Tài liệu Giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ khu nội đô lịch sử thành phố hà nội thích ứng với biến đổi khí hậu (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI _____________________ TRỊNH HÀ ANH GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN HỆ THỐNG HỒ KHU NỘI ĐÔ LỊCH SỬ THÀNH PHỐ HÀ NỘI THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH Hà Nội - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI ___________________ TRỊNH HÀ ANH KHÓA: 2011 - 2014 GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN HỆ THỐNG HỒ KHU NỘI ĐÔ LỊCH SỬ THÀNH PHỐ HÀ NỘI THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Chuyên ngành: Quy hoạch vùng và đô thị Mã số: 60.58.01.05 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH VÙNG VÀ ĐÔ THỊ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ ĐÌNH TRI Hà Nội - 2014 LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các quý Thầy Cô đã giúp tôi trang bị tri thức, tạo môi trường và điều kiện thuận lợi trong suốt quá trình học tập tại Khoa Sau đại học và thực hiện luận văn này. Với lòng kính trọng và biết ơn, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn tới TS. Lê Đình Tri đã khuyến khích, chỉ dẫn tận tình tôi trong suốt thời gian thực hiện nghiên cứu này. Xin chân thành cảm ơn các cơ quan, viện nghiên cứu, các tổ chức cá nhân đã hợp tác, chia sẻ thông tin, cung cấp cho tôi nhiều nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến gia đình và những người bạn đã động viên, hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn. Hà Nội, tháng 8 năm 2014 HỌC VIÊN TRỊNH HÀ ANH LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN TRỊNH HÀ ANH MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu Danh mục các hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 3 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ........................................................ 4 Các khái niệm (thuật ngữ) .............................................................................. 4 Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 6 NỘI DUNG .................................................................................................... 7 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG HỒ VÀ QUY HOẠCH KIẾN TRÚC HỆ THỐNG HỒ HÀ NỘI ..................................................... 7 1.1 Tổng quan hệ thống hồ Hà Nội ............................................................ 7 1.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát triển hệ thống hồ Hà Nội........ 7 1.1.2 Vai trò, ý nghĩa và phân loại hệ thống hồ Hà Nội ............................. 11 1.2 Thực trạng hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội ....... 21 1.2.1 Đánh giá thực trạng quy hoạch kiến trúc cảnh quan hồ nước ............ 21 1.2.2 Đánh giá thực trạng tình hình khai thác sử dụng hệ thống cảnh quan hồ ao của Hà Nội .......................................................................................... 31 1.2.3 Thực trạng quản lý quy hoạch - kiến trúc, quản lý môi trường hồ hiện nay tại Hà Nội .............................................................................................. 33 1.3 Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ thống sông, hồ trên thế giới và Việt Nam ................................................................................................ 37 1.3.1 Biến đổi khí hậu và nguyên nhân dẫn đến biến đổi khí hậu............... 37 1.3.2 Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ thống sông, hồ một số nước trên thế giới .................................................................................................. 38 1.3.3 Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ thống sông, hồ của Việt Nam và Hà Nội ..................................................................................................... 42 1.3.4 Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến hệ thống hồ tại Hà Nội ....... 44 1.4 Đánh giá tổng hợp hiện trạng hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội .................................................................................................. 45 1.4.1 Những vấn đề tồn tại của hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội.......................................................................................................... 45 1.4.2 Phân tích SWOT............................................................................... 47 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN TÁC ĐỘNG ĐẾN TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN HỆ THỐNG HỒ KHU NỘI ĐÔ LỊCH SỬ THÀNH PHỐ HÀ NỘI.............. 48 2.1 Cơ sở pháp lý cho việc tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội ........................................ 48 2.2 Các yếu tố tác động đến tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội ........................................ 49 2.2.1 Chính sách và định hướng phát triển kinh tế - xã hội ........................ 49 2.2.2 Định hướng quy hoạch hệ thống hồ Thành phố Hà Nội .................... 51 2.2.3 Điều kiện tư nhiên, môi trường của Hà Nội ...................................... 52 2.2.4 Yếu tố văn hóa - xã hội, lối sống của người Hà Nội.......................... 53 2.2.5 Yếu tố truyền thống trong tổ chức không gian, khai thác kiến trúc cảnh quan ..................................................................................................... 55 2.2.6 Tác động của khoa học kỹ thuật và công nghệ xây dựng .................. 56 2.2.7 Xã hội hóa và vai trò của cộng đồng ................................................. 58 2.2.8 Dự báo ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến hệ thống hồ Hà Nội ..... 59 2.3 Cơ sở lý luận quy hoạch, khai thác mặt nước và tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ ............................................................... 61 2.3.1 Hình thái không gian mặt nước ......................................................... 61 2.3.2 Thủ pháp tạo hình ............................................................................. 63 2.3.3 Cảm nhận thị giác ............................................................................. 63 2.3.4 Mối quan hệ giữa mặt nước với không gian cảnh quan xung quanh .. 64 2.4 Kinh nghiệm tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ một số nước trên thế giới và Việt Nam...................................................... 66 2.4.1 Kinh nghiệm tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hồ nước của một số nước trên thế giới ..................................................................................... 66 2.4.2 Kinh nghiệm tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hồ nước tại Việt Nam.......... .................................................................................................... 70 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN HỆ THỐNG HỒ KHU NỘI ĐÔ LỊCH SỬ THÀNH PHỐ HÀ NỘI THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU.................................. 72 3.1 Quan điểm quy hoạch và tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội ........................................ 