc nhän C� nªn ABC HAC Ta cã: AB BC  � AB. AC  BC .HA HA AC hay b.c = a.h (®iÒu ph¶i chøng minh) *§Þnh lý 4: SGK - tr 67. 1 1 1  2 2 2 h b c (4) VD3: SGK - tr 67 *Chó ý: SGK - tr 67 3. Cñng cè: (15 phót) 4. LuyÖn tËp. -4 hÖ thøc � 4 ®Þnh lý -C¸ch chøng minh c¸c ®Þnh lý dùa Bµi 2 - tr 68. vµo tam gi¸c ®ång d¹ng GV-Cho h/s th¶o luËn nhãm trong thêi gian 10 phót lµm bµi 2 - tr 68 HS-Nhãm trëng ph©n c«ng b¹n ghi b¶ng nhãm vµ cho c¸c b¹n trong nhãm lµm ra x 2  AB 2   BH  HC  .HB   1  4  .1  5 nh¸p -Nhãm trëng thèng nhÊt ý kiÕn ghi ra �x 5 b¶ng nhãm y 2  BC.HC  5.4  20 � y  20 -C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo GV-NhËn xÐt bµi lµm cña c¸c nhãm vµ ®a ra kÕt qu¶ ®óng. Ta cã: h  x. y  5. 20  2 (®Þnh lý 3) a 5 GV-§Ó gi¶i bµi tËp nµy ta ®· ¸p dông C¸ch 2: ¸p dông ®Þnh lý 4. nh÷ng ®Þnh lý nµo ? 3 HS -§Þnh lý 1, ®Þnh lý 3, ®Þnh lý 4 1 1 1  2 2  2 h y x  1   5  2 1 20  2 1 1 5 1    � h2  4 � h  2 5 20 20 4 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (5 phót) -Häc thuéc c¸c ®Þnh lý vÒ hÖ thøc c¹nh vµ ®êng cao trong tam gi¸c vu«ng -Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a. -BT vÒ nhµ: Bµi 4, 5, 6 (SGK- tr 69) *Híng dÉn: Bµi 5: ABC , � A  900 � BC = ? (¸p dông ®Þnh lý Pitago) 2 AB = ? (BH.BC) � BH = ? T¬ng tù ta tÝnh ®îc CH Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 4+5: Bµi tËp I. Môc tiªu: 1. VÒ kiÕn thøc: - NhËn biÕt ®îc c¸ch to¸n häc ho¸ nh÷ng bµi to¸n cã néi dung thùc tiÔn. HiÓu ®îc c¸ch tÝnh ®é dµi 1 ®o¹n th¼ng dùa vµo mçi hÖ thøc: b 2 = a.b' ; c2 = a.c' , b2 + c2 = a2 , h 2  b '.c ' ; a.h  b.c vµ 1 1 1  2  2 trong tam gi¸c vu«ng. 2 h b c 2. VÒ kü n¨ng: - Bíc ®Çu vËn dông gi¶i c¸c bµi to¸n cã néi dung thùc tiÔn. - VËn dông ®îc ®Þnh lý Pitago - Ph¸t hiÖn vµ vËn dông thµnh th¹o c¸c hÖ thøc: b 2 = a.b' ; c2 = a.c' , b2 + c2 = a2 , h 2  b '.c ' ; a.h  b.c vµ 1 1 1  2  2 trong tÝnh to¸n vµ chøng minh. 2 h b c 3. Th¸i ®é: - RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, chøng minh. - BiÕt ®îc to¸n häc cã liªn hÖ víi thùc tiÔn, liªn m«n. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Thíc kÎ, compa, ª ke. - HS: Thíc kÎ, compa, ª ke. III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: KÕt hîp trong giê. 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1(15phót) Ch÷a bµi tËp. 1. Ch÷a bµi tËp. GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng lµm bµi tËp 5 Bµi 5 - tr 69. SGK-tr 69vµ 2 em lµm bµi 4-tr 90 ABC , � A  900 SGK( mçi em gi¶i 1 ý). GT AH  BC , AB  3 -KiÓm tra h/s díi líp AC  4 4 +Ph¸t biÓu ®Þnh lý vÒ hÖ thøc gi÷a KL AH = ?, BH = ? c¹nh gãc vu«ng vµ h×nh chiÕu cña nã CH = ? trªn c¹nh huyÒn? Chøng minh: +Nªu ®Þnh lý vÒ c¸c hÖ thøc liªn ABC vu«ng t¹i A nªn ta cã: quan ®Õn ®êng cao? BC  AB 2  AC 2 (®Þnh lý Pitago) +KiÓm tra vë bµi tËp cña h/s � BC  32  42  9  16  25  5 MÆt kh¸c, AB 2  BH .BC (®Þnh lý 1) AB 2 32 � BH    1,8 BC 5 CH = BC - BH = 5-1,8 =3,2 Bµi 4 - tr 90. a, ¸p dông ®Þnh lý 2 HS -NhËn xÐt bµi b¹n tr×nh bµy trªn ta cã: 32  2.x b¶ng 32 GV-NhËn xÐt vµ ®a ra kÕt qu¶ ®óng � x   4,5 2 C1: ¸p dông ®Þnh lý Pitago, ta cã: y  2  x 2  2  x  2   2  4,5  2  2  2  4,5   6,52  2.6,5  6,5  6,5  2   29, 25 C2: ¸p dông ®Þnh lý 1. y 2  x.  2  x  � y  x  2  x   4,5  2  4,5   4,5.6,5  29, 25 AB 3 15 3 b,  �  AC 4 AC 4 Ho¹t ®éng 2(phót): ¸p dông hÖ thøc � AC  20 gi÷a c¹nh gãc vu«ng vµ h×nh chiÕu cña nã. GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng vÏ h×nh, ghi gi¶ thiÕt, kÕt luËn, díi líp cïng lµm -Muèn tÝnh c¸c c¹nh cña tam gi¸c vu«ng ABC ta lµm nh thÕ nµo ? HS -¸p dông hÖ thøc gi÷a c¹nh gãc vu«ng vµ h×nh chiÕu cña nã GV-Muèn ¸p dông hÖ thøc, tríc tiªn ta tÝnh c¹nh nµo ? HS -TÝnh BC = BH + HC GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng lµm HS -Díi líp cïng lµm � nhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt bµi lµm cña h/s Ho¹t ®éng 3 (8 phót): VÏ ®o¹n trung b×nh nh©n x cña 2 ®o¹n th¼ng a, b (tøc lµ x2 = ab) GV-Gäi 2 h/s lªn b¶ng vÏ h×nh theo 2 c¸ch nh híng dÉn cña SGK (mçi em vÏ 1 c¸ch), nÕu h/s kh«ng vÏ ®îc th× gi¸o viªn híng dÉn thªm HS -Díi líp vÏ vµo vë GV-Híng dÉn h/s chøng minh c¸c c¸ch dùng trªn lµ ®óng dùa vµo ®Þnh ¸p dông ®Þnh lý Pitago ta cã: y  BC  AB 2  AC 2  152  202  25 ¸p dông ®Þnh lý 3 ta cã: AB. AC  BC.x � x  2. LuyÖn tËp. Bµi 6 - tr 69. AB. AC 15.20   12 BC 25 ABC GT AH  BC  H BH  1 , HC  2 KL AB = ?, AC = ? Chøng minh: BC = BH+HC = 1+2 =3 ¸p dông hÖ thøc gi÷a c¹nh gãc vu«ng vµ h×nh chiÕu cña nã. Ta cã: AB2 = BH.BC = 1.3 = 3 � AB  3 AC2 = HC.BC = 2.3 =6 � AC  6 Bµi 7 - tr 69. C¸ch 1. Theo c¸ch dùng ABC cã ®êng trung tuyÕn 5 lý 1 vµ ®Þnh lý 2 HS -Chøng minh theo híng dÉn cña gi¸o viªn. Ho¹t ®éng 3 (19phót): Chøng minh mét tam gi¸c lµ tam gi¸c c©n. GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng vÏ h×nh ghi gi¶ thiÕt, kÕt luËn. GV-§Ó chøng minh DIL lµ tam gi¸c c©n ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ? HS -Chøng minh DI = DL GV-§Ó chøng minh c¸c ®o¹n th¼ng DI = DL ta lµm nh thÕ nµo ? HS -Chøng minh ADI = CDL GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng, díi líp cïng lµm. HS -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng GV- DKL lµ tam gi¸c g× ? V× sao ? �  900 HS - DKL lµ tam gi¸c vu«ng, D v× theo gi¶ thiÕt Dx  DI  D GV-¸p dông ®Þnh lý 4, tÝnh HS -Suy nghÜ, tr¶ lêi GV-§Ó chøng AO  1 BC (AO lµ b¸n 2 kÝnh ®êng trßn t©m O). Do ®ã ABC vu«ng t¹i A. V× vËy AH2 = BH.HC hay x2 = a.b C¸ch 2. Theo c¸ch dùng ta cã: MNP cã ®êng trung 1 2 tuyÕn NO  MN (NO = OM = OP - b¸n kÝnh ®êng trßn t©m O). Do ®ã MNP vu«ng t¹i M. VËy MN2 = MI.IP hay x2 = a.b Bµi 9 - tr 70. ABCD lµ h×nh vu«ng GT I �AB , DI I CB  K Dx  DI  D Dx I BC  L a, DIL lµ tam gi¸c c©n minh: KL b, 1  1  const khi+ DI 2 DK 2 1 ? DC 2 1 1 1 ta lµm nh thÕ nµo ?   2 2 DI DK DC 2 HS -Suy nghÜ tr¶ lêi GV-NhËn xÐt vµ ®a ra híng chøng minh HS -Mét em lªn b¶ng lµm, díi líp cïng lµm � nhËn xÐt bµi b¹n tr×nh bµy trªn b¶ng GV-NhËn xÐt , ®a ra kÕt qu¶ ®óng I thay ®æi trªn AB Chøng minh: a, XÐt ADI vµ CDL cã C�  �A  900 (gt) AD  CD (c¹nh h×nh vu«ng) � � � ) (cïng phô gãc CDI ADI  CDL nªn ADI  CDL (c¹nh gãc vu«ng vµ gãc nhän) � DI  DL hay DIL c©n �  900 (theo c¸ch dùng) víi b, Trong DKL cã D ®êng cao DC. Theo ®Þnh lý 4 ta cã: 1 1 1   2 2 DL DK DC 2 V× DI  DL (chøng minh ý a) 1 1 1 nªn   2 2 DI DK DC 2 1 1 kh«ng ®æi  DC kh«ng ®æi nªn tæng 2 DI DK 2 khi I thay ®æi trªn c¹nh AB 3. Cñng cè (3 phót): -C¸c ®Þnh lý (hÖ thøc) vÒ c¹nh vµ ®êng cao trong tam gi¸c vu«ng 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (1 phót) -Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a. -BT vÒ nhµ: Bµi 5, 6, 11 (SBT- tr 90), Häc sinh kh¸ giái lµm thªm bµi 10 (SBT - tr 91) -§äc tríc bµi: TØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän. 6 Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 6+7: tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän I. Môc tiªu 1. VÒ kiÕn thøc: - N¾m v÷ng c¸c c«ng thøc ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc nhän. HiÓu ®îc c¸ch ®Þnh nghÜa nh vËy lµ hîp lý (c¸c tØ sè nµy chØ phô thuéc vµo tõng tam gi¸c vu«ng cã mét gãc b»ng  ) - TÝnh ®îc c¸c tØ sè lîng gi¸c cña ba gãc ®Æc biÖt 300, 450 vµ 600 - N¾m v÷ng c¸c hÖ thøc liªn hÖ gi÷a c¸c tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau. 2. VÒ kü n¨ng: - BiÕt dùng gãc khi cho mét trong c¸c tØ sè lîng gi¸c cña nã. - BiÕt vËn dông vµo gi¶i c¸c bµi tËp cã liªn quan. 3. Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: - GV: Thíc kÎ, compa, ª ke, b¶ng phô - HS: Thíc kÎ, compa, b¶ng nhãm. III. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: KÕt hîp trong giê. 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1(35phót): T×m hiÓu kh¸i 1. Kh¸i niÖm tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc niÖm vÒ tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän. nhän. GV-Yªu cÇu h/s ®äc SGK vµ quan s¸t a, Më ®Çu: SGK - tr 71. H.13 GV-Yªu cÇu h/s lªn b¶ng vÏ h×nh ý a HS -Lªn b¶ng vÏ h×nh C¹nh kÒ C¹nh ®èi -Díi líp vÏ vµo vë ?1. GV- ABC cã �A  900 (gt) a, Khi � , ABC vu«ng c©n t¹i A mµ B�    450 � ABC lµ tam gi¸c g× ? AC AC Do ®ã AB  AC . VËy 1 � ? AB HS - ABC vu«ng c©n t¹i A, AC 1 AB GV-Gäi 1 h/s lªn b¶ng vÏ h×nh ý b HS -Lªn b¶ng vÏ h×nh -Díi líp vÏ vµo vë GV-Híng dÉn vµ cïng h/s chøng minh. GV-Tõ c¸c kÕt qu¶ trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ ®é lín cña gãc  vµ sù thay ®æi tØ sè gi÷a c¹nh ®èi vµ c¹nh kÒ cña gãc  ? HS -Khi ®é lín cña gãc  thay ®æi th× tØ sè gi÷a c¹nh ®èi vµ c¹nh kÒ cña gãc  còng thay ®æi. GV-Ngoµi tØ sè c¹nh ®èi ngêi ta cßn c¹nh kÒ xÐt c¸c tØ sè: c¹nh kÒ ; c¹nh ®èi c¹nh ®èi c¹nh huyÒn vµ c¹nh kÒ c¹nh huyÒn AB AC Ngîc l¹i nÕu  1 th× AB  AC . Suy ra AB �    450 ABC vu«ng c©n t¹i A, do ®ã B b, Khi   600 , lÊy B' ®èi xøng víi B qua AC. Ta cã ABC lµ mét "nöa" tam gi¸c ®Òu CBB' Trong tam gi¸c vu«ng