Trường THPT Thạch Thành 3
§Ò tµi:
vÒ viÖc d¹y ®o¹n trÝch: “Lêi tiÔn dÆn” - (trÝch “TiÔn dÆn ngêi
yªu” cña d©n téc Th¸i) theo híng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc.
Hä vµ tªn : Lª §¨ng Chung-Tæ v¨n
A.§Æt vÊn ®Ò
I. Lêi nãi ®Çu
Trong nhµ trêng phæ th«ng viÖc d¹y vµ häc v¨n lµ nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu. ë
®ã häc sinh ®îc tiÕp xóc víi nh÷ng t¸c phÈm v¨n ch¬ng tiÕn bé nhÊt cña d©n téc vµ nh©n
lo¹i. Mèi giê d¹y - häc v¨n më ra tríc m¾t c¸c em mét thÕ giíi Ch©n - thiÖn - mü kÌm
theo nh÷ng rung ®éng thÈm mü s©u s¾c vµ m·nh liÖt. Tõ ®ã c¸c em trë vÒ hoµn thiÖn nh©n
c¸ch cña chÝnh m×nh. §óng nh Macxim Gorky ®· tõng kh¼ng ®Þnh: “V¨n häc lµ nh©n
häc”.
D¹y häc v¨n trong nhµ trêng kh«ng t¸ch rêi ®Æc trng cña v¨n häc. V¨n häc lµ m«n
nghÖ thuËt ®éc ®¸o vµ cã søc hÊp dÉn lín. Mçi t¸c phÈm v¨n häc lµ sù t¸i hiÖn cuéc sèng
b»ng h×nh tîng th«ng qua c¸c ng«n tõ nghÖ thuËt tinh tÕ vµ biÓu c¶m. Qu¸ tr×nh häc v¨n lµ
qu¸ tr×nh ngêi häc sinh kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn sø hÊp dÉn t¸c phÈm v¨n häc ë ng«n tõ, h×nh
tîng, ë c¸c líp ý nghÜa vµ t tëng t¸c phÈm. Muèn vËy ngêi thÇy chóng ta kh«ng thÓ d¹y
v¨n theo lèi s¸o mßn cña ph¬ng ph¸p cò: thuyÕt gi¶ng, kh« khan, cøng nh¾c, ¸p ®Æt kh«ng
ph¸t huy tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh.
V× vËy viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc nãi chung vµ d¹y häc m«n ng÷ v¨n nãi riªng
lµ mét viÖc lµm thiÕt thùc vµ h÷u Ých. Trong mét giê d¹y v¨n ngêi thÇy chØ ®ãng vai trß lµ
ngêi híng dÉn häc sinh lµ ngêi chñ ®éng lÜnh héi kiÕn thøc, giê häc v¨n sÏ trë nªn s«i næi
vµ høng thó.
Tuy nhiªn viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc sÏ trë nªn hoµn toµn lý thuyÕt nÕu chóng
ta kh«ng b¾t đầu tõ mét bµi gi¶ng cô thÓ. D¹y tèt mçi giê v¨n cô thÓ lµ ph¬ng híng, lµ
môc tiªu ®èi víi mçi ngêi thÇy ®øng trªn bôc gi¶ng.
Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé m«n ng÷ v¨n THPT t«i ®· thÊy râ sù kh¸c biÖt gi÷a c¸ch
d¹y v¨n cò víi c¸ch d¹y v¨n theo híng ph¬ng ph¸p ®æi míi.
Ở c¸ch d¹y vµ häc v¨n theo ph¬ng ph¸p cò: ngêi thÇy nãi nhiÒu, häc sinh thô ®éng
tiÕp nhËn kiÕn thøc, v× vËy giê v¨n trë nªn ®¬n ®iÖu tÎ nh¹t, häc sinh kh«ng høng thó, tr¬
lú c¶m xóc, dÉn ®Õn viÖc ch¸n häc m«n v¨n.
Cßn c¸ch d¹y vµ häc v¨n theo ph¬ng ph¸p míi: ngêi thÇy ph¸t huy tÝnh chñ thÓ cña
häc sinh b»ng hÖ thèng c¸c c©u hái gîi më. Häc sinh chñ ®éng tiÕp nhËn kiÕn thøc b»ng
c¸ch ®äc v¨n b¶n (t¸c phÈm v¨n häc) nghe vµ tr¶ lêi, th¶o luËn c¸c c©u hái trong s¸ch do
thÇy vµ häc sinh tù ®a ra… V× thÕ giê v¨n trë nªn s«i ®éng h¬n, hÊp dÉn h¬n, tõ ®ã c¸c
em sÏ yªu thÝch häc v¨n h¬n.
Trªn cë së lý luËn vµ thùc tiÔn t«i nhËn thÊy r»ng viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc
m«n ng÷ v¨n lµ mét viÖc lµm cÊp thiÕt v× muèn c¸c em häc sinh chñ ®éng c¶m nhËn c¸i
hay, c¸i ®Ñp mét t¸c phÈm v¨n häc th× ngêi thÇy ph¶i d¹y m«n v¨n theo híng ph¬ng ph¸p
®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®Ó ph¸t huy tÝnh chñ thÓ cña häc sinh víi tõng bµi häc cô
thÓ.
