Môc lôc
Lêi më ®Çu...............................................................4
Ch¬ng 1. Thùc trang thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam 5
1.1. Sù ra ®êi cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam........5
1.1.1. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ...........................................5
1.1.2. Sù ra ®êi cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam....6
1.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam...........................................................................7
1.2.1. C¸c phiªn giao dÞch............................................7
1.2.2. Quy m« cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam........8
1.2.3. C¸c chñ thÓ tham gia.........................................11
1.3. §¸nh gi¸ chung vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam13
1.3.1. Nh÷ng thµnh c«ng.............................................13
1.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ ................................................15
Ch¬ng 2. Gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn thÞ trêng CK ViÖt
Nam ..............17
2.1. §Þnh híng ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
.................................................................................17
2.1.1. Yªu cÇu hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn........................17
2.1.2. Nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n.................................19
2.2. Mét sè gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cña
thi trêng chøng kho¸n ViÖt Nam...................................21
2.2.1. Hoµn chØnh khu«n khæ ph¸p lý cho thÞ trêng......21
2.2.2. T¹o hµng ho¸ cã chÊt lîng cho thÞ trêng chøng kho¸n
.................................................................................22
2.2.3. Më réng vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c tæ chøc tµi chÝnh
trung gian…24
2.2.4. X©y dùng hÖ thèng giao dÞch míi ®¸p øng yªu cÇu
ph¸t triÓn cña thÞ trêng..............................................25
2.2.5. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý vµ gi¸m s¸t..............26
2.2.6. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o vµ båi dìng c¸n bé.....27
KÕt luËn....................................................................28
Tµi liÖu tham kh¶o......................................................29
2
Lêi Nãi §Çu
ThÞ trêng chøng kho¸n ra ®êi c¸ch ®©y hµng mÊy thÕ
kû vµ gi÷ vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ cña c¸c níc cã lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhÊt hiÖn nay nh Mü, NhËt
B¶n..v.v. ë ViÖt Nam, viÖc x©y dùng thÞ trêng chøng kho¸n
lµ rÊt cÇn thiÕt trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ.
Cïng víi
sù h×nh thµnh cña c¸c thÞ trêng kh¸c, sù h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· lµm cho bé khung cña nÒn
kinh tÕ níc ta trë nªn ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn h¬n.
Tuy nhiªn ë ViÖt Nam, thÞ trêng chøng kho¸n míi xuÊt
hiÖn cha l©u vµ cßn l¹ lÉm víi nhiÒu ngêi. XuÊt ph¸t tõ ý
nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò, em chän ®Ò tµi “
Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam “ lµm ®Ò tµI tiÓu luËn. §Ò tµi
tiÓu luËn
vÒ thùc tr¹ng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
qua h¬n 2 n¨m ho¹t ®éng vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p cho sù
hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam.
Em xin ®îc ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o tËn t×nh
cña Th.S TrÇn Träng Kim ®· gióp em hoµn thµnh bµi nghiªn
cøu nµy. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu kh«ng thÓ tr¸nh khái
nh÷ng sai sãt, em mong cã ®îc sù gãp ý, híng dÉn cña c¸c
thÇy c« gi¸o ®Ó bµi nghiªn cøu sau ®îc tèt h¬n.
3
Ch¬ng 1
Thùc Tr¹ng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
nam
1.1. Sù ra ®êi cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
1.1.1. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ
Tríc tiªn chóng ta cÇn ph¶i hiÓu thÞ trêng chøng kho¸n
lµ g×? Cã nhiÒu kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n kh¸c
nhau, nhng nh×n chung cã thÓ dÉn ra mét kh¸i niÖm cã tÝnh
phæ biÕn.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ mét thÞ trêng mµ ë n¬i ®ã
ngêi ta mua b¸n, chuyÓn nhîng, trao ®æi chøng kho¸n nh»m
môc ®Ých kiÕm lêi.
ThÞ trêng chøng kho¸n cã vai trß rÊt quan träng trong
nÒn kinh tÕ cña c¸c Quèc gia. V× vËy tríc yªu cÇu cña nÒn
kinh tÕ níc ta, thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi.
Ngµy 20/07/2000, Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n
thµnh phè Hå ChÝ Minh chÝnh thøc khai tr¬ng ho¹t ®éng,
®¸nh dÊu mét bíc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh x©y
dùng ®ång bé vµ hoµn thiÖn thÞ trêng tµi chÝnh ë ViÖt Nam.
