Tài liệu Tuyển tập truyện của trần đình long q1

TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG LÏ THANH HIÏÌN Sûu têìm vaâ biïn soaån NHAÂ XUÊËT BAÃN VØN HOÅC HAÂ NÖÅI - 2000 PHÊÌN THÛÁ NHÊËT ÀÏÌ DÊÎN GIÚÁI THIÏÅU THÊN THÏË TRÊÌN ÀÒNH LONG ÀÏÌ DÊÎN 3 TRÊÌN ÀÒNH LONG NGÛÚÂI CHIÏËN SÔ CAÁCH MAÅNG TIÏÌN BÖËI LÏ THANH HIÏÌN NHÊÅN THÛÁC CHUÃ NGHÔA CÖÅNG SAÃN TÛÂ QUÏ HÛÚNG CAÁCH MAÅNG THAÁNG MÛÚÂI Trêìn Àònh Long sinh ngaây 1 thaáng 3 nùm 1904 taåi thaânh phöë Nam Àõnh. Hoåc xong trûúâng Trung hoåc úã thaânh phöë Nam Àõnh, Trêìn Àònh Long vaâo laâm thû kyá nhaâ maáy Dïåt Nam Àõnh. Theo baãn tûå khai lûu taåi Quöëc tïë cöång saãn, nùm 1925 - 1926, Trêìn Àònh Long laâ m thúå aã n h trong möå t nhaâ baã o taâ n g úã thaâ n h phöë Nöng Pïnh - Cùmpuchia (Bêëy giúâ goåi laâ Cao Miïn). Taåi àêy, Trêìn Àònh Long coá dõp tiïëp xuác vúái möåt ngûúâi caách maång Viïåt Nam, àûúåc giaác ngöå. Thaáng 6 nùm Ebooks.vdcmedia.com 4 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG 1926, Trêìn Àònh Long trúã vïì Myä Tho (Nam Kyâ) gia nhêå p möå t töí chûá c Caá c h maå n g taå i àõa phûúng, tiïë n haâ n h cöng taá c tuyïn truyïì n caá c h maå n g. Thaá n g 11 nùm 1926, Trêìn Àònh Long sang Phaáp, àïën Pari hoåc àaåi hoåc vaâ tham gia hoaåt àöång trong phong traâo cöng nhên do Àaãng cöång saãn Phaáp laänh àaåo. Nùm 1928, Trêìn Àònh Long àûúåc Àaãng cöång saãn Phaáp giúái thiïåu ài hoåc taåi trûúâng àaåi hoåc cöång saãn nhûäng ngûúâi lao àöå n g phûúng Àöng cuã a Quöë c tïë Cöå n g saã n , taå i Matxcúva, khoáa daâi haån 1928 - 1931, vúái tïn Nga laâ Pevúnïer (Tleb3Hep) söë theã hoåc sinh laâ 4433 (böën böën ba ba) khoa naây coá 9 ngûúâi Viïåt Nam cuâng hoåc. Ngaây 9 thaáng 2 nùm 1930, taåi Matxcúva, Trêìn Àònh Long cuâng caác sinh viïn Viïåt Nam töí chûác möåt buöíi diïîn kõch vúái chuã àïì ca ngúåi tinh thêìn yïu nûúác cuãa caác chiïën sô caách maång Viïåt Nam, nhên dõp kyã niïåm cuöåc khúãi nghôa Yïn Baái. Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 5 TRÚÃ VÏÌ TÖÍ QUÖËC Hoåc xong trûúâng Àaåi hoåc Cöång saãn Phûúng Àöng, Trêì n Àònh Long laå i qua Phaá p röì i múá i trúã vïì Viïå t Nam. Khi taâu cêåp bïën Saâi Goân, Trêìn Àònh Long bõ mêåt thaám Phaáp bùæt ngay, aáp giaãi vïì Bùæc Kyâ giam 4 thaáng vò töåi xuêët dûúng tröën ài Nga bêët húåp phaáp. Nhûng do mêå t thaá m Phaá p khöng coá chûá n g cúá nïn Trêìn Àònh Long àûúåc traã tûå do. Öng cû truá úã Haâ Nöåi vaâ bñ mêåt liïn hïå àûúåc vúái Trung ûúng Àaãng nhêån nhiïåm vuå hoaåt àöång trong töí chûác Àaãng. Thúâi gian naây öng xêy dûång gia àònh vúái möåt cö gaái ngûúâi Haâ Nöåi. Àïí sinh söëng, vúå chöìng öng thuï laåi cûãa haâng àaåi lyá nhêåp saách baáo tiïën böå nûúác ngoaâi taåi söë nhaâ 26 àûúâng Chúå Àöìng Xuên, Haâ Nöåi cuãa anh Höìng Quang, möåt sinh viïn luêåt trúã thaânh àaãng viïn Cöång saãn hoaåt àöång bñ mêåt, thuï múã trûúác, bõ mêåt thaám Phaáp theo doäi phaãi rúâi khoãi Haâ Nöåi, chuyïín vïì hoaåt àöång úã vuâng Hûng Yïn, Haãi Dûúng. Vúå chöìng Trêìn Àònh Long tiïëp tuåc kinh doanh mùåt haâng saách baáo tiïën böå úã cûãa haâng naây... Ebooks.vdcmedia.com 6 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG LAÂM BAÁO Trong thúâi kyâ Mùåt trêån dên chuã (1936-1939), Trêìn Àònh Long hoaåt àöång baáo chñ cöng khai cuãa Àaãng úã Haâ Nöåi. Öng viïët cho baáo Le travail (Lao Àöång) röìi laâm chuã nhiïåm baáo Khoeã , nhûng baáo Khoeã chûa kõp ra söë 1 àaä bõ cêëm. Tiïëp àoá, Trêìn Àònh Long viïët cho baáo Ressemblement! (Têåp Húåp), En avamt (Tiïën Lïn), laâm quaãn lyá baáo Thúâi Thïë. Baá o Thúâi Thïë ra àïë n söë 13, ngaâ y 12/2/1938 thò àoá n g cûã a . Ngoaâ i ra Trêì n Àònh Long coân laâ biïn têåp nhiïìu baáo cöng khai cuãa Àaãng nhû túâ Tin tûác, Àúâi nay, Notre voix (Tiïëng noái cuãa chuáng ta). Thaáng 8 nùm 1939, Trêìn Àònh Long vaâo Thanh Hoáa phaát haânh baáo, bõ chñnh quyïìn thûåc dên bùæt lêìn thûá hai vu cho töåi "ài cöí àöång nhên dên chöëng thuïë". Chuáng giam giûä Trêìn Àònh Long mêëy thaáng khöng tòm ra chûáng cûá, laåi traã tûå do (theo baáo Àúâi Múái , söë 8, (19 Jan vier 1939). Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 7 VIÏËT VØN Trong thúâ i kyâ laâ m baá o , Trêì n Àònh Long coá viïë t thiïn kyá sûå daâi Ba nùm úã nûúác Nga Xö Viïët , cho àùng trïn túâ Thúâi Thïë, nhùçm àêåp laåi sûå vu caáo chuã nghôa cöång saãn, noái xêëu Liïn Xö cuãa boån àïë quöëc thûåc dên, àöìng thúâi giúái thiïåu cöng khai, cuå thïí cuöåc söëng múái tûå do bònh àùèng haånh phuác cuãa nhên dên Liïn Xö, nhùçm laâm cho quêìn chuáng caách maång Viïåt Nam tin tûúãng hûúáng vïì Liïn Xö, vïì chuã nghôa Cöång saãn. Kyá sûå Ba nùm úã nûúác Nga Xö Viïët àaä àûúåc àöng àaão àöåc giaã hoan nghïnh. Sau khi baáo Thúâi Thïë bõ àònh baãn, Trêìn Àònh Long chuyïín kyá sûå Ba nùm úã nûúác Nga Xö Viïët sang àùng tiïëp úã baáo Tin Tûác . Baáo Tin Tûác ra àïën söë 43 thò bõ cêëm, kyá sûå naây vêîn chûa àùng hïët. Trïn baáo Tin Tûác, Trêìn Àònh Long coân cho àùng caã thiïn phoáng sûå daâi Möåt cuöåc àiïìu tra Muöëi úã nhiïìu kyâ vaâ truyïån ngùæn Möåt àïm u aám. Ebooks.vdcmedia.com 8 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG HOAÅT ÀÖÅNG SÊN KHÊËU Cuäng úã Haâ Nöåi trong thúâi kyâ Mùåt trêån Dên chuã, Trêìn Àònh Long coân tuyïn truyïìn vêån àöång möåt söë nam nûä thanh niïn vaâ sinh viïn tiïën böå tham gia töí chûác vùn nghïå do chñnh öng chuã chûúng vaâ laänh àaåo hoaåt àöång. Öng trûåc tiïëp xêy dûång caác tiïët muåc àún ca, töëp ca, daân dûång kõch, kïët húåp diïîn thuyïët àïìu mang nöåi dung yïu nûúác... thaânh möåt chûúng trònh àem ài biïíu diïîn taåi nhiïìu àiïím nöåi àö. Hoaåt àöång vùn nghïå naây do Trêìn Àònh Long thûåc hiïån, tuy töìn taåi khöng lêu, chûa coá tiïëng vang nhûng úã núi naâo anh chõ em àïën diïîn, àöìng baâo xem xong cuäng bêìy toã thiïån caãm vúái nhûäng ngûúâi trñ thûác treã Viïåt Nam àang böåc löå khaát voång vûún lïn laâm chuã thúâi àaåi. Nùm 1940, Chñnh quyïìn Phaáp bùæt Trêìn Àònh Long lêìn thûá ba vúái töåi danh "cöång taác vúái baáo chñ cöång saãn vaâ cöí àöång dên chuáng chöëng laåi chñnh phuã baão höå", bõ àaây lïn nguåc Sún La giam cêìm cuâng vúái caác öng Trêìn Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 9 Huy Liïåu, Tö Hiïåu, Nguyïîn Lûúng Bùçng... Taåi nguåc Sún La, Trêìn Àònh Long thaânh lêåp Gaánh haát phiïu lûu (toaân tuâ chñnh trõ) diïîn caã kõch noái lêîn caãi lûúng, tuöìng, cheâo v.v... Nhûäng vúã àaä àûúåc diïîn úã Sún La laâ Gia àònh vaâ caách maång cuãa Nguyïîn Vùn Nùng (1933); Bïn àûúâng dûâng bûúác vaâ Tònh trong trùæng cuãa Trêìn Àònh Long (1941); Àïm ba mûúi cuãa Vùn Têìn (1941); Hêån Phong Khï (kõch thú, diïîn úã Sún La vaâ Chúå Chu nùm 1944), vaâ Ngoån coã gioá àuâa cuãa Höìng Trang (diïîn úã Sún La vaâ Chúå Chu nùm 1943 - 1944). Ngoaâi ra coân nhûäng vúã nhû Àöìng chñ du dûúng cuãa cuãa Vùn Tên, Khúãi nghôa Têy Sún (cheâo) diïîn úã Baá Vên nùm 1943, àïìu laâ nhûäng vúã mang nöåi dung yïu nûúác vaâ Caách maå n g, chôa thùè n g muä i nhoå n vaâ o beâ luä àïë quöë c vaâ phong kiïën (theo Lûúåc truyïån taác giaã Viïåt Nam, têåp II, trang 55-56, Nxb Kh.H.X.H. Haâ Nöåi 1972). Nhû vêå y trong quaá trònh àêë u tranh caá c h maå n g, Trêìn Àònh