Tài liệu Chuyên đề văn nghị luận ôn thi vào 10

Tröôøng THCS Lyù Thöôøng Kieät – An Giang Naêm hoïc: 2014 – 2015 CHUYEÂN ÑEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN A – BAØN VEÀ ÑOÏC SAÙCH: I. Taùc giaû vaø taùc phaåm: 1. Taùc giaû: Chu Quang Tieàm (1897 – 1986) – nhaø mó hoïc vaø lí luaän vaên hoïc noåi tieáng cuûa Trung Quoác. 2. Taùc phaåm: - Xuaát xöù: Baøn veà ñoïc saùch trích trong Danh nhaân Trung Quoác baøn veà nieàm vui noãi buoàn cuûa vieäc ñoïc saùch. - Phöông thöùc bieåu ñaït chính: nghò luaän xaõ hoäi. II. Noäi dung: 1. Muïc ñích saùng taùc: khuyeân löïa choïn saùch vaø ñoïc saùch cho coù hieäu quaû. 2. Ñoái töôïng tieáp nhaän: ñaïi chuùng, nhaát laø theá heä treû (HS, sinh vieân). 3. Heä thoáng laäp luaän: ∆_Taàm quan troïng vaø yù nghóa caàn thieát cuûa vieäc ñoïc saùch: - Saùch coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng treân con ñöôøng phaùt trieån cuûa nhaân loaïi bôûi noù chính laø kho taøng kieán thöùc quyù baùu, laø di saûn tinh thaàn maø loaøi ngöôøi ñuùc keát ñöôïc trong haøng nghìn naêm nay. - Ñoïc saùch laø moät con ñöôøng quan troïng ñeå tích luõy vaø naâng cao voán tri thöùc. ∆_Nhöõng khoù khaên, sai leäch trong vieäc ñoïc saùch hieän nay: Ít nhaát coù hai caùi haïi thöôøng gaëp: - Moät laø, saùch nhieàu khieán chuùng ta khoâng chuyeân saâu, deã sa vaøo loái “aên töôi nuoát soáng” chöù khoâng kòp tieâu hoùa, khoâng bieát nghieàn ngaãm. - Hai laø, saùch nhieàu khieán ngöôøi ñoïc laïc höôùng, laõng phí thôøi gian vaø söùc löïc vôùi nhöõng cuoán saùch khoâng thaät söï coù ích. ∆_Baøn veà phöông phaùp ñoïc saùch: - Caùch löïa choïn saùch caàn ñoïc: khoâng tham ñoïc nhieàu, quan troïng nhaát laø phaûi ñoïc cho tinh, choïn cho kó. - Caùch ñoïc saùch theá naøo cho coù hieäu quaû: + Caàn ñoïc kó caùc cuoán saùch, taøi lieäu cô baûn thuoäc lónh vöïc chuyeân moân, chuyeân saâu cuûa mình. + Song, beân caïnh ñoù cuõng raát caàn thieát ñoïc caùc loaïi saùch kieán thöùc phoå thoâng vaø caùc lónh vöïc lieân quan ñeán chuyeân moân cuûa mình. 4. Ngheä thuaät: Nguyeãn Long Thaïnh 9A3 Tröôøng THCS Lyù Thöôøng Kieät – An Giang Naêm hoïc: 2014 – 2015 - Heä thoáng laäp luaän chaët cheõ, tính thuyeát phuïc cao. - Loái vieát hình töôïng, caùch ví von cuï theå vaø thuù vò. * YÙ nghóa vaên baûn: Taàm quan troïng, yù nghóa cuûa vieäc ñoïc saùch vaø caùch löïa choïn saùch, caùch ñoïc saùch sao cho hieäu quaû. III. Luyeän taäp: 1. Suy nghó cuûa em veà yù kieán cuûa Chu Quang Tieàm: “Hoïc vaán khoâng chæ laø chuyeän ñoïc saùch, nhöng ñoïc saùch vaãn laø moät con ñöôøng quan troïng cuûa hoïc vaán ”? 2. Phaùt bieåu ñieàu maø em thaám thía nhaát khi ñoïc baøi Baøn veà ñoïc saùch.  