ABC nÕu gäi ®é dµi c¹nh AB lµ a th×: BC = BB' = 2AB = 2a vµ theo ®Þnh lý Pitago ta cã: AC  a 3 . Bëi vËy Ngîc l¹i, nÕu AC a 3   3 AB a AC  3 th× theo ®Þnh lý Pitago ta AB cã: BC = 2AB. Do ®ã nÕu lÊy B' ®èi xøng víi B 7 cña mét gãc nhän trong tam gi¸c vu«ng qua AC th× CB = C'B' = BB', tøc lµ BB ' C lµ � ta gäi chóng lµ c¸c tØ sè lîng gi¸c cña tam gi¸c ®Òu, suy ra � B  600 gãc nhän ®ã GV-Giíi thiÖu ®Þnh nghÜa nh trong SGK b, §Þnh nghÜa: SGK - tr 72. GV-§a ra b¶ng phô ghi tãm t¾t ®Þnh nghÜa. C¹nh kÒ C¹nh ®èi C¹nh huyÒn GV-Qua ®Þnh nghÜa trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ tØ sè lîng gi¸c cña gãc  ? HS -Suy nghÜ, trao ®æi råi tr¶ lêi GV-Tãm t¾t c¸c ý kiÕn vµ nªu nhËn xÐt GV-Yªu cÇu h/s chØ ra c¹nh ®èi, c¹nh huyÒn, c¹nh kÒ cña ABC khi C�   HS -Mét h/s lªn b¶ng ®iÒn vµo h×nh vÏ -Díi líp theo dâi � nhËn xÐt GV-NhËn xÐt vµ gäi h/s díi líp lªn b¶ng viÕt tØ sè lîng gi¸c cña gãc  (mçi em viÕt 1 tØ sè) GV-Yªu cÇu h/s tù nghiªn cøu c¸c VD trong SGK 3. Cñng cè (9phót): GV-Cho h/s th¶o luËn nhãm lµm bµi 10tr 76 trong thêi gian 9 phót HS-Nhãm trëng ph©n c«ng b¹n ghi b¶ng nhãm vµ cho c¸c b¹n trong nhãm vÏ h×nh vµ tÝnh tØ sè lîng gi¸c cña gãc  ra nh¸p -Nhãm trëng thèng nhÊt ý kiÕn ghi ra b¶ng nhãm g¾n lªn b¶ng -C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo GV-NhËn xÐt bµi lµm cña c¸c nhãm vµ ®a ra kÕt qu¶ ®óng. Sin  Canhdoi Canhhuyen Tan  Cos  Canhdoi Canhke Canhke Canhhuyen Cot  Canhke Canhdoi *NhËn xÐt: SGK -C¸c tØ sè lîng gi¸c cña 1 gãc nhän lu«n d¬ng -Sin  < 1 ; Cos  < 1 ?2. C¹nh ®èi C¹nh kÒ C¹nh huyÒn Sin  AB AC ; Cos   BC BC AB AC ; Cot VD1: SGK - tr 73 VD2: SGK - tr 73 Bµi 10 - tr 76. Tan   AB BC AC Cos340  CosC  BC Sin340  SinC  AB AC AC Cot 34 0 CotC  AB Tan34 0 TanC  4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (1 phót) -Häc thuéc ®Þnh nghÜa -Xem l¹i bµi tËp, c©u hái ®· ch÷a. -BT vÒ nhµ: Bµi 21 - SBT- tr 92 (Gi¶i t¬ng tù nh bµi 10 - SGK) 8 AC AB Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 8: tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän (TiÕp theo) I. Môc tiªu 1. VÒ kiÕn thøc: - Häc sinh nhËn biÕt ®îc hai gãc phô nhau - HiÓu ®îc tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau - VËn dông ®îc b¶ng tØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc ®Æc biÖt 300, 450, 600 2. VÒ kü n¨ng: - Bíc ®Çu vËn dông tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau ®Ó so s¸nh gi¸ trÞ lîng gi¸c cña hai gãc cho tríc. - VËn dông ®îc tØ sè lîng gi¸c trong bµi tËp chøng minh - VËn dông thµnh th¹o gi¸ trÞ lîng gi¸c cña c¸c gãc ®Æc biÖt 300, 450, 600 3. Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: -GV: Thíc kÎ, compa, ª ke. -HS: Thíc kÎ, compa. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: - Nªu ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän ? Lµm bµi 21 - SBT - tr 92 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung 9 Ho¹t ®éng 1(16phót): Dùng gãc nhän  khi biÕt Tan . GV-Híng dÉn h/s vÏ HS -Mét em lªn b¶ng lµm theo híng dÉn cña gi¸o viªn, díi líp cïng lµm. GV-Híng dÉn: �  900 +Dùng xOy +LÊy 1 ®o¹n th¼ng ®¬n vÞ +Trªn Ox lÊy ®iÓm A sao cho OA = 2 (®v) +LÊy B �Oy sao cho OB = 3 (®v) �   (cÇn dùng) + OBA HS -§äc VD4 trong SGK GV-Em h·y nªu c¸ch dùng gãc nhän  theo h×nh 18 - SGK (VD4) HS -Quan s¸t h×nh vµ tr¶ lêi GV-NhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch dùng GV-Gîi ý ®Ó h/s chøng minh HS -Mét em lªn b¶ng chøng minh -Díi líp cïng lµm � nhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt GV-Gäi h/s ®äc phÇn chó ý trong SGK Ho¹t ®éng 2 (16phót): T×m hiÓu tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau. GV-Yªu cÇu 1 h/s ®äc ®Çu bµi vµ vÏ l¹i H.19 (  vµ  lµ 2 gãc phô nhau) GV-Chia líp thµnh 6 nhãm cho h/s th¶o luËn lµm ?4 trong thêi gia 10 phót HS -Nhãm trëng ph©n c«ng: 1 + nhãm tÝnh tØ sè lîng gi¸c gãc  2 1 + nhãm tÝnh tØ sè lîng gi¸c gãc  2 VD3: Dùng gãc nhän  , biÕt Tan  2 3 VD4: SGK - tr 74 Dùng gãc nhän  khi biÕt sin   0,5 ?3. C¸ch dùng �  900 -Dùng xOy -LÊy 1 ®o¹n th¼ng lµm ®¬n vÞ -LÊy ®iÓm M �Oy sao cho OM  1 -LÊy M lµm t©m vÏ cung trßn b¸n kÝnh 2, � cung trßn nµy c¾t Ox t¹i N. Khi ®ã ONM  Chøng minh: ThËt vËy OMN vu«ng t¹i O cã OM = 1 vµ MN = 2 (theo c¸ch dùng) Do ®ã Sin  SinN  OM 1   0,5 MN 2 *Chó ý: SGK - tr 74. 2. TØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau. ?4. Ta cã:     900 -Theo ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän ta cã: Sin  AC AB ; Cos  BC BC AC AB -C¸c thµnh viªn trong nhãm th¶o Tan  ; Cot  luËn ®i ®Õn thèng nhÊt viÕt vµo b¶ng AB AC nhãm AB AC ; Cos   Sin  -§¹i diÖn cña nhãm lªn g¾n kÕt qu¶ BC BC c¶u nhãm m×nh lªn b¶ng. AB -C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo kÕt qu¶ Tan  ; Cot  AC AC AB GV-NhËn xÐt vµ ®a ra kÕt qu¶ ®óng GV-Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c cÆp tØ sè b»ng nhau ? HS -Quan s¸t l¹i bµi tËp råi ph¸t biÓu: Sin  Cos  ; Cos  Sin Tan Cot ; Cot Tan GV-Giíi thiÖu ®Þnh lý HS -§äc l¹i ®Þnh lý GV-Cho h/s tù nghiªn cøu VD5, VD6, *§Þnh lý: SGK - tr 74 VD7 trong SGK VD5; VD6; VD7: SGK - tr 75 GV-Gi¶i thÝch phÇn chó ý 10 *Chó ý: SGK - tr 75 3. Cñng cè (5 phót): TØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän, hai gãc phô nhau 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (3 phót) -Häc thuéc tØ sè lîng gi¸c cña nh÷ng gãc ®Æc biÖt -BT vÒ nhµ: Bµi 11, 12, 13, 14 - SGK- tr 76, 77 *Híng dÉn: Bµi 11 - tr 76. -¸p dông ®Þnh lý tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau ®Ó gi¶i -VÝ dô: Sin 600 = Cos 300 *Bµi 13 - tr 77: Xem VD2 vµ VD3 Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 9: bµi tËp I. Môc tiªu *VÒ kiÕn thøc: - NhËn biÕt ®îc hai gãc phô nhau, hiÓu ®îc tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau - VËn dông ®îc b¶ng tØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc ®Æc biÖt 300, 450, 600 - Kh¾c s©u h¬n vÒ c«ng thøc, ®Þnh nghÜa tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän b»ng c¸ch vËn dông vµo gi¶i mét sè bµi tËp *VÒ kü n¨ng: - Bíc ®Çu vËn dông tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau ®Ó so s¸nh gi¸ trÞ lîng gi¸c cña hai gãc cho tríc. - VËn dông ®îc tØ sè lîng gi¸c trong bµi tËp chøng minh *Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: -GV: Thíc kÎ, compa, ª ke. -HS: Thíc kÎ, compa. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra: +. Sü sè:.............................................. +. Bµi cò: KÕt hîp trong giê. 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1(15phót): Ch÷a bµi tËp. 1. Ch÷a bµi tËp. GV-Gäi 2 h/s lªn b¶ng lµm bµi 12-tr Bµi 12 - tr 76. -V× gãc 600 vµ gãc 300 lµ 2 gãc phô nhau nªn 76,bµi 11 - tr 76 Sin 600 = Cos 300 -KiÓm tra h/s díi líp +Nªu ®Þnh nghÜa tØ sè lîng gi¸c cña -T¬ng tù ta cã: Cos 750 = Sin 150 gãc nhän trong tam gi¸c vu«ng ? +Nªu ®Þnh lÝ vÒ tØ sè lîng gi¸c cña Sin 52030' = Cos 37030' 2 gãc phô nhau trong tam gi¸c vu«ng ? Cot820 = Tan 80 +ViÕt tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc Tan 800 = Cot 100 Bµi 11 - tr 76. nhän ? cña hai gãc phô nhau ? AC = 0,9m = 9dm +KiÓm tra vë bµi tËp cña häc sinh BC = 1,2m = 12dm Theo ®Þnh lý Pitago ta cã: AB  AC 2  BC 2  92  122  15  dm  VËy: 11 AC 9 3   AB 15 5 BC 12 4 CosB    AB 15 5 SinB  HS -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, söa sai (nÕu cã) cho h/s TanB = CotB = AC 9 3   BC 12 4 BC 12 4   AC 9 3 V× �A vµ B� lµ hai gãc phô nhau nªn: 4 3 SinA  CosB  ; CosA  SinB  Ho¹t ®éng 2 (8 phót): Dùng gãc cña 5 5 tam gi¸c khi biÕt tØ sè lîng gi¸c cña 4 TanA = CotB = ; CotA = TanB = gãc nhän. 3 GV-Khi dùng gãc  mµ tØ sè lîng gi¸c viÕt díi d¹ng thËp ph©n ta lµm nh thÕ 2. LuyÖn tËp. nµo Bµi 13 - tr 77. Dùng gãc nhän  HS -Trao ®æi, th¶o luËn råi tr¶ lêi. 3 3 4 . Cos  0, 6  6 3  . §a vÒ bµi to¸n 5 10 5 *C¸ch dùng: 3 �  900 , lÊy mét -Dùng xOy dùng gãc  biÕt Cos  5 ®o¹n th¼ng lµm ®¬n vÞ GV-§æi 0, 6  -C¸ch dùng t¬ng tù bµi to¸n trªn *Sau khi h/s lµm xong GV cho h/s díi líp nhËn xÐt bµi lµm cña 2 b¹n råi chèt l¹i b»ng c¸ch nªu l¹i c¸c bíc gi¶i quan träng: +Dùng gãc vu«ng, chän ®o¹n th¼ng lµm ®¬n vÞ ®é dµi +Dùng c¸c c¹nh gãc vu«ng hoÆc c¹nh huyÒn cã liªn quan ®Õn dÒ to¸n. Ho¹t ®éng 3 (13phót): Sö dông ®Þnh nghÜa c¸c tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc nhän ®Ó chøng minh. GV-Yªu cÇu mét h/s lªn b¶ng vÏ h×nh, díi líp vÏ vµo vë bµi 14 - tr 77 GV-Yªu cÇu h/s viÕt c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc  GV-Híng dÉn h/s lµm ý a HS -LÇn lît lªn b¶ng chøng minh c¸c ý cßn l¹i -Díi líp cïng lµm � nhËn xÐt kÕt qu¶ chøng minh (tõng ý) cña b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt tõng ý, söa sai (nÕu cã) cho h/s. -LÊy ®iÓm A �Ox sao cho OA = 3 (®¬n vÞ) -LÊy A lµm t©m, quay mét cung trßn cã b¸n kÝnh 5 (®v), cung trßn nµy c¾t Oy t¹i B ( B �Oy ) � -Ta cã: BAO lµ gãc  cÇn dùng ThËt vËy: Cos  OA 3  AB 5 Bµi 14 - tr 77. -Dùng gãc �   . Trªn tia Ox xOy lÊy ®iÓm B bÊt kú, kÎ BA  Oy  A Ta cã: Sin  AB OB Cot  OA AB ; Cos  OA ; OB Tan  AB OA Sin AB OA AB (®pcm)  :   tg Cos OB OB OA Cos OA AB OA b,  :   Cotg (®pcm) Sin OB OB AB a, Ta cã: 12 ; Ho¹t ®éng 4 (5phót): T×m ®é dµi cña c¹nh ®èi diÖn víi gãc  . GV-Yªu cÇu h/s vÏ h×nh HS -Mét em lªn b¶ng vÏ h×nh -Díi líp vÏ vµo vë GV-C¹nh ®èi diÖn víi B� lµ c¹nh nµo ? -Muèn tÝnh c¹nh ®ã ta lµm nh thÕ nµo ? HS -¸p dông tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän ®Ó tÝnh. GV-NhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch tÝnh. c, tg .Cotg  AB OA .  