Tài liệu Từ điển anh việt tiền tố và hậu tố_yhocthuchanh2015

DANH SÁCH CÁC TIỀN TỐ VÀ HẬU TỐ TRONG TIẾNG ANH Y KHOA - - - ♦♦♦♦♦♦ - - - A Tiền tố/ hậu tố a-, anab- Anh-Anh Denotes an absence of, without away from Anh-Việt Vắng mặt hoặc k có Đi từ Từ gốc Ví dụ Ancient Greek ἀ-/ἀν(a-/an-), without, not Latin Latin (abdōmen), abdomen, fat around the belly Apathy (thờ ơ), Analgia (không đau đớn) Abduction (bắt cóc) abdomin(o)- Of or relating to the abdomen Liên quan tới bụng -ac, -acal pertaining to Liên quan đến... Greek -ακός (-akos) acanth(o)- thorn or spine Gai/ cột sống Ancient Greek ἄκανθα (akantha), thorn acous(io)- Of or relating to hearing Liên quan tới Nghe acr(o)- extremity, topmost Cực, trên cùng, điểm xa nhất hoặc cao nhất -acusis Hearing Liên quan tới nghe -ad toward, in the direction of increase, adherence, motion toward, very Hướng tới Tăng, chuyển động về, rất... Of or relating to a gland Liên quan tới Tuyến ^^ Of or relating to fat or fatty tissue Of or relating to adrenal glands Liên quan tới mô mỡ hay chất béo Liên quan tói Tuyến thượng thận -aemia (BrE) blood condition Máu Greek ἀναιμία, without blood Anaemia ( thiếu máu) aer(o)- air, gas Khí Greek ἀήρ, ἀέρος Aerosinusitis (hình như nghĩa là viêm xoang) Sensation Cảm giác Greek αἴσθησις Anesthesia (gây tê) pertaining to Denoting a white or pale color Pain Pain Pain Denoting something as different, or as an addition (other or Liên quan đến... Latin -alis abdominal (thuộc bụng) Trắng hoặc nhạt Latin albus, white Albino (bạch tạng) đau --- Greek ἄλγος Greek Greek Khác nhau hoặc bổ sung nhau Ancient Greek ἄλλος (allos), another, other Analgesic (giảm đau) Myalgia(chứng nhứt gân) -Alloantigen (kháng nguyên đk mã hóa trên cùng 1 locus ở các sinh vật cùng loài), adaden(o)-, aden(i)adip(o)adren(o)- aesthesio(BrE) -al albalge(si)-algia alg(i)oallo- Greek ἀκουστικός (acoustikos), of or for hearing Greek ἄκρον (akron), highest or farthest point Greek ἀκουστικός (acoustikos), of or for hearing Latin Ancient Greek ἀδήν, ἀδέν- (adēn, aden-), an acorn; a gland Latin (adeps, adip-), fat Latin Abdomen (bụng) cardiac (liên quan tới tim), hydrophobiac (k có ái lực vs nước) acanthocyte (1 loại tb máu có gai chống lại vi sinh vật) , acanthoma (khối u ở biểu bì) acoumeter (thiết bị đo đọ nhạy of tai), acoustician acroosteolysis (hoại tử đốt xa ngón tay), acromegaly (bệnh xương to do tuyến yên) paracusis ( khuyết tật về nghe) Dorsad ( hướng phía sau lưng) Adduction ( đi sâu vào phần sâu của cơ thể) Adenocarcinoma ( hình như là ung thư mô tuyến), adenology (nghành tuyến học), adenotome (dụng cụ cắt bỏ hạch adenoid) Adipocyte ( Tế bào mỡ, tạo thành mô mỡ) adrenal artery (động mạch tuyến thượng thận) 1 diferent) Denoting something as positioned on both sides; Describing both of two Pertaining to the membranous fetal sac (amnion) allopathy(diều trị bằng cách ngăn chặn các triệu chứng) 2 phía, 2 mặt Latin (ambi-, ambo), both, on both sides Ambidextrous (thuận cả 2 bên) Liên quan tới màng ối Greek ἄμνιον Amniocentesis (chọc ối) on both sides 2 bên Greek ἀμφί (amphi) not, without K có, k Greek ana- back, again, up Lặp lại, quay lại Greek an(o) Anus Hậu môn Latin andr(o)- pertaining to a man Liên quan tới nam giới Greek ἀνήρ, ἀνδρ- Andrology (nam học), android (giống người) angi(o)- blood vessel Mạch máu( ủa, đáng ra phải thuộc về động mạch mới đúng chứ nhể..) Greek ἀγγεῖον Angiogram (biểu đồ x-quang of mạch máu) aniso- Describing something as unequal Bất bình đẳng Ancient Greek ἄνῑσος (anīsos), unequal Anisotropic (đặc tính k giống nhau ở những hướng khác nhau), anisocytosis ( bệnh thay đổi kích thước hồng cầu) ankyl(o)-, ancyl(o)- Denoting something as crooked or bent Quanh co hoặc cong Ancient Greek ἀγκύλος (ankýlos), crooked, curved Ankylosis ( cứng khớp, bất động khớp) Phía trước, trước Latin (āntē), before, in front of antepartum (giai đoạn trước sinh) Chống, đối, nghịch Ancient Greek (anti), against Antibody (kháng thể), antipsychotic (chống loạn thần) Tách ra từ, chuyển đến từ.... Ancient Greek ἀπό ambi- amnioamph-, amphian- ante- antiapo- Describing something as positioned in front of another thing Describing something