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
1
Trường THPT Thạch Thành 3
Trong khu«n khæ s¸ng kiÕn nµy t«i xin ®îc tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh vÒ viÖc d¹y ®o¹n
trÝch: “Lêi tiÔn dÆn” - (trÝch “TiÔn dÆn ngêi yªu” cña d©n téc Th¸i) theo híng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc.
II. Thùc tr¹ng nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
1. Ph¹m vi ®Ò tµi:
Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy t«i xin ®a ra ý kiÕn cña m×nh vÒ c¸ch d¹y vµ thiÕt kÕ bµi d¹y
®o¹n trÝch: “Lêi tiÔn dÆn” (trÝch “TiÔn dÆn ngêi yªu” truyÖn th¬ d©n téc Th¸i). Lµ tiÕt thø
30 trong ch¬ng tr×nh s¸ch ng÷ v¨n líp 10 - ban c¬ b¶n.
2. Thêi gian thùc hiÖn:
- §Ò tµi nµy ®îc t«i thùc hiÖn trong thời gian 2 n¨m häc:
+ Trong n¨m häc 2009- 2010 ®îc t«i thùc hiÖn trong 2 líp : 10 C3 - 10 C7.
+ Trong n¨m häc 2010 - 2011 ®îc t«i thùc hiÖn trªn 2 líp : 10C9 - 10 C10.
-Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi míi chØ trong 2 n¨m häc, tuy cha nhiÒu nhng ®ñ ®Ó t«i
nhËn thÊy sù kh¸c biÖt gi÷a ph¬ng ph¸p d¹y häc cò vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n “míi ”.
ViÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y v¨n lµ mét tÊt yÕu.
3.T×nh tr¹ng thùc tÕ cha thùc hiÖn ®Ò tµi.
a. §èi víi gi¸o viªn: ®o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn ” - (trÝch “Lêi tiÔn dÆn ngêi yªu”
truyÖn th¬ d©n téc Th¸i) lµ kiÕn thøc míi ®a vµo ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 10 ban c¬ b¶n vµ
ng÷ v¨n n©ng cao n¨m häc 2006 - 2007. V× thÕ con ®êng t×m hiÓu ®o¹n trÝch cha réng më.
H¬n n÷a ®o¹n trÝch t¬ng ®èi dµi - t×m hiÓu trong tiÕt häc sÏ rÊt h¹n chÕ vÒ thêi gian. Vµ
®©y lµ mét ®o¹n trÝch n»m trong t¸c phÈm d©n gian cña d©n téc Th¸i (mét d©n téc thiÓu sè
cña d©n téc ViÖt Nam), mµ ngêi Th¸i cã phong tôc tËp qu¸n vµ c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m
riªng. V× vËy khi híng dÉn häc sinh ®äc vµ t×m hiÓu ®o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn”, b¶n th©n
gi¸o viªn ph¶i hiÓu nh÷ng phong tôc tËp qu¸n vµ bµy tá t×nh c¶m cña chµng trai ngêi Th¸i
trong ®o¹n trÝch: nh phong tôc ë rÓ ngoµi, phong tôc ho¶ thiªu hoÆc ®Õn ch¬i ngêi yªu
cò…
§èi víi gi¸o viªn vïng cao thuéc c¸c d©n téc thiÓu sè th× viÖc t×m hiÓu nh÷ng phong
tôc tËp qu¸n ®ã kh«ng khã kh¨n g×. Nhng víi nh÷ng gi¸o viªn ë ®ång b»ng th× viÖc t×m
hiÓu phong tôc tËp qu¸n vµ ®êi sèng t×nh c¶m ngêi Th¸i gÆp nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh.
b. §èi víi häc sinh (®Æc biÖt nh÷ng häc sinh ®ång b»ng): §o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn” lµ
v¨n b¶n hay nhng khã v× trong ®o¹n trÝch c¸c em gÆp nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh mang ®Ëm
mµu s¾c nói rõng, nhng phong tôc tËp qu¸n xa l¹ ®èi víi c¸c em nh: c¸ch nãi “ngêi ®Ñp
em yªu”, hoÆc h×nh ¶nh rõng ít, rõng cµ, rõng l¸ ngãn,… chim T¨ng lã, mïa níc ®á,.. vµ
t×nh Ló-Ủa mÆn nång, löa x¸c ®îm h¬i…
Tríc thùc tÕ ®ã t«i ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t thùc tÕ vµ thùc hiÖn ®Ò tµi s¸ng kiÕn; híng
dÉn häc sinh ®äc hiÓu ®o¹n trÝch trong thêi gian 1 tiÕt theo ph©n phèi ch¬ng tr×nh.
B. gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
I. C¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
2
Trường THPT Thạch Thành 3
Tríc khi thùc hiÖn ®Ò tµi s¸ng kiÕn t«i ®· híng dÉn häc sinh líp 10C7 ban c¬ b¶n (n¨m
häc 2009- 2010), ®äc hiÓu v¨n b¶n theo c¬ chÕ d¹y v¨n “cò”: T«i lu«n chñ ®éng gi¶ng
gi¶i cho c¸c em nh÷ng tõ ng÷ khã, nªu vµ ph©n tÝch t©m tr¹ng cña chµng trai ngßi Th¸i
khi tiÔn ngêi yªu ®i lÊy chång vµ khi chøng kiÕn c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp hµnh
h¹, ®Ó tõ ®ã c¸c em hiÓu t×nh yªu cña chµng trai rÊt tha thiÕt vµ v« cïng m·nh liÖt. Trong
qu¸ tr×nh d¹y t«i cóng giíi thiÖu cho c¸c em hiÓu phong tôc tËp qu¸n cña ngêi Th¸i.
Sau khi t«i thùc hiÖn xong, t«i tiÕn hµnh kiÓm tra kiÕn thøc c¬ b¶n cña c¸c em b»ng
c©u hái tr¾c nghiÖm vµ c©u hái gîi më ®Ó c¸c em th¶o luËn.
Cô thÓ:
C©u 1: Qua ®o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn” anh (chÞ) h×nh dung nh©n vËt tr÷ t×nh lµ ngêi thÕ
nµo?
Häc sinh th¶o luËn ®a ra ý kiÕn.
C©u 2: Ng«n ng÷ miªu t¶ trong ®o¹n trÝch ®îc sö dông nh thÕ nµo?
A. Méc m¹c, gi¶n dÞ, gÇn gòi
B. Chau chuèt, mît mµ, tinh luyÖn
C. ¦íc lÖ, tîng trng
§¸p ¸n: A
Sau khi th¶o luËn:
Häc sinh ph¸t biÓu ý kiÕn ë c©u 1 cã kho¶ng 70% häc sinh trong líp tr¶ lêi ®óng vµ
30% tr¶ lêi cha ®Çy ®ñ.
C©u 2 cã 90% ®¸p ¸n ®óng (®¸p ¸n A) vµ 10% ®¸p ¸n sai (®¸p ¸n B vµ C).
C©u 3: Bµi tËp làm v¨n.
ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nhËn cña anh chÞ vÒ chµng trai ngêi Th¸i trong
®o¹n trÝch.
Khi thu bµi vµ chÊm bµi t«i thÊy cã kho¶ng 70% ®¸p øng yªu cÇu cßn 30% kh«ng
®¹t yªu cÇu.
Nh vËy nÕu cø tiÕp tôc d¹y häc theo ph¬ng ph¸p cò häc sinh sÏ kh«ng thÓ tiÕp thu
hÕt nh÷ng gi¸ trÞ v¨n häc. C¸c em sÏ kh«ng cã niÒm say mª v¨n ch¬ng.
Trªn c¬ së kh¶o s¸t thùc tÕ ë bµi d¹y cô thÓ - híng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®o¹n trÝch
“Lêi tiÔn dÆn” - trÝch “TiÔn dÆn ngêi yªu” - truyÖn th¬ d©n téc Th¸i. T«i nhËn thÊy r»ng
cÇn ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n ng÷ v¨n ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cña
häc sinh, ®ång thêi kh¬i gîi niÒm ®am mª häc m«n ng÷ v¨n cña c¸c em trong chÝnh c¸c
giê häc.
Sau ®©y lµ mét vµi ý kiÕn nhá cña t«i vÒ viÖc d¹y ®o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn“ trÝch “ TiÔn dÆn ngêi yªu“ truyÖn th¬ d©n téc Th¸i.
Tríc khi tiÕn hµnh bµi " Lêi tiÔn dÆn" t«i lu«n x¸c ®Þnh râ môc tiªu bµi häc vµ ph¬ng
ph¸p thùc hiÖn.
1. Môc tiªu bµi häc:
Sau khi häc xong bµi, häc sinh cÇn ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu sau:
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
3
Trường THPT Thạch Thành 3
VÒ kiÕn thøc:
HiÓu t×nh yªu tha thiÕt thuû chung vµ kh¸t väng tù do yªu th¬ng cña chµng trai vµ c«
g¸i Th¸i.
ThÊy nh÷ng ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña truyÖn th¬ d©n téc Th¸i ®îc biÓu hiÖn trong ®o¹n
trÝch.
VÒ kÜ n¨ng:
BiÕt c¸ch ph©n tÝch, t×m hiÓu truyÖn th¬ d©n gian.
VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo bµi lµm v¨n: Ph©n tÝch mét ®o¹n th¬ tù sù, tr÷
t×nh (hoÆc bµi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt trong truyÖn th¬).
Th¸i ®é – hµnh vi:
- C¶m th«ng víi nçi khæ cña chµng trai vµ c« g¸i Th¸i trong truyÖn.
- BiÕt ch©n träng vµ yªu quý cuéc sèng míi.
2. Ph¬ng tiÖn:
- S¸ch gi¸o khoa.
- S¸ch gi¸o viªn.
- Gi¸o ¸n + tranh minh ho¹.
3. Ph¬ng ph¸p:
§äc s¸ng t¹o.
- Ph¬ng ph¸p gîi t×m, h×nh thøc ph¸t vÊn.
- H×nh thøc trao ®æi vµ tr¶ lêi c©u hái.
