http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
MUÏC LUÏC
Lôøi môû ñaàu
Chöông I: Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà giao nhaän haøng hoùa XNK
Moät soá vaán ñeà chung veà giao nhaän haøng hoùa XNK ---------------------------------1
COM
1.1.
1.1.1. Ñònh nghóa veà giao nhaän vaø ngöôøi giao nhaän -----------------------------------1
1.1.2. Phaïm vi hoaït ñoäng cuûa dòch vuï giao nhaän --------------------------------------2
1.1.3. Quyeàn haïn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi giao nhaän -----------------------------------4
1.1.4. Vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän-------------------------------------------------------4
1.1.5. Moái lieän heä giöõa ngöôøi giao nhaän vaø caùc beân coù lieân quan ------------------5
KS.
1.2. Caùc lôïi ñieåm cuûa ngöôøi giao nhaän trong thöông maïi quoác teá-------------------------6
1.2.1. Ñoái vôùi ngöôøi XK-------------------------------------------------------------------6
1.2.2. Ñoái vôùi ngöôøi nhaäp khaåu ----------------------------------------------------------6
1.3. Nhöõng ñoùng goùp cuûa giao nhaän vaän taûi quoác teá trong vieäc thöïc hieän chieán
löôïc kinh teá höôùng ngoaïi ôû nöôùc ta------------------------------------------------------7
BOO
1.4. Nghieäp vuï giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ----------------------------------------11
1.4.1. Toå chöùc giao haøng cho ngöôøi vaän taûi --------------------------------------------11
1.4.2. Toå chöùc nhaän haøng töø ngöôøi vaän taûi ---------------------------------------------12
1.5. Kinh nghieäm phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi quoác teá ôû caùc nöôùc --------------14
Keát luaän chöông I --------------------------------------------------------------------------------18
Chöông II: Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoùa XNK taïi Tp.HCM
2.1. Vaøi neùt veà hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu taïi Tp.HCM ----------------------------------19
KIL
O
2.1.1. Hoaït ñoäng xuaát khaåu ---------------------------------------------------------------19
2.1.2. Hoaït ñoäng nhaäp khaåu --------------------------------------------------------------22
2.2. Thöïc traïng hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu ôû Tp.HCM ------------25
2.2.1. Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån hoaït ñoäng GNHH XNK ôû Vieät
Nam------------------------------------------------------------------------------------------25
2.2.2. Vaán ñeà quaûn lyù ñoái vôùi doanh nghieäp kinh doanh dòch vuï GNHH
XNK -----------------------------------------------------------------------------------------27
2.2.3. Vò trí ñòa lyù cuûa Tp.HCM vaø thöïc traïng CSHT phuïc vuï GNHH XNK-------29
2.2.4. Hoạt động giao nhận hàng hóa XNK ở Tp.HCM ---------------------------------32
2.2.5. Phaân tích keát quaû khaûo saùt thöïc traïng GNHH XNK taïi Tp.HCM ------------34
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
2.2.5.1. Giao nhaän vaän taûi ñöôøng bieån, ñöôøng haøng khoâng --------------------------34
2.2.5.2. Giao nhaän haøng rôøi vaø container -----------------------------------------------35
2.2.5.3. Cô caáu haøng chæ ñònh vaø khoâng chæ ñònh trong giao nhaän vaän taûi ----------36
COM
2.2.5.4. Ñoái töôïng vaø caùch thöùc tieáp caän khaùch haøng cuûa coâng ty GNHH: --------37
2.2.5.5. Caùc loaïi hình dòch vuï giao nhaän haøng ñöôïc cung caáp -----------------------38
2.2.5.6. Nguyeân nhaân vaø caùc dòch vuï chuû haøng mua töø caùc coâng ty giao
nhaän------------------------------------------------------------------------------------------43
2.2.5.7. Vaán ñeà giaù vaø chaát löôïng dòch vuï----------------------------------------------44
2.3. Tieàm naêng, thaùch thöùc vaø döï baùo ñoái vôùi GNHH XNK taïi Tp.HCM khi
Vieät Nam gia nhaäp WTO -----------------------------------------------------------------46
KS.
2.3.1. Tieàm naêng ---------------------------------------------------------------------------46
2.3.2. Thaùch thöùc ---------------------------------------------------------------------------47
2.3.3. Döï baùo -------------------------------------------------------------------------------48
2.4. Ñaùnh giaù thöïc traïng giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu taïi Tp.HCM ------------49
2.4.1. Nhöõng thuaän lôïi coù ñöôïc ----------------------------------------------------------49
BOO
2.4.2. Nhöõng haïn cheá toàn ñoïng ----------------------------------------------------------50
Keát luaän chöông II
51
Chöông III: Moät soá giaûi phaùp ñaåy maïnh hoaït ñoäng GNHH XNK taïi p.HCM
3.1. Muïc tieâu vaø chính saùch phaùt trieån dòch vuï GNHH XNK taïi Tp.HCM -------------52
3.1.1. Muïc tieâu phaùt trieån ngaønh giao nhaän haøng hoùa XNK ôû Vieät Nam ----------52
3.1.2. Chính saùch phaùt trieån dòch vuï giao nhaän haøng hoùa XNK ôû Vieät Nam ------52
3.2.
Nhöõng giaûi phaùp ñaåy maïnh hoaït ñoäng giao nhaän haøng hoùa XNK ---------------------- 53
KIL
O
3.2.1 Nhoùm giaûi phaùp 1: Hoaøn thieän coâng taùc xaây döïng cô sôû haï taàng vaø taêng
naêng löïc chuyeân chôû cuûa ñoäi taøu ------------------------------------------------------ 53
3.2.1 Nhoùm giaûi phaùp 2: Hoaøn thieän vaø phaùt trieån hoaït ñoäng GNHH XNK ------------ 57
3.2.1. Nhoùm giaûi phaùp 3: Hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù haøng haûi vaø hoaït ñoäng cuûa
ngaønh haøng haûi vaø caùc ngaønh coù lieân quan ------------------------------------------- 65
3.3.
Kieán nghò ñoái vôùi nhaø nöôùc vaø caùc ban ngaønh lieân quan ---------------------------------- 69
Keát luaän chöông III ------------------------------------------------------------------------------------------ 70
Keát luaän
Taøi lieäu tham khaûo
Phuï luïc
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
]E^
YÙ nghóa choïn ñeà taøi:
COM
1.
Vaän taûi ngoaïi thöông laø moät boä phaän cuûa hoaït ñoäng XNK, chaúng nhöõng
goùp phaàn ñaûm baûo vaø naâng cao hieäu quaû XNK maø coøn coù vai troø thuùc ñaåy XNK
phaùt trieån. Vì vaäy coâng taùc toå chöùc vaø ñieàu haønh vaän taûi ngoaïi thöông phaûi
ñöôïc chuù troïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu vaø muïc tieâu ñaåy maïnh XNK, trong ñoù
khoâng theå khoâng ñeà caäp ñeán hoaït ñoäng giao nhaän ngoaïi thöông cuûa caùc coâng ty
nhaø XNK vaø caùc coâng ty vaän taûi.
KS.
giao nhaän (freight forwarder) ñoùng vai troø laø maéc xích lieân keát quan heä giöõa
Trong boái caûnh kinh teá ngaøy caøng phaùt trieån, nhaát laø khi Vieät Nam trôû
thaønh thaønh vieân WTO, hoaït ñoäng XNK ñöôïc ñaåy maïnh vaø cô cheá ñieàu haønh
ngaøy caøng thoâng thoaùng, hoaït ñoäng kinh doanh dòch vuï GNHH XNK cuõng seõ
ngaøy caøng nhieàu.
BOO
phaùt trieån maïnh. Soá löôïng caùc ñôn vò tham gia kinh doanh loaïi hình dòch vuï naøy
Tp.HCM vôùi vai troø laø moät trung taâm kinh teá, vôùi vò trí ñòa lyù thuaän lôïi
vaø cô sôû haøng taàng ôû möùc töông ñoái so vôùi caùc tænh thaønh khaùc trong nöôùc, nhaát
laø cuïm caûng vaø saân bay quoác teá laø nôi maø hoaït ñoäng XNK dieãn ra nhoän nhòp
nhaát, coù khoái löôïng haøng hoùa thoâng qua caûng, saân bay lôùn nhaát. Do vaäy, hoaït
ñoäng giao nhaän cuõng phaùt trieån soâi ñoäng. Tuy nhieân trong thôøi gian qua, hoaït
ñoäng naøy coøn dieãn ra moät caùch töï phaùt, chöa coù quy hoaïch cuï theå neân coøn
KIL
O
nhieàu haïn cheá, chöa ñaùp öùng ñöôïc heát nhu caàu vaän chuyeån haøng hoùa ngoaïi
thöông cuõng nhö chöa ñaït ñöôïc trình ñoä chuyeân moân hoùa caàn coù. Chính vì vaäy,
caàn coù nhöõng bieän phaùp saép xeáp, toå chöùc laïi caùc doanh nghieäp kinh doanh trong
lónh vöïc naøy moät caùch hôïp lyù hôn, ñoàng thôøi naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa
baûn thaân doanh nghieäp cuõng nhö hieäu quaû cuûa toaøn boä neàn kinh teá, nhaát laø
trong moäi quan heä vôùi hoaït ñoäng kinh doanh XNK.