as 'against' or 'opposed to' another separated from, derived from arch(i,e,o) first, primitive Đầu, nguyên arsen(o)- Of or pertaining to a male; masculine Nam tính, liên quan tới đàn ông αντι Of or pertaining to an artery Liên quan tới động mạch articul(o)- Of or pertaining to the joints, limbs joint Liên quan tới chi, khớp Khớp -ary pertaining to Liên quan tới.... Latin -arius -ase enzyme Enzyme Greek division -asthenia weakness Yếu Greek, ἀσθένεια imperfect or incomplete development Fatty deposit, soft gruel-like deposit process an atrium (esp. heart atrium) Phát triển k hoàn toàn hoặc đầy đủ arthr(o)- atel(o) Ather(o)-ation atri(o)- Mềm, vữa Quá trình Tâm nhỉ Apoptosis ( cái chết có chu trình) archinephron (nguyên thủy của thận) Greek (arsein) Ancient Greek ἀρτηρία (artēría), a wind-pipe, artery (used distinctly versus a vein) Ancient Greek αρθρος (arthros), a joint, limb Latin articulum arteri(o)- amphismela ( 1 loại dao giải phẩu dùng đk cả 2 mặt) Analgesia ( thuốc giảm đau) Anaplasia ( sự thay đổi đặc tính của tb, xra trong u ác tính) Latin διάστασις, Artery (động mạch), Arteriole (mao mạch) Arthritis (viêm khớp) Articulation (khớp xương) bilary tract (hệ thống ống tiết giữa mật và ruột) Lactase Myasthenia gravis (Hội chứng yếu cơ) atelocardia (tim phát triển k đầy đủ) Atherosclerosis ( xơ vữa động mạch) Lubrication ( bôi trơn) atrioventricular (Liên quan tới tâm nhỉ và tâm thất of tim) 2 aur(i)aut(o)aux(o)axillazo(to) Of or pertaining to the ear self increase; growth Of or pertaining to the armpit [uncommon as a prefix] Liên quan tới tai Tự Tăng, phát triển Latin (auris), the ear Greek αὐτο- Aural (cảm nhận bằng tai) Autoimmune ( tự miễn dich) auxocardia (bệnh tim to) Liên quan tới nách Latin (axilla), armpit Axilla ( từ y học of nách) nitrogenous compound Hợp chất chứa Nito Azothermia (Bệnh tăng nhiệt độ do hàm lượng nito trong máu) 3 B Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Nhị, hai Sinh, sống Greek βάλανος - balanos, acorn, glans Latin Ancient Greek βίος Greek βλαστός Balanitis (Quy đầu dương vật) Binary ( Nhị phân) Biology ( Sinh học) Blastomere ( Một trong những tb đk tạo ra do sự phân cắt hợp tử) Blepharoplast ( hạt cơ bản of trùng roi) Brachiopod (Loài tay cuộn), brachiate (đong đưa tay như khỉ) bibio- Of the glans penis or glans clitoridis twice, double Life blast(o)- germ or bud Mầm, chồi blephar(o)- Of or pertaining to the eyelid Liên quan tới mí mắt brachi(o)- Of or relating to the arm Liên quan tới Tay brachy- Indicating 'short' or less commonly 'little' Chỉ ngắn hoặc ít brady- 'slow' Chậm bronch(i)- bronchus Phế quản balano- bucc(o)burs(o)- Of or pertaining to the cheek bursa (fluid sac between the bones) Quy đầu Ancient Greek βλέφαρον (blépharon), eyelid Latin (brachium), from Ancient Greek βραχίων (brachiōn), arm Ancient Greek βραχύς (brachys), short, little, shallow Ancient Greek βραδύς (bradys), slow Liên quan tới má Latin (bucca), cheek Bao hoạt dịch Latin brachycephalic đầu rộng thấp) (Bệnh Bradycardia (Nhịp tim thấp, nhỏ hơn 60) Bronchiolitis obliterans (Viêm tiêu phế quản tắc nghẽn) Buccolabial (Liên quan tới vùng má môi) Bursitis ( Viêm bao hoạt dịch) 4 C Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Capillus ( lông trên cơ thể, đặc biệt là tóc trên đầu) capill- Of or pertaining to hair Liên quan tới tóc, lông Latin (capillus), hair capit- Pertaining to the head (as a whole) Liên quan tới đầu (toàn bộ) carcin(o)- Cancer Ung thư cardi(o)- Of or pertaining to the heart Liên quan tới tim carp(o)- Of or pertaining to the wrist Liên quan tới cổ tay Latin (caput, capit-), the head Greek καρκίνος (karkinos), crab Ancient Greek καρδία (kardía), heart Latin (carpus) < Ancient Greek καρπός (karpós), wrist; NOTE: This root should not be confused with the mirror root carp(o)- Anh-Anh fruit. cata- down, under Dưới Greek κατά (kata) -cele pouching, hernia Thoát vị, sưng, khối u Ancient (kēlē) -centesis surgical aspiration Phẩu thuật đục thủng để hút khí hoặc dịch Ancient Greek κέντησις (kentēsis) cephal(o)- Of or pertaining to the head (as a whole) Liên quan tới đầu cerat(o)- Of or pertaining to the cornu; a horn Liên quan tới sừng cerebell(o)- Of or pertaining cerebellum Liên quan tới tiể não cerebr(o)- Of or pertaining to the brain Liên quan tới não Latin (cerebrum), brain cervic- Of or pertaining to the neck, the cervix Liên quan tới cổ, cổ tử cung Latin (cervix, cervīc-), neck, cervix chem(o)- chemistry, drug Thuốc, hóa chất Greek χημεία chir(o)-, cheir(o)- Of or pertaining to the hand Liên quan tới tay chlor(o)- Denoting a green color Biểu thị màu lục chol(e)- Of or pertaining to bile Liên quan tới mật Ancient Greek (cholē), bile Liên quan tới túi mật Ancient Greek χοληκύστις (cholēkýstis), gallbladder < χολή (cholē), bile, gall + κύστις (kýstis), bladder Sụn, xương sụn, hạt... Ancient Greek χονδρός (chondros) Màu Ancient Greek χρῶμα puncture for to the cholecyst(o)- Of or pertaining gallbladder to chondr(i)o- cartilage, granular granule, chrom(ato)- color gristle, the Greek κήλη Ancient Greek κεφαλή (képhalē), the head Ancient Greek κέρας, κερατ- (kéras, kerat-), a horn Latin (cerebellum), little brain Ancient Greek χείρ, χειρο- (cheir, cheiro-), hand Ancient Greek χλωρός (chloros), green, yellow-green χολή Carcinoma (Ung thu biểu mô) Cardiology ( Tim học) Carpopedal (Liên quan tới cổ tay hoặc chân) Cataract (Đục thủy tinh thể) Hydrocele (Sưng đau dạng túi dịch ở tinh hoàn) Amniocentesis (Chọc lấy nước ối) Cephalocentesis( Lấy dịch não tủy) Ceratoid sừng) (dạng Cerebellum (Tiểu não) Cerebrology (Náo học) Cervicodorsal (gáy) Chemotherapy (Hóa trị) Chiropractor (Bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình) Chlorophyll (Diệp lục) Cholaemia (Suy giảm chức năng mật) Cholecystectomy (Cắt túi mật) Chondrocalcinosi s (Hội chứng tạo sỏi trong mô liên kết) Hemochromatosis 5 (Hội chứng cở thể hấp thụ quá nhiều săt, bệnh di truyền) Bacteriocidal (Tác nhân diệt khuẩn) killing, destroying Tiêu diệt, hủy Latin Liên quan tới lông mao, lông mi, mí mắt Chỉ cái xung quanh cái khác Phía này < Latin (cilium), eyelash; eyelid Ciliary (Lông mi) Latin (circum), around Circumcision (Cắt bao quy đấu) cis- Of or pertaining to the cilia, the eyelashes; eyelids Denoting something as 'around' another on this side Clast Break Phá vỡ Greek κλαστός co- with, together, in association Liên kết, với,.. Latin col-, colo-, colono- Colon Liên quan tới đại tràng colp(o)- Of or pertaining to the vagina Liên quan tới âm đạo com- with, together Với, cùng -cidal, -cide cilicircum- Latin (cis) Ancient Greek κόλπος (kólpos), bosom, womb; hollow, depth Latin Contra Against Chống lại Latin cor- with, together -- cor-, core-, coro- Of or pertaining to eye's pupil Liên quan tới con ngươi Latin Ancient Greek κόρη (kórē), girl, doll; pupil of the eye cordi- Of or pertaining to the heart [Uncommon as a prefix] Liên quan tới tim Latin (cor, cordi-), heart cornu- Applied to processes and parts of the body describing them likened or similar to horns Bộ phận cơ thể đk mô tả như sừng Of or pertaining to the ribs cox- Of or relating to the hip, haunch, or hip-joint Colposcopy (Soi cổ tử cung) Contraindicate (Chỉ ra nguy hiểm hoặc tác dụng phụ) Latin (cornū), horn cost(o)- osteoclast ( TB tiêu xương) Coenzymes (Enz liên kết với 1 tiểu phân k phải protien) Colonoscopy (Nội soi đại tràng) Liên quan tới xương sườn Liên quan tới mông, khớp mông Latin (costa), rib Latin (coxa), hip crani(o)- Belonging or relating to the cranium Liên quan tới hộp sọ Latin (cranium) < Ancient Greek κρᾱνίον (krānion), the cranium, skull, bones enclosing the brain -crine to secrete Tiết εκκρίνει ecrine cry(o)- Cold Lạnh Greek κρύος cutane- Skin Da, bì Latin cutis cyan(o)- Denotes a blue color Chỉ màu xanh cyan ( chi tiết màu này trên google) Ancient Greek κύανος, κυάνεος (kýanos, kyáneos), blue cycl- circle, cycle Vòng Greek κύκλος (kuklos) Corectomy (Phẩu thuật con ngươi) Commotio cordis (Tim ngừng đập do 1 tác động mạnh vào tim) Costochondral (sụn sườn) Coxitis ( Viêm khớp hông) Craniology ( Nghành nghiên cứu hộp sọ) Endocrine (Nội tiết) Cryoablation (Cắt bỏ mô bằng nhiệt đọ siêu lạnh) Subcutaneous (dưới da) Cyanopsia (1 bệnh mù màu, nhìn tats cả thành màu xanh) 6 cyph(o)- Denotes something as bent (uncommon as a prefix) Biểu thị 1 vật cong, một dạng khác