72 3.1.1 Quan điểm, mục tiêu và nguyên tắc quy hoạch ................................. 72 3.1.2 Đổi mới chính sách, điều chỉnh và thống nhất các quy hoạch liên quan đến hệ thống hồ nội đô hiện nay ................................................................... 73 3.1.3 Mối quan hệ giữa không gian hồ nước với các công trình khác ........ 75 3.2 Giải pháp quy hoạch hóa hệ thống hồ thích ứng với biến đổi khí hậu........... .................................................................................................... 75 3.2.1 Đề xuất giải pháp quy hoạch tổng thể hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Thành phố Hà Nội ........................................................................................ 75 3.2.2 Đề xuất giải pháp quy hoạch hạ tầng kỹ thuật ................................... 81 3.3 Giải pháp thiết kế kiến trúc cảnh quan xung quanh hồ thích ứng với biến đổi khí hậu .......................................................................................... 83 3.3.1 Giải pháp khai thác, bảo vệ không gian mặt nước hồ ........................ 83 3.3.2 Giải pháp về tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan quanh hồ........ 86 3.3.3 Đề xuất tổ chức không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng............... 108 3.3.4 Đề xuất các giải pháp tổ chức giao thông và hạ tầng kỹ thuật ......... 109 3.4 Các giải pháp quản lý hệ thống hồ nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu và phù hợp yêu cầu phát triển đô thị ............................................... 123 3.4.1 Chính sách quản lý phù hợp theo lộ trình phát triển ........................ 123 3.4.2 Giải pháp về quản lý quy hoạch và kiến trúc cảnh quan hồ ............. 124 3.4.3 Vai trò của cộng đồng trong công tác quản lý, phát triển, bảo vệ hồ 125 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 128 Kết luận..................................................................................................... 128 Kiến nghị................................................................................................... 129 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. . PHỤ LỤC....................................................................................................... . DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tên đầy đủ BĐKH Biến đổi khí hậu CTKT Công trình kiến trúc ĐTH Đô thị hóa HTKT Hạ tầng kỹ thuật HTXH Hạ tầng xã hội KĐT Khu đô thị KHKT Khoa học kỹ thuật KTCT Kiến trúc công trình KTCQ Kiến trúc cảnh quan KTXH Kinh tế xã hội TP Thành phố QHCHN2030 Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ… Số hiệu hình Tên hình Hình 1 Sơ đồ vị trí và mối liên hệ vùng Hình 1.1 Thể sông núi của Hà Nội Quá trình đổi dòng của sông Hồng trong giai đoạn Holocen Hình 1.2 muộn và hướng dịch chuyển của chúng Hình 1.3 Quá trình biến đổi của hệ thống sông, hồ trong khu vực nội đô Hình 1.4 Quá trình hình thành Hồ Tây và Hồ Gươm Hình 1.5 Hồ Tây - hồ Trúc Bạch xưa Hình 1.6 Hồ Tây - hồ Trúc Bạch nay Hình 1.7 Hồ Gươm thời Pháp Hình 1.8 Hồ Gươm ngày nay Hình 1.9 Hồ Thiền Quang xưa Hình 1.10 Hồ Thiền Quang ngày nay Hình 1.11 Sơ đồ tác dụng của mặt nước trong đô thị Hình 1.12 Sơ đồ phân loại hệ thống mặt nước Hình 1.13 Tác dụng giảm bức xạ mặt trời của cây xanh, mặt nước Hệ thống sông hồ - cây xanh Hà Nội giúp giảm nhiệt độ, bức Hình 1.14 xạ mặt trời vào mùa hè Hình 1.15 Đường Thanh Niên nằm giữa hồ Trúc Bạch và Hồ Tây Hình 1.16 Hồ Ngọc Khánh Hình 1.17 Dạo chơi