- §èi víi häc sinh t«i yªu cÇu chñ ®éng chuÈn bÞ bµi vµ tr¶ lêi ®Çy ®ñ c¸c c©u hái trong
s¸ch gi¸o khoa ng÷ v¨n 10 ban c¬ b¶n.
4. TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y häc:
æn ®Þnh tæ chøc líp.
KiÓm tra bµi cò.
+ C©u hái: Anh (chÞ) nªu ®Æc ®iÓm cña thÓ lo¹i truyÖn th¬ d©n gian?
+ HS: tr¶ lêi.
+ GV: NhËn xÐt- kh¸i qu¸t: TruyÖn th¬ d©n gian cã sù kÕt hîp hai yÕu tè tr÷ t×nh vµ
tù sù.
Giíi thiÖu bµi míi:
§Ó lµm nªn mét nÒn v¨n häc d©n gian ViÖt Nam phong phó - ®a d¹ng, lµ sù ®ãng gãp
kh«ng nhá cña nÒn v¨n häc cña nhiÒu d©n téc trªn ®Êt níc ViÖt Nam. Ta ®· ®îc häc mét
sö thi §am San cña d©n téc £ - §ª, mét sö thi “§Î ®Êt, ®Î níc” cña d©n téc Mêng, truyÖn
cæ tÝch “ T¸m C¸m” cña d©n téc Kinh.
-
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
4
Trường THPT Thạch Thành 3
H«m nay chóng ta t×m hiÓu thÓ lo¹i truyÖn th¬ qua ®o¹n trÝch " Lêi tiÔn dÆn" - TrÝch "
TiÔn dÆn ngêi yªu" cña d©n téc Th¸i.
TiÕn tr×nh giê häc:
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc
sinh
Néi dung cÇn ®¹t
- Trªn c¬ së häc sinh ®· chuÈn bÞ
bµi
- GV: Yªu cÇu häc sinh tãm t¾t
tiÓu dÉn phÇn giíi thiÖu t¸c phÈm.
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: NhËn xÐt vµ híng dÉn häc
sinh tãm t¾t cèt truyÖn theo SGK
(Lu ý häc sinh ®äc phÇn gi¶i nghÜa
tõ khã)
- GV: Sau khi ®· híng dÉn häc
sinh tãm t¾t cèt truyÖn, gi¸o viªn
kh¸i qu¸t gi¸ trÞ cña t¸c phÈm.
" TiÔn dÆn ngêi yªu" lµ niÒm
say mª cña ngêi Th¸i.
I. TiÓu dÉn.
1. T¸c phÈm: " TiÔn dÆn ngêi yªu"
- ThÓ lo¹i: TruyÖn th¬ d©n gian
- Dung lîng: gåm 1846 c©u, trong ®ã 400
c©u lµ lêi tiÔn dÆn.
- Cèt truyÖn: SGK.
- GV: yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh vÞ
trÝ vµ bè côc ®o¹n trÝch.
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: NhËn xÐt.
2. §o¹n trÝch : " Lêi tiÔn dÆn"
a. VÞ trÝ:
- N»m gi÷a t¸c phÈm, n»m trong 400 c©u lêi
tiÔn dÆn.
b. Bè côc: 2 phÇn.
- PhÇn 1: T©m tr¹ng cña chµng trai khi tiÔn
c« g¸i vÒ nhµ chång.
- PhÇn 2: T©m tr¹ng cña chµng trai khi
chøng kiÕn c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh
®Ëp.
" TiÔn dÆn ngêi yªu" lµ mét t¸c phÈm ®Æc
s¾c cña ngêi Th¸i. Ngêi Th¸i coi ®©y lµ “
mét cuèn s¸ch quý trong mäi cuèn s¸ch
quý”. Hä nãi r»ng: H¸t lêi tiÔn dÆn lªn “ Gµ
bá æ, c« g¸i quªn h¸i rau, anh ®i cµy quªn
cµy”.
T¸c phÈm lµ niÒm say mª, tù hµo ®èi víi
Ngêi Th¸i.
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
5
Trường THPT Thạch Thành 3
- GV: yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn 1 II. §äc – hiÓu v¨n b¶n:
v¨n b¶n.
- HS: ®äc.
- GV: nhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh
truyÖn th¬ lu«n cã 2 yÕu tè tù sù
vµ tr÷ t×nh – giäng th¬ trÇm l¾ng,
buån th¬ng, tha thiÕt.
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
6
Trường THPT Thạch Thành 3
- GV: dÉn d¾t toµn bé ®o¹n trÝch "
Lêi tiÔn dÆn" lµ lêi kÓ cña chµng
trai kÓ l¹i t©m tr¹ng cña m×nh khi
tiÔn c« g¸i vÒ nhµ chång.
- GV: T©m tr¹ng cña chµng trai ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo trong 2
c©u ®Çu?
- HS: suy nghÜ, tr¶ lêi.
- GV: Gîi më: Chµng trai lµ ngêi
yªu c« g¸i vµ chµng trai quyÕt chÝ
®i lµm ¨n xa ®Ó lÊy tiÒn cíi c« g¸i,
nhng khi trë vÒ c« g¸i hÕt thêi h¹n
ë rÓ ngoµi, c« ph¶i vÒ nhµ chång.