không phổ biến của kyph(o)- Ancient Greek (kȳphós), hunchback cyst(o)-, cyst(i)- Of or pertaining to the urinary bladder Liên quan quang Ancient Greek κύστις (kýstis); bladder, cyst cyt(o)- Cell Tb Greek κύτος -cyte Cell -- Greek tới bàng κυφός bent, Cyphosis (=Kyphosis, gù lưng) Cystotomy ( Phẩu thuật cắt bàng quang) Cytokine ( Proteins đk TB tiết ra để truyền đạt tín hiệu vs TB khác) Leukocyte (Bạch cầu) 7 D Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ dacryo- Tear Nước mắt Greek δάκρυ dactyl(o)- Of or pertaining to a finger, toe Liên quan tới ngón tay, ngón chân Ancient Greek δάκτυλος (dáktylos), finger, toe de- away from, cessation Xa, chấm dứt dent- Of or pertaining to teeth Liên quan tới răng Latin deLatin (dens, tooth Ancient Greek δέρματdémat-), skin, skin dentis), δέρμα, (dérma, human dermat(o)-, derm(o)- Of or pertaining to the skin Liên quan tới da -desis Binding Buộc, giữ, cố định Greek δέσις (desis) dextr(o)- right, on the right side Bên phải Latin dexter di- Two 2 Greek δι- di- apart, separation Tách, tháo dia- (same as Greek mean) Xuyên, cắt qua,... dif- apart, separation Of or pertaining to the finger [rare as a root] -- Latin Ancient Greek διά (diá), through, during, across Latin Latin (digitus), finger, toe digit- Liên quan tới ngón tay -dipsia Suffix mean "(condition of) thirst"' Khát dis- separation, taking apart -- Latin dis- dors(o)-, dors(i)- Of or pertaining to the back Liên quan tới Lưng Latin (dorsum), back duodeno- duodenum, twelve: upper part of the small intestine (twelve inches long on average), connects to the stomach Tá tràng Latin duodeni dynam(o)- force, energy, power Quyền lực, sức mạnh, năng lượng Greek (dunamis) -dynia Pain Đau dys- bad, difficult Tồi tệ, khó Greek δυσ- Dacryorrhea (chảy nhiều nước mắt) Dactylology ( Ngôn ngữ cử chỉ cho ng câm điếc) Dentist (Nha sĩ) Dermatology liễu) (Da Arthrodesis (cố định khớp) Dextrocardia (Tật tim ở bênh phải) Diplopia (chứng nhìn đôi) Diastasis (giai đoạn giữa of 1 nhịp tim) Digit (ngón tay, chân) polydipsia (Hội chứng khát nước quá mức) Dissection (Bóc tách) dorsal (lưng), Dorsocephalad (về phái sau đầu) Duodenal atresia (Hẹp tá tràng) δύναμις Vulvodynia (đau mãn tính âm hộ) Dysphagia (chứng khó nuốt) 8 E Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ -eal ec- pertaining to out, away Liên quan tới... Ra xa Latin Greek ἐκ- (ek-) ect(o)- outer, outside Bên ngoài Greek ἐκτός -ectasis, -ectasia expansion, dilation Mở rộng, dãn Ancient Greek ἔκτασις -ectomy Denotes a surgical operation or removal of a body part. Resection, excision Phẩu thuật cắt bỏ 1 hay toàn Ancient Greek bộ (ectomē), excision -emesis vomiting condition Nôn, ói Greek ἕμεσις Trạng thái, tình trạng máu Greek blood Liên quan tới não, xem thêm Cerebro Ancient Greek ἐγκέφαλος (enképhalos), the brain Encephalogram (Não đồ) Ancient Greek ἐνδο(endo-), inside, internal Eosin comes from Eos, the Greek word for 'dawn' and the name of the Greek Goddess of the Dawn. Ancient Greek ἔντερον (énteron), intestine Ancient Greek ἐπι- (epi-), before, upon, on, outside, outside of Ancient Greek ἐπίσιον(epísion), the pubic area, loins; vulva Ancient Greek ἐρυθρός (erythros), red Endocrinology (Nội tiết học) Eosinophil granulocyte (Thiếu hụt bất thường bạch cầu có hạt trong máu) Gastroenterology ( Ruột học ??? O.o) Epistaxis (chảy máu cam),, epidural (ngoài màng cứng) -emia encephal(o)endo- blood condition (AmE) Of or pertaining to the brain. Also see Cerebro. Denotes something as 'inside' or 'within' Chỉ cái bên trong ἀν-αιμία, ἐκτομή without eosin(o)- Red Màu đỏ enter(o)- Of or pertaining to the intestine Liên quan tới ruột epi- [Same as Greek Mean: on, upon] Bên ngoài, trước, trên episi(o)- Of or pertaining to the pubic region, the loins Liên quan tới vùng âm hộ erythr(o)- Denotes a red color Chỉ màu đỏ gullet (AmE) Thực quản Cảm giác true, good, well, new Đúng, tốt, mới Greek ex- Out of, away from Ra khỏi, đi từ, lồi ra ngoài Latin exo- Denotes something as 'outside' another Bên ngoài cái khác Ancient Greek ἐξω- (exo-), outside of, external extra- outside Ngoài Latin Hematemesis (Nôn ra máu) Anemia (Bệnh thiếu máu) Greek αἴσθησις