B – CHUAÅN BÒ HAØNH TRANG VAØO THEÁ KÆ MÔÙI: I. Taùc giaû vaø taùc phaåm: 1. Taùc giaû: Vuõ Khoan – moät nhaø hoaït ñoäng chính trò, nguyeân laø Phoù Thuû töôùng Chính phuû. 2. Taùc phaåm: - Hoaøn caûnh saùng tac: Baøi vieát ra ñôøi naêm 2001, hoaøn caûnh ñaát nöôùc ñang phaùt trieån trong xu theá hoäi nhaäp, neàn kinh teá coù xu höôùng toaøn caàu hoùa. - Phöông thöùc bieåu ñaït chính: Nghò luaän xaõ hoäi. II. Noäi dung: 1. Muïc ñích saùng taùc: keâu goïi khaéc phuïc ñieåm yeáu, phaùt huy ñieåm maïnh, reøn nhöõng thoùi quen, neáp soáng toát khi böôùc vaøo neàn kinh teá môùi. 2. Ñoái töôïng tieáp nhaän: ñaïi chuùng, chuû yeáu laø theá heä treû Vieät Nam. 3. Heä thoáng laäp luaän: ∆_Chuaån bò haønh trang vaøo theá kæ môùi thì quan troïng nhaát laø söï chuaån bò cuûa chính baûn thaân con ngöôøi: - Töø coå chí kim (xöa ñeán nay), con ngöôøi luoân laø ñoäng löïc phaùt trieån cuûa lòch söû. - Trong thôøi kì neàn kinh teá tri thöùc phaùt trieån maïnh meõ nhö ngaøy nay thì vai troø cuûa con ngöôøi laïi caøng noåi troäi. ∆_Boái caûnh theá giôùi hieän nay vaø nhöõng muïc tieâu, nhieäm vuï naëng neà cuûa ñaát nöôùc: - Boái caûnh cuûa theá giôùi hieän nay: khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån nhö huyeàn thoaïi, hoäi nhaäp ngaøy caøng saâu roäng giöõa caùc neàn kinh teá. - Muïc tieâu vaø nhieäm vuï naëng neà cuûa ñaát nöôùc: thoaùt khoûi tình traïng ngheøo naøn, laïc haäu cuûa neàn kinh teá noâng nghieäp; ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa; tieáp caän ngay vôùi neàn kinh teá tri thöùc. ∆_Nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa con ngöôøi Vieät Nam: Nguyeãn Long Thaïnh 9A3 Tröôøng THCS Lyù Thöôøng Kieät – An Giang Naêm hoïc: 2014 – 2015 - Thoâng minh, nhaïy beùn vôùi caùi môùi nhöng thieáu kieán thöùc cô baûn, keùm khaû naêng thöïc haønh. - Caàn cuø, saùng taïo nhöng thieáu tính tæ mæ, khoâng coi troïng nghieâm ngaët qui trình coâng ngheä, chöa quen vôùi cöôøng ñoä khaån tröông. - Coù truyeàn thoáng ñoaøn keát, ñuøm boïc nhaát laø trong chieán ñaáu choáng ngoaïi xaâm (caùc theá löïc beân ngoaøi) nhöng laïi thöôøng ñoá kò nhau trong laøm aên vaø cuoäc soáng haèng ngaøy. ∆_Keát luaän: Ñeå ñöa ñaát nöôùc ñi leân, chuùng ta caàn phaùt huy nhöõng ñieåm maïnh, khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu, hình thaønh nhöõng thoùi quen toát ngay töø nhöõng vieäc nhoû nhaát. 3. Ngheä thuaät: - Heä thoáng laäp luaän chaët cheõ, daãn chöùng tieâu bieåu, thuyeát phuïc. - Söû duïng thích hôïp nhieàu thaønh ngöõ, tuïc ngöõ vöøa sinh ñoäng, cuï theå laïi vöøa yù vò. - Ngoân ngöõ baùo chí gaén vôùi ñôøi soáng, duøng caùch noùi giaûn dò, thieát thöïc, döïa treân cô sôû thöïc tieãn, ai cuõng coù theå caûm nhaän ñöôïc. * YÙ nghóa vaên baûn: Nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa con ngöôøi Vieät Nam; töø ñoù caàn phaùt huy nhöõng ñieåm maïnh, khaéc phuïc nhöõng haïn cheá ñeå xaây duïng ñaát nöôùc trong theá kæ môùi. III. Luyeän taäp: 3. Neâu nhöõng daãn chöùng trong thöïc teá xaõ hoäi vaø nhaø tröôøng ñeå laøm roõ moät soá ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa con ngöôøi Vieät Nam (caàn cuø, thoâng minh saùng taïo; thieáu tính tæ mæ, thieáu tính coäng ñoàng, keùm khaû naêng thöïc haønh…) 4. Em nhaän thaáy ôû baûn thaân mình coù nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu naøo? Neâu phöông höôùng khaéc phuïc nhöõng ñieåm yeáu ñoù.  