Tài liệu Một số hệ thống điều khiển có tiếp điểm

Ch¬ng 2: Mét sè hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã tiÕp ®iÓm.(6 tiÕt) 2.1 ThiÕt lËp hÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm HÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm còng nh kh«ng tiÕp ®iÓm (b»ng c¸c phÇn tö logic) ®îc thiÕt lÊp tõ c¸c s¬ ®å m¹ch ®iÓn h×nh ®· giíi thiÖu ë trªn, hoÆc tõ t duy b»ng ®¹i sè logic (sÏ giíi thiÖu ë ch¬ng 3). Nh÷ng hÖ thèng ®iÒu khiÓn nµy cã øng dông nhiÒu trong c¸c thiÕt bÞ r¬le c«ngt¨ct¬ ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn nhng cã ®é tin cËy vµ chÝnh x¸c cao. Nh÷ng phÇn tö cña c¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn r¬le c«ngt¨ct¬ thµnh c¸c phÇn tö: nhËn tÝn hiÖu t¸c ®éng tõ bªn ngoµi nh c¶m biÕn, nót nhÊn...; phÇn tö trung gian truyÒn tÝn hiÖu tõ c¸c phÇn tö nhËn tÝn hiÖu xö lÝ c¸c tÝn hiÖu ®ã nh c¸c r¬ le, phÇn tö logic; phÇn tö chÊp hµnh lµ nh÷ng phÇn tö nh ®éng c¬, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn... thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng c¬ khÝ. 1. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n khi thiÕt kÕ m¹ch tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn. Tù ®éng ®iÒu khiÓn m¸y ®iÖn trong c¸c hÖ thèng ®¬n gi¶n lµ khëi ®éng h·m vµ ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®îc thùc hiÖn b»ng bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n: thêi gian, tèc ®é, dßng ®iÖn vµ qu·ng ®êng. C¸c nguyªn t¾c thêi gian, tèc ®é vµ dßng ®iÖn ®îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh khëi ®éng h·m, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu vµ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto d©y quÊn, vµ qu¸ tre×nh khëi®éng, h·m ®éng c¬ ®ång bé. Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn theo qu·ng ®êng ®îc sö dông khi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ cho c¸c c¬ cÊu dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn ®· ®Þnh tríc. Trong trêng hîp nµy ®éng c¬ khëi ®éng, h·m cã mang s½n t¶i lµ c¸c c¬ cÊu chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn. Ngoµi ra cßn cã thÓ cã mét sè nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn kh¸c nh c¸c nguyªn t¾c: momen, c«ng suÊt, søc c¨ng, ¸p suÊt, nhiÖt ®é... K K 1. Nguyªn t¾c thêi gian. K §iÒu khiÓn theo nguyªn t¾c thêi gian lµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nhËn lÖnh ho¹t Rth1 Rth1 ®éng theo sù duy tr× thêi gian. K K Rth2 K1 K2 K1 K1 Rth1 Rth2 K2 K1 K Rth2 K1 Rth2 K2 1 K1 K2 Rth2 K K K K1 K K K2 K Rth1 K Rth K K Rth1 K1 Rth2 K2 45.2 K Rth K1 45.3 2. Nguyªn t¾c tèc ®é 2 T K R2 H R1 D K T Rtg RN N T K K M K N K K1 R2 N K RH D R1 K§ HN N K M RT T K2 K1 RH H N T HN K2 Rtg K§ 45.5 45.6 LV LV H H N(H) T(LV) HN LV MT T D T MN N K§ N HN R HN T R N 3 45.7 3. Nguyªn t¾c dßng ®iÖn. K Rh R N T H T CH1 D LV K K CH2 K§ H T HN Rh N N HN RD RD 4 RT T T N K2 K1 HN §L RD H§ Rth1 T N N RN Rth2 4. C¸c nguyªn t¾c kh¸c KT RTT PH HC N RA KC0 HC H§ T RTT RA RD KC1 §L KC2 2.2 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu. T RT KC3 1. Khëi, h·m ®¶o chiÒu ®éng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu. N RN KC4 KC5 T N HN Rth1 K1 K2 Rth2 HN 5 6 H×nh 22.2 giíi thiÖu mét s¬ ®å khëi ®éng, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu kÝch tõ hçn hîp. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: ¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, cuén kÝch tõ song song, kÝch tõ nèi tiÕp C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ngîc cho ®éng c¬; K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN. H§N, HC - h·m ngîc, h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RT, RN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ®¶ochiÒu thuËn vµ ngîc; RTT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD 1, RD2 - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ngîc. C¸c ®iÖn trë: R1, R2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ngîc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng; RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng lîng cña cuén d©y. §éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ngîc vµ lµm viÖc víi nÊc ®iÖn të t¬ng øng khèng chÕ chØ huy ®Æt ë ®ã. §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ngîc khi khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ngîc vµ ngîc l¹i, cho phÐp lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ngîc khi cÇn g¹t khèng chÐ chØ huy ë vÞ trÝ 1. §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2, b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng lîng (RX) H×nh 22.3 giíi thiÖu mét s¬ ®å s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn kh¸c cña ®éng c¬ mét chiÒu cã xÐt tíi viÖc t¨ng tèc b»ng gi¶m tõ th«ng. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: 7 ¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, c¸c cuén kÝch tõ cña ®éng c¬ C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ngîc cho ®éng c¬; K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; TT, H§N, HC - ®iÒu khiÓn tõ th«ng, h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ. K3 K2 K1 T N RGkt RT RN RD §L RT RN Rth2 H§ T N N T Rth3 KT PH HC T RA TT RTT RT RN N Rth1 RTT H§ Rth1 RA RD K3 KT RGkt K3 RGkt TT RK KC0 KC1 H§ §L KC2 KC3 T N N T N K1 K2 K3 K3 T T N KC4 KC5 HC Rth1 Rth2 Rth3 RK HC 8 C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG 1, RG2, RG3 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RHT, RHN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ®éng n¨ng theo chiÒu thuËn vµ ngîc; RTT - r¬le ®iÒu khiÓn tõ trêng RKT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD1, RD2 - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ngîc. C¸c ®iÖn trë: R1, R2, R3 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; R N - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ngîc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng; RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng lîng cña cuén d©y, RGKT - ®iÖn trë phôc vô chøc n¨ng gi¶m kÝch tõ. §éng c¬ khëi ®éng víi tõ th«ng ®Þnh møc, theo nguyªn t¾c thêi gian qua ba cÊp ®iÖn trë khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ngîc. §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ngîc vµ ngîc l¹i. §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) 9 S¬ ®å cho phÐp ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ díi tèc ®é c¬ b¶nb»ng khèng chÕ chØ huy, trªn tèc ®é c¬ b¶n b»ng ®iÒu khiÓn kÝch tõ, cho phÐp ®éng c¬ lµm viÖc víi tèc ®é t¬ng øng theo ®êng ®Æc tÝnh nh©n t¹o S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2, b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng lîng (RX) 2.3 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu. 1. Khëi ®éng ®éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín §éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín khi khëi ®éng cã dßng ®iÖn lín (b»ng 5  7 I®m) dßng ®iÖn nµy lµm qu¸ t¶i biÕn ¸p, g©y sôt ¸p lín. Do ®ã khi khëi ®éng cÇn gi¶m dßng ®iÖn. Cã mét sè ph¬ng ph¸p khëi ®éng ®éng c¬ nµy lµ khëi ®éng b»ng ®æi nèi  (c¸ch khëi ®éng nµy dïng cho ®éng c¬ lµm viÖc b×nh thêng ë s¬ ®å nèi ), khëi ®éng b»ng biÕn ¸p tù ngÉu, khëi ®éng b»ng c¸ch nèi thªm ®iÖn trë hay ®iÖn kh¸ng vµo stator, khëi ®éng mÒm b»ng bé ®iÒu khiÓn ®iÖn tö c«ng suÊt. Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi  AT K D 1 M 3 K 5 K K2 2 RN Rth RN Rth 7 K K2 9 1 K1 Rth 11 K1 K2 K1 2 2 b) a) H×nh K§B1 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi sao-tam gi¸c 10 H×nh K§B1 vÏ s¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi . Khi khëi ®éng ®éng c¬ nèi Y, ®iÖn ¸p ®a vµo ®éng c¬ lµ ®iÖn ¸p pha gi¶m víi ®Þnh møc, dßng ®iÖn ®éng c¬ gi¶m 3 3 lÇn so so víi khëi ®éng . §æi nèi  ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c c«ngt¨t¬ K 1, K2 , chuyÓn ®æi tõ khëi ®éng nèi Y sang lµm viÖc  ®îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c thêi gian. NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo líi. §ång thêi víi K ®ãng, K1 còng ®îc ®ãng, ®éng c¬ khëi ®éng theo s¬ ®å nèi Y. Khi K cã ®iÖn r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh K§B1b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm më tiÕp ®iÓm 79, c«ngt¨t¬ K1 c¾t, ®ãng tiÕp ®iÓm 711 c«ngt¨ct¬ K2 ®ãng, chuyÓn tõ ®éng c¬ nèi ®ãng, chuyÓn tõ AT  2 M K ®éng c¬ nèi thµnh nèi . §Æc tÝnhD khëi ®éng chuyÓn tõ ®Æc tÝnh 1 sang ®Æc tÝnh K K 2 RN 3 5 2 trªn h×nh K§B1b,K tôc khëi ®éng tíi tèc ®é ®Þnh møc. tiÕp 1 K1 K1 K K1 1 Rth 2 B¶o vÖ ®éng c¬ trong trêng hîp nµy sö dông: b¶o vÖ ng¾n m¹ch b»ng Aptomat, b¶o vÖ qu¸ t¶i b¾ng r¬le nhiÖt. K1 Rth 7 RN M Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»n c¸ch m¾c thªm cuén kh¸ng phô vµo b) stator M RA S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B D b»ng c¸ch m¾c thªm ®iÖn kh¸ng phô vµo 4 RN 2 3 5 a) stator vÏ trªn h×nh k®b2. 1 RA Rth RA 7 Rth 9 Rth 11 K K1 c) H×nh K§B2 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch m¾c thªm ®iÖn kh¸ng phô 11 NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo líi. Khi K cã ®iÖn r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh K§B2b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm ®ãng tiÕp ®iÓm 57, c«ngt¨t¬ K1 ®ãng, ng¾n m¹ch ®iÖn trë khëi ®éng Xf. §Æc tÝnh khëi ®éng chuyÓn tõ ®Æc tÝnh 1 sang ®Æc tÝnh 2 trªn h×nh K§B2b, tiÕp tôc khëi ®éng theo ®êng ®Æc tÝnh c¬ tù nhiªn tíi tèc ®é ®Þnh møc. Khi c«ngt¾ct¬ K1 ®· ®ãngdßng ®iÖn sÏ chay qua K 1, kh«ng