VËy chµng trai r¬i vµo c¶nh ngé
g×? Em h·y tù dÆt m×nh vµo c¶nh
ngé ®Ó hiÓu t©m tr¹ng cña chµng
trai.
- HS: Tr¶ lêi c©u hái (®a ra ý kiÕn
cña m×nh).
- GV: nhËn xÐt.
1. T©m tr¹ng cña chµng trai khi tiÔn c« g¸i
vÒ nhµ chång:
“ Qu¶y g¸nh qua ®ång réng
Ngêi ®Ñp anh yªu cÊt bíc theo chång”
- C¶nh ngé cña chµng trai: ngêi yªu ®i lÊy
chång.
T×nh c¶nh trí trªu, Ðo le.
- T©m tr¹ng : ®au khæ. (V× chµng trai vÉn
cßn yªu c« g¸i ®îc biÓu hiÖn qua c¸ch nãi
mµ chµng trai giµnh cho c« g¸i: Ngêi ®Ñp
em yªu).
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
7
Trường THPT Thạch Thành 3
- GV: Tõ c¶nh ngé cña m×nh
chµng trai ®· c¶m nhËn c¶nh ngé
cña c« g¸i vµ t©m tr¹ng cña c« g¸i.
VËy h×nh ¶nh c« g¸i hiÖn lªn qua
®éng th¸i nµo?
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: NhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t l¹i
t©m tr¹ng cña c« g¸i ®îc chµng
trai c¶m nhËn qua cö chØ cña c«
g¸i. C« g¸i bÞn rÞn, lu luyÕn kh«ng
muèn ®i. T©m tr¹ng ®ã cßn ®îc
biÓu hiÖn qua h×nh ¶nh thiªn
nhiªn: rõng cµ, rõng ít, rõng l¸
ngãn H×nh ¶nh quen thuéc
diÔn t¶ nh÷ng ®¾ng cay chua ch¸t
®ang chång chÊt trong lßng c« g¸i.
- GV: Khi chøng kiÕn vµ c¶m
nhËn t×nh c¶nh c« g¸i vÒ nhµ
chång víi t©m tr¹ng ®au buån,
chµng trai ®· cã nh÷ng ®éng th¸i
g×?
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: Lu ý häc sinh phÇn gi¶i
nghÜa tõ khã ®Ó hiÓu phong tôc
ho¶ thiªu cña ngêi Th¸i.
- GV: Chµng trai coi con c« g¸i lµ
con m×nh, ©u yÕm sÎ chia -> T×nh
yªu cña chµng trai ch©n thµnh tha
thiÕt.
- GV: Qua hµnh ®éng vµ th¸i ®é ta
thÊy t©m tr¹ng g× cña chµng trai?
- HS: tr¶ lêi
- GV: NhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t: Nh
vËy chµng trai vµ c« g¸i cã chung
mét t©m tr¹ng. C« g¸i kh«ng muèn
vÒ nhµ chång, chµng trai kh«ng
- C¶nh ngé cña c« g¸i: c« ph¶i vÒ nhµ
chång, ph¶i lÊy ngêi m×nh kh«ng yªu.
T©m tr¹ng: ®au khæ, kh«ng muèn ®i.
- H×nh ¶nh c« g¸i:
+ Ngo¶nh l¹i, ngo¸i tr«ng.
+ Ng¾t l¸ ít, l¸ cµ, l¸ ngãn.
+ Ngåi chê, ngåi ®îi.
T©m tr¹ng bÞn rÞn, lu luyÕn tiÕc th¬ng,
nhí mong, chê ®îi.
- H×nh ¶nh thiªn nhiªn: Rõng ít, rõng cµ,
rõng l¸ ngãn.
Cay ®¾ng, bÊt lùc, tuyÖt väng.
- Chµng trai muèn nh¾n nhñ, dÆn dß c« g¸i:
“§îc nhñ … míi ®µnh lßng quay l¹i
§îc dÆn … míi chÞu quay ®i”
- Chµng trai muèn ©u yÕm, gÇn gòi c« g¸i:
“ Xin h·y cho anh kÒ vãc m¶nh
QuÊn quanh vai ñ lÊy h¬ng ngêi
Cho mai sau löa ®îm h¬i
Mét l¸t bªn em thay lêi tiÔn dÆn”
-> Kh«ng muèn chia xa c« g¸i.
- Chµng trai chia sÎ an ñi c« g¸i:
“ Con nhá h·y ®a anh ½m
… Cho anh bÕ con dßng ®õng ngîng
Nùng con rång, con phîng ®õng buån”
-> TÊm lßng vÞ tha nh©n hËu.
=> T©m tr¹ng quyÕn luyÕn, bÞn rÞn, rèi bêi.
=> T×nh yªu cña 2 ngêi trong s¸ng, tha thiÕt.
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
8
Trường THPT Thạch Thành 3
muèn rêi xa c« g¸i.
- GV: Gîi më: trong gi©y phót
chia tay - chµng trai ®· dÆn dß c«
g¸i ®iÒu g×?
- HS: Tr¶ lêi
- GV: NhËn xÐt - Gîi më: Lêi hÑn
íc ®ã ®îc biÓu hiÖn nh thÕ nµo?
- GV: Gîi vµ b×nh: H×nh ¶nh thiªn
nhiªn mét lÇn nòa béc lé t duy
méc m¹c chÊt ph¸c sù chê ®îi
vµ mong muèn ®oµn tô cña chµng
trai.
- Chµng trai ®· hÑn íc víi c« g¸i sÏ chê ®îi
c« g¸i trong mäi hoµn c¶nh.
+ §iÖp tõ “ ®îi”.
+ H×nh ¶nh:
* Th¸ng n¨m lau në
* Mïa níc ®á c¸ vÒ
* Chim t¨ng lã gäi hÌ
- GV: Qua lêi hÑn íc trªn ta thÊy
chµng trai lµ ngêi nh thÕ nµo?
- HS: th¶o luËn - ®a ra ý kiÕn.
- GV: nhËn xÐt vµ gîi më: C¶nh
vËt miªu t¶ nh©n vËt cã g× ®Æc
biÖt?
* TiÓu kÕt:
- Chµng trai lµ ngêi cã t×nh yªu ch©n thµnh
tha thiÕt.
- NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lý tinh tÕ ®îc kÕt
hîp víi lèi kÓ méc m¹c gi¶n dÞ mang nh÷ng
nÐt riªng cña ngêi Th¸i.
+ “Kh«ng lÊy nhau… ta sÏ lÊy nhau…
Kh«ng lÊy nhau… ta sÏ lÊy…”
Thêi gian chê ®îi kh«ng chØ tÝnh b»ng
th¸ng n¨m mµ c¶ ®êi ngêi.
Kh¸t väng ®îc g¾n bã víi ngêi mµ m×nh
yªu th¬ng.
- GV: Qua lêi tiÔn dÆn h·y tëng tîng mét bøc tranh vÒ c¶nh chia
tay.
- HS: Th¶o luËn - ®a ra ý kiÕn.
- GV: §a tranh cho häc sinh tham
kh¶o.
- GV: DÉn d¾t: Ngêi th¸i cã phong 2. T©m tr¹ng cña chµng trai khi chøng
tôc rÊt nh©n v¨n. Trai g¸i yªu nhau kiÕn c¶nh c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp
hµnh h¹:
kh«ng lÊy ®îc nhau nhng vÉn coi
lµ b¹n vµ thêng xuyªn ®Õn th¨m
hái. Chµng trai kh«ng lÊy ®îc c«
g¸i nhng vÉn coi lµ b¹n vµ ®Õn
th¨m c« g¸i nhng chí trªu khi ®Õn
th¨m chµng trai chøng kiÕn c¶nh
c« g¸i bÞ ®¸nh ®Ëp hµnh h¹:
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
9
Trường THPT Thạch Thành 3
“Em ng· l¨n chiªng c¹nh cèi
miÖng dòi
Em ng· l¨n ®ïng bªn m¸ng lîn
vÇy
Ng· kh«ng kÞp chèng kÞp gîng”.
- GV: Hái - Khi chøng kiÕn c¶nh
c« g¸i bÞ nhµ chång ®¸nh ®Ëp hµnh
h¹ chµng trai cã hµnh ®éng, cö chØ,
lêi lÏ g×?
- HS: Tr¶ lêi - t×m nh÷ng c©u th¬
diÔn t¶ hµnh ®éng cö chØ cña
chµng trai.
- GV: Tõ th¸i ®é cö chØ cña chµng
trai ta thÊy chµng trai cã t©m tr¹ng
g× khi chøng kiÕn c¶nh c« g¸i bÞ
hµnh h¹.
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: NhËn xÐt.
- GV: Tríc c¶nh ngé cña c« g¸i
chµng trai ®· dÆn dß c« g¸i ®iÒu
g×? T×nh yªu løa ®«i ®· ®îc so
s¸nh víi tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo?
- HS: tr¶ lêi.
- GV: H·y nªu ý nghÜa biÓu c¶m
* Cö chØ vµ hµnh ®éng:
+ chµng trai gäi c« g¸i dËy
+ Bói tãc ch¶i ®Çu cho c« g¸i
+ §un thuèc cho c« g¸i uèng
Sù ch¨m sãc ©n cÇn
- Lêi lÏ: dÞu dµng, tha thiÕt.
+ “DËy ®i, dËy ®i em ¬i”
+ Chµng trai gäi c« g¸i: “ Hìi gèc da yªu”…
+ “ T¬ rèi ®«i ta cïng gì…
T¬ vß ta vuèt l¹i c¸n thu«n…”
Chµng trai ®· chia xÎ víi c« g¸i c¶ nçi
®au vÒ thÓ x¸c lÉn tinh thÇn.
Tõ th¸i ®é, cö chØ cña chµng trai víi c«
g¸i ta thÊy chµng trai ®au xãt khi chøng kiÕn
c¶nh ngêi yªu bÞ ®¸nh ®Ëp.
* Chµng trai ®éng viªn an ñi c« g¸i:
“ Níc ngËp gèc ®¸ng lôi ®õng lôi
Níc ngËp rÔ ®¸ng bÒnh, ®õng bÒnh”.
