Tài liệu Giao an ngu van lop 10 bai 15

UY- LÍT- XƠ TRỞ VỀ (Trích “Ô-đi-xê” - Sử thi Hi Lạp) Hô – me – rơ A-MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức: - Hiểu được trí tuệ và tình yêu chung thuỷ là những phẩm chất cao đẹp mà con người trong thời đại Hômerơ khát khao vươn tới. - Thấy được đặc sắc cơ bản của nghệ thuật trần thuật đầy kịch tính, lối miêu tả tâm lí, tính cách nhân vật sử thi của Hômerơ. 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng đọc - hiểu 1 trích đoạn sử thi. Phân tích nhân vật qua đối thoại. 3. Tư duy, thái độ, phẩm chất: - Nhận thức được sức mạnh của tình cảm vợ chồng, tình cảm gia đình là động lực giúp con người vượt qua mọi khó khăn. Yêu thương, trân trọng giá trị của gia đình. Coi trọng người phụ nữ. Biết đề cao vẻ đẹp trí tuệ. 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực thẩm mỹ, năng lực tư duy; năng lực sử dụng ngôn ngữ. B-CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH GV: SGK, SGV Ngữ văn 10, Tài liệu tham khảo, Thiết kế bài giảng. HS: SGK, vở soạn, tài liệu tham khảo. C- PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN Gv kết hợp phương pháp đọc sáng tạo, đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận, tích hợp kiến thực địa lý và văn hóa (Hy Lạp). D- TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: - Phân tích bi kịch nước mất nhà tan của An Dương Vương. - Phân tích nhân vật Mị Châu. - Những bài học lịch sử cần rút ra qua truyền thuyết “Truyện An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy”? 3. Bài mới Hoạt động 1. Khởi động Ở thế kỉ IX-VIII trước công nguyên, trên đất nước Hi Lạp có một người nghệ sĩ mù đã đi lang thang khắp đất nước để kể về tác phẩm của mình. Đó là Hô-me-rơ, tác giả của hai sử thi vĩ đại: I-li-át và Ô-đi-xê. Ô-đi-xê ra đời vào thời kì người Hi Lạp chuẩn bị mở rộng địa bàn hoạt động ra biển cả. Chiến tranh giữa các bộ lạc chỉ còn là kí ức. Sự nghiệp khám phá và chinh phục biển cả bao la và bí hiểm đòi hỏi con người ngoài lòng dũng cảm còn phải có những phẩm chất như thông minh, tỉnh táo, mưu chước, khôn ngoan. Mặt khác, sử thi này ra đời khi người Hi Lạp từ giã chế độ công xã thị tộc để thay vào đó là tổ chức gia đình, hôn nhân một vợ một chồng. Thời đại ấy hình thành ở người Hi Lạp bên cạnh phẩm chất trí tuệ là tình yêu quê hương, tình cảm gia đình gắn bó, thủy chung. Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về đã thể hiện được những phẩm chất tốt đẹp đó của người Hi Lạp thời cổ. Qua đoạn trích ta VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí thấy được hình tượng nhân vật Pê- nê- lốp hiện lên thật đẹp là biểu tượng của những người phụ nữ trong xã hội thời bấy giờ. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 2. Hình thành kiến thức I. Tìm hiểu chung mới 1. Tác giả GV: Có luồng ý kiến cho rằng Hơmerơ - Hômerơ là nhà thơ mù người Hi Lạp sống vào chỉ do người đời sau tưởng tượng.Tác khoảng thế kỉ IX – VIII (trước CN). giả là tập thể nhân dân Hi Lạp. - Sinh trưởng trong một gia đình nghèo bên dòng sông Mêlet → tập hợp tất cả những thần thoại và truyền thuyết để hoàn thành 2 bộ sử thi Iliát và Ôđixê. - Tóm tắt ngắn gọn nội dung tác phẩm? 2. Tác phẩm (GV cho HS gạch chân những điểm cần - Tóm tắt: (SGK 47). lưu ý trong SGK) - Chủ đề: miêu tả quá trình chinh phục thiên nhiên ? Chủ đề của sử thi Ôđixê là gì? và biển cả, đồng thời miêu tả cuộc đấu tranh bảo *GV yêu cầu HS thực hiện phương vệ hạnh phúc gia đình của người Hi Lạp cổ đại. pháp phân vai hoặc đọc sáng tạo (tùy 3. Đoạn trích thuộc vào năng lực HS từng lớp) - Vị trí: thuộc khúc ca XXIII. (chú ý nhịp đọc chậm rãi, trang trọng - Bố cục: gồm hai đoạn: trừ mấy câu nói của Têlêmác) + Đoạn 1: Từ đầu.... “kém gan dạ” Tâm trạng - Nêu bố cục của đoạn trích? của Pênêlốp khi nghe tin chồng trở về, và khi gặp - Trình bày đại ý văn bản? chồng. + Đoạn 2: Phần còn lại Thử thách và sum họp GV hướng dẫn HS Đọc – hiểu văn bản của hai người. GV yêu cầu HS thảo