qua K n÷a. Cã thÓ thiÕt kÕ s¬ ®å m¹ch mµ khi ng¾n m¹ch ®iÖn kh¸ng cã thÓ ng¾t K nh s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn h×nh k®b2c. Dßng ®iÖn cña ®éng c¬ ®îc x¸c ®Þnh bëi thµnh phÇn ®iÖn c¶m Xf trong biÓu thøc díi ®©y. 12 I kd  1  U f1    R2  X 2    R 1 1 /  R2   X 2 1 /  Xf  X2      TrÞ sè Xf ®îc chän theo yªu cÇu cÇn giíi h¹n dßng ®iÖn. Khëi ®éng mÒm ®éng c¬ K§B AT K K K D 1 K1 K1 M 3 K 7 RN 5 K 4 2 Rth K1 Rth 9 RN K b) a) H×nh K§B3 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch b« khëi ®éng mÒm Mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p kh¸ phæ biÕn khëi ®éng ®éng c¬ K§B c«ng suÊt lín hiÖn nay lµ khëi ®éng mÒm. Khi khëi ®éng ®éng c¬ ®îc ®ãng qua bé khëi ®éng b»ng tiristor (sÏ giíi thiÖu chi ë ch¬ng 5). KÕt thóc qu¸ tr×nh më m¸y c«ngt¾ct¬ K1 ®ãng ®éng c¬ lµm viÖc víi viÖc ®ãng trùc tiÕp vµo líi. 2. §iÒu khiÓn ®éng c¬ K§B r«to d©y quÊn. H×nh k®b4 giíi thiÖu s¬ ®å m¹ch tù ®éng khëi ®éng, ®¶o chiÒu, h·m dõng ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé roto d©y quÊn. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: 13 K§B - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ngîc cho ®éng c¬; K1, K2 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN, H§N, HC h·m ngîc, h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; HN - r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ngîc; R§N - r¬le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ®éng n¨ng, RL§ - r¬ le liªn ®éng; RD - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC4 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ngîc. C¸c ®iÖn trë: Rf1, Rf2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; R N - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ngîc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng. PH - phanh h·m c¬ khÝ HC AT1 AT2 §L N T RD1 PH §L H§ RD3 Rh N RL§ Rth1 HN RD3 RD2 T HC Rth2 K1 RA RD1 RA RD2 T HTN K2 HN RL§ N N §L HTT K1 H§ HC T RT HC HC §L RT Rh HN H§ K1 H§ Rth2 H×nh k®b5 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r«to d©y quÊn K2 Rth1 14 §éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë roto khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ngîc. §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ngîc víi toµn bé ®iÖn trë phô khi khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ngîc vµ ngîc l¹i. §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng, khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. R¬le liªn ®éng (RL§) cho phÐp gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh h·m ®Ó thùc hiÖn ®ãng lÆp l¹i. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng c¸c r¬le dßng ®iÖn RD, b¶o vÖ 0 b»ng RA. 2.4. §æi nguån líi d phßng (ATS) §èi víi nh÷ng lo¹i t¶i thuéc hé tiªu thô lo¹i 1 vµ 2, viÖc cung cÊp ®iÖn liªn tôc lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi nguån cÊp. Nh÷ng hé tiªu thô lo¹i nµy ngêi ta thêng ph¶i thiÕt kÕ cÊp ®iÖn tõ nhiÒu nguån cÊp. VÝ dô t¶i ®îc cÊp tõ hai nguån nh trªn s¬ ®å h×nh 25.1. Nguån 1 lµ nguån cÊp tõ mét nguån líi ®iÖn quèc gia, nguån 2 lµ mét ®êng d©y líi quèc gia kh¸c hay m¸y ph¸t ®iÖn dù phßng. ViÖc 15 cÊp ®iÖn