Trang
Më ®Çu -----------------------------------------------------------------------------------------------PhÇn I: Sù ra ®êi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam vµ C¬ng lÜnh ®Çu tiªn cña §¶ng. -----I.
II.
III.
IV.
Bèi c¶nh lÞch sö tríc ngµy ra ®êi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ----------------------1. ThÕ gíi. -------------------------------------------------------------------------------2. ViÖt Nam tõ mét níc phong kiÕn ®éc lËp trë thµnh mét níc thuéc ®Þa vµ dÉn
tíi sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu giai cÊp.
3. Phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam tríc khi §¶ng Céng S¶n ViÖt
Nam ra ®êi ; Cuéc khñng ho¶ng ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc, nhiÒu §¶ng ph¸i
xuÊt hiÖn. --------------------------------------------------------------------------Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho viÖc thµnh lËp §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam.
-----------------1. Con ®êng cøu níc cña l·nh tô Nguyªn ¸i Quèc. -------------------------------2. §ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin. ------------------3. NguyÔn ¸i Quèc trùc tiÕp chuÈn bÞ thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. -----Héi nghÞ hîp nhÊt ba tæ chøc Céng s¶n thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ C¬ng
lÜnh chÝnh trÞ ®Çu tiªn cña §¶ng. ----------------------------------------------1. Héi nghÞ hîp nhÊt ba tæ chøc Céng s¶n thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. ----2. C¬ng lÜnh chÝnh trÞ ®Çu tiªn cña §¶ng. -------------------------------------------ý nghÜa lÞch sö cña viÖc thµnh lËp §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. -----------------------
PhÇn II : Tæng kÕt 70 n¨m ho¹t ®éng cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam (1930-2000). -------I.
II.
Thµnh tùu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong 70 n¨m qua díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng.
--------------------------------------------------------------------------------------1. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o vµ tæ chøc c¸c cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng,
khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn - C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m (1945).---------------2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o nh©n d©n ®Êu tranh b¶o vÖ chÝnh quyÒn
c¸ch m¹ng vµ tiÕn hµnh th¾ng lîi Cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p
x©m lîc 1945 - 1954.----------------------------------------------------------------3. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô chiÕn lîc
- C¸ch m¹ng XHCN ë miÒn b¾c vµ ®¸nh th¾ng ®Õ quèc Mü x©m lîc (1954 1975).--------------------------------------------------------------------------4. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ
b¶o vÖ Tæ quèc x· héi chñ nghÜa (1975 - 1996).----------------------------------Vai trß vµ nhiÖm vô cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam.----------------------------------1. Sù L·nh §¹o ®óng ®¾n cña §¶ng lµ nh©n tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh mäi th¾ng
lîicña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. --------------------------------------------------------2. Vai trß nhiÖm vô cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam trong giai ®o¹n lÞch sö míi. ---------
PhÇn: KÕt luËn. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1
2
3
3
3
4
7
10
10
11
13
15
15
17
19
21
22
22
23
24
25
27
27
29
31
L
Þch sö ViÖt Nam ®· tr¶i qua bèn ngh×n n¨m x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. ¤ng cha ta
®· ®¸nh th¾ng hµng v¹n qu©n x©m lîc lín m¹nh hung h·n nh qu©n Ng«, qu©n
Nguyªn M«ng ... Vµ trong thÕ kû XX nµy ®ã lµ chñ nghÜa ®Õ quèc. ¤ng cha ta kh«ng
nh÷ng ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng kÎ x©m lîc lín m¹nh vÒ sè lîng mµ lµ ®èi ®Çu víi nh÷ng kÎ
thùc sù kh¸t m¸u nhÊt, th©m ®éc nhÊt, tµn b¹o nhÊt, m¹nh nhÊt vµ cã vò khÝ hiÖn ®¹i nhÊt
thÕ gíi.
§øng tríc t×nh h×nh nh vËy, c¸ch m¹ng ViÖt Nam h¬n lóc nµo ®ßi hái ph¶i cã “ngêi”
l·nh ®¹o s¸ng suèt ®Ó cã thÓ l·nh ®¹o c¸ch m¹ng, l·nh ®¹o nh©n d©n ®øng lªn ®Êu tranh
giµnh l¹ ®éc lËp tù do cho Tæ quèc.
§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ra ®êi vµ ®· lµm ®îc ®iÒu ®ã.
§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ra ®êi lµ mét tÊt yÕu lÞch sö, ®¸nh dÊu bíc ngoÆt vÜ ®¹i trong
lÞch sö c¸ch m¹ng níc ta; lµ c¬ së dÉn tíi nh÷ng th¾ng lîi oanh liÖt cña c¸ch m¹ng ViÖt
Nam nh÷ng n¨m sau nµy.
PhÇn I :
Sù ra ®êi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam vµ C¬ng
lÜnh ®Çu tiªn cña §¶ng .
I. Bèi c¶nh lÞch sö tríc ngµy ra ®êi §¶ng Céng s¶n ViÖt
Nam.
1. ThÕ gíi :
uèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX , thÕ giíi ®· tr¶i qua nhiÒu biÕn chuyÓn quan träng:
+ Chñ nghÜa t b¶n ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nhÜa.
+ C¸c níc ®Õ quèc lín nh Anh Ph¸p Mü ... ®· x©m chiÕm vµ biÕn hÇu hÕt c¸c níc nhá
trong ®ã cã ViÖt Nam trë thµnh thuéc ®Þa cña chóng. B¶n chÊt ph¶n ®éng cña chñ nghÜa ®Õ
C
2
quèc cµng ®îc béc lé râ rµng víi chÝnh s¸ch thùc d©n tµn b¹o - ®ã lµ sù ¸p bøc, bãc lét
nÆng nÒ giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng trong c¸c níc thuéc ®Þa còng nh ngay t¹i
chÝnh quèc.
+ Sù c¹nh tranh, giµnh giËt c¸c níc thuéc ®Þa ®· lµm t¨ng thªm m©u thuÉn vèn cã cña
chñ nghÜa t b¶n ®Õ quèc.
+ ChÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt næ ra (1914 - 1918) mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n
c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c níc ®Õ quèc.
+ Sù ¸p bøc bãc lét cña chñ nghÜa ®Õ quèc ®èi víi nh©n d©n c¸c níc thuéc ®Þa ®· dÉn
tíi m©u thuÉn gay g¾t gi÷a c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc víi chñ nghÜa ®Õ quèc. V× vËy mµ phong
trµo gi¶i phãng d©n téc khái ¸p bøc bãc lét, giµnh ®éc lËp cho c¸c d©n téc thuéc ®Þa ®· trë
thµnh nhiÖm vô hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch cña c¸ch m¹ng c¸c níc nãi riªng vµ c¸ch
m¹ng thÕ giíi nãi chung. Trong thêi gian nµy, phong trµo gi¶i phãng d©n téc ®· ph¸t triÓn
m¹nh mÏ ë nhiÒu níc trong ®ã cã ViÖt Nam.
+ Cuéc c¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga (1917) næ ra vµ lµm biÕn ®æi s©u s¾c t×nh h×nh thÕ
giíi : ChÆt ®øt m¾t xÝch yÕu nhÊt trong hÖ thèng ®Õ quèc chñ nghÜa vµ hÖ thèng thuéc ®Þa,
më ra thêi ®¹i míi trong lÞch sö loµi ngêi - thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa
x· héi trªn ph¹m vi tßan thÕ giíi. C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi t¸c ®éng s©u s¾c tíi phong trµo
c¸ch m¹ng v« s¶n, gãp phÇn cæ vò m¹nh mÏ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc bãc lét ®øng lªn ®Êu
tranh tù gi¶i phãng minh, gi¶i phãng d©n téc.
2. ViÖt Nam tõ mét níc phong kiÕn ®éc lËp trë thµnh mét níc thuéc ®Þa vµ
dÉn tíi sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu giai cÊp.
N¨m 1985, thùc d©n Ph¸p b¾t ®Çu x©m lîc ViÖt Nam. Ngµy 6 th¸ng 6 n¨m 1884, triÒu
®×nh nhµ NguyÔn ký hiÖp íc Pa-t¬-nèt thõa nhËn sù thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p. Tõ ®ã ViÖt
Nam trë thµnh thuéc ®Þa cña ®Õ quèc Ph¸p. Chóng tõng bíc thiÕt lËp chÕ ®é thèng trÞ tµn
b¹o, ph¶n ®éng cña chñ nghÜa thùc d©n trªn ®Êt níc ViÖt Nam.
a) VÒ chÝnh trÞ :
Thùc d©n Ph¸p thi hµnh chÝnh s¸ch cai trÞ chuyªn chÕ. Chóng trùc tiÕp n¾m gi÷ c¸c chøc
vô chñ chèt trong bé m¸y nhµ níc, biÕn giai cÊp t s¶n m¹i b¶n vµ ®Þa chñ phong kiÕn thµnh
tay sai ®¾c lùc va lµ c«ng cô ®Ó chóng ®µn ¸p nh©n d©n. Chóng thùc hiÖn chÝnh s¸ch dµn ¸p,
khñng bè hÕt søc d· man, tµn b¹o lµm cho nh©n d©n ViÖt Nam mÊt hÕt quyÒn tù do d©n
chñ; mäi phong trµo vµ hµnh ®éng yªu níc ®Òu bÞ ®µn ¸p ®Ém m¸u. Thùc d©n Ph¸p thùc
hiÖn chÝnh s¸ch “chia ®Ó trÞ” : chia rÏ ba níc ®«ng d¬ng, råi lËp ra xø §«ng D¬ng thuéc
Ph¸p nh»m xãa tªn ba níc ViÖt Nam, Lµo, Campuchia trªn b¶n ®å thÕ giíi vµ chia rÏ gi÷a
3
ba kú hßng t¹o ra nh÷ng mèi xung kh¾c, lµm gi¶m t×nh ®oµn kÕt gi÷a ngêi ViÖt Nam víi
ngêi ViÖt Nam. §¸nh gi¸ vÒ chÝnh s¸ch nµy, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc ®· viÕt :
"Chñ nghÜa thùc d©n Ph¸p kh«ng hÒ thay ®æi c¸i ch©m ng«n "chia ®Ó trÞ" cña nã.
ChÝnh v× thÕ mµ níc An Nam, mét níc cã chung mét d©n téc, chung mét dßng m¸u,
chung mét phong tôc, chung mét lÞch sö, chung mét truyÒn thèng, chung mét tiÕng nãi,
®· bÞ chia n¨m sÎ b¶y. Lîi dông mét c¸ch x¶o tr¸ sù chia c¾t Êy, ng êi ta hy väng lµm
nguéi ®îc t×nh ®oµn kÕt, nghÜa ®ång bµo trong lßng ngêi An Nam vµ t¹o ra nh÷ng mèi
xung kh¾c gi÷a anh em ruét thÞt víi nhau. Sau khi ®Èy hä chèng l¹i nhau, ngêi ta l¹i
ghÐp mét c¸ch gi¶ t¹o c¸c thµnh phÇn Êy l¹i, lËp nªn mét "Liªn bang" gäi lµ Liªn bang
§«ng D¬ng".
b) VÒ kinh tÕ
Chóng thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®éc quyÒn, k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®éc lËp, biÕn ViÖt
Nam thµnh thÞ trêng cña chÝnh quèc, phô thuéc vµo kinh tÕ chÝnh quèc. Chóng ra søc bãc
lét tµi nguyªn, bãc lét søc lao ®éng rÎ m¹t cña ngêi d©n ViÖt Nam b»ng nhiÒu h×nh thøc
thuÕ khãa nÆng nÒ, v« lý. §Æc biÖt lµ hai cuéc khai th¸c thuéc ®Þa 1897-1914 vµ 1919-1929
lµm cho nh©n d©n ViÖt Nam, tríc hÕt lµ c«ng nh©n vµ n«ng d©n bÞ bÇn cïng hãa, lµm cho
nÒn kinh tÕ níc ta bÞ quÌ quÆt, ®Ó l¹i hËu qu¶ nÆng nÒ kÐo dµi cho tíi ngµy nay.
C¬ cÊu kinh tÕ ViÖt Nam co nhiÒu thay ®æi ®ã lµ sù ra ®êi nh÷ng ngµnh kinh tÕ c«ng
nghiÖp, khai th¸c má, giao th«ng vËn t¶i, th¬ng nghiÖp. Trong n«ng nghiÖp th× suÊt hiÖn
kinh tÕ ®ån ®iÒn, kinh doanh theo lèi t b¶n.
c) VÒ v¨n hãa - x· héi
Chóng thùc hiÖn chÝnh s¸ch ngu d©n, ng¨n c¶n ¶nh hëng cña v¨n hãa tiÕn bé trªn thÕ
giíi, kÓ c¶ v¨n hãa tiÕn bé Ph¸p vµo ViÖt Nam. Chóng khuyÕn khÝch v¨n hãa n« dÞch, v¨n
hãa ®éc tµi, vong b¶n, tù ti, xuyªn t¹c lÞch sö vµ nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa ViÖt Nam. Chóng
x©y dùng nhµ tï nhiÒu h¬n trêng häc vµ bÖnh viÖn. Chóng dïng rîu cån vµ thuèc phiÖn ®Ó
®Çu ®éc con ngêi ®Æc biÖt lµ tÇng líp thanh thiÕu niªn ViÖt Nam ®Ó hä ch×m ®¾m vµo nh÷ng
c¬n say mµ quyªn ®i nçi nhôc mÊt níc. Chóng k×m h·m nh©n d©n ViÖt Nam trong vßng tèi
t¨m, dèt n¸t, l¹c hËu, phôc tïng sù cai trÞ cña Ph¸p.
Víi chÝnh s¸ch khai th¸c thuéc ®Þa triÖt ®Ó cña thùc d©n Ph¸p, c¬ cÊu x· héi ViÖt Nam
cã nh÷ng biÕn ®æi to lín ®ã lµ sù ra ®êi cña hai giai cÊp : giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp t
s¶n. Sù biÕn ®æi ®ã thÓ hiÖn ë tõng giai cÊp cô thÓ :
4
+ Giai cÊp ®Þa chñ phong kiÕn bÞ ph©n hãa : Mét bé phËn cam t©m b¸n níc lµm tay sai
cho giÆc ®Ó duy tr× quyÒn lîi cña hä. Bªn c¹nh ®ã còng cã bé phËn nªu cao truyÒn thèng vµ
tinh thÇn d©n téc, khëi xíng vµ l·nh ®¹o c¸c phong trµo yªu níc chèng thùc d©n ®Ó giµnh
l¹i ®éc lËp vµ b¶o vÖ chÕ ®é phong kiÕn, tiªu biÓu lµ phong trßa CÇn V¬ng. Mét sè ngêi trë
thµnh ngêi l·nh ®¹o phong trµo n«ng d©n, phong trµo quÇn chóng chèng l¹i thùc d©n Ph¸p
vµ chèng l¹i triÒu ®×nh phong kiÕn b¸n níc. Mét bé phËn nhá chuyÓn sang kinh doanh theo
lèi t b¶n chñ nghÜa.
+ Giai cÊp n«ng : Mét giai cÊp ®«ng ®¶o nhÊt- chiÕm h¬n 90% d©n sè ViÖt Nam. §ã lµ
mét lùc lîng to lín, hä rÊt h¨ng h¸i trong chiÕn ®Êu chèng ®Õ quèc vµ phong kiÕn bëi hä lµ
nh÷ng ngêi bÞ bãc lét nÆng nÒ nhÊt - “mét cæ hai trßng” nªn hä khao kh¸t cã ruéng ®Êt,
®éc lËp vµ tù do. MÆc dï víi sè lîng rÊt lín nhng giai cÊp n«ng d©n ViÖt Nam kh«ng thÓ tù
v¹ch ra ®êng nèi ®óng ®¾n ®Ó tù gi¶i phãng vµ cµng kh«ng thÓ l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.
+ Giai cÊp t s¶n ViÖt Nam : XuÊt hiÖn trong cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt víi hai
bé phËn : Mét bé phËn g¾n liÒn víi lîi Ých cña Ph¸p, tham gia vµo ®êi sèng kinh tÕ chÝnh trÞ
cña Ph¸p, trë thµnh tÇng líp t s¶n m¹i b¶n. Mét bé phËn lµ giai cÊp t s¶n d©n téc m©u thuÉn
víi thùc d©n Ph¸p vµ triÒu ®×nh phong kiÕn. Giai cÊp t s¶n d©n téc tuy cã tinh thÇn yªu níc,
chèng ®Õ quèc vµ phong kiÕn nhng hä kh«ng cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng vµ cã
khuynh híng chÝnh trÞ c¶i l¬ng. Bªn c¹nh ®ã cßn cã tÇng líp tri thøc tiÓu t s¶n cã tinh thÇn
d©n téc, yªu níc vµ rÊt nh¹y c¶m vÒ chÝnh trÞ vµ thêi cuéc.
+ Giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam : Ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh thùc d©n ph¸p
thùc hiÖn khai th¸c thuéc ®Þa víi sè lîng rÊt khiªm tèn : kho¶ng 10 v¹n n¨m 1913 - ®ã lµ
tÝnh c¶ c«ng nh©n lµm ®êng vµ c¸c viÖc kh¸c; ®Õn cuèi n¨m 1929 sè lîng c«ng nh©n ViÖt
Nam lµ h¬n 22 v¹n.
Trong x· héi thuéc ®Þa, nöa phong kiÕn, giai cÊp c«ng nh©n còng nh giai cÊp n«ng
d©n vµ c¸c tÇng líp lao ®éng kh¸c ®Òu ph¶i chÞu ¸p bøc bãc lét cña c¶ ®Õ quèc, phong kiÕn
vµ giai cÊp t s¶n.
Mét ®Æc ®iÓm kh¸c cña giai cÊp c«ng nh©n còng rÊt quan trong ®ã lµ phÇn lín c«ng
nh©n ViÖt Nam ®Òu xuÊt th©n tõ n«ng d©n, ®ã lµ c¬ së kh¸ch quan, thuËn lîi cho c«ng nh©n
vµ n«ng d©n liªn minh chÆt chÏ víi nhau.
Tuy lùc lîng cßn Ýt, tr×nh ®é v¨n hãa, kü thuËt c«ng nghÖ kÐm ph¸t triÓn nhng giai
cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam thËt sù lµ ®¹i biÓu cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, mét giai cÊp tËp
trung, cã ý thøc kû luËt vµ n¨ng lùc c¸ch m¹ng, cã tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n.
Giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam võa cã ý thøc giai cÊp võa cã tinh thÇn yªu níc s©u
s¾c, l¹i ®îc l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc gi¸c ngé truyÒn b¸ lý luËn tiªn tiÕn cña Mac - Lªnin,
giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ®· tõ gi¸c ngé d©n téc ®Õn gi¸c ngé giai cÊp, nhanh chãng
ph¸t triÓn tõ tù ph¸t lªn tù gi¸c. Th¸ng 11 n¨m 1922 cuéc b·i c«ng cña 600 thî nhu«m ë
Chî Lín ( Nam Bé ) ®· næ ra. Tõ n¨m 1920 ®Õn n¨m 1925, cã ®Õn 25 cuéc b·i c«ng trong
5
c¶ níc. Næi bËt nhÊt lµ cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n Ba Son næ ra tõ ngµy 4 th¸ng 8 ®Õn
ngµy 28 th¸ng 11 n¨m 1925 ®Ó "k×m ch©n" chiÕc tµu J.Mis¬lª cña ®Õ quèc Ph¸p chuÈn bÞ
®em qu©n sang ®µn ¸p c¸ch m¹ng Trung Quèc. §ã lµ cuéc ®Êu tranh cã tæ chøc, cã sù chØ
®¹o chÆt chÏ, biÓu hiÖn tinh thÇn quèc tÕ cao c¶ vµ ý thøc chÝnh trÞ râ rÖt. MÆc dï vËy, chØ
®Õn khi ViÖt Nam Thanh niªn C¸ch m¹ng ®ång chÝ héi chñ tr¬ng “v« s¶n hãa “ n¨m 19281929 míi t¹o ®iÒu kiÖn cho phong trµo c«ng nh©n nhanh chãng trëng thµnh vµ ph¸t triÓn
lªn tr×nh ®é tù gi¸c.
3. Phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam tríc khi §¶ng Céng s¶n
ViÖt Nam ra ®êi; Cuéc khñng ho¶ng ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc, nhiÒu
®¶ng ph¸i xuÊt hiÖn.
a) Phong trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n ViÖt Nam tríc khi §¶ng céng s¶n ViÖt
Nam ra ®êi
a
LÞch sö níc ta tõ khi ®Ð quèc Ph¸p x©m lîc (1858) ®Õn nh÷ng n¨m 20 cña thÕ kû nµy
®· chøng kiÕn hµng tr¨m cuéc ®¾ tranh anh dòng cña d©n téc ta chèng kÎ thï x©m lîc nhng
®Òu thÊt b¹i v× kh«ng cã mét ®êng lèi cøu níc ®óng ®¾n.