Xuaát phaùt töø thöïc tieãn treân toâi ñaõ choïn ñeà taøi “Thöïc traïng vaø giaûi phaùp
phaùt trieån dòch vuï giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu taïi Tp.HCM” laøm
luaän vaên toát nghieäp cuûa mình.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
2.
Muïc tieâu nghieân cöùu:
Giôùi thieäu veà loaïi hình dòch vuï giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu
vaø laøm roõ vai troø quan troïng cuûa noù trong ngoaïi thöông.
Thoâng qua tìm hieåu, phaân tích, toång hôïp thöïc traïng hoaït ñoäng kinh
COM
doanh dòch vuï giao nhaän cuûa caùc doanh nghieäp treân ñòa baøn Tp.HCM,
töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp phaùt trieån loaïi hình dòch vuï naøy.
3.
Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:
Ñoái töôïng nghieân cöùu:
- Moät soá vaán ñeà lyù luaän lieân quan GNHH XNK
- Hoaït ñoäng GNHH XNK laø moät lónh vöïc raát phong phuù vaø ña daïng,
KS.
coù theå thöïc hieän baèng nhieàu phöông tieän vaän taûi nhö: ñöôøng bieån,
ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng boä, ñöôøng saét hay vaän taûi ña phöông thöùc,
do chính doanh nghieäp XNK hoaëc do caùc caùc coâng ty chuyeân kinh
doanh dòch vuï giao nhaän thöïc hieän
Phaïm vi nghieân cöùu: Caùc doanh nghieäp kinh doanh GNHH XNK taïi
BOO
Tp.HCM (khaûo saùt 27 coâng ty giao nhaän Tp.HCM) vaø caùc coâng ty
XNK – ñôn vò söû duïng dòch vuï naøy (khaûo saùt 24 doanh nghieäp XNK)
4.
Phöông phaùp nghieân cöùu: tham khaûo taøi lieäu lieân quan ñeà taøi, khaûo saùt,
thoáng keâ, so saùnh, döï baùo vaø nhöõng phöông phaùp toaùn hoïc ñôn giaûn ñeå
tieáp caän vaán ñeà. Töø ñoù phaân tích, toång hôïp vaø ñeà xuaát giaûi phaùp cho ñeà
taøi.
Keát caáu ñeà taøi: Ñeà taøi coù 70 trang, 21 baûng soá lieäu vaø 1 sô ñoà, ñöôïc chia
KIL
O
5.
laøm 3 chöông nhö sau:
Chöông I: Nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà giao nhaän haøng hoùa XNK
Chöông II: Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng GNHH XNK taïi Tp.HCM
Chöông III: Moät soá giaûi phaùp ñaåy maïnh hoaït ñoäng GNHH XNK taïi
Tp.HCM
----- o0o -----
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
CHÖÔNG I:
NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ
COM
GIAO NHAÄN HAØNG HOÙA XUAÁT NHAÄP KHAÅU
1.1.Moät soá vaán ñeà chung veà giao nhaän haøng hoùa xuaát nhaäp khaåu (XNK)
1.1.1.
Ñònh nghóa veà giao nhaän vaø ngöôøi giao nhaän
Dòch vuï giao nhaän, theo “Quy taéc maãu cuûa FIATA veà dòch vuï giao
nhaän”, laø baát kyø loaïi dòch vuï naøo lieân quan ñeán vaän chuyeån, gom haøng, löu
kho, boác xeáp, ñoùng goùi hay phaân phoái haøng hoùa cuõng nhö dòch vuï tö vaán hay coù
KS.
lieân quan ñeán caùc dòch vuï treân, keå caû caùc vaán ñeà haûi quan, taøi chính, mua baûo
hieåm, thanh toaùn, thu thaäp chöùng töø lieân quan ñeán haøng hoùa. Theo Luaät Thöông
maïi Vieät Nam, Giao nhaän haøng hoùa (GNHH) laø haønh vi thöông maïi, theo ñoù
ngöôøi laøm dòch vuï GNHH nhaän haøng töø ngöôøi göûi, toå chöùc vaän chuyeån, löu kho,
löu baõi, laøm caùc thuû tuïc giaáy tôø vaø caùc dòch vuï khaùc coù lieân quan ñeå giao haøng
giao nhaän khaùc.
BOO
cho ngöôøi nhaän theo uûy thaùc cuûa chuû haøng, cuûa ngöôøi vaän taûi hay cuûa ngöôøi
Ngöôøi kinh doanh dòch vuï giao nhaän goïi laø ngöôøi giao nhaän
(Forwarder/ Freight Forwarder/ Forwarding Agent). Ngöôøi giao nhaän coù theå laø
chuû haøng, chuû taøu, coâng ty xeáp dôõ, hay kho haøng, ngöôøi giao nhaän chuyeân
nghieäp hay baát cöù ngöôøi naøo khaùc coù ñaêng kyù kinh doanh dòch vuï GNHH. Theo
Luaät Thöông Maïi Vieät Nam thì ngöôøi laøm dòch vuï GNHH laø thöông nhaân coù
KIL
O
giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù kinh doanh dòch vuï GNHH.
Tröôùc ñaây, ngöôøi giao nhaän thöôøng chæ laøm ñaïi lyù (Agent) thöïc hieän
moät soá coâng vieäc do caùc nhaø xuaát, nhaäp khaåu uyû thaùc nhö: xeáp dôõ, löu kho
haøng hoùa, laøm thuû tuïc giaáy tôø, lo lieäu vaän taûi noäi ñòa, thuû tuïc thanh toaùn tieàn
haøng…
Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa thöông maïi quoác teá vaø söï tieán boä kyõ thuaät
trong ngaønh vaän taûi maø dòch vuï giao nhaän cuõng ñöôïc môû roäng hôn. Ngaøy nay,
ngöôøi giao nhaän ñoùng goùp vai troø quan troïng trong thöông maïi vaø vaän taûi quoác
teá. Ngöôøi giao nhaän khoâng chæ laøm caùc thuû tuïc haûi quan, hoaëc thueâ taøu maø coøn
cung caáp dòch vuï troïn goùi veà toaøn boä quaù trình vaän taûi vaø phaân phoái haøng hoùa.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
ÔÛ caùc nöôùc, ngöôøi giao nhaän ñöôïc goïi teân khaùc nhau: Ñaïi lyù haûi quan, Moâi giôùi
haûi quan, Ñaïi lyù thanh toaùn, Ñaïi lyù gôûi haøng vaø giao nhaän, Ngöôøi chuyeân chôû…
1.1.2.
Phaïm vi hoaït ñoäng cuûa dòch vuï giao nhaän: goàm:
COM
1.1.2.1. Thay maët ngöôøi göûi haøng (ngöôøi xuaát khaåu )
Choïn tuyeán ñöôøng, phöông thöùc vaän taûi vaø ngöôøi vaän taûi thích hôïp.
Löu khoang (book space) vôùi haõng taøu ñaõ choïn löïa.
Nhaän haøng, caáp caùc chöùng töø nhö: Giaáy chöùng nhaän haøng cuûa ngöôøi
giao nhaän (FCR), giaáy chöùng nhaän vaän chuyeån cuûa ngöôøi giao nhaän
(FCT)...
Nghieân cöùu caùc ñieàu khoaûn cuûa tín duïng thö vaø caùc quy ñònh cuûa chính
KS.
quyeàn ñöôïc aùp duïng cho vieäc göûi haøng cuûa nöôùc xuaát khaåu (XK), nöôùc
nhaäp khaåu (NK), cuõng nhö ôû baát cöù nöôùc quaù caûnh naøo, cuõng caàn
chuaån bò moïi chöùng töø caàn thieát.
