Chöông 11
KEÁ TOAÙN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU
Muïc tieâu
Nguồn taøi trôï voán chuû sôû höõu.
Nguyeân nhaân taêng, giaûm caùc loaïi nguoàn voán thuoäc
sôû höõu.
Nguyeân taéc vaø PP haïch toaùn voán ñaàu tö cuûa caùc
chuû sôû höõu, thaëng dö voán coå phaàn.
PP xöû lyù cheânh leäch do ñaùnh giaù laïi taøi saûn, tyû
giaù hoái ñoaùi cuoái kyø ñoái vôùi caùc taøi khoaûn coù goác
ngoaïi teä.
PP phaân phoái lôïi nhuaän vaø trích laäp caùc quyõ trong
DN.
11.1. KEÁ TOAÙN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU
11.1.1. Khaùi nieäm
VCSH laø giaù trò voán cuûa DN, ñöôïc tính baèng soá cheânh
leäch giöõa giaù trò taøi saûn cuûa DN tröø (-) nôï phaûi traû.
Caùc hình thöùc cuûa voán chuû sôû höõu
- Voán cuûa caùc nhaø ñaàu tö
- Thaëng dö voán coå phaàn
- Coå phieáu ngaân quyõ
- Lôïi nhuaän giöõ laïi
- Caùc quyõ
- Lôïi nhuaän chöa phaân phoái
- Cheânh leäch tyû giaù:
+ Phaùt sinh hoaëc ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn
teä coù goác ngoaïi teä trong giai ñoaïn ñaàu tö xaây döïng
ôû thôøi ñieåm laäp Baûng caân ñoái keá toaùn cuoái naêm
taøi chính.
+ Phaùt sinh khi DN ôû trong nöôùc hôïp nhaát BCTC
cuûa caùc hoaït ñoäng ôû nöôùc ngoaøi söû duïng ñôn vò
tieàn teä keá toaùn khaùc vôùi ñôn vò tieàn teä keá toaùn
cuûa DN baùo caùo.
- Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn laø cheânh leäch
giöõa giaù trò ghi soå cuûa taøi saûn vôùi giaù trò ñaùnh giaù
laïi taøi saûn khi coù quyeát ñònh cuûa Nhaø nöôùc, hoaëc
khi ñöa taøi saûn ñi goùp voán lieân doanh, coå phaàn.
11.1.2. Nguyeân taéc keá toaùn
DN coù quyeàn chuû ñoäng söû duïng caùc loaïi nguoàn
voán vaø caùc quyõ hieän coù theo cheá ñoä hieän haønh.
Vieäc chuyeån dòch töø nguoàn voán naøy sang nguoàn
voán khaùc phaûi theo ñuùng cheá ñoä taøi chính hieän
haønh vaø ñaày ñuû caùc thuû tuïc caàn thieát.
Neáu DN bò giaûi theå hoaëc phaù saûn, caùc chuû sôû
höõu chæ ñöôïc nhaän nhöõng giaù trò coøn laïi sau
khi ñaõ thanh toaùn caùc khoaûn Nôï phaûi traû.
11.2. KEÁ TOAÙN NGUOÀN VOÁN KINH DOANH
11.2.1. Chöùng töø keá toaùn
11.2.2. Soå keá toaùn
11.2.3. Taøi khoaûn söû duïng:
TK 411 “Nguoàn voán kinh doanh”
Phaûn aùnh caùc nghieäp vuï Phaûn aùnh caùc nghieäp vuï
phaùt sinh laøm giaûm
phaùt sinh laøm taêng
nguoàn
voán
kinh
nguoàn
voán
kinh
doanh trong ky
doanh trong ky
Toång phaùt sinh nôï
Toång phaùt sinh coù
Phaûn aùnh nguoàn voán
kinh doanh hieän coù
cuûa doanh nghieäp.
11.2.4. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá
nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu
411(4111)
111,112..
211,213
Khi ñieàu ñoäng voán
KD laø TSCÑ, tieàn
cho ñôn vò khaùc
214
111,112
nhaän voán goùp baèng tieàn
Phaùt haønh
CP
411(4112)
Giaù
152,153…
PH>MG
nhaän voán goùp baèng TS
421
Taêng voán do traû coå töùc
baèng CP
411(4112)
Ví duï: Trích moät soá nghieäp vuï lieân quan ñeán Coâng ty CP
Saøi Goøn nhö sau:
1. Phaùt haønh 10 trieäu coå phieáu phoå thoâng, meänh giaù
10.000ñ/cp. Giaù phaùt haønh 30.000ñ/cp, ñaõ thu ñuû baèng
TGNH.
2. Nhaän goùp voán baèng TSCÑ höõu hình cuûa Coâng ty AA
giaù thoûa thuaän 1 tyû ñoàng. Coâng ty AA ñoàng yù nhaän
80.000 coå phieáu.