1 (®pcm) OA AB d, ¸p dông ®Þnh lý Pitago trong tam gi¸c vu«ng ABO ta cã: OB 2  AB 2  OA2 Sin 2  Cos 2  AB 2 OA2 AB 2  OA2 OB 2    1 OB 2 OB 2 OB 2 OB 2 Bµi 16 - tr 77. Ta cã: AC BC � AC  BC.sin B  8.sin 600 Sin600  SinB   8. 3 4 3 2 3. Cñng cè (3 phót): TØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc nhän ¸p dông qua c¸c bµi tËp 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (1 phót) -Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a -BT vÒ nhµ: Bµi 15, 17- SGK- tr 77, bµi 24, 28, 29- SBT- tr 92, 93 -Giê sau chuÈn bÞ b¶ng sè ®Ó häc. Gi¶ng, ngµy ... th¸ng ... n¨m tiÕt 07: b¶ng lîng gi¸c I. Môc tiªu *VÒ kiÕn thøc: -Häc sinh hiÓu ®îc cÊu t¹o b¶ng lîng gi¸c dùa trªn quan hÖ gi÷a c¸c tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau. -ThÊy ®îc tÝnh ®ång biÕn cña Sin, Tan; tÝnh nghÞch biÕn cña Cosin, Cot (khi gãc  t¨ng tõ 00 ®Õn 900 (00 <  < 900) th× Sin vµ Tan t¨ng cßn Cosin vµ Cot gi¶m) *VÒ kü n¨ng: -Cã kü n¨ng tra b¶ng ®Ó t×m c¸c tØ sè lîng gi¸c khi biÕt sè ®o gãc *Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.Ph¬ng tiÖn d¹y häc: 13 -GV: B¶ng phô, m¸y tÝnh bá tói, b¶ng sè. -HS: B¶ng nhãm, m¸y tÝnh bá tói, b¶ng sè. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc: Sü sè 9A : V¾ng: 9B : V¾ng: 2. KiÓm tra bµi cò (15 phót): §Ò bµi: VÏ tam gi¸c ABC vu«ng t¹i A, cã gãc nhän B b»ng 400 . ViÕt c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc B, tõ ®ã suy ra c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc C §¸p ¸n: ABC cã �A  900 ; B�  400 ; AB = c ; AC = b ; BC = a AC b AB c  ; Cos 400   BC a BC a AC b AB c ; Cotg 400  tg 400    AB c AC b Khi ®ã: Sin400  V× C� vµ B� lµ hai gãc phô nhau nªn: AB c  ; BC a AB c tgC  CotgB  Cotg 400   ; AC b SinC  CosB  Cos 40 0  AC b  BC a AC b CotgC  tgB  tg 400   AB c CosC  SinB  Sin 400  BiÓu ®iÓm: -VÏ h×nh chÝnh x¸c:1®iÓm -ViÕt ®îc mçi tØ sè lîng gi¸c: 1 ®iÓm (8 tØ sè x 1®iÓm = 8®iÓm) - Gi¶i thÝch ®îc C� vµ B� lµ hai gãc phô nhau: 1 ®iÓm 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng 1(4 phót): Giíi thiÖu cÊu t¹o cña b¶ng lîng gi¸c. GV-Yªu cÇu h/s ®äc SGK HS -Mét em ®øng t¹i chç ®äc cÊu t¹o cña b¶ng lîng gi¸c GV-Giíi thiÖu cÊu t¹o cña b¶ng lîng gi¸c -Sau khi quan s¸t b¶ng lîng gi¸c em cã nhËn xÐt g× vÒ Sin , tg , Cos , Cotg khi gãc  t¨ng tõ 00 ®Õn 900 (00 <  < 900) ? HS -Suy nghÜ, tr¶ lêi GV-NhËn xÐt HS -§äc phÇn nhËn xÐt trong SGK Ho¹t ®éng 2 (12phót): Híng dÉn c¸ch dïng b¶ng. GV-Nªu c¸c bíc dïng b¶ng ®Ó t×m tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc nhän cho tríc HS -Hai em lÇn lît ®äc c¸c bíc trong SGK GV-Treo b¶ng phô ghi c¸c mÉu tra b¶ng Sin , Cos , tg , Cotg nh SGK vµ híng dÉn h/s c¸c VD1; VD2; VD3; VD4 GV-Cho h/s thùc hµnh t×m Cot 47024', gi¸o viªn gäi mét vµi h/s nªu kÕt qu¶ vµ c¸ch lµm GV-Chèt l¹i: §Ó lµm bµi tËp nµy ta dïng b¶ng IX, tra sè ®é ë cét 13, sè phót tra ë hµng cuèi. LÊy gi¸ trÞ t¹i giao cña hµng ghi 470 vµ cét ghi 24' lµm phÇn thËp ph©n. PhÇn nguyªn ®îc lÊy theo phÇn nguyªn c¶u gi¸ trÞ gÇn nhÊt ®· cho trong b¶ng ta ®14 Néi dung 1. CÊu t¹o cña b¶ng lîng gi¸c. SGK - tr 78. *NhËn xÐt: SGK - tr 78 2. C¸ch dïng b¶ng. a, T×m tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc nhän cho tríc. *Bíc 1: -T×m sè ®é ë cét 1 víi Sin vµ Tan -Cét 13 ®èi víi Cos vµ Cot *Bíc 2: -Tra sè phót ë hµng 1 ®èi víi Sin vµ Tan -Hµng cuèi ®èi víi Cos vµ Cot *Bíc 3: -LÊy gi¸ trÞ t¹i giao cña hµng ghi sè ®é vµ cét ghi sè phót VD1: Sin 46012' �0,7218 VD2: Cos 33014' �0,8365 îc: Cot 47024' �0,9195 HS -Xem c¸ch tra b¶ng trong SGK GV-Yªu cÇu h/s tr×nh bµy c¸ch tra b¶ng HS -Thùc hµnh c¸ch tra b¶ng råi viÕt kÕt qu¶ GV-Chèt l¹i c¸ch tra b¶ng: §Ó t×m Tan 82 013' ta dïng b¶ng X. LÊy gi¸ trÞ t¹i giao cña hµng ghi 82010' vµ cét ghi 3' GV-Gi¶i thÝch cho h/s phÇn chó ý - Cho h/s thùc hµnh theo