Tài liệu Giao an ngu van lop 10 bai 21 (1)

TẤM CÁM (Truyện cổ tích) A-MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Những mâu thuẫn, xung đột giữa dì ghẻ và con chồng trong gia đình phụ quyền thời cổ, giữa thiện và ác trong xã hội. Sức sống mãnh liệt của con người và niềm tin của nhân dân. - Kết cấu của truyện cổ tích: người nghèo khổ, bất hạnh trải qua nhiều hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc. Sử dụng hợp lí, sáng tạo các yếu tố thần kì. 2. Kĩ năng: - Biết cách đọc-hiểu một truyện cổ tích thần kì, nhận biết truyện cổ tích thần kì qua đặc trưng thể loại. 3. Tư duy, thái độ, phẩm chất: - Có được tình yêu đối với người lao động, củng cố niềm tin vào sự chiến thắng của cái thiện, của chính nghĩa trong cuộc sống. Biết yêu lẽ phải, công bằng, biết đấu tranh để bảo vệ cái thiện, chính nghĩa, biết lên án diệt trừ cái ác, cái xấu. 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực thẩm mỹ, năng lực tư duy; năng lực sử dụng ngôn ngữ. B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp. D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh 3. Bài mới: Hoạt động 1. Khởi động Cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, mâu thuẫn giữa người xấu xa tàn độc với người hiền lành vốn là cuộc đấu tranh thường xuyên xảy ra tạo nên cốt truyện chung của thể loại truyện cổ tích, và ở đó hạnh phúc và chiến thắng luôn ở những con người bất hạnh và hiền lành. Để thấy được điều đó tiết học hôm nay, chúng ta đi vào tìm hiểu truyện cổ tích “Tấm Cám”. Hoạt động của GV và HS Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới GV hướng dẫn hs tìm hiểu phần tiểu dẫn. Tìm hiểu thể loại truyện cổ tích ? GV: Nêu khái niệm, phân loại, đặc trưng, nội dung của truyện cổ tích? HS nhóm 1: HS: trả lời. Nội dung cần đạt I. Tìm hiểu chung: 1. Thể loại - Khái niệm: SGK/18 - Phân loại: + Truyện cổ tích thần kì + Truyện cổ tích sinh hoạt + Truyện cổ tích loài vật. - Đặc trưng truyện cổ tích thần kỳ: VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí GV: Truyện cổ tích Tấm Cám được phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. Theo thống kê của nữ sĩ người Anh trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám. Ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám + GV: HD HS tiếp cận cận văn bản bằng cách kể chuyện và diễn xuất ( đóng vai) Chú ý: giọng kể chuyện chậm rãi, biểu cảm, phù hợp tính cách các nhân vật. HS nhóm 2: GV: Truyện cổ tích Tấm Cám có thể chia mấy phần? Tóm tắt nội dung mỗi phần? Chủ đề của truyện là gì: HS: trả lời GV hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản ? GV: Truyện gồm có những nhân vật nào? Giữa các nhân vật có mâu thuẫn – xung đột gì? HS: trả lời. GV: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm với Cám và mụ gì ghẻ -có thể phân thành mấy chặng? HS: trả lời. GV: Tóm tắt các sự việc chính trong từng chặng? HS: trả lời. GV: Ở chặng 1, em thấy nhân vật Tấm được giới thiệu với thân phận và phẩm chất ntn? HS: trả lời. ? Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám? + Có sự tham gia của các yếu tố thần kì. + Đối tượng: Con người nhỏ bé trong xã hội. + Kết cấu phổ biến: Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước . - Nội dung: Thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, ngoài xã hội; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác, tốt – xấu; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác, xã hội công bằng hạnh phúc. Kết thúc: có hậu. 2. Văn bản - Thể loại: Truyện cổ tích thần kì. → Được phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới. - Tóm tắt văn bản: - Bố cục + P1: Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được giúp đỡ. + P2: Hạnh phúc đến với Tấm. + P3: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng qua những kiếp hồi sinh của Tấm để giành lại hạnh phúc. - Chủ đề: phản ánh số phận của cô gái mồ côi bất hạnh với ước mơ chiến thắng cái ác để giành và giữ hạnh phúc. II. Đọc – hiểu văn bản 1. Nhân vật và mâu thuẫn - xung đột chủ yếu - Trong quan hệ gia đình: mâu thuẫn gia đình Tấm >< Cám (hai chị em cùng cha khác mẹ) ->Mâu thuẫn Tấm - Cám là chủ yếu, xuyên suốt toàn truyện, liên tục và ngày càng căng thẳng, quyết liệt. Tấm >< Dì ghẻ (Con chồng và dì ghẻ) -> Mâu thuẫn dì ghẻ - con chồng chỉ đóng vai trò bổ sung, phụ trợ. - Trong quan hệ xã hội: Phe thiện Phe ác Tấm Cám và dì ghẻ Ông Bụt -> Mâu thuẫn vì quyền lợi xã hội. 2. Diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám Chặng 1: Từ thân phận khổ đau trở thành hoàng hậu. - Thân phận: + Mồ côi, ở với dì ghẻ cay nghiệt. + Bị bóc lột sức lao động, cướp công vật chất + Bị đày đọa về tinh thần. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí HS: trả lời. ? GV: Bản chất của mẹ con Cám? HS: trả lời  Thân phận bất hạnh, đáng thương, bị cướp đoạt từ công sức lao động đến những khát khao nhỏ bé. - Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám: khóc.  Đó là phản ứng tự nhiên của một con người yếu đuối, thụ động vì bất lực trước những trớ trêu của phận mình. - Bản chất của mẹ con Cám: độc ác, nhẫn tâm hành hạ Tấm. Hoạt động 3. Hoạt động thực hành Lập bảng tóm tắt các sự việc và chi tiết thể hiện diễn Lập bảng tóm tắt các sự việc (SV) và chi tiết biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con thể hiện diễn biến của mâu thuẫn - xung đột Cám theo mẫu. giữa Tấm và mẹ con Cám. SV1 SV2 SV3 SV4 SV5... ... ... ... ... ... Các Các chi Các Các Các chi tiết chi chi chi tiết 1) tiết tiết tiết 1) 2) 1) 1) 1) 2) 3) 2) 2) 2) 3) ... 3) 3) 3) ... ... ... ... Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng - GV nêu vấn đề, yêu cầu các nhóm thảo luận và trình bày: Hãy viết 1 đoạn văn với chủ đề: Những con người bất hạnh quanh ta. - Yêu cầu: Trình bày bằng kĩ thuật sơ đồ tư duy (SĐTD) hoặc khăn trải bàn. Yêu cầu sản phẩm: - Trình bày bằng kĩ thuật Sơ đồ tư duy (SĐTD), trên khổ giấy A0 (hoặc bảng) - Phương tiện: Giấy A0, bút dạ, bút – sáp màu hoặc phấn-bảng. - Hình thức: Sáng tạo, sinh động, rõ ràng, không trình bày nhiều chữ. - Nội dung: hợp lí, thực tế, thuyết phục. Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung 4. Củng cố: - Những hiểu biết khái quát về truyện cổ tích. - Mâu thuẫn, xung đột trong truyện cổ tích “Tấm Cám”. 5. Dặn dò - Học bài cũ. - Chuẩn bị tiết tiếp theo của bài này. VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí