Lêi më ®Çu
NÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ngµy cµng héi nhËp víi
nÒn kinh tÕ thÕ giíi.C¸c vÊn ®Ò vÒ xuÊt nhËp khÈu,vÒ
®Çu t níc ngoµi ®ang lµ nh÷ng chñ ®IÓm cho c¸c cuéc héi
th¶o kinh tÕ ë ViÖt Nam .Lµm sao ®Ó t¨ng cêng gi¸ trÞ
xuÊt nhËp khÈu ,thu hót ®Çu t ®ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng
quan t©m cho nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch .
Nh×n nhËn vÊn ®Ò xuÊt nhËp khÈu ,®Çu t chóng ta
kh«ng thÓ bá qua vÊn ®Ò vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, mét thíc ®o
gi¸ trÞ cña dång tiÒn nµy b»ng ®ång tiÒn kh¸c.B¹n cã bao
giê nghÜ r»ng tû gi¸ sÏ ¶nh háng ®Õn cuéc sèng cña b¹n
nh thÕ nµo cha,gi¶ sö b¹n lµ mét nhµ xuÊt khÈu ViÖt nam
b¹n vay ng©n hµng 1 triÖu USD (=15 tû VND) ®Ó nhËp
khÇu,khi b¹n b¸n ®îc hµng b¹n thu ®îc 16 tû VND tuy nhiªn
lóc nµy tû gi¸ lµ 20000VND/1USD b¹n ®· bÞ lç Ýt nhÊt 3 tû
®ång vµ ®IÒu ®ã cã thÓ khiÕn b¹n trë thµnh kÎ ®øng ®êng.HiÓu biÕt vÒ tû gi¸ vµ dù do¸n ®óng sù biÕn ®éng vÒ
tû gi¸ lµ thµnh c«ng cña nhiÒu doanh nghiÖp,bëi vËy míi
h×nh thµnh c¸c phßng kinh doanh ngo¹i tÖ ë c¸c ng©n
hµng.VÊn ®Ò tû gi¸ cßn ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò
xuÊt nhËp khÈu.NÕu ®ång tiÒn ViÖt nam mµ lªn gi¸ sÏ bÊt
lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu bëi hµng ho¸ viÖt nam ®· ®¾t lªn
mét c¸ch t¬ng ®èi,ngîc l¹i sÏ lµm cho c¸c nhµ nhËp khÈu
bÊt lîi.
Tõ thùc tÕ trªn em xin t×m hiÓu ®Ò tµi vÒ "Tû gi¸
hèi ®o¸i vµ vÊn ®Ò tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam hiÖn
1
nay” nh»m gióp cho qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu sau
nµy cña b¶n th©n vµ cho b¹n bÌ quan t©m n¾m râ h¬n vÒ
vÊn ®Ò nµy.
Trong qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin cßn nhiÒu h¹n chÕ
do vËy cã thÓ cßn nhiÒu sai sãt mong c¸c b¹n th«ng c¶m vµ
tr©n thµnh gãp ý.
Em xin c¶m ¬n TS TrÇn §¨ng Kh©m ®· híng dÉn vµ
gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy !
Trang
Môclôc
1
Më ®Çu
2
Néi dung
3
Ch¬ng I: Tæng quan chung vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i
3
I.
3
Mét sè vÊn ®Ò vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸c kh¸i
niÖm liªn quan
1.
ThÞ trêng ngo¹i hèi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i
3
2.
Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ
4
3.
C¸c nh©n tè t¸c ®éng lªn qu¸ tr×nh h×nh
4
thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i
II.
C¸c hÖ thèng tû gi¸
5
1.
ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh
5
2.
ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh Bretton Woods
6
3.
Sù can thiÖp cña nhµ níc vµo hÖ thèng tû gi¸
10
hèi ®o¸i
Ch¬ng
HÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam
14
S¬ lîc vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam
14
II:
I.
2
Tõ n¨m 1955 ®Õn nay
II.
VÊn ®Ò tû gi¸ hiÖn nay
Ch¬ng
Nh÷ng gi¶ ph¸p hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸
III:
hèi ®o¸i
I.
Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i trong viÖc ®iÒu chØnh
20
22
tû gi¸ hèi ®o¸i trong thêi gian qua
II.
C¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû
23
gi¸ hèi ®o¸i
KÕt luËn
27
Danh muc tµi liÖu tham kh¶o
28
PhÇn II: Néi dung
Ch¬ng I
tæng quan chung vÒ hÖ thèng
tû gi¸ hèi ®o¸i
I. Mét
sè vÊn ®Ò vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸c kh¸i niÖm cã liªn
quan.
§Ó cã thÓ ®i s©u nghiªn cøu tû gi¸ hèi ®o¸i, tríc hÕt
chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt mét sè kh¸i niÖm cã liªn quan
®Õn vÊn ®Ò nµy.
1. ThÞ trêng ngo¹i hèi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i.
V× c¸c níc kh¸c nhau th× sö dông nh÷ng ®ång tiÒn
kh¸c nhau hay nh÷ng ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau
nªn khi muèn më réng quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ th× cÇn
ph¶i cã mét n¬i ®Ó cã thÓ trao ®æi tiÒn gi÷a c¸c níc víi
nhau, ®ã chÝnh lµ thÞ trêng ngo¹i hèi. Nh vËy thÞ trêng
3
ngo¹i hèi lµ thÞ trêng quèc tÕ trong ®ã ®ång tiÒn quèc gia
nµy cã thÓ ®æi lÊy tiÒn cña quèc gia kh¸c.