eu- Mastectomy (Cắt bỏ vú) Greek οἰσοφάγος sensation (AmE) Ectopic pregnancy (Thai ngoài tử cung) Bronchiectasis (Giản phế quản) -esophageal, -esophago esthesio- Episiotomy (Cắt taanngf sinh môn) Erythrocyte cầu) (hồng Eukaryote ( Nhân thật) Exophthalmos (Lồi mắt) Exoskeleton (Bộ xương ngoài) Extradural hematoma (Tích tụ máu ngoài màng cứng trên não) 9 F Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt faci(o)- Of or pertaining to the face Liên quan tới mặt fibr(o) fiber Sợi filli- fine, hair like -form, -iform Used to form adjectives indicating 'having the form of' Như tóc Hình thành tính từ chỉ có hình dạng, hình thức... Khu vực, kênh, rãnh trống rỗng Từ gốc Latin (faciēs), the face, countenance fossa front- A hollow or depressed area; trench or channel Of or pertaining to the forehead Liên quan tới trán Ví dụ Facioplegia (Tê liệt mặt) Fibroblast (Sợi nguyên bào) Latin (forma), form, shape Latin (fossa), ditch, pit Latin (frōns, front-), the forehead Cuneiform (Dạng hình gai) fossa ovalis (Mở tĩnh mạch hiển) Frontonasal (chỉ xương trán và mũi) 10 G Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Galactorrhea ( Bệnh tiết Greek γάλα, γαλακτsữa ở nam giới hoặc phụ nữ chưa con) Ancient Greek γαστήρ Gastric bypass ( Một (gastēr), γαστρ-, phẩu thuật cắt bỏ 1 phần stomach, belly dạ dày) (1) Endogen ( Cây một lá mầm, mọc nhờ năng Ancient Greek -γενής lượng bên trong nó) (-genēs) < γεν-νάειν (2) Heterogenous ( (gen-náein), to be born không tương tự, k đồng nhất) Cardiogenic shock (Sốc Greek tim) Genu valgum ( nghiên Latin (genū), knee vào phía bên trong of đùi) galact(o)- milk Sữa gastr(o)- Of or pertaining to the stomach Liên quan tới dạ dày -gen (1) Denotes the sense 'born in, from' (2) Denotes the sense 'of a certain kind' 1. Chỉ sinh ra từ, trong... 2. Chỉ 1 loại nhất định -genic Formative, pertaining Hình thánh, liên quan tới to producing sản xuất genu- Of or pertaining to the knee Liên quan tới đầu gối gingiv- Of or pertaining to the gums Liên quan tới nướu glauc(o)- Denoting a grey or bluish-grey colour Chỉ màu xanh xám hoặc xám gloss(o)-, glott(o)- Of or pertaining to the tongue Liên quan tới lưỡi gluco- glucose -- glyco- sugar Đường gnath(o)- Of or pertaining to the jaw Liên quan tới hàm Ancient Greek γνάθος (gnáthos), jaw -gnosis knowledge Hiêu biết Greek gon(o)- seed, semen; reproductive Hạt, tinh dịch, sinh sản Ancient Greek γόνος Gonorrhea (Bệnh lậu) -gram, -gramme record or picture Bản thu hay hình ảnh (Biêu đò) Greek γράμμα (gramma) Angiogram ( Mạch đồ) -graph instrument used to record data or picture Dụng cụ để thu dữ liệu hay hình ảnh Ancient Greek -γραφία (-graphía), written, drawn, graphic interpretation Electrocardiograph Máy điện tim) -graphy process of recording Quá trình thu ghi gyn(aec)o- (BrE), gyn(ec)o- (AmE) woman Phụ nữ also, Latin (gingīva), gum Ancient Greek γλαυκός (glaukos), grey, bluish-grey Ancient Greek γλῶσσα, γλῶττα (glōssa, glōtta), tongue Greek γλυκός, sweet Greek γυνή, γυναικ- Gingivitis ( Viêm nướu) Glaucoma ( Bệnh tăng nhãn áp) Glossology ( Thiệt học) Glycolysis (đường phân) Gnathodynamometer ( Thiết bị đo sức mạnh hàm) diagnosis (chuẩn đoán), prognosis (tiên lượng) ( Angiography (Chụp động mạch) Gynecomastia (Rối loạn phát triển vú to bất thường ở nam giói) 11 H Tiền tố/Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Lang thang trong tâm trí Từ gốc Classical Latin to wander in mind Latin (hæma) < Ancient Greek αἵμα, αἱματ(haima, haimat-), blood halluc- to wander in mind hemat-, haemato(haem-, hem-) Of or pertaining to blood Liên quan tới máu hema or hemo- blood (AmE) Máu hemangi or hemangio- blood vessels Mô máu hemi- one-half 1/2 hepat- (hepatic-) Of or pertaining to the liver Liên quan tới gan heter(o)- Denotes something as 'the other' (of two), as an addition, or different Chỉ cái khác trong 2 cái, cái thêm vào, cái khác Ancient Greek ἕτερος (héteros), the other (of two), another; different hidr(o)- sweat Mồ hôi Greek ἱδρωτ- hist(o)-, histio- tissue Mô home(o)- similar Tương tự Greek ἱστός Ancient Greek ὅμοιος (homoios) Ancient Greek ὁμο(homo-), the same, common Incorrect Etymology < Latin (umerus), shoulder Ví dụ Hallucinosis (bệnh ảo giác) hom(o)- humer(o)hydr(o)hyperhyp(o)hyster(o)- Denotes something as 'the same' as another or common Of or pertaining to the shoulder (or [rarely] the upper arm) water Denotes something as 'extreme' or 'beyond normal' Denotes something as 'below normal' Of or pertaining to the womb, the uterus Greek Ancient Greek ἡμι(hēmi-), "half" Ancient Greek ἥπαρ, ἡπατο- (hēpar, hēpato-), the liver Chỉ 1 vật giống 1 cái khác hoặc phỏ biến Chỉ vai (hoặc có khi cánh tay trên) Nước Greek ὕδωρ Cực, quá k bình thường Duwois thường mức bình Liên quan tới tử cung Ancient Greek ὑπέρ (hyper), over, above; beyond, to the extreme Ancient Greek ὑπ(ο)(hypo-), below, under Ancient Greek ὑστέρα (hystéra), womb Hematology học) (huyết Hematological malignancy (Máu ác tính) Cerebral hemisphere (Bán cầu não) Hepatology học) (gan Heterogeneous (Không đồng nhất) Hyperhidrosis (Bệnh tăng đổ mô hôi) Histology (Mô học) Homeopathy (Vi lượng đồng căn) Homosexuality Đồng tính) Humerus tay) ( (x.cánh Hydrophobe căng bê mặt) (sức Hypertension huyết áp) (Cao Hypovolemia (giảm khối lượng máu) Hysterectomy (Cắt bỏ tử cung) 12 I Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Tình trạng Greek -ίασις Mydriasis (Giản đồng tử) Chỉ y học, bác si (tiền tó ít phổ biến, hậu tố -iatry phổ biến hơn) Ancient Greek ἰᾱτρός (iātrós), healer, physician Iatrochemistry (Hóa y) -ic condition Of or pertaining to medicine, or a physician [uncommon as a prefix; common as as suffix, see -iatry] Denotes a field in medicine of a certain body component pertaining to Liên quan đến Ancient Greek ἰᾱτρός (iātrós), healer, physician Greek -ικός (-ikos) -icle small Nhỏ Latin -ics organized treatment Tổ chức nghiên cứu, điều trị idio- self, one's own Tự.. Latin -ica < Greek < -ικά Greek ἴδιος, idios, "one's own" ileo- ileum Hồi tràng Greek ἰλεός infra- below Dưới Latin inter- between, among Giữa, trong số Latin intra- within Trong Latin ipsi- same Giống Latin irid(o)- iris Mống mắt ischio- Of or pertaining to the ischium, the hip-joint Liên quan tới x.cụt, khớp hông Greek ἴρις Ancient Greek ἰσχιόν (ischión), hip-joint, ischium -ism condition, disease Tình trạng, bệnh -ismus spasm, contraction Co thắt Greek -ισμός iso- Denoting something being 'equal' Chỉ 1 cái j đó bằng Ancient Greek (ísos), equal -ist one who specializes in Người chuyên về... Greek -ιστής (-istes) -ite -itis the nature of, resembling inflammation Bản chất, giống như... Viêm Greek -ίτης -ium structure, tissue Cấu trúc, mô isch- Restriction Hạn chế, thiếu -i-asis iatr(o)- -iatry knowledge, as Chuyên khoa Greek ἴσχω Psychiatry (Tâm thần) Hepatic artery (Động mạch gan) Ovarian follicle (Buồng trứng nang) Obstetrics (Sản khoa) Idiopathic (tự phát) Ileocecal valve (van 1 động mạch ở hồi tràng, chưa học, đoán k ra) Infrahyoid muscles (cơ dưới móng, 4 cơ) Interarticular ligament(dây chằn gian sườn) Intracranial hemorrhage (xuất huyết nội sọ) Ipsilateral hemiparesis (yếu nửa người cùng bên) Iridectomy ( Cắt móng mắt) Ischioanal fossa ( hố chậu) Dwarfism (Lùn) Hemiballismus ( co thắt cơ, hay xãy ra ở chi trên) ἴσος Isotonic (Đẳng trương) Pathologist ( Nhà nguyên cứu bệnh học) Hermaphrodite (Lưỡng tính) Tonsillitis (Viêm amidan) Pericardium (màng ngoài of tim) Ischemia (Thiếu máu cục bộ) 13 K Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc kal/i potassium karyo- nucleus Hạt nhân Greek κάρυον, "nut" kerat(o)- cornea (eye or skin) Giác mạc Greek movement Chuyển động Greek κινέω koil(o)- hollow Trống rỗng Greek κοῖλος (koilos) kyph(o)- humped Bướu, gù Greek κυφός Ví dụ Kali kin(e)-, kinesi(o)- kin(o), Eukaryote (Nhân thật) Keratoscope (Thiệt bị kiểm tra độ cong giác mạc) Kinesthesia (nhận thức về chuyển động trong không gian) Koilocyte(Tb rỗng) Kyphoscoliosis (cong vẹo cột sống) 14 L Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anha Anh-Việt Từ gốc labi(o)- Of or pertaining to the lip Liên quan tới môi Latin (labium), lip lacrim(o)- tear Nước mắt Latin lact(i)-, lact(o) milk Of or pertaining to the abdomen-wall, flank Of or pertaining to the larynx, the lower throat cavity where the voice box is Sữa Liên quan tới sườn, bụng, hông Latin Ancient Greek