Ñoùng goùi haøng hoùa (tröø khi vieäc naøy do ngöôøi göûi haøng thöïc hieän tröôùc
khi giao haøng cho ngöôøi giao nhaän) coù tính ñeán tuyeán ñöôøng, phöông
BOO
thöùc vaän taûi, baûn chaát haøng hoùa vaø caùc luaät leä aùp duïng neáu coù nöôùc
XK, caùc nöôùc chuyeån taûi vaø nöôùc ñeán.
Saép xeáp vieäc löu kho (warehousing) haøng hoùa neáu caàn; caân, ño haøng.
Löu yù ngöôøi göûi haøng veà nhu caàu mua baûo hieåm vaø neáu ngöôøi göûi haøng
yeâu caàu, seõ lo lieäu mua baûo hieåm haøng.
Vaän chuyeån haøng vaøo caûng, saép xeáp vieäc khai haûi quan, lo caùc thuû tuïc,
KIL
O
chöùng töø lieân heä vaø giao nhaän haøng cho ngöôøi vaän taûi.
Lo vieäc giao dòch hoái ñoaùi neáu coù.
Thanh toaùn chi phí vaø caùc phí toån khaùc, bao goàm cöôùc phí.
Nhaän vaän ñôn coù kyù teân cuûa haõng taøu vaø giao cho ngöôøi nhaän haøng.
Thu xeáp vieäc chuyeån taûi treân ñöôøng ñi neáu caàn.
Giaùm saùt vieäc dòch chuyeån haøng treân ñöôøng ñöa tôùi ngöôøi nhaän haøng
thoâng qua caùc cuoäc tieáp xuùc vôùi haõng taøu vaø ñaïi lyù cuûa ngöôøi giao nhaän
ôû nöôùc ngoaøi ñoái vôùi haøng.
Ghi nhaän caùc toån thaát hoaëc maát maùt ñoái vôùi haøng (damages of losses).
Giuùp ngöôøi göûi haøng khieáu naïi ngöôøi vaän taûi veà toån thaát haøng neáu coù.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1.1.2.2. Thay maët ngöôøi nhaän haøng hay ngöôøi nhaäp khaåu
Thay maët ngöôøi nhaän haøng giaùm saùt vieäc chuyeån dòch haøng, khi ngöôøi
nhaän haøng lo vieäc vaän taûi haøng nhö nhaäp theo FOB chaúng haïn.
Nhaän vaø kieåm soaùt moïi chöùng töø lieân quan ñeán vieäc vaän chuyeån haøng.
Nhaän haøng töø ngöôøi vaän taûi vaø neáu caàn, traû cöôùc phí.
Saép xeáp vieäc khai haûi quan vaø traû thueá, leä phí vaø caùc chi phí khaùc cho
COM
haûi quan vaø caùc cô quan coâng quyeàn khaùc.
Saép xeáp vieäc löu kho quaù caûnh (transit warehousing) neáu caàn.
Giao haøng ñaõ laøm thuû tuïc haûi quan cho ngöôøi nhaän
Giuùp ñôõ ngöôøi nhaän haøng; tieán haønh vieäc khieáu naïi ñoái vôùi haõng taøu veà
KS.
vieäc maát haøng hay baát cöù hö haïi naøo ñoái vôùi haøng.
Giuùp ngöôøi nhaän haøng trong vieäc löu kho vaø phaân phoái haøng neáu caàn.
1.1.2.3. Caùc dòch vuï khaùc
Ngoaøi caùc dòch vuï ñaõ neâu ôû treân, ngöôøi giao nhaän cuõng coù theå laøm caùc
dòch vuï giao nhaän khaùc phaùt sinh trong caùc nghieäp vuï quaù caûnh vaø caùc dòch vuï
BOO
ñaëc bieät khaùc nhö caùc dòch vuï gom haøng lieân heä ñeán haøng hoùa theo döï aùn, caùc
döï aùn chìa khoùa trao tay (cung caáp thieát bò, nhaø xöôûng… saün saøng cho vaän
haønh)... Ngöôøi giao nhaän cuõng coù theå thoâng baùo cho khaùch haøng veà nhu caàu
tieâu duøng, caùc thò tröôøng môùi, tình hình caïnh tranh, chieán löôïc XK, caùc ñieàu
khoaûn thöông maïi thích hôïp caàn phaûi coù trong hôïp ñoàng ngoaïi thöông.
1.1.2.4. Caùc loaïi haøng hoùa ñaëc bieät
KIL
O
Ngöôøi giao nhaän thöôøng laøm dòch vuï haøng baùch hoùa nhö: thaønh phaåm,
haøng thoâ, baùn thaønh phaåm vaø caùc haøng hoùa linh tinh khaùc trao ñoåi trong maäu
dòch quoác teá. Tuy nhieân, hoï cuõng coù theå laøm caùc dòch vuï khaùc coù lieân heä ñeán
haøng hoùa ñaëc bieät vaø moät soá ngöôøi giao nhaän coù theå chuyeân laøm caùc dòch vuï
treân, ñoù laø:
Vaän chuyeån haøng theo döï aùn: vieäc naøy chuû yeáu lieân quan ñeán vaän
chuyeån thieát bò maùy moùc, thieát bò naëng… ñeå xaây döïng caùc coâng trình
lôùn nhö saân bay, nhaø maùy hoùa chaát, nhaø maùy thuûy ñieän, nhaø maùy loïc
daàu… töø nôi nhaø saûn xuaát ñeán coâng trình xaây döïng. Vieäc di chuyeån caùc
haøng hoùa naøy caàn ñöôïc hoaïch ñònh caån thaän ñeå ñaûm baûo vieäc giao
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
ñuùng haïn vaø coù theå caàn phaûi caàn caåu loaïi naëng, xe vaän taûi ngoaïi côõ,
caùc loaïi taøu ñaëc bieät.
Trieãn laõm ôû haûi ngoaïi: ngöôøi giao nhaän thöôøng ñöôïc nhöõng ngöôøi toå
COM
chöùc trieãn laõm giao cho vieäc chuyeån haøng ñeán nôi trieãn laõm ôû nöôùc
khaùc. Ngöôøi giao nhaän phaûi tuaân theo caùc chæ daãn ñaëc bieät cuûa caùc
ngöôøi toå chöùc trieãn laõm veà hình thöùc vaän chuyeån ñöôïc söû duïng veà nôi
cuï theå, laøm thuû tuïc haûi quan ôû nöôùc ñeán khi giao haøng trieãn laõm, caùc
chöùng töø caàn coù.
1.1.3.
Quyeàn haïn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi giao nhaän
1.1.3.1. Vôùi tö caùch laø ñaïi lyù
KS.
Ngöôøi giao nhaän thöôøng chaáp nhaän traùch nhieäm do loãi cuûa baûn thaân
nhö:
Giao haøng traùi vôùi chæ thò; nhaàm laãn khi khai haûi quan
Queân mua baûo hieåm haøng duø coù chæ thò cuûa chuû haøng.
Taùi xuaát khoâng laøm ñuùng caùc thuû tuïc caàn thieát veà vieäc hoaøn thueá
Göûi haøng cho nôi ñeán sai; giao haøng maø khoâng thu tieàn maët…
BOO
Ngöôøi giao nhaän cuõng bò beân thöù ba khieáu naïi veà baát cöù hö hoûng, maát
haøng hay toån haïi caù nhaân ñaõ gaây cho hoï trong luùc thöïc hieän dòch vuï. Ngöôøi giao
nhaän thöôøng khoâng nhaän traùch nhieäm veà caùc haønh vi thieáu soùt cuûa beân thöù ba
nhö ngöôøi vaän taûi, ngöôøi nhaän laïi dòch vuï giao nhaän, mieãn laø ñaõ bieåu hieän ñaày
ñuû söï quan taâm chu ñaùo vieäc choïn beân thöù ba ñoù.
KIL
O
1.1.3.2. Vôùi tö caùch laø ngöôøi uûy thaùc
Ngöôøi giao nhaän kyù hôïp ñoàng ñoäc laäp, ñaûm nhaän traùch nhieäm vôùi danh
nghóa cuûa mình thöïc hieän caùc dòch vuï do khaùch haøng yeâu caàu. Ngöôøi giao nhaän
chòu traùch nhieäm veà caùc haønh vi vaø sai soùt cuûa ngöôøi vaän chuyeån vaø ngöôøi nhaän
laïi dòch vuï giao nhaän maø mình söû duïng ñeå thöïc hieän hôïp ñoàng.
1.1.3.3. Luaät thöông maïi Vieät Nam quy ñònh quyeàn, nghóa vuï ngöôøi giao
nhaän
Ñöôïc höôûng tieàn coâng vaø caùc khoaûn thu nhaäp hôïp lyù.