bên Hồ Gươm ngày lễ, tết Hình 1.18 Nghỉ ngơi, thư giãn bên hồ Bảy Mẫu Hình 1.19 Sơ đồ hiện trạng hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội Hình 1.20 Hồ Tây Hình 1.21 Hồ Bảy Mẫu Hình 1.22 Hồ Giảng Võ Hình 1.23 Hồ Ngọc Khánh Hình 1.24 Bờ kè Hồ Thiền Quang Hình 1.25 Bờ kè Hồ Ba mẫu Hình 1.26 Khu vực cây xanh phía Nam hồ Gươm Hình 1.27 Khu vực cây xanh hồ Ngọc Khánh Hình 1.28 Hình 1.29 Hình 1.30 Hình 1.31 Hình 1.32 Hình 1.33 Hình 1.34 Hình 1.35 Hình 1.37 Hình 1.36 Hình 1.37 Hình 1.38 Hình 1.39 Hình 1.40 Hình 1.41 Hình 1.42 Hình 1.43 Hình 1.44 Hình 1.45 Hình 1.46 Hình 1.47 Hình 1.48 Hình 1.49 Hình 1.50 Hình 1.51 Hình 1.52 Hình 1.53 Hình 1.54 Hình 1.55 Hình 1.56 Hình 1.57 Kiến trúc cảnh quan xung quanh hồ Ba Mẫu Kiến trúc cảnh quan xung quanh hồ Trúc Bạch Hệ thống đường quanh hồ Gươm Hệ thống đường quanh hồ Trúc Bạch Kinh doanh cafe quanh hồ Xã Đàn Đường quanh hồ Ngọc Khánh bị xuống cấp nghiêm trọng Hình thức đèn chiếu sáng hồ Gươm Hồ Trúc Bạch về ban đêm Hình thức tiện ích đô thi quanh hồ Gươm Thiếu tiện ích đô thi quanh hồ Trúc Bạch và hồ Tây Nhà dân trực tiếp xả nước thải xuống hồ Tây Hệ thống xử lý nước thải hồ Thành Công để mất mỹ quan Lấn chiếm để xe quanh hồ Ngọc Khánh Kinh doanh quanh hồ Trúc Bạch Chợ cóc dần hình thành quanh hồ Kinh doanh nhà hàng nổi trên hồ Tây Dịch vụ chèo thuyền trên hồ Bảy Mẫu Xây dựng lộn xộn, mất thẩm mỹ quanh hồ Ngọc Khánh Xây dựng lộn xộn, mất thẩm mỹ quanh hồ Ba Mẫu Mật độ công trình dầy đặc quanh hồ Đống Đa Hồ Thành Công như bị nuốt chửng giữa các CT xung quanh Bản đồ đánh giá mức độ ô nhiễm nước mặt khu vực Hà Nội Một nửa hồ Ba Mẫu bị ô nhiễm nặng nề Hồ Hố Mẻ bị ô nhiễm Hồ Hào Nam có nguy cơ biến mất Minh họa hiện tượng hiệu ứng nhà kính Bề mặt trái đất tại tháng 12/2006 và tháng 1/2007 Mực nước biển dâng cao Băng tan ở Bắc cực Minh họa hình ảnh mức nước biển tăng 3m Minh họa hình ảnh nước biển tăng 5m, nhiều vùng ở NewYork bị ngập Hình 1.58 Hình 1.59 Hình 1.60 Hình 1.61 Hình 1.62 Hình 1.63 Hình 1.64 Hình 2.1 Hình 2.2 Hình 2.3 Hình 2.4 Hình 2.5 Hình 2.6 Hình 2.7 Hình 2.8 Hình 2.9 Hình 2.10 Hình 2.11 Hình 2.12 Hình 2.13 Hình 2.14 Hình 2.15 Hình 2.16 Hình 2.17 Hình 2.18 Hình 2.19 Hình 3.1 Hình 3.2 Hình 3.3 Minh họa hình ảnh cao độ Hà Nội và một số tỉnh ven biển phía Bắc so với mực nước biển Hình ảnh một khúc dòng sông Danube trước đây Mực nước sông Danube xuống thấp kỷ lục Hình ảnh hồ Chad ở châu Phi này được chụp vào thập niên 1930 Hình ảnh hồ Chad ngày nay Mực nước hồ một số nơi xuống thấp do hạn hán kéo dài Lụt lội và cạn kiệt nguồn nước tại Hà Nội Định hướng phát triển tổng thể TP Hà Nội Khung thiết kế đô thị TP Hà Nội Phân vùng kiểm soát phát triển Định hướng phát triển không gian khu nội đô lịch sử Hồ Văn nằm trong quần thể di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám Cafe “Gió và nước” Công trình sử dụng vật liệu tre Minh họa hình ảnh vườn trên mái và hệ thống thu nước mưa Tấm quang học phản xạ ánh sáng Khả năng tạo cảnh quan của hồ nước Mối quan hệ giữa mặt nước với không gian cảnh quan xung quanh Điểm cảnh quan du lịch Khả năng gắn kết với bối cảnh địa phương Đường dạo ven hồ bằng cốt tạo không gian rộng hơn Tạo nhiều không gian thân thiện với con người Kết hợp với thảm hoa, cây xanh tạo không gian hấp dẫn Không gian xung quanh hồ Jade - Vienna Không gian xung quanh hồ Marina Không gian Hồ Xuân Hương Cảnh quan Hồ Xuân Hương Sơ đồ Quy hoạch hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội Sơ đồ tuyến liên kết hệ thống hồ và không gian xanh Mô hình tổ chức hồ nước trong đô thị Hình 3.4 Hình 