Long àaä ba lêìn hoaåt àöång nghïå thuêåt (lêìn thûá nhêët töí chûác sinh viïn Viïåt Nam diïîn kõch úã Liïn Xö (1931), lêìn thûá hai töí chûác nam nûä thanh niïn vaâ sinh viïn biïíu diïîn vùn nghïå úã Haâ Nöåi (1938) vaâ lêìn naây töí chûác hùèn möåt gaánh haát diïîn úã nguåc Sún La) Ebooks.vdcmedia.com 10 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG àïìu àûúåc àöng àaão quêìn chuáng tham gia vaâ àaåt hiïåu quaã nhû mong muöën, chûáng toã rùçng öng rêët coá nùng lûåc úã lônh vûåc nghïå thuêåt sên khêëu. Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 11 PHAÁ XIÏÌNG Thaáng 3 nùm 1945, trong cuöåc phaát xñt Nhêåt àaão chñnh thûå c dên Phaá p úã Àöng Dûúng, Chi uã y Àaã n g Cöång saãn nguåc Sún La töí chûác tuâ chñnh trõ phaåm vaâ yïu nûúác àêëu tranh vúái giaám nguåc àoâi giaãi phoáng àïí thoaát khoãi hêåu quaã toaân nguåc, caã Phaáp vaâ tuâ nhên cuâng bõ phaát xñt Nhêåt tiïu diïåt. Kïët quaã thùæng lúåi, nhûäng ngûúâi Caách maång vaâ yïu nûúác mau choáng tòm àûúâng vïì vúái phong traâo úã caác àõa phûúng àang rêët cêìn caán böå, chuêín bõ lûåc lûúång toaân dên khúãi nghôa giaânh chñnh quyïìn. CÖËNG HIÏËN TROÅN ÀÚÂI VAÂO SÛÅ NGHIÏÅP ÀÊËU TRANH GIAÃI PHOÁNG DÊN TÖÅC Trêìn Àònh Long vïì àïën Haâ Nöåi liïn laåc vúái Xûá uãy Bùæc Kyâ, àûúåc giao nhiïåm vuå cöë vêën cho UÃy ban khúãi nghôa Haâ Nöåi. Töíng khúãi nghôa thaáng 8 nùm 1945 thaânh cöng, sau àoá nhaâ nûúác Viïåt Nam Dên chuã Cöång Ebooks.vdcmedia.com 12 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG hoâa àûúåc thaânh lêåp Trêìn Àònh Long àûúåc Àaãng giao nhiïåm vuå giuáp Chuã tõch Höì Chñ Minh trong cöng taác ngoaåi giao. Haå tuêìn thaáng 11 nùm 1945, Chñnh phuã phaái Trêìn Àònh Long ài cuâng vúái Àaåi diïån Viïåt Nam quöëc dên àaã n g tûâ Haâ Nöå i xuöë n g Kiïë n An giaã i quyïë t vuå lûå c lûúång Viïåt Nam quöëc dên àaãng úã àêëy gêy xö saát vúái anh em Vïå quöëc àoaân. Trêìn Àònh Long àaä vêån duång àuáng saách lûúåc cuãa Àaãng, tónh taáo ûáng xûã khön kheáo, thu xïëp vûâa traánh khoãi xung àöåt vuä trang, vûâa öín thoãa. Xong viïåc, öng trúã vïì Haâ Nöåi vaâo buöíi chiïìu ngaây 24 thaáng 11 nùm 1945, thò ngay töëi höm àoá boån Viïåt Nam quöëc dên àaãng - tay sai cuãa Taâu Tûúãng bùæt coác Trêìn Àònh Long taåi nhaâ riïng söë 26 phöë Chúå Àöìng Xuên (Haâ Nöåi) àem ài thuã tiïu mêët tñch (theo baáo Sûå thêåt söë 14, ngaây 20-1-1946). Ngay sau vuå Trêìn Àònh Long bõ bùæt àoá, Àaãng vaâ Chñnh phuã kõp thúâi coá nhûäng phûúng aán tòm kiïëm baão vïå. Baáo chñ chñnh thöëng lïn tiïëng àoâi boån Viïåt Nam quöëc dên àaãng phaãn àöång phaãi traã ngay Trêìn Àònh Long vïì cho Chñnh phuã vaâ quöëc dên àang cêìn àïën öng trong cöng cuöåc xêy dûång àêët nûúác múái giaânh laåi àöåc Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 13 lêåp, tuy vêåy cuäng khöng cûáu vaän àûúåc. Theo nhaâ sûã hoåc Nga A.Xöcölöëp: "Trêìn Àònh Long àûúåc xem laâ ûáng cûã viïn Böå trûúãng Böå ngoaåi giao cuãa Chñnh phuã Höì Chñ Minh". CÖNG LUÊÅN ÀÛÚNG THÚÂI NHÊÅN ÀÕNH VÏÌ TRÊÌN ÀÒNH LONG Baáo Sûå Thêåt söë 12, ngaây 13 thaáng 1 nùm 1946 coá baâi ca ngúåi Trêìn Àònh Long laâ möåt trñ thûác yïu nûúác nhiïåt thaânh, coá nhêån thûác lyá luêån caách maång sêu sùæc, laâ möåt nhên taâi àaä àem hïët sûác mònh phuång sûå vaâo quaá trònh àêëu tranh giaânh nïìn àöåc lêåp cuãa dên töåc. Chñnh quyïìn thûåc dên Phaáp cuäng biïët roä Trêìn Àònh Long laâ nhên vêåt nguy hiïím àöëi vúái chuáng, àaä nhiïìu lêì n duâ n g uy quyïì n bùæ t öng àem cêì m tuâ khuã n g böë nhûng khöng khuêët phuåc nöíi. Boån phaãn àöång thö baåo haäm haåi öng, dên töåc ta, Nhaâ nûúác ta mêët möåt nhên taâi, Àaãng ta mêët möåt caán böå xuêët sùæc. Trêì n Àònh Long hy sinh àaä giaâ nûã a thïë kyã (1946-2000), chûa thêëy cêëp naâo coá lúâi tûúãng niïåm öng, Ebooks.vdcmedia.com 14 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG tòm hiïíu phêìn möå öng vaâ di saãn öng, cuâng thên quyïën öng coân nhûäng ai, giúâ úã àêu. Vïì baãn quaán öng cuäng chûa roä raâng, theo möåt söë võ àaãng viïn tiïìn böëi coá thúâi kyâ cuâng öng bõ thûåc dên Phaáp giam cêìm hún böën nùm (1940 - 1945) taåi nguåc Sún La cho biïët thò öng quï úã huyïån Haãi Hêåu, tónh Nam Àõnh, möåt söë tû liïåu lûu trûä àïì cêåp àïën öng laåi viïët : Öng sinh ngaây 1 thaáng 3 nùm 1904 taåi thaânh phöë Nam Àõnh. Song giúâ àêy úã caã hai àõa danh huyïån Haãi Hêåu vaâ thaânh phöë Nam Àõnh hêìu nhû khöng thêëy ai biïët trûúác àêy quï hûúng coá ngûúâi chiïën sô caách maång tiïìn böëi Trêìn Àònh Long, möåt nhên taâi cöëng hiïën nhiïìu lônh vûåc giaá trõ cho Töí quöëc, vaâ àaä hy sinh tûâ nhûäng ngaây àêìu thaânh lêåp nûúác Viïåt Nam Dên chuã Cöång hoâa... ÀÖI NEÁT VÏÌ ÀÚÂI RIÏNG Thúâi kyâ Trêìn Àònh Long bõ lûu àêìy têån Sún La, vúå anh coân rêët treã úã Haâ Nöåi coá lêìn thuï ngûúâi