Thöïc hieän ñaày ñuû caùc nghóa vuï cuûa mình theo hôïp ñoàng
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Trong quaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng, coù theå thöïc hieän khaùc vôùi chæ daãn
cuûa khaùch haøng, nhöng phaûi thoâng baùo ngay cho khaùch haøng.
Neáu hôïp ñoàng khoâng thoûa thuaän veà thôøi haïn cuï theå thöïc hieän nghóa vuï
lyù.
1.1.4.
Vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän
1.1.4.1. Moâi giôùi haûi quan
COM
vôùi khaùch haøng, phaûi thöïc hieän nghóa vuï cuûa mình trong thôøi gian hôïp
Ban ñaàu, ngöôøi giao nhaän chæ hoaït ñoäng trong nöôùc, phuï traùch laøm thuû
tuïc haûi quan ñoái vôùi haøng NK. Sau ñoù, hoï ñaõ môû roäng hoaït ñoäng phuïc vuï caû
haøng XK vaø daønh choã chôû haøng trong vaän taûi quoác teá hoaëc löu cöôùc ñoái vôùi caùc
KS.
haõng taøu theo söï uûy thaùc cuûa ngöôøi XK hoaëc ngöôøi NK. Treân cô sôû ñöôïc Nhaø
nöôùc cho pheùp, ngöôøi giao nhaän thay maët ngöôøi XK/NK ñeå khai baùo, laøm thuû
tuïc haûi quan nhö laø moät moâi giôùi haûi quan.
1.1.4.2. Ñaïi lyù (Agent)
Tröôùc ñaây, ngöôøi giao nhaän chæ hoaït ñoäng nhö moät caàu noái giöõa ngöôøi
BOO
gôûi haøng vaø ngöôøi chuyeân chôû, nhö laø moät ñaïi lyù cuûa ngöôøi chuyeân chôû hoaëc
ngöôøi göûi haøng. Ngöôøi giao nhaän nhaän uûy thaùc töø chuû haøng hoaëc töø ngöôøi
chuyeân chôû ñeå thöïc hieän caùc coâng vieäc khaùc nhau nhö: nhaän haøng, giao haøng,
laäp chöùng töø, laøm thuû tuïc haûi quan, löu kho… treân cô sôû hôïp ñoàng uyû thaùc.
1.1.4.3. Ngöôøi gom haøng (Cargo Consolidator)
ÔÛ Chaâu AÂu, ngöôøi giao nhaän töø laâu ñaõ cung caáp dòch vuï gom haøng ñeå
KIL
O
phuïc vuï cho vaän taûi ñöôøng saét. Ñaëc bieät, trong vaän taûi haøng hoùa baèng container
dòch vuï gom haøng laø khoâng theå thieáu ñöôïc nhaèm bieán loâ haøng leû (LCL) thaønh
loâ haøng nguyeân (FCL) ñeå taän duïng söùc chôû cuûa container vaø giaûm cöôùc phí vaän
taûi.
1.1.4.4. Ngöôøi chuyeân chôû (Carrier)
Ngaøy nay trong nhieàu tröôøng hôïp, ngöôøi giao nhaän ñoùng vai troø laø
ngöôøi chuyeân chôû, töùc ngöôøi giao nhaän tröïc tieáp kyù hôïp ñoàng vaän taûi vaø chòu
traùch nhieäm chuyeân chôû haøng vôùi chuû haøng. Ngöôøi giao nhaän ñoùng vai troø laø
ngöôøi thaàu chuyeân chôû (neáu khoâng tröïc tieáp chuyeân chôû) hoaëc laø ngöôøi chuyeân
chôû tröïc tieáp.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1.1.4.5. Ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc (MTO)
Trong tröôøng hôïp ngöôøi giao nhaän cung caáp dòch vuï vaän taûi ñi suoát
hoaëc coøn goïi laø vaän taûi “töø cöûa ñeán cöûa”, thì ngöôøi giao nhaän ñaõ ñoùng vai troø laø
COM
ngöôøi kinh doanh vaän taûi ña phöông thöùc. MTO cuõng laø ngöôøi chuyeân chôû vaø
phaûi chòu traùch nhieäm ñoái vôùi haøng hoùa trong suoát haønh trình vaän taûi.
1.1.5.
Moái lieän heä giöõa ngöôøi giao nhaän vaø caùc beân coù lieân quan
1.1.5.1. Chính quyeàn vaø caùc cô quan coâng quyeàn khaùc: goàm:
Cô quan haûi quan ñeå khai haûi quan
Cô quan caûng ñeå laøm thuû tuïc thoâng qua caûng
Ngaân haøng trung öông ñeå ñöôïc pheùp kieåm tra hoái ñoaùi
Boä Y Teá ñeå xin giaáy pheùp y teá.
Vieân chöùc laõnh söï ñeå xin giaáy chöùng nhaän xuaát xöù.
Caùc cô quan kieåm soaùt maäu dòch XNK.
Caùc cô quan caáp giaáy pheùp vaän taûi
1.1.5.2. Caùc cô quan tö nhaân: goàm:
KS.
Ngöôøi giöõ kho ñeå löu kho haøng hoùa.
Ngöôøi vaän taûi hay caùc cô quan khaùc nhö: chuû taøu, ngöôøi kinh doanh
BOO
vaän taûi ñöôøng boä, ñöôøng saét, ñöôøng haøng khoâng, ñöôøng thuûy noäi ñòa veà
vieäc saép xeáp lòch trình vaø löu khoang.
Ngöôøi baûo hieåm ñeå baûo hieåm haøng hoùa.
Toå chöùc ñoùng goùi ñeå ñoùng goùi haøng hoùa.
Ngaân haøng thöông maïi ñeå thöïc hieän tín duïng chöùng töø.
1.2.
KIL
O
Caùc lôïi ñieåm cuûa ngöôøi giao nhaän trong thöông maïi quoác teá
Khi ñaõ kyù keát hôïp ñoàng ngoaïi thöông, hai beân XNK phaûi tieán haønh
thöïc hieän hôïp ñoàng ñoù; trong ñoù coù vaán ñeà raát quan troïng laø laøm thuû tuïc giao
haøng treân taøu neáu laø XK vaø laøm thuû tuïc nhaän haøng töø taøu neáu laø NK. Caùc thuû
tuïc lieân quan ñeán vaán ñeà treân nhö thueâ phöông tieän vaän taûi, ñöa haøng vaøo caûng,
chaát haøng leân taøu; hoaëc laøm thuû tuïc nhaän haøng töø taøu, laøm thuû tuïc haûi quan, löu
kho haøng ñôïi noäp thueá, thueâ phöông tieän vaän taûi chôû haøng veà kho cuûa coâng ty…
Nhôø ngöôøi giao nhaän, caùc coâng ty XNK coù caùc ñieåm lôïi sau:
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1.2.1.
Ñoái vôùi ngöôøi XK
Giaûm ñöôïc nhaân söï trong coâng ty, khi vieäc giao nhaän haøng khoâng
thöôøng xuyeân vaø khoâng coù giaù trò lôùn.
Giaûm thieåu ñöôïc caùc ruûi ro ñoái vôùi haøng vaø tieát kieäm ñöôïc thôøi gian
COM
thöïc hieän giao nhaän haøng vôùi taøu do khoâng coù kieán thöùc chuyeân ngaønh
vaø kinh nghieäm so vôùi ngöôøi giao nhaän chuyeân soáng baèng dòch vuï naøy.
Thöïc hieän vieäc giao nhaän haøng ñuùng ngaøy thaùng do hôïp ñoàng ñaõ quy
ñònh, traùnh vieäc gaây chaäm treã laøm ngöôøi NK coù lyù do yeâu caàu giaûm giaù
haøng hoaëc khoâng thanh toaùn tieàn haøng.
Neáu haøng phaûi chuyeån taûi ôû moät nöôùc thöù ba, ngöôøi giao nhaän ñaûm
KS.
traùch vieäc nhaän haøng töø taøu thöù nhaát vaø tìm caùch göûi haøng leân taøu thöù
hai ñeå ñi ñeán caûng cuoái cuûa ngöôøi NK, maø ngöôøi XK khoûi phaûi coù ñaïi
dieän taïi nöôùc thöù ba lo vieäc treân neân ñôõ phaûi toán phí.
Ngöôøi giao nhaän thöôøng xuyeân tieáp xuùc vôùi haõng taøu neân bieát roõ haõng
taøu naøo coù uy tín, cöôùc phí hôïp lyù, tuoåi taøu, lòch trình taøu nhaèm haïn cheá
naøy.
1.2.2.
