Tài liệu Kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên đại học an ninh nhân dân.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Dương Văn Quế KỸ NĂNG THU THẬP DỮ LIỆU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC AN NINH NHÂN DÂN LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH Dương Văn Quế KỸ NĂNG THU THẬP DỮ LIỆU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC AN NINH NHÂN DÂN Chuyên ngành: Tâm lí học Mã số: 8310401 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐOÀN VĂN BÁU Thành phố Hồ Chí Minh - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Thông tin sử dụng trong luận văn là hoàn toàn chính xác, phù hợp với tình hình thực tế tại Trường Đại học An ninh nhân dân. Số liệu thống kê được tác giả thu thập một cách khách quan, đáng tin cậy thông qua việc tiến hành khảo sát 389 sinh viên chính quy tại Trường Đại học An ninh nhân dân. Người cam đoan Dương Văn Quế LỜI CẢM ƠN Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho học viên cao học khoá 27. Tác giả cũng xin được gửi lời cám ơn đến quý Thầy, Cô Khoa Tâm lí học, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy, giúp đỡ lớp h ọ c vi ê n cao học chuyên ngành Tâm lí học khoá 27 trong suốt thời gian qua. Đặc biệt, tác giả xin được gửi lời biết ơn sâu sắc đối với Tiến sĩ Đoàn Văn Báu - người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Tác giả xin gửi lời biết ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, quý Thầy, Cô Bộ môn Tâm lý, Trường Đại học An ninh nhân dân nhất đã tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Tác giả xin gửi lời biết ơn chân thành tới các bạn sinh viên tại Trường Đại học An ninh nhân dân đã hỗ trơ, tạo điều kiện, nhiệt tình tham gia và hỗ trợ tích cực cho tôi trong quá trình nghiên cứu. Dương Văn Quế MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1 Chương 1. LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG THU THẬP DỮ LIỆU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN ......8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................8 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ................................................................8 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước ...............................................................10 1.2. Một số vấn đề lý luận cơ bản về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên........................................................15 1.2.1. Khái niệm kỹ năng ....................................................................................15 1.2.2. Kỹ năng nghiên cứu khoa học ..................................................................18 1.2.3. Kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học ..............23 1.2.4. Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ...................................................................................................31 1.2.5. Kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ........................................................39 Chương 2. THỰC TRẠNG KỸ NĂNG THU THẬP DỮ LIỆU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN ĐẠI HỌC AN NINH NHÂN DÂN .....................................................46 2.1. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu ...............................................................46 2.1.1. Khách thể nghiên cứu ...............................................................................46 2.1.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng .................................................................47 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân .....................53 2.2.1. Nhận thức ..................................................................................................53 2.2.2. Thái độ ......................................................................................................65 2.2.3. Hành vi ......................................................................................................75 2.2.4. Đánh giá chung về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ...........................96 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ..100 2.3.1. Nhóm yếu tố thuộc về bản thân sinh viên ...............................................101 2.3.2. Nhóm yếu tố thuộc về các Khoa, Bộ môn và giảng viên........................104 2.3.3. Nhóm yếu tố thuộc về Nhà trường..........................................................106 2.4. Một số biện pháp góp phần cải thiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ........110 2.4.