Giai cÊp phong kiÕn víi nh÷ng chiÕn tÝch oai hïng ®· tõng ®¸nh th¾ng bän phong kiÕn
ph¬ng b¾c lín m¹nh x©m lîc nhng khi ®øng tríc mét lo¹i kÎ thï míi ®ã lµ chñ nghÜa ®Õ
quèc th× giai cÊp phong kiÕn trë lªn bÊt lùc vµ ph¶n ®éng. ThÊt b¹i cña phong trµo CÇn V¬ng lµ do thiÕu ®êng lèi ®óng ®¾n, thiÕu mét tæ chøc c¸ch m¹ng cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o d©n
téc ®Õn th¾ng lîi cuèi cïng. ThÊt b¹i cña phong trµo nµy ®¸nh dÊu sù chÊm døt thêi kú ®Êu
tranh chèng Ph¸p theo ý thøc hÖ phong kiÕn. ThÊt b¹i cña cuéc khëi nghÜa Yªn ThÕ díi sù
l·nh ®¹o cña Hoµng Hoa Th¸m còng chøng tá ®ã kh«ng ph¶i lµ con ®êng giµnh th¾ng lîi.
b) Cuéc khñng ho¶ng ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc, nhiÒu ®¶ng ph¸i xuÊt hiÖn.
Khi c¸c phong trµo gi¶i phong d©n téc trªn chÊm døt th× cuéc khñng kho¶ng ®êng lèi
cøu níc béc lé s©u s¾c :
Sau khi kh«ng thµnh c«ng víi con ®êng gi¶i phãng d©n téc theo hÖ t tëng phong kiÕn,
nhiÒu ngêi ViÖt Nam yªu níc ®· cã t tëng híng ngo¹i víi mong muèn t×m ®îc con ®êng
míi ®Ó mu sù nghÖp gi¶i phãng d©n téc nh : con ®êng Duy T©n cña NhËt B¶n (1860), con
®êng C¸ch m¹ng t s¶n Ph¸p (1789), con ®êng C¸ch m¹ng T©n Hîi cña Trung Quèc
(1911)... TÊt c¶ nh÷ng ph¬ng ph¸p c¸ch m¹ng ®ã ®Òu Ýt nhiÒu ¶nh hëng ®Õn phong trµo yªu
6
níc cña nh©n d©n ta, l«i cuèn nhiÒu sÜ phu phong kiÕn, tiªu biÓu lµ Phan Béi Ch©u vµ Phan
Chu Trinh.
Phan Béi Ch©u chñ tr¬ng x©y dùng chÕ ®é qu©n chñ lËp hiÕn nh NhËt B¶n nhng n¨m
1912 «ng lËp ra ViÖt Nam quang phôc héi, tõ bá lËp trêng qu©n chñ lËp hiÕn chuyÓn sang
lËp trêng d©n chñ t s¶n, thµnh lËp Céng hßa d©n quèc ViÖt Nam, c¶i tæ ViÖt Nam quang
phôc héi thµnh ViÖt Nam Quèc d©n ®¶ng nhng c¶ hai con ®êng ®ã ®Òu kh«ng dÉn tíi thµnh
c«ng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn trong cuéc khëi nghÜa Yªn B¸i (2-1930) díi sù l·nh ®¹o cña ViÖt
Nam Quèc d©n ®¶ng ®· nhanh chãng thÊt b¹i chØ cßn ®Ó l¹i c©u nãi v« väng “kh«ng thµnh
c«ng còng thµnh nh©n”. H¹n chÕ lín nhÊt cña Phan Béi Ch©u lµ dùa vµo NhËt ®Ó ®¸nh
Ph¸p.
Lµ mét nhµ yªu níc nhiÖt thµnh, nhng chñ tr¬ng cña Phan Chu Trinh kh¸c h¼n víi
Phan Béi Ch©u. ¤ng lªn ¸n gay g¾t téi ¸c cña thùc d©n Ph¸p, quan l¹i phong kiÕn s©u mät
vµ chñ tr¬ng c¶i c¸ch ®Êt níc theo xu híng d©n chñ t s¶n. H¹n chÕ cña Phan Chu Trinhlµ
muèn dùa vµo Ph¸p ®Ó chèng chÕ ®é phong kiÕn vµ ph¶n ®èi vò trang vµ b¹o ®éng chèng
Ph¸p, «ng nãi “BÊt b¹o ®éng, b¹o ®éng t¾c tö, bÊt väng ngo¹i, ngo¹i väng tÊt vong".
TÝnh chÊt phong trµo d©n téc ë thêi kú nµy cã chuyÓn biÕn kh¸c tríc. Phong trµo
§«ng Du, §«ng Kinh NghÜa Thôc, chèng ®i phu, nép thuÕ ë Trung Kú lµ kÕt qu¶ cña
khuynh híng t tëng t s¶n. Mét sè tæ chøc yªu níc ra ®êi nh héi Duy T©n (1904), trêng
§«ng Kinh NghÜa Thôc (1907), héi §«ng ¸ ®ång minh (1908), ViÖt Nam quang phôc Héi
(1912-1924)... Nhng v× ®êng lèi chÝnh trÞ cña c¸c tæ chøc nµy kh«ng râ rµng, ®Æc biÖt lµ
kh«ng dùa vµo quÇn chóng lao ®éng, mµ dùa vµo uy tÝn c¸ nh©n, nªn kh«ng t¹o ra ®îc søc
m¹nh vµ sù thèng nhÊt. V× vËy, khi nh÷ng ngêi thñ lÜnh bÞ ®Õ quèc Ph¸p b¾t th× phong trµo
còng tan d· theo.
Trªn thùc tÕ, cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc cña nh©n d©n ViÖt Nam r¬i vµo t×nh
tr¹ng khñng ho¶ng vÒ ®êng lèi nghiªm träng, mµ thùc chÊt lµ khñng ho¶ng vÒ giai cÊp
l·nh ®¹o. C¸c phong trµo yªu níc tuy rÊt s«i næi vµ liªn tôc nhng thiÕu ®êng lèi ®óng ®¾n
vµ sù l·nh ®¹o s¸ng suèt nªn c¸c phong trµo ®ã lÇn lît thÊt b¹i.
Tõ nh÷ng n¨m 1920 trë ®i, phong trµo c¸ch m¹ng ViÖt Nam cã nh÷ng chuyÓn biÕn
m¹nh mÏ. Bªn c¹nh nh÷ng ®¶ng c¸ch m¹ng theo xu híng t tëng t s¶n, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng
tæ chøc yªu níc tiÕp thu t tëng tiÕn bé míi. §Æc biÖt lµ chñ nghÜa M¸c-Lªnin - hÖ t tëng cña
giai cÊp c«ng nh©n ngµy cµng cã t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo phong trµo yªu níc vµ phong trµo
c«ng nh©n.
NhiÒu héi, nhiÒu ®¶ng yªu níc cña thanh niªn trÝ thøc kÕ tiÕp nhau ra ®êi nh: T©n ViÖt
thanh niªn ®oµn - tøc T©m t©m x· (1923-1925), héi Phôc ViÖt (1925), §¶ng thanh niªn cña
TrÇn Huy LiÖu (1926), Thanh niªn cao väng ®¶ng cña NguyÔn An Ninh (1926-1929), T©n
ViÖt c¸ch m¹ng ®¶ng (1926-1930), ViÖt Nam thanh niªn c¸ch m¹ng ®ång chÝ Héi (19257
1929), ViÖt Nam quèc d©n ®¶ng (1925-1930)... Nh÷ng tæ chøc yªu níc c¸ch m¹ng nãi trªn
®· cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong viÖc truyÒn b¸ t tëng míi, gi¸o dôc lßng yªu níc vµ tËp hîp
sè quÇn chóng thanh niªn trÝ thøc, tiÓu t s¶n. Nhng, hä cha v¹ch ra ®îc mét ®êng lèi c¸ch
m¹ng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña d©n téc ViÖt Nam.
Nh×n chung, c¸c héi vµ ®¶ng yªu níc nãi trªn cã tinh thÇn chèng ®Õ quèc, nhng cha
nhËn thøc ®îc xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan cña thêi ®¹i sau C¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga,
nªn kh«ng thÊy ®îc gi¶i phãng d©n téc ph¶i g¾n liÒn víi gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng,
gi¶i phãng x· héi ; chñ nghÜa yªu níc ch©n chÝnh ph¶i g¾n liÒn víi chñ nghÜa quèc tÕ
v« s¶n ; cha thÊy ®éc lËp d©n téc ph¶i g¾n liÒn víi chÕ ®é míi ®Ó ®i ®Õn xo¸ bá mäi sù
bÊt c«ng vµ ¸p bøc bãc lét.
Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng ngêi trong c¸c tæ chøc nµy còng kh«ng thÊy hÕt b¶n chÊt cña chñ
nghÜa t b¶n, chñ nghÜa ®Õ quèc, kh«ng nhËn thøc ®îc vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng
nh©n, vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n, tríc hÕt lµ n«ng d©n trong c¸ch m¹ng.
II. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho viÖc thµnh lËp §¶ng Céng S¶n
ViÖt Nam .
1. Con ®êng cøu níc cña l·nh tô Nguyªn ¸i Quèc
Gi÷a lóc c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®ang trong ®ªm tèi, cha t×m ®îc lèi ra, ngµy 5 th¸ng 6
n¨m 1911, ngêi thanh niªn yªu níc NguyÔn TÊt Thµnh ( khi cßn nhá tªn lµ Nguyªn Sinh
Cung vµ sau nµy ®æi tªn lµ Nguyªn ¸i Quèc, Hå ChÝ Minh ) quyÕt ®Þnh rêi Tæ quèc ®i t×m
®êng cøu níc .
Vît lªn trªn nh÷ng nhµ yªu níc tiÒn bèi, ngêi ®· cã tinh thÇn chñ ®éng vµ s¸ng t¹o
trong viÖc t×m ra con ®êng cøu níc phï hîp víi thùc tÕ cña níc nhµ vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña
thêi ®¹i. Ngêi kh«ng ®i theo vÕt xe ®æ cña Phan Béi Ch©u hay Phan Chu Trinh mµ ngêi híng th¼ng vµo c¸c quèc gia næi tiÕng lµ v¨n minh, tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i ®Ó t×m hiÓu kinh
nghiÖm hä ®· lµm nh thÕ nµo ®Ó ®îc nh vËy råi trë vÒ gióp ®ång bµo m×nh.