§©y lµ sù kiÖn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta v× nã ®· më ra mét kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi
h¹n míi bªn c¹nh hÖ thèng ng©n hµng. Ho¹t ®éng cña thÞ
trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· cã t¸c dông tÝch cùc tíi tiÕn
tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc. §iÒu nµy còng t¸i
kh¼ng ®Þnh viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n g¾n víi
4
tiÕn tr×nh ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp Nhµ níc lµ chñ tr¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta.
Sù chuÈn bÞ cho ra ®êi thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam ®îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1992. Nã ®îc ®¸nh dÊu b»ng v¨n
b¶n ph¸p lý vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ
níc.
VÒ mÆt tæ chøc, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· ®îc
thµnh lËp vµo ngµy 28/11/1996 theo nghÞ ®Þnh 75/CP cña
ChÝnh phñ, lµ c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, thùc hiÖn chøc
n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ níc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng
chøng kho¸n.Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc cã t c¸ch ph¸p
nh©n, cã con dÊu h×nh quèc huy, cã tµi kho¶n riªng, kinh
phÝ ho¹t ®éng do Nhµ níc cÊp. Biªn chÕ cña uû ban thuéc
biªn chÕ qu¶n lý Nhµ níc, cã trô së t¹i Hµ Néi vµ c¬ quan ®¹i
diÖn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh.
VÒ mÆt ph¸p lý, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh
48/N§-CP vÒ thÞ trêng chøng kho¸n, ®©y lµ v¨n b¶n ph¸p
lý cao nhÊt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n.
VÒ hµng ho¸, Nhµ níc ta ®· tiÕn hµnh ph¸t hµnh c«ng
tr¸i vµ tr¸i phiÕu.
VÒ c¸c lùc lîng tham gia, ®· ra ®êi c¸c trung gian tµi
chÝnh, h×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, c¸c c«ng ty
tµi chÝnh ®· ra ®êi
1.1.2.
Sù ra ®êi cña thÞ trêng
5
Ngµy 20/7/2000, trung t©m giao dÞch chøng kho¸n
thµnh phè Hå ChÝ minh ®· chÝnh thøc khai tr¬ng ho¹t
®éng.
Phiªn giao dÞch ®Çu tiªn diÔn ra vµo ngµy 28/7/2000
®· ®¸nh dÊu ngµy khai sinh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam. ë phiªn giao dÞch ®Çu tiªn, thÞ trêng ban ®Çu chØ cã
4 lo¹i cæ phiÕu víi tæng gi¸ trÞ vèn cæ phÇn vµo kho¶ng
h¬n 300 tû ®ång vµ 2 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ. §¬n vÞ
®Çu tiªn huy ®éng vèn qua thÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng
ty cæ phÇn giÊy H¶i Phßng víi m· chøng kho¸n lµ Hapaco.
Sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam ®· ®¸nh dÊu mét bíc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh
x©y dùng ®ång bé vµ hoµn thiÖn thÞ trêng tµi chÝnh.
§©y lµ mét sù kiÖn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn
kinh tÕ, më ra mét kªnh huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n míi
bªn c¹nh hÖ thèng ng©n hµng, kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m cña
§¶ng, Nhµ níc trong viÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng x©y dùng nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
1.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n
ViÖt Nam
1.2.1. C¸c phiªn giao dÞch
KÓ tõ phiªn giao dÞch ®Çu tiªn b¾t ®Çu vµo ngµy
28/7/2000 ®Õn hÕt n¨m 2002 ®· cã tæng céng 453 phiªn
giao dÞch ®îc thùc hiÖn.
Tõ phiªn giao dÞch ®Çu tiªn ®Õn hÕt n¨m 2000 cã 66
phiªn giao dÞch. N¨m 2001 cã 152 phiªn giao dÞch vµ n¨m
2002 con sè phiªn giao dÞch lµ 218 phiªn.
6
Ban ®Çu trung t©m giao dÞch chøng kho¸n chØ tiÕn
hµnh giao dÞch 3 phiªn 1 tuÇn. Tõ ngµy 1/3/2002 ®· n©ng
lªn thµnh 5 phiªn mét tuÇn. Thêi gian giao dÞch trong c¸c
phiªn tõ 9 ®Õn 10 giê c¸c buæi s¸ng tõ thø hai ®Õn thø s¸u
hµng tuÇn. ViÖc t¨ng phiªn giao dÞch nµy ®· cã t¸c dông
tÝch cùc tíi viÖc giao dÞch vµ niªm yÕt c¸c chøng kho¸n trªn
thÞ trêng.
1.2.2. Quy m« cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ban ®Çu chØ cã 4 lo¹i
cæ phiÕu víi tæng gi¸ trÞ cæ phÇn vµo kho¶ng h¬n 300 tû
®ång vµ 2 lo¹i tr¸i phiÕu ChÝnh phñ.TÝnh ®Õn hÕt n¨m
2002 sè lîng cæ phiÕu ®· lªn tíi con sè 20. C¸c nhµ ®Çu t ®·
cã thÓ tiÕp cËn víi 41 lo¹i tr¸i phiÕu, trong ®ã cã 39 lo¹i tr¸i
phiÕu ChÝnh phñ vµ 2 lo¹i tr¸i phiÕu doanh nghiÖp víi tæng
gi¸ trÞ tr¸i phiÕu niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®¹t
4.276.338 tû ®ång. HiÖn nay cã 9 c«ng ty chøng kho¸n ho¹t
®éng trªn thÞ trêng, trong ®ã cã 3 c«ng ty cæ phÇn vµ 6
c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n.
Cã 20 c«ng ty niªm yÕt trªn thÞ trêng víi c¸c m· chøng
kho¸n nh sau: REE, SAM, HAP, TMS, LAF, SGH, CAN, DPC,
BBC, TRI, GIL, BTC, BPC, BT6, GMD, AGF, SAV, TS4, KHA,
HAS.
Tuy nhiªn quy m« cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
cßn nhá bÐ so víi tæng gi¸ trÞ thÞ trêng, cha ®¹t ®îc 0,5%
GDP.
- Khèi lîng giao dÞch trong n¨m 2001 vµ n¨m 2002:
7
N¨m
2001
Tæng khèi lîng
Giao dÞch
Giao dÞch
giao dÞch
khíp lÖnh
tho¶ thuËn
19.721.930
17.811.43
1.910.500
0
Tû
100
90,31
9,69
36.818.849
29.558.29
7.260.559
träng(%)
2002
0
Tû
100
80,28
19,72
träng(%)
B¶ng 1: Khèi lîng giao dÞch n¨m 2001 vµ 2002
Nguån: Tæng côc thèng kª
- Gi¸ trÞ giao dÞch trong n¨m 2001 vµ n¨m 2002:
N¨m
2001
Tæng gi¸ trÞ
Giao dÞch
Giao dÞch
giao dÞch
khíp lÖnh
tho¶ thuËn
(1000®)
(1000®)
(1000®)
1.034.721.0
931.151.629
103.569.435
64
Tû träng(%)
100
89, 99
10,01
2002
2.076.731.7
785.397.325
291.334.471
72,94
27,06
06
Tû träng(%)
100
B¶ng 2: Gi¸ trÞ giao dÞch n¨m 2001 vµ 2002
Nguån: Tæng côc thèng kª
§ã lµ t×nh h×nh giao dÞch cña thÞ trêng chøng kho¸n
ViÖt Nam trong c¸c n¨m 2001 vµ 2002. Ta sÏ thÊy ®îc sù
chªnh lÖch vÒ quy m« gi÷a thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
vµ mét sè thÞ trêng chøng kho¸n kh¸c. Trong khi quy m« cña
8
thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ so víi tæng
gi¸ trÞ thÞ trêng, cha ®¹t ®îc 0,5% GDP th× theo sè liÖu tõ
n¨m 1994, c¸c thÞ trêng chøng kho¸n cña c¸c quèc gia kh¸c
®· ®¹t ®îc quy m« rÊt lín. Díi ®©y lµ b¶ng tæng hîp c¸c
chØ sè chñ yÕu cña c¸c thÞ trêng chøng kho¸n quan träng
cña thÕ giíi n¨m 1994.
