Môc lôc
Danh môc c¸c
biÓu......................................................................................1
Danh môc c¸c
b¶ng....................................................................................2
lêi më
®Çu..........................................................................................
.............3
Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt
khÈu.............5
I. Kh¸i niÖm vµ c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu..…………………………..5
1.1 Kh¸i niÖm………………………………………………………………………….5
1.2 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu……………………………………………….6
1.2.1XuÊt khÈu trùc tiÕp...................................................................................6
1.2.2 XuÊt khÈu gi¸n tiÕp.................................................................................7
1.2.3 XuÊt khÈu t¹i chç....................................................................................7
1.2.4 Gia c«ng quèc tÕ.....................................................................................8
1.2.5 Bu«n b¸n ®èi lu.......................................................................................8
1.2.6 XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th (xuÊt khÈu tr¶ nî).....................................9
II.ﾧ Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n……………...9
2.1 XuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n..............................9
2.2 XuÊt khÈu gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ.................................................................................................................10
2.3 XuÊt khÈu gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng cña
nh©n d©n..............................................................................................................11
III. Néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.................................................11
3.1 §iÒu tra, nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu:....................................................11
3.1.1 §iÒu tra t×m hiÓu th«ng tin....................................................................11
3.1.2 ViÖc nghiªn cøu thÞ trêng quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh theo c¸c nhãm nh©n
tè ¶nh hëng sau..............................................................................................12
1
3.2 Lùa chän thÞ trêng ®èi t¸c............................................................................15
3.3 §µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu....................................................17
3.3.1 §µm ph¸n..............................................................................................17
3.3.2 Ký kÕt hîp ®ång....................................................................................18
3.4 Tæ chøc vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu...................................................20
3.4.1 ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu......................................................................20
3.4.2 KiÓm tra hµng ho¸ xuÊt khÈu...............................................................20
3.4.3 Thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i.......................................................................21
3.4.4 Mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸...............................................................21
3.4.5 Lµm thñ tôc h¶i quan............................................................................22
3.4.6 Giao nhËn hµng ho¸ víi ph¬ng tiÖn vËn t¶i..........................................22
3.4.7 Lµm thñ tôc thanh to¸n.........................................................................22
IV. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu … … ……………ﾧ....22
4.1 C¸c nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp:.........................................................23
4.1.1 LuËt ph¸p vµ th«ng lÖ trong kinh doanh..............................................23
4.1.2 Gi¸ c¶.....................................................................................................23
4.1.3. Sù c¹nh tranh.......................................................................................23
4.1.4. §iÒu kiÖn tù nhiªn................................................................................24
4.1.5. T¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i tíi xuÊt khÈu:........................................24
4.2 C¸c yÕu tè chñ quan (thuéc b¶n th©n doanh nghiÖp):................................24
4.2.1 Bé m¸y qu¶n lý hay tæ chøc hµnh chÝnh:.............................................24
4.2.2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ vèn kinh doanh.........................................25
4.2.3 ¸p dông h×nh thøc tr¸ch nhiÖm vËt chÊt..............................................25
4.2.4. C¸c biÖn ph¸p Marketing.....................................................................25
4.2.5 M¹ng líi kinh doanh vµ m«i trêng kinh doanh...................................25
V. Vai trß cña hµng dÖt may ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu ViÖt Nam...........26
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt
Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y...........................................27
I. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam.....................................27
1.1 N¨ng lùc s¶n xuÊt.........................................................................................27
2
1.1.1 T×nh h×nh c¬ së s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may......................................27
1.1.2 Thùc tr¹ng s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may...............................................31
1.2 T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may tõ n¨m 1991 ®Õn nay...........................34
II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam………………………........38
2.1 Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam qua 3 n¨m 2000, 2001,
2002....................................................................................................................38
2.2. C¬ cÊu xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam.........................................40
2.3. ThÞ trêng xuÊt khÈu.....................................................................................42
2.3.1 §èi víi thÞ trêng Mü.............................................................................42
2.3.2 §èi víi thÞ trêng EU.............................................................................43
3.3.3 §èi víi thÞ trêng NhËt B¶n...................................................................45
2.3.4 §èi víi thÞ trêng ASEAN vµ Trung Quèc............................................47
III. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n ¶nh hëng chñ yÕu................................ 49
3.1 Nh÷ng tån t¹i trong s¶n xuÊt.......................................................................49
3.1.1. VÒ c«ng nghÖ vµ nguyªn liÖu.............................................................49
3.1.2. ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Ch©u ¸........................49
3.1.3. VÒ s¶n phÈm.........................................................................................50
3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong xuÊt khÈu........................................................51
3.2.1 H×nh thøc xuÊt khÈu..............................................................................51
3.2.2 ThÞ trêng xuÊt khÈu...............................................................................52
3.2.3 VÒ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu.......................................................53
3.2.4 VÒ chÝnh s¸ch ph©n bæ h¹n ng¹ch........................................................54
3
Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
hµng dÖt may ®Õn n¨m 2010...................................................57
I. Ph¬ng híng, triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may...................................57
1.1 Ph¬ng híng, triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may........................................57
1.2 u tiªn trî gióp ph¸t triÓn xuÊt khÈu.............................................................59
II. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may ............60
2.1 VÒ s¶n xuÊt...................................................................................................60
2.2 VÒ thÞ trêng..................................................................................................61
2.3 VÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may xuÊt khÈu.........................63
III. Nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may............................66
3.1Nh÷ng biÖn ph¸p tõ phÝa Nhµ níc................................................................66
3.1.1 Mét sè gi¶i ph¸p vÒ më réng thÞ trêng.................................................66
3.1.2 Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu..........................................71
3.1.3 C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh, tÝn dông ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu.....................72
3.2 Nh÷ng biÖn ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp.......................................................74
3.2.1 N©ng cao hiÖu qu¶ gia c«ng xuÊt khÈu, tõng bíc t¹o tiÒn ®Ò ®Ó chuyÓn
sang xuÊt khÈu trùc tiÕp.................................................................................74
3.2.2 N©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm.............................................75
3.2.3 Gi¶i ph¸p nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm..........................................76
3.2.4 T¨ng dÇn tû träng xuÊt FOB, tiÕn tíi xuÊt CIF, gi¶m tû träng gia c«ng
vµ xuÊt khÈu qua níc thø ba..........................................................................77
KÕt luËn..........................................................................................................80
Tµi liÖu tham kh¶o
NhËn xÐt cña gi¸o viªn híng dÉn
Danh môc c¸c biÓu
------
H×nh 1: Tèc ®é t¨ng trëng kim ng¹ch xuÊt khÈu qua c¸c n¨m.40
H×nh 2: kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt kim ViÖt Nam vµo thÞ trêng NhËt B¶n...............................................................................52
4
Danh môc c¸c b¶ng sè liÖu
------
5
B¶ng 1: N¨ng lùc s¶n xuÊt cña mét sè s¶n phÈm dÖt may ViÖt
Nam ..........................................................................................................