Th«ng thêng tû gi¸ hèi ®o¸i ®îc hiÓu lµ sè lîng ®¬n vÞ
néi tÖ cÇn thiÕt ®Ó mua mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ trªn thÞ trêng ngo¹i hèi; lµ hÖ sè quy ®æi cña mét ®ång tiÒn nµy
sang mét ®ång tiÒn kh¸c ®îc x¸c ®Þnh bëi mèi quan
hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng tiÒn tÖ. Trong kinh tÕ häc khi
ph©n tÝch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, ngêi ta thêng sö dông c¸c kÝ
hiÖu sau :
* e-Tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång néi tÖ tÝnh theo ®ång
tiÒn níc ngoµi
* E-Tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång ngo¹i tÖ tÝnh theo ®ång
néi tÖ
ChÝnh s¸ch tû g¸ hèi ®o¸i cña mçi quèc gia thêng liªn
quan ®Õn søc c¹nh tranh quèc tÕ cña quèc gia ®ã. NÕu e
gi¶m tûc lµ gi¸ trÞ cña ®ång néi tÖ gi¶m th× gi¸ c¶ cña
hµng ho¸ trong níc sÏ rÎ t¬ng ®èi so víi gi¸ c¶ cña hµng ho¸
ë níc ngoµi, v× thÕ xuÊt khÈu sÏ cã xu híng t¨ng, nhËp khÈu
cã xu híng gi¶m, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña quèc gia nµy t¨ng
lªn.
2. Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ.
Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cßn gäi lµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ.
§Ó hiÓu ®îc vÊn ®Ò nµy ph¶i ph©n biÖt ®îc tû gi¸ hèi
®o¸i danh nghÜa vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc. Tû gi¸ hèi ®o¸i
danh nghÜa lµ mét kh¸i niÖm tiÒn tÖ ph¶n ¸nh møc gi¸ t¬ng ®èi cña hai ®ång tiÒn trong khi tû gi¸ hèi ®o¸i thùc l¹i
4
ph¶n ¸nh møc gi¸ t¬ng ®èi gi÷a hai lo¹i hµng ho¸. ChÝnh
x¸c h¬n, tû gi¸ hèi ®o¸i thùc lµ møc gi¸ t¬ng ®èi cña
nh÷ng hµng ho¸ mËu dÞch t¬ng øng víi c¸c hµng hãa phi
mËu dÞch. Nh vËy ®iÓm c©n b»ng cña tû gi¸ thùc sÏ t¬ng
øng víi gi¸ so s¸nh gi÷a hµng ho¸ th¬ng m¹i ho¸ vµ hµng
ho¸ kh«ng th¬ng m¹i ho¸ ®em l¹i ®ång thêi sù c©n b»ng
néi vµ c©n b»ng ngäai. C©n b»ng néi cã nghÜa lµ thÞ trêng hµng ho¸ kh«ng th¬ng m¹i ho¸ ®îc thanh to¸n liªn tôc,
c©n b»ng ngo¹i cã nghÜa lµ th©m hôt c¸n c©n v·ng lai ®îc
tµi trî mét c¸ch bÒn v÷ng tõ luång vèn níc ngoµi.
Mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt cña tû gi¸
hèi ®o¸i thùc (RER) lµ vÞ trÝ c¹nh tranh quèc tÕ cña quèc
gia cã ®ång tiÒn t¬ng øng. Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc gi¶m
xuèng ph¶n ¸nh møc t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt cña nh÷ng hµng
ho¸ mËu dÞch trong níc. NÕu kh«ng cã sù t¨ng gi¸ t¬ng
øng ë c¸c quèc gia kh¸c th× viÖc ®ã ®ång nghÜa víi viÖc
suy gi¶m vÞ trÝ c¹nh tranh ®ã : hä s¶n xuÊt hµng ho¸ mËu
dÞch kÐm hiÖu qu¶ h¬n c¸c níc kh¸c.
3. C¸c nh©n tè t¸c ®éng lªn qu¸ tr×nh h×nh
thµnh tû gi¸.
Trªn thùc tÕ, sù h×nh thµnh quan hÖ tû gi¸ lµ t¸c ®éng
cña nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan. Tuy cã nh÷ng
m©u thuÉn trong ph¬ng ph¸p nghiªn cøu, tiÕp cËn vµ
®¸nh gi¸ vai trß, tÝnh chÊt, ph¬ng thøc cêng ®é, tèc ®é
t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè cô thÓ, song nh×n chung cã mét
sè yÕu tè quan träng, trùc tiÕp cÊu thµnh NP vµ t¸c ®éng
lªn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ã lµ:
5
-Søc mua cña c¸c ®¬n vÞ tiÒn tÖ vµ tèc ®é l¹m ph¸t ë
c¸c níc.
-Tr¹ng th¸i c¸n c©n thanh to¸n ¶nh hëng ®Õn cung
cÇu ngo¹i tÖ, th«ng qua ®ã t¸c ®éng lªn møc tû gi¸ vµ kÐo
theo sù dao ®éng cña tû gi¸ lÖch khái søc mua cña ®ång
tiÒn.
-Chªnh lÖch møc gi¸ gi÷a c¸c níc, gi÷a thÞ trêng tÝn
dông néi ®Þa vµ quèc tÕ.
-Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c thÞ trêng tµi chÝnh,
ngo¹i hèi vµ c¸c xu híng nghiÖp vô ®Çu c¬ ¶nh hëng ®Õn
tû gi¸.
-HÖ sè tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c ®ång tiÒn trªn thÞ trêng
Tµi chÝnh trong níc vµ quèc tÕ.
- C¸c ph¬ng thøc, c«ng cô ®iÒu chØnh, c¸c chÝnh s¸ch
can thiÖp cña Nhµ níc.
- C¸c có sèc kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi vµ c¸c chÝnh s¸ch
lín cña Nhµ níc trong lÜnh vùc kinh tÕ, tµi chÝnh tiÒn tÖ.