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ..........................................................................110 2.4.2. Biện pháp góp phần cải thiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân ....113 2.4.3. Đánh giá mức độ khả thi của các nhóm biện pháp .................................116 KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ.....................................................................................126 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ......................................................130 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................131 PHỤ LỤC .................................................................................................................135 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ANĐT ANNB ANXH ĐHANND ĐTB ĐLC NCKH PG : An ninh Điều tra : Trinh sát bảo vệ An ninh nội bộ : Trinh sát bảo vệ An ninh xã hội : Đại học An ninh nhân dân : Điểm trung bình : Độ lệch chuẩn : Nghiên cứu khoa học : Trinh sát Phản gián DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1. Khách thể nghiên cứu..................................................................................46 Bảng 2.2. Nhận thức về khái niệm kỹ năng thu thập dữ liệu ......................................53 Bảng 2.3. Tầm quan trọng của của kỹ năng thu thập dữ liệu ......................................54 Bảng 2.4. Hiểu biết chung của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu ........................56 Bảng 2.5. Nhận thức về các kỹ năng thu thập dữ liệu cơ bản .....................................56 Bảng 2.6. Nhận thức về quy trình thu thập dữ liệu......................................................57 Bảng 2.7. Nhận thức của sinh viên về các phương pháp thu thập dữ liệu...................58 Bảng 2.8. Mức độ đồng tình với các nhận định của hoạt động thu thập dữ liệu .........60 Bảng 2.9. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu theo giới tính ...........62 Bảng 2.10. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu theo khóa học ........63 Bảng 2.11. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu theo chuyên ngành đào tạo ...........................................................................................64 Bảng 2.12. Nhận thức về kỹ năng thu thập dữ liệu theo kết quả học tập của sinh viên ...................................................................................................64 Bảng 2.13. Mức độ quan tâm rèn luyện kỹ năng thu thập dữ liệu...............................66 Bảng 2.14. Mức độ hứng thú đối với hoạt động thu thập dữ liệu................................67 Bảng 2.15. Mức độ hứng thú khi thực hiện các phương pháp thu thập dữ liệu ..........68 Bảng 2.16. Mức độ tích cực khi thực hiện các nhiệm vụ thu thập dữ liệu ..................69 Bảng 2.17. Mức độ tích cực khi thực hiện các phương pháp thu thập dữ liệu ............70 Bảng 2.18. Biểu hiện thái độ kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên theo giới tính ..72 Bảng 2.19. Biểu hiện thái độ kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên theo khóa học ...................................................................................................73 Bảng 2.20. Biểu hiện thái độ kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên theo chuyên ngành đào tạo ...........................................................................................74 Bảng 2.21. Biểu hiện thái độ kỹ năng thu thập dữ liệu theo kết quả học tập của sinh viên ...................................................................................................75 Bảng 2.22. Mức độ thường xuyên thực hiện hoạt động NCKH theo lĩnh vực ............78 Bảng 2.23. Mức độ thường xuyên sử dụng các phương pháp thu thập dữ liệu ...........80 Bảng 2.24. Năng lực thực hành các nhiệm vụ khi thu thập dữ liệu.............................81 Bảng 2.25. Đánh giá về các kỹ năng thu thập dữ liệu cơ bản......................................83 Bảng 2.26. Đánh giá về kỹ năng xác định nội dung cần thu thập dữ liệu ...................84 Bảng 2.27. Kỹ năng lập kế hoạch thu thập dữ liệu ......................................................85 Bảng 2.28. Kỹ năng tổ chức thu thập dữ liệu ..............................................................86 Bảng 2.29. Kỹ năng tổng hợp, đánh giá dữ liệu ..........................................................87 Bảng 2.30. Đánh giá về các kỹ năng bổ trợ .................................................................88 Bảng 2.31. Đánh giá năng lực thực hành các phương pháp thu thập dữ liệu ..............90 Bảng 2.32. Số lượng sản phẩm nghiên cứu khoa học..................................................91 Bảng 