GÇn mêi n¨m b«n ba kh¾p c¸c ch©u lôc (1911-1920), Ngêi ®Õn nh÷ng níc thuéc ®Þa vµ
nh÷ng níc ®Õ quèc nh Anh, Mü, Ph¸p... quan s¸t, nghiªn cøu, suy nghÜ vµ ngêi ®· ph¸t hiÖn
mét ch©n lý : chñ nghÜa t b¶n, chñ nghÜa ®Õ quèc, thùc d©n lµ céi nguån cña mäi ®au
khæ cña giai cÊp c«ng nh©n víi nh©n d©n lao ®éng ë chÝnh quèc còng nh ë c¸c níc
thuéc ®Þa...
N¨m 1918, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc thay mÆt tæ chøc nh÷ng ngêi ViÖt Nam yªu níc ë
Ph¸p, göi tíi Héi nghÞ c¸c níc ®Õ quèc th¾ng trËn ë thµnh phè VÐcx©y (Ph¸p) mét b¶n "yªu
s¸ch 8 ®iÓm" ®ßi chÝnh phñ Ph¸p thõa nhËn quyÒn ®éc lËp, tù do, b×nh ®¼ng cña nh©n d©n
ViÖt Nam. Nhng, b¶n yªu s¸ch ®ã kh«ng ®îc chÊp nhËn. Ngêi rót ra kÕt luËn quan träng :
8
C¸c d©n téc bÞ ¸p bøc bãc lét muèn ®îc tù do, tríc hÕt ph¶i dùa vµo lùc lîng cña chÝnh
m×nh, ph¶i tù m×nh gi¶i phãng lÊy chÝnh m×nh.
Th¸ng 12 n¨m 1920, t¹i §¹i héi lÇn thø 18 cña §¶ng x· héi Ph¸p häp ë Tua, ®ång chÝ
NguyÔn ¸i Quèc ®· bá phiÕu t¸n thµnh gia nhËp Quèc tÕ céng s¶n vµ chñ tr¬ng thµnh lËp
§¶ng céng s¶n Ph¸p. Qua sù kiÖn nµy NguyÔn ¸i Quèc ®· trë thµnh ngêi Céng s¶n ViÖt
Nam ®Çu tiªn vµ lµ mét trong nh÷ng ngêi s¸ng lËp ra §¶ng Céng s¶n Ph¸p. Ngêi ®îc bÇu
vµo ®oµn chñ tÞch Héi n«ng d©n Quèc tÕ (l0-1923), vµ dù §¹i héi lÇn thø V Quèc tÕ céng
s¶n (1924). Gi¶i thÝch vÒ viÖc t¸n thµnh Quèc tÕ céng s¶n vµ §¶ng céng s¶n Ph¸p cña m×nh
Ngêi ®· viÕt :
"§Ö tam Quèc tÕ nãi sÏ gióp ®ì c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc giµnh l¹i tù do vµ ®éc lËp cña
hä. Cßn §Ö nhÞ Quèc tÕ kh«ng hÒ nh¾c ®Õn vËn m¹ng c¸c thuéc ®Þa. V× vËy, t«i ®· bá
phiÕu t¸n thµnh §Ö tam Quèc tÕ. Tù do cho ®ång bµo t«i, ®éc lËp cho Tæ quèc t«i, ®©y lµ
tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu t«i muèn."
Bíc ngoÆt lín trong t tëng NguyÔn ¸i Quèc lµ khi Ngêi ®îc ®äc b¶n S¬ th¶o ®Ò c¬ng
vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa. Qua t¸c phÈm cña Lªnin, Ngêi hiÓu s©u s¾c nh÷ng
vÊn ®Ò c¬ b¶n cña ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc, ®ã lµ con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n, gi¶i
phãng d©n téc g¾n víi gi¶i phãng giai cÊp, ®éc lËp d©n téc g¾n víi chñ nghÜa x· héi, giai
cÊp v« s¶n ph¶i n¾m lÊy ngän cê gi¶i phãng d©n téc, g¾n c¸ch m¹ng d©n téc trong níc víi
phong trµo c¸ch m¹ng v« s¶n thÕ giíi ... Tõ ®©y, Ngêi kiªn quyÕt ®i theo con ®êng c¸ch
m¹ng cña Lªnin, con ®êng C¸ch m¹ng Th¸ng Mêi Nga vÜ ®¹i. §©y lµ bíc ngoÆt tõ chñ
nghÜa yªu níc ®Õn víi chñ nghÜa céng s¶n, tõ mét chiÕn sÜ gi¶i phãng d©n téc trë thµnh mét
chiÕn sÜ céng s¶n quèc tÕ cña Ngêi. Sù kiÖn ®ã còng ®¸nh dÊu bíc ngoÆt më ®êng th¾ng lîi
cho sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc cña ViÖt Nam. NguyÔn ¸i Quèc lµ ngêi ViÖt Nam ®Çu
tiªn tiÕp thu s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t×m ra con ®êng ®óng ®¾n gi¶i phãng d©n téc
ViÖt Nam.
2. §ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin.
Tõ khi trë thµnh ngêi céng s¶n, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc ®· xóc tiÕn m¹nh mÏ viÖc
truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo phong trµo gi¶i phãng d©n téc vµ phong trµo v« s¶n ë
c¸c níc thuéc ®Þa, trong ®ã cã ViÖt Nam.
Ngêi ®· rÊt chó ý ®Õn viÖc chuÈn bÞ vÒ t tëng, chÝnh trÞ vµ tæ chøc cho viÖc thµnh lËp
mét chÝnh ®¶ng theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin cña giai cÊp c«ng nh©n ë ViÖt Nam :
+ VÒ t tëng : ph¶i lµm cho giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, nhÊt lµ giai cÊp c«ng
nh©n, tiÕp thu ®îc mét häc thuyÕt c¸ch m¹ng vµ khoa häc cã thÓ trë thµnh hÖ t tëng cho sù
nghiÖp gi¶i phãng cña m×nh, ®ã lµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin ;
9
+ VÒ chÝnh trÞ : ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®êng lèi ®Êu tranh c¸ch m¹ng tríc m¾t vµ l©u
dµi cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §ã lµ ®êng lèi chiÕn lîc §éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ
nghÜa x· héi ;
+ VÒ tæ chøc : ph¶i rÌn luyÖn, x©y dùng cho ®îc mét ®éi ngò vµ mét tæ chøc cña
nh÷ng ngêi c¸ch m¹ng tiªn phong, thËt sù trung thµnh víi d©n téc vµ quÇn chóng lao ®éng,
cã tri thøc c¸ch m¹ng s©u s¾c vµ cã b¶n lÜnh c¸ch m¹ng kiªn cêng.
NguyÔn ¸i Quèc ®· tham gia ho¹t ®éng trong phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc
tÕ, tÝch cùc vËn ®éng phong trµo c¸ch m¹ng thuéc ®Þa, nghiªn cøu vµ truyÒn b¸ chñ nghÜa
M¸c - Lªnin vÒ ViÖt Nam qua c¸c b¸o Ngêi cïng khæ, Nh©n ®¹o, §êi sèng c«ng nh©n vµ
sau nµy lµ t¸c phÈm B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p (1925) cña Ngêi. HÇu hÕt bµi viÕt cña
Ngêi ®Òu tËp trung lªn ¸n chñ nghÜa thùc d©n.
T tëng, quan ®iÓm c¬ b¶n cña Ngêi vÒ chiÕn lîc vµ s¸ch lîc c¸ch m¹ng thuéc ®Þa ®· bíc ®Çu thÓ hiÖn trong t¸c phÈm B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p.
B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p ®· tè c¸o tríc nh©n d©n Ph¸p vµ thÕ giíi nh÷ng téi ¸c
cña bän thùc d©n kh«ng chØ ë ViÖt Nam mµ ë kh¾p c¸c thuéc ®Þa. B»ng biÓu tîng "con ®Øa
hai vßi", NguyÔn ¸i Quèc ®· lµm cho ngêi ®äc thÊy r»ng : chñ nghÜa t b¶n, chñ nghÜa thùc
d©n lµ kÎ thï chung cña giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n lao ®éng bÞ ¸p bøc, bÞ bãc lét ë c¸c níc
chÝnh quèc vµ c¸c d©n téc thuéc ®Þa. B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p ®· gãp phÇn vµo viÖc
thiÕt lËp sù liªn minh gi÷a c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh quèc víi c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n
téc ë c¸c thuéc ®Þa, ph¶i thùc hiÖn sù liªn minh chËt chÏ víi nhau ®Ó chèng kÎ thï chung,
v× "chØ cã sù hîp t¸c nµy míi b¶o ®¶m cho giai cÊp c«ng nh©n quèc tÕ giµnh ®îc th¾ng lîi
cuèi cïng". §ång thêi, t¸c phÈm phª ph¸n gai g¾t th¸i ®é cÇu c¹nh cña mét sè ngêi mang t
tëng c¶i l¬ng t s¶n; ®Ò cao tinh thÇn tù lËp, tù cêng, tù m×nh gi¶i phãng cho m×nh vµ híng
c¸ch m¹ng thuéc ®Þa ph¸t triÓn theo con ®êng c¸ch m¹ng cña Quèc tÕ céng s¶n.
B¶n ¸n chÕ ®é thùc d©n Ph¸p lµ t¸c phÈm lý luËn ®Çu tiªn cña c¸ch m¹ng níc ta, gãp
phÇn truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ViÖt Nam. Nhê t¸c phÈm ®ã vµ c¸c bµi viÕt cña
®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc, nh©n d©n ta, tríc hÕt lµ nh÷ng ngêi trÝ thøc tiÓu t s¶n yªu níc
tiÕn bé ®· híng vÒ vµ tiÕp thu chñ nghÜa M¸c - Lªnin.
3. NguyÔn ¸i Quèc trùc tiÕp chuÈn bÞ thµnh lËp §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
Gi÷a th¸ng 12 n¨m 1924, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc ®· tõ Liªn X« ®Õn Qu¶ng Ch©u
(Trung Quèc) ®Ó ho¹t ®éng, x©y dùng phong trµo vµ ®µo t¹o c¸n bé c¸ch m¹ng cho mét sè
níc ë §«ng Nam ¸. T¹i ®©y, ®ång chÝ ®· cïng víi c¸c nhµ l·nh ®¹o c¸ch m¹ng Trung Quèc,
TriÒu Tiªn, Ên §é, Th¸i Lan, In®«nªxia, Malaixia ... s¸ng lËp ra H«i liªn hiÖp c¸c d©n téc
bÞ ¸p bøc ¸ - §«ng.
10
Th¸ng 6 n¨m 1925, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc thµnh lËp ViÖt Nam thanh niªn c¸ch
mang ®ång chÝ Héi mét tæ chøc cã tÝnh chÊt qu¸ ®é võa tÇm, gåm c¸c thanh niªn yªu níc
lùa chän tõ T©m T©m x·, bé phËn trung kiªn cña ViÖt Nam quang phôc héi mét tæ chøc
yªu níc do Phan Béi Ch©u s¸ng lËp, ®Ó trùc tiÕp truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ViÖt
Nam, gi¸o dôc båi dìng, ®a hä tõ chñ nghÜa yªu níc ®Õn víi chñ nghÜa céng s¶n, chuÈn bÞ
®iÒu kiÖn cho viÖc thµnh lËp chÝnh ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n ViÖt Nam.
Ngêi ®· trùc tiÕp më nhiÒu líp huÊn luyÖn, ®µo t¹o ®îc h¬n 200 c¸n bé c¸ch m¹ng.
Trong sè nµy, nhiÒu ngêi ®îc chän ®i häc trêng §ai häc ph¬ng §«ng ë Liªn X« (TrÇn
Phó, Lª H«ng Phong, Hµ Huy TËp...), mét sè ®îc cö vµo häc qu©n sù ë trêng Hoµng Phè
(Trung Quèc) nh Tr¬ng V©n LÖnh, Phïng ChÝ Kiªn. Cßn nh÷ng ngêi kh¸c th× trë vÒ níc
ho¹t ®éng, tiÕp tôc truyÒn b¸ chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo trong nh©n d©n, ph¸t triÓn tæ chøc
héi ë trong níc vµ tæ chøc c¸c phong trµo ®Êu tranh cña quÇn chóng. Ngêi cho ra tê b¸o
Thanh niªn lµm c¬ quan tuyªn truyÒn cña Héi. Cuèn §êng c¸ch mÖnh gåm nh÷ng bµi
gi¶ng cña l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc trong c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé ë Qu¶ng Ch©u.
Víi mét v¨n phong gi¶n dÞ, dÔ hiÓu, ngêi ®· tr×nh bµy c¸c quan ®iÓm lý luén vÒ c¸ch
m¹ng gi¶i phãng d©n téc theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin mét c¸ch ®óng ®¾n, s¸ng t¹o vµ kh¸
hoµn chØnh. N«Þ dung bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau :
+ Chñ nghÜa thùc d©n lµ kÎ thï chung cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao
®éng trªn toµn thÕ giíi, lµ kÎ thï trùc tiÕp vµ nguy h¹i nhÊt cña nh©n d©n c¸c níc thuéc
®Þa.
+ C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc lµ mét bé phËn cña c¸ch m¹ng v« s¶n thÕ giíi
trong thêi ®¹i ngµy nay. Gi¶i phãng d©n téc ph¶i g¾n liÒn víi gi¶i phãng nh©n d©n lao
®éng, gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n, tøc lµ ®éc lËp d©n téc ph¶i g¾n liÒn víi chñ nghÜa
x· héi.
+ C¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë c¸c níc thuéc ®Þa vµ c¸ch m¹ng v« s¶n ë chÝnh
quèc cã quan hÖ kh¨n khÝt víi nhau. Nhng c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc ë thuéc ®Þa
cã tÝnh chÊt chñ ®éng vµ ®éc lËp t¬ng ®èi, cã thÓ thµnh c«ng tríc c¸ch m¹ng ë chÝnh
quèc vµ gãp phÇn ®Èy m¹nh c¸ch m¹ng ë chÝnh quèc tiÕn lªn. G¬ng cao ngon cê chèng
®Õ quèc, giµnh ®éc lËp, tù do lµ t tëng chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng thuéc ®Þa.
+ C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña ®«ng ®¶o quÊn chóng nh©n d©n, quÇn chóng cÇn
®îc gi¸c ngé, cã tæ chøc chÆt chÏ vµ ph¶i cã ph¬ng ph¸p ®Êu tranh thÝch hîp.
+ “C«ng n«ng lµ gèc c¸ch m¹ng”, trong ®ã c«ng nh©n lµ giai cÊp l·nh ®¹o th«ng
qua §¶ng tiªn phong. TiÓu t s¶n, trÝ thøc lµ ®ång minh cña c¸ch m¹ng.
+ Ph¶i thùc hiÖn sù liªn minh víi c¸c lùc l¬ng c¸ch m¹ng trªn thÕ giíi trªn c¬ së
tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o vµ ý thøc tù lùc tù cêng.
+ Ph¶i cã §¶ng l·nh ®¹o, §¶ng ph¶i v÷ng m¹nh, ph¶i cã häc thuyÕt c¸ch m¹ng,
®ã lµ häc thuyÕt M¸c -Lªnin. Ph¶i biÕt vËn dông ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o häc thuyÕt ®ã
vµo hoµn c¶nh ViÖt Nam.
11
Thùc tÕ ®· chøng minh, Chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· ®îc giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n
ViÖt Nam ®ãn nhËn nh "ngêi ®i ®êng ®ang kh¸t mµ cã níc uèng, ®ang ®ãi mµ cã c¬m ¨n".
Nã l«i cuèn nh÷ng ngêi yªu níc ViÖt Nam ®i theo con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n, lµm dÊy lªn
cao trµo ®Êu tranh m¹nh mÏ, s«i næi kh¾p c¶ níc, trong ®ã giai cÊp c«ng nh©n trë thµnh mét
lùc lîng chÝnh trÞ ®éc lËp. §Õn lóc nµy, phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n vµ
nhiÒu tÇng líp nh©n d©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®ßi hái ph¶i cã tæ chøc ®¶ng chÝnh trÞ l·nh
®¹o.
ChØ trong mét thêi gian ng¾n, ë ViÖt Nam ®· cã ba tæ chøc §¶ng ®îc tuyªn bè thµnh
lËp. B¾c Kú cã §«ng D¬ng Céng s¶n §¶ng (17-6-1929), Nam Kú cã An Nam Céng s¶n
§¶ng (25-7-1929), Trung Kú cã §«ng D¬ng Céng s¶n Liªn ®oµn (9 - 1929). §iÒu ®ã
ph¶n ¸nh xu thÕ tÊt yÕu cña phong trµo ®Êu tranh c¸ch m¹ng ë ViÖt Nam. Song, sù tån t¹i
cña ba ®¶ng ho¹t ®éng biÖt lËp trong mét quèc gia cã nguy c¬ dÉn ®Õn chia rÏ lín. Bëi, khi
ra ®êi mçi tæ chøc ®Òu ®a ra tuyªn ng«n, nªu râ ®êng lèi c¸ch m¹ng cña m×nh, tÝch cùc
tuyªn truyÒn chñ nghÜa M¸c - Lªnin vËn ®éng quÇn chóng ®Êu tranh vµ ph¸t triÓn réng r·i
c¬ së ... Lµm cho phong trµo c¸ch m¹ng ph¸t triÓn rÊt s«i næi, nhng h¹n chÕ chung cña c¸c
tæ chøc §¶ng ®ã lµ ®iÒu tù cho m×nh lµ ch©n chÝnh nhÊt, lµ c¸ch m¹ng nhÊt vµ kh«ng tr¸nh
khái phª ph¸n c¸c tæ chøc Céng s¶n kh¸c. Yªu cÇu bøc thiÕt cña c¸ch m¹ng lµ cÇn cã mét
®¶ng duy nhÊt l·nh ®¹o l·nh ®¹o c¸ch m¹ng trong c¶ níc.
III.Héi nghÞ hîp nhÊt ba tæ chøc Céng s¶n thµnh §¶ng
Céng s¶n ViÖt Nam vµ C¬ng lÜnh chÝnh trÞ ®Çu tiªn
cña §¶ng.
1. Héi nghÞ hîp nhÊt ba tæ chøc Céng s¶n thµnh §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
Tríc t×nh h×nh xuÊt hiÖn ba tæ chøc céng s¶n trong mét níc. Quèc tÕ céng s¶n ®· göi th
cho nh÷ng ngêi céng s¶n ë §«ng D¬ng nªu râ : "nhiÖm vô quan träng h¬n hÕt vµ tuyÖt ®èi
cÇn kÝp cña tÊt c¶ nh÷ng ngêi céng s¶n §«ng D¬ng lµ sím lËp mét §¶ng c¸ch m¹ng cña
giai cÊp v« s¶n, nghÜa lµ mét ®¶ng céng s¶n quÇn chóng. §¶ng Êy ph¶i lµ mét §¶ng duy
nhÊt vµ ë §«ng D¬ng chØ cã ®¶ng Êy lµ tæ chøc céng s¶n mµ th«i". Quèc tÕ céng s¶n ®· chØ
thÞ cho ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc chÞu tr¸ch nhiÖm "hîp nhÊt c¸c phÇn tö céng s¶n ch©n
chÝnh l¹i, ®Ó thµnh lËp mét ®¶ng duy nhÊt". Mïa thu n¨m 1929, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc
tõ Th¸i Lan trë l¹i H¬ng C¶ng (Trung Quèc) chuÈn bÞ kÕ ho¹ch thùc hiÖn nhiÖm vô lÞch sö
träng ®¹i nãi trªn.
Víi t c¸ch lµ ®¹i diÖn cña Quèc tÕ Céng s¶n, NguyÔn ¸i Quèc ®· triÖu tËp ®¹i biÓu cña
ba tæ chøc Céng s¶n häp Héi nghÞ Hîp nhÊt t¹i Cöu Long (H¬ng c¶ng, Trung Quèc) tõ
12
ngµy 3 th¸ng 2 ®Õn ngµy 7 th¸ng 2 n¨m 1930 ®Ó thèng nhÊt 3 tæ chøc Céng s¶n. Tham dù
Héi nghÞ cã c¸c ®ång chÝ TrÞnh §×nh Cöu vµ Nguyªn §øc C¶nh, ®¹i biÓu cña §«ng D¬ng
Céng s¶n §¶ng; Nguyªn ThiÖu vµ Ch©u V¨n Liªm, ®¹i biÓu cña An Nam Céng s¶n §¶ng
vµ hai ®¹i biÓu Céng s¶n ho¹t ®éng ë níc ngoµi.
Díi sù chñ tr× cña ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc, héi nghÞ ®· hoµn toµn nhÊt trÝ t¸n thµnh ý
kiÕn cña Ngêi vµ thèng nhÊt c¸c tæ chøc céng s¶n thµnh mét ®¶ng lÊy tªn lµ §¶ng céng
s¶n ViÖt Nam. Héi nghÞ ®· th«ng qua ChÝnh c¬ng v¾n t¾t, S¸ch lîc v¾n t¾t, §iÒu lÖ v¾n
t¾t cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam do ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc dù th¶o.
Héi nghÞ còng nhÊt trÝ c¸c chñ tr¬ng vÒ viÖc thèng nhÊt c¸c tæ chøc quÇn chóng vµ
quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch thèng nhÊt c¸c c¬ së §¶ng trong níc, ®Ò cö ngêi vµo c¸c cÊp l·nh ®¹o
cña §¶ng. Héi nghÞ còng nhÊt trÝ r»ng, khi vÒ níc c¸c ®¹i biÓu ®ªu lÊy danh nghÜa thay mÆt
®¹i biÓu quèc tÕ (tøc lµ ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc) mµ tiÕn hµnh c«ng viÖc cña Héi nghÞ
hîp nhÊt.
Ngµy 24 th¸ng 2 n¨m 1930, ®ång chÝ Ch©u V¨n Liªm, NguyÔn ThiÖu thay mÆt ®¹i biÓu
quèc tÕ vµ c¸c ®ång chÝ Phan H÷u LÇu, Hoµng Quèc ViÖt thay mÆt Ban chÊp hµnh trung ¬ng l©m thêi cïng víi ®ång chÝ Ng« Gia Tù, BÝ th l©m thêi chÊp uû cña §¶ng bé Nam Kú
®· häp vµ quyÕt ®Þnh chÊp nhËn §«ng D¬ng céng s¶n liªn ®oµn gia nhËp §¶ng céng s¶n
ViÖt Nam. Nh vËy, chØ nöa th¸ng sau, ba tæ chøc céng s¶n ë §«ng D¬ng ®· hoµn toµn thèng
nhÊt trong mét §¶ng duy nhÊt - §¶ng céng s¶n ViÖt Nam.
Héi nghÞ hîp nhÊt c¸c tæ chøc Céng s¶n ë ViÖt Nam th¸ng 2 n¨m 1930 cã ý nghÜa nh
§¹i h«i thµnh lËp §¶ng, ®¸nh dÊu mét sù kiÖn träng ®¹i cña lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
§¶ng ®îc thµnh lËp lµ kÕt qu¶ cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp vµ ®Êu tranh d©n téc ë ViÖt Nam
trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX; lµ s¶n phÈm cña sù kÕt hîp hoµn h¶o gi÷a chñ nghÜa M¸c
- Lªnin víi phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu níc; lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh lùa chän,
sµng läc nghiªm kh¾c cña lÞch sö vµ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ chÝnh trÞ, t
tëng vµ tæ chøc cña mét tËp thÓ chiÕn sÜ c¸ch m¹ng, ®øng ®Çu lµ ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc.
§ã lµ mét mèc lín ®¸nh dÊu bíc ngoÆt träng ®¹i trong lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam chÊm
døt cuéc khñng kho¶ng vÒ ®êng lèi cøu níc kÐo dµi trong mÊy chôc n¨m. Sù kiÖn ®ã còng
chøng tá giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam ®· trëng thµnh vµ ®ñ søc l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. §¶ng
céng s¶n ViÖt Nam ra ®êi víi ®êng lèi chiÕn lîc ®óng ®¾n lµ sù cæ vò to lín ®èi víi phong
trµo c¸ch m¹ng ®ang trong thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhÊt. §êng lèi cña §¶ng ®îc c«ng
bè trë thµnh tiÕng kÌn tËp hîp lùc lîng quÇn chóng, chuÈn bÞ cho cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng
d©n téc.
2. C¬ng lÜnh chÝnh trÞ ®Çu tiªn cña §¶ng.
13
ChÝnh c¬ng v¾n t¾t, S¸ch lîc v¾n t¾t, §iÒu lÖ v¾n t¾t do NguyÔn ¸i Quèc dù th¶o ®îc
th«ng qua t¹i héi nghÞ Hîp nhÊt thµnh lËp §¶ng (3/2/1930) chÝnh lµ C¬ng lÜnh chÝnh trÞ
®Çu tiªn cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. C¬ng lÜnh ®· v¹ch ra ®êng lèi c¬ b¶n cña c¸ch
m¹ng ViÖt Nam, lµ ngän cê ®oµn kÕt toµn §¶ng toµn d©n ®øng lªn ®Êu tranh gi¶i phãng d©n
téc, gi¶i phãng x· héi.
a) Néi dung c¬ b¶n cña c¬ng lÜnh:
VÒ ®êng lèi chiÕn lîc :
XuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ m©u thuÉn trong x· héi ViÖt Nam - mét níc
thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, nÒn c«ng nghiÖp kh«ng ph¸t triÓn v× t b¶n Ph¸p ng¨n c¶n kh«ng
cho c«ng nghiÖp b¶n sø ph¸t triÓn; n«ng nghiÖp th× bÞ Ph¸p cíp ruéng ®Êt lËp lªn nh÷ng
®ån ®iÒn nªn n«ng d©n thÊt nghiÖp nhiÒu. T×nh h×nh ®ã ®· dÉn ®Õn m©u thuÉn ngµy cµng
kÞch liÖt gi÷a mét bªn lµ d©n téc ta trong ®ã cã c«ng nh©n, n«ng d©n vµ toµn thÓ d©n téc víi
mét bªn lµ ®Õ quèc Ph¸p vµ tay sai cña chóng. V× vËy §¶ng ta chñ tr¬ng lµm "t s¶n d©n
quyÒn c¸ch m¹ng vµ thæ ®Þa c¸ch m¹ng ®Ó ®i tíi x· héi céng s¶n".
NhiÖm vô :
C¬ng linh nªu râ nhiÖm vô vµ môc tiªu cô thÓ cña “c¸ch m¹ng t s¶n d©n quyÒn” lµ
"®¸nh ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa Ph¸p vµ bän phong kiÕn, lµm cho níc Nam ®îc hoµn toµn ®éc
lËp tæ chøc ra qu©n ®éi c«ng n«ng th©u tãm hÕt s¶n nghiÖp lín cña t b¶n ®Õ quèc; th©u hÕt
ruéng ®Êt cña ®Õ quèc chñ nghÜa lµm cña c«ng chia cho d©n cµy nghÌo, bá su thuÕ cho d©n
nghÌo më mang c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp thi hµnh luËt ngµy lµm 8 giê ", x©y dùng
thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi, chñ nghÜa céng s¶n ë ViÖt Nam”.
VÒ lùc lîng c¸ch m¹ng :
§¶ng chñ tr¬ng ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c giai cÊp c¸ch m¹ng, c¸c lùc lîng tiÕn bé, c¸c nhµ
yªu níc ®Ó tËp trung chèng ®Õ quèc vµ tay sai. §¶ng “ph¶i thu phôc cho ®îc ®¹i bé phËn
giai cÊp m×nh ... ph¶i thu phôc cho ®îc ®¹i bé phËn d©n cµy... §¶ng "ph¶i hÕt søc liªn l¹c
víi tiÓu t s¶n, trÝ thøc, trung n«ng Thanh niªn, T©n ViÖt, vv... ®Ó kÐo hä ®i vµo phe v« s¶n
giai cÊp", trong ®ã c«ng nh©n lµ giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng th«ng qua chÝnh ®¶ng M¸c Lªnin. VÒ nguyªn t¾c liªn minh : C¬ng lÜnh ®· viÕt : "Trong khi liªn l¹c víi c¸c giai cÊp
ph¶i rÊt cÈn thËn, kh«ng khi nµo nhîng mét chót lîi Ých g× cña c«ng n«ng mµ ®i vµo ®êng
tho¶ hiÖp. C¬ng lÜnh kh¼ng ®Þnh c¸ch m¹ng ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh b»ng b¹o lùc c¸ch
m¹ng cña quÇn chóng, ®Ó ®¸nh ®æ ®Õ quèc chñ nghÜa Ph¸p vµ bän phong kiÕn, råi dùng ra
chÝnh phñ c«ng n«ng binh chø kh«ng ph¶i b»ng con ®êng c¶i l¬ng; C¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ
mét bé phËn cña c¸ch m¹ng v« s¶n thÕ giíi, ®øng trong mÆt trËn c¸ch m¹ng cña c¸c d©n téc
bÞ ¸p bøc vµ giai cÊp c«ng nh©n thÕ giíi. S¸ch lîc v¾n t¾t ghi râ : "Trong khi tuyªn truyÒn
14
c¸i khÈu hiÖu níc An Nam ®éc lËp, ph¶i ®ång tuyªn truyÒn vµ thùc hµnh liªn l¹c víi d©n
téc bÞ ¸p bøc vµ v« s¶n giai cÊp thÕ giíi, nhÊt lµ v« s¶n giai cÊp Ph¸p".
C¬ng lÜnh ®Çu tiªn kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lµ ®éi tiªn
phong cña giai cÊp v« s¶n, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
b) Sù ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o cña c¬ng lÜnh.
C¬ng lÜnh ®©u tiªn lµ kÕt qu¶ cña sù vËn dông vµ ph¸t triÓn s¸ng t¹o häc thuyÕt M¸c
- Lªnin, ®êng lèi cña Quèc tÕ céng s¶n vµ kinh nghiÖm c¸ch m¹ng thÕ giíi vµo hoµn c¶nh
cô thÓ níc ta, lµ sù thÓ hiÖn tËp trung t tëng c¬ b¶n cña NguyÔn ¸i Quèc vÒ c¸ch m¹ng d©n
téc d©n chñ vµ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë níc thuéc ®Þa nöa phong kiÕn.
C¬ng lÜnh tuy rÊt ng¾n gän nhng ph¶n ¸nh t¬ng ®èi ®Çy ®ñ nh÷ng quy luËt vËn ®éng
vµ ph¸t triÓn néi t¹i, kh¸ch quan cña x· héi ViÖt Nam, ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n
vµ cÊp b¸ch cña nh©n d©n ta, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i.
C¬ng lÜnh ®· trë thµnh ngän cê ®oµn kÕt cña toµn §¶ng, toµn d©n; lµ vò khÝ chiÕn
®Êu s¾c bÐn cña nh÷ng ngêi Céng s¶n ViÖt Nam tríc mäi kÎ thï; lµ c¬ së cho c¸c ®êng lèi
chñ tr¬ng cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
Thùc tiÔn c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· chøng minh cho sù ®óng ®¾n, s¸ng t¹o cña C¬ng
lÜnh ®Çu tiªn. Sau 30 n¨m ®Êu tranh vµ giµnh nhiÒu th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, Hå
ChÝ Minh ®· viÕt : "C¬ng lÜnh Êy rÊt phï hîp víi nguyÖn väng thiÕt tha cña ®¹i ®a sè nh©n
d©n ta... V× vËy, §¶ng ta ®· ®oµn kÕt ®îc nh÷ng lùc lîng c¸ch m¹ng to lín chung quanh
giai cÊp m×nh. Cßn c¸c ®¶ng ph¸i cña c¸c giai cÊp kh¸c th× hoÆc bÞ ph¸ s¶n, hoÆc bÞ c« lËp.
Do ®ã, quyÒn l·nh ®¹o cña §¶ng ta - §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng ngõng cñng cè vµ
t¨ng cêng".
IV.ý nghÜa lÞch sö cña viÖc thµnh lËp §¶ng Céng S¶n ViÖt
Nam.
Ngµy 3-2-1930, §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®¸nh ®¸u bíc ngoÆt träng ®¹i cña lÞch sö
c¸ch m¹ng níc ta, chÊm mét thêi kú khñng ho¶ng kÐo dµi vÒ ®êng lèi gi¶i phãng d©n téc ë
ViÖt Nam. Më ra mét thêi kú míi cho c¸ch m¹ng ViÖt Nam, lµ c¬ së cho nh÷ng th¾ng lîi
oanh liÖt cña c¸ch m¹ng nh÷ng n¨m sau nµy. KÕt thóc thêi kú ®Êu tranh tù ph¸t ®Ó chuyÓn
sang thêi kú ®Êu tranh tù gi¸c cña giai cÊp c«ng nh©n. Chøng tá giai cÊp c«ng nh©n ViÖt
Nam ®· trëng thµnh vµ ®ñ søc l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.
§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ra ®êi lµ mét tÊt yÕu lÞch sö
15
+
Sù ra ®êi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu bøc xóc cña cuéc
®Êu tranh d©n téc vµ ®Êu tranh giai cÊp trong thêi ®¹i lÞch sö míi.
+
§ã lµ kÕt qu¶ cña sù chuÈn bÞ c«ng phu vµ khoa häc cña l·nh tô NguyÔn ¸i Quèc
trªn c¶ ba mÆt : chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ chøc.
+
§ã lµ s¶n phÈm cña sù kÕt hîp gi÷a chñ nghÜa M¸c - Lªnin víi phong trµo ®Êu
tranh cña giai cÊp c«ng nh©n vµ phong trµo yªu níc cña nh©n daan ViÖt Nam trong ®Çu thÕ
kû XX.
+ Sù ra ®êi cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam võa thÓ hiÖn quy luËt phæ biÕn võa thÓ hiÖn
quy luËt phæ biÕn cña sù h×nh thµnh hÝnh ®¶ng c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n ( Chñ
nghÜa M¸c - Lªnin kÕt hîp víi phong trµo c«ng nh©n ) võa thÓ hiÖn quy luËt ®Æ thï cña
ViÖt Nam ( Chñ nghÜa M¸c - Lªnin kÕt hîp víi phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu
níc ViÖt Nam).
PhÇn II :
Tæng kÕt 70 n¨m ho¹t ®éng cña §¶ng Céng S¶n ViÖt
Nam (1930-2000).
T
hÕ kû XX ®· qua ®i. Nhng víi lÞch sö nh©n lo¹i th× thÕ kû XX ®îc nh×n nhËn mét c¸ch tæng
qu¸t lµ thÕ kû ®Çy biÕn ®éng, ®Ó l¹i nh÷ng dÊu Ên cùc kú s©u s¾c, lµ thÕ kû kinh tÕ ph¸t trÓn
16
m¹nh mÏ, xen lÉn nh÷ng cuéc khñng ho¶ng cña chñ nghÜa t b¶n, lµ thÕ kû bïng næ cuéc
c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt.
ThÕ kû XX lµ thÕ kû ®· chóng kiÕn hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi ®Ém m¸u do chñ nghÜa
®Õ quèc g©y ra, cíp ®i sinh m¹ng cña hµng trôc triÖu ngêi, tµn ph¸ ®i nhiÒu cña c¶i vËt chÊt
vµ di s¶n v¨n hãa. G©y lªn cuéc ch¹y ®ua vò trang lín nhÊt trong lÞch sö nh©n lo¹i. §©y
còng lµ thÕ kû chiÕn tranh c¸ch m¹ng, chiÕn th¾ng cña cuéc c¸ch m¹ng Th¸ng 10 Nga ®·
më ra mét thêi ®¹i míi - thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b¶n lªn chñ nghÜa x· héi trªn ph¹m
vi thÕ giíi.
ThÕ kû XX lµ thÕ kû cña c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, khoa häc c«ng nghÖ thùc sù trë
thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, lµm cho n¨ng xuÊt lao ®éng x· héi ®¹t ®Õn tr×nh ®é rÊt
cao. Mét “nÒn kinh tÕ tri thøc” ®· ra ®êi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. §iÒu ®ã b¸o tríc mét thÕ
kû míi sÏ cã sù ph¸t triÓn kú diÖu h¬n n÷a cña lùc lîng s¶n xuÊt. Vµ tÊt yÕu, quan hÖ s¶n
suÊt còng ph¶i cã sù ph¸t triÓn t¬ng øng. Cïng víi nh÷ng ®iÒu ®ã, ®· b¸o hiÖu trong thÕ kû
tíi sÏ cã nh÷ng biÕn ®æi rÊt m¹nh vÒ chÝnh trÞ - x· héi. Cho dï c¸c trë lùc cã thÓ sÏ t¨ng
lªn, nhng vÉn kh«ng ng¨n c¶n ®îc quy luËt tiÕn hãa kh¸ch quan cña lÞch sö nh©n lo¹i.
I.Thµnh tùu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong 70 n¨m qua díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng.
Víi d©n téc ViÖt Nam, thÕ kû XX lµ thÕ kû ®Êu tranh gi¶i phãng, ®Êu tranh c¸ch m¹ng
chèng ®Õ quèc x©m lîc vµ c¸c chÝnh quyÒn tay sai, giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc, thèng nhÊt
cho Tæ quèc , x©y dùng x· héi míi do nh©n d©n lµm chñ - x· héi x· héi chñ nghÜa; lµ thÕ
kû cña nh÷ng chiÕn c«ng vµ th¾ng lîi cã ý nghÜa lÞch sö vµ ý nghÜa thêi ®¹i .
Ba m¬i n¨m ®Çu cña thÕ kû XX, tríc t×nh c¶nh ®Êt níc bÞ mÊt ®éc lËp chñ quyÒn, nh©n
d©n bÞ mÊt tù do d©n chñ, ph¶i sèng cuéc ®êi tñi nhôc cña ngêi n« lÖ mÊt níc (vong quèc
n«), nh©n d©n ta ®· liªn tiÕp næi dËy ®Êu tranh kiªn cêng chèng ¸ch ®« hé cña thùc d©n
Ph¸p. §ã lµ 30 m¬i n¨m lÇn lît thö nghiÖm, chän läc c¸c con ®êng gi¶i phãng d©n téc. Tõ
con ®êng cøu níc theo hÖ t tëng phong kiÕn víi c¸c ®iÓn h×nh nh phong trµo cÇn v¬ng, nh
cuéc khëi nghÜa Yªn ThÕ ... ®Õn c¸c phong trµo cøu níc theo hÖ t tëng t s¶n vµ tiÓu t s¶n
qua c¸c ®iÓn h×nh nh phong trµo Duy T©n, §«ng Du, §«ng Kinh NghÜa Thôc vµ cuéc khëi
nghÜa Yªn B¸i... C¸c phong trµo yªu níc ®ã diÔn ra rÊt anh dòng, s«i næi vµ liªn tôc nhng
®Òu kh«ng thµnh c«ng v× kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña cuéc ®Êu tranh chèng kÎ thï trong
mét thêi ®¹i lÞch sö míi. Nguyªn nh©n thÊt b¹i c¬ b¶n cña c¸c phong trµo yªu níc nãi trªn
lµ thiÕu mét ®êng lèi vµ ph¬ng ph¸p c¸ch m¹ng ®óng d¾n cña mét giai cÊp tiªn phong,
thiÕu mét hÖ t tëng tiªn tiÕn vµ mét häc thuyÕt c¸ch m¹ng khoa häc.
17
Ngµy 3 th¸ng 2 n¨m 1930, §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam - chÝnh ®¶ng cña giai cÊp c«ng
nh©n ViÖt Nam ra ®êi, ®¸p øng ®îc yªu cÇu kh¸ch quan cña lÞch sö, ®¸nh d¸u mét bíc
ngoÆt träng ®¹i vµ më ra mét thêi ®¹i lÞch sö míi cña d©n téc ViÖt Nam.
Tõ ®ã cho tíi nay, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®óng ®Çu lµ Hå ChÝ
Minh, d©n téc ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc trëng thµnh vît bËc. C¸ch m¹ng ViÖt Nam ®·
giµnh ®î nh÷ng th¾ng lîi vÜ ®¹i :
1. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o vµ tæ chøc c¸c cuéc ®Êu tranh c¸ch
m¹ng , khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn - C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m (1945)
Ngay khi võa míi ra ®êi, víi ®êng lèi c¸ch m¹ng cøu níc ®óng ®¾n, §¶ng Céng s¶n
ViÖt Nam ®· quy tô ®oµn kÕt xung quanh m×nh tÊt c¶ c¸c giai cÊp vµ c¸c tÇng líp yªu níc,
x©y dùng nªn lùc lîng c¸ch m¹ng to lín vµ réng kh¾p ®Êu tranh chèng thùc d©n Ph¸p vµ
bän phong kiÕn tay sai v× sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· l·nh
®¹o cuéc Tæng khëi nghÜa Th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng trän vÑn, ®Ëp tan xiÒng xÝch
n« lÖ cña chÕ ®é thùc d©n vµ lËt nhµo chÕ ®é phong kiÕn tay sai thèi n¸t tån t¹i trong gÇn
mét thÕ kû, khai sinh ra níc ViÖt Nam d©n chñ céng hßa - nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v×
d©n. D©n téc ViÖt Nam bíc sang kû nguyªn míi - kû nguyªn ®éc lËp, tù do, d©n chñ nh©n
d©n tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.