II. C¸c hÖ thèng tû gi¸.
Tû hèi ®o¸i cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶ c¸c
®èi tîng tham gia vµo c¸c giao dÞch ®èi ngo¹i cho dï ®ã lµ
nhµ th¬ng m¹i hay nhµ ®Çu t. Tû gi¸ hèi ®o¸i còng cã vai
trß trung t©m trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong ®ã tû gi¸ cã
thÓ lµ môc tiªu hay c«ng cô hay chØ ®¬n thuÇn lµ mét chØ
sè... phô thuéc vµo c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña mçi quèc gia.
Møc ®é can thiÖp kh¸c nhau cña nhµ níc kh¸c nhau ®Õn tû
gi¸ hèi ®o¸i ®· t¹o nªn nh÷ng c¬ chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i kh¸c
6
nhau gi÷a c¸c quèc gia. Cã hai c¬ chÕ tû gi¸ c¬ b¶n lµ: c¬
chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh (vµo vµng, vµo mét ®ång tiÒn
hay mét nhãm ®ång tiÒn) vµ c¬ chÕ tû gi¸ th¶ næi (tû gi¸
®îc x¸c ®Þnh dùa vµo cung cÇu trªn thÞ trêng). Mçi quèc
gia trong mét thêi k× kh¸c nhau cã sù lùa chän kh¸c nhau
vÒ møc ®é cè ®Þnh th¶ næi tû gi¸ hèi ®o¸i hay cã sù dung
hoµ nµo ®ã vÒ sù cè ®Þnh hay th¶ næi tû gi¸ hèi ®o¸i.
§iÒu nµy ®· ®a ®Õn c¸c nguyªn t¾c kh¸c nhau vÒ ®iÒu
hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i hay c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan kh¸c
cña mçi quèc gia. Sù kh¸c nhau ®ã ®· t¹o nªn sù ®a d¹ng
vÒ c¬ chÕ tû gi¸ hèi ®o¸i ë trªn thÕ giíi.
1. ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh.
Môc ®Ých cña quan ®iÓm gi÷ tû gi¸ cè ®Þnh lµ ph¶i
gi÷ tû gi¶ hèi ®o¸i æn ®Þnh ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc
thÊp vµ cñng cè niÒm tin cña d©n chóng vµo ®ång tiÒn néi
®Þa. Khi sö dông chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh ngêi ta cã thÓ sö
dông c¸c hÖ thèng sau:
* ChÕ ®é b¶n vÞ vµng :
Trong chÕ ®é nµy chÝnh phñ cña mçi quèc gia cè ®Þnh
gi¸ vµng tÝnh b»ng tiÒn níc hä vµ duy tr× kh¶ n¨ng chuyÓn
®æi ®ång tiÒn trong níc thµnh vµng chÝnh phñ sÏ mua vµ
b¸n vµng nhiÒu b»ng møc mµ nh©n d©n muèn giao dÞch
t¹i gi¸ trÞ ngang gi¸ nµy vµ chÝnh phñ tu©n theo quy t¾c
nh»m g¾n liÒn ®ång tiÒn trong níc víi sè vµng nhµ níc cã.
ChÝnh phñ chØ cã thÓ ph¸t hµnh tiÒn b»ng c¸ch mua vµng
cña c«ng chóng, tøc lµ nÕu c«ng chóng chuyÓn ®æi tiÒn
giÊy cña hä thµnh vµng th× lîng tiÒn lu hµnh sÏ gi¶m ®i. Díi
7
chÕ ®é b¶n vÞ vµng kh¶ n¨ng cña chÝnh phñ trong viÖc
t¨ng møc cung tiÒn bÞ h¹n chÕ nghiªm ngÆt bëi yªu cÇu lµ
chØnh phñ ph¶i n¾m gi÷ mét gi¸ trÞ vµng t¬ng ®¬ng
trong kho b¹c.
ChÕ ®é b¶n vÞ vµng lµ mét chÕ ®é æn ®Þnh, ®ång
tiÒn rÊt Ýt khi bÞ mÊt gi¸, viÖc thanh to¸n nî nÇn gi÷a c¸c
quèc gia còng ®îc thùc hiÖn b»ng vµng nh vËy nã thùc sù
®Èm b¶o mét c¬ chÕ tù ®éng ®iÒu chØnh sù mÊt c©n
®èi trong th¬ng m¹i vµ thanh to¸n quèc tÕ. V× vËy chÕ ®é
nµy ®· ®îc sö dông hÇu nh suèt thÕ kû 19 vµ ®Çu thÕ kû
20 ë c¸c níc. B¶n vÞ vµng cã mét u ®iÓm lín vµ mét nhîc
®iÓm ®¸ng kÓ. B»ng c¸ch g¾n chÆt, nÕu kh«ng ph¶i lµ
hoµn toµn møc cung tiÒn néi ®Þa víi møc dù tr÷ vµng, b¶n
vÞ vµng thùc sù ®· lo¹i trõ viÖc ph¸t hµnh tiÒn liªn tôc trªn
quy m« lín vµ tØ lÖ l¹m ph¸t mét c¸ch thêng xuyªn cao. Tuy
nhiªn do c¬ chÕ chñ yÕu ®Ó phôc håi c«ng ¨n viÖc lµm
®Çy ®ñ lµ sù gi¶m gi¸ vµ tiÒn l¬ng néi ®Þa mµ ph¶i mÊt
nhiÒu n¨m ®Ó ®iÒu chØnh hoµn toµn theo møc gi¶m
®¸ng kÓ vÒ tæng cÇu cho nªn thêi k× cña b¶n vÞ vµng lµ
thêi k× trong ®ã c¸c nÒn kinh tÕ riªng lÎ dÔ bÞ tæn th¬ng
dÉn tíi nh÷ng giai ®o¹n suy tho¸i l©u dµi vµ s©u s¾c.
2. ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh Bretton Woods :
Díi chÕ ®é b¶n vÞ vµng, tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa ®îc cè ®Þnh mét c¸ch v« thêi h¹n. B©y giê chóng ta sÏ bµn
vÒ hÖ thèng ®iÒu chØnh h¹n chÕ, trong ®ã c¸c tû gi¸ hèi
®o¸i th«ng thêng ®îc cè ®Þnh nhng mét ®«i lóc c¸c níc ®îc phÐp thay ®æi tû gi¸ hèi ®o¸i cña m×nh. HÖ thèng nµy
8
®îc ra ®êi gÇn cuèi thÕ chiÕn thø hai trong mét héi nghÞ
®a quèc gia ®îc tæ chøc ë Brentton Woods New Hampshire
®Ó ho¹ch ®Þnh" mét hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i cã trËt tù
thuËn lîi cho luång th¬ng m¹i tù do". Theo hÖ thèng nµy tû
gi¸ chÝnh thøc gi÷a ®ång tiÒn cña c¸c níc thµnh viªn ®îc
h×nh thµnh trªn c¬ së so s¸nh hµm lîng vµng cña ®« la MÜ
(1 USD= 0,888671 gram vµng) vµ chØ ®îc phÐp dao ®éng
trong biªn ®é 1% cña tû gi¸ chÝnh thøc ®· ®îc ®¨ng kÝ t¹i
quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF v× thÕ hÖ thèng tû gi¸ nµy cßn ®îc biÕt víi ®Õn víi tªn gäi b¶n vÞ ®«la. Theo chÕ ®é b¶n vÞ
®« la, c¸c ®ång tiÒn ®îc chuyÓn ®æi theo ®«la chø kh«ng
ph¶i theo vµng. T¹i møc tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh, c¸c ng©n
hµng trung ¬ng cam kÕt mua hoÆc b¸n ®«la tõ nguån dù
tr÷ ngo¹i hèi hoÆc lîng ®«la hiÖn cã cña hä. Hä cam kÕt
can thiÖp vµo thÞ trêng ngo¹i hèi ®Ó b¶o vÖ tû gi¸ hèi
®o¸i cè ®Þnh theo ®ång ®«la.
Sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a b¶n vÞ vµng vµ b¶n vÞ ®«la
lµ ë chç kh«ng cßn sù ®¶m b¶o ®æi l¹i 100% ®èi víi ®ång
tiÒn néi ®Þa, c¸c chÝnh phñ cã thÓ in thªm tiÒn ®Ó lµm
t¨ng søc c¹nh tranh trong níc. NÕu t×nh tr¹ng th©m hôt
ng©n s¸ch kÐo dµi chÝnh phñ ph¶i dïng ngµy cµng nhiÒu
dù tr÷ ngo¹i hèi cña m×nh ®Ó trang tr¶i cho th©m hôt,
th× cuèi cïng ®Êt níc sÏ c¹n kiÖt dù tr÷ ngo¹i hèi, lóc ®ã
nhµ níc sÏ ph¶i ph¸ gi¸ tû gi¸ hèi ®o¸i cña m×nh chuyÓn
sang mét níc gi¸ trÞ ngang gi¸ thÊp h¬n theo ®«la ®Ó cè
g¾ng t¨ng thêng xuyªn søc c¹nh tranh vµ lo¹i trõ sù mÊt c©n
®èi c¬ b¶n trong thanh to¸n quèc tÕ.
9
Tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh, nÕu bÒn v÷ng hay ®îc coi lµ
bÒn v÷ng th× sÏ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó lËp
kÕ ho¹ch vµ tÝnh to¸n gi¸, nh vËy sÏ thóc ®Èy ®Çu t vµ th¬ng m¹i quèc tÕ; tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh t¹o ra sù h¹n chÕ
®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong níc v× do tû gi¸ hèi ®o¸i
cè ®Þnh nªn kh«ng khuyÕn khÝch sù lu©n chuyÓn vèn vµo
hay ra khái quèc gia vµ do ®ã kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã sù
quan t©m thêng xuyªn cña ng©n hµng trung ¬ng. Tû gi¸
hèi ®o¸i cè ®Þnh sÏ lµ tèi u nÕu c¸c ng©n hµng trung ¬ng
cã thÓ thùc hiÖn ®îc sù ®iÒu chØnh cho tíi møc tû gi¸ t¬ng
®èi c©n b»ng vµ thùc hiÖn viÖc cè ®Þnh tû gi¸ ë møc ®ã;
c¬ chÕ tû gi¸ cè ®Þnh trùc tiÕp ®Æt ra sù tu©n thñ ®èi víi
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ cã thÓ ®îc coi lµ phï hîp trong t×nh
huèng c¸c c«ng cô tµi chÝnh vµ thÞ trêng tµi chÝnh cha ph¸t
triÓn ®ñ møc cho sù vËn hµnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo
c¬ chÕ thÞ trêng.
Tuy nhiªn tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh trong trêng hîp thiÕu
tin cËy sÏ bÞ ¶nh hëng rÊt lín cña ®Çu c¬, ®iÒu nµy cã thÓ
dÉn tíi sù ph¸ vì hoµn toµn sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, æn ®Þnh
kinh tÕ hay ¶nh hëng tíi dù tr÷ ngo¹i hèi; tû gi¸ hèi ®o¸i cè
®Þnh cã thÓ lµm ngêi ta ph¶i tõ bá ®Çu c¬, do ®ã thÞ trêng sÏ buån tÎ, khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®©u lµ tû gi¸ hèi
®o¸i tèi u, hay hîp lý cho mét nÒn kinh tÕ, mÆc dï c¶
chÝnh phñ vµ nh©n hµng trung ¬ng ®Òu cÇn thiÕt ph¶i
hiÓu h¬n ai hÕt ®©u lµ møc c©n b»ng. Tû gi¸ hèi ®o¸i
danh nghÜa cè ®Þnh cã thÓ lµ quan träng nhng nã kh«ng
quyÕt ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ mµ nã chØ ®îc coi lµ
chØ sè hay môc tiªu quan träng mµ th«i. Duy tr× tû gi¸ hèi
10
®o¸i cè ®Þnh ®ßi hái ng©n hµng trung ¬ng ph¶i lu«n s½n
sµng can thiÖp vµo thÞ trêng ngo¹i hèi ®Ó ®¶m b¶o møc tû
gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh.Tuy nhiªn, khã cã thÓ ®a ra vÒ møc
®é cÇn can thiÖp nh thÕ nµo ®Ó t¸c déng vµo nÒn kinh tÕ
nh»m ®¹t ®îc môc tiªu can thiÖp. Ng©n hµng trung ¬ng
cÇn thiÕt ph¶i duy tr× mét møc nhÊt ®Þnh vÒ dù tr÷ ngo¹i
hèi, nh vËy chi phÝ vÒ qu¶n lý tµi s¶n sÏ lín. Tû gi¸ hèi ®o¸i
nµy còng phô thuéc vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña quèc gia
kh¸c, vµ ®ã lµ ®iÒu ®«i khi g©y bÊt lîi do viÖc g¾n ®ång
tiÒn b¶n tÖ vµo mét ®ång ngo¹i tÖ nµo ®ã.