.........32
B¶ng 2: T×nh h×nh c¬ së s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may trong níc.....33
B¶ng 3: T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm chñ yÕu cña ngµnh dÖt
may...........................................................................................................36
B¶ng 4: Tèc ®é t¨ng s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may..............................39
B¶ng 5: XuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam 1991 - 2002.............40
B¶ng 6: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may......................................44
B¶ng 7: C¬ cÊu xuÊt khÈu hµng dÖt may----------------------------------.46
B¶ng 8: KNXK Hµng dÖt may cña ViÖt nam trªn mét sè thÞ trêng.47
B¶ng 9: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng EU.......49
B¶ng 9: ChØ tiªu s¶n xuÊt ®Õn n¨m 2010..............................................63
B¶ng 10: §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng XuÊt khÈu.............................................64
B¶ng 11: B¶ng so s¸nh gi¸ hµng dÖt may xuÊt khÈu sang thÞ trêng......................................................................................................71
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu
-----I. Kh¸i niÖm vµ c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu
1.1 Kh¸i niÖm
Kh¸i niÖm ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ hiÓu trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau,
nhng xÐt theo b¶n chÊt cña nã th× xuÊt khÈu chÝnh lµ mét ho¹t ®éng tiªu thô s¶n
6
phÈm cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Trong ®ã kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp cã
thÓ lµ mét c¸ nh©n, mét tæ chøc níc ngoµi hay mét quèc gia kh¸c.
Nh vËy: XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô cho ®èi t¸c níc ngoµi díi h×nh thøc mua b¸n th«ng qua quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ nh»m môc
®Ých lîi nhuËn.
Mäi c«ng ty víi nghiÖp vô kinh doanh xuÊt khÈu lu«n cè g¾ng híng tíi
xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô cña m×nh ra thÞ trêng níc ngoµi. Do vËy, xuÊt
khÈu ®îc xem nh lµ mét chiÕn lîc kinh doanh quèc tÕ quan träng, c¬ b¶n cña c¸c
c«ng ty ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ. Cã nhiÒu nguyªn nh©n khuyÕn khÝch c¸c
c«ng ty thùc hiÖn xuÊt khÈu nh:
(1) Sö dông, khai th¸c kh¶ n¨ng vît tréi (nh÷ng lîi thÕ) cña c«ng ty .
(2)Gi¶m ®îc chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do n©ng cao khèi lîng s¶n
xuÊt.
(3) N©ng cao ®îc lîi nhuËn cña c«ng ty.
(4) Gi¶m ®îc rñi ro do tèi thiÓu hãa sù giao ®éng cña nhu cÇu.
7
1.2 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu
1.2.1 XuÊt khÈu trùc tiÕp
Lµ h×nh thøc nhµ xuÊt khÈu trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c giao dÞch víi kh¸ch
hµng níc ngoµi th«ng qua c¸c tæ chøc cña riªng m×nh. H×nh thøc nµy thêng ®îc
¸p dông khi nhµ s¶n xuÊt cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ vèn ®Ó thµnh lËp tæ chøc b¸n hµng,
nhê ®ã cã thÓ kiÓm so¸t ®îc trùc tiÕp thÞ trêng xuÊt khÈu. C«ng ty tæ chøc s¶n
xuÊt s¶n phÈm sau ®ã trùc tiÕp giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, xuÊt khÈu
hµng ho¸ ra thÞ trêng quèc tÕ lµ thÓ hiÖn nghiÖp vô kinh doanh cña m×nh ®· ph¸t
triÓn.
C¸c tæ chøc b¸n hµng trùc tiÕp cña nhµ s¶n xuÊt gåm c¸c lo¹i sau:
C¬ së b¸n hµng trong níc, ®Ó ®iÒu hµnh hay phèi hîp c¸c tæ chøc phô
thuéc kh¸c ®Æt t¹i thÞ trêng níc ngoµi.
§¹i diÖn b¸n hµng xuÊt khÈu ë níc ngoµi cã nhiÖm vô thu thËp c¸c ®¬n
®Æt hµng cña kh¸ch hµng.
Chi nh¸nh b¸n hµng t¹i níc ngoµi: cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c¶ c«ng viÖc
xóc tiÕn vµ ph©n phèi hµng ho¸ trªn toµn bé khu vùc thÞ trêng ®· ®Þnh ë níc ngoµi.
Tæ chøc trî gióp ë níc ngoµi: lµ mét c«ng ty riªng rÏ ®îc thµnh lËp vµ
®¨ng ký ë níc ngoµi song hÇu hÕt vèn cæ phÇn cña nã l¹i do nhµ xuÊt khÈu
n¾m quyÒn së h÷u. Tæ chøc nµy cã nhiÖm vô qi¶i quyÕt vÊn ®Ò xuÊt khÈu
nh khi cã h¹n chÕ vÒ xuÊt khÈu, cã yªu cÇu vÒ s¶n phÈm ph¶i phï hîp ë
mét thÞ trêng.
H×nh thøc nµy cã u ®iÓm lµ lîi nhuËn thu ®îc cña c¸c doanh nghiÖp thêng
cao h¬n c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c nhê gi¶m bít c¸c chi phÝ trung gian. Víi
vai trß lµ ngêi b¸n hµng trùc tiÕp, doanh nghiÖp cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp vµ ®Òu
®Æn víi kh¸ch hµng, tiÕp cËn thÞ trêng, n¾m b¾t ®îc thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng níc
ngoµi vµ ph¶n øng cña kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh chãng. Tuy vËy, h×nh thøc
nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã mét lîng vèn kh¸ lín ®Ó s¶n xuÊt hoÆc thu
mua, kh«ng nh÷ng thÕ, nh mét quy luËt tÊt yÕu, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®èi mÆt
víi rñi ro kh«ng xuÊt ®îc hµng, rñi ro do thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i... Bëi vËy, víi
h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®ßi hái nhµ xuÊt khÈu ph¶i cã uy tÝn trªn thÞ trêng trong
níc còng nh trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ hä ph¶i lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã tr×nh ®é
chuyªn m«n cao.