nhãm trong thêi gian 3 phót dïng m¸y tÝnh bá tói (hoÆc dïng b¶ng sè) ®Ó t×m tØ sè lîng gi¸c cña c¸c gãc nhän (lµm trßn ®Õn ch÷ sè thËp ph©n thø t). HS: §¹i diÖn mét nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ c¸c nhãm kh¸c theo dâi nhËn xÐt kÕt qu¶ GV: NhËn xÐt ®a ra kÕt qu¶ ®óng Ho¹t ®éng3 (5 phót): Dïng m¸y tÝnh bá tói (hoÆc dïng b¶ng sè) ®Ó t×m sè ®o cña gãc nhän x. GV-Cho h/s th¶o luËn theo nhãm (2 ngêi) ®Ó lµm HS -Bèn h/s lÇn lît lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ -Díi líp theo dâi � nhËn xÐt GV-NhËn xÐt vµ nh¾c l¹i c¸c bíc nhÊn phÝm cho häc sinh. Ho¹t ®éng 4 (6 phót): Dïng m¸y tÝnh bá tói ®Ó t×m c¸c tØ sè lîng gi¸c (hoÆc dïng b¶ng sè). GV-Yªu cÇu h/s lªn b¶ng tr×nh bµy c¸ch nhÊn phÝm (hoÆc c¸ch tra b¶ng) HS -Ba em lªn b¶ng lµm (mçi em 1 ý) -Díi líp cïng lµm -NhËn xÐt kÕt qu¶ bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt c¸c bíc nhÊn phÝm vµ kÕt qu¶ (GV ®a ra b¶ng phô ghi c¸c bíc nhÊn phÝm) - M¸y tÝnh FX500A a, Ên 700 ))) 13 ))) Sin Kq: 0,9410 b, Ên 432 ))) 10 ))) tan Kq: 0,9380 d, Ên 32 ))) 15 ))) tan SHIFT 1/x Kq:1,5849 Lu ý: Khi tÝnh gãc x biÕt gi¸ trÞ Cot x th× chó ý ph¶i dïng phÝm SHIFT 1/x ®Ó tÝnh gi¸ trÞ cña Cotx råi míi ¸p dông nh c¸ch tÝnh gãc cho biÕt gi¸ trÞ cña Tan 0 ?2. Tan 82013' �7,316 *Chó ý: SGK - tr 80 3.LuyÖn tËp Bµi 18 - tr 83. a, Sin 40012' �0,6455 b, Cos 52054' �0,6032 c, Tan 63036' �2,0145 c, Cot 25018' �2,1155 Bµi 19 - tr 84. a, Sin x = 0,2368 � x �13042' b, Cos x = 0,6224 � x �51030' c, Tan x = 2,154 � x �6506' d, Cot x = 3,251 � x �1706' Bµi 20 - tr 84. a, Sin 70013' �0,9410 c, Tan 43010' �0,9380 d, Cot 32015' �1,5849 0 0 0 VD3: Tan 52018' �1,2938 ?1. Sö dông b¶ng: Cot 47024' �0,9195 VD4: SGK. CosTan 8032' �6,665 0 0 4. Cñng cè : Tõng phÇn theo néi dung bµi d¹y. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (3 phót) -Xem l¹i c¸c vÝ dô vÒ c¸ch tra b¶ng -BT vÒ nhµ: Bµi 24- SGK- tr 84 -§äc bµi ®äc thªm: T×m tØ sè lîng gi¸c vµ gãc b»ng m¸y tÝnh ... *Híng dÉn: Bµi 24: -¸p dông tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau -§a c¸c tØ sè lîng gi¸c vÒ cïng 1 d¹ng Sin (hoÆc Cos) -VËn dông phÇn nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña b¶ng lîng gi¸c ®Ó s¾p xÕp cho ®óng 15 Gi¶ng, ngµy ... th¸ng ... n¨m tiÕt 08 : b¶ng lîng gi¸c I. Môc tiªu *VÒ kiÕn thøc: -Häc sinh hiÓu ®îc cÊu t¹o b¶ng lîng gi¸c dùa trªn quan hÖ gi÷a c¸c tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau. -ThÊy ®îc tÝnh ®ång biÕn cña Sin, Tan; tÝnh nghÞch biÕn cña Cosin, Cot (khi gãc  t¨ng tõ 00 ®Õn 900 (00 <  < 900) th× Sin vµ Tan t¨ng cßn Cosin vµ Cot gi¶m) *VÒ kü n¨ng: -Cã kü n¨ng tra b¶ng ®Ó t×m c¸c tØ sè lîng gi¸c khi biÕt sè ®o gãc -Ngîc l¹i t×m sè ®o gãc nhän khi biÕt mét tØ sè lîng gi¸c cña gãc ®ã. *Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. II.Ph¬ng tiÖn d¹y häc: -GV: B¶ng phô, m¸y tÝnh bá tói -HS: B¶ng nhãm, m¸y tÝnh bá tói. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. Tæ chøc: Sü sè 9A : V¾ng: 9B : V¾ng: 2. KiÓm tra bµi cò : 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng 1 (20 phót): Híng dÉn c¸ch dïng b¶ng. GV- Yªu cÇu h/s nh¾c l¹i c¸c bíc dïng b¶ng ®Ó t×m tØ sè lîng gi¸c cña mét gãc nhän cho tríc ®· häc ë tiÕt tríc HS-Nh¾c l¹i c¸c bíc  HS - §äc vÝ dô 5 trong SGK GV-Yªu cÇu h/s tr×nh bµy c¸ch tra b¶ng HS -Thùc hµnh c¸ch tra b¶ng råi viÕt kÕt qu¶  Sin  0,7837  51036' GV-Muèn t×m ®îc gãc nhän cã Cot  = 3,006 ta dïng b¶ng nµo ? HS -Tr¶ lêi (B¶ng IX) GV-Yªu cÇu 1 h/s tr×nh bµy c¸ch tra b¶ng HS -Tr¶ lêi GV-KÕt luËn c¸ch t×m: T×m sè 3,006 trong b¶ng, dãng sang cét 13 vµ hµng cuèi. Sè 3,006 lµ giao cña hµng ghi 180 vµ cét ghi 24' GV-Gi¶i thÝch cho h/s phÇn chó ý HS -Tù nghiªn cøu VD6 råi tr×nh bµy l¹i c¸ch tra b¶ng GV-Yªu cÇu h/s th¶o luËn theo nhãm (2 h/s 1 nhãm) -Muèn t×m Cos  ta dïng b¶ng nµo ? HS -B¶ng VIII GV-Híng dÉn h/s c¸ch tra b¶ng. Néi dung 2. C¸ch dïng b¶ng. b, T×m sè ®o cña gãc nhän khi biÕt mét tØ sè lîng gi¸c cña gãc ®ã. VD5: SGK - tr 80 Sin  0, 7837  51036' ?3. Sö dông b¶ng t×m gãc nhän  , biÕt Cot  = 3,006 Cot  = 3,006 �  �18024' *Chó ý: SGK - tr 81. VD6: SGK - tr 81. Sin  0, 4470  27 0 ?4. Cos  = 0,5547 Ta cã: 0,5534 < 0,5547 < 0,5548 0,5534 �Cos 56024' 0,5548 �Cos 56018' VËy: Cos 56024' < Cos  < Cos 56018' � 56024' <  < 56018' Lµm trßn ®Õn ®é ta cã:  �560 Ho¹t ®éng 2 (9 phót): Dïng m¸y tÝnh bá tói 3.LuyÖn tËp 16 (hoÆc dïng b¶ng sè) ®Ó t×m gãc nhän