* Tû gi¸ hèi ®o¸i th¶ næi:
Lµ tû gi¸ hèi ®o¸i ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së diÔn biÕn
cung cÇu. Cã hai lo¹i tû gi¸ th¶ næi lµ th¶ næi tù do vµ th¶
næi cã qu¶n lý. Chóng ta biÕt r»ng nÒn kinh tÕ c©n b»ng
dµi h¹n lµ ph¶i c©n ®èi c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi (tøc lµ
®Çy ®ñ viÖc lµm, xuÊt khÈu rßng b»ng kh«ng vµ tµi kho¶n
v·ng lai c©n b»ng) Nhu cÇu nhËp khÈu phô thuéc vµo møc
s¶n lîng trong níc vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ. Nhu cÇu xuÊt
khÈu phô thuéc vµo møc s¶n lîng ë níc ngoµi vµ tû gi¸ hèi
®o¸i thùc tÕ. Do ®ã khi nÒn kinh tÕ trong níc vµ níc ngoµi
®Òu ë trong t×nh tr¹ng c©n ®èi hoÆc ë møc s¶n lîng tiÒm
n¨ng,th× chØ cã mét tû gi¸ chÝnh thøc duy nhÊt ®ång thêi
t¬ng øng víi sù c©n b»ng bªn ngoµi.ë bÇt k× møc tû gi¸ hèi
®o¸i nµo cao h¬n nÒn kinh tÕ néi ®Þa còng cã søc c¹nh
tranh kÐm h¬n. NhËp khÈu sÏ cao h¬n vµ xuÊt khÈu sÏ thÊp
h¬n, nÒn kinh tÕ sÏ bÞ th©m hôt trong tµi kho¶n v·ng lai.
Ngîc l¹i ë bÊt k× mét møc tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ nµo thÊp
h¬n víi xuÊt khÈu cao h¬n vµ nhËp kh©ñ thÊp h¬n, nÒn
11
kinh tÕ néi ®Þa sÏ cã mét kho¶n thÆng d trong v·ng lai.
ChØ cã mét tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ duy nhÊt t¬ng øng víi sù
c©n ®èi bªn trong vµ bªn ngoµi.
12
Ch¬ng II
HÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam
I. S¬ lîc vÒ hÖ thèng tû gi¸ hèi ®o¸i ë ViÖt Nam tõ
n¨m 1955 ®Õn nay.
Trong giai ®o¹n tõ n¨m 1955 ®Õn 1989, mÆc dï nhiÒu
níc trªn thÕ giíi ®ang ¸p dông c¬ chÕ th¶ næi vµ th¶ næi
cã qu¶n lý, nhng c¸c níc x· héi chñ nghÜa, víi c¬ chÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung, nhµ níc lu«n can thiÖp m¹nh vµo mäi
mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ, th× qu¶ thùc c¬ chÕ hèi ®o¸i th¶
næi kh«ng thÓ tån t¹i, vµ ph¸t huy t¸c dông, thay vµo ®ã
lµ tû gi¸ cè ®Þnh, ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi khu«n
khæ ®ã. Tû gi¸ chÝnh thøc cña VND ®îc c«ng bè vµo ngµy
25 / 11 / 1955, lµ tû gi¸ gi÷a VND vµ ®ång nh©n d©n tÖ
trung quèc lµ 1NDT =1470 VND vµ gi÷a ®ång ViÖt Nam víi
®ång Liªn X« lµ 1 Róp b»ng 735 ®ång ViÖt Nam. Tû gi¸
nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch so s¸nh gi¸ b¸n lÎ cña 34 mÆt
hµng tiªu dïng t¹i thñ ®« vµ mét sè tØnh kh¸c gi÷a hai níc
nh»m gi¶ quyÕt nhu cÇu thanh to¸n gi÷a hai níc trong
nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Sau ®ã c¸c tû gi¸
gi÷a ®ång ViÖt Nam víi c¸c níc kh¸c ®îc thiÕt lËp dùa trªn
tû gi¸ ®ã. Bªn c¹nh tû gi¸ chÝnh thøc (tû gi¸ mËu dÞch),
nhµ níc cßn ®a ra hai lo¹i tû gi¸ kh¸c lµ tû gi¸ phi mËu dÞch
vµ tû gi¸ kÕt to¸n néi bé (tû gi¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã thu chi
ngo¹i tÖ víi ng©n hµng ngo¹i th¬ng). Nh vËy hÖ thèng tû
gi¸ ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n nµy lµ chÕ ®é ®a tû gi¸, tû
13
gi¸ ®îc x¸c ®Þnh trªn ý ®å phôc vô kÕ ho¹ch cña nhµ níc,
c¸c quyÕt ®Þnh nµy kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thùc t¹i
cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, tû gi¸ gi÷ vai
trß thô ®éng, cha ph¶i lµ c«ng cô ®iÒu chØnh kinh tÕ vÜ
m« thùc sù. ChÝnh v× vËy, hÖ thèng tû gi¸ nµy ®· g©y
kh«ng Ýt khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý ®Òu hµnh cña nhµ níc
trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ, kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®ång
thêi ®Ó l¹i hËu qu¶ nghiªm träng cho nÒn kinh tÕ. Së dÜ cã