dêîn böå haâng thaáng treâo àeâo löåi suöëi lïn thùm, àaä laâm caã mêëy trùm tuâ nhên phaã i ngaå c nhiïn vò chûa tûâ n g thêë y Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 15 ngûúâi vúå naâo lïn thùm chöìng tuâ núi rûâng thiïng nûúác àöåc naây. Anh em tuâ chñnh trõ cuäng lêëy laâm laå, e rùçng vúå anh Long nghe boå n mêå t thaá m xuá i giuå c lïn duå chöìng àêìu haâng thò chuáng cho vïì nïn àaä ngêìm hoãi doâ. Vúå anh Long hiïíu yá khöng giêëu diïëm noái thùèng ra laâ chõ muöën coá con vúái anh Long àïí nöëi doäi töng àûúâng nhaâ anh Long. Chûá anh Long laâm cöång saãn bõ Phaáp bùæt àêìy ài biïåt xûá núi rûâng thiïng nûúác àöåc thïë naây, chùæc gò coá ngaây vïì. Moåi ngûúâi nghe ra àïìu caãm àöång, phuåc chõ Long thên gaái dùåm trûúâng thûåc hiïån nghôa vuå thiïng liïng àöëi vúái chöìng, vúái doâng töåc nhaâ chöìng, nïn ai cuäng quyá mïën chõ, coi chõ nhû ngûúâi thên, nhû ngûúâi em gaái... Haâng ngaây khoaãng 9 giúâ saáng, lñnh coi nguåc dêîn tuâ nhên (trong àoá coá anh Long) vaâo rûâng chùåt cuãi, àûúâng ài phaãi qua baãn Heåo. Chõ Long troå trong baãn Heåo, àûúåc dên baãn töët buång dûång cho caái laán úã taåm. Chõ chuêín bõ sùæm nhiïìu thûá mua tûâ Haâ Nöåi thuï ngûúâi gaánh lïn nhû muöëi, thuöëc laâo, thuöëc laá, àaá lûãa, diïm, kim chó, thuöëc kyá ninh, àûúâng phïn... möîi ngaây duâng möåt ñt àuát tay cho boån lñnh aáp giaãi àïí chuáng cho anh Long úã laåi baãn Heåo vúái chõ caã ngaây. Coân anh em tuâ Ebooks.vdcmedia.com 16 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG chñnh trõ vaâo rûâng chùåt cuãi, baão nhau lêëy thïm möåt xuêët cuãi nûäa àem vïì baãn Heåo cho anh Long, chiïìu anh coá cuãi vaác vïì nguåc nöåp. Cûá thïë keáo daâi àïën khi chõ Long coá thai, vïì Haâ Nöåi. Sau möåt thúâi gian, anh Long nhêån àûúåc thû vúå tûâ Haâ Nöåi gûãi lïn baáo tin chõ àaä sinh con trai vaâ baão anh àùåt tïn con. Sûå kiïån naây möåt lêìn nûäa trúã thaânh tin vui chung cuãa anh em tuâ chñnh trõ nguåc Sún La höìi êëy. Anh em baân tòm quyá danh àùåt cho con trai àêìu loâng cuãa anh Long laâ Cêåu ÊËm Heåo, goåi tïn vêåy nghe haâi haâi nhûng coá yá àïí ghi nhúá àõa danh Baãn Heåo, núi vúå chöìng anh Long coá con. Anh Long cuäng rêët vui khi nghe baån tuâ baân àùåt tïn con mònh vaâ thuêån tònh ghi quyá danh Cêåu ÊËm Heåo vaâo thû gûãi vïì Haâ Nöåi cho vúå biïët... Tûâ àoá àïën nay hún saáu mûúi nùm, dên töåc ta àaä phaãi traãi qua cún binh lûãa khöëc liïåt keáo daâi, biïët bao nhiïu ngûúâi gùåp phaãi ruãi ro. Khi chuáng töi laâm têåp saá c h vïì Trêì n Àònh Long maâ chûa roä hùè n quï öng thuöåc àiïím naâo trïn tónh Nam Àõnh, thên quyïën öng coân nhûäng ai, giúâ úã àêu. Thò may mùæn thay, chuáng töi àûúåc àoåc baâi phoáng sûå cuãa nhaâ vùn Nguyïîn Quang Thiïìu xuêët dûúng du kyá, múái biïët Cêåu ÊËm Heåo con Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 17 trai àêìu loâng cuãa Trêìn Àònh Long tïn thêåt laâ Trêìn Àònh Lûúng, tuöíi àaä 60, àang cuâng gia àònh cû truá taåi Sydney Australia, anh laâ giaáo viïn daåy tiïëng Viïåt cho con em Viïåt Kiïìu trong möåt trûúâng Trung hoåc. Trûúác àêy khi Trêìn Àònh Long xêy dûång gia àònh vúái möåt cö gaái ngûúâi Haâ Nöåi, cuöåc duyïn tiïn êëy quaã laâ àöi bïn cuâng choån mùåt gûãi nhau traái vaâng... nïn duâ phaãi traãi qua bao thùng trêìm, hai traái tim vaâng êëy vêîn àúm hoa kïët traái, nöëi doäi töng àûúâng, thúâ phuång töí tiïn tuy úã núi xa xûá. Àoá chñnh laâ quaã phuác do baâ Long xûa kia têm niïåm cêìu mong, khöng quaãn gian truên lùån löåi tòm àûúâng thûåc hiïån thiïn chûác thiïng liïng cuãa ngûúâi vúå àöëi vúái chöìng maâ thaânh quaã phuác êëy. Nay àûúåc thïë hùèn baâ Long maän nguyïån. ÀÖI NEÁT VÏÌ DI SAÃN... Trêìn Àònh Long du hoåc úã Nga Xö viïët vïì nûúác nùm 1931, àuáng vaâo thúâi àiïím phong traâo Cöång saãn Viïåt Nam bõ thûåc dên Phaáp khuãng böë àêîm maáu, phaãi ruát Ebooks.vdcmedia.com 18 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG vaâo hoaåt àöång bñ mêåt. Àïën thúâi kyâ Mùåt trêån Dên chuã (1936 - 1939), tïn Trêìn Àònh Long múái xuêët hiïån úã nhûäng tïn tuöíi chuã nhiïåm, chuã buát, phoáng viïn trïn caác túâ baáo cöng khai cuãa Àaãng. Öng viïët nhiïìu thïí loaåi nhû phoáng sûå àiïìu tra, chñnh luêån, höìi kyá, truyïån ngùæn... ngoaâi tïn chñnh, öng coân caác buát danh nhû Lûúng Phong hoùåc viïët tùæt T.À.L, L.P. Thúâi kyâ bõ lûu àaây úã nguåc Sún La öng coân viïët caã kõch baãn sên khêëu. Rêët tiïëc Trêìn Àònh Long hy sinh súám (12.1945), tûâ àoá àïën nay àaä 55 nùm. Cuâng thúâi gian 55 nùm êëy, dên töåc ta laåi phaãi têåp trung trñ lûåc vaâo tiïën haânh liïìn hai cuöåc chiïën tranh vïå quöëc khöëc liïåt keáo daâi suöët 30 nùm. Vò vêåy thên thïë, sûå nghiïåp Trêìn Àònh Long chûa àûúåc quan têm túái, bõ thúâi gian phuã múâ... Riïng di saãn Trêìn Àònh Long vöën