MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG BÀI VĂN TỰ SỰ
(Tự học có hướng dẫn)
A-MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức:
- Củng cố vững chắc hơn những kiến thức và kỹ năng đã được học về miêu tả
và biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Thấy rõ được vai trò của việc quan sát, liên tưởng và tưởng tượng trong văn
tự sự
2. Kĩ năng:
- Biết cách sử dụng thành công miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự.
3. Tư duy, thái độ, phẩm chất:
- Có ý thức rèn luyện để nâng cao năng lực miêu tả và biểu cảm nói chung,
quan sát, liên tưởng và tưởng tượng nói riêng khi viết bài văn tự sự. Nỗ lực học
tập.
4. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và
sáng tạo; năng lực thẩm mỹ, năng lực tư duy; năng lực sử dụng ngôn ngữ.
B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng
HS:
SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo
C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Gv kết hợp phương pháp đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, thực hành.
D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh, kiểm tra kết hợp trong giờ dạy.
3. Bài mới:
Hoạt động 1. Khởi động
Ở lớp 8 các em đã được làm quen với vấn đề: Miêu tả - biểu cảm trong bài văn
tự sự. Bài học hôm nay vừa có tính chất hệ thống hoá và nâng cao những kiến
thức đã học, vừa hình thành cho các em kiến thức kĩ năng mới, giúp các em
biết vận dụng và sáng tạo những điều đã học vào viết bài.
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới
GV: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho
biết thế nào là miêu tả?
HS: dùng chi tiết hình anh, giúp người đọc,
người nghe hình dung ra được đặc điểm nổi
bật của sự vật, sự việc, con người, phong
cảnh làm cho đối tượng như hiện ra trước
mắt.
Nội dung cần đạt
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Khái niệm
a. Miêu tả
b. Biểu cảm
c. Bài tập
2. Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự và miêu
tả - biểu cảm trong văn miêu tả và biểu cảm.
- Miêu tả:
GV: thế nào là biểu cảm?
+ Giống: cách thức tiến hành
HS: trực tiếp hoặc gián tiếp bày tỏ tư tưởng + Khác: miêu tả trong tự sự thì không có chi tiết cụ
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
tình cảm, cảm xúc, thái độ và sự đánh giá
của người viết đối với một đối tượng nào đó.
GV: lấy đoạn văn miêu tả ngoại hình của
Chí Phèo:
GV: theo em có gì giống và khác nhau?
HS: - giống nhau: cách thức tiến hành
- khác nhau: mục đích
GV: người ta căn cứ vào đâu để đánh giá
hiệu quả của miêu tả và biểu cảm trong văn
tự sự?
HS trả lời GV chốt lại
GV: gọi HS đọc đoạn văn. Tìm những yếu tố
miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn?
HS: tìm và đưa ra các chi tiết cụ thể
GV: vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu
cảm đó?
HS: - yếu tố miêu tả: mang lại không gian
yên tĩnh, chỉ nghe tiếng cỏ, tiếng suối, tiếng
côn trùng, chỉ có 2 người
- yếu tố biểu cảm: nổi rõ vẻ bâng khuâng,
xao xuyến của chàng trai trước cô chủ,
nhưng anh ta vẫn giữ được mình.
-> tăng thêm vẻ đẹp hồn nhiên của nhân vật
và lòng người.
GV: Chọn điền từ (quan sát, liên tưởng,
tưởng tượng) vào ô trống?
HS: a. Liên tưởng
b. Quan sát
c. Tưởng tượng
GV: cho HS đọc lại toàn bộ các khái niệm.
GV: ta cần phải làm gì để làm tốt việc miêu
tả trong văn tự sự?
HS trả lời GV chốt lại
GV: đoạn I.4
- Phải quan sát để nhận ra trong đêm tiếng
suối nghe rõ hơn
- Tưởng tượng: cô bé nom như một chú mục
đồng.
- Liên tưởng: cuộc hình thành thầm lặng.
GV: đó là những căn cứ nào?
HS: trả lời GV ghi bảng (chọn lọc)
Hoạt động 3. Hoạt động thực hành
Hướng dẫn học sinh làm các bài tập luyện
tập SGK
GV đưa đoạn văn miêu tả tiếng chửi của Chí
Phèo và 1 số ngữ liệu
thể mà chỉ là miêu tả khái quát sự vật, sự việc
nhằm tào ra sức hấp dẫn.
- Biểu cảm:
+ Giống: cách thức
+ Khác: trong văn tự sự nó chỉ là cảm xúc xen vào
trước những sự việc chi tiết có tác động mạnh mẽ
về tư tưởng, tình cảm với người tiếp nhận
3. Căn cứ đánh giá hiệu quả.
- Căn cứ vào sự hấp dẫn qua hình ảnh miêu tả để
liên tưởng tới yếu tố bất ngờ của truyện
- Căn cứ vào sự truyền cảm mạnh mẽ qua cách
trực tiếp hoặc gián tiếp bày tỏ tư tưởng tình cảm
của tác giả.
II. Quan sát, liên tưởng đối với việc miêu tả và
biểu cảm trong bài văn tự sự.
1. Khái niệm
2. Cách thức để làm tốt việc miêu tả trong văn tự
sự.
- Phải quan sát: nhận ra đối tượng miêu tả
- Phải liên tưởng, tưởng tượng để có cảm xúc
3. Những căn cứ để nảy sinh yếu tố biểu cảm.
- Quan sát chăm chú, kĩ càng, tinh tế.
- Sự vận động liên tưởng, tưởng tượng và hồi ức.
- Những sự vật, sự việc khách quan đã hoặc đang
lay động trái tim người kể.
III. Luyện tập.
BT 1 ( 76)
b, +, Miêu tả - đôi bím tóc nhỏ xíu.
- Trời đang thu
- Những chiếc lá…. thô kệch
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
+, Biểu cảm: - Nếu như ….mà thôi.
- chỉ cần 1 ….run rẩy.
-> Người đọc cảm thấy như đang tận mắt chứng
kiến 1 bức tranh tuyệt đẹp về mùa thu vàng/vùng
rừng núi phương bắc xa xôi – > thấy yêu c/sống.
- BT1a, BT2 (76) – về nhà
Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng
GV chia nhóm: Hãy viết đoạn văn về chủ đề HS xác định:
sau (trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả và - Nhân vật chính
biểu cảm)
- Sự việc chính
1. Một kỉ niệm buồn của em
- Yếu tố miêu tả và biểu cảm.
2. Một kỉ niệm vui của em
3. Người có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến em
Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung
4. Củng cố: Vai trò, tác dụng của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự
sự.
5. Dặn dò
- Học bài cũ. Hoàn thành bài tập.
- Soạn bài : “Tam đại con gà” và “Nhưng nó phải bằng hai mày”.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
- Xem thêm -