t×nh tr¹ng nh vËy lµ v× mét sè nguyªn nh©n, thø nhÊt lµ
do viÖc sö dông tû gi¸ kÕt to¸n néi bé trong qu¶n lý ng©n
s¸ch nhµ níc lµm cho viÖc tÝnh to¸n vµ thu chi ng©n s¸ch
bÞ sai lÖch nghiªm träng, c«ng t¸c ®iÒu hµnh ng©n s¸ch
nhµ níc khã kh¨n, lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n
s¸ch nhµ níc. Tõ n¨m 1970 ®Õn 1980 hµng n¨m Liªn X«
viÖn trî cho níc ta kho¶ng 15 % thu nhËp cña c¶ níc, b×nh
qu©n tõ 1,2 ®Õn 1,5 tØ róp trong 1 n¨m nÕu tÝnh theo tû
gi¸ kÕt to¸n néi bé th× sè viÖn trî nµy kho¶ng 1/3 tæng thu
ng©n s¸ch, nhng nÕu tÝnh søc mua trªn thÞ trêng cña ®ång
róp th× tØ träng nµy vµo kho¶ng 60–70 %. V× vËy nhu cÇu
®æi míi c¬ chÕ tû gi¸ nãi riªng,®æi míi lÜnh vùc tµi chÝnh
tiÒn tÖ nãi chung, trë thµnh vÊn ®Ò cÊp b¸ch v× nÕu ®Ó tû
gi¸ cò lµm cho viÖc bï lç nhËp khÈu vît møc chÞu ®ùng cña
ng©n s¸ch nhµ níc, thñ tiªu ®éng lùc xuÊt khÈu.
Sau ®¹i héi toµn quèc lÇn thø VI, nhµ níc b¾t ®Çu thùc
hiÖn c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ, tõng bíc xo¸ bá c¬
chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ thÞ
trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. §©y lµ thêi k× cã sù
chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong t duy qu¶n lý vµ diÒu hµnh
14
kinh tÕ cña nhµ níc, nhÊt lµ trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn
tÖ.
Tû gi¸ hèi ®o¸i, kh©u ®ét ph¸ cã vai trß cùc k× quan
träng trong c¶i c¸ch ®îc ®Æc biÖt quan t©m. Th¸ng
3/1989 Nhµ níc chÝnh c«ng bè xo¸ bá tû gi¸ kÕt to¸n néi
bé, xo¸ bá méi chÕ ®é trî gi¸ cho c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. Tû gi¸ chÝnh thøc ®uîc Ng©n hµng nhµ níc chÝnh thøc
c«ng bè c¨n cø vµo chØ sè l¹m ph¸t, l·i suÊt trªn thÞ trêng,
c¸n c©n thanh to¸n, tham kh¶o diÔn biÕn gi¸ trªn thÞ trêng tù do vµ gi¸ vµng trªn thÞ trêng quèc tÕ vµ trong níc.
Trªn c¬ së tû gi¸ nµy, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i x©y dùng
cho m×nh mét tû gi¸ dïng ®Ó giao dÞch hµng ngµy víi biªn
®é giao ®éng cho phÐp. Nh×n chung nh÷ng gi¶i ph¸p trªn
®· gãp phÇn c¶i thiÖn phÇn nµo t×nh h×nh trªn thÞ trêng
ngo¹i hèi, xo¸ bá t×nh tr¹ng bÊt hîp lý trong mua b¸n thanh
to¸n, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc nhËp khÈu.
Sau n¨m 1990, tuy ®· cã nh÷ng c¶i c¸ch nhÊt ®Þnh vÒ
mÆt tû gi¸ nhng tû gi¸ vÉn cã nh÷ng biÕn ®éng m¹nh mµ
®iÓn h×nh lµ c¬n sèc tû gi¸ vµo n¨m 1991, ®ång ViÖt
Nam bÞ mÊt gi¸ 60 % so víi ®«la MÜ. Nguyªn nh©n chÝnh
lµ do ¶nh hëng cña t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ,
sù th©m hôt tµi chÝnh cña chÝnh phñ vµ møc ®é l¹m ph¸t
nÆng nÒ ë ViÖt Nam. chÝnh v× vËy vµo cuèi n¨m 1991
®Çu n¨m 1992 chÝnh phñ ®· can thiÖp ®Ó n©ng gi¸ ®ång
ViÖt Nam trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ. Sù can thiÖp nµy cã môc
®Ých chèng l¹m ph¸t b»ng c¸ch gi÷ cho hµng nhËp khÈu
®îc æn ®Þnh v× tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, ViÖt Nam ®·
nhËp khÈu mét sè lîng lín lîng nguyªn, nhiªn vËt liÖu ®Ó ®¸p
15
øng nhu cÇu ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt trong níc, thóc
®Èy xuÊt khÈu s¶n phÈm cña n«ng nghiÖp. NÕu ®Ó gi¸ cña
®ång néi tÖ tiÕp tôc gi¶m tÊt yÕu sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶m
phÈm s¶n xuÊt trong níc t¨ng bëi v× c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®·
t¨ng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cã nhiÒu nh©n tè g©y
bÊt æn ®Þnhkh¸c th× viÖc gi¸ thµnh hµng ho¸ nhËp khÈu
t¨ng cao sÏ lµ nh©n tè kÝch thÝch l¹m ph¸t.
Cuèi n¨m 1992, nguån ngo¹i tÖ do ngo¹i kiÒu göi vÒ
ViÖt Nam kh¸ lín lµm t¨ng cung vÒ ngo¹i tÖ, mÆt kh¸c
ng©n hµng nhµ níc kiªn tr× quan ®iÓm æn ®Þnh tû gi¸
b»ng c¸ch can thiÖp vµo thÞ trêng ngo¹i tÖ, nhu cÇu vÒ
ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp c¬ b¶n ®îc ®¸p øng, l¹m
ph¸t gÇn nh ®îc chÆn l¹i, t¹o lßng tin cho d©n chóng vµ sù
æn ®Þnh cña ®ång tiÒn ViÖt Nam, gi¶i to¶ ®îc t©m lý
®Çu c¬. ®ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt khiÕn cho
xu híng lªn gi¸ cña ®ång §« la sÏ bÞ chÆn l¹i, tû gi¸
VND/USD kh«ng nh÷ng kh«ng t¨ng mµ cßn gi¶m xuèng.
Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè tån t¹i trong viªc ®iÒu chØnh nµy
vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i qu¸ m¹nh ®· g©y søc rÊt Ðp lín ®èi víi
s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. Trung Quèc lµ mét
b¹n hµng quan träng cña ViÖt Nam vµ lµ mét thÞ trêng võa
lín l¹i võa gÇn. TÛ gi¸ hèi ®o¸i do thÞ trêng quy ®Þnh cña
Trung Quèc ®· bÞ ph¸ gi¸ m¹nh kÓ tõ gi÷a n¨m 1991, biÕn
®éng kho¶ng tõ 6-8 NDT / 1 ®« la vµ cã thêi gian ng¾n lªn
10 NDT
Nh vËy, trong cïng ®iÓm thêi gian (th¸ng 8/1991) khi
®ång ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn ®¹t møc tû gi¸ danh nghÜa
nh n¨m 1991 th× ®ång Nh©n d©n tÖ bÞ ph¸ gi¸ 50%.
16
Trong khi ®ã møc l¹m ph¸t ë ViÖt Nam lµ 67%, cßn t¹i
Trung Quèc lµ 25%, do ®ã møc t¨ng trong søc c¹nh tranh
cña hµng ho¸ Trung Quèc lµ rÊt ®¸ng kÓ vµ c¸c nhµ m¸y
ViÖt Nam ®· ph¶i vÊt v¶ v× t×nh tr¹ng nµy.
Nhµ níc ®· ®èi phã víi t×nh tr¹ng nµy b»ng c¸ch vÉn
gi÷ æn ®Þnh tû gi¸ vµ ph¸t ®éng chèng bu«n lËu ®ång
thêi ®Ò ra c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu b»ng h¹n nhËp
(Quota), cÊm nhËp khÈu còng nh h¹n chÕ cÊp tÝn dông cho
nhËp khÈu cïng víi mét sè chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi nhµ xuÊt
khÈu nh : Gi¶m thuÕ, b¶o hiÓm gi¸ ®èi n«ng s¶n xuÊt
khÈu, trî gi¸ ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu míi... Nhng
do biªn giíi víi Trung Quèc rÊt dµi, dÔ qua l¹i vµ do viÖc
bu«n lËu mang l¹i rÊt nhiÒu lîi nhuËn nªn hÇu nh kh«ng thÓ
ng¨n chÆn viÖc bu«n b¸n t¹i vïng nµy tuy cã thÓ lµm cho
nh÷ng ho¹t ®éng ®ã mang l¹i Ýt lîi nhuËn h¬n. TÊt nhiªn
nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ kh«ng gióp ®îc g× cho c¸c nhµ
xuÊt khÈu do hä s¶n xuÊt l¹i tôt xuèng (nÕu møc gi¸ b»ng
USD vÉn kh«ng thay ®æi).
DiÔn biÕn cô thÓ cña tû gi¸ hèi ®o¸i trong 2 n¨m 1991,
1992 nh sau
N¨m 1991 :
Th¸ng
12/90
1/91
3/91
6/91
12/91
VN§/US
7400
7900
8830
10050
12550
1350
1370
1460
1850
2350
D
VN§/US
D
17
Du
N¨m 1992 :
Th¸ng
12/91
1/92
3/92
6/92
9/92
12/92
1/93
VND/US
12.90
11.80
11.55
10.28
10.95
10.72
10.50
0
0
0
5
0
0
0
D
§Õn cuèi n¨m 1992, ®ång ViÖt Nam t¨ng 20 % so víi ®ång
®« la v× thÕ vµo n¨m 1993, søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt
Nam trªn thÞ trêng sÏ bÞ gi¶m m¹nh. Sau ®ã Nhµ níc l¹i
t¨ng gi¸ ®ång ®« la trong cuèi quý I n¨m 1993 lµ cho
®ång Nh©n d©n tÖ t¨ng gÝa, søc c¹nh tranh cña hµng
Trung Quèc trªn thÞ trêng ViÖt Nam gi¶m
Tû gi¸ n¨m 1993 cña ®ång ViÖt Nam so víi ®« la lµ
Th¸ng
12/92
VND/US
10.72 10.50 10.50 10.58 10.68 10.75 10.83
D
0
1/93
0
3/93
0
6/93
0
7/93
0
9/93
0
12/93
5
Trong n¨m 1993, tû gi¸ VN§/USD cã xu híng æn ®Þnh,
Ng©n hµng Nhµ níc ®· thµnh c«ng trong viÖc gi÷ cho ®ång
ViÖt Nam kh«ng lªn gi¸, ®iÒu nµy gióp cho hµng ho¸ ViÖt
Nam cã thÓ c¹nh tranh ®îc, kÝch thÝch xuÊt khÈu ®îc gióp
ViÖt Nam cã thÓ h¹n chÕ ®îc ¶nh hëng cña ®ång ®« la víi
nÒn ngo¹i th¬ng cña m×nh
Ngµy 20/09/1994, Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ níc ban
hµnh quyÕt ®Þnh sè 203 / Q§ - NH9 vÒ viÖc thµnh lËp thÞ
trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, Ng©n hµng Nhµ níc thùc
hiÖn vai trß lµ ngêi mua b¸n cuèi cïng trong ngµy. Tû gi¸
18
chÝnh thøc vÉn ®îc Ng©n hµng Nhµ níc c«ng bè, chØ cã
biªn ®é dao ®éng lµ thay ®æi. Trong 3 n¨m 93–96, ®ång
®« la hÇu nh kh«ng t¨ng theo gi¸ trÞ thùc cña nã trªn thÞ
trêng, trong khi thÞ trêng dêng nh ®îc th¶ næi theo cung
cÇu. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ lîng vèn cña níc
ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam trong thêi kú nµy t¨ng rÊt
nhanh, chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ cña chÝnh phñ ®·
kiÒm chÕ ®îc lam ph¸t ë møc võa ph¶i vµ do chªnh lÖch l·i
xuÊt gi÷a VN§ vµ USD qu¸ lín nªn rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t ®·
b¸n ®« la ®Ó lÊy VN§ göi tiÕt kiÖm lÊy l·i
T×nh tr¹ng gi¸ trÞ ®ång néi tÖ cao ®· lµm cho vµo
n¨m 1996, møc th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i níc ta lªn
®Õn 16 %, cao gÊp rìi so víi c¸c níc cã møc ®é nhËp siªu
cao nhÊt thÕ giíi, nhu cÇu vÒ USD l¹i t¨ng g©y søc Ðp gi¶m
gi¸ VND
Nh vËy cã thÓ nãi toµn bé viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi
®o¸i cña Ng©n hµng Nhµ níc tõ 1990 ®Õn tríc th¸ng 3 /
1997 lµ ¸p dông chÝnh s¸ch tû gi¸ cè ®Þnh cã ®iÒu tiÕt
nhÑ cña Nhµ níc, chñ yÕu dùa vµo neo gi÷ vµ quy ®æi VN§
theo USD qua 1 tæ ngo¹i tÖ hÑp (chñ yÕu qua ®« la Mü,
DM, b¶ng Anh,...) trong ®ã ®«la Mü chiÕm tØ träng lín.
Thùc tiÔn ®· chøng minh chÝnh s¸ch nµy chØ phï hîp víi giai
®o¹n tiÒn tÖ cßn cha æn ®Þnh, xuÊt khÈu cßn yÕu, nhËp
khÈu kh¸ å ¹t, dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia máng. Xu híng cña
tû gi¸ trong thêi gian nµy lµ t¨ng qu¸ chËm so víi tèc ®é
t¨ng trëng l¹m ph¸t (tÝnh theo chØ sè liªn hoµn qua nhiÒu
n¨m), VND ®îc ®¸nh gi¸ qu¸ cao so víi gi¸ trÞ thùc cña nã.
Tõ n¨m 1992–1996, tû gi¸ t¨ng kho¶ng 5,2 % trong khi l¹m
19
ph¸t t¨ng 40%). Yªu cÇu chuyÓn sang giai ®o¹n chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, híng m¹nh vµo xuÊt khÈu trong ®iÒu
kiÖn tiÒn tÖ kh¸ æn ®Þnh (l¹m ph¸t thÊp, l·i suÊt gi¶m,
c¸n c©n thanh to¸n tæng thÓ cã béi chi nhá, dù tr÷ ngo¹i
tÖ kh¸ h¬n...) buéc chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶i ®iÒu
chØnh l¹i, v× thÕ ®Õn n¨m 1997, Ng©n hµng Nhµ níc cã
quyÕt ®Þnh ®Ó thay ®æi biªn ®é giao dÞch: Ng©n hµng
Nhµ níc níi réng biªn ®é giao dÞch hèi ®o¸i cho c¸c Ng©n
hµng th¬ng m¹i so víi tû gi¸ chÝnh thøc do Ng©n hµng Nhµ
níc c«ng bè, lÇn lît lµ 5% vµo th¸ng 3/1997 råi ®Õn 10%
vµo th¸ng 10/1997, tõ møc 0,5 - 1 % ®îc ¸p dông trong
suèt 2 n¨m 1995, 1996
Trong thêi kú 1997 - 1998, chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a VND
vµ USD xÝch l¹i gÇn nhau. Thêi gian nµy diÔn ra cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc, vÒ cuéc khñng
ho¶ng nµy, nhiÒu nhµ kinh tÕ cho r»ng mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n g©y ra khñng ho¶ng lµ ë Th¸i Lan ®· duy tr×
mét c¬ chÕ g¾n ®ång Bath vµo ®ång ®« la mét c¸ch rÊt
cøng nh¾c cña Ng©n hµng Trung ¬ng Th¸i Lan trong nhiÒu
n¨m. Sau cuéc khñng ho¶ng nµy, hÇu hÕt c¸c ®ång tiÒn
cña c¸c níc trong khu vc gi¶m gi¸ (tiÒn Indonexia mÊt gi¸
130 %, ®ång Th¸i Lan mÊt gi¸ 100 %, ®ång Malaixia mÊt
gi¸ 60 %...) ®ång thêi lîng vèn níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt
Nam gi¶m sót. Xu híng rót tiÒn ®ång ViÖt Nam ®Ó chuyÓn
sang ngo¹i tÖ t¨ng lªn. H¬n n÷a do n¨m 1996 khèi lîng L/c
tr¶ chËm kh¸ lín vµ phÇn lín ®Õn h¹n tr¶ vµo n¨m 1997, do
vËy lµm t¨ng nhu cÇu mua ngo¹i tÖ trong níc ®Ó tr¶ nî
®Õn h¹n. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖ trªn g©y ¸p lùc gi¶m gi¸
20
- Xem thêm -
.DOC 
34 
100 
68 