xuêët hiïån taãn maån trïn caác baáo cuãa Àaãng thúâi kyâ 1936 - 1939, cuäng àang lêm vaâo tònh traång mai möåt trêìm troång, trïn baãn giêëy thò öë naát, trïn micröfil thò bõ xûúác múâ. Nïëu ta khöng coá biïån phaáp kõp thúâi khùæc phuåc, thò khöng riïng di saãn Trêìn Àònh Long maâ caã di saãn baáo chñ cuãa Àaãng thúâi kyâ 1936 - 1939 cuäng àang úã tònh traång mai möåt trêìm troång êëy. Ebooks.vdcmedia.com ÀÏÌ DÊÎN 19 Vûâa qua chuáng töi tiïën haânh kiïím diïån vùn baãn hoåc di saãn Trêìn Àònh Long gùåp rêët nhiïìu khoá khùn, phêìn lúán taác phêím cuãa öng àùng trïn baáo Thúâi Thïë vaâ baáo Tin Tûác , khi khaão saát caác kho lûu trûä thû tõch tõnh khöng thêëy söë baáo Thúâi Thïë naâo, baáo Tin tûác chó thêëy hai söë bùçng giêëy do Viïån Baão taâng caách maång Viïåt Nam quaãn lyá, coân 43 söë baáo Tin Tûác trïn Microfil do phoâng baáo chñ Thû viïån quöëc gia quaãn lyá hiïån bõ xûúác múâ, vò ta khai thaác micröfil tûâ nùm 1954 àïën nay khöng thûåc hiïån quy trònh kyä thuêåt baão quaãn. Thû viïån quöëc gia trûúác coá maáy phiïn baãn chûä trïn micröfil ra giêëy àaä hoãng tûâ lêu khöng vêån haânh àûúåc, cú quan mêëy lêìn böë caáo röång raäi múâi ngûúâi àïën chûäa nhûng chûa thêëy ai àïën nhêån, àaânh àem maáy xïëp xoá. Àoá laâ hiïån traång möåt söë tû liïåu vaâ thiïët bõ chuyïn duâng khai thaác thöng tin trïn micröfil úã thû viïån Quöëc gia Haâ Nöåi. Nay ngûúâi nghiïn cûáu sûu têìm phêìn lúán tuöíi cao, thõ lûåc keám, khöng thïí tûå àoåc trïn micröfil liïn tuåc nhiïìu ngaây àïí cheáp ra haâng trùm trang tû liïåu. Nghô àïën di saãn, ngûúâi nghiïn cûáu sûu têìm chêëp nhêån boã tiïìn traã ngûúâi àoåc thuï trïn micröfil cheáp ra vúái giaá Ebooks.vdcmedia.com 20 TUYÏÍN TÊÅP TRÊÌN ÀÒNH LONG 15.000à (mûúâi lùm ngaân àöìng) möåt trang àûúåc àöå 450 chûä. Luác àêìu ngûúâi nhêån tûúãng dïî àaåt giaá nhêån laâm viïåc naây nhûng chó sau möåt ngaây thò boã vò àoåc lêu trïn micröfil xûúác múâ bõ hoa mùæt nhûác àêìu. Giaám àöëc Nhaâ xuêët baãn Vùn hoåc laâ nhaâ vùn nghiïn cûáu lyá luêån nïn thöng caãm vúái ngûúâi nghiïn cûáu sûu têìm gùåp khoá khùn trong khai thaác di saãn Trêìn Àònh Long. Öng àaä maånh daån àêìu tû kinh phñ húåp àöìng vúái sinh viïn nghó heâ höî trúå thïm ngûúâ i sûu têì m àêí y nhanh töëc àöå khai thaác tû liïåu. Nhúâ coá höî trúå êëy maâ soaån giaã súám hoaân têët baãn thaão Tuyïín têåp Trêìn Àònh Long. Ebooks.vdcmedia.com