x. GV-Cho h/s th¶o luËn theo nhãm (2 ngêi) ®Ó lµm HS -Bèn h/s lÇn lît lªn b¶ng ghi kÕt qu¶ -Díi líp theo dâi � nhËn xÐt GV-NhËn xÐt vµ nh¾c l¹i c¸c bíc nhÊn phÝm cho häc sinh. suuu a, Ên 0,3495 SHIFT Sin 1 SHIFT ))) Kq: 200 suuu b, Ên 0,5427 SHIFT Cos 1 SHIFT ))) Kq: 570 suuu c, Ên 1,5142 SHIFT tan 1 SHIFT ))) d, Ên 3,163 SHIFT 1/xsuuu SHIFT tan SHIFT ))) Kq: 180 Lu ý: Khi tÝnh gãc x biÕt gi¸ trÞ Cot x th× chó ý ph¶i dïng phÝm SHIFT 1/x ®Ó tÝnh gi¸ trÞ cña Cotx råi míi ¸p dông nh c¸ch tÝnh gãc cho biÕt gi¸ trÞ cña Tan Ho¹t ®éng 3 (6phót): So s¸nh c¸c tØ sè lîng gi¸c. GV-Híng dÉn h/s sö dông phÇn nhËn xÐt cña b¶ng sè ®Ó lµm bµi tËp HS -Thùc hiÖn so s¸nh: Hai em lªn b¶ng tr×nh bµy 2 ý (mçi em 1 ý) Ho¹t ®éng 4 (7phót): ¸p dông tØ sè lîng gi¸c cña 2 gãc phô nhau. GV-Nªu ®Þnh lý vÒ tØ sè lîng gi¸c cña hai gãc phô nhau ? HS -Nªu ®Þnh lý GV-Muèn gi¶i bµi 23 ta lµm nh thÕ nµo ? HS -Tr¶ lêi, 2 em lªn b¶ng gi¶i 2 ý, díi líp cïng lµm -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng. Bµi 21 - tr 84. a, Sin x = 0,3495 � x �200 b, Cos x = 0,5427 � x �570 c, Tan x = 1,5142 � x �570 d, Cot x = 3,163 � x � 180 0 0 0 1 0 Bµi 22 - tr 84. So s¸nh. a, Sin 200 vµ Sin 700 Ta cã: Sin 200 < Sin 700 v× 200 < 700 (gãc nhän t¨ng th× Sin t¨ng) b, Cos 250 > Cos 63015' v× 250 < 63015' (gãc nhän t¨ng th× Cos gi¶m) Bµi 23 - tr 84. TÝnh: Sin 250 Sin 250  a, Cos 650 Sin 900  250   Sin250 1 Sin250 b, tg 580  Cotg 320    tg 580  tg 900  320   tg 58  tg 58  0 0 0 4. Cñng cè : Tõng phÇn theo néi dung bµi d¹y. 5. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (3 phót) -Xem l¹i c¸c vÝ dô vÒ c¸ch tra b¶ng -BT vÒ nhµ: Bµi 25- - SGK- tr 84 -§äc bµi ®äc thªm: T×m tØ sè lîng gi¸c vµ gãc b»ng m¸y tÝnh ... *Híng dÉn: 0 -Bµi 25: a, tg 250  Sin 25 0 mµ Cos 250 < 1 � Tan 250 so s¸nh víi Sin 250 Cos 25 Ngµy gi¶ng:…/…../2013. I. Môc tiªu *VÒ kiÕn thøc: TiÕt 10: mét sè hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng 17 - N¾m v÷ng ®Þnh lý tÝnh c¹nh gãc vu«ng cña tam gi¸c vu«ng (thuéc c«ng thøc vµ ph¸t biÓu mét c¸ch tæng qu¸t b»ng lêi). *VÒ kü n¨ng: - Häc sinh vËn dông ®Þnh lý vµo viÖc tÝnh c¸c c¹nh cña tam gi¸c vu«ng theo ®iÒu kiÖn cho tríc vÒ c¹nh vµ gãc cña nã. - Gi¶i bµi to¸n cã tÝnh thùc tÕ b»ng nh÷ng viÖc quy vÒ tÝnh c¸c yÕu tè h×nh häc (c¹nh, gãc) cña tam gi¸c vu«ng. *Th¸i ®é: RÌn cho h/s tÝnh cÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n. BiÕt ®îc to¸n häc cã øng dông trong thùc tÕ. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: -GV: B¶ng phô, compa, thíc th¼ng, ªke, thíc ®o gãc. -HS: B¶ng nhãm, compa, ªke. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra: + Sü sè:................................. + Bµi cò: - Cho ABC vu«ng t¹i A cã B�   . ViÕt c¸c tØ sè lîng gi¸c cña gãc  ? 2. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ho¹t ®éng 1(25phót): ThiÕt lËp c¸c hÖ thøc. 1. C¸c hÖ thøc. GV-VÏ l¹i h×nh 25 - SGK lªn b¶ng GV-Cho h/s th¶o luËn nhãm lµm ?1 trong thêi ?1. gian 10 phót HS -Nhãm trëng ph©n c«ng b¹n ghi b¶ng nhãm AC b a, SinB   � b  aSinB -C¸c c¸ nh©n lµm bµi ra nh¸p BC a -Nhãm trëng tæng hîp ý kiÕn, thèng nhÊt AB c c¸ch lµm, tr×nh bµy ra b¶ng nhãm. CosB   � c  aCosB BC a GV-Gäi ®¹i diÖn cña mét nhãm tr×nh bµy, c¸c nhãm kh¸c theo dâi � nhËn xÐt chÐo AB c SinC   � c  aSinC GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng. BC a GV- a lµ c¹nh g× trong tam gi¸c ? SinB, CosC AC b cã mèi liªn hÖ nh thÕ nµo víi b ? CosC   � b  aCosC BC a HS -Tr¶ lêi (a lµ c¹nh huyÒn, SinB lµ gãc ®èi, AC b CosC lµ gãc kÒ) b, tgB   � b  c.tgB GV-§Æt c©u hái t¬ng tù cho nh÷ng trêng hîp BC c cßn l¹i. AC c GV-Giíi thiÖu ®Þnh lý. HS -§äc ®Þnh lý GV-Giíi thiÖu c¸c hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong ABC trªn b¶ng phô. HS -Nh¾c l¹i c¸c hÖ thøc GV-§©y lµ ®Þnh lý liªn hÖ gi÷a c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng. HS -§äc ®Ò bµi VD1, nghiªn cøu h×nh vÏ vµ lêi gi¶i (S = v.t) GV-Yªu cÇu 1 h/s lªn b¶ng tr×nh bµy nhanh l¹i c¸ch gi¶i cña bµi to¸n HS -§äc bµi to¸n ë ®Çu bµi vµ xem h×nh vÏ ë tr - 85 (VD2) -Suy nghÜ, t×m ra c¸ch gi¶i VD2 råi tÝnh to¸n ®Ó t×m ra ®¸p sè HS -VÏ h×nh ghi lêi gi¶i bµi to¸n GV-NhËn xÐt, söa sai cho h/s (nÕu cã). 