LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Môc lôc
PhÇn më ®Çu
Ch¬ng I: tÇm quan träng cña xuÊt khÈu nãi chung
vµ cµ phª nãi riªng trong sù nghiÖp CNH -
®Êt
níc cña ViÖt Nam
1.1. Vai trß cña xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng Th¬ng
m¹i Quèc tÕ
vµ trong sù nghiÖp CNH - H§H
®Êt níc
1.1.1. C¸c lý thuyÕt vÒ Th¬ng m¹i quèc tÕ
1.1.2. Vai trß cña xuÊt
khÈu trong ho¹t ®éng Th¬ng
m¹i Quèc tÕ và trong sù nghiÖp CNH - H§H ®Êt níc
1.2. Vai trß, vÞ trÝ cña mÆt hµng cµ phª trong viÖc
®Èy nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña VN vµ thùc
hiÖn CNH - H§H ®Êt níc
1.2.1. VÞ trÝ cña mÆt hµng cµ phª trªn thÞ trêng thÕ giíi
1.2.2. VÞ trÝ cña mÆt hµng cµ phª trong nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam
1.2.3. Vai trß cña cµ phª trong viÖc ®Èy nhanh kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
1.3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh
doanh xuÊt khÈu cµ phª
1.3.1. Nh÷ng nh©n tè vÜ m«
1.3.2. Nh÷ng nh©n tè vi m«
1.4. Mét sè kinh nghiÖm cña mét sè níc trong viÖc xuÊt
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
khÈu cµ phª trªn thÕ giíi.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt nam
trong thêi gian qua
2.1. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª cña
ViÖt Nam
2.1.1. §Æc ®iÓm cña xuÊt khÈu hµng ho¸
2.1.2. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª
2.2.
Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam
2.2.1. Vµi nÐt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cña
níc ta thêi gian tõ 1991 ®Õn nay
2.2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô cµ phª thÕ giíi
2.2.3. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam
2.3.
§¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ
thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ
phª cña ViÖt
Nam vµ ph©n tÝch nguyªn nh©n
2.3.1. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña cµ phª thêi
gian qua
2.3.2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu: mÆt ®îc, h¹n chÕ
2.3.3. Nguyªn nh©n cña mÆt ®îc vµ h¹n chÕ
Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng
cao kh¶ n¨ng XuÊt khÈu cµ phª ViÖt nam trªn thÞ
trêng thÕ giíi
3.1. Bèi c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay
3.2. Ph¬ng híng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010
3.3. Dù b¸o thÞ trêng cµ phª thÕ giíi
3.3.1. Dù b¸o xu thÕ c¹nh tranh cña c¸c níc xuÊt khÈu
cµ phª lín
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
3.3.2. Dù b¸o vÒ thÞ trêng nhËp khÈu cµ phª
3.4. Ph¬ng híng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam ®Õn
2010
3.4.1. Ph¬ng híng chung cho nhãm hàng n«ng, l©m,
thuû s¶n
3.4.2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn cµ phª ViÖt Nam
3.4.3. Ph¬ng híng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam ®Õn 2010
3.5. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng
xuÊt khÈu
cµ phª ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi
3.5.1. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m«
3.5.1.1. TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng luËt
ph¸p ®iÒu chØnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam
3.5.1.2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt
Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi
3.5.1.3. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch xuÊt khÈu
cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª
3.5.1.4. N©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i
3.5.1.5. Tæ chøc tèt c«ng t¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh
thÞ
trêng, hµng ho¸ vµ gi¸ c¶
3.5.1.6. CÇn x©y dùng chiÕn lîc më réng thÞ trêng xuÊt
khÈu cho cµ phª
3.5.1.7. Cñng cè tæ chøc vµ n©ng cao vai trß cña HiÖp
héi Cµ phª-Ca cao ViÖt nam (VICOFA)
3.5.1.8. CÇn cè chiÕn lîc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc
3.5.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p Vi m«
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
3.5.2.1. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh
nghiÖp
3.5.2.2. §æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ trång, ch¨m
sãc vµ chÕ biÕn cµ phª
3.5.2.3. T¨ng cêng c¸c mèi liªn kÕt gi÷a c¸c nhµ s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª.
3.5.2.4. Quan t©m x©y dùng th¬ng hiÖu vµ qu¶ng b¸
th¬ng hiÖu s¶n phÈm
3.5.2.5. T¨ng cêng ®µo t¹o båi dìng n©ng cao tr×nh ®é
cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ ®éi ngò c¸n bé kinh
doanh xuÊt nhËp khÈu.