Ñoái vôùi ngöôøi NK
BOO
ruûi ro ñoái vôùi haøng so vôùi ngöôøi XK khoâng chuyeân moân veà lónh vöïc
Töông töï, ngöôøi NK cuõng giaûm bôùt ñöôïc nhaân söï, giaûm phí.
Traùnh ñöôïc nhieàu ruûi ro, khi nhaän haøng töø taøu, nhaát laø ñoái vôùi haøng rôøi
nhö phaân boùn, boät mì, xi maêng, … vì thuû tuïc nhaän haøng phöùc taïp. Neáu
KIL
O
khoâng naém vöõng caùc thuû tuïc naøy, trong tröôøng hôïp taøu giao haøng thieáu,
hoaëc hö do taøu baûo quaûn khoâng toát, ngöôøi NK seõ khoâng bieát laäp caùc
chöùng töø lieân heä nhö: giaáy chöùng nhaän haøng giao thieáu; bieân baûn haøng
ñoã vôõ vaø hö hoûng; môøi baûo hieåm giaùm ñònh vaø laäp bieân baûn giaùm ñònh…
seõ khoù khieáu naïi ñoøi taøu boài thöôøng hoaëc ñoøi coâng ty baûo hieåm boài
thöôøng, neáu haøng ñöôïc baûo hieåm…
Nhaän haøng nhanh ñeå giaûi toûa kho baõi ñeå traùnh bò phaït vì löu kho baõi ôû
caûng quaù haïn…, giuùp tieâu thuï haøng treân thò tröôøng nhanh.
Thay maët ngöôøi NK ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa hoï baèng caùch laäp caùc
chöùng töø lieân quan ñeå khieáu naïi taøu, caûng gaây toån thaát ñoái vôùi haøng.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1.3.
Nhöõng ñoùng goùp cuûa GNHH XNK trong vieäc thöïc hieän chieán löôïc
kinh teá höôùng ngoaïi ôû nöôùc ta
Nhöõng ñoùng goùp cuûa GNHH XNK trong vieäc thöïc hieän chieán löôïc kinh
COM
teá höôùng ngoaïi, thuùc ñaåy ngoaïi thöông phaùt trieån trong nhöõng naêm gaàn ñaây raát
to lôùn. ÔÛ nöôùc ta ngaønh giao nhaän vaän taûi ñöôïc xaây döïng keå töø khi mieàn Baéc
ñöôïc giaûi phoùng nhaèm muïc ñích phuïc vuï cho hoaït ñoäng ngoaïi thöông. Traûi qua
nhöõng naêm thaùng khoâi phuïc vaø phaùt trieån kinh teá roài tieáp ñeán nhöõng naêm thaùng
khaùng chieán choáng Myõ cöùu nöôùc, hoaït ñoäng giao nhaän goùp phaàn ñaéc löïc phuïc
vuï chieán ñaáu, saûn xuaát vaø ñôøi soáng.
Naêm 1975, sau khi Ñaø Naüng, Saøi Goøn ñöôïc giaûi phoùng, hoaït ñoäng giao
KS.
nhaän ñöôïc trieån khai kòp thôøi phuïc vuï XNK haøng hoùa ôû mieàn Trung vaø mieàn
Nam. Ñaây laø thôøi kyø caû nöôùc baét ñaàu khoâi phuïc kinh teá vaø xaây döïng CNXH,
thöïc hieän giao nhaän haøng vieän trôï NK cuûa caùc nöôùc baïn XHCN, vaø giao nhaän
XK nhöõng maët haøng trao ñoåi hai chieàu theo nghò ñònh thö vôùi caùc nöôùc. Moãi
ñaàu naêm, TCT Vietrans lieân laïc chaët cheõ vôùi 14 TCT thöông maïi, XNK lôùn
BOO
trong nöôùc ñeå leân keá hoaïch thöïc hieän saûn löôïng giao nhaän moãi naêm vaø naêm
naøo cuõng hoaøn thaønh vaø vöôït möùc chæ tieâu giao nhaän cuûa nhaø nöôùc giao.
Naêm 1979, chieán tranh bieân giôùi phía Baéc noå ra, Trung Quoác caét tuyeán
ñöôøng saét lieân vaän quoác teá noái Vieät Nam vôùi caùc nöôùc XHCN, toaøn boä hoaït
ñoäng giao nhaän laïi chuyeån sang giao nhaän ñöôøng bieån vôùi vieäc thieát laäp tuyeán
giao nhaän töø Vieät Nam noái lieàn caûng Vladivostok cuûa Lieân Xoâ, giai ñoaïn naøy
KIL
O
theå hieän tinh thaàn phoái hôïp cao giöõa ngaønh giao nhaän Vieät Nam vôùi caùc lieân
ñoaøn giao nhaän cuûa caùc nöôùc thuoäc Hoäi ñoàng töông trôï Kinh teá- khoái SEV, Lieân
ñoaøn giao nhaän Ngoaïi thöông Sojuztransit cuûa Lieân Xoâ lo veà hoaït ñoäng chuyeån
taûi quaù caûnh haøng. Nhieàu phöông thöùc giao nhaän haøng môùi töø taøu roll-on, taøu
Lash ñöôïc thöïc hieän hoaøn haûo. Töø naêm 1975 ñeán naêm 1984 thöïc hieän giao
nhaän ñöôïc 60 trieäu taán haøng XNK töø Baéc ñeán Nam qua 3 caûng chính: Haûi
Phoøng, Ñaø Naüng vaø Saøi Goøn, ñaûm baûo giao nhaän an toaøn 90% toång löôïng haøng
NK vaø 70% löôïng haøng XK. Chæ voûn veïn 2000m2 kho, hôn chuïc chieác ñaàu keùo
vaø moät soá xe taûi cuõ luùc ban ñaàu, ngaønh giao nhaän ñaõ phuïc vuï ñaéc löïc cho ngoaïi
thöông Vieät Nam vaø ngaøy caøng phaùt trieån veà qui moâ vaø chaát löôïng phuïc vuï.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Ngaøy nay, ngaønh GNHH XNK quaûn lyù hôn 200.000m2 kho baõi, söû duïng treân
300 xe taûi caùc loaïi vaø xaây döïng heä thoáng chi nhaùnh khaép caùc vuøng troïng ñieåm
kinh teá cuûa caû nöôùc.
COM
Töø naêm 1986 trôû ñi, hoaït ñoäng giao nhaän thöïc söï chuyeån mình vaø phaùt
trieån ñaùp öùng hieäu quaû hoaït ñoäng ngoaïi thöông, kinh teá ñoái ngoaïi khi nhaø nöôùc
chuû tröông chuyeån sang kinh teá thò tröôøng. Nhieàu coâng ty giao nhaän vaän taûi ra
ñôøi, nhieàu hoaït ñoâng kinh doanh môùi xuaát hieän nhö laøm ñaïi lyù haõng giao nhaän,
ñaïi lyù taøu bieån nöôùc ngoaøi, giao nhaän ñöôøng haøng khoâng ñaõ laøm cho ngaønh
kinh doanh giao nhaän caøng phong phuù vaø ña daïng vôùi nhieàu loaïi hình dòch vuï
cung caáp cho neàn kinh teá, phuïc vuï ñaéc löïc cho hoaït ñoäng XNK. Giao nhaän ngaøy
KS.
nay khoâng chæ laøm giao nhaän ñôn thuaàn töø noäi ñòa ra caûng khaåu, bieân giôùi vaø
ngöôïc laïi maø coøn thöïc hieän vaän taûi quoác teá ña phöông thöùc treân phaïm vi quoác
teá mang laïi hieäu quaû thieát thöïc, cuï theå laø:
Phaùt trieån caùc tuyeán vaän chuyeån nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït
ñoäng kinh teá ngoaïi thöông: coâng ty giao nhaän vaän taûi keát hôïp maïng
BOO
löôùi vaän taûi noäi ñòa vaø heä thoáng vaän taûi bieån, haøng khoâng quoác teá, söû
duïng caùc thieát bò xeáp dôõ löu kho haøng hoùa taïi caùc ñaàu moái giao thoâng
laø khoâng theå thieáu ñöôïc. Nhö vaäy, quy trình vaän chuyeån ñöôïc kheùp kín,
ñoàng boä laøm taêng theâm hieäu quaû trong vaän taûi, tieát kieäm chi phí vaø loaïi
boû phí toån cheát. Giao nhaän vaän taûi goùp phaàn thay ñoåi cô caáu haøng hoùa,
thò tröôøng trong buoân baùn quoác teá cuûa Vieät Nam. Tröôùc ñaây chuû yeáu
KIL
O
xuaát haøng nguyeân lieäu thoâ chöa qua cheá bieán vôùi soá löôïng lôùn ñi Lieân
Xoâ, caùc nöôùc Ñoâng AÂu baèng ñoäi taøu vieãn döông cuûa Lieân Xoâ, Ñöùc chöù
khoâng theå löïa choïn haõng taøu naøo khaùc, thaäm chí haøng göûi ñi Singapore
cuõng duøng taøu Lieân Xoâ. Haøng ra khoûi Vieät Nam hoaøn toaøn phoù maëc
cho lieân ñoaøn giao nhaän ngoaïi thöông Lieân Xoâ Sojuzuneshtrans vaø cuûa
caùc nöôùc XHCN.