λαπάρᾱ (lapárā), flank Liên quan tới thanh quản Ancient Greek λάρυγξ, λαρυγγ(lárynx, laryng-), throat, gullet latero- lateral Bên Latin lei(o)- smooth Mịn, trơn Greek λεῖος -lepsis, -lepsy attack, seizure Tấn công,, bắt giữ Greek λῆψις lept(o)- light, slender Nhẹ, mãnh leuc(o)-, leuk(o)- Denoting a white color Biểu thị màu trắng Greek λεπτός (leptos) Ancient Greek λευκός (leukos), white, bright lapar(o)- laryng(o)- lingu(a)-, lingu(o)lip(o)lith(o)log(o)-logist -logy Of or pertaining to the tongue fat stone, calculus speech Denotes someone who studies a certain field: _____-logy Denotes the academic study or practice of a certain field; The study of Liên quan tới lưỡi Latin (lingua), tongue Béo Đá, giải Phát biểu Biểu thị người nghiên cứu -logy của ngành đó Biểu thị sự nghiên cứu, học tập of 1 ngành nhất định Greek λίπος Greek λίθος Greek λόγος Ancient Greek λογιστής (logistēs), studier, practitioner Ancient Greek λόγoς (logos) study lymph(o)- lymph Bạch huyết Greek λέμφος, λύμφη lys(o)-, -lytic -lysis dissolution Destruction, separation Giải thể Phá hủy, tách Greek Greek λύσις Ví dụ Labiodental (thuộc về môi) Lacrimal canaliculi (Ống lệ) Lactation (Cho con bú) Laparotomy (Mỡ bụng) Larynx (Thanh quản) Lateral pectoral nerve (Tk ngực bên) Leiomyoma (khối u lành tính cơ trơn) Epilepsy (bệnh động kinh), narcolepsy (chứng ngủ rũ) Leukocyte (Bạch cầu) Linguistics (Ngôn ngữ học) Liposuction (Hút mỡ) Lithotripsy (tán sỏi) pathologist (bác sĩ giải phẩu bệnh) hematology (huyết học), urology (Tiết niệu) Lymphedema (phù bạch huyết) Lysosome Paralysis (tê liệt) 15 M Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc Ví dụ Macrophage (đại thực báo) Osteomalacia (loáng xương) Mammogram (chụp x-quang vú) macr(o)- large, long Lớn, dái Greek μακρός -malacia softening Làm mềm, Greek μαλακία Liên quan tới vú Latin (mamma), udder Liên quang tới núm vú Latin (mammilla), nipple Liên quan tới bàn tay Latin (manus), hand Manufacture (Sản xuất) mast(o)- Of or pertaining to the breast Liên quan tới vú Ancient Greek μαστός (mastós), breast, women's breast; man's pectoral muscle Mastectomy (Cắt bỏ vú) meg(a)-, megal(o)-, -megaly enlargement Mở rộng, phát to ra Greek μέγας Splenomegaly to) melan(o)- black color Màu đen Ancient Greek μέλας, μελανο- (melas, melano-), black; dark Melanin mamm(o)mammill(o)manu- Of or pertaining to the breast Of or pertaining to the nipple Of or pertaining to the hand breast; (Lách erythromelalgia (cảm giác đau nhói như bị bỏng, tăng nhiệt độ và mẫn đỏ) Meningitis (Viêm màng náo) merocrine (tiết các TB mà không làm tuyến bị hư hại), meroblastic(sự phân tách 1 phần) melos extremity Cuối Ancient Greek μέλος mening(o)- membrane Màng Greek μῆνιγξ, μηνιγγ- mero- part 1 phần, bộ phận Greek μέρος (meros), part mes(o)- middle Giữa meta- after, behind instrument used to measure or count process of measuring Pertaining to conditions or instruments of the uterus denoting something as small, or relating to smallness Sau Ancient Greek (mesos), "middle" Greek μετά Dụng cụ đo, tính Greek μέτρον Quá trình đo Greek -μετρία Metacarpus ( x.bàn tay) Sphygmomanometer (Máy đo huyết áp) Optometry (Kiểm định) Trạng thái hoặc dụng cụ tử cung Ancient Greek μήτρᾱ (mētrā), womb, uterus Metrorrhagia huyết) Nhỏ Ancient Greek (mikros), small Microscope (Kính hiển vi) mon(o)- single Đơn Greek μονός morph(o)- form, shape Dạng, hình Greek μορφή muscul(o)- muscle Cơ Latin my(o)- Of or relating to muscle Liên quan tới cơ myc(o)- fungus Nấm myel(o)- Of or relating to Liên quan tới tủy xương -meter -metry metr(o)- micro- μέσος μικρός Mesoderm (Trung bì) (băng Infectious mononucleosis ( Đơn nhiễm) Morphology (Hình thái học) Musculoskeletal system (Hệ thống cơ xương) Ancient Greek μῦς, μυ(mys, my-), muscle; Myoblast (TB tiền cơ) mouse; mussel Onychomycosis (Nâm Greek μύκης, μυκητmóng tay, chân) Ancient Greek μυελόν Myeloblast (TB chưa 16 bone marrow (myelon), bone-marrow myring(o)- eardrum Màng nhỉ Latin myringa myx(o)- mucus Chất nhày Greek μύξα marrow; trưởng thành trong tủy xương , là tiền thân of bạch cầu hạt) Myringotomy (Phẩu thuật cắt bỏ dịch hay thoát mũ màng nhỉ) Myxoma (U niêm, u non) 17 N Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Anh-Việt Từ gốc narc(o)- numb, sleep Ngủ, tê Greek νάρκη nas(o)- Of or pertaining to the nose Liên quan tới mũi Latin (nāsum), nose necr(o)- death Chết Greek νεκρός neo- new Mới Greek νέος nephr(o)- nerv- Of or pertaining to the kidney Of or pertaining to nerves and the nervous system [Uncommon as a root: neuro- mostly always used] Liên quan tới thận Liên quan tới thần kinh hay hệ thống thần kinh (Không phỏ biến bằng neuro-) neur(i)-, neur(o)- Of or pertaining to nerves and the nervous system -- normo- normal Bình thường Ancient Greek νεφρός (nephrós), kidney Latin (nervus), tendon; nerve; Cognate with the Greek νευρον (neuron) (see below) Ancient Greek νεῦρον (neuron), tendon, sinew; nerve Latin Ví dụ narcolepsy (chứng ngủ rũ) Nasal ( thuộc về mũi, mũi) Necrotizing fasciitis (Hoại tử gân chân) Neoplasm (U mới hình thành) Nephrology Nerve (Thần kinh) Neurofibromatosis ( Hội chứng u mềm dưới da và trong hệ thần kinh) Normocapnia (Trạng thái CO2 trong máu ở múc bình thường) 18 O Tiền tố/ Hậu tố Anh-Anh Từ gốc Ví dụ Liên quan tới mắt Latin (oculus), the eye Oculist (Bác sĩ nhãn khoa) Of or pertaining to teeth Liên quan tới Răng Ancient Greek ὀδούς, ὀδοντ- (odoús, odont-), tooth orthodontist ( Bác sĩ chỉnh răng) odyn(o)- pain Đau Greek ὀδύνη Stomatodynia khoang miệng) -oesophageal, oesophago- (BrE) gullet Cuốn họng Greek οἰσοφάγος ocul(o)- Of or pertaining to the eye odont(o)- Anh-Việt (Đau Sarcoidosis ( Hội chứng ảnh hưởng nhiều cơ quan khác nhau, dẫn tới u hạt) -oid resemblance to Tương đòng với Greek -οειδής ole small or little Denoting something as 'having little, having few' Of or pertaining to the shoulder Nhỏ, ít Latin Chỉ cái nhỏ, ít, vài Ancient Greek ὀλίγος (oligos), few Oligotrophy (suy dinh dưỡng) Liên quan tới vai Ancient Greek ὠμός (ōmos), shoulder Omoplate (x.vai) -oma (singular), -omata (plural) tumor, mass, collection Khối u, khối lượng Greek -ωμα Sarcoma(U mô liên kết), Teratoma( u lan) omphal(o)- Of or pertaining to the navel, the umbilicus Liên quan tới rốn onco- tumor, bulk, volume U, lớn onych(o)- Of or pertaining to the nail (of a finger or toe) Liên quan tới móng tay, chân oo- Of or pertaining to the an egg, a woman's egg, the ovum Liên quan tới trứng oophor(o)- Of or pertaining to the woman's ovary Liên quan tới buồng trứng ophthalm(o)- Of or pertaining to the eye Liên quan tới mắt optic(o)- Of or relating to chemical properties of the eye Liên quan đặc tính hóa học of mắt) or(o)- Of or pertaining to the mouth Liên quan tới miệng orchi(o)-, orchid(o)-, orch(o)- testis Tinh hoàn orth(o)- Denoting something as straight or correct Chỉ đến nhứng cái đúng và thẳng a condition, disease or increase bony bone bone Tình trạng, bệnh tật hoặc tăng Xương - olig(o)om(o)- -osis osseoossiost(e)-, oste(o)- Ancient Greek ὀμφαλός (omphalós), navel, belly-button Greek ὄγκος Ancient Greek < ὄνυξ, ὀνυχο(ónyx, ónycho-), nail; claw; talon Ancient Greek ᾠόν, ᾠο- (ōón, ōo-), egg, ovum Neoclassical Greek ᾠοφόρον (ōophóron), ovary, egg-bearing Ancient Greek ὀφθαλμός (ophthalmós), the eye Middle French (optique) < Greek ὀπτικός (optikós); Cognate with Latin oculus, relating to the eye Omphalotomy Oncology (U học) Onychophagy (thói quen cắn móng tay) Oogenesis(sự hình thành và phát triển của trứng) Oophorectomy Ophthalmology khoa) (Nhãn Opticochemical Latin (ōs, or-), mouth Oral (miệng) Greek ὀρχις (orkhis, orkhi-) Ancient Greek ὀρθός (orthos), straight, correct, normal Orchiectomy, Orchidectomy Greek -ωσις Psychosis (tâm thần) Latin Latin Greek ὀστέον Osteoporosis Orthodontist chỉnh răng) (Bác sĩ (Loãng 19 xương) ot(o)-ous ovari(o)ovo-, ovi-, ovoxooxy- Of or pertaining to the ear pertaining to Of or pertaining to the ovaries Of or pertaining to the eggs, the ovum addition of oxygen sharp, acid, acute, oxygen Liên quan tới tai Liên quan tới Liên quan tới buồng trứng Liên quan tới trứng Bổ sung Oxi Nét, acid, cấp tình, oxy... Ancient Greek οὖς, ὠτ(ous, ōt-), the ear Latin -osus Otopathy (bệnh of tai) Latin (ōvarium), ovary Ovariectomy Latin (ōvum), ovum Greek ὀξύς Ovogenesis (Quá trình hình thành giao tử cái) egg, Greek ὀξύς 20