C¸c chØ sè chñ yÕu cña thÞ trêng chøng kho¸n
mét sè níc n¨m 1994
(®
¬n vÞ tû USD)
Níc vµ
khu vùc
China
Hongkon
ThÞ trêng cæ phiÕu
USD
GDP%
ThÞ trêng tr¸i phiÕu
USD
GDP%
44
270
9
205
33
11
7
9
g
Indonesi
47
30
9
6
a
Korea
Malaysia
Philippine
192
199
56
51
283
87
161
40
25
43
56
39
s
Singapor
135
217
45
72
e
Thailand
Germany
Japan
UK
USA
132
471
3720
1210
5082
94
25
80
116
75
14
1719
3443
366
7429
10
90
74
35
110
B¶ng 3: C¸c chØ sè chñ yÕu cña thÞ trêng chøng kho¸n mét
sè Quèc gia
Nguån: The emerging Bond Market 6/1995/ cña WB
9
Ta thÊy so víi thÞ trêng chøng kho¸n cña c¸c Quèc gia
ph¸t triÓn trªn thÕ giíi th× thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
cßn qu¸ nhá bÐ so víi tæng gi¸ trÞ thÞ trêng, cha cã mét vÞ
thÕ xøng ®¸ng trong hÖ thèng tµi chÝnh víi t c¸ch lµ kªnh
huy ®éng vèn trùc tiÕp cho nÒn kinh tÕ. Song ®©y míi chØ
lµ sù khëi ®Çu, kh«ng thÓ trong mét thêi gian ng¾n l¹i ®¸p
øng ngay môc tiªu huy ®éng vèn. VÊn ®Ò lµ ë chç ph¶i x¸c
®Þnh, x©y dùng ®îc chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng
kho¸n ®¸p øng nhu cÇu cho nÒn kinh tÕ.
1.2.3. C¸c chñ thÓ tham gia
C¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng chøng kho¸n gåm
cã: Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, C¸c c«ng ty niªm
yÕt, c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ
®Çu t…
Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c
ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n.
§Ó thÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ ho¹t ®éng minh b¹ch,
hiÖu qu¶ vµ an toµn , kh«ng thÓ thiÕu c¸c tæ chøc tµi
chÝnh trung gian, trong ®ã cã c¸c c«ng ty chøng kho¸n, nhê
c¸c c«ng ty chøng kho¸n mµ c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu lu
th«ng tÊp nËp trªn thÞ trêng, qua ®ã mét lîng vèn nhµn rçi
®îc ®a vµo ®Çu t cho ph¸t triÓn kinh tÕ tõ nh÷ng nguån
vèn lÎ tÎ trong c«ng chóng. C¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ mét
tæ chøc kinh doanh chøng kho¸n, cã t c¸ch ph¸p nh©n, cã
vèn riªng ho¹t ®éng theo chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, ho¹t
®éng theo giÊy phÐp cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc cÊp.
C¸c c«ng ty chøng kho¸n cã chøc n¨ng cña ngêi m«i giíi, ng10
êi chuyªn viªn vµ b¶o l·nh chøng kho¸n. §Ó cã thÓ ho¹t
®éng, c¸c c«ng ty chøng kho¸n ph¶i héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn
do luËt ®Þnh vµ ph¶i ®¨ng ký kinh doanh. Theo quy chÕ dù
th¶o vÒ chøc n¨ng c«ng ty chøng kho¸n ViÖt Nam cã thÓ
bao gåm nh sau:
- C«ng ty chøng kho¸n lµ ngêi m«i giíi chøng kho¸n cho
kh¸ch hµng ®Ó hëng hoa hång. C«ng ty lµ ngêi trung gian
mua b¸n chøng kho¸n nî, chøng kho¸n vèn, chøng quyÒn,
b¶o chøng phiÕu vµ hîp ®ång quyÒn lùa chän. C«ng ty
chøng kho¸n thùc hiÖn c¸c lÖnh mua b¸n chøng kho¸n t¹i
sµn giao dÞch. C¸c c«ng ty chøng kho¸n n¾m gi÷ mét khèi
lîng tiÒn b¹c vµ chøng kho¸n cña kh¸ch hµng.
- Chøc n¨ng thø hai cña c«ng ty chøng kho¸n lµ tù
doanh, cã nghÜa lµ kinh doanh mua b¸n cho m×nh theo
nguyªn t¾c u tiªn cho kh¸ch hµng tríc råi ®Õn m×nh sau.
TuyÖt ®èi cÊm nh÷ng giao dÞch cña c«ng ty chøng kho¸n
mµ thanh to¸n b»ng tiÒn cña kh¸ch hµng.
- Chøc b¨ng thø ba cña c«ng ty chøng kho¸n lµb¶o l·nh
ph¸t hµnh. Nhê vµo chøc n¨ng trung gian cña m×nh mµ
c«ng ty chøng kho¸n cã mèi quan hÖ réng r·i víi kh¸ch
hµng, nhÊt lµ c¸c nhµ ®Çu t ®Ó triÓn khai ho¹t ®éng b¶o
l·nh chøng kho¸n míi ph¸t hµnh.