2.33. Biểu hiện mặt hành vi kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên theo giới tính ....................................................................................................93 Bảng 2.34. Hành vi của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu theo khóa học ............94 Bảng 2.35. Hành vi của kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên theo chuyên ngành ........................................................................................................95 Bảng 2.36. Biểu hiện mặt hành vi kỹ năng thu thập dữ liệu xét theo kết quả học tập của sinh viên.......................................................................................96 Bảng 2.37. Kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên .....................................................97 Bảng 2.38. Tương quan giữa nhận thức với thái độ và hành vi ..................................97 Bảng 2.39. Các nhóm yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu .....................100 Bảng 2.40. Tương quan giữa các nhóm yếu tố với kỹ năng thu thập dữ liệu ............101 Bảng 2.41. Các yếu tố ảnh hưởng từ phía bản thân sinh viên ...................................101 Bảng 2.42. Các yếu tố ảnh hưởng từ phía các Khoa, Bộ môn và giảng viên ............104 Bảng 2.43. Các yếu tố ảnh hưởng từ phía Nhà trường ..............................................106 Bảng 2.44. Biện pháp đối với sinh viên.....................................................................116 Bảng 2.45. Biện pháp đối với Khoa, Bộ môn và giảng viên .....................................119 Bảng 2.46. Biện pháp đối với Nhà trường .................................................................121 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1. Nhận thức của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu .............................61 Biểu đồ 2.2. Thái độ của sinh viên đối với kỹ năng thu thập dữ liệu ..........................71 Biểu đồ 2.3. Mức độ thường xuyên thực hiện các hình thức NCKH ..........................76 Biểu đồ 2.4. Biểu hiện mặt hành vi kỹ năng thu thập dữ liệu của sinh viên ...............93 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài NCKH vừa là mục tiêu vừa là một phương pháp học tập ở bậc đại học giúp sinh viên hình thành kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, có khả năng làm việc độc lập, sáng tạo. Để tiến hành công trình NCKH đòi hỏi sinh viên cần phải có các kỹ năng NCKH cơ bản như: Kỹ năng xác định đề tài nghiên cứu, kỹ năng xây dựng đề cương và lập kế hoạch nghiên cứu, kỹ năng thu thập và xử lý dữ liệu, kỹ năng viết và trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu, kỹ năng kiểm tra kết quả nghiên cứu. Trong đó, kỹ năng thu thập dữ liệu là một kỹ năng rất quan trọng trong hoạt động NCKH. Nếu sinh viên có kỹ năng thu thập dữ liệu tốt sẽ rất thuận lợi trong quá trình thu thập thông tin, số liệu phục vụ việc thực hiện các công trình NCKH. Và ngược lại, sinh viên hạn chế về kỹ năng thu thập dữ liệu sẽ gây khó khăn trong quá trình NCKH, thậm chí sinh viên không hoàn thành công trình theo đúng tiến độ. Do vậy, việc trang bị cho sinh viên kỹ năng NCKH nói chung và kỹ năng thu thập dữ liệu nói riêng là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết của các trường đại học. ĐHANND nằm trong hệ thống các trường Công an nhân dân, vừa là một cơ sở đào tạo đội ngũ sỹ quan An ninh nhân dân, vừa là một đơn vị thường trực chiến đấu của Bộ Công an làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân. Mục tiêu của nhà trường là đào tạo sinh viên trở thành những sỹ quan An ninh có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về pháp luật và tinh thông về nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu bảo vệ An ninh quốc gia cho công an các tỉnh và thành phố phía Nam. Để thực hiện mục tiêu đó, Nhà trường luôn chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị; chú trọng đào tạo đội ngũ giảng viên đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. Đồng thời, Nhà trường đặc biệt quan tâm đến việc đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, phát huy khả năng tự học, tự nghiên cứu, sáng tạo của học viên, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn công tác đảm bảo An ninh quốc gia trong tình hình mới. Một trong những vấn đề được Nhà trường chú trọng và đổi mới đó là giáo dục và rèn luyện năng lực NCKH cho sinh 2 viên. Trong những năm qua, Đảng ủy, Ban Giám hiệu đã chỉ đạo các Khoa, Bộ môn đẩy mạnh hoạt động NCKH của sinh viên với nhiều hình thức khác nhau, như: Tổ chức cho sinh viên viết tiểu luận, chuyên đề môn học, khóa luận tốt nghiệp, tham luận