Ña daïng hoùa loaïi hình phuïc vuï vaø taêng möùc cung veà giao nhaän vaän
taûi: Ngaøy nay, giao nhaän quoác teá ñaõ phaùt trieån, caùc coâng cuï vaän taûi
chuyeân duïng nhö taøu roll on, taøu container coù troïng taûi lôùn ñöôïc söû
duïng giuùp giaù thaønh vaän taûi giaûm, taïo ñieàu kieän môû roäng chuûng loaïi
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
maët haøng xuaát. Löôïng haøng qua cheá bieán xuaát baèng container taêng
nhanh. Haøng göûi ñi Taây AÂu, Ñòa trung Haûi qua keânh ñaøo Suez laøm chi
phí vaän chuyeån vaø cöï ly giaûm moät nöûa, hoaëc sang taän Chaâu Phi, Nam
COM
Myõ vôùi tuyeán ñöôøng ngaén nhaát. Tröôùc ñaây moãi thaùng chæ coù töø 2 ñeán 3
chuyeán taøu caäp caûng nhaän haøng thì hieän nay moãi ngaøy ñeàu coù moät
chuyeán taøu con thoi ñi töø Caûng Saøi Goøn sang caùc caûng chuyeån taûi
Singapore, HongKong ñeå tieáp tuïc xeáp haøng leân taøu meï chôû ñi khaép
Chaâu luïc. Hoaït ñoäng giao nhaän ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc, giaûm tình
traïng taéc ngheõn haøng, hay haøng hoùa phaûi chôø taøu quaù laâu ôû caûng, thôøi
cuûa ngoaïi thöông Vieät Nam.
KS.
gian XNK ñöôïc ruùt ngaén, giuùp gia taêng nhanh toác ñoä quay voøng voán
Giao nhaän vaän taûi ñöôøng khoâng phaùt trieån: Töø 1992 trôû veà tröôùc, ôû
Vieät Nam khoâng coù giao nhaän haøng hoùa ñöôøng khoâng. Töø 1993 trôû ñi,
nhieàu haõng giao nhaän quoác teá vaøo Vieät Nam môû ra loaïi hình giao nhaän
vaän taûi quoác teá baèng ñöôøng haøng khoâng. Loaïi hình naøy goùp phaàn thuùc
BOO
ñaåy hoaït ñoäng thöông maïi ñöôøng haøng khoâng gia taêng nhanh vôùi tæ leä
taêng töø 10% ñeán 20% moãi naêm, bình quaân coù khoaûng 80 nghìn taán
haøng ñöôïc giao nhaän qua 3 saân bay quoác teá chính: Noäi Baøi, Ñaø Naüng,
Taân Sôn Nhaát. Thoâng qua maïng löôùi toaøn caàu cuûa caùc haõng giao nhaän
nöôùc ngoaøi, caùc coâng ty trong nöôùc coù theå göûi haøng ñeán treân 180 thaønh
phoá lôùn khaép nôi treân theá giôùi moät caùch nhanh choùng, hoaït ñoäng giao
KIL
O
nhaän vaän taûi quoác teá ñaõ taùc ñoäng tích cöïc ñeán giôùi kinh doanh ñaàu tö
trôû laïi Vieät Nam.
Laøm gia taêng trò giaù haøng XK Vieät Nam: hoaït ñoäng tieáp thò- saûn
xuaát-phaân phoái haøng hoùa ñoøi hoûi coù kho baõi baûo quaûn haøng moät caùch
thích hôïp sao cho haøng hoùa luoân saün saøng ñeå chôû tôùi baát cöù nôi ngöôøi
mua yeâu caàu. Caùc cô sôû kho baõi ñöôïc xaây döïng taïi nhöõng ñòa ñieåm
thuaän lôïi ñuû söùc chöùa löôïng lôùn haøng, ñoàng thôøi caùc coâng ty giao nhaän
vaän taûi caáp theâm caùc dòch vuï hoã trôï nhö phaân loaïi, ñoùng goùi bao bì
nhaèm baûo quaûn toát vaø laøm taêng giaù trò haøng hoùa. Tröôùc 1990, chuû yeáu
giao nhaän haøng XK qua caûng Saøi Goøn döôùi daïng haøng bao rôøi deã ñoå vôõ
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
neân tyû leä hö hoûng cao, hieän nay haøng xuaát baèng container ngay caøng
taêng goùp phaàn ñaûm baûo phaåm chaát haøng hoùa khi ñeán thò tröôøng tieâu
thuï.
Giao nhaän vaän taûi laø chieác caàu noái thoâng tin giöõa caùc ngaønh höõu
COM
quan trong hoaït ñoäng ngoaïi thöông: Coâng ty giao nhaän luoân luoân duy
trì thoâng tin lieân laïc giöõa nhaø XK vôùi khaùch haøng nöôùc ngoaøi, caùc ñaïi
lyù vaän taûi, caùc coâng ty kho haøng vaø vôùi caùc toå chöùc trung gian khaùc nhö
ñôn vò uûy thaùc XNK, khai thueá haûi quan, moâi giôùi thueâ taøu, ngaân haøng,
baûo hieåm… Nhöõng moái quan heä naøy giuùp caùc ñôn vò XK trong nöôùc coù
theå giaùm saùt moät caùch chính xaùc haønh trình vaän chuyeån cuûa haøng XK
KS.
theo yeâu caàu cuûa ngöôøi mua haøng nöôùc ngoaøi. Nhieàu thieát bò naëng,
coâng trình ñoàng boä nhaäp vaøo nöôùc ta phuïc vuï CNH-HÑH ñöôïc giaùm
saùt vaän chuyeån moät caùch chaët cheõ, an toaøn nhôø söï phoái hôïp giöõa caùc
coâng ty giao nhaän vaø heä thoáng ñaïi lyù.
Thuùc ñaåy hình thaønh vaø phaùt trieån caùc trung taâm saûn xuaát kinh
BOO
doanh: Giaùo sö tieán só H.B.DESAI - Giaùm ñoác hoïc vieän ngoaïi thöông
AÁn Ñoä trong baøi vieát “Vai troø cuûa ngöôøi giao nhaän vaän taûi trong ngoaïi
thöông Vieät Nam” coù nhaän xeùt: “ôû Vieät Nam, vieäc toå chöùc vaø thöïc
hieän chöùc naêng cuûa heä thoáng vaän taûi noäi ñòa vaø ven bieån döïa treân cô sôû
ñaùng tin caäy vaø coù hieäu quaû mang taàm quan troïng ñaëc bieät. Heä thoáng
vaän taûi ñöôøng saét, boä, bieån, haøng khoâng ñoùng vai troø quyeát ñònh trong
vieäc giao haøng hoùa ñeán nhöõng ñòa ñieåm xa xoâi hay ôû nöôùc ngoaøi”.
KIL
O
Tröôùc ñaây Bình Döông, Ñoàng Nai chuû yeáu xuaát haøng noâng saûn, caây
coâng nghieäp chieám gaàn 80% kim ngaïch cuûa tænh. Ngaøy nay caùc KCN,
KCX moïc leân laøm thay ñoåi cô caáu kinh teá, tyû leä haøng coâng nghieäp taêng
25-30% trong toång saûn löôïng vaø ñöôïc ñöa veà caûng Saøi Goøn, saân bay
Taân Sôn Nhaát ñeå xuaát ra nöôùc ngoaøi. Caùc coâng ty giao nhaän ñaõ nhanh
choùng thieát laäp vaên phoøng lieân laïc, kho gom haøng quoác teá taïi Bieân
Hoøa, KCN Soùng Thaàn, KCX Linh Trung ñeå phuïc vuï kòp thôøi vieäc XNK
haøng hoùa. Giao nhaän vaän taûi thuùc ñaåy phaùt trieån XK, phaùt trieån ngaønh
ngheà môùi, goùp phaàn thay ñoåi cô caáu kinh teá, hình thaønh caùc KCN – ñoâ
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
thò môùi ôû vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam vaø caùc trung taâm saûn xuaát
kinh doanh cuûa caû nöôùc.