3.5 Hình 3.6 Hình 3.7 Hình 3.8 Hình 3.9 Hình 3.10 Hình 3.11 Hình 3.12 Hình 3.13 Hình 3.14 Hình 3.15 Hình 3.16 Hình 3.17 Hình 3.18 Hình 3.19 Hình 3.21 Hình 3.22 Hình 3.23 Hình 3.24 Hình 3.25 Hình 3.26 Hình 3.27 Hình 3.28 Hình 3.29 Mở đường xung quanh và các trục nhìn từ đô thị Minh họa tuyến xanh và giải pháp khai thác quỹ đất trống trong khu vực dân cư hiện hữu Sơ đồ dự án thoát nước khu vực trung tâm TP Giữ dáng vẻ tự nhiên cho sông hồ Tổ chức các không gian dạng đảo hoặc bán đảo Các cách tổ chức bờ kè tạo vẻ tự nhiên Bố cục tự do Bố cục cân xứng kết hợp bố cục tự do Địa hình ven bờ cùng cấp và giật cấp Địa hình kết hợp bằng phẳng và giật cấp cục bộ Áp dụng quy luật thị giác để lựa chọn bề rộng đất ven bờ Minh họa phối cảnh công trình cao tầng và dự án công trình cao tầng khu vực nội đô lịch sử TP Hà Nội Minh họa phối cảnh CT cao tầng và dự án CT cao tầng tuyến phố Văn Cao - Liễu Giai - Nguyễn Chí Thanh Minh họa phối cảnh CT cao tầng và dự án CT cao tầng tuyến đường Vành đai 1 Minh họa trường hợp khoảng cách công trình tới mặt nước dưới 10m Minh họa trường hợp khoảng cách công trình tới mặt nước từ 10m -20m Mở tiểu cảnh ven bờ tạo chiều sâu cho không gian và mở rộng tầm quan sát Tổ chức đảo giữa mặt nước Điểm nhấn trong cảnh quan Điểm nhấn trong cảnh quan Thủy đình, đài phun nước… góp phần tạo cảnh quan mặt nước Tháp rùa và cầu Thê Húc tạo nên nét đẹp riêng cho Hồ Gươm Những cây cầu là một yếu tố cảnh quan quan trọng Một số loại cây thích hợp trồng tại Hà Nội Tổ chức hàng cây nhấn mạnh không gian Hình 3.30 Hình 3.31 Hình 3.32 Hình 3.33 Hình 3.34 Hình 3.35 Hình 3.36 Hình 3.37 Hình 3.38 Hình 3.39 Hình 3.40 Hình 3.41 Hình 3.42 Hình 3.43 Hình 3.44 Hình 3.45 Hình 3.46 Hình 3.47 Hình 3.48 Hình 3.49 Hình 3.50 Hàng rào cây xanh tạo vẻ đẹp khỏe khoắn Các kiểu phối kết khóm cây Rừng nhỏ mang lại vẻ đẹp thiên nhiên hoang dã, gần gũi nhiều xúc cảm Thảm cỏ hoàn chỉnh bố cục tạo nên sự hài hoà Giàn cây Phối kết hoa cỏ bên hồKeukenhof tạo vẻ đẹp tươi tắn cho cảnh quan Cây Lục bình Cây Thủy Trúc Hoa sen Hoa súng Minh họa cách tổ hợp các tác phẩm nghệ thuật trang trí Không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng quanh hồ Đường bao quanh hồ tạo cảnh quan thân thiện Minh họa các cách tổ chức đường đi dạo Đường dạo với đường nét đơn giản, khỏe khoắn mà vẫn mềm mại Hệ thống cấp nước hiện đại Các kiểu dáng bồn hoa, cây cảnh Lựa chọn kiểu dáng ghế ngồi đa dạng và phong phú Lan can kết hợp bồn hoa tránh sự khô cứng, đơn điệu Minh họa hệ thống chiếu sáng Một số mẫu biển quảng cáo, chỉ dẫn DANH MỤC BẢNG BIỂU Số hiệu bảng, biểu Tên bảng, biểu Bảng 1.1. Bảng 1.2. Bảng 2.1. Bảng 2.2. Bảng 3.1. Bảng thống kê danh mục hệ thống hồ khu nội đô lịch sử Bảng đánh giá SWOT Lượng mưa các tháng trong năm ở Hà Nội (mm) Tổng lượng bức xạ (đơn vị cal/cm2/ngày) Phân loại theo đặc tính một số loại cây 1 MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Đô thị Việt Nam nói chung và đặc biệt Thành phố Hà Nội trong quá trình phát triển đã hình thành bản sắc với không gian mặt nước (sông, hồ). Quá trình phát triển khu nội đô lịch sử đã hình thành hệ thống hồ gắn với kiến trúc cảnh quan (KTCQ). Nhưng cũng đang chịu tác động mạnh từ khai thác quĩ đất, từ xây dựng công trình xung quanh và gần đây từ tác động biến đổi khí hậu (BĐKH). Khu nội đô lịch sử Hà Nội tồn tại một số lượng hồ ao tương đối lớn, các hồ ao này có qui mô rất khác nhau và phân bố rộng khắp trên địa bàn nhưng việc khai thác sử dụng quĩ mặt nước ở Hà Nội phục vụ cảnh quan và đời sống đô thị vẫn còn chưa triệt để và còn rất nhiều