cho Hội thảo… Đặc biệt, hàng năm, Nhà trường đều tổ chức cuộc thi “Sinh viên nghiên cứu khoa học” cho học sinh viên đang học tập tại Trường. Sinh viên đã tích cực tham gia và đạt những thành tích đáng khích lệ, nhiều sinh viên đạt giải cao trong các cuộc thi sinh viên NCKH các cấp như cuộc thi Eureka do thành Đoàn thành phố Hồ Chí Minh tổ chức, cuộc thi sinh viên NCKH cấp Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, sinh viên vẫn còn một số hạn chế như: Một số sinh viên chưa thực sự hứng thú với hoạt động NCKH, kỹ năng NCKH của sinh viên còn hạn chế. Bên cạnh đó, từ thực tiễn giảng dạy và hướng dẫn sinh viên NCKH tại Bộ môn Tâm lý - ĐHANND, tác giả nhận thấy: Kỹ năng NCKH của một số sinh viên còn hạn chế nhất là kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH. Trong đó nổi lên một số vấn đề như: Xác định nội dung và phương pháp thu thập dữ liệu chưa phù hợp; chưa nắm vững quy trình thực hiện, lúng túng trong tổ chức thực hiện phương pháp thu thập dữ liệu… Do vậy, sinh viên gặp nhiều khó khăn trong hoạt động thu thập dữ liệu và NCKH, chất lượng một số công trình nghiên cứu của sinh viên còn hạn chế, hiệu quả hoạt động thu thập dữ liệu của sinh viên chưa cao. Vì vậy, việc nghiên cứu làm rõ thực trạng kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên qua đó đề xuất một số biện pháp góp phần cải thiện kỹ năng thu thập dữ liệu là một vấn đề cấp thiết nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Hiện nay, đã có một số công trình nghiên cứu về kỹ năng NCKH và một số kỹ năng NCKH cụ thể của sinh viên một số trường. Tuy nhiên, nghiên cứu về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND cho đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu độc lập và chuyên sâu về vấn đề này. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên Đại học An ninh nhân dân” làm luận văn thạc sỹ. 3 2. Mục đích nghiên cứu Làm rõ thực trạng kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND, từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Xây dựng, hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản có liên quan đến đề tài như: Kỹ năng, kỹ năng NCKH, hoạt động NCKH của sinh viên, kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH, kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên. 3.2. Khảo sát thực trạng biểu hiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH và tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. 3.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm cải thiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. 4.2. Khách thể nghiên cứu 389 sinh viên hệ chính quy đang học tập tại trường ĐHANND. 5. Giả thuyết khoa học - Biểu hiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND chỉ ở mức trung bình. - Có sự khác biệt về mức độ biểu hiện kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH giữa sinh viên các khóa học. - Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND, trong đó yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất là cách đánh giá kết quả NCKH của sinh viên. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu 4 Công trình chỉ tập trung nghiên cứu kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên hệ chính quy ĐHANND trên bình diện nhận thức, thái độ và hành vi. 6.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Trường Đại học An ninh nhân dân. 6.3. Giới hạn về thời gian: Từ năm 2014 đến nay. 7. Phương pháp nghiên cứu Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp sau: 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận 7.1.1. Mục đích Xác lập cơ sở phương pháp luận cho quy trình và phương pháp nghiên cứu của đề tài. 7.1.2 Nội dung - Khái quát, hệ thống hóa những vấn đề lý luận về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH, làm sáng tỏ các khái niệm công cụ, khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu. - Phân tích, tổng hợp và đánh giá các công trình nghiên cứu trước, từ đó chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu. - Xác lập cơ sở lý luận cho việc chọn lựa, thiết lập công cụ nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu của đề tài. 7.1.3. Cách thực hiện Phương pháp này được thực hiện thông qua các quá trình như phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu nhằm sắp xếp những tri thức về kỹ năng, kỹ năng NCKH, kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH, kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên… để xác định những cơ sở lý luận cần thiết cho đề tài. Nguồn tài liệu từ sách, báo, tạp chí, các công trình nghiên cứu… có liên quan đến vấn đề kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Mục đích nghiên cứu 5 - Tìm hiểu kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND biểu hiện ở các mặt nhận thức, thái độ và hành vi; - Làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. 7.2.2 Nội dung nghiên cứu Xây dựng hệ thống câu hỏi để thu thập thông tin về các vấn đề nghiên cứu như: - Mức độ nhận thức của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học; - Mức độ biểu hiện của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học; - Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên ĐHANND. 7.2.3 Các phương pháp nghiên cứu Sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau, trong đó, phương pháp điều tra bằng bảng hỏi là phương pháp quan trọng nhất. Các phương pháp còn lại là phương pháp hỗ trợ. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi + Mục đích: Thu thập một số thông tin về bản thân khách thể nghiên cứu. Điều tra nhận thức, thái độ, hành vi của kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. Thu thập thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. + Cách tiến hành: Quá trình điều tra được tổ chức chặt chẽ, có trình tự, đảm bảo sự chuẩn bị chu đáo về phương tiện, điều kiện không gian và thời gian. Căn cứ vào lý luận cơ bản, các khái niệm công cụ, tiêu chí và lĩnh vực đánh giá để thiết kế bảng hỏi. Khảo sát thử và chỉnh sửa, hoàn chỉnh bảng hỏi. 6 Cách thức chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu nhiên. Điều tra chính thức trên 389 sinh viên hệ chính quy đang học tập tại trường ĐHANND. Trước khi lấy ý kiến, chúng tôi thông báo đầy đủ, rõ ràng mục đích, yêu cầu của việc điều tra, hướng dẫn cụ thể chi tiết để có thể thu được số liệu khách quan nhất. - Phương pháp phỏng vấn + Mục đích: Nhằm thu thập thêm thông tin, giải thích và đánh giá về sự hiểu biết, thái độ và hành vi của sinh viên về kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH và các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. + Cách tiến hành: Trò chuyện, trao đổi trực tiếp với 04 sinh viên nhằm làm rõ thêm những thông tin thu được từ các phương pháp khác. - Phương pháp phân tích sản phẩm + Mục đích: Nghiên cứu sâu hơn về kỹ năng thu thập dữ liệu và yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. + Cách thức thực hiện: Lựa chọn và tiến hành nghiên cứu 04 công trình nghiên cứu khoa học của sinh viên để làm rõ kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên. - Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình + Mục đích: Làm rõ về kỹ năng thu thập dữ liệu và các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên ĐHANND. + Cách thức thực hiện: Lựa chọn và tiến hành nghiên cứu 03 sinh viên để làm rõ kỹ năng thu thập dữ liệu và yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên. - Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 24.0 để xử lý các số liệu điều tra khảo sát. + Tỷ lệ phần trăm, thống kê tần số. 7 + Điểm trung bình Mean, xếp thứ hạng. + Kiểm nghiệm T-test, phân tích phương sai ANOVA, tính hệ số tương quan Pearson … với mức ý nghĩa thống kê, khoảng tin cậy 95%, α = 0,05. 8 Chương 1. LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG THU THẬP DỮ LIỆU TRONG HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Trên thế giới, đã có nhiều công trình nghiên cứu kỹ năng nghiên cứu khoa học của sinh viên trên cả bình diện lý luận và thực tiễn, cụ thể: Năm 1963, ở Hoa Kỳ, trong cuốn “Rescarch and Report Writing”, Francesco Cordasco và Elliots S.M.Galner đã chỉ dẫn cho sinh viên những kỹ năng cụ thể để thực hiện công trình nghiên cứu như lựa chọn đề tài, cách sử dụng thư viện, thu thập và cấu trúc tài liệu, các kỹ thuật kết cấu bản báo cáo nghiên cứu… Tài liệu này giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng NCKH và tránh được những sai sót khi tập dượt NCKH (Francesco Cordasco & Elliots S.M.Galner, 1963). Các tác giả Marjorie Lorch ở Trường Đại học London, Sandra Leggetter & Susan Sapsed, cũng như các nhà nghiên cứu ở Sydney, Australia chỉ ra các kỹ năng nghiên cứu (Research Skills) cần hình thành cho sinh viên trong thời gian học tập đó là những kỹ năng như: Xác định vấn đề nghiên cứu, phát biểu câu hỏi nghiên cứu, vận dụng các quan điểm, thu thập dữ kiện, phân tích, giải quyết vấn đề, trình bày kết quả nghiên cứu,… Tài liệu giúp sinh viên nhận thức đúng đắn về các kỹ năng NCKH. (Ngô Đình Qua, 2014) Ngoài ra, năm 1983, Keith Howard và John A.Sharp xuất bản tài liệu “The management of student research project”, tác giả đã phân tích sâu hơn một số kỹ năng cần thiết trong hoạt động NCKH nhằm giúp sinh viên biết cách quản lý, xây dựng kế hoạch nghiên cứu, trình bày những vấn đề về lựa chọn đề tài, tập hợp, phân tích, xử lý và đánh giá kết quả NCKH (Keith Howard & John A. Sharp, 1983). Năm 1990, Gary Anderson đã biên soạn tài liệu “Fundamentals of educational Research”. Trong tài liệu này, tác giả đã tập trung làm rõ nguyên tắc, phương pháp cũng như công cụ, kỹ thuật cần thiết giúp sinh viên và người nghiên cứu có thể xây dựng kế hoạch nghiên cứu với những phương pháp cần thiết khi nghiên cứu giáo dục (Gary Anderson, 1990). 9 Năm 1996, trong tác phẩm “Research skill for students – National institute of education”, Brian Allison đã cung cấp cho sinh viên những lý thuyết về nghiên cứu khoa học, đồng thời đề cập đến kỹ năng cần thiết như: Thiết kế bảng hỏi, tiến hành cuộc điều tra và những kỹ thuật khi sử dụng phương pháp phỏng vấn (Brian Allison, 1996). Đây là tài liệu rất hữu ích giúp sinh viên hình thành một số kỹ năng NCKH cần thiết. Đồng thời, năm 1996, trong cuốn “Educational Research, Methodology and Measurement: An International Handbook”, J.P. Keeves đã giới thiệu quá trình tổ chức và hướng dẫn NCKH cho sinh viên, nhất là hướng dẫn các thủ tục và kỹ thuật nghiên cứu, phương pháp đo lường, sử dụng máy tính và các thiết bị kỹ thuật trong NCKH. Tài liệu có ý nghĩa quan trọng giúp sinh viên nắm vững các thủ tục và kỹ thuật, phương pháp nghiên cứu (Keeves J.P., 1996). Năm 2003, Galiullina F.S đã thực hiện luận án tiến sỹ về “Nghiên cứu về hình thành các kỹ năng nghiên cứu khoa học của sinh viên Trường Đại học Sư phạm”. Tác giả đã tiến hành khảo sát thực tiễn, nghiên cứu 924 sinh viên ở các 7 trường Cao đẳng, Đại học Sư phạm ở Thành phố Kazan thuộc Cộng hòa Tatarstan, Liên Bang Nga và chỉ ra quá trình hình thành các kỹ năng hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên trường sư phạm. Đồng thời làm rõ các điều kiện sư phạm để hình thành kỹ năng hoạt động nghiên cứu khoa học một cách hiệu quả của sinh viên của trường sư phạm (Galiullina F. Sh., 2003). Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc rèn luyện, hình thành kỹ năng NCKH cho sinh viên. Năm 2013, Korchagin M.V. đã thực hiện luận án tiến sỹ giáo dục với công trình “Hình thành sự sẵn sàng của các giáo viên tương lai cho các hoạt động nghiên cứu khoa học”. Tác giả đã xây dựng mô hình hình thành sự sẵn sàng của các giáo viên tương lai đối với hoạt động NCKH, như sau: Khối nội dung mức độ tổ chức của quá trình giáo dục (Mức độ quá trình giáo dục dựa trên chương trình giáo dục chuyên môn đào tạo nghề, mức độ tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học); Khối vận hành – hoạt động (Hình thức giảng dạy, phương pháp giảng dạy, công cụ giảng dạy); Khối đánh giá - kết quả (Tiêu chí và chỉ số hiệu quả quá trình giáo dục: Động lực, nhận thức và hoạt động) (Korchagin M. V., 2013). 10 Ở Mỹ, Trung tâm Eberly thuộc Trường đại học Carnegie Mellon đã thực hiện chương trình dạy kỹ năng NCKH cho sinh viên gồm 05 bước như sau: Kiểm tra, đánh giá những kỹ năng nghiên cứu của sinh viên; Xác định mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ dạy học; Nghiên cứu tài liệu tại thư viên; Biểu diễn tiến trình nghiên cứu trong hoạt động dạy học; Dạy kỹ năng nghiên cứu (Ngô Đình Qua, 2014). Ngoài ra, còn có một số bài viết đăng trên một số tạp chí ở Liên Bang Nga như: Bài viết “Vai trò nghiên cứu của sinh viên đại học trong đào tạo chuyên gia trong tương lai” của Vakulenko O. V. (2004) đăng trên Tạp chí Tâm lý; bài viết “Các vấn đề hình thành kỹ năng hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên trường đại học” của Kuznetsova I.E. (2006) đăng trên Tạp chí của Trường Đại học tổng hợp phía Nam, Liên Bang Nga. Tóm lại, ở nước ngoài, có nhiều nhà khoa học nghiên cứu về kỹ năng NCKH và cách thức hình thành kỹ năng NCKH cho sinh viên. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về vấn đề kỹ năng thu thập dữ liệu trong hoạt động NCKH của sinh viên. 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước - Một số công trình nghiên cứu về nghiên cứu khoa học và nghiên cứu khoa học sinh viên như: Năm 1992, Trong cuốn “Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục”, Đặng Vũ Hoạt và Hà Thị Đức đã đưa ra những khái niệm chung về phương pháp NCKH giáo dục; những nguyên tắc phương pháp luận và một số vấn đề có tính chất phương pháp luận của khoa học giáo dục; các phương pháp NCKH giáo dục và những giai đoạn nghiên cứu một đề tài khoa học giáo dục (Đặng Vũ Hoạt & Hà Thị Đức, 1992). Năm 1995, trong giáo trình “Logic học và phương pháp luận nghiên cứu khoa học”, Lê Tử Thành đã giải đáp những yêu cầu của sinh viên, học viên cao học về kiến thức và cách tiến hành nghiên cứu khoa học hợp lý, hiệu quả (Lê Tử Thành, 1995). Năm 1995, trong cuốn “Phương pháp luận nghiên cứu khoa học”, Nguyễn Văn Lê tập trung làm rõ cách lựa chọn đề tài, chuẩn bị nghiên cứu và có kiến thức