- Chµng trai cßn kh¼ng ®Þnh t×nh yªu cña
m×nh:
* Tõ “ ChÕt” - lÆp s¸u lÇn kh«ng gîi sù bi
lụy, lµ sù ho¸ th©n thÓ hiÖn sù g¾n bã víi ngêi m×nh yªu:
“ ChÕt thµnh bÌo ta tr«i næi ao trong
ChÕt thµnh mu«i ta móc xuèng cïng mét b¸t
ChÕt thµnh hån chung mét m¸i song song”
* T×nh yªu ®îc so s¸nh:
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
10
Trường THPT Thạch Thành 3
cña ®iÖp tõ “ChÕt”.
- HS: Tr¶ lêi
- GV: Kh¸i qu¸t
+T×nh Ló - Ủa
+ Sù vËt ®¸, vµng, gç nh÷ng sù vËt bÒn
ch¾c vÜnh cöu.
* §iÖp tõ, côm tõ:
- Yªu nhau yªu trän ®êi
- GV: Qua nh÷ng chi tiÕt trªn ta
thÊy chµng trai lµ ngêi nh thÕ nµo? - Yªu nhau yªu trän kiÕp
- HS: Tr¶ lêi.
- Ta yªu nhau tµn ®êi giã… kh«ng rung
- GV: NhËn xÐt kh¸i qu¸t.
kh«ng chuyÓn, kh«ng ngo¶nh, kh«ng nghe.
- GV: Qua lêi tiÔn dÆn sè (2) em
c¶m nhËn g× vÒ néi dung vµ nghÖ
thuËt. H·y ®Æt nhan ®Ò cho lêi tiÔn
dÆn nµy.
- HS: Th¶o luËn.
- GV: §a ra ý kiÕn: T©m tr¹ng cña
chµng trai lµ:
“ NguyÖn sèng chÕt cïng nhau”
- GV: H·y so s¸nh hai lêi tiÔn dÆn
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: §Þnh híng: T×nh c¶m cña
chµng trai cã cÊp bËc t¨ng tiÕn: Tõ
hÑn íc ®Õn kh¼ng ®Þnh t×nh yªu.
- GV: §o¹n trÝch ®· thÓ hiÖn gi¸ trÞ
néi dung vµ nghÖ thuËt g×?
- HS: Tr¶ lêi.
- GV: NhËn xÐt vµ kh¸i qu¸t.
- GV: liªn hÖ thùc tÕ: Ngµy nay
trong x· héi míi c¸c chµng trai vµ
c« g¸i th¸i cã thÓ tù do h«n nh©nluyÕn ¸i. Qua bµi häc nµy chóng ta
c¶m th«ng víi nh÷ng cuéc ®êi sè
phËn trong x· héi cò vµ cµng tin
yªu cuéc sèng míi.
=> Chµng trai lµ ngêi cã nghÞ lùc ®· kh¼ng
®Þnh t×nh yªu cña m×nh sÏ trêng tån vÜnh
cöu.
=> §o¹n trÝch thÓ hiÖn t×nh yªu trong s¸ng
m·nh liÖt cña chµng trai
TiÓu kÕt:
§o¹n th¬ thÓ hiÖn t×nh yªu trong s¸ng
m·nh liÖt cña chµng trai.
Ng«n ng÷ méc m¹c, nghÖ thuËt trïng
®iÖp, h×nh ¶nh so s¸nh gÇn gòi.
III. Tæng kÕt.
1. Gi¸ trÞ néi dung:
- Ca ngîi t×nh yªu thuû chung trong s¸ng
cña t×nh yªu cña chµng trai vµ c« g¸i.
- ThÓ hiÖn kh¸t väng tù do h«n nh©n vµ h¹nh
phóc.
2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt:
- KÕt hîp yÕu tè tù sù vµ tr÷ t×nh.
- Ng«n ng÷ gi¶n dÞ , tù nhiªn.
- H×nh ¶nh: Cô thÓ gÇn gòi víi thiªn nhiªn
miÒn nói.
- NghÖ thuËt: trïng ®iÖp.
Sau khi tiÕn hµnh tæ chøc d¹y häc t«i tiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ ®Ó cñng cè kiÕn
thøc:
4. KiÓm tra, ®¸nh gi¸:
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
11
Trường THPT Thạch Thành 3
C©u 1: Qua ®o¹n trÝch: "Lêi tiÔn dÆn" anh chÞ h·y h×nh dung nh©n vËt tr÷ t×nh (chµng
trai) lµ ngêi nh thÕ nµo?
§¸p ¸n:
- Lµ ngêi cã t×nh yªu trong s¸ng
- Lµ ngêi cã tÊm lßng nh©n hËu
- Lµ ngêi cã ý chÝ vµ nghÞ lùc
C©u 2: Ng«n ng÷ miªu t¶ ®îc sö dông trong ®o¹n trÝch nh thÕ nµo?
A. Méc m¹c, gi¶n dÞ, gÇn gòi
B. Chau chuèt, mît mµ, tinh luyÖn.
§¸p ¸n: A.
C. ¦íc lÖ, tîng trung.
C©u 3: Bµi tËp lµm v¨n.ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n nªu c¶m nhËn cña anh (chÞ) vÒ chµng
trai ngêi Th¸i trong ®o¹n trÝch.
II. kÕt qu¶ thùc hiÖn ®èi chiÕu so s¸nh.
T«i thùc hiÖn ®Ò tµi trong 2 n¨m häc:
N¨m häc 2009 – 2010 t«i thùc hiÖn ë líp 10C3 vµ 10 C7.
N¨m häc 2010 – 2011 t«i thùc hiÖn ë 2 líp 10 C9 vµ 10 C10.
Trong ®ã ë líp 10 C7 t«i híng dÉn häc sinh t×m hiÓu ®o¹n trÝch “Lêi tiÔn dÆn” theo
ph¬ng ph¸p d¹y häc cò. Cßn líp 10 C3, 10 C9, vµ 10 C10 t«i thùc hiÖn ph¬ng ph¸p d¹y
míi. KÕt qu¶ thu ®îc ë c¸c líp ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y míi kh¶ quan h¬n: häc sinh dÔ
hiÓu, hµo høng say mª häc v¨n b¶n v¨n häc, giê häc s«i næi, c¸c em biÕt vËn dông kiÕn
thøc võa häc vµo bµi tËp cñng cè; sau bµi häc häc sinh tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn lu
lo¸t, rµnh m¹ch h¬n.
§èi víi bµi lµm v¨n – sau khi thu bµi chÊm kÕt qu¶ 4 líp cã sù kh¸c biÖt. Häc sinh
ë líp 10 C3, 10 C9, vµ 10 C10 ®Òu biÕt c¸ch viÕt 1 ®o¹n v¨n, vµ cã nh÷ng c¶m nhËn s©u
s¾c, tinh tÕ t©m tr¹ng cña chµng trai, hiÓu phong tôc, tËp qu¸n cña ngêi Th¸i, nhiÒu em
häc sinh ®¹t ®iÓm kh¸, giái.
B¶ng thèng kª kÕt qu¶
Tríc khi thùc hiÖn
s¸ng kiÕn
C©u
hái
Sau khi thùc hiÖn s¸ng kiÕn
Líp 10C7 – 50hs Líp 10C3 – 50
hs
Líp 10C9 – 45
hs
Líp 10C10 – 45
hs
§óng
Sai
§óng Sai
§óng
Sai
§óng
Sai
C©u 1 70%
30%
100% 0%
100%
0%
100%
0%
C©u 2 90%
10%
100% 0%
100%
0
100%
0
C©u
3
KÕt qu¶
Tríc khi
Sau khi thùc hiÖn s¸ng kiÕn
Líp 10C7
Líp 10C3
Líp 10C9
Líp 10C10
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
12
Trường THPT Thạch Thành 3
§iÓmgiái
5
15
20
22
§iÓmkh¸
20
25
15
15
§iÓm TB
5
8
10
8
§iÓmyÕu
20
2
0
0
Trªn ®©y lµ mét vµi suy nghÜ, ý kiÕn nhá cña t«i khi d¹y nµi " Lêi tiÔn dÆn" cho ®èi tîng häc sinh líp 10 ban c¬ b¶n:
ViÖc vËn dông ph¬ng ph¸p míi trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i míi chØ dõng ë viÖc ®a ra
hÖ thång c©u hái ph¸t hiÖn, gîi më vµ n©ng cao su tÇm sö dông tranh ¶nh ®Ó ph¸t huy trÝ
tëng tîng vµ niÒm say mª häc v¨n cña häc sinh.
ViÖc häc sinh tham gia vµo qu¸ tr×nh d¹y häc v¨n h¨ng h¸i vµ tù do béc lé m×nh kh«ng
nh÷ng lµm cho giê v¨n thªm høng thó sinh ®éng, trß dÔ hiÓu thÇy cã t©m thÕ d¹y tèt h¬n.
Víi híng d¹y bµi häc nµy t«i ®· trao ®æi víi mét sè ®ång nghiÖp trong trêng vµ ®îc ®ång
nghiÖp ñng hé .
C.KÕt luËn
Víi lßng yªu qói tr©n träng nÒn v¨n häc d©n gian cña d©n téc, ®Æc biÖt lµ cña d©n
téc thiÓu sè, víi lßng yªu quÝ nghÒ nghiÖp cña m×nh, víi s¸ng kiÕn nµy t«i mong ®îc sù
®ãng gãp mét phÇn nhá vµo viÖc gi¶ng d¹y m«n V¨n ®îc tèt h¬n. Bëi lÏ c«ng viÖc d¹y
häc v¨n sÏ ch¼ng cã ý nghÜa g× nÕu chóng ta kh«ng tËn t©m, hÕt lßng víi nã vµ t¸c phÈm
v¨n th¬ chẳng bao giê ®Õn ®îc víi häc sinh nÕu ngêi thÇy kh«ng cã ph¬ng ph¸p d¹y häc
phï hîp víi ®èi tîng häc trß.
Trong khu«n khæ vµi trang giÊy, bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, t«i rÊt
mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi hoµn thiÖn h¬n.
Th¹ch Thµnh , ngµy 20 th¸ng 5 n¨m 2011
Lª §¨ng Chung
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
13
Trường THPT Thạch Thành 3
Giáo viên thực hiện: Lê Đăng Chung
14
- Xem thêm -
.DOC 
14 
63 
51 