điều chưa hợp lý. Ở các khu đô thị, ao và hồ cùng khu vực xung quanh thường được sử dụng làm công viên và nơi vui chơi giải trí, điều này tạo cho Hà Nội có vẻ đẹp riêng với cảnh quan mặt nước. Các hồ hiện hữu của khu vực nội đô Hà Nội cũng tham gia điều hòa nước mưa, bảo vệ thành phố (TP) khỏi bị ngập lụt. Ngoài ra, một số hồ được khai thác để nuôi cá. Các hồ nằm ở trung tâm TP gần đây đã được chăm sóc và cải tạo cảnh quan nên ngày càng đóng góp nhiều hơn trong việc phục vụ dân cư đô thị. Tuy nhiên những đóng góp này vẫn chưa xứng với tiềm năng của các hồ vì việc khai thác hồ hiện nay mới chỉ dừng ở mức độ sử dụng những gì hiện có, mà chưa có sự đầu tư, nâng cao giá trị và bổ sung thêm các chức năng vui chơi giải trí cho hồ. Ngoài ra cũng chưa có thiết kế đô thị cảnh quan xung quanh hồ và các khu vực lân cận, môi trường xung quanh hồ không được quan tâm. Số lượng và diện tích các hồ ao, trong những năm gần đây đã giảm đi một cách đáng kể do quá trình đô thị hoá, lấn chiếm đất đai, do chưa triển 2 khai đồng bộ, hiệu quả về thiết kế quy hoạch, điều tiết hệ thống và ảnh hưởng của BĐKH. Theo Công ty môi trường đô thị, quá trình đô thị hóa đã làm nhiều hồ bị san lấp, nhiều sông, mương bị thu hẹp diện tích. Đây là nguyên nhân làm giảm khả năng chứa, thoát nước và làm mất cân bằng hệ sinh thái ao hồ ở Hà Nội. Hà Nội giảm từ khoảng 200 ao hồ, xuống còn khoảng 100 ao hồ lớn nhỏ, trong đó 18 hồ có khả năng điều tiết và thoát nước. Bên cạnh đó, BĐKH gây ra hiện tượng mưa bão gia tăng, ngập úng thường xuyên tại Hà Nội, hiện tượng nước hồ dâng cao, làm mất chức năng điều hòa nước của hồ. Các số liệu ghi nhận xu hướng tăng nhiệt độ ở cả 3 miền, với mức tăng từ 0,5 đến 1°C trong vòng 1 thế kỷ qua. Một số hồ cạn có nguy cơ biến mất, ngược lại một số hồ có thể tăng diện tích do ảnh hưởng của BĐKH. Mùa mưa có lượng mưa tăng cao, mùa khô lượng mưa giảm đi dẫn tới các sự kiện thời tiết bất thường có xu hướng tăng lên. Nguồn nước mặt khan hiếm trong mùa khô gây hạn hán, và quá dư thừa trong mùa mưa gây lũ lụt. Nguồn nước ngầm bị suy giảm dẫn đến cạn kiệt do khai thác quá mức và thiếu nguồn bổ sung. Nguy cơ gia tăng tình trạng rủi ro liên quan đến BĐKH có khả năng ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe của người dân Thủ đô. Trước thực trạng đó, rất cần quy hoạch hệ thống hồ gắn với tổ chức không gian KTCQ để phát huy giá trị đặc trưng của Hà Nội, đồng thời góp phần tích cực với ứng phó thay đổi khí hậu. Đề tài “Giải pháp tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan hệ thống hồ khu nội đô lịch sử thành phố Hà Nội thích ứng với biến đổi khí hậu” là rất cần thiết và sẽ là đóng góp để xây dựng Hà Nội hiện đại có bản sắc. Mục đích nghiên cứu Đề xuất giải pháp tổ chức không gian KTCQ hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội thích ứng với BĐKH. 3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu quy hoạch - không gian KTCQ hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội phù hợp yêu cầu phát triển đô thị đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050. Khu vực nội đô lịch sử TP Hà Nội giới hạn từ bờ Nam sông Hồng đến đường vành đai 2 (theo phân vùng kiểm soát phát triển - QHCHN2030). Bao gồm các quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, một phần quận Tây Hồ và Hai Bà Trưng. Hình 1: Sơ đồ vị trí và mối liên hệ vùng [20] Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích, tổng hợp, đánh giá tổng quan, phân tích hiện trạng hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội. Phương pháp điều tra khảo sát, đánh