Tài liệu Bài giảng bài các tác dụng của ánh sáng vật lý 9 (6)

BÀI 56 : CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG 1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì? C1: Hãy nêu một số trƣờng hợp chứng tỏ AS chiếu vào các vật sẽ làm nóng các vật đó lên. TLC1: Phơi các vật ngoài nắng thì các vật đó nóng lên ; khi chạy điện ở bệnh viện, ta chiếu AS vào cơ thể, chỗ bị chiếu sẽ nóng lên... C2: Hãy kể một số công việc trong đó ngƣời ta sử dụng tác dụng nhiệt của AS để phục vụ đời sống hoặc sản xuất. TLC2: Phơi khô các vật ngoài nắng , làm muối. I. Tác dụng nhiệt của ánh sáng: 1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?  Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lƣợng của ánh sáng đã biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng. 2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng lên các vật màu trắng và màu đen a) Thí nghiệm: Theo dõi độ tăng nhiệt độ của hai tấm kim loại trong 3 phút khi cho ánh sáng đèn điện chiếu vào. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG 2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của AS trên vật mầu trắng và vật mầu đen a. Thí nghiệm 55 60 0C 0C 5 46 10 50 45 15 40 39 35 40 20 35 30 25 30 25 32 25 Bảng 1 NhiÖt ®é (0C) Lóc ®Çu Sau 1 Sau 2 phót phót Sau 3 phót TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG 2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của AS trên vật mầu trắng và vật mầu đen a. Thí nghiệm b. Kết luận C3: Hãy so sánh độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại trong hai trƣờng hợp và rút ra kết luận về khả năng hấp thụ năng lƣợng ánh sáng của các vật mầu đen và mầu trắng TL: Trong cùng một thời gian, với cùng một nhiệt độ ban đầu và cùng một ĐK chiếu sáng thì nhiệt độ của tấm kim loại mặt đen tăng nhanh hơn tấm kim loại mặt trắng. Kết luận: Trong đời sống hàng ngày, các vật mầu trắng mầu hồng...đƣợc gọi là các mầu sáng. Các vật mầu đen, mầu tím...đƣợc gọi là các mầu tối. Các vật có mầu tối hấp thụ năng lƣợng ánh sáng mạnh hơn các vật có mầu sáng. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG I. TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG II. TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG ÁNH SÁNG CÓ THỂ GÂY RA MỘT SỐ BIẾN ĐỔI NHẤT ĐỊNH Ở CÁC SINH VẬT. ĐÓ LÀ TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG. TRONG TÁC DỤNG NÀY, NĂNG LƢỢNG ÁNH SÁNG Đà BIẾN CÁC NĂNG LƢỢNG CẦN THIẾT CHO CƠ THỂ SINH VẬT. C4: Hãy nêu ví dụ về tác dụng của AS đối với cây cối. C5: Hãy nêu ví dụ về tác dụng của AS TL: Cây cối thƣờng ngả hoặc đối với con ngƣời. vƣơn ra chỗ có ánh nắng mặt trời . TL: Cho trẻ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể đƣợc cứng cáp. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG 1. Pin mặt trời. Pin mặt trời là một nguồn điện có thể phát điện khi có AS chiếu vào nó. C6: Hãy kể ra một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời mà em biết, mô tả hình dáng bên ngoài của một pin mặt trời và cách làm cho nó hoạt động.Cách làm cho nó TL: HĐ: Cho AS chiếu vào bề mặt của pin. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG C7: + Muốn cho pin mặt trời phát điện phải có điều kiện gì? + Khi pin HĐ nó có nóng lên không? Nhƣ vậy pin HĐ đƣợc có phải do tác dụng nhiệt của AS không? TL: + Muốn cho pin mặt trời phát điện phải cho AS chiếu vào pin. + Khi pin HĐ nó không nóng lên hoặc chỉ nóng không đáng kể. Nhƣ vậy pin HĐ đƣợc không phải do tác dụng nhiệt của AS . Muốn khẳng định đƣợc điều này thì ta cho pin vào chỗ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng hơn cả lúc chiếu AS vào nó. Ta sẽ thấy pin không HĐ đƣợc. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG III. TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG 1. Pin mặt trời. 2. Tác dụng quang điện của ánh sáng Trong khoa học ngƣời ta gọi PMT là pin quang điện. Đó là vì trong pin có sự đổi trực tiếp của năng lượng AS thành năng lượng điện. Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện. Nhà máy sản xuất tấm pin mặt trời đầu tiên tại Việt Nam, tại cụm công nghiệp Đức Hòa Hạ (H.Đức Hòa, tỉnh Long An). TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG IV. VẬN DỤNG C8: Tƣơng truyền rằng ác-si-mét đã dùng gƣơng để đốt cháy chiến thuyền của ngƣời La Mã xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hƣơng của ông. ác-si-mét đã sử dụng tác dụng gì của AS mặt trời? TL: ác-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của AS mặt trời. C9: Bố, mẹ thƣờng khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể đƣợc cứng cáp, khoẻ mạnh. Bố, mẹ định nói đến tác dụng gì của ánh sáng mặt trời. TL: Bố, mẹ định nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời. TIẾT 62: CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG IV. VẬN DỤNG C10: Tại sao về mùa đông nên mặc quần áo mầu tối, còn về mùa hè nên mặc quần áo mầu sáng. TL: Về mùa đông nên mặc quần áo mầu tối vì quần áo mầu tối hấp thụ nhiều năng lƣợng của ánh nắng mặt trời và sƣới ấm cho cơ thể. Về mùa hè, trái lại, nên mặc quần áo mầu sáng để nó hấp thụ ít năng lƣợng của ánh sáng mặt trời, giảm đƣợc sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng. GHI NHỚ • ÁNH SÁNG CÓ TÁC DỤNG NHIỆT, TÁC DỤNG SINH HỌC VÀ TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN. ĐIỀU ĐÓ CHỨNG TỎ AS CÓ NĂNG LƯỢNG. • TRONG CÁC TÁC DỤNG NÓI TRÊN, NĂNG LƯỢNG AS ĐƯỢC BIẾN ĐỔI THÀNH CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG KHÁC. DẶN DÒ • Học kỹ bài . • Làm bài tập 56 SBT trang 64 BÀI HỌC KẾT THÚC TẠI ĐÂY.