dù phßng tõ m¸y ph¸t khã h¬n, do khi mÊt ®iÖn ph¶i thªm thao t¸c ch¹y m¸y ph¸t. Do ®ã díi ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc ®æi nguån líi sang m¸y ph¸t dù phßng KL KF A KL Nguån 1 KL KL RA RB KF B C Nguån 2 (M¸y ph¸t) KF KF N RC RFA RFB RFC Tíi t¶i H×nh 25.1 S¬ ®å m¹ch ®éng lùc m¹ch ®æi nguån Nguyªn lÝ cÊp ®iÖn nh sau: Khi ®ñ ba pha ®iÖn ¸p líi nguån 1c«ngt¾ct¬ KL ®ãng c«ngt¾ct¬ KF c¾t, t¶i ®îc cÊp ®iÖn tõ nguån líi. Khi mÊt ®iÖn líi m¸y ph¸t ch¹y, ®ñ ®iÖn ¸p c«ngt¾ct¬ KF ®ãng, c«ngt¾ct¬ KL c¾t, t¶i ®îc cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t. T1 T1 T2 T3 T4 T5 t1 t1 t2 t5 t6 t7 t8 t3 t4 H×nh 25.2. Gi¶n ®å ®æi nguån líi sang m¸y ph¸t t9 16 ViÖc ®æi nguån líi sang m¸y ph¸t dù phßng thêng ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tr×nh tù chuyÓn ®æi Êy ®îc giíi thiÖu trªn gi¶n ®å h×nh 25.2. Gi¶ thiÕt t¹i t1 mÊt ®iÖn líi. Sù cè mÊt ®iÖn líi cã thÓ lµ sù cè tho¸ng qua trong kho¶ng hµng gi©y, do ®ã cÇn thêi gian T1 ®Ó kh¼ng ®Þnh ®iÖn líi cã mÊt thËt RFA 3 RFA RFA 7 RF 2 kh«ng. Thêi5gian T1 nµy ®îc ®iÒu chØnh trong kho¶ng 5-10®iÖn ¸p thêi gian chØnh TÝn hiÖu b¸o cã s. HÕt MF 77 ®Þng T1 ra lÖnh 7khëi ®éng m¸y ph¸t ®iÖn. Thêng c¸c m¸y ph¸t ®iÖn hiÖn nay lµ RA RL m¸y ph¸t diezen do ®ã dí ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc chuyÓn nguån cho m¸y RB 9 TÝn khoang 3-5 s. Khi m¸y oh¸t ®ñ ph¸t diezen. Thêi gian khëi ®éng m¸y ph¸t ThiÖu b¸o mÊt ®iÖn 11 RC T1kh«ng t¶i ®Ó cho dÇu b«i tr¬n hÕt c¸c bé phËn ®iÖn ¸p tai tR m¸y ®iÖn ®îc ch¹y 4 L 11 Thêi gian chê K§ MF phËn cña m¸y (thêi gian T2 nµy cÇn kho¶ng 10-30 s). Sau khi c¸c bé 5-10 s cña m¸y 111111111 ph¸t ®· ®îc b«i tr¬n™™ ®ñ míi ra lÖnh ®ãng t¶igian cho m¸y ph¸tcho t5. ®Çy T2 R200 Thêi KF chê ®ãng t¶i tai 11111111 13 MF 20-30 Khi cã 13111 ¸p líi trë l¹i tai T cha nªn chuyÓns t¶i sang líi ngay v× khi cã ®iÖn t6 1111 131 13 RL 15 3 chuyÓn t¶i tõ líi sang MF 13 1311313 ®iÖn trë l¹i ®iÖn ¸p cha ch¾c ®· æn ®Þnh ®îc ngay mµ nã cßn cã thÎ mÊt l¹i hay 5-10 s 151 15 dao ®éng. DoR200 19 trÔ mét thêi gian T 3 (vµo khoang 5-10 s. Sau khi chuyÓn t¶i vËy cÇn T4 R7 17 Thêi gian ch¹y lµm m¸t tõ m¸y ph¸t 1sang líi (®ãng KL c¾t KF) m¸y ph¸t cÇn ch¹y kh«ng t¶i trong m¸y 300 s 19 19 N§ 21 RN kho¶ng thêi gian T4 (thêng chØnh 200-400 s) ®Ó lµm m¸t m¸y. Thêi gian nµy cÇn TÝn hiÖu b¸o qu¸ nhiÖt ®Ó m¸y kh«ng bÞ lu nhiÖt khi dõng m¸y lµm cho h háng c¸ch ®iÖn hay c¸c bé RD 23 TÝn hiÖu b¸o thiÕu dÇu phËn D kh¸c cña m¸y. b«i tr¬n S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®æi nguån líi m¸y ph¸t dù phßng giíi thiÖu trªn h×nh R3 LÖnh khëi ®éng 29 R 25.3. T1 55 R200 57 L 53 ChÕ ®é ®æi nguån tù ®éng ho¹t ®éng nh sau: T4 59 R4 Khi mÊt ®iÖn líi ( mét hay c¶Rba pha)tÝn hiÖu dõngA, RB, RC m¹ch 1-9 ®ãng tiÕp ®iÓm R 4 3 R RL l¹i lµm cho N 61 hót, tÝn hiÖu b¸o mÊt ®iÖn ®· ®îc nhËn. TiÕp ®iÓm RL (51-53) ®ãng l¹i, ®ång thêi tiÕp ®iÓm RL (1-11) ®ãng cho r¬ le thêi gian T1 ®Ó tÝnh thêi RD gian chuÈn bÞ ch¹y m¸y ph¸t. . HÐt thêi gian chØnh ®Þnh cña T1 ®ãng tiÕp ®iÓm T1 LÖnh dõng (53-55) . R3 hót ®a lÖnh b»ng tiÕp ®iÓm R3 ®ãng ®éng c¬ khëi ®éng m¸y ph¸t. MF R5 R200 37 R RL 63 4 39 r¬le ®iÖn ¸p R Khi