giá thực trạng sử dụng hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội. Phương pháp thống kê các vấn đề liên quan, sử dụng các kinh nghiệm trong và ngoài nước để có thể rút ra các bài học cho Hà Nội trong công tác 4 quản lý và tổ chức không gian KTCQ hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội. Phương pháp đối chiếu, so sánh: Các kết quả đề xuất được đối chiếu, so sánh với thực tế hiện trạng nội dung phân tích đánh giá quy hoạch kiến trúc hệ thống hồ của TP, từ đó chỉ ra những cải thiện, hiệu quả của kết quả nghiên cứu; Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Góp phần bổ sung lý luận về vai trò hồ nước trong KTCQ và đề xuất các giải pháp tham khảo trong nghiên cứu về vai trò hồ nước trong BĐKH với khu nội đô. Đề xuất giải pháp thiết kế đô thị tạo cảnh quan cho hệ thống hồ khu nội đô lịch sử TP Hà Nội thích ứng với BĐKH. Nâng cao giá trị cảnh quan hồ nước trong cấu trúc và đời sống đô thị. Góp phần tạo nên bản sắc và giá trị văn hoá của TP Hà Nội. Cụ thể hóa Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ trong quy hoạch và quản lý đô thị. Nâng tầm vai trò trách nhiệm và nâng cao ý thức của người dân trong việc quản lý, bảo vệ cảnh quan hồ nước trong đô thị Việt nam nói chung và người dân TP Hà Nội nói riêng. Các khái niệm (thuật ngữ) - Khu vực nội đô lịch sử (theo phân vùng kiểm soát phát triển - Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050): là khu vực hạn chế phát triển. Cải tạo, xây dựng, tổ chức sắp xếp lại các chức năng sử dụng đất, để gìn giữ phát huy các giá trị đô thị lịch sử, phát triển, bổ sung hoàn thiện hệ thống hạ tầng xã hội (HTXH), hạ tầng kỹ thuật (HTKT): Thiết kế đô thị: là thiết kế tổng thể môi trường hình thể trên các tầng 5 lớp khác nhau đối với đô thị, đó là một loại thiết kế có tính tổng hợp rất mạnh, là xử lý tốt và hợp lý các loại không gian chủ yếu, không gian tượng trưng và không gian mục đích, khiến cho chúng phát triển hài hòa và đạt được tính nghệ thuật Cảnh quan đô thị: là không gian cụ thể có nhiều hướng quan sát ở trong đô thị như không gian trước tổ hợp kiến trúc, quảng trường, đường phố, hè, đường đi bộ, công viên, thảm thực vật, vườn cây, vườn hoa, đồi, núi, gò đất, đảo, cù lao, triền đất tự nhiên, dải đất ven bờ biển, mặt hồ, mặt sông, kênh, rạch trong đô thị và không gian sử dụng chung thuộc đô thị. Không gian đô thị: là không gian bao gồm các vật thể kiến trúc đô thị, cây xanh, mặt nước trong đô thị có ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị. Không gian mở: là khoảng trống không sử dụng vào mục đích xây dựng các công trình. Không gian mở gồm: Kiến trúc cảnh quan: là không gian vật thể bao gồm: nhà, công trình kỹ thuật, nghệ thuật, không gian công cộng, cây xanh, biển báo và tiện nghi đô thị... Kiến trúc đô thị: là tổ hợp các vật thể trong đô thị, bao gồm các công trình kiến trúc, kỹ thuật, nghệ thuật, quảng cáo mà sự tồn tại, hình ảnh, kiểu dáng của chúng chi phối hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến cảnh quan đô thị. Cây xanh đô thị: là cây xanh được trồng trong đô thị. Đất cây xanh là phần diện tích đô thị dành để trồng cây. Biến đổi khí hậu: Sự thay đổi của khí hậu (định nghĩa của Công ước khí hậu) được quy trực tiếp hay gián tiếp là do hoạt động của con người làm thay đổi thành phần của khí quyển toàn cầu và đóng góp thêm vào sự biến động khí hậu tự nhiên trong các thời gian có thể so sánh được. Biến đổi khí hậu (bổ sung): BĐKH xác định sự khác biệt giữa các giá trị trung bình dài hạn của một tham số hay thống kê khí hậu. Trong đó, trung