Qua phaân tích treân cho thaáy nhöõng ñoùng goùp raát quan troïng cuûa dòch vuï
COM
giao nhaän vaän taûi quoác teá trong vieäc thöïc hieän chieán löôïc kinh teá höôùng ngoaïi ôû
nöôùc ta. Khoâng coù giao nhaän vaän taûi quoác teá thì haøng hoùa XK khoâng theå ñöa
ñeán thò tröôøng tieâu thuï deã daøng, ñoàng thôøi haøng hoùa phuïc vuï saûn xuaát, tieâu
duøng, maùy moùc thieát bò caàn thieát cho coâng cuoäc CNH-HÑH gaëp raát nhieàu trôû
ngaïi khi mang vaøo Vieät Nam neáu nhö ngaønh giao nhaän vaän taûi quoác teá khoâng
coù söï chuaån bò vaø phöông höôùng phaùt trieån cuï theå. Ngöôïc laïi, dòch vuï GNHH
XNK ñaõ coù nhöõng böôùc chuyeån mình tích cöïc, vaø thöïc söï naêng ñoäng ñaùp öùng
KS.
nhu caàu kinh teá thò tröôøng keå töø sau khi Nhaø nöôùc thöïc hieän nhöõng chính saùch
kinh teá höôùng ngoaïi.
1.4.
Nghieäp vuï giao nhaän haøng hoùa XNK
1.4.1.
Toå chöùc giao haøng cho ngöôøi vaän taûi
1.4.1.1. Haøng chuyeân chôû khoâng duøng container - thueâ taøu chuyeán
BOO
Khi XK haøng rôøi ñöôïc chuyeân chôû baèng taøu chuyeán, ngöôøi baùn thöôøng
phaûi thöïc hieän caùc coâng vieäc chuû yeáu nhö sau:
Coâng vieäc 1: Chuû haøng (shipper) laäp baûng keâ khai haøng hoùa ñeå chuyeân
chôû (cargo list). Treân cô sôû ñoù, khi löu cöôùc haõng taøu laäp Shipping
Order vaø leân sô ñoà xeáp haøng treân taøu (cargo plan/ stowage plan), laøm
caên cöù ñeå caûng xeáp thöù töï göûi haøng, ñeå tính caùc chi phí coù lieân quan.
KIL
O
Thoâng thöôøng, Cargo Plan khoâng giao tröïc tieáp cho chuû haøng, nhöng ñeå
ñaûm baûo an toaøn cho haøng hoùa, chuû haøng coù quyeàn yeâu caàu cho xem
cargo plan ñeå bieát haøng mình ñöôïc xeáp khi naøo, ôû ñaâu, neáu thaáy coù gì
baát lôïi thì chuû haøng coù theå yeâu caàu thay ñoåi.
Coâng vieäc 2: Ngöôøi XK phaûi cöû nhaân vieân giaùm saùt, theo doõi quaù trình
boác haøng leân taøu. Trong phöông thöùc thueâ taøu chuyeán, quaù trình boác
haøng leân taøu do nhaân vieân cuûa caûng thöïc hieän vôùi chi phí cuûa ngöôøi
XK.
Coâng vieäc 3: Sau khi haøng ñaõ leân taøu xong, caûng vaø taøu seõ laäp bieân
baûn toång keát giao nhaän haøng vaø laäp sô ñoà haøng ñaõ xeáp leân taøu göûi cho
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
chuû haøng. Ñoàng thôøi, thuyeàn phoù cuõng caáp cho chuû haøng “bieân lai
thuyeàn phoù” (Mate’s recept) xaùc nhaän haøng ñaõ nhaän xong.
Coâng vieäc 4: Chuû haøng seõ ñoåi bieân lai thuyeàn phoù laáy “Bill of Lading”
COM
(ñöôïc xem nhö laø hôïp ñoàng vaän taûi) coù xaùc nhaän “Clean On Board”.
1.4.1.2. Haøng chuyeân chôû baèng container theo phöông thöùc thueâ taøu chôï
Coâng vieäc 1: Lieân laïc vôùi haõng ñaïi lyù container ñeå tìm hieåu lòch trình
taøu chaïy, luoàng taøu ñi maø mình caàn chôû haøng tôùi.
Coâng vieäc 2: Laäp baûng keâ khai haøng hoùa trình cho haõng taøu vaø kyù
“Booking note”. “Booking note” naøy coù giaù trò nhö moät hôïp ñoàng vaän
chuyeån xaùc nhaän quyeàn vaø nghóa vuï cuûa ngöôøi chuû haøng vaø ñaïi lyù.
Coâng vieäc 3: Möôïn voû container töø haõng taøu ñeå chaát xeáp haøng hoùa cuûa
KS.
mình. Voû container ñöôïc mieãn phí töø 3 ñeán 5 ngaøy tuøy quy ñònh cuûa
töøng haõng taøu, neáu ngöôøi xuaát khaåu giöõ voû container quaù thôøi haïn seõ bò
phaït.
Coâng vieäc 4: Môøi haûi quan kieåm hoùa ñeán baõi container (neáu giao haøng
BOO
taïi baõi) hoaëc môøi veà kho rieâng ñeå kieåm tra haøng hoùa, ñoàng thôøi chaát
haøng vaøo container döôùi söï giaùm saùt cuûa haûi quan. Sau khi haûi quan ñaõ
kyù xaùc nhaän veà haøng hoùa, voâ tôø khai, caùc container seõ ñöôïc nieâm
phong keïp chì (seal) do haõng ñaïi lyù caáp, ñoàng thôøi nieâm phong keïp chì
do haûi quan caáp.
Coâng vieäc 5: Giao haøng nguyeân container ñaõ nieâm phong, keïp chì cho
ngöôøi vaän chuyeån neáu ngöôøi XK ñoùng haøng taïi kho rieâng, hoaëc ñoùng
KIL
O
haøng taïi baõi container thì giao haøng cho baõi container khoâng muoän hôn
8 giôø tröôùc khi haøng chaát leân taøu (closing time), chuû haøng seõ nhaän bieân
lai xeáp haøng (shipping note) hoaëc bieân lai thuyeàn phoù (Mate’s recept)
hoaëc moät chöùng töø vaän taûi naøo ñoù coù ghi chuù “nhaän haøng ñeå boác vaùc”
(received for shipment ). Ngöôøi vaän chuyeån nhaän container chæ kieåm
tra beân ngoaøi, khoâng caàn bieát beân trong ñöôïc saép xeáp nhö theá naøo. sau
ñoù, container ñöôïc ñöa vaøo baõi vaø saép xeáp trong töøng oâ container phaân
chia theo caûng ñích, caûng chuyeån taûi… saün saøng ñeå ñôïi boác leân taøu.
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Coâng vieäc 6: Cuoái cuøng, chuû haøng hay ngöôøi XK seõ ñoåi caùc chöùng töø
noùi treân laáy Bill of Lading hoaøn haûo vaø ñöôïc xaùc nhaän haøng ñaõ leân taøu.
1.4.2.
Toå chöùc nhaän haøng töø ngöôøi vaän taûi
ñaây:
Ngöôøi nhaän haøng phaûi xuaát trình ñöôïc caùc chöùng töø chöùng minh mình
laø sôû höõu chuû cuûa haøng hoùa.
COM
Toå chöùc nhaän haøng töø ngöôøi vaän taûi caàn ñaûm baûo caùc nguyeân taéc sau
Ngöôøi nhaän phaûi noäp ñuû caùc leä phí coù lieân quan ñeán haøng hoùa trong
thôøi gian löu kho, löu baõi cuûa caûng.
Vieäc nhaän haøng ñöôïc thöïc hieän lieân tuïc trong moät thôøi gian nhaát ñònh.
Haøng giao nhaän phaûi ñuùng kyù maõ hieäu, soá löôïng ghi trong caùc chöùng
KS.
töø.
Caûng khoâng chòu traùch nhieäm veà haøng hoùa beân trong caùc bao bì coøn
nguyeân ñai, nguyeân kieän, cuõng nhö khoâng chòu traùch nhieäm sau khi
haøng hoùa ñaõ ñöôïc nhaän ra khoûi caûng.
BOO
1.4.2.1. Ñoái vôùi haøng rôøi, söû duïng taøu chuyeán
Nhaän boä chöùng töø do ngöôøi baùn göûi thoâng qua ngaân haøng. Neáu thanh
toaùn theo phöông thöùc L/C hay nhôø thu ñoåi chöùng töø (D/P hoaëc D/A).
