Tài liệu Giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường trong thi công xây dựng công trình tại các khu công nghiệp tỉnh bến tre

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI LÊ HOÀI BÃO. GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO VỆ SINH MÔI TRƢỜNG TRONG THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BẾN TRE LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT HÀ NỘI - 2016 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI LÊ HOÀI BÃO. KHÓA: 2014 - 2016 GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO VỆ SINH MÔI TRƢỜNG TRONG THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TỈNH BẾN TRE Chuyên ngành: KỸ THUẬT XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH DD&CN MÃ SỐ: 60.58.02.08 LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN ĐỨC HÀ NỘI - 2016 Lời cám ơn Sau thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, đến nay luận văn đã hoàn thành. Xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tiến sĩ Nguyễn Văn Đức, người thầy đã nhiệt tâm hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn và giúp tôi có được một cái nhìn đầy đủ, mới mẻ về lĩnh vực môi trường trong thi công xây dựng công trình. Xin cám ơn sự giúp đỡ của Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học, Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, các đơn vị liên quan đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi góp phần hoàn thành nội dung luận văn. Xin được biết ơn sự giúp đỡ của các chuyên gia, các nhà khoa học, các thầy trong hội đồng luận văn, các bạn bè đồng nghiệp đã chia sẻ những kinh nghiệm, giúp đỡ tôi trong nghiên cứu, lý luận khoa học và thực tiễn. Xin được gửi lời cám ơn tới gia đình, người thân đã ủng hộ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Hoài Bão LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu khoa học, kết quả nghiên cứu của Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Lê Hoài Bão MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu Danh mục các hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Phƣơng pháp nghiên cứu Hƣớng kết quả nghiên cứu Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Kết cấu của đề tài NỘI DUNG Chƣơng 1. Thực trạng công tác đảm bảo vệ sinh môi trƣờng trong thi công xây dựng tại các khu công nghiệp 1 2 2 2 2 2 2 1.1. Tình hình phát triển khu công nghiệp ở Việt Nam 1.1.1. Đặc điểm khu công nghiệp 1.1.2. Tình hình vi phạm pháp luật về môi trường trong thi công xây dựng 1.2. Thực trạng công tác đảm bảo vệ sinh môi trƣờng trong thi công tại các khu công nghiệp tỉnh Bến Tre 1.2.1. Giới thiệu các khu công nghiệp tại tỉnh Bến Tre 4 5 1.2.2. Điều kiện vi khí hậu tại Bến Tre 1.2.3. Định hướng của tỉnh Bến Tre giai đoạn 2015 – 2020 1.2.4. Đánh giá về công tác đảm bảo vệ sinh môi trường 1.3. Các tác động môi trƣờng trong quá trình xây dựng công trình tại khu công nghiệp tỉnh Bến Tre 1.3.1. Tác động đến môi trường nước 1.3.2. Tác động đến môi trường không khí 1.3.3. Tác động đến môi trường do chất thải rắn 1.3.4. Các tác động khác 4 5 7 7 10 14 24 25 27 28 30 31 1.3.5. Tồn tại trong công tác đảm bảo vệ sinh môi trường khi thi công xây dựng công trình tại khu công nghiệp của tỉnh Bến Tre 1.4. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong công tác đảm bảo vệ sinh môi trƣờng khi thi công xây dựng công trình tại các khu công nghiệp của tỉnh Bến Tre 1.4.1. Bất cập hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường 1.4.2. Lực lượng quản lý môi trường yếu kém 1.4.3. Nhà thầu thi công chưa có ý thức bảo vệ môi trường Chƣơng 2. Cơ sở khoa học và pháp lý về vệ sinh môi trƣờng trong thi công xây dựng công trình tại tỉnh Bến Tre 2.1. Khái niệm về môi trƣờng và đánh giá tác động môi trƣờng trong các dự án xây dựng 2.1.1. Khái niệm về môi trường 2.1.2. Đánh giá tác động môi trường 2.1.3. Các quy định về đánh giá tác động môi trường 2.1.4. Quy trình thực hiện đánh giá tác động môi trường 2.1.5. Các tiêu chuẩn, quy chuẩn đánh giá chất lượng môi trường của Việt Nam 2.2. Quy định về công tác vệ sinh môi trƣờng và quản lý vệ sinh môi trƣờng xây dựng 2.2.1. Quy định về công tác vệ sinh môi trường tại khu công nghiệp 2.2.2. Quy định về quản lý vệ sinh môi trường trong xây dựng 2.2.3. Nội dung thiết kế vệ sinh môi trường khi lập biện pháp kỹ thuật và tổ chức thi công 2.3. Các điều khoản của World Bank về môi trƣờng và quản lý môi trƣờng 2.3.1. Kế hoạch quản lý môi trường chi tiết theo hợp đồng 2.3.2. Thủ tục báo cáo trong trường hợp không tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường 2.3.3. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng nhà nước và cộng đồng 32 33 33 34 35 36 36 36 40 43 49 52 55 55 55 56 57 58 58 59 2.3.4. Các quan hệ cộng đồng 59 2.3.5. Các mục tiêu giảm thiểu tác động môi trường 60 2.3.6. Thực hiện các quy trình “Phát hiện” 61 2.3.7. Các hành vi nghiêm cấm thực hiện 62 2.4. Nội dung kỹ thuât vệ sinh môi trƣờng trong thi công xây dựng 2.5. Cơ sở pháp lý về vệ sinh môi trƣờng khi thi công xây dựng công trình 62 64 2.5.1. Văn bản luật 2.5.2. Nghị định của Chính phủ, Thông tư của các Bộ, ngành 2.5.3. Văn bản quy phạm pháp luật của địa phương và cơ sở Chƣơng 3. Một số đề xuất giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trƣờng trong thi công xây dựng công trình tại các khu công nghiệp tỉnh Bến Tre 3.1. Đề xuất giải pháp chung đảm bảo vệ sinh môi trƣờng trong xây dựng tại các khu công nghiệp tỉnh Bến Tre 3.1.1. Tăng cường năng lực và mạng lưới quan trắc 3.1.2. Tập trung toàn lực giải quyết các vấn đề cấp bách còn tồn tại 3.1.3. Tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức và hành động bảo vệ môi trường 3.1.4. Tăng cường quản lý nhà nước, thể chế và pháp luật về bảo vệ môi trường 3.1.5. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ trong bảo vệ môi trường 3.1.6. Chú trọng phát triển kinh tế xanh, thân thiện với môi trường 3.2. Đề xuất giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trƣờng trong xây dựng của các Sở, Ban ngành tại tỉnh Bến Tre 3.2.1. Giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường của các Sở, Ban ngành 3.2.2. Đề xuất về trách nhiệm của Chủ đầu tư và nhà thầu thi công về việc đảm bảo vệ sinh môi trường 3.3. Đề xuất cụ thể giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trƣờng khi thi công xây dựng công trình 3.3.1. Chủ động xây dựng kế hoạch để thực hiện công tác bảo vệ môi trường 3.3.2. Cam kết của nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn 3.3.3. Tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường 3.3.4. Nâng cao chất lượng các giải pháp giảm thiểu tác động môi trường 3.3.5. Xây dựng hệ thống và biện pháp quản lý môi trường xây dựng 3.4. Các giải pháp tại công trƣờng xây dựng 3.4.1. Quản lý chất lượng môi trường nước 3.4.2. Quản lý bụi, tiếng ồn và độ rung 3.4.3. Quản lý và xử lý phế thải xây dựng 3.4.4. Quản lý vệ sinh môi trường trong mặt bằng thi công 3.4.5. Khống chế ô nhiễm từ các phương tiện thi công 3.4.6. Các giải pháp hỗ trợ khác KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 64 65 66 68 68 68 68 70 71 72 73 76 76 78 79 79 80 81 82 83 84 84 85 87 88 89 90 1. Kết luận 2. Kiến nghị TÀI LIỆU THAM KHẢO 91 91 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tên đầy đủ BVMT Bảo vệ môi trường CSHT Cơ sở hạ tầng ĐTM Đánh giá tác động môi trường KCN Khu công nghiệp MT Môi trường QCKT Quy chuẩn kỹ thuật QCVN Quy chuẩn Việt Nam TNHH Trách nhiệm hữu hạn UBND Ủy Ban nhân dân VSMT Vệ sinh môi trường DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, … Số hiệu hình Tên hình Hình 1.1. Một số hành vi gây ô nhiễm môi trường trong thi công Hình 2.1. Các chức năng chủ yếu của môi trường Hình 2.2. Vai trò ĐTM trong hệ thống quản lý MT dự án phát triển kinh tế xã hội Hình 3.1. Minh họa giải pháp chung đám bảo VSMT trong xây dựng tại tỉnh Bến Tre Hình 3.2. Minh họa giải pháp cụ thể đám bảo VSMT khi thi công xây dựng công trình tại tỉnh Bến Tre DANH MỤC BẢNG, BIỂU Số hiệu bảng, biểu Tên bảng, biểu Bảng 1.1. Nhiệt độ khu vực huyện Châu Thành và vùng phụ cận Bảng 1.2. Độ ẩm không khí huyện Châu Thành và vùng phụ cận Bảng 1.3. Lượng mưa tại khu vực huyện Châu Thành và vùng phụ cận Bảng 1.4. Gió và hướng gió tại khu vực huyện Châu Thành và vùng phụ cận Bảng 1.5. Những hoạt động trong giai đoạn xây dựng cơ bản Bảng 1.6. Bảng 1.7. Các tác động phát sinh trong giai đoạn thi công Ước tính tải lượng ô nhiễm trong quá trình san lấp mặt bằng Bảng 1.8. Giới hạn mức độ tiếng ồn của các thiết bị thi công (Mỹ) Bảng 1.9. Tóm tắt các tác động trong quá trình xây dựng CSHT KCN ảnh hưởng đến MT Bảng 2.1. Tóm tắt quy trình và phương pháp thực hiện ĐTM dự án đầu tư theo quy định của Việt Nam 1 PHẦN I: MỞ ĐẦU * Lý do chọn đề tài Một trong những vấn đề nóng, gây bức xúc trong dư luận xã hội cả nước nói chung và tỉnh Bến Tre nói riêng hiện nay là tình trạng ô nhiễm MT do các hoạt động sản xuất, sinh hoạt của con người, trong đó có hoạt động xây dựng. Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, các KCN, khu chế xuất có một vị trí đặc biệt quan trọng đối với việc đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Các KCN này đã có những đóng góp vô cùng quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Bên cạnh những ảnh hưởng tích cực thì quá trình này đặt ra một thách thức, đó là nạn ô nhiễm MT trong thi công xây dựng. Vấn đề này ngày càng trầm trọng, đe dọa trực tiếp sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững; sự tồn tại, phát triển của các thế hệ hiện tại và tương lai. Giải quyết vấn đề ô nhiễm MT trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa không chỉ là đòi hỏi cấp thiết đối với các cấp quản lý, các doanh nghiệp mà đó còn là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và của toàn xã hội. Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Bến Tre, được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND cũng như sự nỗ lực của cả Hệ thống chính trị, tình trạng ô nhiễm MT trên địa bàn tỉnh đã từng bước được hạn chế, mức độ ô nhiễm MT nước, không khí… được giữ trong hạn mức cho phép. Tuy nhiên, vẫn còn một số dự án, nhà thầu thi công chưa thực hiện tốt công tác bảo đảm VSMT, đặc biệt là các dự án trong thi công xây dựng công trình tại các KCN tỉnh Bến Tre. Trong quá trình thực hiện dự án đã bộc lộ một số tồn tại: Một số dự án chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp BVMT theo yêu cầu của quyết định phê duyệt báo cáo ĐTM; công tác quan trắc giám sát MT còn có hạn chế, hiệu quả chưa cao; chưa bảo đảm VSMT tại các công trường, bến, bãi; còn hiện tượng ô nhiễm bụi, vật liệu xây dựng và chất thải chưa được thu gom, điều này đã làm ảnh 2 hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của người dân, cộng đồng trong khu vực thực hiện dự án. Nhận thức được vấn đề nêu trên, tác giả chọn đề tài “Giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường trong thi công xây dựng công trình tại các khu công nghiệp tỉnh Bến Tre” làm đề tài luận văn của mình. * Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Đề xuất các giải pháp đảm bảo VSMT trong thi công xây dựng công trình tại các KCN đạt hiệu quả cao nhất trên địa bàn tỉnh Bến Tre. * Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là giải pháp đảm bảo MT và VSMT trong xây dựng. Phạm vi nghiên cứu của đề tài là các công trình xây dựng tại các KCN trên địa bàn tỉnh Bến Tre. * Phƣơng pháp nghiên cứu Tác giả sử dụng phương pháp thu thập, phân tích, điều tra và xử lý số liệu kết hợp phương pháp chuyên gia. * Hƣớng kết quả nghiên cứu - Tổng hợp thực trạng công tác đảm bảo VSMT trong thi công xây dựng công trình. - Tổng kết, phân tích, đánh giá nguyên nhân và ảnh hưởng của công tác đảm bảo VSMT kém chất lượng. - Xây dựng những quy định chung và các giải pháp cụ thể đảm bảo VSMT trong thi công xây dựng công trình tại các KCN tỉnh Bến Tre * Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài Đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo VSMT trong thi công xây dựng công trình tại các KCN ở Bến Tre, nhân rộng kết quả nghiên cứu cho các địa phương khác. * Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 Chương: 3 Chương 1: Thực trạng công tác đảm bảo vệ sinh môi trường trong thi công xây dựng tại các khu công nghiệp Chương 2: Cơ sở khoa học và pháp lý về vệ sinh môi trường trong thi công xây dựng công trình tại tỉnh Bến Tre. Chương 3: Một số đề xuất giải pháp đảm bảo vệ sinh môi trường trong thi công xây dựng công trình tại các khu công nghiệp của tỉnh Bến Tre. THÔNG BÁO Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội. Email: [email protected] TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN 91 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Quá trình thi công xây dựng công trình tại các KCN tỉnh Bến Tre hầu hết đều xảy ra tình trạng ô nhiễm MT do mặt bằng thi công lớn, thời gian thi công kéo dài, khó quản lý. Bên cạnh việc quản lý của các Sở, Ban, Ngành còn hạn chế, chưa chặt chẽ thì ý thức trách nhiệm của chủ đầu tư và nhà thầu thi công trong việc BVMT chưa cao. Một số trường hợp các cán bộ kỹ thuật và người lao động tại công trường xây dựng chưa biết phương pháp, quy cách thi công sao cho đảm bảo an toàn VSMT. Trên cơ sở phân tích thực trạng BVMT trong thi công xây dựng công trình tại Bến Tre và các quy định kỹ thuật cũng như các cơ sở pháp lý, Luận văn đã đề xuất một số giải pháp để các cấp quản lý, chủ đầu tư, nhà thầu thi công và người lao động xem xét áp dụng để hạn chế tình trạng ô nhiễm MT trong thi công xây dựng công trình tại các KCN của tỉnh Bến Tre. Các đề xuất cụ thể đó là: - Tăng cường quản lý của Nhà nước về MT trong xây dựng như: Tăng cường mạng lưới quan trắc, tuyên truyền nâng cao nhận thức, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ, tăng cường thể chế pháp luật. - Đề xuất trách nhiệm của chủ đầu tư và nhà thầu thi công, trách nhiệm của các Sở, Ban ngành. - Các giải pháp cụ thể của Chủ đầu tư, nhà thầu thi công, nhà thầu tư vấn: Chủ động xây dựng kế hoạch BVMT, tăng cường giám sát kiểm tra, xây dựng hệ thống và biện pháp BVMT. - Một số biện pháp giảm thiểu ô nhiễm MT tại công trường áp dụng cho các cán bộ kĩ thuật và người lao động bao gồm các biện pháp giảm thiểu tác động MT nước, không khí, bụi, tiếng ồn,... 2. Kiến nghị Luận văn mới chỉ nêu được các giải pháp đảm bảo VSMT trong thi công xây dựng công trình tại các KCN tỉnh Bến Tre. Tác giả luận văn kiến nghị: 92 - Cần có các quy định, tiêu chuẩn, hướng dẫn kĩ thuật riêng về MT trong thi công xây dựng công trình, các quy trình xử lý chất thải đối với từng công tác thi công trước khi đưa chất thải đó vào MT. - Ngoài MT tự nhiên, tác giả luận văn mong muốn được nghiên cứu tiếp để có thể xây dựng các giải pháp thi công đảm bảo MT xã hội, MT nhân tạo. Đồng thời, mở rộng quy mô nghiên cứu trên tất các các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh Bến Tre. 93 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban quản lý dự án chuyên ngành KCN Bến Tre (11/ 2004), Báo cáo đánh giá tác động MT dự án KCN Giao Long huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre. 2. Bô ̣ Chính tri ̣ (2004), Nghị quyết 41-NQ/TW, ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá , hiê ̣n đại hoá đất nước. 3. Bộ Tài nguyên và MT (2009), Hướng dẫn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án xây dựng kết cấu hạ tầng khu công nghiệp. 4. Công ty phát triển hạ tầng khu công nghiệp Bến Tre (6/2006), Báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án khu công nghiệp An Hiệp huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre. 5. Chính phủ (2011), Nghị định số 29/2011/NĐ-CP ngày 18/4/2011 của Chính phủ quy định về đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường. 6. Chính phủ (2015), Nghị định số 18/2015/NĐ-CP ngày 14/02/2015 của Chính phủ về quy hoạch bảo vệ môi trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế hoạch bảo vệ môi trường. 7. Chính phủ (2013), Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 18/3/2013 của Chính phủ về một số vấn đề cấp bách trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. 8. Chính phủ (2015), Nghị định số 37/2015/NĐ-CP ngày 22/4/2015 của Chính phủ quy định chi tiết về hợp đồng trong xây dựng. 9. Đỗ Đình Đức - Bùi Mạnh Hùng (2013), Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình, Nhà xuất bản Xây dựng. 10. Trần Đức Hạ (2010), Bảo vệ môi trường trong xây dựng cơ bản, Nhà xuất bản Xây dựng. 94 11. Nguyễn Đức Nguôn (2008), Môi trường trong xây dựng công trình ngầm đô thị, Nhà xuất bản Xây dựng. 12. Quốc hội (2014), Luật Bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13 ngày 23/6/2014. 13. Quốc hội (2006), Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật số 68/2006/QH11 ngày 29/6/2006. 14. Trung tâm quan trắc môi trường tỉnh Bến Tre (2014), Báo cáo quan trắc môi trường tỉnh Bến Tre năm 2014. 15. UBND tỉnh Bến Tre, Chỉ thị của UBND về việc thực hiện Nghi quyế t ̣ 41-NQ/TW, ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiê ̣n đại hoá đấ t nước tại Bến Tre . 16. UBND tỉnh Bến Tre (6/2009), Đề án điều chỉnh, bổ sung quy hoạch tổng thể phát triển các khu công nghiệp tỉnh Bến Tre đến năm 2020. 17. UBND tỉnh Bến Tre, Kế hoạch số 3344/KH-UBND về kế hoạch bảo vệ môi trường tỉnh Bến Tre năm 2016. 18. UBND tỉnh Bến Tre (2013), Quyết định số 30/2013/QĐ-UBND ngày 26/9/2013 về Ban hành quy chế phối hợp trong công tác quản lý và bảo vệ môi trường tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre. 19. WB (6/2015), Tài liệu đào tạo về ESIA, Chương trình TOT.