18 CotgB   � c  b.CotgB AC b AB c tgC   � c  b.tgC AC b AC b CotgC   � b  c.CotgC AB c *§Þnh lý: SGK - tr 86 *HÖ thøc: b  a.sin B  a.cos C c  a.cos B  a.sin C b  c.tgB  c.cot gC c  b.tgC  b.cot gB VD1: SGK - tr 86. VD2: Kho¶ng c¸ch tõ ch©n thang ®Õn ch©n têng Ho¹t ®éng 2(10phót): LuyÖn tËp lµ: AH = AB.cosA Bµi 31 - tr 89. = 3.cos650 GV-VÏ l¹i H.33 lªn b¶ng �1,27 (m) -Muèn tÝnh AB ta lµm nh thÕ nµo ? HS -Mét em lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i, díi 2.LuyÖn tËp Bµi 31 - tr 89. líp cïng lµm. -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng. GV-NhËn xÐt. GV-Híng dÉn h/s kÎ thªm ®êng cao AH cña ACD HS -Gi¶i bµi tËp ra nh¸p HS -Mét em lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i -NhËn xÐt bµi b¹n lµm trªn b¶ng GV-NhËn xÐt, söa sai (nÕu cã) cho häc sinh. 0 a, AB  AC.Sin � ACB  8.Sin54 �6, 472  cm  b, ABC kÎ ®êng cao AH ta cã: �  8.Sin740 �7, 690  cm  AH  AC.SinACH �  AH �7, 690 �0,801 SinD AD 9, 6 � �350 �� ADC  D 3. Cñng cè (3 phót): §Þnh lý vµ 4 hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng. 4. Híng dÉn häc bµi ë nhµ: (2 phót) -Häc thuéc ®Þnh lý vµ ghi ®îc 4 hÖ thøc -BT vÒ nhµ: Bµi 26 - SGK- tr 88 -§äc môc 2 cña bµi 4: Mét sè hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc … Ngµy gi¶ng:…/…../2013. TiÕt 11: mét sè hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng (TiÕp theo) I. Môc tiªu *VÒ kiÕn thøc: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm "gi¶i tam gi¸c vu«ng" lµ ph¶i tÝnh c¸c yÕu tè c¹nh, gãc cßn l¹i cña tam gi¸c vu«ng khi biÕt 2 c¹nh hoÆc 1 c¹nh cña tam gi¸c vu«ng ®ã (®iÒu kiÖn cho tríc). *VÒ kü n¨ng: - VËn dông ®îc hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng ®Ó gi¶i tam gi¸c vu«ng còng nh nh÷ng bµi to¸n cã néi dung thùc tiÔn sau khi to¸n häc ho¸ cã néi dung t¬ng tù. *Th¸i ®é: CÈn thËn, chÝnh x¸c trong tÝnh to¸n, lËp luËn. BiÕt ®îc to¸n häc cã øng dông trong thùc tÕ. II.ChuÈn bÞ cña GV vµ HS: -GV: Thíc th¼ng, ªke, thíc ®o gãc. -HS: Thíc th¼ng, ªke, thíc ®o gãc. III. TiÕn tr×nh lªn líp 1. KiÓm tra: + Sü sè:................................. + Bµi cò: - Ph¸t biÓu ®Þnh lý vÒ liªn hÖ gi÷a c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng ? - ViÕt c¸c hÖ thøc vÒ c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng ? 2. Bµi míi: 19 Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng 1 (3phót): §Æt vÊn ®Ò vµo bµi. ë tiÕt tríc ta ®· t×m hiÓu ®Þnh lý vÒ sù liªn hÖ gi÷a c¹nh vµ gãc trong tam gi¸c vu«ng. Trong tiÕt häc nµy ta vËn dông ®Þnh lý ®ã ®Ó gi¶i tam gi¸c vu«ng. Ho¹t ®éng 2 (30phót): T×m hiÓu vÒ c¸ch gi¶i tam gi¸c vu«ng. GV-Gi¶i tam gi¸c vu«ng lµ g× ? HS -Tr¶ lêi (®äc 3 dßng ®Çu trong SGK) GV-Chèt l¹i: Gi¶i tam gi¸c vu«ng lµ ph¶i t×m ®é dµi cña c¹nh, sè ®o cña gãc trong tam gi¸c vu«ng ®ã theo ®iÒu kiÖn cho tríc. -§iÒu kiÖn ®Ó gi¶i tam gi¸c vu«ng ph¶i biÕt 2 yÕu tè h×nh häc cña tam gi¸c vu«ng ®ã, trong ®ã cã Ýt nhÊt 1 yÕu tè vÒ ®é dµi. HS -Nghiªn cøu lêi gi¶i VD3 trong SGK. GV-§Ó gi¶i bµi to¸n nµy ta ph¶i lµm g× ? Nªu râ tõng bíc lµm cô thÓ. HS -Suy nghÜ, tr¶ lêi. GV-Chèt l¹i: Ph¶i t×m ®é dµi c¹nh huyÒn BC, sè ®o gãc B; C HS -Mét em lªn gi¶i l¹i VD trªn b¶ng GV-Giíi thiÖu ®©y lµ c¸ch lµm thø nhÊt. Néi dung 2. ¸p dông gi¶i c¸c tam gi¸c vu«ng. VD3: Theo ®Þnh lý Pitago ta cã: BC  AB 2  AC 2  52  82  89 �9, 434 MÆt kh¸c: AB 5 �   0, 625  C AC 8 GV-Kh«ng ¸p dông ®Þnh lý Pitago ®Ó tÝnh c¹nh Do ®ã B� �900  320 �580 huyÒn th× ta gi¶i ABC nh thÕ nµo ? ?2. HS -Suy nghÜ, trao ®æi råi t×m c¸ch gi¶i. GV-Híng dÉn häc sinh: +TÝnh B� , C� tríc +TÝnh BC theo ®Þnh lý tÝnh c¹nh gãc vu«ng theo c¹nh huyÒn vµ tØ sè lîng gi¸c cña nã HS -Mét em lªn b¶ng gi¶i bµi tËp -Díi líp cïng lµm -NhËn xÐt bµi b¹n tr×nh bµy trªn b¶ng. GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng. GV-Yªu cÇu h/s nghiªn cøu SGK vµ nªu tr×nh tù gi¶i GV-Lu ý h/s: TÝnh OP, OQ theo cos gãc kÒ còng cho cïng kÕt qu¶. GV-Cho h/s th¶o luËn nhãm lµm ?3 trong thêi gian 7 phót. HS -Nhãm trëng ph©n c«ng b¹n ghi b¶ng nhãm -C¸c c¸ nh©n lµm bµi ra nh¸p -Nhãm trëng tæng hîp ý kiÕn, thèng nhÊt c¸ch lµm, tr×nh bµy ra b¶ng nhãm. GV-Gäi ®¹i diÖn cña mét nhãm tr×nh bµy HS -Theo dâi � nhËn xÐt bµi nhãm b¹n võa tr×nh bµy -C¸c nhãm nhËn xÐt chÐo bµi lµm cña c¸c nhãm cßn l¹i. GV-NhËn xÐt, ®a ra kÕt qu¶ ®óng vµ chèt l¹i: Khi biÕt 2 c¹nh cña tam gi¸c vu«ng nªn t×m gãc tríc sau ®ã míi tÝnh c¹nh thø 3 nhê c¸c hÖ thøc trong ®Þnh lý võa häc. HS -Tù nghiªn cøu VD5 vµ gi¶i t¹i líp 20 tgC  320 Ta cã: AC 8 �   1, 6  B AB 5 AC 8 BC   sin B sin 580 tgB  580 VD4: SGK - tr 87 ?3. OP  PQ.cos P  7.cos 360 �5, 663 OQ  PQ.cos Q  7.cos 540 �4,114 VD5: SGK - tr 88.