8
1.2.2 XuÊt khÈu gi¸n tiÕp
XuÊt khÈu gi¸n tiÕp lµ viÖc s¶n xuÊt th«ng qua dÞch vô ®éc lËp ®Æt ngay níc s¶n xuÊt ®Ó tiÕn hµnh xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng níc
ngoµi. H×nh thøc nµy thêng ®îc c¸c doanh nghiÖp míi tham gia vµo thÞ trêng
quèc tÕ ¸p dông.
¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh«ng ph¶i ®Çu
t nhiÒu vèn còng nh kh«ng ph¶i triÓn khai lùc lîng b¸n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng
xóc tiÕn khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm ë níc ngoµi. Nh vËy, rñi ro ®· ®îc h¹n chÕ v×
tr¸ch nhiÖm b¸n hµng thuéc vÒ c¸c tæ chøc trung gian. Do ®ã, u ®iÓm cña h×nh
thøc nµy cã thÓ kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp. Song
nhîc ®iÓm cña nã chÝnh lµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu bÞ gi¶m do
ph¶i chia sÎ lîi nhuËn víi tæ chøc trung gian tiªu thô; chÝnh lµ do kh«ng cã sù
liªn hÖ trùc tiÕp víi thÞ trêng tiªu thô nªn chËm thÝch øng thay ®æi s¶n phÈm cña
m×nh víi nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng vµ kh«ng thu ®îc th«ng tin trùc tiÕp; v×
ph¶i th«ng qua trung gian nªn buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i mîn nh·n hiÖu cña
hä cho nªn phô thuéc nhiÒu vµo ho¹t ®éng cña trung gian ®ã.
1.2.3 XuÊt khÈu t¹i chç
XuÊt khÈu t¹i chç lµ h×nh thøc kinh doanh cã xu híng ph¸t triÓn vµ phæ
biÕn réng r·i. Hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp tiªu thô ngay t¹i níc së t¹i bëi
®èi tîng kh¸ch hµng lµ ngêi níc ngoµi. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu nµy lµ
kh«ng cã sù dÞch chuyÓn ra khái biªn giíi quèc gia cña hµng ho¸ dÞch vô. §ã lµ
viÖc cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô cho c¸c ngo¹i giao ®oµn, cho kh¸ch du lÞch
quèc tÕ. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i chç cã thÓ ®¹t hiÖu qu¶ cao do gi¶m bít chi phÝ
®ãng gãi, chi phÝ b¶o qu¶n, chi phÝ vËn t¶i, tr¸nh ®îc c¸c thñ tôc phøc t¹p vÒ h¶i
quan, thu håi vèn nhanh. Tuy nhiªn, h×nh thøc nµy manh món, lîi nhuËn thÊp,
h¹n chÕ doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh do quy m« kh¸ch hµng bÞ
thu hÑp.
1.2.4 Gia c«ng quèc tÕ
Gia c«ng quèc tÕ lµ ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong ®ã mét bªn (bªn
nhËn gia c«ng) nhËp khÈu nguyªn liÖu sau ®ã thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt råi
b¸n thµnh phÈm cho mét bªn kh¸c (bªn ph¸i gia c«ng). V× vËy, trong gia c«ng
quèc tÕ, ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
H×nh thøc xuÊt khÈu nµy ngµy nay ®ang ®îc thùc hiÖn kh¸ phæ biÕn trong
bu«n b¸n th¬ng m¹i cña nhiÒu níc nhÊt lµ ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Bëi
9
®èi víi bªn ®Æt gia c«ng, ph¬ng thøc nµy gióp hä tËn dông gi¸ rÎ vÒ nguyªn liÖu
phô, nh©n c«ng cña bªn nhËn gia c«ng. §èi víi bªn nhËn gia c«ng, ph¬ng thøc
nµy gióp hä gi¶i quyÕt ®îc c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng trong níc, tiÕp
nhËn c«ng nghÖ míi ®Ó thay thÕ c«ng nghÖ cò l¹c hËu.
1.2.5 Bu«n b¸n ®èi lu
Bu«n b¸n ®èi lu lµ mét ph¬ng thøc trao ®æi hµng ho¸, trong ®ã xuÊt khÈu
kÕt hîp chÆt chÏ víi nhËp khÈu, ngêi b¸n ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng hµng giao
®i t¬ng øng víi lîng hµng nhËn vÒ. ë ®©y môc ®Ých xuÊt khÈu ph¶i nh»m thu vÒ
mét kho¶n ngo¹i tÖ, nh»m thu vÒ mét hµng ho¸ kh¸c cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Nãi
tãm l¹i, ph¬ng thøc nµy lµ lÊy c¸i m×nh cã ®æi c¸i m×nh kh«ng cã (hoÆc Ýt).
¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ kh«ng cÇn sö dông ngo¹i tÖ. C¸c níc cã thÓ
khai th¸c tiÒm n¨ng cña m×nh (lao ®éng, nguyªn liÖu, c«ng nghÖ ...) tr¸nh ®îc sù
qu¶n lý chÆt chÏ vÒ ngo¹i hèi cña ChÝnh phñ.
Bu«n b¸n ®èi lu cã nhiÒu h×nh thøc nh:
Hµng ®æi hµng
Trao ®æi bï trõ
Mua ®èi lu
ChuyÓn nî
Mua l¹i s¶n phÈm
...
1.2.6 XuÊt khÈu theo nghÞ ®Þnh th (xuÊt khÈu tr¶ nî)
§©y lµ h×nh thøc doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu theo chØ ®Þnh cña Nhµ
níc giao cho vÒ mét sè hµng ho¸ nhÊt ®Þnh cho hµng ho¸ níc ngoµi trªn c¬ së
nghÞ ®Þnh th ®· ký kÕt gi÷a hai ChÝnh phñ. H×nh thøc nµy cho phÐp doanh nghiÖp
tiÕt kiÖm c¸c kho¶n chi phÝ t×m kiÕm b¹n hµng, tr¸nh ®îc rñi ro thanh to¸n. Tuy
nhiªn, kh«ng ph¶i lóc nµo doanh nghiÖp còng cã thÓ xuÊt khÈu ®îc theo h×nh
thøc nµy, mµ nã chØ lµ trêng hîp h·n h÷u.
H×nh thøc xuÊt khÈu nµy thêng dïng ®Ó g¸n nî ®îc ký theo nghÞ ®Þnh th
gi÷a hai ChÝnh phñ. Thùc tÕ h×nh thøc xuÊt khÈu nµy xuÊt hiÖn rÊt Ýt, thêng trong
10
mét sè níc X· héi chñ nghÜa tríc ®©y vµ chØ trong mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc.
II. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ
quèc d©n
2.1 XuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
§Êt níc ta ®ang trªn con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo dÇn dÇn tiÕn lªn lµ níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §Ó
thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy trong thêi gian ng¾n nhÊt ®ßi hái ph¶i cã mét sè lîng
vèn vµ ngo¹i tÖ lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Nguån
vèn nµy ®îc thu tõ c¸c nguån nh: ®Çu t níc ngoµi, vay, viÖn trî cña níc ngoµi,
nguån thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô thu ngo¹i tÖ, xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ søc
lao ®éng...
Th«ng qua qu¸ tr×nh xuÊt khÈu, chóng ta cã thÓ thu vÒ nguån vèn, ngo¹i tÖ
lín gãp phÇn quan träng vµo viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n th¬ng m¹i, c¸n c©n thanh
to¸n, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ. Nhê vËy mµ t¨ng kh¶ n¨ng nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt
bÞ, c«ng nghÖ, nguyªn vËt liÖu... phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc.
2.2 XuÊt khÈu gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ
Th«ng qua h×nh thøc xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ trùc tiÕp tiÕp xóc
víi kh¸ch hµng níc ngoµi, hiÓu ®îc gi¸ c¶, së thÝch, thãi quen, tËp qu¸n, truyÒn
thèng v¨n ho¸ cña ngêi tiªu dïng vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Trªn c¬ së ho¹t
®éng ë thÞ trêng nµy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ më réng ph¹m vi sang c¸c thÞ trêng kh¸c. XuÊt khÈu ra níc ngoµi sÏ lµm cho c¸c doanh nghiÖp n¨ng ®éng h¬n,
nh¹y bÐn h¬n víi sù biÕn ®éng cña thÞ trêng, kh¸ch hµng, nh÷ng rµo c¶n vµ
nh÷ng thay ®æi vÒ chiÕn lîc cña ®èi thñ c¹nh tranh. §ång thêi xuÊt khÈu cßn
gióp cho doanh nghiÖp khai th¸c ®îc lîi thÕ so s¸nh cña m×nh vµ c¸c biÖn ph¸p
khuyÕn khÝch cña ChÝnh phñ. XuÊt khÈu gióp cho doanh nghiÖp n©ng cao lîi
nhuËn, ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn vµ c«ng nghÖ, thay ®æi mÆt hµng, mÉu m· s¶n
phÈm vµ tiÕp thu ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý cña níc ngoµi...
XuÊt khÈu gióp c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi, t¹o kh¶
n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, æn ®Þnh l©u dµi.
Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, hµng ho¸ níc ta sÏ tham gia c¹nh tranh trªn thÞ
trêng thÕ giíi vÒ c¸c mÆt nh gi¸ c¶, mÉu m·, chÊt lîng... Do ®ã ®Ó c¹nh tranh ®11
îc víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi th× c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ph¶i tæ
chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt míi thÝch nghi víi thÞ trêng quèc tÕ
®ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n
lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi xu thÕ míi cña thÕ giíi.
XuÊt khÈu còng gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c dÞch vô ®i kÌm nh: dÞch vô th¬ng
m¹i, b¶o hiÓm hµng ho¸, th«ng tin liªn l¹c quèc tÕ, dÞch vô tµi chÝnh tiÒn tÖ, dÞch
vô giao th«ng vËn t¶i... gióp cho quan hÖ ngo¹i giao gi÷a c¸c quèc gia tèt h¬n.
XuÊt khÈu còng gióp cho ph¸t triÓn c¸c ngµnh cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n
xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.
2.3 XuÊt khÈu gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng cña
nh©n d©n
C¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu t¹o ra hµng triÖu c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o
mét phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ gi¶m tû
lÖ thÊt nghiÖp. N©ng cao tay nghÒ cho ngêi lao ®éng, lµm cho hä quen víi t¸c
phong c«ng nghiÖp. XuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu nh÷ng mÆt
hµng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng cña nh©n d©n vµ t¨ng thu nhËp cho nh©n d©n,
®ãng gãp vµo viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n ngµy
cµng tèt h¬n.
III. Néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu
3.1 §iÒu tra, nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu:
3.1.1 §iÒu tra t×m hiÓu th«ng tin
ThÞ trêng quèc tÕ chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, thêng lµ
phong phó ®a d¹ng h¬n nhiÒu so víi thÞ trêng néi ®Þa. Nhng dï ë trong níc hay
quèc tÕ th× viÖc ®iÒu tra còng cÇn ph¶i cã th«ng tin. HiÖn nay chóng ta cã hai
nguån th«ng tin chÝnh ®ã lµ th«ng tin thø cÊp vµ th«ng tin s¬ cÊp.
a. C¸c nguån th«ng tin thø cÊp
Lµ tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin ®· ®îc c«ng bè nh tin tøc vµ tµi liÖu th¬ng m¹i,
t¹p chÝ... cã thÓ ph©n lo¹i thµnh c¸c nguån chñ yÕu sau: th«ng tin cña c¸c tæ chøc
quèc tÕ nh c¸c tæ chøc chuyªn ngµnh cña liªn hîp quèc (WTO, ITC, ESCAP),
c¸c tæ chøc theo ngµnh hµng, s¸ch b¸o th¬ng m¹i, nguån tin cña c¸c tæ chøc
chuyªn ngµnh vÒ th«ng tin...
12
¦u ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c nguån th«ng tin thø cÊp lµ chi phÝ thu thËp rÊt rÎ,
th«ng tin thu ®îc rÊt ®a d¹ng. Tuy nhiªn, chóng cã nhîc ®iÓm lµ kÐm tÝnh cËp
nhËt, ®é tin cËy kh«ng cao vµ kh«ng ph¶n ¸nh ®îc nhiÒu khÝa c¹nh quan träng
cña thÞ trêng nh tËp tÝnh, thÞ hiÕu, së thÝch tiªu dïng.
b. C¸c nguån th«ng tin s¬ cÊp
Lµ th«ng tin do b¶n th©n doanh nghiÖp tù thu thËp trªn thÞ trêng th«ng qua
trao ®æi trùc tiÕp víi th¬ng nh©n vµ kh¸ch hµng níc ngoµi. Cã 3 ph¬ng ph¸p
chÝnh ®Ó thu thËp th«ng tin s¬ cÊp: pháng vÊn, quan s¸t, thö nghiÖm thÞ trêng.
C¸c nguån th«ng tin s¬ cÊp cã u ®iÓm lµ cËp nhËt, cã ®é chÝnh x¸c cao vµ
bao qu¸t ®îc nhiÒu khÝa c¹nh cña thÞ trêng kh«ng ®îc ph¶n ¸nh trong c¸c nguån
th«ng tin thø cÊp song chi phÝ cho lo¹i th«ng tin nµy rÊt cao.