PhÇn KÕt luËn
TµI liÖu tham kh¶o
Phô lôc
LuËn v¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
PhÇn më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi.
ThÞ trêng n«ng s¶n thÕ giíi trong ®ã cã cµ phª ®· vµ
®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. MÆc dï bu«n b¸n c¸c mÆt hµng
trªn cã tÝnh chÊt phøc t¹p, ®Çy rñi ro vµ bÞ ®éng bëi nhiÒu
yÕu tè kh¸ch quan, song trªn thùc tÕ nã vÉn mang l¹i nguån
ngo¹i tÖ vµ nhiÒu lîi Ých cÇn thiÕt kh¸c cho c¸c nhµ xuÊt
khÈu. Do ®ã nã vÉn lµ ®éng lùc kÝch thÝch c¸c níc cã kh¶
n¨ng vµ tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cµ phª tÝch cùc t×m kiÕm thÞ
trêng vµ c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
Trong nh÷ng n¨m võa qua, ngµnh cµ phª ViÖt Nam ph¸t
triÓn kh¸ m¹nh, ®· trë thµnh mét níc cã quy m« xuÊt khÈu
cµ phª thø nh× thÕ giíi sau Brazil. Cµ phª lµ mét trong
nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n, ®em l¹i kim ng¹ch xuÊt khÈu
cao cho ®Êt níc sau mÆt hµng g¹o vµ ®· ®ãng gãp rÊt quan
träng vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu g¹o vµ cµ phª thêng chiÕm trªn 50%
(cã nh÷ng n¨m chiÕm 70%) tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng
s¶n cña VN.
MÆc dï xuÊt khÈu cña cµ phª ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng
thµnh qu¶ to lín, song cho ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ
1
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
so víi yªu cÇu, kh¶ n¨ng vµ tiÒm n¨ng cña ®Êt níc. Qu¸
tr×nh ph¸t triÓn cßn mang tÝnh tù ph¸t, chñ yÕu nghiªng vÒ
lîng, mµ Ýt chó träng vÒ chÊt vµ ®Æc biÖt lµ viÖc th©m
nhËp thÞ trêng cßn thô
®éng. Mét trong nh÷ng nguyªn
nh©n quan träng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn t×nh h×nh trªn lµ
do cha cã sù ®Çu t nghiªn cøu chiÒu s©u vÒ c¸c thÞ trêng
nhËp khÈu cµ phª trªn thÕ giíi ®Ó cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ
®ång bé tõ kh©u quy ho¹ch, s¶n xuÊt, thu ho¹ch, chÕ biÕn
vµ xuÊt khÈu nh»m thóc ®Èy vµ n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt
khÈu cµ phª cña ViÖt Nam.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn t«i ®· chän : “Nh÷ng gi¶i
ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh xuÊt
khÈu cµ phª ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi” lµm ®Ò tµi
LuËn v¨n th¹c sü kinh tÕ nh»m gãp mét phÇn tri thøc nhá bÐ
cña m×nh vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña ®Êt
níc.
2. Môc tiªu nghiªn cøu ®Ò tµi .
2.1. Môc tiªu chung.
-
§Ò tµi tËp trung gi¶i quyÕt mét sè vÇn ®Ò lý luËn c¬
b¶n cã liªn quan ®Õn
ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ
xuÊt khÈu cµ phª nãi riªng cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n
2000 – 2010. Ph©n tÝch thùc tr¹ng s¶n xuÊt, xuÊt khÈu cµ
phª cña níc ta hiÖn nay. Tõ ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
thóc ®Èy c¹nh tranh xuÊt khÈu cµ phª ViÖt nam trªn thÞ trêng thÕ giíi.
2.2. Môc tiªu cô thÓ.
-
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam thêi
gian qua
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt
khÈu cµ phª cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu.
3.1. §èi tîng nghiªn cøu.
- XuÊt ph¸t tõ môc tiªu nghiªn cøu, ®èi tîng nghiªn cøu lµ
c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam
3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu
3.2.1. Ph¹m vi vÒ néi dung
Ph¹m vi nghiªn cøu lµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
viÖc kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª.Tõ ®ã ®a ra mét sè gi¶i
ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt
Nam trong thêi gian tíi.
3.2.2. Ph¹m vi vÒ kh«ng gian
Nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ c¸c tiÒm n¨ng, t×nh h×nh c¸c ho¹t
®éng cña viÖc kinh doanh, xuÊt khÈu cµ phª. §i s©u vÒ thùc
tr¹ng s¶n xuÊt, nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
nh»m thóc ®Èy c¹nh tranh xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt nam
trªn thÞ trêng thÕ giíi.
3.2.3. Ph¹m vi vÒ thêi gian
§Ò tµi nghiªn cøu t×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª cña viÖt
nam trong nh÷ng n¨m 2002 – 2006. Trªn c¬ së ®ã ®a ra
mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy c¹nh tranh xuÊt khÈu cµ
phª cña ViÖt nam trªn thÞ trêng thÕ giíi trong nh÷ng n¨m tíi.
4. ý nghÜa khoa häc cña luËn v¨n.
Cµ phª lµ mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu quan träng, cã ý
nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta. v× vËy trong thêi gian qua
®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ mÆt hµng nµy. Tuy
nhiªn díi gi¸c ®é tËp trung nghiªn cøu ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng
cña mÆt hµng n«ng s¶n cã lîi thÕ xuÊt khÈu lµ cµ phª, tõ ®ã
®a ra mét sè gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m ®Èy m¹nh h¬n n÷a
sù c¹nh tranh vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµ phª trªn thÞ trêng
thÕ giíi trong thêi gian tíi lµ vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ®îc nghiªn
cøu.
5. KÕt cÊu cña luËn v¨n.
LuËn v¨n ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, môc lôc vµ tµi
liÖu tham kh¶o bao gåm 3 ch¬ng :
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Ch¬ngI: TÇm quan träng cña xuÊt khÈu nãi chung vµ cµ
phª nãi riªng trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc ë ViÖt Nam
Ch¬ngII: §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ thùc tr¹ng xuÊt khÈu
cµ phª ViÖt nam trong thêigianqua
Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao
kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ
giíi
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Ch¬ng I
TÇm quan träng cña xuÊt khÈu nãi chung vµ cµ phª nãi
riªng trong sù ngiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸
(CNH-H§H) ®Êt níc cña ViÖt nam (VN)
1.1.
Vai trß cña xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng Th¬ng
m¹i quèc tÕ vµ trong sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt níc.
1.1.1. C¸c lý thuyÕt vÒ Th¬ng m¹i quèc tÕ
- Lý thuyÕt vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi cña Adam Smith :
Lý thuyÕt ra ®êi vµo thÕ kû 18, theo quan ®iÓm cña
Adam Smith mét níc chØ s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i hµng cho phÐp
sö dông tèt nhÊt c¸c nguån tµi nguyªn cña nã vµ sau ®ã tiÕn
hµnh trao ®æi víi c¸c níc trªn c¬ së c¸c bªn cïng cã lîi. §iÒu
nµy lµm cho tæng s¶n phÈm cña thÕ giíi còng t¨ng lªn.
Lý thuyÕt nµy ®· t×m ®îc nguyªn nh©n cña th¬ng m¹i
quèc tÕ mét c¸ch ®¬n gi¶n. Theo lý thuyÕt nµy th× quèc gia
tham gia vµo ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ Ýt nhÊt ph¶i cã
thÕ m¹nh vÒ mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã. Nã cha gi¶i thÝch
®îc trêng hîp hai quèc gia cã cïng thÕ m¹nh vÒ cïng mÆt
hµng nµo ®ã nhng vÉn tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ.
-
Quan ®iÓm cña trêng ph¸i träng th¬ng:
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Hä cho r»ng c¸c quèc gia nªn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ
h¹n chÕ nhËp khÈu. Theo c¸c nhµ kinh tÕ thuéc trêng ph¸i
nµy th× gi¸ trÞ cña c¶i trªn thÕ giíi lµ mét con sè cã h¹n nªn
th¬ng m¹i quèc tÕ chØ cã lîi cho mét bªn vµ g©y thiÖt h¹i
cho bªn kia, quèc gia nµy lµm giµu b»ng c¸ch hy sinh lîi Ých
cña quèc gia kh¸c. Lý thuyÕt nµy sím ®¸nh gi¸ tÇm quan
träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn lý thuyÕt nµy cßn
®¬n gi¶n, Ýt tÝnh lý luËn, cha gi¶i thÝch ®îc b¶n chÊt cña
ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ.
-
Lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh:
Dùa trªn c¸c häc thuyÕt cña giai ®o¹n tríc David Ricardo
®· x©y dùng lý thuyÕt th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung hay
ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng. Cô thÓ lµ c¸c níc tham gia
th¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu cã lîi, ngay c¶ nh÷ng níc kh«ng cã
lîi thÕ so s¸nh tuyÖt ®èi. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cho r»ng,
khi mét níc nµo ®ã kh«ng cã ®îc kh¶ n¨ng s¶n xuÊt mét
mÆt hµng cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c níc kh¸c nhng vÉn cã thÓ
s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã cã hiÖu qu¶ h¬n so víi s¶n xuÊt c¸c
mÆt hµng kh¸c.
Theo qui luËt lîi thÕ so s¸nh, nÕu mét quèc gia cã lîi thÕ
thÊp h¬n c¸c quèc gia kh¸c trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n
phÈm th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo th¬ng m¹i
quèc tÕ, quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c
lo¹i hµng ho¸ sÏ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c
lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng Ýt bÊt lîi nhÊt (®ã lµ
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
nh÷ng lîi thÕ t¬ng ®èi) vµ nhËp nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc
s¶n xuÊt ra chóng bÊt lîi lín nhÊt (®ã lµ nh÷ng hµng ho¸
kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi).
-
Lý thuyÕt cña Heckscher Ohlin vÒ lîi thÕ t¬ng ®èi (Lý
thuyÕt tû lÖ c¸c yÕu tè ):
Kh¸c víi c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn cho r»ng lîi Ých so
s¸nh dùa trªn sù kh¸c biÖt vÒ n¨ng suÊt lao ®éng gi÷a c¸c
quèc gia, «ng cho r»ng lîi thÕ so s¸nh xuÊt ph¸t tõ sù kh¸c
nhau vÒ hµm lîng c¸c yÕu tè dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt
hµng ®ã lµ lao ®éng vµ vèn.
Dùa trªn mét sè gi¶ ®Þnh, Lý thuyÕt cña Heckscher Ohlin
®îc ph¸t biÓu nh sau: Mét níc sÏ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu
nh÷ng lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng cÇn sö dông
nhiÒu yÕu tè rÎ vµ t¬ng ®èi s½n cã cña níc ®ã vµ nhËp
khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra nã cÇn nhiÒu yÕu
tè ®¾t vµ t¬ng ®èi khan hiÕm ë níc ®ã. Hay nãi c¸ch kh¸c,
mét níc t¬ng ®èi dåi dµo vÒ lao ®éng sÏ xuÊt khÈu hµng
ho¸ sö dông nhiÒu lao ®éng vµ nhËp khÈu hµng ho¸ sö dông
nhiÒu vèn.
Trªn ®©y lµ mét sè lý thuyÕt gi¶i thÝch nguån gèc vµ lîi
Ých thu ®îc tõ viÖc xuÊt khÈu.
Ta biÕt r»ng,
lîi thÕ c¹nh tranh
®îc biÓu hiÖn trªn c¸c
mÆt: chÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ c¶ s¶n phÈm, khèi lîng vµ thêi
gian giao hµng, tÝnh chÊt vµ sù kh¸c biÖt cña s¶n phÈm
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
hµng ho¸, dÞch vô cña níc nµy so víi c¸c níc kh¸c trong viÖc
tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Ngoµi ra cßn bao gåm hÖ
thèng chÝnh s¸ch vÜ m« (ThuÕ, tû gi¸, b¶o hé), c¬ chÕ vËn
hµnh vµ m«i trêng th¬ng m¹i. Lîi thÕ c¹nh tranh cßn thÓ
hiÖn ë yÕu tè kinh tÕ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo còng nh yÕu
tè ®Çu ra cña s¶n phÈm, nã bao gåm chi phÝ c¬ héi vµ n¨ng
suÊt lao ®éng cao, chÊt lîng s¶n phÈm tèt ®¹t tiªu chuÈn
quèc tÕ vµ thÞ hiÕu tiªu dïng. Víi c¸c ®Æc trng trªn cã thÓ
nãi, lîi thÕ c¹nh tranh lµ
nh÷ng néi dung mang tÝnh gi¶i
ph¸p vÒ chiÕn lîc vµ s¸ch lîc cña ®Êt níc trong trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt trao ®æi vµ th¬ng m¹i.
1.1.2. Vai trß cña xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng Th¬ng
m¹i
quèc tÕ (TMQT) vµ trong sù nghiÖp CNH -
H§H
®Êt níc
1.1.2.1. Vai trß cña xuÊt khÈu trong TMQT
- Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu :
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét mÆt quan träng trong ho¹t
®éng th¬ng m¹i quèc tÕ. Thùc chÊt cña ho¹t ®éng xuÊt
khÈu lµ viÖc b¸n hµng, nhng nã ®îc diÔn ra gi÷a c¸c quèc
gia kh¸c nhau, ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc t¸ch rêi ho¹t ®éng
nhËp khÈu. Cã nh÷ng níc chØ cã nhËp mµ kh«ng cã xuÊt
hoÆc ngîc l¹i (tuy lµ rÊt h·n h÷u vµ cã tÝnh chÊt côc bé). V×
vËy xuÊt khÈu tuy lµ mét ho¹t ®éng b¸n hµng song nã kh¸c
xa nhiÒu víi ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ cña mét doanh
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
nghiÖp. §èi víi mét doanh nghiÖp th«ng thêng ph¶i cã mua
(nhËp) th× míi cã b¸n (xuÊt). Cßn nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu
lµ hai vÊn ®Ò kh¸ t¸ch biÖt nhau, c¸c tæ chøc kinh doanh
xuÊt nhËp khÈu (ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng) tiÕn hµnh thu mua
vµ xuÊt khÈu hoÆc tiÕn hµnh nhËp khÈu vµ tæ chøc b¸n ra.
ChÝnh v× vËy mµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã nh÷ng ®Æc trng
riªng, kh«ng ph¶i lµ mét ho¹t ®éng b¸n hµng hoÆc tiªu thô
hµng ho¸ ®¬n thuÇn, kÌm theo nã lµ hµng lo¹t c¸c nghiÖp
vô kü thuËt cÇn thiÕt nh thanh to¸n, vËn t¶i, b¶o hiÓm quèc
tÕ, giao dÞch ®µm ph¸n vµ kinh doanh quèc tÕ.
Còng nh bÊt kú mét ho¹t ®éng th¬ng m¹i nµo, môc ®Ých
cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ thu vÒ mét kho¶n lîi nhuËn nhÊt
®Þnh, song ®©y lµ ngo¹i tÖ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc, dùa trªn c¬ së khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña tõng quèc gia
trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc díi nhiÒu
h×nh thøc kh¸c nhau, tõ xuÊt khÈu hµng ho¸ tiªu dïng cho
®Õn t liÖu s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ kü thuËt
cao. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trao ®æi ®ã ®Òu nh»m môc
®Ých ®em l¹i lîi Ých cho c¸c quèc gia tham gia.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu phô thuéc nhiÒu vµo viÖc th¨m dß
t×m kiÕm thÞ trêng, n¾m v÷ng c¸c yÕu tè v¨n ho¸ tiªu
dïng cña c¸c níc nhËp khÈu vµ ph¶i thiÕt lËp ®îc mèi quan
hÖ l©u dµI víi c¸c níc ®ã.
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
H¬n lóc nµo hÕt, ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng phô thuéc
nhiÒu vµo t×nh h×nh chÝnh trÞ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c
quèc gia. Kh«ng thÓ cã c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®¬n thuÇn
t¸ch rêi c¸c quan hÖ chÝnh trÞ x· héi vµ ngo¹i giao.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mét ph¹m vi réng c¶ vÒ
®iÒu kiÖn kh«ng gian lÉn thêi gian. Nã cã thÓ diÔn ra trong
mét thêi gian ng¾n, song còng cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m, cã
thÓ tiÕn hµnh trªn mét quèc gia hoÆc nhiÒu quèc gia.
- Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong TMQT
Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu
cña ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ. §ã lµ ho¹t ®éng mua
b¸n, hoÆc trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô vît qua biªn giíi c¸c
quèc gia. Th¬ng m¹i quèc tÕ kh¸c víi néi th¬ng - ho¹t ®éng
trao ®æi diÔn ra gi÷a c¸c vïng, ®Þa ph¬ng, hoÆc c¸c thµnh
phè trong ph¹m vi c¶ níc. Trong thËp kû qua th¬ng m¹i quèc
tÕ ®ãng vai trß ngµy cµng t¨ng ®èi víi phÇn lín c¸c nÒn kinh
tÕ trªn thÕ giíi. Th¬ng m¹i quèc tÕ më ra nh÷ng c¬ héi míi
cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng trªn toµn thÕ
giíi. Nhê cã th¬ng m¹i quèc tÕ mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ
më réng s¶n xuÊt, tõ ®ã ®¸p øng nhu cÇu kh«ng chØ cña
thÞ trêng néi ®Þa, mµ c¶ thÞ trêng ngoµi níc. Th¬ng m¹i cßn
mang l¹i cho ngêi d©n cña mét níc c¬ héi lùa chän lín h¬n
®èi víi c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô. Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ nh©n
tè quan träng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ë nhiÒu níc. Theo ®ã,
c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã vai trß rÊt lín trong TMQT:
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
+
XuÊt khÈu lµ tiÒn ®Ò cña nhËp khÈu: xuÊt khÈu vµ
nhËp khÈu lµ 2 mÆt c¬ b¶n nhÊt cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. NhËp khÈu cã vai trß tÝch cùc ®Õn xuÊt khÈu; nhËp
khÈu t¹o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t¹o m«i trêng thuËn lîi cho viÖc xuÊt khÈu hµng sang níc ngoµi, ®Æc
biÖt lµ níc nhËp khÈu. NhËp khÈu ®Ó bæ sung c¸c hµng ho¸
mµ trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc, hoÆc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p
øng ®îc, nhËp khÈu cßn thay thÕ nh÷ng hµng ho¸ mµ s¶n
xuÊt trong níc sÏ kh«ng cã lîi b»ng nhËp khÈu. Hai mÆt nhËp
khÈu bæ sung vµ nhËp khÈu thay thÕ nÕu ®îc thùc hiÖn tèt
sÏ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi nÒn kinh
tÕ quèc d©n. Ngîc l¹i xuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ chñ yÕu
cho nhËp khÈu, ®ång thêi gãp phÇn t¨ng trëng nÒn kinh tÕ
vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, lµm c©n b»ng c¸n c©n
thanh to¸n
vµ
thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
ChÝnh v× vËy mét quèc gia ®Ó ph¸t triÓn ®îc cÇn ®Èy
m¹nh c¶ hai ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu.
+ XuÊt khÈu cïng víi ho¹t ®éng nhËp khÈu ®Ó më réng vµ
t¨ng cêng ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, lµm phong phó thªm c¸c
ho¹t ®éng TMQT, g¾n thÞ trêng níc ta víi thÞ trêng thÕ giíi,
më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, thùc hiÖn tèt h¬n sù
ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.
+
XuÊt khÈu thóc ®Èy qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i
trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, t¨ng cêng kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc
kinh tÕ cña mçi níc theo xu híng toµn cÇu ho¸.
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Ngµy nay c¸c quèc gia trªn thÕ giíi dï lµ níc siªu cêng nh
Mü, NhËt B¶n, hay lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam
th× viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu vÉn lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. Bµi
häc thµnh c«ng cña c¸c con rång Ch©u ¸ còng nh mét sè níc
ASEAN ®Òu cho thÊy xuÊt khÈu gãp phÇn quan träng thóc
®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ë c¸c níc nµy. XuÊt khÈu lµ c¬ së cña
nhËp khÈu, lµ ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó ®em l¹i lîi nhuËn
lín, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. Thóc ®Èy
xuÊt khÈu lµ ®i ®«i víi viÖc t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n,
t¨ng tiÒm lùc kinh tÕ, qu©n sù, c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi
sèng nh©n d©n. Do vËy ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ
thóc ®Èy xuÊt khÈu nãi riªng lµ viÖc lµm hÕt søc cã ý nghÜa
tríc m¾t vµ l©u dµi.
+
C¸c ph¬ng thøc xuÊt khÈu:
XuÊt khÈu trùc tiÕp:
XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ viÖc xuÊt khÈu c¸c hµng ho¸ vµ
dÞch vô do chÝnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¹c ®Æt mua
cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong níc ®îc Nhµ níc vµ Bé
Th¬ng m¹i cho phÐp.
Víi h×nh thøc nµy, c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp quan hÖ víi
kh¸ch hµng, thùc hiÖn viÖc b¸n hµng víi níc ngoµi kh«ng qua
mét tæ chøc trung gian nµo. Tuy nhiªn ®ßi hái hîp ®ång
ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o sau: cã khèi lîng hµng
ho¸ lín, cã thÞ trêng æn ®Þnh, cã n¨ng lùc thùc hiÖn xuÊt
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
khÈu nh ®éi ngò nh©n viªn cã tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn
m«n vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cao.
+ Bu«n b¸n ®èi lu:
Bu«n b¸n ®èi lu lµ ph¬ng thøc giao dÞch mµ trong ®ã xuÊt
khÈu kÕt hîp chÆt chÏ víi nhËp khÈu, ngêi b¸n ®ång thêi lµ
ngêi mua hµng ho¸ kh¸c theo gi¸ trÞ t¬ng ®èi. §©y lµ ®Æc
trng cho quan hÖ trùc tiÕp ®æi hµng.V× vËy gäi ph¬ng thøc
nµy lµ ®æi hµng hay nhËp khÈu liªn kÕt. Trong ph¬ng thøc
nµy yªu cÇu: C©n b»ng vÒ tæng sè hµng xuÊt khÈu vµ hµng
nhËp khÈu. C©n b»ng vÒ chñng lo¹i hµng quÝ hiÕm, lo¹i quÝ
hiÕm nµy t¬ng øng víi lo¹i quÝ hiÕm kh¸c (hµng dÔ ®æi lÊy
ngo¹i tÖ m¹nh). C©n ®èi vÒ gi¸ c¶ (gi¸ nhËp ®¾t th× gi¸
xuÊt còng ®¾t t¬ng øng).
Mua b¸n ®èi lu dîc sö dông réng r·i ë c¸c níc ®ang ph¸t
triÓn. V× thiÕu ngo¹i tÖ tù do, c¸c níc nµy dïng ph¬ng thøc
®æi hµng ®Ó c©n b»ng nhu cÇu trong níc,
nh»m tr¸nh
nh÷ng biÕn ®éng rñi ro vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng
ngo¹i hèi, mµ vÉn mua ®îc hµng níc kh¸c trong trêng hîp
thiÕu ngo¹i tÖ. H¬n n÷a ®èi víi mét quèc gia bu«n b¸n ®èi lu
cã thÓ lµm c©n b»ng h¹ng môc thêng xuyªn trong c¸n c©n
thanh to¸n quèc tÕ. Tuy nhiªn mÊt nhiÒu thêi gian t×m ®èi
t¸c cã hµng hîp víi nhu cÇu cña m×nh cÇn c©n ®èi.
+ XuÊt khÈu uû th¸c:
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
Trong ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ cã hµng xuÊt khÈu lµ bªn
uû th¸c giao cho ®¬n vÞ xuÊt khÈu lµ bªn nhËn uû th¸c tiÕn
hµnh xuÊt khÈu mét hoÆc mét sè l« hµng nhÊt ®Þnh víi
danh nghÜa cña m×nh (bªn nhËn uû th¸c) nhng víi chi phÝ
cña bªn uû th¸c. C«ng ty nhËn uû th¸c kh«ng ph¶i bá vèn
vµo kinh doanh, tr¸nh ®îc rñi ro trong kinh doanh mµ vÉn
thu ®îc lîi nhuËn lµ hoa hång trong xuÊt khÈu. Do chØ thùc
hiÖn hîp ®ång uû th¸c nªn tÊt c¶ c¸c chi phÝ tõ nghiªn cøu
thÞ trêng, giao dÞch, ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång kh«ng ph¶i
chi, dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña
c«ng ty.
Do kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh nªn hiÖu qu¶ kinh
doanh thÊp, kh«ng b¶o ®¶m tÝnh chñ ®éng trong kinh
doanh. ThÞ trêng vµ kh¸ch hµng bÞ thu hÑp v× c«ng ty
kh«ng cã liªn quan ®Õn viÖc nghiªn cøu thÞ trêng vµ t×m
kh¸ch hµng.
+ Gia c«ng quèc tÕ:
§©y lµ ph¬ng thøc kinh doanh trong ®ã mét bªn (gäi lµ
bªn gia c«ng) nhËp khÈu nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm
sau ®ã giao l¹i cho bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn tiÒn gia c«ng.
C¸c h×nh thøc gia c«ng quèc tÕ bao gåm:
Bªn ®Æt gia
c«ng giao nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cho bªn nhËn
gia c«ng vµ sau thêi gian chÕ t¹o s¶n xuÊt sÏ thu håi s¶n
phÈm. Cã thÓ ¸p dông h×nh thøc kÕt hîp trong ®ã bªn ®Æt
LuËn V¨n Th¹c sÜ Kinh tÕ
TrÇn ViÖt §øc
gia c«ng chØ giao nh÷ng nguyªn liÖu chÝnh cßn bªn nhËn
gia c«ng cung cÊp nh÷ng nguyªn vËt liÖu phô.
Ngµy nay gia c«ng quèc tÕ lµ h×nh thøc phæ biÕn trong
ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña nhiÒu níc. ¸p dông h×nh thøc
nµy gióp bªn nhËn gia c«ng t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm
cho d©n c vµ nhËn ®îc c¸c thiÕt bÞ tiªn tiÕn.
1.1.2.2. Vai trß cña xuÊt khÈu trong sù nghiÖp CNH, H§H
®Êt níc
- XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc
vô CNH, H§H ®Êt níc.
Trong v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng lÇn thø XI cã ®Ò ra ®êng lèi
kinh tÕ cña §¶ng ta lµ:” §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®a níc ta
trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp, u tiªn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n
xuÊt, ®ång thêi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång
thêi tranh thñ nguån lùc bªn ngoµi vµ chñ ®éng héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh cã hiÖu qu¶ vµ bÒn
v÷ng...” §©y lµ môc tiªu träng t©m, c¬ b¶n cña VN trong
chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m
2020.
C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta lµ qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông søc
- Xem thêm -
.DOC 
187 
168 
115 