- Chøc n¨ng thø t cña c«ng ty chøng kho¸n lµ cung cÊp
dÞch vô t vÊn ®Çu t chøng kho¸n cho kh¸ch hµng. Ho¹t
®éng t vÊn ®ßi hái cã nhiÒu kiÕn thøc chuyªn m«n mµ
kh«ng cÇn cã nhiÒu vèn.
11
HiÖn nay ë ViÖt Nam cã 9 c«ng ty chøng kho¸n ho¹t
®éng trªn thÞ trêng, trong ®ã cã 3 c«ng ty cæ phÇn vµ 6
c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n.
Mét trong nh÷ng thµnh viªn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña
thÞ trêng chøng kho¸n ®ã lµ c¸c c«ng ty niªm yÕt chøng
kho¸n. C¸c c«ng ty niªm yÕt cã nhiÖm vô ph¸t hµnh chøng
kho¸n vµ c«ng bè th«ng tin. Còng nh c¸c c«ng ty chøng
kho¸n, c¸c c«ng ty niªm yÕt muèn ho¹t ®éng còng ph¶i héi
®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý còng nh vÒ tµi chÝnh. TÝnh
®Õn hÕt n¨m 2002, ë ViÖt Nam cã 20 c«ng ty niªm yÕt
chøng kho¸n.
C¸c nhµ qu¶n lý ë ®©y chÝnh lµ Uû ban chøng kho¸n
Nhµ níc, thùc hiÖn chøc n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ níc vÒ
chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ
níc còng ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc x©y dùng
vµ vËn hµnh thÞ trêng chøng kho¸n.
Mét trong c¸c thµnh viªn tham gia thÞ trêng chøng kho¸n
®ã lµ c¸c nhµ ®Çu t, bao gåm c¸c nhµ ®Çu t trong níc vµ
quèc tÕ. §©y lµ mét lùc lîng rÊt quan träng vµ kh«ng thÓ
thiÕu ®îc.
1.3.
§¸nh gi¸ chung vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam
1.3.1.
Nh÷ng thµnh c«ng
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc sù ho¹t
®éng æn ®Þnh vµ t¹o ra xu thÕ thuËn lîi cho sù tiÕp tôc
ph¸t triÓn. ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ®îc dùa
trªn c¨n b¶n mét m«i trêng kinh tÕ vµ ®Çu t cña ®Êt níc
12
ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, ®ång thêi lµ sù chØ ®¹o s¸t sao
cña §¶ng vµ ChÝnh phñ trong chñ tr¬ng quyÕt t©m vµ kiªn
tr× x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa. Víi nh÷ng chç dùa v÷ng ch¾c ®ã, Uû ban chøng
kho¸n Nhµ níc phèi hîp cïng c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®· x©y
dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh ®îc mét hÖ thèng v¨n
b¶n ph¸p luËt vµ híng dÉn ho¹t ®éng, qu¶n lý thÞ trêng t¬ng ®èi ®Çy ®ñ, ®¶m b¶o cho sù vËn hµnh ban ®Çu mét
thÞ trêng cßn míi mÎ cña ViÖt Nam.
Tr¶i qua thêi gian, ho¹t ®éng qu¶n lý vËn hµnh cña Uû
ban chøng kho¸n Nhµ níc, trung t©m giao dÞch chøng kho¸n
thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy cµng s©u s¸t vµ tõng bíc hoµn
thiÖn trªn c¬ së rót kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng thùc tiÔn.
Trong qu¸ tr×nh qu¶n lý lo¹i h×nh thÞ trêng chøng kho¸n
míi mÎ vµ phøc t¹p nµy, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· ®Ò
ra nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch thÝch hîp, kÞp thêi, nh»m
®¶m b¶o cho thÞ trêng ho¹t ®éng æn ®Þnh, c«ng khai,
c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ , kh«ng ®Ó x¶y ra nh÷ng hËu qu¶
bÊt æn ®¸ng tiÕc.
C¸c chñ thÓ tham gia thÞ trêng chøng kho¸n nh trung
t©m giao dÞch, c«ng ty niªm yÕt, c«ng ty chøng kho¸n, c¸c
nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ ®Çu t… tr¶i qua nh÷ng bíc ®Çu lµm
quen nay ®· trëng thµnh mét bíc vµ tham gia thÞ trêng víi
vai trß ngµy cµng tÝch cùc h¬n.