2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o nh©n d©n ®Êu tranh b¶o vÖ chÝnh
quyÒn c¸ch m¹ng vµ tiÕn hµnh th¾ng lîi Cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc
d©n Ph¸p x©m lîc 1945 - 1954.
Ngay khi võa míi ra ®êi, níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ ®· bÞ c¸c níc ®Õ quèc vµ
c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng trong níc vµ quèc tÕ c©u kÕt víi nhau chèng ph¸ quyÕt liÖt. §øng tríc t×nh thÕ nh vËy, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®øng ®Çu lµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kÞp thêi
®Ò ra nh÷ng chñ tr¬ng vµ quyÕt s¸ch ®óng ®¾n, toµn diÖn trªn tÊt c¶ c¸c mÆt chÝnh trÞ, kinh
tÕ, x· héi, an ninh quèc phßng : §èi víi c¸c thÕ lùc thï ®Þch, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam
thùc hiÖn s¸ch lîc mÒm dÎo, lîi dông m©u thuÉn, ph©n ho¸ chóng, giµnh thêi gian cñng cè
lùc lîng chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn. Víi ®êng lèi chÝnh s¸ch s¸ng suèt, võa cøng r¾n vÒ nguyªn
t¾c, võa mÒm dÎo vÒ s¸ch lîc, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ®éng viªn ®îc søc m¹nh ®oµn
kÕt toµn d©n, triÖu ngêi nh mét, vît qua mu«n vµn khã kh¨n, nguy hiÓm tëng nh kh«ng qua
®îc, cñng cè, gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn ®a c¸ch m¹ng vît qua t×nh thÕ hiÓm nghÌo, chuÈn bÞ
mäi mÆt cho cuéc kh¸ng chiÕn l©u dµi chèng thùc d©n Ph¸p.
Thùc d©n Ph¸p víi d· t©m x©m lîc ViÖt Nam lÇn n÷a nªn ®· bÊt chÊp nguyÖn väng cña
nh©n d©n ViÖt Nam mÆc dï ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· nh©n nhîng. Nhng ChÝnh phñ ViÖt
18
Nam cµng nh©n nhîng th× thùc d©n Ph¸p cµng lÊn tíi. §Æt d©n téc ViÖt Nam tríc mét thö
th¸ch gay g¾t míi, ph¶i ®øng lªn b¶o vÖ nÒn ®éc lËp cña Tæ quèc.
§ªm 19 - 12 - 1946, Hå Chñ tÞch ®· ra lêi kªu gäi toµn quèc kh¸ng chiÕn. Hëng øng
lêi kªu gäi cña B¸c, nh©n d©n c¶ níc ®· quyÕt t©m " thµ hy sinh tÊt c¶ chø kh«ng chÞu mÊt
níc, kh«ng chÞu lµm n« lÖ ". Víi ®êng lèi kh¸ng chiÕn toµn d©n, toµn diÖn, trêng kú, dùa
vµo søc m×nh lµ chÝnh, võa kh¸ng chiÕn, võa kiÕn quèc, §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· l·nh
®¹o nh©n d©n vît qua mäi khã kh¨n giµnh th¾ng lîi trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n
Ph¸p x©m lîc. ChiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ lÞch sö (5 - 1954) ®· ®ét ph¸ thµnh tr× cña hÖ
thèng n« dÞch thuéc ®Þa cña chñ nghÜa ®Õ quèc, b¸o hiÖu sù sôp ®æ hoµn toµn kh«ng tr¸nh
khái cña chñ nghÜa thùc d©n. Th¾ng lîi ®ã lµm s¸ng tá mét ch©n lý : "Trong ®iÒu kiÖn thÕ
giíi ngµy nay, mét d©n téc dï nhá yÕu, nhng mét khi ®· ®oµn kÕt ®øng lªn kiªn quyÕt ®Êu
tranh díi sù l·nh ®¹o cña chÝnh ®¶ng M¸c - Lªnin ®Ó giµnh ®éc lËp vµ d©n chñ th× cã ®Çy
®ñ lùc lîng ®Ó chiÕn th¾ng mäi kÎ thï x©m lîc ... Th¾ng lîi ®ã còng chøng tá r»ng chØ cã sù
l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña giai cÊp c«ng nh©n mµ §¶ng ta lµ ®¹i biÓu, chØ cã ®êng lèi c¸ch
m¹ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin míi cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n ta ®¸nh b¹i qu©n
thï giµnh tù do ®éc lËp".
3. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô
chiÕn lîc - C¸ch m¹ng XHCN ë miÒn b¾c vµ ®¸nh th¾ng ®Õ quèc Mü x©m
lîc (1954 - 1975).
Sau khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p cña nh©n d©n ta th¾ng lîi, ®Êt níc ta bÞ
t¹m thêi chia c¾t thµnh hai miÒn : miÒn B¾c th× hoµn toµn ®î gi¶i phãng ; miÒn Nam bÞ ®Õ
quèc MÜ x©m lîc -mét h×nh thøc thùc d©n kiÓu míi. Mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ : con ®êng ph¸t
triÓn cña miÒn B¾c? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¸nh ®uæi ®Õ quèc MÜ vµ tay sai, thèng nhÊt ®Êt
níc? §øng tríc t×nh thÕ ®ã §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu
cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ tiÕn hµnh ®ång thêi hai nhiÖm vô chiÕn lîc : Mét lµ : tiÕn
hµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c, x©y dùng miÒn B¾c thµnh c¨n cø ®Þa v÷ng
m¹nh cña c¸ch m¹ng c¶ níc. Hai lµ: tiÕn hµnh c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n ë
miÒn Nam, chèng ®Õ quèc Mü vµ tay sai, gi¶i phãng miÒn Nam , thùc hiÖn thèng nhÊt ®Êt
níc.
Tuy mçi miÒn thùc hiÖn mét chiÕn lîc kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau: C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë miÒn B¾c gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi toµn bé
sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam; C¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ nh©n d©n ë miÒn Nam
gi÷ vÞ trÝ quan träng cã t¸c dông trùc tiÕp ®èi víi sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, thèng
nhÊt ®Êt níc.
19
Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, nh©n d©n ViÖt Nam ®· vît qua mäi khã
kh¨n, gian khæ, chiÕn ®Êu kiªn cêng víi tinh thÇn "Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do",
quyÕt "®¸nh cho Mü cót, ®¸nh cho nguþ nhµo", l¹i ®îc sù ®ång t×nh hé cña c¸c lùc lîng
tiÕn bé trªn thÕ giíi, chóng ta ®· lÇn lît ®¸nh th¾ng c¸c chiÕn lîc chiÕn tranh cña ®Õ quèc
Mü ë miÒn Nam. B»ng cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy mïa Xu©n n¨m 1975, víi th¾ng lîi
cña ChiÕn dÞch Hå ChÝ Minh lÞch sö, nh©n d©n ViÖt Nam ®· kÕt thóc th¾ng lîi Cuéc kh¸ng
chiÕn chèng Mü cøu níc, gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt níc, ®a c¶ níc bíc vµo thêi
kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
4. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi
vµ b¶o vÖ Tæ quèc x· héi chñ nghÜa (1975 - 1996).
Bíc vµo thêi kú c¶ níc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, c¸ch m¹ng ViÖt Nam cã nh÷ng
thuËn lîi song còng kh«ng Ýt khã kh¨n mµ khã kh¨n lín nhÊt lµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam chñ
yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, hËu qu¶ chiÕn tranh ®Ó l¹i nÆng nÒ. Thªm vµo
®ã Chñ nghÜa ®Õ quèc vµ bän ph¶n ®éng lu«n t×m mäi c¸ch ph¸ ho¹i. Chñ nghÜa x· héi thÕ
giíi gÆp nh÷ng khã kh¨n, thö th¸ch lín, l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng, tho¸i trµo, ®Æc
biÖt tõ khi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u vµ Liªn X« sôp ®æ. Qu¸ tr×nh ®ã ®· t¸c
®éng, ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta.
Díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, trong 10 n¨m ®Çu (1975 - 1985), c¸ch
m¹ng ViÖt Nam ®· vît qua nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i, thu ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh :
Nh©n d©n ViÖt Nam ®· nhanh chãng hoµn thµnh viÖc thèng nhÊt ®Êt níc vÒ mäi mÆt, ®¸nh
th¾ng c¸c cuéc chiÕn tranh biªn giíi b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc x· héi chñ nghÜa. Trªn c¸c
lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸ - x· héi nh©n d©n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng cè g¾ng lín vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ ®ã lµ c«ng cuéc kh«i phôc kinh tÕ, hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn
tranh, bíc ®Çu æn ®Þnh t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. Tuy nhiªn còng cã nh÷ng
vÊn ®Ò cÇn xem xÐt l¹i vµ rót ra bµi häc kinh nhiªm nh nÒn kinh tÕ cã mÆt mÊt c©n ®èi
nghiªm träng, tû lÖ l¹m ph¸t rÊt cao, cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi ngµy cµng gay g¾t.
Víi tinh thÇn nh×n th¼ng vµo sù thËt, ®¸nh gi¸ ®óng sù thËt, nãi râ sù thËt, §¹i héi ®¹i biÓu
toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam (12 - 1986) ®· nghiªm kh¾c kiÓm ®iÓm
sù l·nh ®¹o cña m×nh, kh¼ng ®Þnh nh÷ng mÆt lµm ®îc, ph©n tÝch râ nh÷ng sai lÇm, khuyÕt
®iÓm, ®Æc biÖt lµ khuyÕt ®iÓm chñ quan, duy ý chÝ trong l·nh ®¹o kinh tÕ, ®Ò ra ® êng lèi ®æi
míi toµn diÖn, më ra bíc ngoÆt trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. §Ó
cô thÓ ho¸ h¬n n÷a ®êng lèi ®æi míi ë ViÖt Nam, §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII
cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· th«ng qua C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸
®é lªn chñ nghÜa x· héi, ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2000
vµ nhiÖm vô kinh tÕ - x· héi 5 n¨m 1991 - 1995, vµ kÕt qu¶ lµ sau 10 n¨m thùc hiÖn, nh©n
20
- Xem thêm -
.DOC 
26 
318 
96 