m¸y ph¸t cã ®ñ ®iÖn ¸p 200 (thêng lÊy ®iÖn ¸p kho¶ng 200V lµ ®ØnhR ®iÖn ¸p) lµm më tiÕp ®iÓm R200(55-57) r¬le R3 hë ra kÕt thóc qu¸ tr×nh khëi 200 LÖnh cÊp ®éng. R6 6 R ®iÖn tõ MF 41 43 R F 45 7 R6 T3 65 RL T2 67 65 6767 67 6666667 R7 RL 69 R7 8 R6 LÖnh cÊp ®iÖn tõ líi UMF R200- §ñ §/A MF 17 T3 71 69 69 18 Khi ®ñ ®iÖn ¸p 200V ®ãng tiÕp ®iÓm R 200 (1-13) tÝnh thêi gian ch¹y m¸y chê ®ãng t¶i b»ng T2. HÕt thêi gian chê ®ãng t¶i r¬le T2 ®ãng tiÕp ®iÓm T2 (6567), cÊp ®iÖn cho R6 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t. Khi cã ®iÖn líi trë l¹i nÕu ®ñ ba pha m¹ch 1-9 hë ra R 1 mÊt ®iÖn lµm ®ãng tiÕp ®iÓm R1 (1-15), T3 tÝnh thêi gian chuyÓn t¶i tõ m¸y ph¸t sang líi, hÕt thêi gian T3 tÝnh tiÕp ®iÓm T3 (1-65) më ra, T3 (69-71) ®ãng l¹i lµm cho R6 nh¶ ra vµ R7 hót. TiÕp ®iÓm R7 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ líi. R¬le R7 ®ãng lµm tiÕp ®iÓm R7 (1-17) cÊp ®iÖn cho T4, T4 tÝnh thêi gian m¸y ch¹y kh«ng t¶i (lµm m¸t). HÕt thêi gian ch¹y lµm m¸t ®ãng tiÕp ®iÓm T4 (51-59) cÊp ®iÖn cho R4 lµm hë tiÕp ®iÓm R4 (37-39) R5 nh¶, ®ãng ®êng nhiªn liÖu cña m¸y ph¸t ®iÖn ®iezen, m¸y ph¸t ®iÖn dõng. TÝn hiÖu tõ R5 lµm nhiÖm vô më vµ ®ãng nhiªn liÖu cho viÖc ch¹y m¸y. NÕu m¸y lµm viÖc R5 ph¶i cã ®iÖn ®Ó më ®êng cÊp nhiªn liÖu, muèn dõng m¸y c¾t ®iÖn cuén d©y R5, ®ãng ®êng nhiªn liÖu. 2.5 §iÒu khiÓn nhiÖt ®é 1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn K §iÒu khiÓn nhiÖt ®é cho c¸c tñ sÊy b»ng ®iÖn trë cã thÓ thiÕt kÕ theo nhiÒu R c¸ch. Hai c¸ch thiÕt kÕ phæ biÕn lµ sÊy (®èt) trùc tiÕp b»ng c¸c thanh nhiÖt vµ sÊy gi¸nCD b»ng qu¹t thæi nhiÖt vµo buång sÊy. tiÕp CBN§ CD2 1 R1 R2 M¹ch ®iÒu khiÓn a) b) R c) M¹ch ®iÒu khiÓn H×nh n®1 C¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é lß ®iÖn trë 19 M¹ch ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é cã thÓ m¾c theo s¬ ®å ®ãng c¾t sîi ®èt b»ng tay nh trªn h×nh n®1a, ®iÒu khiÓn gi¸n ®o¹n víi viÖc ®ãng c¾t sîi ®èt theo chu k× b»ng c«ng t¾c t¬ cã tù ®éng kiÓm so¸t nhiÖt ®é nh trªn h×nh n®1b hay ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é liªn tôc b»ng m¹ch b¸n dÉn c«ng suÊt nh trªn h×nh n®1c. S¬ ®å h×nh n®1a cho phÐp ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é b»ng tay. NhiÖt ®é ®îc ®iÒu khiÓn theo tõng nÊc. Cµng nhiÒu nÊc ®iÖn trë nhiÖt ®é ®îc ®iÒu chØnh cµng tr¬n. C¸ch ®iÒu khiÓn nµy chØ thÝch hîp ®èi víi nh÷ng lß ®iÖn trë kh«ng cã yªu cÇu qu¸ cao vÒ æn ®Þnh nhiÖt, vÝ dô c¸c lß nÊu kim lo¹i. S¬ ®å h×nh n®1c dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é. Khi nhiÖt ®é n»m ngoµi vïng nhiÖt ®é chØnh ®Þnh, m¹ch ®iÒu khiÓn tiristor tù ®éng ®iÒu chØnh gãc më ®Ó ®iÒu chØnh nguån n¨ng lîng cÊp cho sîi ®èt, viÑc giíi thiÖu nguyªn lÝ tù ®éng ®iÒu chØnh nµy sÏ giíi thiÖu ë ch¬ng 5. S¬ ®å h×nh n®1b dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu chØnh nhiÖt ®é theo tÝn hiÖu nhiÖt ®é lÊy tõ c¶m biÕn nhiÖt ®é (CBN§). Qua bé khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhiÖt ®é lµm ®ãng më tiÕp ®iÓm. TiÕp ®iÓm nµy sÏ ®îc xö lÝ vµ ra lÖnh ®ãng hay c¾t nguån ®iÖn cho sîi ®èt. R C BVT0 3 1 2 K M 1 R R1 RA 5 CBN§ M¹ch ®iÒu khiÓn a) RA Tmax 7 Tmin 9 4 R2 R2 K 6 20