Neáu treân B/L ghi ôû “consignee” laø “TO ORDER OF (issuing bank’s
name)” thì ngöôøi NK phaûi nhôø ngaân haøng kyù haäu treân B/L môùi laáy
ñöôïc haøng.
Trình vaän ñôn cho haõng taøu ñeå nhaän ñöôïc 3 baûn leänh giao haøng (D/O)
Noäp hoà sô xin ñaêng kyù kieåm hoùa haûi quan vaø nhaän thoâng baùo saün saøng
KIL
O
dôõ haøng cuûa taøu (notice of readiness - NOR).
Nhaân vieân giao nhaän cuûa ngöôøi NK phaûi coù maët cuøng vôùi caùc ñaïi dieän
cuûa caùc cô quan lieân quan khi môû haàm taøu.
Laøm thuû tuïc haûi quan.
1.4.2.2. Ñoái vôùi haøng chuyeân chôû baèng container
Nhaän vaän ñôn vaø neáu B/L ghi “To order of bank…” thì phaûi nhôø ngaân
haøng kyù haäu. Tröôùc ñoù ngöôøi NK phaûi chuaån bò tieàn thanh toaùn neáu
thanh toaùn theo phöông thöùc L/C, D/P, neáu thanh toaùn theo phöông
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
thöùc D/A thì phaûi kyù chaáp nhaän treân hoái phieáu, ngaân haøng môùi ñoàng yù
kyù haäu B/L.
Trình vaän ñôn cho haõng taøu ñeå laáy 3 baûn D/O.
COM
Neáu ngaøy laáy D/O quaù 5 hoaëc 7 ngaøy (tuøy theo quy ñònh cuûa moãi haõng
taøu) keå töø ngaøy taøu ñeán caûng thì ngöôøi NK phaûi noäp tieàn löu container quaù haïn,
haõng taøu môùi caáp D/O.
Neáu mang container veà kho rieâng ñeå kieåm hoùa haûi quan thì ngay luùc
naøy, ngöôøi NK phaûi laøm ñôn göûi cho haõng taøu xin möôïn container ñem veà kho
rieâng. Neáu chaáp nhaän, haõng taøu caáp cho ngöôøi NK giaáy möôïn container cuøng
vôùi D/O.
Ñeán phoøng Ñieàu ñoä cuûa caûng noäp phí löu kho, phí xeáp dôõ container,
KS.
noäp bieân lai thanh toaùn caùc phí naøy cuøng vôùi D/O ñeå ñoåi laáy phieáu xuaát
kho cho pheùp haøng ra khoûi caûng.
Noäp hoà sô xin ñaêng kyù kieåm hoùa haûi quan, neáu kieåm hoùa taïi kho rieâng
thì phaûi neâu roõ trong ñôn.
Kieåm hoùa haûi quan ruùt ruoät container laáy haøng taïi caûng. Neáu möôïn
BOO
container ñem haøng veà kho rieâng thì phaûi ñaêng kyù taïi Phoøng Giaùm
quaûn 2, Cuïc Haûi quan Tænh, Thaønh phoá môøi haûi quan veà kho rieâng
kieåm hoùa.
Hoaøn taát vieäc nhaän haøng neáu trong quaù trình kieåm hoùa khoâng coù vaán
ñeà gì veà haøng hoùa vaø hoà sô khai baùo haûi quan.
KIL
O
1.4.2.3. Ñoái vôùi phöông thöùc vaän chuyeån “door - to – door service”
Khi ñoù, ngöôøi nhaän haøng seõ ñöôïc ngöôøi giao nhaän giao haøng taän kho
cho mình. Moïi thuû tuïc laáy haøng ra khoûi caûng ñeàu do ngöôøi vaän chuyeån chòu
traùch nhieäm vaø moïi chi phí ñaõ ñöôïc tính vaøo cöôùc phí vaän taûi, chæ rieâng vieäc
khai baùo haûi quan thì do ngöôøi NK chòu traùch nhieäm ñaêng kyù vaø môøi haûi quan
veà kho cuûa coâng ty ñeå kieåm hoaù.
1.5.
Kinh nghieäm phaùt trieån dòch vuï giao nhaän vaän taûi quoác teá
1.5.1.
Trung Quoác: Caùc haõng giao nhaän nöôùc ngoaøi chæ ñöôïc pheùp hoaït ñoäng
thoâng qua moät ñôn vò trong nöôùc laøm ñaïi lyù hay lieân doanh. Chính phuû seõ caáp
giaáy pheùp coù giaù trò keùo daøi 20 – 30 naêm. Vieäc xin pheùp kinh doanh ñöôïc quaûn
http://kilobooks.com
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
lyù chaët cheõ vì chính phuû muoán baûo hoä caùc doanh nghieäp trong nöôùc. Caùc giaáy
pheùp ñöôïc caáp xeáp theo thöù töï A, B, C… tuøy loaïi maø quy ñònh phaïm vi hoaït
ñoäng. Chaúng haïn nhöõng coâng ty coù giaáy pheùp loaïi A ñöôïc chaáp thuaän bôûi UÛy
COM
Ban Kinh Teá Thöông maïi vaø cuïc Haøng khoâng Daân duïng Baéc Kinh. Nhöõng coâng
ty naøo hoaït ñoäng töø Baéc Kinh tôùi Thöôïng Haûi vaø tieáp giaùp vuøng bieån ñoâng
Trung Hoa bao goàm caû Quaûng Chaâu, Nam Kinh vaø ñöôïc pheùp hoaït ñoäng gom
haøng, vaän taûi haøng, laøm thuû tuïc haûi quan trong noäi ñòa vaø phaùt haønh baûo hieåm
vaän taûi.
1.5.2.
Singapore: Chính phuû khuyeán khích lieân doanh vôùi caùc haõng nöôùc
ngoaøi ñeå thieát laäp heä thoáng giao nhaän toaøn caàu. Nhaø nöôùc cho pheùp xaây döïng
KS.
caùc trung taâm cung caáp dòch vuï phaân phoái haøng hoùa. Caùc trung taâm naøy coøn
cung caáp cho khaùch haøng cuûa mình nhöõng thoâng tin lieân quan ñeán tieán ñoä saûn
xuaát, phaân phoái löu tröõ… Nhaø nöôùc ñöùng ra xaây döïng caùc trung taâm phaân phoái
vaø cho caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi thueâ laïi. Vôùi vieäc thaønh laäp caùc trung taâm
naøy chính phuû Singapore muoán nhanh choùng taêng nhanh löôïng haøng chuyeån taûi
BOO
qua saân bay Changi vaø caûng bieån quoác teá Singapore, taïo söï toái öu hoùa trong
vaän taûi ñöôøng bieån vaø ñöôøng khoâng ñeå thu huùt löôïng haøng chuyeån taûi trong khu
vöïc, ñoàng thôøi duy trì vò theá caïnh tranh vôùi trung taâm chuyeån taûi quoác teá Hoàng
Koâng. Caùc lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi ñöôïc khuyeán khích phaùt trieån sang caùc
nöôùc khaùc trong vuøng nhö: Hoàng Koâng, Trung Quoác, Ñaøi Loan thoâng qua caùc
hôïp ñoàng kinh doanh mang tính toaøn caàu. Hieäp hoäi giao nhaän Singapore ñoùng
KIL
O
vai troø quan troïng ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh vieân, caùc chi phí lieân
quan giao nhaän, chuyeån taûi ñeàu do Hieäp hoäi thoáng nhaát quy ñònh chung vaø caùc
thaønh vieân ñöôïc khuyeán khích aùp duïng ñeå traùnh tình traïng caïnh tranh veà giaù.
Chính nhôø söï hoã trôï töø phía chính phuû vaø noã löïc töø caùc coâng ty trong nöôùc
Singapore ñaõ trôû thaønh trung taâm giao nhaän chuyeån taûi lôùn nhaát Ñoâng Nam AÙ,
vôùi hôn 12 trieäu TEU thoâng qua caûng bieån quoác teá vaø hôn 1,2 trieäu taán haøng
vaän taûi qua saân bay Changi moãi naêm.
1.5.3.
Hongkong: Thöù tröôûng Thoâng tin Lieân laïc OÂ.Hong Shangxiang cho
bieát seõ tieáp tuïc phaùt trieån giao nhaän vaän taûi khi caû Hong Kong vaø Trung Quoác
ñaõ phaùt trieån heä thoáng vaän taûi ña phöông thöùc, ña caáp ñoä trong vaän taûi bieån,
- Xem thêm -