3. Coâng ty ñaõ mua laïi 100.000 coå phieáu do chính Coâng ty
phaùt haønh, giaù thöïc teá mua 15.000ñ/cp. Ñaõ thanh toaùn
baèng TGNH.
4. Taùi phaùt haønh 60.000 coå phieáu quyõ vôùi giaù 20.000ñ/cp,
ñaõ thu baèng TGNH.
5. Hoäi ñoàng quaûn trò quyeát ñònh huûy boû soá coå phieáu quyõ
mua laïi.
Yeâu caàu: Haïch toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh
treân.
11.3. KEÁ TOAÙN CHEÂNH LEÄCH ÑAÙNH GIAÙ
LAÏI TAØI SAÛN
11.3.1. Chöùng töø keá toaùn(SGK)
11.3.2. Soå keá toaùn(SGK)
11.3.3. Phöông phaùp haïch toaùn moät soá
nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû yeáu
152,153..
152,153
412
Cheânh leäch giaûm do ñaùnh
giaù laïi vaät tö,HH
Cheânh leäch taêng do
ñaùnh giaù laïi vaät tö,HH
211,213
Cheânh leäch giaûm do ñaùnh
giaù laïi TSCÑ,BÑSÑT
214
211,213
Cheânh leäch taêng do ñaùnh
giaù laïi TSCÑ,BÑSÑT
214
411
Taêng voán theo quyeát ñònh
cô quan coù thaåm quyeàn
Giaûm voán theo quyeát ñònh
cô quan coù thaåm quyeàn
11.4. KEÁ TOAÙN CHEÂNH LEÄCH TYÛ GIAÙ
Theo chuaån möïc keá toaùn soá 10 "AÛnh höôûng
cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi", phaûi ñaùnh
giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác ngoaïi teä
taïi ngaøy laäp baûng CÑKT ôû thôøi ñieåm cuoái
naêm taøi chính.
Taøi khoaûn söû duïng TK413 "Cheânh leäch tyû giaù".
- Ñaùnh giaù soá ngoaïi teä vaø caùc
khoaûn phaûi thu, khoaûn nôï
phaûi traû goác ngoaïi teä cuoái kyø;
- Ñaùnh giaù caùc khoaûn muïc
tieàn teä coù goác ngoaïi teä cuûa
hoaït ñoäng ñaàu tö XDCB (giai
ñoaïn tröôùc hoaït ñoäng);
- Keát chuyeån khoaûn cheânh
leäch taêng tyû giaù hoái ñoaùi.
Toång phaùt sinh nôï
- Ñaùnh giaù soá ngoaïi teä vaø caùc
khoaûn phaûi thu, khoaûn nôï
phaûi traû goác ngoaïi teä cuoái kyø;
- Ñaùnh giaù caùc khoaûn muïc
tieàn teä coù goác ngoaïi teä cuûa
hoaït ñoäng ñaàu tö XDCB (giai
ñoaïn tröôùc hoaït ñoäng);
- Keát chuyeån khoaûn cheânh
leäch giaûm tyû giaù hoái ñoaùi.
Toång phaùt sinh coù
Soá cheânh leäch giaûm tyû giaù
cuûa hoaït ñoäng ñaàu tö
XDCB(tröôùc hoaït ñoäng) chöa
xöû lyù.
Soá cheânh leäch taêng tyû giaù cuûa
hoaït ñoäng ñaàu tö XDCB
(tröôùc hoaït ñoäng) chöa söû
duïng.
PP haïch toaùn cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi khi doanh
nghieäp ñaõ hoaït ñoäng chính thöùc
Cheânh leäch tyû giaù giaûm
111,112,131,..
413
Cheânh leäch tyû giaù taêng
311,331,…
Cheânh leäch tyû giaù giaûm
Cheânh leäch tyû giaù taêng
PP haïch toaùn cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi khi doanh
nghieäp ñaõ hoaït ñoäng chính thöùc
413
515
K/c laõi cheânh leäch tyû
giaù hoái ñoaùi do ñaùnh
giaù laïi caùc khoaûn muïc
tieàn teä coù goác ngoaïi teä
cuoái naêm taøi chính
635
K/c loã cheânh leäch tyû
giaù hoái ñoaùi do ñaùnh
giaù laïi caùc khoaûn muïc
tieàn teä coù goác ngoaïi teä
cuoái naêm taøi chính
(2) PP haïch toaùn cheânh leäch tyû giaù hoái ñoaùi giai ñoaïn
ñaàu tö xaây döïng cô baûn tröôùc khi DN hoaït ñoäng
111,112,…
331
Khi traû tieàn ngöôøi baùn
Ghi theo
413
tyû giaù
ghi soå, Cheânh leäch giöõa giaù Cheânh leäch
giöõa giaù ghi
theo 4
ghi soå>tyû giaù ghi
soå
tyû giaù ghi soå
- Xem thêm -