3.1.2 ViÖc nghiªn cøu thÞ trêng quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh theo c¸c nhãm nh©n
tè ¶nh hëng sau
3.1.2.1
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu
Nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu lµ nhãm nh©n tè thuéc vÒ hÖ thèng th¬ng m¹i
quèc tÕ. MÆc dï xu híng hiÖn nay trªn thÕ giíi lµ tù do mËu dÞch, c¸c quèc gia
®ang nç lùc ®Ó gi¶m bít hµng rµo ng¨n c¶n ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ
song c¸c nhµ kinh doanh quèc tÕ vÉn ph¶i ®èi diÖn víi c¸c h¹n chÕ th¬ng m¹i
kh¸c nhau nh: thuÕ quan, hµng rµo phi thuÕ quan (h¹n ng¹ch, cÊm vËn, sù kiÓm
so¸t ngo¹i hèi chÆt chÏ cña ChÝnh phñ c¸c níc, giÊy phÐp nhËp khÈu...). C¸c nhµ
xuÊt khÈu ph¶i nghiªn cøu kü c¸c h¹n chÕ th¬ng m¹i nµy vµ tÝnh to¸n thËt cÈn
thËn tríc khi ®a ra quyÕt ®Þnh kinh doanh.
3.1.2.2
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng kinh tÕ
Khi xem xÐt, ph©n tÝch thÞ trêng níc ngoµi, nhµ kinh doanh ph¶i nghiªn
cøu nÒn kinh tÕ cña tõng níc. Cã 3 ®Æc tÝnh kinh tÕ ph¶n ¸nh sù hÊp dÉn cña mét
níc xÐt nh mét thÞ trêng cho doanh nghiÖp níc ngoµi:
Thø nhÊt lµ cÊu tróc c«ng nghiÖp cña níc ®ã: CÊu tróc c«ng nghiÖp cña
mét níc ®Þnh h×nh c¸c yªu cÇu vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô, møc lîi tøc vµ møc ®é sö
dông nh©n lùc. Cã thÓ ph©n biÖt c¸c níc thµnh 4 lo¹i cÊu tróc c«ng nghiÖp nh
sau: c¸c nÒn kinh tÕ tù cÊp tù tóc, c¸c nÒn kinh tÕ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th«, c¸c
nÒn kinh tÕ ®ang c«ng nghiÖp ho¸, c¸c nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ho¸.
Thø hai lµ ph©n phèi thu nhËp: Sù ph©n phèi thu nhËp cña mét níc bÞ chi
phèi bëi cÊu tróc c«ng nghiÖp, song cßn chÞu chi phèi cña nh©n tè chÝnh trÞ.
13
Thø ba lµ ®éng th¸i cña nÒn kinh tÕ: C¸c níc trªn thÕ giíi ®ang tr¶i qua
nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau ®îc ®Æc trng b»ng tèc ®é t¨ng trëng nh:
c¸c níc cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ rÊt cao, c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· ®i
vµo thÕ æn ®Þnh víi tèc ®é t¨ng trëng thÊp, c¸c níc ph¸t triÓn cã tèc ®é t¨ng trëng thÊp, c¸c níc kÐm ph¸t triÓn cã nÒn kinh tÕ tr× trÖ thËm chÝ suy tho¸i triÒn
miªn.
3.1.2.3
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng chÝnh trÞ - ph¸p luËt:
C¸c quèc gia rÊt kh¸c nhau vÒ m«i trêng chÝnh trÞ - ph¸p luËt. Do ®ã khi
xem xÐt kh¶ n¨ng më réng ho¹t ®éng sang mét thÞ trêng níc ngoµi cÇn chó ý
®Õn mét sè nh©n tè c¬ b¶n sau:
3.1.2.4
Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ
Sù ®iÒu tiÕt vÒ tiÒn tÖ
TÝnh hiÖu lùc cña bé m¸y chÝnh quyÒn
C¸c quy ®Þnh mang tÝnh b¾t buéc vÒ ph¸p luËt vµ qu¶n lý
Th¸i ®é ®èi víi nhµ kinh doanh níc ngoµi.
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng v¨n ho¸
Mçi níc ®Òu cã nÒn v¨n ho¸, tËp tôc, quy t¾c, thãi quen, phong c¸ch riªng.
Chóng ®îc h×nh thµnh theo truyÒn thèng v¨n ho¸ cña mçi níc vµ cã ¶nh hëng to
lín ®Õn tËp tÝnh tiªu dïng cña d©n c níc ®ã. Tuy sù giao lu v¨n ho¸ gi÷a c¸c níc
®· lµm xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu tËp tÝnh tiªu dïng chung cho mäi d©n téc, song còng
cã nhiÒu v¨n ho¸ truyÒn thèng vÉn cßn rÊt bÒn v÷ng, cã ¶nh hëng rÊt m¹nh ®Õn
thãi quen vµ t©m lý tiªu dïng.
Sù kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ ¶nh hëng ®Õn c¸ch thøc giao dÞch ®îc tiÕn hµnh,
lo¹i s¶n phÈm mµ kh¸ch hµng sÏ mua vµ nh÷ng h×nh thøc khuyÕch tr¬ng cã thÓ
®îc chÊp nhËn. §Æc ®iÓm v¨n ho¸ thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung sau: Thêi gian,
kh«ng gian, ng«n ng÷, sù quen thuéc, kü thuËt ®µm ph¸n, hÖ thèng ph¸p lý, c¸ch
tiªu thô.
3.1.2.5
Nghiªn cøu c¸c nh©n tè thuéc m«i trêng c¹nh tranh
Sù hÊp dÉn cña thÞ trêng níc ngoµi cßn chÞu ¶nh hëng quan träng cña møc
®é cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng ®ã. Tríc hÕt c¸c nhµ kinh doanh níc ngoµi ph¶i
14
®èi mÆt víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh néi ®Þa. Lo¹i ®èi thñ thø hai lµ c¸c doanh
nghiÖp níc ngoµi còng ®ang ho¹t ®éng trªn thÞ trêng ®ã.
C¸c ph¬ng ph¸p c¹nh tranh còng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. TÊt c¶ c¸c
thµnh phÇn Marketing hçn hîp ®Òu cã thÓ ®îc sö dông trong c¹nh tranh. Víi
nh÷ng s¶n phÈm ®ång nhÊt hoÆc ®îc xem nh ®ång nhÊt th× c¸c ®èi thñ c¹nh
tranh lu«n lµm cho s¶n phÈm cña ngêi kh¸c theo c¸ch mµ kh¸ch hµng cho lµ cã ý
nghÜa. Nh÷ng nç lùc nh thÕ kh«ng chØ bao gåm sù thay ®æi vÒ s¶n phÈm mµ cßn
thay ®æi vÒ bao gãi, chñng lo¹i s¶n phÈm, kªnh tiªu thô...
Mét biÖn ph¸p c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ kh¸c lµ t×m ra c¸c kho¶ng trèng trªn
thÞ trêng ®Ó chiÕm lÜnh. Trong trêng hîp nµy, doanh nghiÖp níc ngoµi kh«ng thÓ
x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®éc quyÒn cña m×nh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt tríc khi ph¶i
®èi ®Çu víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trùc tiÕp.
3.1.2.6
Nghiªn cøu nhu cÇu thÞ trêng
HiÓn nhiªn mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt ®Æc trng cho nhu cÇu
thÞ trêng lµ tæng s¶n phÈm cã thÓ tiªu thô, doanh sè vµ lîi nhuËn mµ doanh
nghiÖp cã thÓ hi väng thu ®îc trªn thÞ trêng ®ã.
Mét khÝa c¹nh kh¸c cña nhu cÇu thÞ trêng cÇn ®îc nghiªn cøu lµ sù biÕn
®éng theo thêi gian cña nã ®îc biÓu hiÖn qua lîng t¨ng (gi¶m) cña tæng møc nhu
cÇu cña doanh sè hay tèc ®é t¨ng (gi¶m) cña c¸c chØ tiªu ®ã. Nã sÏ ph¶n ¸nh
triÓn väng cña nhu cÇu thÞ trêng trong t¬ng lai ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ x¸c ®Þnh
sù thÝch øng trong lîng cung cÊp vµ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i.
3.1.2.7
Nghiªn cøu c¬ cÊu cña thÞ trêng
Mçi thÞ trêng níc ngoµi kh«ng bao giê lµ mét thÞ trêng thuÇn nhÊt. Nã bao
gåm nh÷ng nhãm kh¸ch hµng rÊt kh¸c nhau vÒ mäi ®Æc trng kinh tÕ, d©n sè, x·
héi vµ v¨n ho¸. V× thÕ, nhµ kinh doanh níc ngoµi cÇn ph©n tÝch tû mØ c¬ cÊu cña
tËp hîp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng theo ®é tuæi, giíi tÝnh, n¬i c tró, nghÒ nghiÖp,
tr×nh ®é v¨n ho¸, giai cÊp vµ tÇng líp x· héi, t«n gi¸o, c¸c møc thu nhËp, theo
chñng lo¹i s¶n phÈm tiªu dïng...
3.2 Lùa chän thÞ trêng ®èi t¸c
C¸c c«ng ty dù ®Þnh tham gia thÞ trêng quèc tÕ cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc c¸c
nhãm kinh tÕ khu vùc, c¸c quèc gia riªng biÖt vµ c¸c ®o¹n thÞ trêng cô thÓ mµ hä
cã dù ®Þnh kinh doanh. VÒ nguyªn t¾c mçi níc trªn thÕ giíi ®Òu lµ mét øng cö
15
viªn cho quyÕt ®Þnh th©m nhËp thÞ trêng. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lùa
chän thÞ trêng thuËn lîi, phï hîp nhÊt cho m×nh.
T×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu còng khã nh th¨m dß kho¸ng s¶n ®Þa chÊt.
Ta Ýt cã kh¶ n¨ng quan s¸t trùc tiÕp, nhng cã kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n vÒ sù tån t¹i
c¸c kho¸ng chÊt nhê x¸c ®Þnh c¸c ®Æc ®iÓm cña m«i trêng xung quanh. Cã hai
ph¬ng ph¸p tiÕp cËn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c quèc gia thÝch hîp hoÆc c¸c khu vùc thÞ trêng trong tõng quèc gia. §ã lµ:
X¸c ®Þnh cÈn thËn c¸c ®Æc tÝnh cña kh¸ch hµng níc ngoµi dêng nh ch¾c
ch¾n mua s¶n phÈm cña h·ng vµ sau ®ã kiÓm tra c¸c quèc gia ®ã.
X¸c ®Þnh c¸c thÞ trêng mµ ë ®ã s¶n phÈm cña h·ng dÔ ®îc tiªu thô nhÊt vµ
thËn träng ®iÒu chØnh thÝch øng s¶n phÈm vµ c¸c th«ng ®iÖp qu¶ng c¸o cña
h·ng ®Ó chóng phï hîp víi c¸c thÞ trêng nµy.
Khi lùa chän thÞ trêng ®èi t¸c ta cÇn thiÕt lËp c¸c tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh phô
thuéc vµo môc tiªu vµ tiªu chuÈn cña c«ng ty. C¸c tiªu chuÈn ®ã lµ:
Quy m« thÞ trêng: Nãi chung, d©n sè cµng nhiÒu th× cµng tèt v× sÏ cã
nhiÒu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. Tuy nhiªn cÇn cÇn chó ý ®Õn mét phÇn d©n sè
kh«ng mÊy quan t©m ®Õn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp m×nh hoÆc kh«ng cã tiÒn
®Ó mua. Mét ®Æc ®iÓm quan träng kh¸c lµ c¬ cÊu tuæi t¸c cña d©n sè vµ tû lÖ ph¸t
triÓn...
C¬ cÊu d©n sè: Nh÷ng nhãm d©n sè cã ®é tuæi kh¸c nhau sÏ cã nhu cÇu,
thu nhËp, triÓn väng, thãi quen mua hµng kh¸c nhau. Do vËy tuæi t¸c cña c¸c
nhãm d©n chóng trë thµnh mét yÕu tè ®¸ng kÓ khi chóng ta cung cÊp hµng ho¸.
Sù ph©n bè d©n c vÒ mÆt ®Þa lý còng cã thÓ trë thµnh mét yÕu tè quan träng.
Sù ph¸t triÓn kinh tÕ: Cã thÓ ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia
th«ng qua nhu cÇu vÒ hµng ho¸ cña ngêi tiªu dïng. Mét quèc gia cã møc ®é ph¸t
triÓn kinh tÕ cao th× nhu cÇu vÒ hµng ho¸ cña ngêi d©n còng sÏ cao h¬n so víi
mét níc cã møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp h¬n.
Thu nhËp vµ sù giµu cã: C¸c gi¸ trÞ nµy cã thÓ ®o b»ng tæng s¶n phÈm
quèc d©n GDP vµ GNP tÝnh theo b×nh qu©n ®Çu ngêi, b»ng møc tiªu thô c¸ nh©n,
b»ng tû lÖ ngêi cã xe h¬i vµ hµng tiªu dïng l©u bÒn. NÕu ®¹i bé phËn d©n sè cã
thãi quen mua hµng nh nhau, tuy nhiªn cã rÊt nhiÒu ngêi cßn ë xa møc trung
b×nh vµ ®iÒu nµy chøng tá sù kh¸c biÖt kh¸ lín vÒ møc sèng cña mét thiÓu sè cùc
16
giµu cã víi sè ®«ng ®ang cßn nghÌo. NhiÖm vô cña nhµ nghiªn cøu thÞ trêng lµ
ph¶i cã c¸c ph¬ng thøc tiÕp cËn riªng.
M«i trêng kinh doanh: C¸c chuÈn mùc vÒ v¨n ho¸ tÝn ngìng cña ®Þa ph¬ng cã thÓ ¶nh hëng tíi sù tiªu thô hµng ho¸. LuËt ph¸p cña mét quèc gia cã thÓ
®ßi hái sù ®¶m b¶o ®Æc biÖt, dÞch vô sau b¸n hµng, c¸c tiªu chuÈn b¸n hµng...
nh÷ng ®iÒu nµy cã thÓ kh«ng cÇn thiÕt t¹i quèc gia cã c«ng ty xuÊt khÈu sè mÆt
hµng ®ã. ChÝnh s¸ch cña c¸c quèc gia nhËp khÈu còng ®ãng mét vai trß v« cïng
quan träng nh thóc ®Èy hay k×m h·m ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
C¸c ph¬ng tiÖn kho b·i vµ vËn chuyÓn: C¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu ë mét sè
quèc gia cã thÓ lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh møc ®é b¶o ®¶m cña hÖ thèng
kho b·i vµ lo¹i ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµng ho¸. Bªn c¹nh ®ã b¶n th©n hÖ thèng
c¸c lo¹i h×nh vËn chuyÓn còng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸ ë
møc ®é kh¸c nhau.
VÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ: Sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ sÏ lµm tæn h¹n ®Õn ®é tin cËy
trong kinh doanh v× c¸c nhµ xuÊt khÈu sî r»ng hä sÏ kh«ng ®îc thanh to¸n,
ChÝnh phñ níc ngoµi cã thÓ ®Þnh gi¸ cao.
3.3 §µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu
3.3.1 §µm ph¸n
Trong giao dÞch ngo¹i th¬ng c¸c bªn thêng cã sù kh¸c biÖt nhau vÒ kiÕn
thøc, vÒ ph¸p luËt, vÒ tËp qu¸n ng«n ng÷ t duy truyÒn thèng vµ quyÒn lîi. Nh÷ng
sù kh¸c biÖt ®ã dÉn ®Õn sù xung ®ét. Muèn gi¶i quyÕt xung ®ét ®ã, ngêi ta ph¶i
trao ®æi ý kiÕn víi nhau. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh÷ng vÊn ®Ò thêng trë
thµnh néi dung cña c¸c cuéc ®µm ph¸n lµ:
PhÈm chÊt
Sè lîng
Bao b× ®ãng gãi
Giao hµng
Gi¸ c¶ gia c«ng
Thanh to¸n
Ph¹t vµ båi thêng thiÖt h¹i
17
3.3.1.1 C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n trong ®µm ph¸n
Nguyªn t¾c tËp trung vµo quyÒn lîi chø kh«ng ph¶i lËp trêng quan ®iÓm:
Khi ®µm ph¸n nÕu chØ tËp trung vµo lËp trêng quan ®iÓm ®Ó b¶o vÖ quyÒn
lîi th× rÊt khã ®¹t ®îc tho¶ thuËn v× ai còng muèn gi÷ lËp trêng cña m×nh, lµm
cho cuéc ®µm ph¸n ®i vµo bÕ t¾c. NÕu tËp trung vµo quyÒn lîi th× thêng cã nhiÒu
lËp trêng ®Ó b¶o ®¶m ®îc quyÒn lîi ®ã.
§a ra ph¬ng ¸n ®«i bªn cïng cã lîi:
ViÖc ®a ra ph¬ng ¸n ®«i bªn cïng cã lîi sÏ gãp phÇn ph¸t hiÖn ra nh÷ng
quyÒn lîi chung, nh÷ng tho¶ thuËn trong ®µm ph¸n tõ ®ã b¶o ®¶m ®îc thµnh
c«ng cña qu¸ tr×nh ®µm ph¸n còng nh gi÷ ®îc mèi quan hÖ kinh doanh l©u dµi.
Kiªn quyÕt b¶o vÖ c¸c tiªu chuÈn kh¸ch quan.
Trong ®µm ph¸n cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®îc nh÷ng tiªu chuÈn kh¸ch quan c«ng
b»ng. Khi ®µm ph¸n víi mét ngêi kh«ng khoan nhîng vµ lu«n gi÷ lËp trêng cña
m×nh th× tèt nhÊt lµ kiªn quyÕt ®¶m b¶o tho¶ thuËn ph¶i ph¶n ¸nh nh÷ng tiªu
chuÈn c«ng b»ng kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo lËp trêng bªn nµo.
3.3.1.2 C¸c giai ®o¹n cña tiÕn tr×nh ®µm ph¸n
Giai ®o¹n chuÈn bÞ, giai ®o¹n th¶o luËn, giai ®o¹n ®Ò xuÊt, giai ®o¹n tho¶
thuËn. Trong ®ã giai ®o¹n chuÈn bÞ lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt, nã chiÕm ®Õn
80% kÕt qu¶ cña cuéc ®µm ph¸n.
3.3.2 Ký kÕt hîp ®ång
Hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mét cam kÕt b»ng v¨n b¶n quy ®Þnh quyÒn lîi vµ
tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ.
Hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mét d¹ng cña hîp ®ång kinh doanh quèc tÕ, nã
mang nh÷ng nÐt ®Æc trng cho tÝnh chÊt vµ lo¹i ®èi tîng mµ lo¹i hîp ®ång nµy
®iÒu chØnh.
*Hîp ®ång cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau
≫Hîp ®ång lµ mét cam kÕt gi÷a c¸c bªn cã quèc tÞch kh¸c nhau trong
lÜnh vùc kinh doanh quèc tÕ. Hîp ®ång quy ®Þnh quyÒn h¹n vµ tr¸ch
nhiÖm cña c¸c bªn trong c¸c quan hÖ vÒ s¶n xuÊt, mua b¸n...
18
≫ Hîp ®ång xuÊt khÈu thêng chÞu sù ®iÒu chØnh cña hÖ thèng ph¸p luËt,
c¶ hÖ thèng ph¸p luËt trong níc lÉn ph¸p luËt quèc tÕ.
≫ Hîp ®ång thêng ®îc tr×nh bµy theo cÊu tróc ®iÒu kho¶n. CÊu tróc ®iÒu
kho¶n cña hîp ®ång gièng nh cÊu tróc ®iÒu kho¶n cña v¨n b¶n ph¸p luËt.
≫ Hîp ®ång xuÊt khÈu cã tÝnh chÊt phøc t¹p v× nã liªn quan ®Õn nhiÒu hÖ
thèng ph¸p luËt kh¸c nhau, phong tôc tËp qu¸n kinh doanh quèc tÕ, s¾c
th¸i v¨n ho¸, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi, bèi c¶nh quèc tÕ...
*Néi dung cña hîp ®ång
C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau liªn quan
®Õn ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ mµ c¸c bªn ®µm ph¸n. Bao gåm c¸c vÊn ®Ò
sau:
VÊn ®Ò thø nhÊt lµ gi¶i thÝch c¸c tõ ng÷, kh¸i niÖm, ®Þnh nghÜa ®îc sö
dông trong hîp ®ång. Néi dung cña viÖc tr×nh bµy nµy gièng nh viÖc tr×nh bµy
c¸c kh¸i niÖm trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c. Lý do cña viÖc gi¶i thÝch kh¸i
niÖm lµ do c¸c bªn cã thÓ cã c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ cïng mét kh¸i niÖm. Trong
nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh cã tÝnh chÊt chuyªn ngµnh, nhiÒu thuËt ng÷ thêng g©y
tranh c·i hoÆc hiÓu nhÇm cã thÓ lµm sai lÖch néi dung cña giao dÞch, ®Æc biÖt ®èi
víi c¸c chñ thÓ cã quèc tÞch kh¸c nhau vµ ®îc ®µo t¹o ë nhiÒu m«i trêng kh¸c
nhau vµ lµm viÖc trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c nhau.
VÊn ®Ò thø hai lµ c¸c néi dung kinh doanh: c¸c lÜnh vùc kinh doanh ®îc
cô thÓ ho¸ thµnh c¸c ®iÒu kho¶n chi tiÕt nh ®iÒu kho¶n gi¸ c¶, sè lîng, chÊt lîng,
nh·n hiÖu, ®iÒu kho¶n bÊt kh¶ kh¸ng, ®iÒu kho¶n vÒ tranh chÊp, ®iÒu kho¶n bæ
sung...
VÊn ®Ò thø ba lµ ph¬ng thøc thùc hiÖn hîp ®ång nh ph¬ng thøc vËn
chuyÓn, x©y dùng, b¶o qu¶n, l¾p ®Æt, b¶o dìng...
VÊn ®Ò thø t lµ c¸c ®iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng nh b·o lôt, h¹n h¸n, chiÕn
tranh, khñng ho¶ng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi...C¸c yÕu tè nµy t¸c ®éng ®Õn viÖc
thùc hiÖn nghÜa vô cña c¸c bªn trong hîp ®ång ngoµi ý muèn. C¸c yÕu tè bÊt kh¶
kh¸ng lµ c¨n cø quan träng ®Ó c¸c bªn miÔn gi¶m tr¸ch nhiÖm nh ®· cam kÕt.
VÊn ®Ò thø n¨m liªn quan ®Õn khiÕu n¹i hîp ®ång vµ träng tµi xö lý tranh
chÊp. §©y lµ ®iÒu kho¶n b¶o ®¶m cho tÝnh ph¸p lý vµ tÝnh quy ph¹m cña hîp
®ång cao h¬n. Kh«ng ph¶i hîp ®ång nµo còng ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc bëi c¸c
19
bªn do ®ã nh÷ng tranh chÊp, khiÕu n¹i x¶y ra ph¶i ®îc xö lý thÝch hîp vµ râ
rµng, nghiªm minh.
VÊn ®Ò thø s¸u lµ thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång. §iÒu kho¶n nµy quy
®Þnh thêi ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cña hîp ®ång vÒ mÆt ph¸p lý, nghÜa lµ
khi nµo th× ph¸t sinh quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn còng nh khi nµo th×
chÊm døt. Ngoµi thêi h¹n quy ®Þnh trong hîp ®ång, c¸c bªn kh«ng cã tr¸ch
nhiÖm, nghÜa vô víi nhau.
VÊn ®Ò thø b¶y lµ c¸c vÊn ®Ò bæ sung. §©y lµ c¸c vÊn ®Ò cÇn dù kiÕn ph¸t
sinh cña hîp ®ång trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc
t¨ng, gi¶m quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn, vÊn ®Ò thêi gian cã hiÖu lùc cña hîp
®ång hay c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc ®èi víi c¸c quan hÖ
trong hîp ®ång.
3.4 Tæ chøc vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu
3.4.1 ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu.
ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu lµ chuÈn bÞ theo ®óng tªn hµng, chÊt lîng, sè lîng,
bao b×, ký m· hiÖu cã thÓ giao hµng ®óng thêi gian quy ®Þnh trong hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ. VËy qu¸ tr×nh chuÈn bÞ hµng ho¸ bao gåm nh÷ng c«ng viÖc sau:
tËp trung hµng ho¸, ®ãng gãi bao b×, kÎ ký m· hiÖu cho hµng ho¸.
3.4.2 KiÓm tra hµng ho¸ xuÊt khÈu.
Bao gåm nh÷ng c«ng viÖc sau: kiÓm tra vÒ chÊt lîng, sè lîng, träng lîng, sù
phï hîp cña bao b× cña hµng ho¸ xuÊt khÈu. KiÓm tra hµng ho¸ xuÊt khÈu cã t¸c
dông lµ:
Thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm cña ngêi xuÊt khÈu trong thùc hiÖn hîp ®ång th¬ng
m¹i quèc tÕ tõ ®ã ®¶m b¶o uy tÝn cña nhµ xuÊt khÈu ®èi víi b¹n hµng
trong níc vµ trªn thÕ giíi.
Ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c hËu qu¶ xÊu dÉn ®Õn tranh chÊp khiÕu n¹i, söa
ch÷a c¸c khuyÕt tËt.
3.4.3 Thuª ph¬ng tiÖn vËn t¶i
Tuú thuéc vµo hîp ®ång xuÊt khÈu mµ nhµ xuÊt khÈu cã hoÆc kh«ng cã
tr¸ch nhiÖm trong viÖc thanh to¸n chi phÝ thuª tµu. VÝ dô nÕu c«ng ty xuÊt khÈu
ký hîp ®ång b¸n hµng theo gi¸ FOB th× hä sÏ kh«ng ph¶i bá chi phÝ thuª tµu cßn
20
- Xem thêm -
.DOC 
74 
63 
115 