C – CHOÙ SOÙI VAØ CÖØU TRONG THÔ NGUÏ NGOÂN CUÛA LA PHOÂNG-TEN: I. Taùc giaû vaø taùc phaåm: 1. Taùc giaû: Hi-poâ-lít Ten (1828 – 1893) laù trieát gia, söû gia, nhaø nghieân cöùu vaên hoïc Phaùp, vieän só Vieän Haøn laâm Phaùp. 2. Taùc phaåm: - Xuaát xöù: Vaên baûn trích töø chöông II trong coâng trình nghieân cöùu vaên hoïc noåi tieáng La Phoâng-ten vaø thô nguï ngoân cuûa oâng. - Phöông thöùc bieåu ñaït chính: Nghò luaän vaên hoïc. II. Noäi dung: 1. Muïc ñích saùng taùc: chæ ra nhöõng ñaëc saéc ngheä thuaät trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng-ten. 2. Ñoái töôïng tieáp nhaän: giôùi nghieân cöùu pheâ bình vaên hoïc. Nguyeãn Long Thaïnh 9A3 Tröôøng THCS Lyù Thöôøng Kieät – An Giang Naêm hoïc: 2014 – 2015 3. Heä thoáng laäp luaän: ∆_Hình töôïng con cöøu trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng-ten: - Döôùi ngoøi buùt cuûa Buy-phoâng: cöøu laø con vaät ngu ngoác vaø sôï seät, hay tuï taäp thaønh baày, khoâng bieát troán traùnh moái nguy hieåm. - Döôùi ngoøi buùt cuûa La Phoâng-ten: ngoaøi tính caùch treân, nhaø thô coøn nhìn thaáy ôû cöøu neùt thaân thöông vaø toát buïng, coù tình maãu töû raát caûm ñoäng. ∆_Hình töôïng choù soùi trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng-ten: - Döôùi ngoøi buùt cuûa Buy-phoâng: choù soùi thuø gheùt moïi söï keát beø keát baïn, thaäm chí ngay caû vôùi ñoàng loaïi cuûa noù. Noù laø con vaät ñaùng gheùt, soáng coù haïi, cheát voâ duïng. - Döôùi ngoøi buùt cuûa La Phoâng-ten: choù soùi cuõng laø moät baïo chuùa khaùt maùu, ñoäc aùc song noù cuõng khoå sôû, thöôøng maéc möu – do vuïng veà, chaúng coù taøi trí gì. ∆_Söï khaùc nhau giöõa Buy-phoâng vaø La Phoâng-ten khi vieát veà cöøu vaø soùi: - ÔÛ Buy-phoâng, ñoù laø caùch nhìn chính xaùc cuûa nhaø khoa hoïc: vieát veà loaøi choù soùi vaø cöøu noùi chung, döïa treân nhöõng ñaëc tính cô baûn cuûa chuùng. - Vôùi La Phoâng-ten laïi laø caùch nhìn cuûa moät nhaø vaên: vieát veà con cöøu vaø choù soùi cuï theå (ôû moãi baøi thô), caên cöù nhöõng ñaëc ñieåm voán coù cuûa cöøu vaø choù soùi, nhaø vaên coøn nhaân caùch hoùa cho chuùng (suy nghó, noùi naêng vaø haønh ñoäng nhö ngöôøi). 3. Ngheä thuaät: - Heä thoáng laäp luaän chaët cheõ. - Nghò luaän theo traät töï ba böôùc (döôùi ngoøi buùt cuûa La Phoâng-ten – döôùi ngoøi buùt cuûa Buy-phoâng – döôùi ngöôøi buùt cuûa La Phoâng-ten). - Söû duïng pheùp laäp luaän so saùnh, ñoái chieáu caùch vieát cuûa hai nhaø vaên. * YÙ nghóa vaên baûn: Qua pheùp so saùnh hình töôïng choù soùi vaø cöøu trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng-ten vôùi nhöõng doøng vieát veà hai con vaät aáy cuûa nhaø khoa hoïc Buy-phoâng, vaên baûn ñaõ laøm noåi baät ñaëc tröng cuûa saùng taùc ngheä thuaät laø yeáu toá töôûng töôïng vaø daáu aán caù nhaân cuûa taùc giaû. III. Luyeän taäp: Phaân tích neùt ñaëc saéc cuûa La Phoâng-ten khi vieát veà nhaân vaät con cöøu vaø choù soùi trong vaên baûn trích? ---***--- Nguyeãn Long Thaïnh 9A3