C¸c c«ng ty niªm yÕt ®· b¾t ®Çu cã chuyÓn biÕn
trong viÖc hiÓu biÕt, tiÕp cËn vµ sö dông ThÞ trêng chøng
kho¸n ®Ó huy ®éng vµ lu th«ng vèn, hiÓu ®îc sù cÇn thiÕt
vµ lîi thÕ cña viÖc c«ng khai th«ng tin c«ng ty vµ c¶i tiÕn c¬
13
chÕ qu¶n lý vµ qu¶n trÞ c«ng ty theo híng phï hîp víi chuÈn
mùc quèc tÕ ®Ó n©ng cao chÊt lîng vµ uy tÝn. ViÖc c«ng
bè th«ng tin cña c«ng ty niªm yÕt ngµy cµng ®i vµo nÒ
nÕp.
C¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Òu ®· ho¹t ®éng cã l·i sím
h¬n dù tÝnh vµ hÇy hÕt ®· t¨ng vèn ho¹t ®éng, më réng
ph¹m vi ho¹t ®éng, më thªm nhiÒu chi nh¸nh vµ ®¹i lý
nhËn lÖnh t¹i 7 tØnh, thµnh phè lµ: Hµ Néi, Tp Hå ChÝ Minh,
H¶i Phßng, §µ N½ng, §ång Nai, B×nh D¬ng, Long An.
Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ
Minh ®· tæ chøc vµ vËn hµnh thÞ trêng æn ®Þnh. So víi
thêi gian ®Çu kh¸ khiªm tèn, sau h¬n hai n¨m ho¹t ®éng
®Õn nay thÞ trêng ®· tõng bíc ph¸t triÓn mét c¸ch kh¸
ch¾c ch¾n. Trªn nÒn t¶ng cña nh÷ng bíc ph¸t triÓn ®ã,
nh»m x©y dùng mét thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam hoµn
thiÖn, theo quyÕt ®Þnh vµ chØ ®¹o cña ChÝnh phñ, chóng
ta ®ang triÓn khai thÞ trêng giao dÞch cæ phiÕu cho c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá.
C«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc vµ kiÕn thøc ngµnh chøng
kho¸n nh c«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn lu«n ®îc chó
träng vµ triÓn khai thêng xuyªn, ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ
trong viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng vÒ mäi mÆt.
1.3.2.Nh÷ng h¹n chÕ
Bªn c¹nh nh÷ng mÆt ®îc c¬ b¶n nãi trªn, ho¹t ®éng
cña thÞ trêng chøng kho¸n trong thêi gian qua ®· béc lé
nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.
Mét lµ, khu«n khæ ph¸p ký hiÖn nay cha ®Çy ®ñ vµ
®ång bé. NghÞ ®Þnh 48/1998/ N§-CP lµ v¨n b¶n ph¸p luËt
14
cao nhÊt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n. NghÞ
®Þnh nµy ®îc nghiªn cøu vµ ban hµnh vµo thêi ®iÓm mµ níc
ta cßn cha cã thÞ trêng chøng kho¸n, v× vËy khi triÓn khai
cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh: cha ph©n ®Þnh râ vÒ
ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng vµ niªm yÕt chøng
kho¸n, cha thÓ hiÖn râ nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ giao dÞch, cha
ph©n ®Þnh cô thÓ vai trß cña trung t©m giao dÞch chøng
kho¸n vµ cña uû ban chøng kho¸n Nhµ níc trong viÖc qu¶n
lý, gi¸m s¸t thÞ trêng. M« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña
quü ®Çu t chøng kho¸n vµ c«ng ty qu¶n ký quü cha ph©n
®Þnh râ rµng vµ thiÕu tÝnh hiÖn thùc. Mét sè chÝnh s¸ch vÒ
qu¶n lý tµ chÝnh vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n ®èi víi c«ng ty cæ
phÇn cha ®îc ban hµnh ®ång bé, quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch
thuÕ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cha ®îc ban hµnh.
Hai lµ, sè lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng cßn
Ýt. TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc cßn khã
kh¨n, phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, trong khi ®ã
®iÒu kiÖn niªm yÕt kh¸ cao; bªn c¹nh ®ã nhiÒu doanh
nghiÖp cha cã nhu cÇu huy ®éng vèn do thiÕu dù ¸n ®Çu t
hoÆc kh«ng thÊy hÕt ®îc viÖc niªm yÕt; chÝnh v× vËy chØ
mét sè Ýt c¸c c«ng ty tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng. Sè lîng hµng ho¸ Ýt, quan hÖ cung cÇu mÊt c©n ®èi, tõ ®ã lµm
cho ho¹t ®éng thÞ trêng cha thùc sù æn ®Þnh.
Ba lµ, hÖ thèng giao dÞch thÞ trêng cßn h¹n chÕ. HÖ
thèng giao dÞch hiÖn nay lµ ®Êu lÖnh tËp trung, khíp lÖnh
®Þnh kú. HÖ thèng nµy chØ hîp víi giai ®o¹n ®Çu cña thÞ
trêng chøng kho¸n. MÆt kh¸c, hÖ thèng nµy cha cã c¸c chøc
15
n¨ng c¶nh b¸o, gi¸m s¸t, v× vËy phÇn nµo còng cã h¹n chÕ
trong viÖc qu¶n lý.
Bèn lµ, c¸c tæ chøc trung gian cßn Ýt vµ ho¹t ®éng
®¬n ®iÖu. C¸c c«ng ty chøng kho¸n hiÖn nay míi chØ tËp
trung vµo nghiÖp vô m«i giíi trong ph¹m vi c¸c ®Þa bµn n¬i
c«ng ty ®ãng trô së. C¸c nghiÖp vô kh¸c nh b¶o l·nh ph¸t
hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t cha ®îc triÓn khai ®ång bé.
Cho ®Õn nay cha cã mét quü ®Çu t chøng kho¸n nµo ®îc
thµnh lËp; c¸c c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t, c«ng ty xÕp h¹ng
tÝn nhiÖm cha ®îc h×nh thµnh.
N¨m lµ, vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña Nhµ níc cÇn
®îc xem xÐt vµ ph©n ®Þnh râ. Ph¶i nãi r»ng trong thêi gian
qua, Nhµ níc cã vai trß quam träng trong viÖc x©y dùng vµ
vËn hµnh thÞ trêng chøng kho¸n. Tuy nhiªn vÒ l©u dµi, cÇn
x¸c ®Þnh râ h¬n vai trß cña Nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng thÞ
trêng. NÕu nh Nhµ níc can thiÖp qu¸ s©u sÏ lµm ¶nh hëng
®Õn sù ph¸t triÓn vµ mÊt ®i kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh cña
thÞ trêng. Ho¹t ®éng giao dÞch chøng kho¸n cha niªm yÕt
trªn thÞ trêng tù do kh«ng cã v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh,
trong khi ®©y lµ ®èi tîng quan träng, bëi v× cã rÊt nhiÒu
cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn
niªm yÕt ®ang giao dÞch trªn thÞ trêng nµy. Víi vai trß ®Þnh
híng, híng dÊn , Nhµ níc cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch thÝch hîp.
Cã thÓ nãi qua h¬n 2 n¨m ho¹t ®éng, thÞ trêng chøng
kho¸n ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh c«ng rÊt ®¸ng
khÝch lÖ. Bªn c¹nh ®ã vÉn cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ. §Ó
thÞ trêng cã ®îc sù
ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh l©u dµi, cÇn
ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc.
16
17
Ch¬ng 2
Gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n ë ViÖt nam
2.1 §Þnh híng ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt
Nam
2.1.1. Yªu cÇu hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn
NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø 9 ®· x¸c
®Þnh “TiÕp tôc t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng bao
gåm thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô, thÞ trêng lao ®éng, thÞ
trêng tiÒn tÖ…., kÓ c¶ trong níc vµ ngoµi níc”
Trªn c¬ së ®ã, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc cÇn x©y
dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn víi môc tiªu tæng qu¸t lµ: “cñng cè,
ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt nam, bao gåm c¶ thÞ
trêng tËp trung vµ thÞ trêng phi tËp trung, hoµn chØnh m«i
trêng ph¸p lý, m«i trêng ®Çu t thuËn lîi, nh»m thu hót c¸c
nguån vèn nhµn rçi trong x· héi phôc vô c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ gãp phÇn thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp Nhµ níc, ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn
trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ”.
Môc tiªu ph¸t triÓn thÞ trêng trong nh÷ng n¨m tíi lµ:
tiÕp tôc cñng cè, æn ®Þnh ho¹t ®éng thÞ trêng, n©ng cÊp,
hiÖn ®¹i ho¸ thÞ trêng nh»m b¶o vÖ ngêi ®Çu t cã hiÖu
qu¶, t¹o kªnh huy ®éng vèn dµi h¹n, phôc vô cho sù nghiÖp
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
18
Môc tiªu tríc m¾t lµ cñng cè, n©ng cÊp hiÖn ®¹i ho¸
hÖ thèng cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, n©ng cÊp
hÖ thèng giao dÞch tiÕn tíi khíp lÖnh liªn tôc. HiÖn ®¹i ho¸
hÖ thèng c«ng bè th«ng tin, hÖ thèng gi¸m s¸t thÞ trêng,
x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t tù ®éng kÕ nèi víi c¸c hÖ
thèng giao dÞch, c«ng bè th«ng tin, lu ký thanh to¸n. ChuÈn
bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng tµi chÝnh. X©y dùng trung
t©m giao dÞch chøng kho¸n Hµ Néi phôc vô cho trung t©m
giao dÞch võa vµ nhá.
§Çu t x©y dùng trung t©m lu ký, phôc vô cho c¶ hai
trung t©m giao dÞch chøng kho¸n tiÕn tíi sau n¨m 2005 cã
thÓ thµnh lËp mét trung t©m chøng kho¸n thèng nhÊt, gäi lµ
së giao dÞch chøng kho¸n.
Môc tiªu c¨n b¶n cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ huy
®éng vèn dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ. Quy m« cña gi¸ trÞ thÞ
trêng ph¶i ®¹t 6,4 % GDP vµo n¨m 2005 vµ 20 – 25 % GDP
vµo n¨m 2010 míi thùc sù ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña nÒn
kinh tÕ. Cã thÓ h×nh dung thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
lµm hai m¶ng, gåm thÞ trêng cho c¸c doanh nghiÖp lín cã uy
tÝn vµ thÞ trêng cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ViÖc tõng
bíc x©y dùng nÒn kinh tÕ tri thøc còng cã ý nghÜa lµ x©y
dùng thÞ trêng huy ®éng vèn cho c¸c c«ng ty m¹o hiÓm.
§a chñng lo¹i hµng ho¸, ngoµi cæ phiÕu phæ th«ng sÏ
®a thªm c¸c lo¹i cæ phiÕu u ®·i, quyÒn mua cæ phiÕu vµo
giao dÞch. §èi víi tr¸i phiÕu, ngoµi tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, tr¸i
phiÕu Ng©n hµng ®Çu t sÏ ®a thªm tr¸i phiÕu c«ng tr×nh,
19
tr¸i phiÕu doanh nghiÖp vµo niªm yÕt. Thóc ®Èy h×nh
thµnh c¸c quü ®Çu t chøng kho¸n.
KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty ph¸t hµnh chøng kho¸n ra
c«ng chóng cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ c¸c c«ng
ty t nh©n, c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi nh: chÝnh s¸ch u
®·i thuÕ, chÝnh s¸ch u ®·i cho vay th¬ng m¹i.
Cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty chøng kho¸n. N©ng
cÊp quy m« vèn vµ më réng ho¹t ®éng ho¹t ®éng nghiÖp vô
cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty
chøng kho¸n më réng nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t hµnh, qu¶n lý
danh môc ®Çu t, t vÊn tµi chÝnh vµ ®Çu t chøng kho¸n. Më
réng m¹ng líi dÞch vô chi nh¸nh, ®¹i lý nhËn lÖnh cña c¸c
c«ng ty chøng kho¸n. HiÖn ®¹i, ho¸ c¬ së vËt chÊt kü thuËt
th«ng tin nèi m¹ng gi÷a c«ng ty chøng kho¸n víi trung t©m
giao dÞch chøng kho¸n vµ ngêi ®Çu t.
T¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t thÞ trêng nãi chung
t¨ng cêng viÖc gi¸m s¸t thÞ trêng th«ng qua viÖc t¨ng cêng
tæ chøc c¸c ho¹t ®éng theo dâi, kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t
®éng trªn thÞ trêng ®Ó kÞp thêi ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu
chØnh phï hîp vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt.
Thµnh lËp hiÖp héi chøng kho¸n, x©y dùng hiÖp héi
chøng kho¸n víi sù tham gia chñ yÕu lµ cña c¸c c«ng ty
chøng kho¸n, ho¹t ®éng nh mét tæ chøc tù qu¶n, cã vai trß
vµ chøc n¨ng tù qu¶n, tù gi¸m s¸t ®¶m b¶o ho¹t ®éng æn
®Þnh cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n, ph¸t triÓn thÞ trêng,
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c«ng ty chøng kho¸n.
2.1.2. Nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n:
20
- Xem thêm -
.DOC 
33 
97 
53 