luận nhóm . Cảnh gia đình đoàn tụ sau 20 năm xa cách. *CHN1: Pênêlốp phải sống trong  Ý nghĩa: Thể hiện tâm trạng của Pê-nê-lốp hoàn cảnh ra sao? trước tác động của nhũ mẫu, Têlêmac và trong cuộc đấu trí với Uy-lit-xơ II. Đọc- hiểu văn bản 1. Tâm trạng Pênêlôp *CHN2: Khi nghe nhũ mẫu báo tin a. Hoàn cảnh Pênêlốp chồng nàng đã trở về, đã trừng trị bọn + Chờ đợi chồng 20 năm đằng đẵng. cầu hôn, thái độ Pênêlốp ra sao? + Nàng bị 108 bọn cầu hôn thúc bách tái giá, ? Sự lí giải của Pênêlốp nhằm mục đích buộc phải ra điều kiện thi bắn cung để đối phó với gì? chúng. b. Tâm trạng Pênêlốp khi nhũ mẫu báo tin ?Khi nhũ mẫu đưa bằng chứng thuyết + Không tin: phục, tâm trạng Pênêlốp ntn? Dẫn * Thời gian đã 20 năm, chàng đã chết chứng? * chuyển sang thần bí hóa câu chuyện “đây là 1 vị thần đã giết bọn cầu hôn danh tiếng, một vị CHN3: Khi thấy thái độ phân vân của thần bất bình vì sự láo xược bất kham và những mẹ, Tê – lê – mác đã trách mẹ ntn? hành động nhuốc nhơ của chúng (“Tê – lê – mác bèn cất lời trách mẹ gay  sự lí giải của lí trí để trấn an nhũ mẫu, cũng gắt “Mẹ ơi, mẹ thật tàn nhẫn…”) là để tự trấn an mình. ? Trước lời trách cứ của Tê – lê – mác + Khi nhũ mẫu đưa bằng chứng thuyết phục: vết thái độ của Pê – nê – lốp ra sao? sẹo ở chân “rất đổi phân vân”, “không biết nên VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí CHN4: NX gì về nghệ thuật thể hiện tâm trạng của nhân vật Pê – nê – lốp? Qua câu trả lời của Pênêlốp khi con trai trách cứ ta thấy thêm điều gì trong tính cách của nàng? (khôn ngoan, thận trọng của một người đã trải qua nhiều thử thách) Hoạt động 3. Hoạt động thực hành GV: Yêu cầu HS thực hành luyện tập thông qua trả lời các câu hỏi. Câu hỏi: Có thể so sánh giữa cách miêu tả tâm lí nhân vật giữa sử thi Đam Săn của Việt Nam và sử thi cổ điển Ô-đi-xê của Hi Lạp qua hai đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây và đoạn trích Uy-lít-xơ trở về để thấy được sự giống nhau và khác nhau về bút pháp sử thi giữa hai tác phẩm, hai truyền thống văn học, qua đó nắm được những đặc điểm tiêu biểu của bút pháp sử thi. Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng Gv hướng dẫn HS nghiên cứu bài học, vận dụng kiến thức trả lời câu hỏi: Từ nhân vật Pê nê lôp, hãy cho biết điểm giống nhau nào trong phẩm chất người phụ nữ Việt Nam và Hy Lạp. Hãy rút ra bài học cho mình sau khi đọc xong văn bản? đứng xa hay lại gần ôm lấy đầu, cầm lấy tay ngươì mà hôn” => Tâm trạng mâu thuẫn: vừa hi vọng, vừa sợ thất vọng. c. Trước tác động của con trai - Kinh ngạc quá đỗi, đến mức không nói nên lời. - Tin chắc cha mẹ sẽ nhận ra nhau dễ dàng vì cha mẹ có những dấu hiệu riêng.  Không mổ xẻ tâm lý nhân vật mà đưa ra dáng điệu, cử chỉ, 1 cách ứng xử hay xây dựng những đối thoại giữa các nhân vật  Lập luận chất phác đơn sơ nhưng rất hồn nhiên của người Hi Lạp cổ đại  Pê – nê – lốp là một người trí tuệ, thông minh, tỉnh táo, thận trọng, biết kìm nén tình cảm và thủy chung. Gợi ý: - Giống nhau: + Dùng cái bên ngoài hay trực tiếp diễn tả từ bên trong tâm lí nhân vật? Ví dụ? + Có sử dụng lối miêu tả cụ thể, tỉ mỉ, chi tiết không? Những đặc điểm miêu tả được lí tưởng hoá như thế nào? Ví dụ? - Khác nhau: + Những chi tiết dùng để diễn tả tâm lí nhân vật trong trích đoạn sử thi Đam Săn có gì khác so với những chi tiết dùng để diễn tả tâm lí nhân vật trong trích đoạn sử thi Ô-đi-xê? + Chất dân gian trong sử dụng hình ảnh, ngôn ngữ ở trích đoạn Đam Săn khác như thế nào cách sử dụng hình ảnh, ngôn ngữ trau chuốt, trang trọng, cao nhã trong trích đoạn Ô-đi-xê? Gợi ý: - Điểm giống nhau: Sự chung thủy, bền bỉ - Phẩm chất cần học tập: + Chung thủy VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Hoạt động 5. Hoạt động bổ sung 4. Củng cố : - Vẻ đẹp hình tượng nhân vật Pê-nê-lốp. 5. Dặn dò - Học bài cũ. - Chuẩn bị tiết tiếp theo của bài này. + Nhẫn nại, thận trọng, bản lĩnh + Khôn ngoan + Giàu yêu thương VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí